giáo án tham khảo bồi dưỡng sinh học lớp 9 bài thực hành quan sát thường biến (3)

LỚP 9/1
PHÒNG GD&ĐT HUYỆN TÂN TRỤ
TRƯỜNG THCS LÊ ĐẠI ĐƯỜNG
GV thực hiện: VÕ THỊ HOÀNG NGÂN

Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi: Thường biến là gì ? Nêu đặc điểm thường biến?
-
Thường biến: là những biến đổi về kiểu hình phát sinh trong
đời cá thể dưới ảnh hưởng trực tiếp của môi trường.
-
Đặc điểm thường biến: - Biến đổi kiểu hình.
- Không di truyền.
- Phát sinh đồng loạt theo một hướng
xác đònh ứng với điều kiện môi trường.
- Có lợi, giúp sinh vật thích nghi hơn.
Trả lời:

Kiểm tra bài cũ
-
Các tính trạng chất lượng phụ thuộc chủ yếu vào kiểu
gen, ít chòu ảnh hưởng của môi trường .
-
Các tính trạng số lượng thường chòu ảnh hưởng nhiều
của môi trường tự nhiên, điều kiện trồng trọt, chăn nuôi 
biểu hiện kiểu hình khác nhau.
Trả lời:
Câu hỏi: Các tính trạng chất lượng và tính trạng số lượng
chòu ảnh hưởng của điều kiện môi trường như thế nào?

Bài 27:
Tiết 30
Thực hành:
QUAN SÁT THƯỜNG BIẾN
I. Quan sát, nhận biết một số thường biến:
Chậu mạ
trong tối
Chậu mạ
ngồi sáng
Mầm khoai
trong tối
Mầm khoai
ngoài sáng
Ruộng mạ
ven bờ
ven bờ
Trên mặt nước
Trên mặt nước
Rau dừa
Rau dừa
trên cạn
trên cạn

I. Quan sát, nhận biết một số thường biến:
Bài 27:
Tiết 30
Thực hành:
QUAN SÁT THƯỜNG BIẾN
Quan sát mẫu vật và tranh thảo luận nhóm (4 phút)
hoàn thành bảng sau:

Đối
tượng
Điều kiện
môi trường
Kiểu hình
tương ứng
Nhân tố
tác động
1. Mầm
khoai
-
Có ánh sáng
-
Trong tối
2. Cây
lúa
-
Có ánh sáng
-
Trong tối
3. Cây
rau dừa
nước
-
Trên cạn
-
Ven bờ
-
Trên mặt
nước.

4. Cây
mạ
-
Ven bờ
-
Trong giữa
ruộng
Chậu mạ trong
Chậu mạ trong
tối
tối
Chậu mạ
Chậu mạ
ngồi sáng
ngồi sáng
Ruộng mạ
Ruộng mạ
Mầm khoai
trong tối
Mầm khoai
ngoài sáng
ven
ven
bờ
bờ
Trên mặt
Trên mặt
nước
nước
trên

trên
cạn
cạn

Đối
tượng
Điều kiện
môi trường
Kiểu hình tương ứng Nhân tố tác
động
1.
Mầm
khoai
-
Có ánh
sáng
-
Trong tối
2. Cây
lúa
-
Có ánh
sáng
-
Trong tối
3. Cây
rau
dừa
nước
-

Trên cạn
-
Ven bờ
-
Trên mặt
nước.
4. Cây
mạ
-
Ven bờ
-
Trong
giữa ruộng
Bài 27:
Tiết 30
Thực hành:
QUAN SÁT THƯỜNG BIẾN
I. Quan sát, nhận biết một số thường biến:
- Mầm có màu xanh
- Mầm có màu nhạt
Ánh sáng
- Lá có màu vàng nhạt
- Lá có màu xanh
- Thân, lá nhỏ
- Thân, lá lớn
- Thân, lá lớn hơn,
rễ có phao
Độ ẩm
- Lá tốt hơn, xanh hơn
- Lá nhỏ hơn, vàng

hơn
Dinh dưỡng
(nhiệt độ, độ ẩm,
cạnh tranh
Quan sát mẫu vật và tranh hãy hoàn thành bảng sau:
Ánh sáng
Mầm khoai
trong tối
Mầm khoai
ngoài sáng
Chậu mạ
ngồi sáng
Chậu mạ
trong tối
ven bờ
ven bờ
Trên mặt
Trên mặt
nước
nước
Trên cạn
Trên cạn
Ruộng mạ
Ruộng mạ

Bài 27:
Tiết 30
Thực hành:
QUAN SÁT THƯỜNG BIẾN
I. Quan sát, nhận biết một số thường biến:

Thường biến: là những biến đổi về kiểu hình phát sinh trong
đời cá thể dưới ảnh hưởng trực tiếp của môi trường.
SỰ BIẾN ĐỔI MÀU LÔNG CỦA LOÀI CÁO Alopes
lagopus SỐNG Ở MÔI TRƯỜNG KHÁC NHAU.
NHIỆT ĐỚI
NHIỆT ĐỚI
BẮC CỰC
BẮC CỰC
SỰ BIẾN ĐỔI MÀU LÔNG CỦA
LOÀI GIA CẦM Ở MÔI
TRƯỜNG KHÁC NHAU
NHIỆT ĐỚI
NHIỆT ĐỚI
BẮC CỰC
BẮC CỰC

Bài 27:
Tiết 30
Thực hành:
QUAN SÁT THƯỜNG BIẾN
I. Quan sát, nhận biết một số thường biến:
II. Nhận biết, phân biệt sự khác nhau giữa thường biến và đột biến:
Những cây lúa được gieo từ
hạt của các cây mạ ven bờ
và cây mạ giữa ruộng
Ven bờ Giữa
ruộng
Ruộng mạ
Ruộng mạ

Bài 27:
Tiết 30
Thực hành:
QUAN SÁT THƯỜNG BIẾN
I. Quan sát, nhận biết một số thường biến:
II. Nhận biết, phân biệt sự khác nhau giữa thường biến và đột biến:
Hai cây mạ ven bờ và cây mạ giữa
ruộng ở vụ thứ nhất thuộc thế hệ(đời) nào?
Hai cây mạ có kiểu hình khác nhau
 xuất hiện biến dò ở đời thứ nhất.
Ven bờ Giữa
ruộng
Hai cây mạ này có đặc điểm gì khác
nhau?
Hai cây mạ thuộc thế hệ(đời) thứ nhất
Ruộng mạ
Ruộng mạ

Bài 27:
Tiết 30
Thực hành:
QUAN SÁT THƯỜNG BIẾN
I. Quan sát, nhận biết một số thường biến:
II. Nhận biết, phân biệt sự khác nhau giữa thường biến và đột biến:
Những cây lúa được gieo từ hạt của các
các cây mạ ven bờ và cây mạ giữa ruộng
có khác nhau không?
Những cây lúa được gieo
từ hạt của các cây mạ ven
bờ và cây mạ giữa ruộng

Biến dò không di truyền sang đời con
 thường biến không di truyền
Ven bờ Giữa
ruộng
Biến dò ở đời thứ nhất có truyền sang
đời con không? Từ đó rút ra nhận xét gì về
thường biến?
Những cây lúa này đều giống nhau

Bài 27:
Tiết 30
Thực hành:
QUAN SÁT THƯỜNG BIẾN
I. Quan sát, nhận biết một số thường biến:
II. Nhận biết, phân biệt sự khác nhau giữa thường biến và đột biến:
Tại sao những cây mạ ven bờ
thường tốt hơn những cây mạ giữa
ruộng?
Những cây mạ ven bờ thường tốt
hơn những cây mạ giữa ruộng vì: do
điều kiện dinh dưỡng, cây mạ giữa
ruộng cạnh tranh thức ăn, ánh
sáng….
- Thường biến không di truyền
- Thường biến không di truyền
Điều này cho thấy thường biến có
đặc điểm gì?
Thường biến xuất hiện đồng loạt
ứng với điều kiện môi trường.

Bài 27:
Tiết 30
Thực hành:
QUAN SÁT THƯỜNG BIẾN
I.
I.
Quan sát, nhận biết một số thường biến:
Quan sát, nhận biết một số thường biến:
II.
II.
Nhận biết, phân biệt sự khác nhau giữa thường biến và đột biến:
Nhận biết, phân biệt sự khác nhau giữa thường biến và đột biến:
Tại sao hai đoạn thân rau dừa này, khi cùng mọc trên mặt
nước, thì điều có đặc điểm rễ biến thành phao?
Ýù nghóa: có lợi, thích nghi với môi trường sống hơn. Điều này
cho thấy thường biến thường có lợi cho sinh vật.
Đoạn thân rau dừa nằm trên
mô đất cao cho mọc trên mặt
nước
Đoạn thân rau dừa nằm
trên mặt nước cho mọc
trên mô đất cao
Cây rau dừa nước mọc trên
mô đất cao, lan rộng xuống
mặt nước
-
Thường biến không di truyền
Thường biến không di truyền
-
Thường biến xuất hiện đồng loạt theo một hướng, ứng với điều kiện môi trường.

Thường biến xuất hiện đồng loạt theo một hướng, ứng với điều kiện môi trường.
Điều này có ý nghóa gì đối với sinh vật? Hãy rút ra kết luận về
thường biến?
Vì cùng kiểu gen, cùng sống trong nước  kiểu hình giống nhau

Bài 27:
Tiết 30
Thực hành:
QUAN SÁT THƯỜNG BIẾN
I. Quan sát, nhận biết một số thường biến:
II. Nhận biết, phân biệt sự khác nhau giữa thường biến và đột biến:
Phân biệt thường biến và đột biến ?
Thường biến:
- Biến đổi kiểu hình.
- Không di truyền.
- Phát sinh đồng loạt theo một hướng
xác đònh ứng với điều kiện môi
trường
- Thường có lợi, giúp sinh vật thích
nghi hơn.
Đột biến:
- Biến đổi ADN, NST.
- Di truyền.
- Xuất hiện ngẫu nhiên, riêng lẻ
từng cá thể
- Thường có hại cho sinh vật
-
Thường biến không di truyền
Thường biến không di truyền
-

Thường biến xuất hiện đồng loạt theo một hướng, ứng với điều kiện môi trường.
Thường biến xuất hiện đồng loạt theo một hướng, ứng với điều kiện môi trường.
-
Thường biến thường có lợi, giúp sinh vật thích nghi với môi trường sống hơn.
Thường biến thường có lợi, giúp sinh vật thích nghi với môi trường sống hơn.

Bài 27:
Tiết 30
Thực hành:
QUAN SÁT THƯỜNG BIẾN
I. Quan sát, nhận biết một số thường biến:
II. Nhận biết, phân biệt sự khác nhau giữa thường biến và đột biến:
III. Nhận biết ảnh hưởng của môi trường đối vời tính trạng số lượng và chất
lượng:
Kích thước củ ở 2 luống su hào có
khác nhau không ? Từ đó nhận xét
gì về ảnh hưởng của môi trường đối
với tính trạng số lượng?
Kích thước củ ở 2 luống khác
nhau: chăm sóc tốt cho củ to hơn,
chăm sóc ít cho củ nhỏ hơn.
 tính trạng số lượng phụ thuộc chủ
yếu vào điều kiện môi trường, điều
kiện chăm sóc…
CHĂM SÓC
CHĂM SÓC
ÍT
ÍT
CHĂM SÓC
CHĂM SÓC

TỐT
TỐT

Bài 27:
Tiết 30
Thực hành:
QUAN SÁT THƯỜNG BIẾN
I. Quan sát, nhận biết một số thường biến:
II. Nhận biết, phân biệt sự khác nhau giữa thường biến và đột biến:
III. Nhận biết ảnh hưởng của môi trường đối vời tính trạng số lượng
và chất lượng:
Hình dạng của các củ ở 2 luống su
hào có khác nhau hoàn toàn không ?
Từ đó nhận xét gì về ảnh hưởng của
môi trường đối với tính trạng chất
lượng?
Hình dạng các củ ở 2 luống không
khác nhau hoàn toàn.
 tính trạng chất lượng phụ thuộc chủ
yếu vào kiểu gen, ít chòu ảnh hưởng của
điều kiện môi trường.

Bài 27:
Tiết 30
Thực hành:
QUAN SÁT THƯỜNG BIẾN
I. Quan sát, nhận biết một số thường biến:
II. Nhận biết, phân biệt sự khác nhau giữa thường biến và đột biến:
III. Nhận biết ảnh hưởng của môi trường đối vời tính trạng số lượng
và chất lượng:

Ru ng 1: chăm sóc tốtộ
Ru ng 1: chăm sóc tốtộ
Ru ng 2: ít chăm sócộ
Ru ng 2: ít chăm sócộ
NĂNG SUẤT RUỘNG 1 SẼ CAO HƠN RUỘNG 2

Bài 27:
Tiết 30
Thực hành:
QUAN SÁT THƯỜNG BIẾN
I. Quan sát, nhận biết một số thường biến:
II. Nhận biết, phân biệt sự khác nhau giữa thường biến và đột biến:
III. Nhận biết ảnh hưởng của môi trường đối vời tính trạng số lượng
và chất lượng:
Câu hỏi thu hoạch:
1. nh hưởng của môi trường đối với tính trạng chất
lượng và tính trạng số lượng như thế nào?
2. Sự khác nhau giữa thường biến và đột biến?

Bài 27:
Tiết 30
Thực hành:
QUAN SÁT THƯỜNG BIẾN
I. Quan sát, nhận biết một số thường biến:
II. Nhận biết, phân biệt sự khác nhau giữa thường biến và đột biến:
III. Nhận biết ảnh hưởng của môi trường đối vời tính trạng số lượng
và chất lượng:
Câu hỏi thu hoạch:
1. nh hưởng của môi trường đối với tính trạng chất
lượng và tính trạng số lượng như thế nào?

- Các tính trạng chất lượng phụ thuộc chủ yếu vào
kiểu gen, ít chòu ảnh hưởng của môi trường .
- Các tính trạng số lượng thường chòu ảnh hưởng
nhiều của môi trường tự nhiên, điều kiện trồng trọt,
chăn nuôi  biểu hiện kiểu hình khác nhau.

Bài 27:
Tiết 30
Thực hành:
QUAN SÁT THƯỜNG BIẾN
I. Quan sát, nhận biết một số thường biến:
II. Nhận biết, phân biệt sự khác nhau giữa thường biến và đột biến:
III. Nhận biết ảnh hưởng của môi trường đối vời tính trạng số lượng và chất
lượng:
Câu hỏi thu hoạch:
2. Sự khác nhau giữa thường biến và đột biến?
Thường biến:
- Biến đổi kiểu hình.
- Không di truyền.
- Phát sinh đồng loạt theo
một hướng xác đònh ứng
với điều kiện môi trường
- Có lợi, giúp sinh vật thích
nghi hơn.
Đột biến:
- Biến đổi ADN, NST.
- Di truyền.
- Xuất hiện ngẫu nhiên,
riêng lẻ từng cá thể.
- Thường có hại cho sinh vật

TRÒ CHƠI Ô CHỮ
EIGNOUHT NB
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
- Thường biến không di truyền
- Thường biến không làm biến đổi KH
- Thường biến xuất hiện đồng loạt
- Thường biến đa số có hại.
Đ
S
Đ
S
ĐÂY LÀ MỘT LOẠI BIẾN DỊ

Dặn dò
-
Học lại bài 25 THƯỜNG BIẾN.
-
Chuẩn bò bài mới:
Bài 28: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI
TRUYỀN NGƯỜI
+Tìm hiểu những hiện tượng sinh đôi
trong thực tế.
+ Trả lời câu hỏi SGK

Cám ơn Quý Thầy Cô
đã chú ý theo dõi
Kính chúc Quý Thầy Cô dồi
dào sức khoẻ và thành đạt
trong sự nghiệp trồng người.