SKKN một số biện pháp giáo dục bảo vệ môi trường trong trường tiểu học

Sáng Kiến Kinh Nghiệm Hà Cao Thắng
I- LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
  
1. Đặt vấn đề:
Từ xưa ông cha ta đã quan tâm đến vấn đề môi trường sống qua các
câu tục ngữ, thơ ca: “Nhà sạch thì mát, bát sạch ngon cơm”.
Môi trường bao gồm các yếu tố tự nhiên và vật chất nhân tạo bao
quanh con người. Môi trường có tầm quan trọng đặc biệt đối với đời
sống con người và sự phát triển kinh tế văn hoá của đất nước, của
nhân loại .
Nhằm bảo vệ sức khoẻ nhân dân, bảo đảm cho con người được sống
trong môi trường trong lành góp phần bảo vệ môi trường khu vực và toàn
cầu Ngày 27 /12 / 1993 Quốc hội đã thông qua “Luật bảo vệ môi trường”.
Đồng thời Thủ tướng Chính phủ cũng đã phê duyệt đề án “Đưa các
nội dung bảo vệ môi trường vào hệ thống giáo dục quốc dân”. Đối
với giáo dục Mầm Non cung cấp cho trẻ em hiểu biết ban đầu về môi
trường sống của bản thân nói riêng và con người nói chung biết cách
sống tích cực với môi trường nhằm đảm bảo sự phát triển lành mạnh
về cơ thể và trí tuệ.
Thực hiện sự chỉ đạo của Bộ Giáo dục-Đào tạo. Vụ giáo dục
Tiểu học về giáo dục bảo vệ môi trường cho Giáo viên Tiểu học .
Dựa vào tình hình thực tế của trường và địa phương. Trường chúng
tôi đã có những biện pháp cụ thể đối với giáo viên, đối với trẻ, đối với các
bậc cha mẹ trong việc Giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ
Tiểu học
Cùng với các nội dung giáo dục khác, giáo dục môi trường là một
trong những nội dung giáo dục quan trọng trong nhà trường chúng tôi.
- Trang 1 -
Sáng Kiến Kinh Nghiệm Hà Cao Thắng
2. Mục đích đề tài:
Việc giáo dục môi trường không những chỉ “Cho hôm nay và cho cả

ngày mai”. Nhằm xây dựng một trường học “xanh-sạch-đẹp” và một
xã hội trong lành.
Giáo dục bảo vệ môi trường nhằm giúp cho giáo viên có kiến
thức về môi trường, ô nhiểm môi trường. Giáo viên phải là người làm
gương cho trẻ, luôn có ý thức hướng dẫn và nhắc nhở trẻ kiên trì thực
hiện những việc làm hằng ngày có ý nghĩa bảo vệ môi trường và giáo
dục trẻ biết yêu quý gần gủi với môi trường. Mỗi giáo viên là một
tuyên truyền viên về giáo dục bảo vệ môi trường trong nhà trường, các
bậc Phụ huynh và cộng đồng.
Trên cơ sở đó hình thành cho trẻ kỹ năng thói quen tốt biết sắp
xếp đồ dùng đồ chơi trong lớp và ngoài trời gọn gàng ngăn nắp, biết
bỏ rác đúng nơi quy định, biết chăm sóc cây xanh và chăm sóc các
con vật nuôi … Hình thành cho trẻ thái độ thiện cảm bảo vệ môi
trường, đồng thời có phản ứng đối với các hành vi xấu như: Vứt rác
bừa bãi nơi công cộng, dẫm đạp cây xanh …
Bên cạnh giúp cho các bậc cha mẹ và cộng đồng có kiến thức cơ
bản về giáo dục bảo vệ môi trường và tích cực tham gia các hoạt động
làm “xanh-sạch-đẹp” môi trường và làm gương cho trẻ, giáo dục trẻ có
ý thức bảo vệ môi trường. Đó là mục tiêu của đề tài này.
3. Lịch sử đề tài:
Đề tài được nghiên cứu áp dụng năm học (2007-2008) cho giáo
viên, các bậc phụ huynh và cho trẻ Tiểu học.
Từ khi áp dụng đội ngũ giáo viên được nâng cao kiến thức về
môi trường , giáo dục bảo vệ môi trường .Biết được thực trạng môi
trường hiện nay trên thế giới, ở Việt Nam và đặc biệt ở địa phương.
Đa số giáo viên vận dụng các phương pháp giáo dục môi trường một
cách linh hoạt, được tích hợp vào các chủ đề theo chương trình giáo
dục Tiểu học mới của Bộ Giáo dục –Đào tạo , vào việc thông
- Trang 2 -
Sáng Kiến Kinh Nghiệm Hà Cao Thắng

qua các hoạt động giáo dục, hoạt động vui chơi, làm quen môi trường
xung quanh … thông qua chế độ sinh hoạt một ngày của trẻ ở trường.
Giáo viên luôn gương mẫu thực hiện các hành vi bảo vệ môi trường,
luôn tận dụng mọi cơ hội để giáo dục trẻ bảo vệ môi trường. Tuyên
truyền cho các bậc Phụ huynh và cộng đồng các nội dung giáo dục
bảo vệ môi trường.
Ở trẻ thông qua chuyên đề trẻ có kiến thức và kỹ năng giáo dục
bảo vệ môi trường, luôn có thói quen và nhận thức tốt trong việc bảo
vệ môi trường.
4. Phạm vi đề tài:
Đối với đề tài “Một số biện pháp giáo dục bảo vệ
môi trường trong trường Tiểu học ” trường chúng tôi đã áp dụng cho 5
khối: khối 1, khối 2, khối 3, khối 4, khối 5 (2007-2008).


- Trang 3 -
Sáng Kiến Kinh Nghiệm Hà Cao Thắng
II- NỘI DUNG CÔNG VIỆC ĐÃ LÀM
  
1. Thực trạng đề tài :
Trước thực trạng ô nhiểm môi trường ngày càng cao, nên để bảo vệ
môi trường con người phải thực hiện nhiều biện pháp khác nhau trong đó
biện pháp giáo dục bảo vệ môi trường được xem là có hiệu quả, nhất là
giáo dục bảo vệ môi trường ở lứa tuổi Tiểu học. Vì lứa tuổi này dễ hình
thành những nề nếp, thói quen tạo cơ sở cho việc hình thành nhân cách tốt
đẹp.
Việc giáo dục bảo vệ môi trường trong trường chúng tôi được xác
định là một trong các nhiệm vụ quan trọng, được tiến hành trong quá trình
hình thành và phát triển toàn diện nhân cách trẻ.
Giáo dục bảo vệ môi trường được đưa vào các hoạt động hằng ngày

nhằm củng cố và hệ thống hoá các kinh nghiệm mà trẻ đã tích luỹ được
trong cuộc sống hằng ngày, trong lúc trẻ quan sát, học tập, vui chơi và lao
động, chăm sóc và bảo vệ sức khoẻ, tuy nhiên cũng còn hạn chế trong việc
tìm hiểu quan sát về môi trường thiên nhiên, hoạt động ngoài trời.
Do vậy trường chúng tôi có một số nội dung cần giải quyết.
2. Nội dung cần giải quyết:
Trường chúng tôi đang thực hiện thí điểm chương trình chăm sóc
Giáo dục Tiểu học mới của Bộ Giáo dục - Đào tạo. Sở Giáo dục - Đào tạo (
Năm thứ 2)
Nội dung “Giáo dục bảo vệ môi trường” được lồng ghép tích hợp
vào các chủ đề, vào các hoạt động giáo dục … thể hiện qua các lĩnh vực:
Con người và môi trường xung quanh
Con người với động vật thực vật
Con người với thiên nhiên
Con người và tài nguyên .
- Trang 4 -
Sáng Kiến Kinh Nghiệm Hà Cao Thắng
Để đạt được nội dung trên nhà trường kết hợp với Phụ huynh xây
dựng môi trường “xanh-sạch-đẹp” và an toàn.
Tuyên truyền phổ biến kiến thức, kỹ năng giáo dục bảo vệ môi
trường tại cộng đồng.
Hướng dẫn giáo viên tổ chức các hoạt động cho trẻ.
3. Biện pháp thực hiện :
Giáo dục bảo vệ môi trường trong trường tiểu học được lồng ghép
tích hợp vào các chủ đề, các hoạt động giáo dục, …
Trẻ Tiểu học được làm quen với môi trường xung quanh trẻ rất hứng
thú nhất là Về con người và môi trường xung quanh.
Giáo viên giúp trẻ hiểu biết về môi trường xung quanh của trẻ: Lớp,
trường, gia đình, làng xóm Phân biệt được môi trường sạch và môi trường
bẩn. Từ đó trẻ có ý thức phải giữ cho môi trường được sạch sẽ như không

vứt rác, vứt đồ chơi bừa bãi. Tham gia vệ sinh lau chùi sắp xếp đồ chơi
ngăn nắp . Bỏ rác vào giỏ rác. Biết đi vệ sinh đúng nơi quy định, biết giữ
sạch sẽ nhà vệ sinh và rửa tay bằng xà phồng sau khi đi vệ sinh. Tiết kiệm
nước trong sinh hoạt hằng ngày, không để vòi nước chảy liên tục, thấy
nước chảy tràn biết khoá vòi lại, giữ gìn đồ chơi. Bên cạnh con người với
động vật thực vật giáo viên giải thích cho trẻ hiểu con vật và cây cối có ích
cho con người. Cây cối làm giảm ô nhiễm môi trường: giảm bụi, tiếng ồn
… Cung cấp cho con người thức ăn, thuốc chữa bệnh, cây xanh của rừng
còn giúp ngăn chặn lũ lụt … , Cây kiểng, hoa trang trí tạo cảnh đẹp …
Các con vật nuôi gần gũi (Trâu, bò, ngựa…) giúp người cày bừa làm
ruộng, kéo xe vận chuyển …
Trẻ có ý thức trong chăm sóc bảo vệ cây cối như tưới cây, làm cỏ
chăm sóc vật nuôi. Về con người với thiên nhiên giáo viên giải thích cho
các cháu lợi ích và tác hại của gió, nắng, mưa. Các biện pháp tránh nắng,
tránh gió, tránh mưa. Không ngồi lâu chỗ có gió lùa, mặc ấm khi có gió rét
…
Đi dưới trời nắng phải đội mũ, đeo khẩu trang, đi găng tay, không ở
ngoài trời lâu, trồng nhiều cây xanh, bóng mát. Đi dưới trời mưa phải che
dù, đội mũ nón hoặc mặc áo mưa, không chơi đùa dưới trời mưa, để bảo vệ
- Trang 5 -
Sáng Kiến Kinh Nghiệm Hà Cao Thắng
sức khoẻ. Khi trời mưa to sấm sét không đứng dưới gốc cây to, không cầm
những vật bằng sắt …Bên cạnh con người và tài nguyên giáo viên cung cấp
cho trẻ biết.
Con người, cây cối, con vật không thể tồn tại nếu không có đất, cần
sử dụng đất hợp lý bảo vệ đất không bị ô nhiễm. Cùng với đất, nước là
nguồn tài nguyên quý giá của con người. Hiện nay nguồn nước bị ô nhiễm
do chất thảy nhà máy ra sông, kênh rạch không được xử lý. Con người vứt
rác bừa bãi … Cần xử lý nước thải công nghiệp và nước thảy sinh hoạt hợp
lý. Sử dụng nước tiết kiệm và đúng mục đích.

Trẻ biết tiết kiệm nước trong nhà trường và ở nhà, không mở vòi
nước chảy bừa bãi. Biết khoá vòi nước khi sử dụng xong.
Khói bụi của các phương tiện giao thông, của các nhà máy, tiếng ồn
cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến ô nhiễm môi trường.
Khoa học tiến bộ, con người quan tâm nhiều hơn đến môi trường
sống. Làm thế nào cho môi trường ngày thêm trong sạch (?) Bên cạnh việc
trồng cây xanh. Ngày nay người ta đã chế tạo được ô tô sạch giảm khói bụi,
tái chế cao su phế thải, xử lý nước nhiễm khuẩn …
Nội dung giáo dục bảo vệ môi trường cũng chính là nội dung chăm
sóc giáo dục trẻ Giáo viên lồng ghép các nội dung giáo dục bảo vệ môi
trường cho trẻ ở mọi lúc mọi nơi, trong các hoạt động và các phương pháp
khác nhau.
Nhà trường luôn kết hợp với Chính quyền địa phương, Ngành, Hội
Phụ huynh học sinh trong việc cải tạo đất, cải tạo môi trường làm thế nào
để xung quanh trường luôn sạch sẽ, an toàn, thoáng mát, tạo môi trường
trong lành cho các cháu vui chơi, học tập, luôn tạo điều kiện cho trẻ phát
triển về thể chất và tinh thần.
- Trang 6 -
Sáng Kiến Kinh Nghiệm Hà Cao Thắng
Năm học này trường chúng tôi có được Hội Phụ huynh học sinh khá
mạnh, vận động Phụ huynh học sinh đóng góp rải đá lối đi, sắp xếp hoa
kiểng, làm dàn dây leo, vườn rau xanh tạo điều kiện cho trẻ tham quan thực
tế như tiết Làm quen môi trường xung quanh trẻ có thể tìm hiểu thêm về sự
sinh trưởng của cây từ lúc ươm mầm, nẩy hạt, cho đến lúc cây phát triển
giúp trẻ yêu thiên nhiên và giờ học của cháu thêm sinh động.
Thực hiện lời kêu gọi của Bác Hồ “Người người trồng cây , nhà nhà
trồng cây”. Trường chúng tôi phát động phong trào “Bé yêu cây xanh” mỗi
Phụ huynh hổ trợ các loại cây xanh, hoa kiểng ở gia đình Phụ huynh có và
ghi tên trẻ để trẻ theo dõi và chăm sóc như tưới hoa, nhổ cỏ, … Bên cạnh
trẻ còn biết tận dụng những chiếc lá vàng, cây cỏ có trong trường giáo viên

hướng dẫn cho trẻ chơi bán hàng, nấu ăn, đóng vai các nhân vật bằng
những lá cây làm nón, quần áo. Ngoài ra trẻ còn biết tạo ra những sản phẩm
tạo hình. Giáo viên giáo dục cho trẻ lòng yêu thiên nhiên biết chăm sóc và
bảo quản, giữ gìn môi trường thiên nhiên mà cháu đang sống .
Ban giám hiệu tham mưu với UBND Xã An Hòa hỗ trợ cho trường
các thùng rác có nắp đậy, được đặt ở nhiều chổ trong sân trường để giúp
cho Phụ huynh và trẻ bỏ rác thuận tiện .
Ngoài ra Chi đoàn trường còn kết hợp với Chi đoàn Aáp, xã cùng
tham gia: Tổng vệ sinh đường phố, thu gom rác, trồng cây quanh trường
luôn tạo cho môi trường ngày XANH-SẠCH-ĐẸP.
- Trang 7 -
Sáng Kiến Kinh Nghiệm Hà Cao Thắng
Các cháu có thói quen bỏ rác đúng nơi qui định
- Trang 8 -
Sáng Kiến Kinh Nghiệm Hà Cao Thắng
Các cháu có ý thức tưới cây,
chăm sóc góc thiên nhiên của lớp
- Trang 9 -
Sáng Kiến Kinh Nghiệm Hà Cao Thắng
Để việc giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ đạt kết quả cao Ban giám
hiệu và giáo viên nồng cốt tham dự đầy đủ các lớp tập huấn về giáo dục
bảo vệ môi trường do Ngành tổ chức và sau đó trường tiến hành triển khai
đến 100% giáo viên thực hiện.
Trước khi đưa giáo dục bảo vệ môi trường vào sử dụng nhà trường
xây dựng cho Lớp Lá 4 thực hiện điểm, sau đó nhân rộng ra cho toàn
trường. Tổ chức cho giáo viên dự giờ rút kinh nghiệm, trao đổi học tập lẫn
nhau.
Theo từng chủ đề nhà trường phân công bảo vệ thay đổi cây cảnh,
nhân vật cho phù hợp với yêu cầu chuyên môn, chăm nom tưới bón phân
cho cây, làm vệ sinh các khu vực cho trẻ thấy được sự mới lạ, kích thích trẻ

tìm tòi học hỏi nhiều hơn.
4. Kết quả chuyển biến của đối tượng :
Khuôn viên của nhà trường ngày càng “xanh-sạch-đẹp” và an toàn,
thoáng mát, đã góp phần rất lớn thu hút các bậc Phụ huynh đưa trẻ đến
trường ngày một đông hơn.
Đội ngũ giáo viên đượctham gia tập huấn đầy đủ nắm chắc nội dung
giáo dục bảo vệ môi trường, vận dụng được các phương pháp phù hợp gắn
với cuộc sống thực của trẻ. Hình thành cho trẻ những hành vi thái độ bảo
vệ môi trường. Giáo viên giáo dục trẻ thường xuyên.
Về phía trẻ thông qua giáo dục bảo vệ môi trường trẻ biết chăm
sóc giữ gìn sức khoẻ cho bản thân. Biết giữ gìn vệ sinh cá nhân, vệ sinh
lớp học, biết cất đồ dùng và vật liệu gọn gàng, đúng chỗ. Trẻ biết chăm
sóc cây kiểng, tưới cây góc thiên nhiên… có ý thức tốt bảo quản môi
trường của lớp của trường luôn xinh, luôn đẹp.
Trẻ có những thói quen tốt bảo vệ môi trườngï như ăn singum
xong biết lấy giấy gói bọc bả singum lại bỏ vào thùng rác, không
khạc nhổ bừa bãi, đi vệ sinh đúng chổ …, Biết tiết kiệm thức ăn, ăn
hết suất, không làm rơi vãi, không bỏ thừa thức ăn, ăn xong đánh răng
biết tiết kiệm nước. Biết cùng cô làm đồ dùng đồ chơi từ các
- Trang 10 -
Sáng Kiến Kinh Nghiệm Hà Cao Thắng
nguyên vật liệu phế thảy, chia sẻ hợp tác với bạn bè và cha mẹ. Trẻ có
hiểu biết về môi trường sống của con người, về mối quan hệ giữa con
người với động vật thực vật. Các nguồn tài nguyên nước, đất, không
khí. Có kiến thức đơn giản về một số ngành nghề ở địa phương.
5. Bài học kinh nghiệm:
Đội ngũ nhận thức đúng đắn về vai trò và tầm quan trọng của
việc giáo dục bảo vệ môi trường, tham gia dự các lớp tập huấn đầy đủ
nắm chắc nội dung giáo dục bảo vệ môi trường.
Trường được sự quan tâm của các cấp lãnh đạo Đảng và chính

quyền địa phương. Phối hợp với các ban ngành đoàn thể tạo môi
trường xanh-sạch-đẹp và an toàn.
Ban giám hiệu thường xuyên bồi dưỡng giáo dục bảo vệ môi
trường cho giáo viên và nhân viên trong trường.
Xây dựng lớp điểm đầu tư chuyên môn và cơ sở vật chất.
Nâng cao nhận thức của các bậc phụ huynh thông qua công tác
tuyên truyền về giáo dục bảo vệ môi trường.
Tổ chức tốt Hội thi về “Giáo dục bảo vệ môi trường” cho giáo
viên và Hội thi “Rèn kỹ năng sống văn minh” cho trẻ. Khen thưởng
kịp thời các Lớp và giáo viên thực hiện tốt “Giáo dục bảo vệ môi
trường” trong trường Tiểu học.
- Trang 11 -
Sáng Kiến Kinh Nghiệm Hà Cao Thắng
IiI- kết luận

1. Tóm lược giải pháp :
“Mỗi người cần có trách nhiệm bảo vệ môi trường ngay từ
trong ý thức”.
Giáo dục bảo vệ môi trường trong trường chúng tôi đã hình thành
cho trẻ những hiểu biết về môi trường sống của con người. Trẻ có
những kỹ năng, thói quen bảo vệ môi trường và có thái độ tình cảm tốt
biết yêu quý gần gũi với thiên nhiên… tích cực tham gia vào các hoạt
động bảo vệ môi trường ở lớp học, ở trường và ở gia đình.
Về phía đội ngũ giáo viên nắm chắc nội dung giáo dục bảo vệ
môi trường, tích cực năng nổ trao đổi kinh nghiệm, cải tiến và vận
dụng linh hoạt các phương pháp giảng dạy. Có ý thức tích hợp nội
dung giáo dục bảo vệ môi trường vào trong các hoạt động chăm sóc
giáo dục trẻ hằng ngày. Luôn làm gương cho trẻ noi theo trong việc
thực hiện bảo vệ môi trường. Phối hợp với các bậc Phụ huynh tuyên
truyền phổ biến kiến thức, kỹ năng giáo dục bảo vệ môi trường tại

cộng đồng.
Về phía cán bộ quản lý triển khai việc thực hiện chuyên đề đến
100% giáo viên. Thường xuyên theo dõi, đôn đốc nhắc nhở, dự giờ rút
kinh nghiệm, hướng dẫn cho giáo viên các biện pháp giáo dục bảo vệ
môi trường.
Tổ chức hội thi giáo viên dạy giỏi về giáo dục bảo vệ môi
trường và thi rèn kỹ năng sống văn minh của trẻ. Chú trọng việc xây
dựng môi trường “xanh-sạch-đẹp” và an toàn.
- Trang 12 -
Sáng Kiến Kinh Nghiệm Hà Cao Thắng
Tổ chức các tiết dạy mẫu để cho giáo viên có điều kiện trao đổi
bạn bè các biện pháp giáo dục bảo vệ môi trường trong trường Mầm
non tự tin hơn.
2. Phạm vi đối tượng áp dụng:
“ Một số biện pháp giáo dục bảo vệ môi trường trong trường
Tiểu học” của trường chúng tôi được áp dụng cho trẻ thuộc các lứa
tuổi từ khối 1đến khối 5 năm học2007-2008 bước đầu đã có nhiều tiến
bộ rõ rệt./.
Hòa Hưng ngày 24 / 3 / 2008
Người viết
Hà Cao Thắng .
- Trang 13 -