thuyết trinh sinh học - hệ sinh thái

Kiểm tra bài cũ :
Kiểm tra bài cũ :

Câu 1 : Thế nào là một quần xã sinh vật ?
Câu 1 : Thế nào là một quần xã sinh vật ?
hãy lấy ví dụ về một quần xã sinh vật mà em
hãy lấy ví dụ về một quần xã sinh vật mà em
biết ?
biết ?


Bài 50
Bài 50
HỆ SINH THÁI
HỆ SINH THÁI

I – Thế nào là hệ sinh thái ?
I – Thế nào là hệ sinh thái ?

Để tìm hiểu thế nào là hệ sinh thái : chúng ta
Để tìm hiểu thế nào là hệ sinh thái : chúng ta
quan sát tranh mô tả hệ sinh thái rừng nhiệt
quan sát tranh mô tả hệ sinh thái rừng nhiệt

đới- và tìm hiểu ví dụ ( sách giáo khoa )
đới- và tìm hiểu ví dụ ( sách giáo khoa )




HÌNH 50.1
HÌNH 50.1
MÔ TẢ MỘT HỆ SINH THÁI RỪNG NHIỆT ĐỚI
MÔ TẢ MỘT HỆ SINH THÁI RỪNG NHIỆT ĐỚI


Yêu cầu thảo luận nhóm :
Yêu cầu thảo luận nhóm :
+ quan sát song hình 50 .1 Mô tả một hệ sinh thái
+ quan sát song hình 50 .1 Mô tả một hệ sinh thái
rừng nhiệt đới và cho biết :
rừng nhiệt đới và cho biết :


-
-
Những thành phần vô sinh và hữu sinh có thể có trong hệ sinh thái rừng.
Những thành phần vô sinh và hữu sinh có thể có trong hệ sinh thái rừng.




Thành phần vô sinh: Đất,nước,nhiệt độ….
Thành phần vô sinh: Đất,nước,nhiệt độ….





thành phần hữu sinh : động vật ,thực vật…có trong hệ sinh thái rừng.
thành phần hữu sinh : động vật ,thực vật…có trong hệ sinh thái rừng.

- Lá và cành cây mục là thức ăn của những sinh vật nào ?
- Lá và cành cây mục là thức ăn của những sinh vật nào ?







Là thức ăn của : vi khuẩn, nấm ……
Là thức ăn của : vi khuẩn, nấm ……

- Cây rừng có ý nghóa như thế nào đối với đời sống động vật rừng ?
- Cây rừng có ý nghóa như thế nào đối với đời sống động vật rừng ?



Là thức ăn và nơi ở … của các động vật .
Là thức ăn và nơi ở … của các động vật .

-Động vật rừng có ảnh hưởng như thế nào tới thực vật ?

-Động vật rừng có ảnh hưởng như thế nào tới thực vật ?





Động vật ăn thực vật , thụ phấn và bón phân cho thực vật…góp phần phát tán
Động vật ăn thực vật , thụ phấn và bón phân cho thực vật…góp phần phát tán
của quả và hạt….
của quả và hạt….



-Nếu như rừng bò cháy mất hầu hết các cây gỗ lớn , nhỏ và cỏ thì điều gì sẽ xảy
-Nếu như rừng bò cháy mất hầu hết các cây gỗ lớn , nhỏ và cỏ thì điều gì sẽ xảy


ra đối với các loài động vật ? Tại sao ?
ra đối với các loài động vật ? Tại sao ?





Rừng cháy các động thực vật sẽ giảm mạnh có loài sẽ tuyệt chủng,vì mất
Rừng cháy các động thực vật sẽ giảm mạnh có loài sẽ tuyệt chủng,vì mất


nguồn thức ăn , nơi ở , nước ,khí hậu thay đổi…
nguồn thức ăn , nơi ở , nước ,khí hậu thay đổi…

+ Một hệ sinh thái hoàn chỉnh có thành phần chủ yếu nào ?
+ Một hệ sinh thái hoàn chỉnh có thành phần chủ yếu nào ?





Có thành phần chủ yếu sau :
Có thành phần chủ yếu sau :



.Các thành phần vô sinh như đất đá , nước , thảm mục ……
.Các thành phần vô sinh như đất đá , nước , thảm mục ……



.Sinh vật sản xuất và thực vật .
.Sinh vật sản xuất và thực vật .



.Sinh vật tiêu thụ gồm có động vật ăn thòt.
.Sinh vật tiêu thụ gồm có động vật ăn thòt.



. Sinh vật phân giải như nấm , vi khuẩn …

. Sinh vật phân giải như nấm , vi khuẩn …

+ Thế nào là một hệ sinh thái ? Hãy kể tên hệ sinh thái mà
+ Thế nào là một hệ sinh thái ? Hãy kể tên hệ sinh thái mà
em biết ?
em biết ?



Hệ sinh thái bao gồm quần xã sinh vật và môi trường
Hệ sinh thái bao gồm quần xã sinh vật và môi trường
sống của quần xã (sinh cảnh ) . Các sinh vật luôn tác động
sống của quần xã (sinh cảnh ) . Các sinh vật luôn tác động
qua lại lẫn nhau và tác động qua lại với các nhân tố vô sinh
qua lại lẫn nhau và tác động qua lại với các nhân tố vô sinh
của môi trường tạo thành một hệ thống hoàn chỉnh và tương
của môi trường tạo thành một hệ thống hoàn chỉnh và tương
đối ổn đònh .
đối ổn đònh .



ví dụ: hệ sinh thái rừng nhiệt đới , ïhệ sinh thái rừng ôn đới
ví dụ: hệ sinh thái rừng nhiệt đới , ïhệ sinh thái rừng ôn đới


II- Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn :
II- Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn :

Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn biểu hiện mối quan hệ dinh dưỡng giữa

Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn biểu hiện mối quan hệ dinh dưỡng giữa
các loài sinh vật ttrong quần xã
các loài sinh vật ttrong quần xã




Chúng ta tìm hiểu chuỗi thức ăn và
Chúng ta tìm hiểu chuỗi thức ăn và
lưới thức ăn
lưới thức ăn

1, Thế nào là một chuỗi thức ăn ?
1, Thế nào là một chuỗi thức ăn ?

Chúng ta quan sát hình 50.2. Một lưới thức ăn của hệ sinh thái rừng
Chúng ta quan sát hình 50.2. Một lưới thức ăn của hệ sinh thái rừng




Thực hiện bài tập sau : - chú ý chiều mũi tên sinh vật đứng trước là thức
Thực hiện bài tập sau : - chú ý chiều mũi tên sinh vật đứng trước là thức
ăn của sinh vật đứng sau.
ăn của sinh vật đứng sau.


HÌNH 50.2 MỘT LƯỚI THỨC ĂN CỦA HỆ SINH THÁI RỪNG
HÌNH 50.2 MỘT LƯỚI THỨC ĂN CỦA HỆ SINH THÁI RỪNG


THỰC HIỆN CÁC BÀI TẬP SAU :
THỰC HIỆN CÁC BÀI TẬP SAU :

- Thức ăn của chuột là gì ? Động vật nào ăn thòt chuột ? Hãy
- Thức ăn của chuột là gì ? Động vật nào ăn thòt chuột ? Hãy
điền nội dung phù hợpvào chỗ trống của chuỗi thức ăn sau :
điền nội dung phù hợpvào chỗ trống của chuỗi thức ăn sau :



( thức ăn của chuột ) (Động vật ăn thòt chuột )
( thức ăn của chuột ) (Động vật ăn thòt chuột )

………………
………………




chuột
chuột




……………………………….
……………………………….


………………
………………






bọ ngựa
bọ ngựa


……………………………….
……………………………….

………………
………………






Sâu
Sâu


……………………………….
……………………………….


………………
………………




……………
……………




……………………………….
……………………………….

-Trong chuỗi thức ăn , mỗi loài sinh vật là một mắt xích .Em có
-Trong chuỗi thức ăn , mỗi loài sinh vật là một mắt xích .Em có
nhận xét gì về mối quan hệ giữa một mắt xích với mắt xích
nhận xét gì về mối quan hệ giữa một mắt xích với mắt xích
đứng trước và mắt xích đứng sau trong chuỗi thức ăn ?
đứng trước và mắt xích đứng sau trong chuỗi thức ăn ?

- Hãy điền tiếp các từ phù hợp vào chỗ trống trong câu sau :
- Hãy điền tiếp các từ phù hợp vào chỗ trống trong câu sau :
Chuỗi thức ăn là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh
Chuỗi thức ăn là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh
dưỡng với nhau . Mỗi loài trong chuỗi thức ăn vừa là sinh vật
dưỡng với nhau . Mỗi loài trong chuỗi thức ăn vừa là sinh vật
tiêu thụ mắt xích ………………, vừa là sinh vật bò mắt xích ………………
tiêu thụ mắt xích ………………, vừa là sinh vật bò mắt xích ………………

Tiêu thụ .
Tiêu thụ .


TRẢ LỜI
TRẢ LỜI

- Thức ăn của chuột là gì ? Động vật nào ăn thòt chuột ? Hãy điền nội
- Thức ăn của chuột là gì ? Động vật nào ăn thòt chuột ? Hãy điền nội
dung phù hợpvào chỗ trống của chuỗi thức ăn sau :
dung phù hợpvào chỗ trống của chuỗi thức ăn sau :



( thức ăn của chuột ) (Động vật ăn thòt chuột)
( thức ăn của chuột ) (Động vật ăn thòt chuột)

Cây cỏ
Cây cỏ




Chuột
Chuột




Rắn

Rắn

Sâu bọ
Sâu bọ


Bọ ngựa
Bọ ngựa


Rắn
Rắn

Cây cỏ
Cây cỏ


Sâu
Sâu


Cầy
Cầy

Cây cỏ
Cây cỏ



Hươu
Hươu


Hổ
Hổ

-Trong chuỗi thức ăn , mỗi loài sinh vật là một mắt xích .Em có nhận
-Trong chuỗi thức ăn , mỗi loài sinh vật là một mắt xích .Em có nhận
xét gì về mối quan hệ giữa một mắt xích với mắt xích đứng trước và
xét gì về mối quan hệ giữa một mắt xích với mắt xích đứng trước và
mắt xích đứng sau trong chuỗi thức ăn ?
mắt xích đứng sau trong chuỗi thức ăn ?



sinh vật đứng trước là thức ăn của sinh vật đứng sau, (con vật ăn thòt
sinh vật đứng trước là thức ăn của sinh vật đứng sau, (con vật ăn thòt
và con vật ăn mồi )– Quan hệ thức ăn .
và con vật ăn mồi )– Quan hệ thức ăn .

Hãy điền tiếp các từ………
Hãy điền tiếp các từ………





Chuỗi thức ăn là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng
Chuỗi thức ăn là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng

với nhau . Mỗi loài trong chuỗi thức ăn vừa là sinh vật tiêu thụ mắt xích
với nhau . Mỗi loài trong chuỗi thức ăn vừa là sinh vật tiêu thụ mắt xích
đứng trước
đứng trước
, vừa là sinh vật bò mắt xích
, vừa là sinh vật bò mắt xích
phía sau
phía sau
Tiêu thụ .
Tiêu thụ .


2.Thế nào là một lưới thức ăn :
2.Thế nào là một lưới thức ăn :


Tìm hiểu thông tin ( sách giáo khoa )
Tìm hiểu thông tin ( sách giáo khoa )




thực hiện phần lệnh :
thực hiện phần lệnh :


Quan sát hình 50.2 một lần nữa và thực hiện các yêu cầu sau :
Quan sát hình 50.2 một lần nữa và thực hiện các yêu cầu sau :
-
Cho biết sâu ăn lá cây tham gia vào chuỗi thức ăn nào ?

Cho biết sâu ăn lá cây tham gia vào chuỗi thức ăn nào ?


Sâu ăn lá cây tham gia vào các chuỗi thức ăn:
Sâu ăn lá cây tham gia vào các chuỗi thức ăn:




Cây cỏ
Cây cỏ




Sâu
Sâu




Cầy
Cầy


Lá cây
Lá cây



Sâu
Sâu




chuột
chuột


Cây cỏ
Cây cỏ




Sâu
Sâu




bọ ngựa.
bọ ngựa.
………
………
……… …………
……… …………
-

Hãy xếp các sinh các sinh vật theo từng thành phần chủ yếu của hệ sinh
Hãy xếp các sinh các sinh vật theo từng thành phần chủ yếu của hệ sinh
thái .
thái .




Thành phần chủ yếu của hệ sinh thái : sinh vật sản xuất- sinh vật tiêu
Thành phần chủ yếu của hệ sinh thái : sinh vật sản xuất- sinh vật tiêu
thụ – sinh vật phân hủy
thụ – sinh vật phân hủy




Lưới thức ăn là gì ?
Lưới thức ăn là gì ?



Lưới thức ăn :bao gồm các chuỗi thức ăn có nhiều mắt
Lưới thức ăn :bao gồm các chuỗi thức ăn có nhiều mắt
xích chung .Chuỗi thức ăn gồm các sinh vật : sinh vật sản
xích chung .Chuỗi thức ăn gồm các sinh vật : sinh vật sản
xuất- sinh vật tiêu thụ – sinh vật phân hủy .
xuất- sinh vật tiêu thụ – sinh vật phân hủy .




Qua đây ta thấy: chuỗi thức ăn có thể bắt đầu từ thực vật
Qua đây ta thấy: chuỗi thức ăn có thể bắt đầu từ thực vật
hay từ sinh vật bò phân giải . Sự trao đổi chất trong hệ sinh
hay từ sinh vật bò phân giải . Sự trao đổi chất trong hệ sinh
thái tạo thành chu kì kín.
thái tạo thành chu kì kín.

Trong thực tiễn sản xuất người nông dân có biện pháp kó
Trong thực tiễn sản xuất người nông dân có biện pháp kó
thuật để tận dụng nguồn thức ăn sinh vật như : thả nhiều
thuật để tận dụng nguồn thức ăn sinh vật như : thả nhiều
loại cá trong ao –dự trữ thức ăn.
loại cá trong ao –dự trữ thức ăn.


Tóm tắt kết luận bài :
Tóm tắt kết luận bài :

Hệ sinh thái bao gồm quần xã sinh vật và môi trường sống
Hệ sinh thái bao gồm quần xã sinh vật và môi trường sống
của quần xã (sinh cảnh) . Hệ sinh thái là một hệ thống hoàn
của quần xã (sinh cảnh) . Hệ sinh thái là một hệ thống hoàn
chỉnh và tương đối ổn đònh. Các sinh vật trong quần xã gắn bó
chỉnh và tương đối ổn đònh. Các sinh vật trong quần xã gắn bó
với nhau bởi nhiều mối quan hệ , trong đó quan hệ dinh
với nhau bởi nhiều mối quan hệ , trong đó quan hệ dinh
dưỡng có vai trò quan trọng được thể hiện qua chuỗi và lưới
dưỡng có vai trò quan trọng được thể hiện qua chuỗi và lưới
thức ăn .Một lưới thức ăn hoàn chỉnh bao gồm 3 thành phần
thức ăn .Một lưới thức ăn hoàn chỉnh bao gồm 3 thành phần

chủ yếu là :sinh vật sản xuất- sinh vật tiêu thụ và sinh vật
chủ yếu là :sinh vật sản xuất- sinh vật tiêu thụ và sinh vật
phân giải .
phân giải .


Ki m tra – đánh giá :ể
Ki m tra – đánh giá :ể
Câu 1 : Hãy khoanh tròn vào đầu câu trả lời đúng nhất:
Câu 1 : Hãy khoanh tròn vào đầu câu trả lời đúng nhất:


+ Đâu là một hệ sinh thái?
+ Đâu là một hệ sinh thái?


a- Bao gồm quần thể sinh vật và môi trường sống của nó.
a- Bao gồm quần thể sinh vật và môi trường sống của nó.


b- Bao gồm quần xã sinh vật và môi trường sống của nó .
b- Bao gồm quần xã sinh vật và môi trường sống của nó .


c- Bao gồm sinh vật cùng loài và môi trường sống của nó .
c- Bao gồm sinh vật cùng loài và môi trường sống của nó .


d- Bao gồm các động ,thực vật và môi trường sống của nó .
d- Bao gồm các động ,thực vật và môi trường sống của nó .

Câu 2 : Hãy cho ví dụ về một hệ sinh thái ,phân tích các thành
Câu 2 : Hãy cho ví dụ về một hệ sinh thái ,phân tích các thành
phần chính trong hệ sinh thái đó ?
phần chính trong hệ sinh thái đó ?


Dặn dò :
Dặn dò :

Học bài – làm bài tập 2 Sgk- 153 ,đọc mục em có biết.
Học bài – làm bài tập 2 Sgk- 153 ,đọc mục em có biết.

Đọc trước bài 51- 52
Đọc trước bài 51- 52
THỰC HÀNH : HỆ SINH THÁI
THỰC HÀNH : HỆ SINH THÁI
+chuẩn bò : mỗi tổ 1 dao con , 1 dụng cụ đào đất.
+chuẩn bò : mỗi tổ 1 dao con , 1 dụng cụ đào đất.


Túi ni- lông thu nhặt mẫu vật
Túi ni- lông thu nhặt mẫu vật


Giấy , bút chì ghi chép…
Giấy , bút chì ghi chép…


Kẻ sẵn bảng 51.1-51.2-51.3-51.4. theo tổ .
Kẻ sẵn bảng 51.1-51.2-51.3-51.4. theo tổ .