skkn thực trạng dạy phân môn học hát tại trường thcs

I. ĐẶT VẤN ĐỀ:
1. Lý do chọn đề tài:
Trong thời kỳ đổi mới và phát triển mọi mặt về kinh tế- văn hoá- chính trị
và xã hội hiện nay Đảng và nhà nước ta luôn coi trọng vấn đề Giáo dục con người
phát triển toàn diện đặc biệt là thế hệ trẻ.
Giáo dục đã trở thành nhân tố tích cực, một động lực thúc đẩy sự phát triển
của sản xuất mà sản phẩm chính là nguồn nhân lực cho xã hội, mở đường cho sự phát
triển kinh tế khoa học công nghệ, văn hoá…vv. Đại hội VIII của Đảng ta khẳng định:
“Phát triển giáo dục và khoa học là quốc sách hàng đầu nhằm xây dựng chiến lược
con người trong sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, đưa đất nước phát
triển nhanh chóng và bền vững, mau chóng sánh vai được với các nước phát triển
trong khu vực và trên thế giới” từ ý nghĩa và tầm quan trọng ấy mà đòi hỏi ngành giáo
dục phải đổi mới mục tiêu, nội dung, hình thức, phương pháp đào tạo, nhằm nâng cao
chất lượng đào tạo một cách toàn diện có hiệu quả cao, thiết thực. Đặc biệt là hệ
thống giáo dục phổ thông, một bậc học vô cùng quan trọng. Đây là bước tạo nên sự
hình thành và phát triển nhân cách của lớp trẻ Việt Nam. Một trong những môn học
có ý nghĩa to lớn và tích cực trong việc hình thành và phát triển nhân cách toàn diện
cho học sinh đó là môn âm nhạc. Âm nhạc là loại hình nghệ thuật quan trọng, gắn bó
với cuộc sống thường ngày của mỗi con người, phản ánh cuộc sống bằng các hình
tượng âm thanh cho con người từ lúc sinh ra cho đến hết cuộc đời.
Bởi vậy những cá nhân tập thể và các cơ quan chức năng cần có những biện
pháp, trách nhiệm hướng dẫn cho tuổi trẻ thưởng thức âm nhạc, hiểu âm nhạc một
cách có hiệu quả cao nhất, thiết thực nhất.
Mục đích của giáo dục âm nhạc trong nhà trường THCS là vô cùng quan
trọng, bởi đã đưa âm nhạc vào đời sống của học sinh góp phần giáo dục thẩm mỹ, đạo
đức lối sống, phát triển trí tuệ, thể chất ở học sinh, khích lệ các em có khả năng phát
triển toàn diện để sau này trở thành những con người “Vừa hồng vừa chuyên” xây
dựng đất nước đáp ứng yêu cầu đòi hỏi của cách mạng dưới sự lãnh đạo của nước ta
Là một giáo viên dạy tại trường THCS, trực tiếp giảng dạy bộ môn âm nhạc
thông qua các phân môn: Dạy hát, nghe nhạc, tập đọc nhạc, âm nhạc thường thức,
chính vì vậy phải có tinh thần trách nhiệm cao, có kiến thức chuyên môn giỏi, có tâm

hồn và lối sống trong sáng lành mạnh, có tình thương yêu học sinh để hướng các em
vào học môn âm nhạc có hiệu quả cao nhất.
Với điều kiện hiện nay vừa là chủ quan vừa là khách quan, các phương tiện
và cơ sở vật chất dành cho giảng dạy âm nhạc còn gặp nhiều khó khăn. Cho nên nhìn
chung hiệu quả giáo dục môn âm nhạc, trong đó có phân môn học hát còn hạn chế.
Qua học tập và thực tiễn trong công tác giảng dạy môn âm nhạc ở trường THCS . Tôi
1
đã có những kết quả nghiên cứu để góp một phần nhỏ cho sự nghiệp chung và có
những bổ ích thiết thực cho bản thân nhằm nâng cao hơn nữa hiệu quả giảng dạy phân
môn học hát cho học sinh trường THCS nói chung và trường THCS nơi tôi giảng dạy
nói riêng nhằm góp phần tích cực cho ngành giáo dục đào tạo nơi có nhiệm vụ cao cả
là: “ Nâng cao trí tuệ, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài cho đất nước” đó chính là
đáp ứng được yêu cầu đòi hỏi ngày một cao hơn của ngành giáo dục đào tạo từ trung
ương, tỉnh và huyện đã luôn luôn quan tâm, trực tiếp chỉ đạo, hướng dẫn cho giáo
viên giảng dạy môn âm nhạc ở các cấp học phổ thông đúng quy định, khoa học và
thiết thực. Ở bậc học sinh THCS học đủ 13 môn, riêng học sinh khối lớp 6 học 12
môn trong đó có cả môn âm nhạc. Ngoài nhiệm vụ cung cấp kiến thức, phương pháp
đào tạo nhằm nâng cao chất lượng đào tạo đối với đội ngũ giáo viên phổ thông nói
chung giáo viên âm nhạc noí riêng có khả năng đáp ứng được yêu cầu của ngành giáo
dục đào tạo trong giai đoạn cách mạng mới đó là: Cung cấp kiến thức và rèn luyện kỹ
năng về nghệ thuật âm nhạc và trước hết là ca hát cho học sinh. Riêng ở trường THCS
nơi tôi đang giảng dạy môn âm nhạc, tôi vẫn thực hiện 3 phân môn: Học hát, Nhạc lý-
tập đọc nhạc và âm nhạc thường thức có hiệu quả cao được học sinh yêu thích âm
nhạc, tập trung tiếp thu bài giảng có hiệu quả tốt đẹp. Là giáo viên trực tiếp giảng dạy
môn âm nhạc ở trường THCS một yêu cầu được đặt ra cho bản thân tự rèn luyện phấn
đấu, đó là làm thế nào để dạy tốt quả là không đơn giản. Bởi vậy tôi luôn cố gắng
vươn lên để học tập nghiệp vụ, lý luận về chuyên môn thật giỏi. Gắn lý luận với thực
tiễn, bám sát đường lối chủ trương của đảng nhà nước về đường lối văn hoá văn nghệ
của đảng, nắm vững yêu cầu và sự đòi hỏi của ngành giáo dục đào tạo trong giai đoạn
hiện nay cũng như qua kinh nghiệm giảng dạy tôi đã chọn và nghiên cứu với tên đề

tài:
“Thực trạng và một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy phân môn học
hát tại trường THCS"
2 . Mục đích nghiên cứu:
Trong thời kỳ đổi mới và phát triển ca hát luôn là món ăn tinh thần cho con
người cũng như trong chương trình giáo dục ở các cấp học .Đối với các cấp tiểu học,
THCS thì đây là kiến thức ban đầu giúp cho học sinh học và biết ca hát theo một quy
định chung nhất. Nhưng qua thực tế việc giảng dạy phân môn này ở trường THCS,
tôi thấy còn rất nhiều khó khăn như:
Ngoài sự quan tâm của ngành giáo dục, sự giúp đỡ của các lãnh đạo và
giáo viên trong trường thì mong muốn của tôi là đội ngũ giáo viên âm nhạc phải thật
đồng bộ từ cấp mầm non, tiểu học và THCS. Vì nếu không có sự đồng bộ thì việc
truyền thụ kiến thức sẽ gặp khó khăn cho giáo viên dạy các lớp sau. Ví dụ: giáo viên
dạy mẫu giáo có khả năng gây sự say xưa yêu thích học hát, nghe âm nhạc cho các em
ngay buổi ban đầu và tiếp đó khi lên cấp tiểu học các em đã vốn có cảm tình yêu thích
học hát, nghe âm nhạc đây là cơ sở tốt cho giáo viên âm nhạc truyền thụ những kiến
thức mới cho ở cấp tiểu học cho các em. Học xong tiểu học cũng như các môn học
2
khác, các em đã có sẵn vốn kiến thức nói chung. Riêng môn âm nhạc và học hát vốn
là sở thích của các em khi ở độ tuổi ban đầu “Học mà chơi, chơi mà học” ở các cấp
mẫu giáo và ở các cấp đầu bậc tiểu học, lên cấp THCS, các em đã có kiến thức và sự
say mê cộng với sự nhiệt tình, tinh thần trách nhiệm và đặc biệt là trình độ năng lực
nghiệp vụ chuyên môn của giáo viên âm nhạc ở mức độ cao hơn sẽ tạo ra sự say mê
ham thích, ưu ái môn học này. Đây là động lực to lớn để thúc đẩy các môn học khác
và các hoạt động xã hội của nhà trường.
Các trang thiết bị về cơ sở vật chất như : Nhạc cụ, phòng chơi nhạc, phòng
hát cần được xây dựng thật phù hợp để môn học thật sự có chất lượng cao. Bản thân
người giáo viên âm nhạc phải năng động sáng tạo, tranh thủ được sự nhiệt tình của
lãnh đạo và giáo viên nhà trường, sự giúp đỡ của Đảng, chính quyền xã, của phụ
huynh học sinh để tuyên truyền, thuyết phục các tổ chức đoàn thể và từng thành viên

hiểu về tầm quan trọng của môn học âm nhạc.
3.Nhiệm vụ nghiên cứu:
Thực tế ở các trường THCS hầu hết chỉ có một giáo viên dạy âm nhạc nên
hoạt động chuyên môn nghiệp vụ ở trường khó có thể tổ chức dự giờ để mà các giáo
viên khác nhìn nhận đánh giá một cách chính xác được. Nếu đánh giá một cách chủ
quan thì bản thân giáo viên âm nhạc phải có khả năng khảo sát, đánh giá phân tích
trung thực và khách quan trong quá trình học hát và kết quả học hát của học sinh thật
khoa học. Theo quy định mỗi giáo viên trong trường phải thao giảng 2 tiết trong năm
học tới dự giờ có các thành viên trong nhà trường nhưng do chuyên môn có khác nhau
nên việc đánh giá kết luận khó có thể đạt mức chính xác được. Do tính đặc thù của
môn học nên khi tổ chức dự giờ để nhận xét đánh giá kết quả. Ngành giáo dục cấp
huyện cần bố trí xắp xếp thành cụm bố trí các giáo viên âm nhạc đến lần lượt dự giờ ở
từng trường vừa mang tính khách quan, vừa học hỏi được với nhau tạo thành sức
mạnh tổng hợp trong phương pháp giảng dạy môn âm nhạc .
4. Lịch sử vấn đề:
Những năm gần đây đã có rất nhiều tập thể cá nhân gồm các nhà nghiên
cứu quan tâm tìm hiểu đến các vấn đề cơ bản : “Nâng cao chất lượng giảng dạy môn
học âm nhạc nói chung và phân môn hát nói riêng” trên thực tế đã mang lại kết quả
rất đáng phấn khởi.
5. Đối tượng nghiên cứu:
Tôi chọn lựa đối tượng nghiên cứu là học sinh khối lớp 6 Trường THCS . Từ
đối tượng chính là học sinh lớp 6 có thể giúp tôi đi sâu nghiên cứu thêm về các đối
tượng khác, để môn học hát trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu được trong
đời sống nhân dân. Đặc biệt là giới trẻ để sớm đưa ra những giải pháp nâng cao chất
lượng dạy phân môn học hát tại trường.
6. Phạm vi nghiên cứu:
3
Thực hiện theo đường lối của Đảng và nhà nước cũng như của nghành Giáo
Dục: “Công tác giáo dục phải từng bước xã hội hoá” môn học Âm nhạc và phân môn
Học hát có tầm quan trọng như đã trình bày trên, nên phạm vi nghiên cứu của tôi là

giáo viên và học sinh trường THCS .
7. Những phương pháp nghiên cứu chính:
Qua một quá trình được học tập, nghiên cứu và hướng dẫn, cộng với thực
tiễn trong quá trình công tác. Các phương pháp giúp cho tôi tập trung vào nghiên cứu
chính . Đó là:
- Phương pháp điều tra.
- Phương pháp quan sát.
- Phương pháp phân tích tổng hợp.
- Phương pháp thống kê.
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
Phần 1:
THỰC TRẠNG DẠY PHÂN MÔN HỌC HÁT TẠI TRƯỜNG THCS
1.1.Tầm quan trọng đối với học sinh ở trường THCS:
Âm nhạc có một vị trí quan trọng trong đời sống con người, đối với mỗi
người hoạt động ca hát là nguồn nuôi dưỡng tinh thần. Các giai điệu trầm bổng, sự
phong phú của tiết tấu ở các thể loại bài hát sẽ đưa chúng ta vào thế giới một cách
tươi đẹp, hấp dẫn và lý thú. Ca hát luôn luôn giúp chúng ta cảm nhận cuộc sống tươi
đẹp tràn đầy niềm vui, niềm hạnh phúc. Từ khi còn nằm trong bụng mẹ trẻ cũng có
thể cảm nhận được ca hát một cách thụ động, phản ứng với âm nhạc ngay lúc này.
Nhiều công trình nghiên cứu khoa học trên thế giới đã chúng minh khi người mẹ
mang thai 4 tháng rưỡi trở đi, nếu cho thai nhi nghe một cách gián tiếp các thể loại
âm nhạc sẽ giúp cho trí tuệ thai nhi phát triển ngay từ lúc còn trong bào thai. Rồi khi
lọt lòng, trẻ đã từng bước tiếp xúc với những câu hát ru trìu mến, nhẹ nhàng đầy tình
cảm.
Biết bao nhiêu tâm sự, bao điều dạy dỗ người mẹ gửi gắm cho con mình
qua những khúc hát ru. Lời ru cũng chính là tâm hồn của người mẹ, là giai điệu của
quê hương, là nguồn nuôi dưỡng tình cảm và nhân cách cho trẻ em sau này. Rồi cùng
với năm tháng khi trẻ lớn dần lên lại được tiếp xúc với những bài đồng dao. Những
bài hát này với nét nhạc vui tươi, dí dỏm, hồn nhiên gắn bó với trẻ trong những trò
chơi ngây thơ, hồn nhiên…như: Tập tầm vông, rồng rắn lên mây, thả đỉa ba ba, lộn

cầu vồng…
Từ lúc trẻ thụ động nghe âm nhạc cho đến khi chủ động. Tìm đến với câu
hát vần điệu, kèm theo những trò chơi, tất cả đều giúp cho trẻ lớn lên là đặt nền tảng
âm nhạc đầu tiên cho trẻ, đồng thời nó là yếu tố tác động đến tình cảm và nhân cách
cho trẻ sau này.
4
Đến tuổi thanh niên khi những rung động của tình yêu thì ca hát được thể
hiện bằng những câu hát giao duyên, huê tình, đến khi qua đời con người vẫn gắn bó
với âm nhạc.
Từng bài hát câu hát đều phản ánh một cách hình tượng những khái niệm
sâu sắc về cuộc sống, thiên nhiên, cảnh vật, con người và các mối quan hệ, tư tưởng ,
tình cảm. Hoạt động ca hát không chỉ là phương tiện thể hiện cảm xúc, suy nghĩ của
người hát, mà còn khơi dậy ở người nghe những xúc động tương ứng những hiểu biết
nhất định đem lại khoái cảm thẩm mỹ. Sức diễn cảm của giọng hát, cùng với những
phong cách, cử chỉ, nét mặt phù hợp sẽ thu hút được học sinh. Nó khơi dậy ở học sinh
những cảm xúc chân thực với cái đẹp, cái thiện.
Giáo dục và giảng dạy âm nhạc cho học sinh phổ thông có tác dụng lớn lao
vào đời sống tinh thần của các em, nhằm góp phần cùng các môn học khác để thực
hiện thắng lợi mục tiêu của ngành giáo dục đào tạo đề ra. Thấy rõ tầm quan trọng của
ca hát đối với học sinh, nên đòi hỏi những yêu cầu của việc dạy hát ở trường THCS
cần có những đổi mới.
Ca hát có vị trí quan trọng, là nhu cầu trong đời sống của con người. Hoạt
động ca hát ảnh hưởng đến con người bằng tác động của giai điệu và lời ca. Âm nhạc
có lời (âm nhạc cho giọng hát) có ảnh hưởng trực tiếp và sâu sắc đến tư tưởng tình
cảm của con người ca hát đặc biệt gắn bó, gần gũi với lứa tuổi thanh thiếu niên, nhất
là trẻ nhỏ đây là cơ sở tốt cho chương trình giáo dục âm nhạc và học hát từ độ tuổi
mẫu giáo trở lên.
Ca hát là một hoạt động giáo dục nhẹ nhàng và hấp dẫn mang lại hiệu quả
xã hội cao. Những nội dung phong phú, bổ sung vốn sống cho các em, cung cấp thêm
từ ngữ và làm rung động các cảm xúc thẩm mỹ cho các em. Hoạt động ca hát cũng là

người bạn đồng hành của trẻ trong mọi hoạt động về mặt sinh lý như: Học sinh thở
sâu hơn rất có lợi cho hệ hô hấp và tuần hoàn, dây thanh đới được rung động tinh tế
giúp giọng nói của các em thêm truyền cảm, thính giác phát triển, thần kinh hưng
phấn, sức khoẻ tăng cường. Riêng dạy học hát cho học sinh lớp 6 giáo viên cần phải
có kỹ năng hát cơ bản, hát chuẩn xác và diễn cảm để thu hút sự chú ý của học sinh
giúp các em hát đúng hát hoà giọng, biết thể hiện tình cảm, sác thái của bài hát, hiểu
nội dung của tác phẩm và cảm nhận được vẻ đẹp của hình tượng của âm nhạc qua giai
điệu và lời ca của từng bài hát.
1.2. Cơ sở vật chất thiết bị dạy học:
Tập trung mọi khả năng hiện có, kết hợp giữa nhà nước và nhân dân cùng
làm. Nhiệm vụ nâng cao chất lượng phòng học và trang thiết bị cần thiểt trong nhà
trường điều này đã được nhà trường và chính quyền địa phương quan tâm nhưng cũng
chỉ ở mức độ nhất định.
1.3 Đội ngũ giáo viên âm nhạc:
5
Thời đại mà chúng ta sống hiện nay là thời đại của công nghệ. Công nghệ
thông tin đang phát triển mạnh mẽ và có ảnh hưởng tích cực tới cuộc sống của con
người. Từng quốc gia đã và đang nhanh chóng nắm bắt thành tựu của khoa học công
nghệ để phục vụ cho sự phát triển nước nhà.
Đảng và nhà nước ta luôn xác định đầu tư cho giáo dục là quốc sách hàng
đầu, đây là biện pháp để theo kịp các nước phát triển trong khu vực và trên thế giới.
Lúc nào cũng vậy người giáo viên với vai trò là cầu nối là nhân tố giữ vị trí trung tâm
giúp học sinh tiếp cận với nền tri thức tiên tiến.
Thực tế của môn âm nhạc nói chung, dạy phân môn học hát nói riêng thì
còn có nhiều người xung quanh nghĩ chưa đúng. Họ nghĩ rằng giáo viên chỉ cần biết
qua nhạc lý và biết hát là đủ. Chỉ cần dạy cho học sinh biết hát và hát đúng là được.
Nếu đứng bên ngoài thì số ít có suy nghĩ như vậy, còn thực tế thì khác. Trong một tiết
dạy hát nếu giáo viên chỉ đơn thuần dạy đúng bài hát cho học sinh thì giờ học hát đấy
chỉ dừng lại ở mức độ dạy bình thường. Ở đây ta phải thấy điều quan trọng là qua bài
hát đó có nội dung tư tưởng khơi dậy và tạo nên hưng phấn, sự hứng thú sáng tạo và

say mê nghệ thuật, sự chú ý thích thú tới nội dung cho các em, để làm được việc này
đòi hỏi mỗi giáo viên phải có trình độ âm nhạc nhất định và có hiểu biết về xã hội một
cách sâu sắc. Giáo viên phải thường xuyên học tập chuyên môn nghiệp vụ, học tập lý
luận chính trị, tìm tòi các phương pháp hay nhất để áp dụng vào bài giảng có hiệu qủa
cao nhất.
Người giáo viên phải tăng cường nhiệm vụ tự học tập mọi lúc, mọi nơi, mọi
cách để mở rộng và cập nhập kiến thức, nhuần nhuyễn kỹ năng có vốn tích luỹ rộng
để xử lý linh hoạt mọi tình huống xảy ra trong giảng dạy. Trên thực tế người giáo viên
không chịu học hỏi, tư duy sáng tạo thì việc giảng dạy gặp nhiều khó khăn hạn chế về
chuyên môn, ví như: sử dụng nhạc cụ, giọng hát…Điều này đã ảnh hưởng không nhỏ
đến quá trình giảng dạy chính vì vậy mà việc học tập càng có ý nghĩa với giáo viên.
Một vấn đề quan trọng nữa yêu cầu mỗi giáo viên phải luôn bám sát vào
những mục tiêu quan điểm, nhiệm vụ và hướng chỉ đạo của cấp trên. Vì thực tế trong
chương trình của học sinh lớp 6 nói riêng và các khối lớp nói chung, hàng năm vẫn có
sự thay đổi, nhằm cải tiến từng bước cho phù hợp với thực tế. Do vậy các giáo viên
chuyên trách phải chủ động nắm bắt kịp thời những chủ trương, nội dung chỉ đạo, hay
chỉnh lý, thay sách của bộ giáo dục và đào tạo. Nắm vững các hướng dẫn cụ thể của
cấp trên người giáo viên chủ động xây dựng kế hoạch chương trình làm việc đúng đắn
có nội dung chất lượng thiết thực bổ ích.
Về tài liệu giảng dạy giáo viên cần có đầy đủ giáo trình, sách giáo khoa
theo quy định,tăngcường sưu tầm, nghiên cứu các tài liệu nghiệp vụ để bổ sung kiến
thức về con người, tự nhiên, xã hội có liên quan đến bài giảng.
6
Tích cực tham gia với các trường để giao lưu dự giờ với các đồng nghiệp,
học hỏi trao đổi kinh nghiệm để nâng cao trình độ chuyên môn mang lại hiệu quả
trong giảng dạy.
Hành trang của người giáo viên là kiến thức, kỹ năng, nghiệp vụ, chuyên
khoa âm nhạc cùng với tấm lòng yêu ngành, yêu học sinh, yêu mái trường, yêu quê
hương…Người giáo viên luôn luôn học tập về cách sử dụng ngôn ngữ trong trình bày
diễn đạt, sử dụng ngôn ngữ giản dị, chính xác và đúng chuẩn mực tiếng việt, để bài

giảng đi vào lòng học sinh một cách nhẹ nhàng, tình cảm mà chất lượng hiệu quả cao.
Nhưng thực tế qua khảo sát tôi thấy: Phần nhiều các bài soạn của giáo viên
giống với các sách hướng dẫn, đôi khi giáo viên còn soạn một lúc nhiều bài, thậm chí
sử dụng giáo án của những năm trước để giảng dạy cho năm sau…Đây là những thiếu
sót chủ yếu ở một số ít giáo viên. Việc này cần được nghiêm túc sửa chữa để trong
việc soạn giáo án cảm thụ âm nhạc của giáo viên phải có sự sáng tạo, tập trung nghiên
cứu đồng bộ tới giai điệu, tiết tấu, hoà âm cho đến lời ca. Làm cho học sinh có cảm
hứng, say sưa, tập trung chú ý vào bài hát mà không hề có một tí rụt rè, lúng túng.
1.4 Khả năng tiếp thu ca hát của học sinh:
Trường THCS có môn học âm nhạc từ năm học 2001 – 2002. Giáo viên âm
nhạc tuy chỉ có một mình nhưng với lòng nhiệt huyết yêu nghề, yêu học sinh, yêu
trường lớp nên luôn được lãnh đạo, đồng nghiệp và học sinh yêu mến. Mặt khác học
sinh của trường nói chung đặc biệt là học sinh lớp 6 vừa chuyển cấp nói riêng rất
chăm ngoan, đa số các em là con em của nông dân nông nghiệp.
Song hạn chế lớn nhất của các em là thói quen thụ động trong quá trình học
tập giờ học âm nhạc cụ thể là phân môn học hát, các em chưa chủ động tìm hiểu bài,
mà chỉ trông chờ giáo viên lên lớp hát và hát theo. Đối với các ký hiệu âm nhạc ghi
trên bài hát thì các em ít nhớ và tỏ ra lúng túng, năng lực cảm thụ âm nhạc của các em
học sinh còn rất hạn chế, thực tế cho thấy vì quá lệ thuộc vào các bài hát trong sách
giáo khoa, đây cũng là hạn chế vốn hiểu biết về phân môn học hát trong chương trình,
trong giờ học hát có nhiều em bước đầu còn e thẹn, rụt rè không chủ động xây dựng
bài. Riêng học sinh lớp 6 vừa ở tiểu học lên nên các em còn nhút nhát bởi vậy giáo
viên phải nhẹ nhàng bằng tình cảm và sự trừu mến của mình để uốn nắn các em.
Kết quả điều tra:
Tên
lớp
Sĩ số
Thích Bình thường Không thích
Số lượng % Số lượng % Số lượng %
6A 30 20 66,6 7 23 3 10

6B 25 18 72 5 20 2 8
7
Để điều tra một cách chính xác về mức độ yêu thích môn âm nhạc của học
sinh khối lớp 6 trường THCS bên cạnh việc phát phiếu thăm dò các em, tôi thường
quan sát thái độ biểu hiện cử chỉ của các em trong các giờ lên lớp. Nếu yêu thích môn
học các em sẽ chăm chú lắng nghe cô giảng ghi chép bài đầy đủ. Về nhà các em sẽ tự
giác học bài và làm bài tập chu đáo. Sau một thời gian quan sát và căn cứ vào kết quả
bài kiểm tra cho thấy :
Nhận xét: Kết quả trong quá trình khảo sát và điều tra thực tế về phân môn
học hát của học sinh khối lớp 6 trường THCS cho thấy: những năm đầu thật bỡ ngỡ
cho học sinh. Nhưng với sự nhiệt tình yêu quý học sinh, tôi người giáo viên âm nhạc
đã tận tình, gần gũi học sinh từng bước đưa các em vào làm quen và ham thích môn
học nên dần dần có chuyển biến rõ rệt. Một số em ham thích không những chú ý học
nhạc, học hát ở trường mà về nhà còn tiếp xúc với các phương tiện có ở thông tin đại
chúng như: đàn phím điện tử, đài, đĩa, băng, ti vi, internet…có chọn lọc phù hợp với
nội dung học tập của các em, điều này sẽ cho thấy hiện tại và tương lai môn âm nhạc
và phân môn học hát ở Nhà trường THCS là vô cùng quan trọng và không thể thiếu
được.
1.5 Phương pháp và kết quả dạy hát:
Phân môn học hát là một trong những nội dung quan trọng trong chương trình
âm nhạc THCS, học hát rèn luyện một số kĩ năng mang tính phổ thông về ca hát được
vận dụng và các bài hát cụ thể trong chương trình. Học hát các bài hát cụ thể tách rời
việc rèn luyện một số kĩ năng hát chung mà phải đi chính kĩ năng chung và kĩ năng cụ
thể của bài hát đó đúng với yêu cầu.
Các kĩ năng hát cần rèn luyện cho học sinh gồm có:
*) Tư thế hát:
Trong quá trình học hát trước hết phải luyện tư thế hát, hát tập thể có thể
tiến hành ở tư thế đứng hoặc ngồi.
- Khi đứng hát: người thẳng, đầu không nghiêng, không so vai, hai tay
buông dọc theo thân thoải mái, toàn bộ thân thể dồn vào 2 chân đều nhau.

- Khi ngồi hát: đầu và thân người giống như khi đứng hát, hai tay đặt trên
đầu gối, lưng thẳng không tựa vào ghế, không vắt chân nọ lên chân kia.
- Tập tư thế hát đúng giúp cho việc hô hấp thuận lợi mà hô hấp là một việc
rất quan trọng trong quá trình ca hát.
*) Hơi thở:
Trong ca hát hơi thở là một trong những vấn đề hết sức quan tâm, cách thở
đúng là biết cách hít vào một lượng hơi vừa đủ để hát hết một câu hát (câu hát có thể
dài ngắn khác nhau). Khi tập hít hơi vào không nên hít nhiều quá, hơi sẽ bị căng phải
lên gân không điều tiết được hơi. Giáo viên cần phải hướng dẫn học sinh lấy hơi bằng
mũi, không hít bằng miệng. Lấy hơi bằng miệng cổ họng chóng bị khô, rát…
8
Khi hát các bài hát có nhịp độ chậm vừa phải, cần phải hướng dẫn cho các
em lấy hơi chậm hít bằng mũi, nên đánh dấu những chỗ lấy hơi trong bài hát để học
sinh có thể thực hiện đúng, biết cách lấy hơi, lấy hơi hợp lý mới có thể hát ngân dài ở
cuối câu hát.
*) Hát chính xác:
Trong ca hát việc hát chính xác có tầm quan trọng đặc biệt. Hát chính xác
có nghĩa là hát đúng giai điệu, tiết tấu của bản nhạc. Mức độ hát chính xác của từng
học sinh phụ thuộc vào khả năng nghe nhạc và khả năng của các cơ quan phát âm.
Nếu học sinh tập trung chú ý, phân biệt được rõ độ cao thấp, nhanh chậm của âm
thanh, ghi nhớ được giai điệu, tiết tấu của bản nhạc thì khi giáo viên hát mẫu các em
có thể nhắc lại chính xác, nếu học sinh phải hát cao hơn hoặc thấp hơn giọng trung
bình của bản thân thì có thể ảnh hưởng ngay tới việc hát chính xác. Một trong những
điều kiện để giúp cho học sinh phát triển kĩ năng hát chính xác là việc lựa chọn giọng
bài hát cho phù hợp với âm vực giọng của các em.
*) Hát đồng đều:
Giáo viên cần dạy cho các em có kĩ năng hát đồng đều và hoà giọng, có thể
vận dụng một số biện pháp sau:
- Thu hút sự chú ý của toàn thể học sinh.
- Dẫn vào câu hát đầu tiên bằng động tác chỉ huy hay nghe dạo nhạc hoặc

nghe giáo viên hát một câu ngắn rồi theo hiệu lệnh đến bắt vào bài.
- Theo động tác tay chỉ huy của giáo viên, học sinh có thể hát nhanh, chậm,
to, nhỏ, nhấn, nảy hoặc hát liền hơi.
- Giúp học sinh cách phát âm, nhả chữ đúng cũng làm cho giọng hát của các
em đồng đều, hoà hợp.
*) Phát âm, nhả chữ, hát rõ lời:
Nhả chữ là sự cấu tạo rành rọt, chính xác về phương diện phát âm của từ.
Khi hát tập thể cũng như hát cá nhân rất cần quan tâm đến vấn đề này.
Hát rõ lời góp phần truyền cảm và thông tin chính xác nội dung ca từ của
bài hát. Những nguyên tắc phát âm lời ca trong ca khúc Việt Nam có liên quan chặt
chẽ đến sự vận động của 6 thanh điệu (thanh không dấu, thanh dấu sắc, thanh dấu
huyền, thanh dấu hỏi, thanh dấu ngã, thanh dấu nặng) trong ngữ âm tiếng Việt.
1.5.1. Thực hiện chương trình dạy hát:
Đối với những học sinh có năng khiếu ca hát, tai nghe và trí nhớ âm nhạc
tốt thì khi tiếp xúc với bài hát mới các em chỉ cần nghe qua một vài lần là thuộc và có
thể hát đúng giai điệu. Những trường hợp đó không nhiều trong mỗi lớp học trên dưới
40 học sinh. Việc dạy hát theo một trình tự quy định và trình tự là tất yếu không thể
bỏ qua bởi dạy hát là một quá trình rèn luyện tai nghe, nhạc cảm, xử lí hơi thở, cách
phát âm, nhả chữ cùng với những kĩ năng ca hát thông thường khác.
9
Quy trình dạy hát thường chia thành 3 bước:
Một là: Giới thiệu bài hát và hát mẫu.
Hai là: Dạy học bài hát
Ba là: Luyện tập củng cố biểu diễn bài hát
*) Giới thiệu bài hát và hát mẫu:
Dạy cho học sinh hát một bài hát mang tính chất giáo dục âm nhạc là một
quá trình gồm nhiều giai đoạn. Muốn các em hát hay, hát đúngvà có truyền cảm các
em phải được nghe, được xem bài hát trước khi học. Trước khi bắt đầu dạy hát, khâu
đầu tiên có ý nghĩa qua trọng là phải tạo được trong ý thức các em hình tượng đầy đủ
trọn vẹn bài hát các em học. Trong bước giới thiệu ngắn gọn về bài hát chú ý 2 phần:

- Giới thiệu bài hát sắp học cho học sinh nắm.
- Cho học sinh nghe toàn bộ bài hát
+) Giới thiệu bài hát
Bước vào học hát, giáo viên tóm tắt ngắn gọn chủ đề tư tưởng, nội dung đặc
điểm nghệ thuật, thể loại, xuất xứ và tác giả của bài hát…
- Đặt câu hỏi và trả lời câu hỏi để toát lên nội dung, tính chất của bài hát.
- Chọn lọc những ý cơ bản sinh động nói về hoàn cảnh ra đời của bài hát và
ý đồ của tác giả, và những gì tác giả muốn truyền tải cho người nghe qua bài hát.
- Kết hợp dùng các phương tiện trực quan như: xem ảnh diễn tả nội dung
bài hát hoặc xem ảnh tác giả (nếu có).
Các bước trên giáo viên phải vận dụng sáng tạo phù hợp với từng bài hát
sao cho dễ hiểu, có hiệu quả nhằm thu hút học sinh tập trung cao độ khi học hát, hát
đúng và hiểu rõ nội dung của bài hát để diễn tả nhiệt tình từng bước nâng cao nhận
thức cho học sinh khi học hát.
+) Phần cho học sinh nghe hát mẫu
Đây là việc quan trọng gắn lí luận với thực tiễn trong dạy hát của giáo viên cho học
sinh. người giáo viên phải hát đúng, diễn cảm, trình bày hấp dẫn…Lưu ý những chỗ
khó, phải nhắc bảo các em để các em có ấn tượng và cảm xúc đối với bài hát, giúp các
em cảm nhận về nội dung tính chất âm nhạc qua giai điệu, lời ca, sắc thái tình cảm
của bài hát. Khi giáo viên trình bày lần đầu tiên bài hát chuẩn bị cho học sinh nếu có
chất lượng cao sẽ gây ngay ấn tượng mạnh mẽ, tác động nhiều mặt tạo nên hưng phấn
sự yêu thích và tự có nhu cầu say mê học bài hát đó.
*) Hát mẫu thể hiện các hình thức:
- Giáo viên trực tiếp trình bày bài hát, hát một cách nhiệt tình bằng giọng
hát tốt, đúng, giàu sức biểu cảm mới gây được sự ham thích của các em học sinh. Nếu
giáo viên dạy hát lại sử dụng nhạc cụ thì càng tăng thêm sự hấp dẫn và lí thú đối với
các em.
10
- Khi dạy cũng có thể cho các em nghe tách biệt phần nhạc, phần lời và
phân tích rõ cho các em hiểu để các em xác nhận được tính chất âm nhạc của bài hát

như: hùng hồn, trang nghiêm, sôi nổi hay nhẹ nhàng, tình cảm…Sau khi nghe nhạc,
giáo viên mới hát lời ca cho các em để các em tiếp thu một các trọn vẹn.
- Trong lúc dạy, giáo viên phát hiện có học sinh hát đúng bài hát đang dạy,
thì giáo viên sẽ lấy em đó hát trình bày cho cả lớp nghe, đó là một hình thức hay làm
cho khoảng cách giữa người dạy hát và người học hát gần nhau hơn. Đây cũng là hình
thức tốt để lôi cuốn nhiều học sinh yêu thích bộ môn Âm nhạc.
*) Trao đổi sau khi đã được nghe hát mẫu, giới thiệu bài hát:
Mục đích chính của việc trao đổi sau khi nghe hát là để các em nói lên
những hiểu biết của mình về bài hát, qua đó giáo viên phát hiện ra năng lực cảm thụ
âm nhạc, bài hát của từng em mà tập cho học sinh có khả năng phát biểu cảm xúc của
mình, nhận biết các phương tiện diễn tả âm nhạc như: giai điệu, tiết tấu, sắc thái…Để
mô tả tính chất của âm nhạc, nội dung bài hát. Qua đó giúp cho học sinh mở rộng
thêm hiểu biết khả năng nhận thức, đánh giá, nhận xét một tác phẩm âm nhạc từ chi
tiết đến khái quát.
*) Nghe hát lại:
Đây là công việc cần quan tâm để củng cố những gì các em đã nhận thức
được là rất bổ ích. Để cuộc trao đổi có chiều sâu, giáo viên nên cho các em nghe hoàn
chỉnh một bài hát lần nữa sau khi trao đổi.
1.5.2. Sách giáo khoa, tài liệu giảng dạy:
Do nhiệm vụ dạy học âm nhạc ở trường THCS có những đặc trưng khác
hẳn cách dạy và học ở các trường đào tạo âm nhạc chuyên nghiệp hoặc các câu lạc bộ
và nhà văn hoá nên người giáo viên phải thực hiện đầy đủ các quy định của ngành
giáo dục. Sử dụng triệt để hướng dẫn trong sách giáo khoa và tài liệu giảng dạy của
Bộ GD&ĐT phục vụ cho mục tiêu giảng dạy. Sử dụng có hiệu quả tri thức của bản
thân đã được học ở các trường cao đẳng, đại học sư pham âm nhạc để vận dụng vào
bài giảng phù hợp với cấp học, bậc học. Âm nhạc trong trường THCS không phải
dành riêng dạy cho những em có năng khiếu mà phải dạy cho tất cả học sinh nên phải
căn cứ vào sách và tài liệu hướng dẫn để soạn giáo án cụ thể, chi tiết giúp khi giảng
dạy các em dễ hiểu, nghiêm cấm việc dạy chay không có giáo án hoặc bê sao chép
giáo án cũ để dạy. Việc soạn giáo án mới giúp cho giáo viên ôn lại kiến thức một lần

nữa gắn lời của bài giảng vào đúng những yêu cầu mới nhất mà trong sách, tài liệu
hướng dẫn đề ra. Quả thực, muốn giảng dạy môn Âm nhạc và phân môn học hát tốt
thì giáo viên phải đầu tư nghiên cứu, tham khảo đọc nhiều sách tài liệu để soạn giáo
án. Các tạp chí, tài liệu, sách, báo có liên quan tới bộ môn Âm nhạc…
1.5.3. Phương pháp dạy hát:
Trong phương pháp dạy hát cho học sinh, bất cứ một người giáo viên nào
cũng phải nắm vững và tiến hành các bước trình tự trong dạy hát. Ta phải ghi nhận
11
rằng: âm nhạc vốn là môn nghệ thuật các em ham thích và hứng thú, có sức thu hút
mạnh đối với tuổi học sinh, nhưng việc giảng dạy truyền thụ như thế nào để các em
tiếp thu có hiệu quả cao nhất. Điều này người giáo viên cần phải có được kể từ khi
bước vào lớp. Đó là: cử chỉ, nét mặt vui tươi, tự nhiên, tâm hồn thoải mái…để đi vào
nội dung bài giảng. Trong nội dung bài giảng gắn kết hài hoà với sử dụng trực quan
sinh động để minh hoạ ý tứ của bài giảng nhằm thu hút học sinh dẫn dắt các em tiếp
thu bài hát mẫu đến đọc một câu nhạc có sắc thái. Khi lên lớp cũng như vào giảng bài
giáo viên phải chuẩn bị rất chu đáo, đây là sự tôn trọng học sinh. Bản thân việc thể
hiện phần âm nhạc là sinh động và hấp dẫn, do vậy giáo viên phải tận dụng triệt để
sức mạnh đó làm cho giờ học thêm sinh động tạo thành niềm say mê của học sinh. Tất
cả các kĩ năng ca hát, đọc nhạc, trình bày nhạc cụ minh hoạ đều yêu cầu giáo viên
phải thành thạo trước các em. Cũng cần tôn trọng quy luật chung của sự phát triển
tâm lý trẻ em đó là tính không đồng đều của sự phát triển tâm lí trẻ em ở mỗi cá thể,
không nên đòi hỏi kết quả như nhau.
Dạy phân môn Học hát ở học sinh khối lớp 6 bước đầu là xây dựng cho các
em những kĩ năng học hát tối thiểu, tuy nhiên quan trọng hơn là thức tỉnh trong các
em những cảm xúc nội tâm, sự ham thích hào hứng say mê với môn học hát cũng như
các hoạt động bổ ích mà các em tham gia một cách tự giác và sáng tạo.
*) Trước khi dạy hát cần tiến hành luyện thanh mang tính chất khởi động
giọng. Dạy học sinh hát đúng cao độ, trường độ của bài hát. Biết thể hiện tình cảm kết
hợp với rèn luyện các kĩ năng ca hát là yêu câù đầu tiên của việc dạy hát. Tuỳ mức độ
khó dễ, dài ngắn, đơn giản hay phức tạp của bài hát giáo viên có thể lựa chọn cách

tiến hành dạy hát phù hợp nhất, để giúp học sinh hát trôi chảy, giọng được mở. Khi
vào học hát, giáo viên giúp cho các em biết cách luyện thanh là hát theo một giai điệu
với một số mẫu âm nhất định, bắt đầu từ âm khu thuận lợi nhất của học sinh. Để làm
được điều này giáo viên cần nắm được âm vực giọng của học sinh lớp 6 từ 11-12 tuổi,
học sinh có xu hướng hát bằng giọng ngực, âm thanh vẫn trong sáng nhưng mạnh mẽ
và dày dặn hơn. Âm vực của các em khá rộng, càng lớn âm sắc giọng càng ổn định,
âm vực giọng mở rộng dần.
Có thể nói, giọng trẻ em ở lớp 6 cho đến độ tuổi 14-15 là tương đối đều, các
em hát trôi chảy. Khi đã xác định được tầm cử giọng của học sinh thì giáo viên tiến
hành hướng dẫn cho các em luyện thanh.
Các bài tập thực hiện như sau:
+) Chuẩn bị tư thế đứng hát vững vàng, tự nhiên.
+) Hát với nhịp độ vừa phải, không vội vàng
+) Hát với âm lượng vừa phải, không cố gắng hát to quá.
+) Hát chụm để âm thanh phát ra có cộng hưởng, sáng, gọn, rền.
+) Hát giai điệu, câu luyện thanh theo tên nốt chính xác.
12
+) Tập bật môi, lưỡi khi hát các phụ âm và mở khẩu hình theo các nguyên
âm khi hát các từ: ma, mê, mi, mô, đô, rê.
+) Tập hít hơi bằng mũi một cách nhẹ nhàng, lấy vào đủ hơi dể hát trôi chảy
từng hai nhịp một.
*) Sau khi tiến hành luyện thanh, giáo viên phân câu hát thành từng đoạn ngắn để các
em đủ hơi và không mệt khi tập, giáo viên hát mẫu từng câu, sau đó cho các em nhắc
lại. Sau khi hát mẫu, mỗi câu chừng hai đến ba lần, giáo viên đàn lại giai điệu để các
em lắng nghe thêm một vài lần nữa trước khi tập hát tiếp theo. Dạy hát từng câu theo
lối móc xích cho đến hết bài rồi quay lại từ đầu là phương pháp thường dùng, không
cần dạy câu trước thuộc rồi mới dạy câu sau. Dạy hát từng câu nhưng liên tiếp sẽ giúp
học sinh nhận biết trọn vẹn bài hát. Việc gọt giũa, trau chuốt nên dành đến khi luyện
tập, củng cố.
Có thể dùng đàn kết hợp nhưng chỉ nên đàn giai điệu sau khi đã được nghe

hát mẫu và đệm theo khi các em đã thuộc bài. Hướng dẫn hát kết thúc bài là một yêu
cầu đáng quan tâm. Thông thường khi hát đến câu cuối cùng và tiếng cuối cùng của
bài, các em ngắt giọng ngay. Đó là thói quen cần khắc phục. Phải hát câu cuối cùng
của bài thật đầy đủ, chú trọng đến âm kết để câu kết thúc được khắc hoạ đậm nét, rõ
ràng, có tác dụng mạnh đến tình cảm và nhận thức của chính bản thân người hát và
người nghe.
Khi dạy hát, giáo viên không nên hát cùng học sinh. Lúc các em tái hiện các
câu hát mẫu là lúc giáo viên tạm nghỉ ngơi tích cực bằng cách lắng nghe để phát hiện
những chỗ các em hát sai, kịp thời chỉ ra và sửa chữa. Giáo viên cần luôn nhắc nhở
các em khi hát phải biết tự kiểm tra chính bản thân mình, lắng nghe và tự điều chỉnh,
việc này không phải em nào cũng làm được. Do đó, giáo viên phải biết sửa sai.
*) Sau khi đã học hát, giáo viên dành thời gian củng cố, ôn luyện cho các
em, vừa làm cho các em thuộc bài hát, hát chính xác và nâng cao kĩ năng thể hiện tình
cảm, sắc thái của bài và một số yêu cầu khác. Phần củng cố ôn luyện có thể thực hiện
một vài công việc như sau:
- Hát đúng nhịp độ quy định của bài, những chỗ cần hát nhanh dần, chậm
dần, ngân tự do…
- Phát âm rõ các âm tiết, các từ trong lời ca.
- Lấy hơi và ngắt hơi đúng chỗ.
- Hát hoà giọng và hát đồng đều.
- Tập hát cùng với phần đệm của nhạc cụ có nhạc dạo.
- Tìm hiểu sâu hơn nội dung nghệ thuật của bài hát.
- Hát kết hợp vỗ tay hoặc gõ đệm theo âm hình tiết tấu. Mỗi bài hát được
xây dựng trên từng dạng âm hình tiết tấu khác nhau. Vì thế, tập gõ hoặc vỗ tay đệm
theo có tác củng cố cảm giác về nhịp phách, tiết tấu sẽ có ích khi vận dụng để học tập.
13
- Tập hát theo lối hát đối đáp (hát nối tiếp) hoặc hát có lĩnh xướng và lời ca.
- Hát kết hợp vận động, phụ hoạ (hoặc múa đơn giản).
Kết quả của việc học hát được đánh giá rõ nhất thông qua một hoạt động cụ
thể là trình bày, biểu diễn bài hát. Tập biểu diễn bài hát giúp cho các em mạnh dạn, tự

tin có ý thức cố gắng trong quá trình học tập, để có thể biểu diễn được, các em có ý
thức về một giá trị thẩm mỹ do chính bản thân mình cùng góp sức sáng tạo thực hiện,
nhất là tính đồng đội trong biểu diễn tập thể được nâng cao. Việc biểu diễn có thể tiến
hành dưới hình thức hát cá nhân, hát 2-3 người, hoặc một nhóm 5-8 người hoặc đồng
ca.
Giờ học hát là dịp để các em tập biểu diễn , tập làm quen với việc hát trước
mọi người, qua đó các em tự khẳng định mình và đồng cảm với sự ngưỡng mộ hưởng
ứng của tập thể.
1.6.Quan điểm của các cấp lãnh đạo về phân môn Âm nhạc:
Ta phải thấy rõ rằng: Đảng và Nhà nước rất quan tâm tới công tác giáo dục
đào tạo và đã khẳng định giáo dục là quốc sách hàng đầu. Đặc biệt, trong công tác
giáo dục thế hệ trẻ Việt Nam phát triển toàn để trở thành người lao động mới làm chủ
đất nước. Chính vì vậy, Đảng- Nhà nước đòi hỏi ngành giáo dục phải đổi mới mục
tiêu, hình thức, nội dung, phương pháp đào tạo.
Một trong những môn học quan trọng góp phần to lớn trong việc hình thành
và phát triển nhân cách toàn diện cho học sinh đó là môn Âm nhạc.
Tuy môn học Âm nhạc đã có từ rất lâu và chính âm nhạc là nguồn cảm hứng thích
thú, say mê khao khát của mọi người đặc biệt là lớp trẻ. Song, do chủ quan và khách
quan cho mãi tới những năm học gần đây môn học Âm nhạc mới chính thức đưa vào
hệ thống giảng dạy của các Nhà trường và đã đáp ứng yêu cầu nguyện vọng của học
sinh và phụ huynh.
1.6.1. Sở, Phòng giáo dục, Ban giám hiệu:.
Quan điểm của Sở GD&DT đã đầu tư chỉ đạo các Phòng giáo dục trong tỉnh
quan tâm tới các vấn đề trọng tâm của môn học như: đầu tư mua sắm đàn, các phương
tiện phục vụ cho giảng dạy: đài, băng, đĩa, tăng âm…Thường xuyên chỉ đạo hướng
dẫn theo dõi về chất lượng giảng dạy và học tập của bộ môn Âm nhạc. Tổ chức định
kì việc dự giờ, đánh giá thực tế về chất lượng, chống bệnh thành tích.
1.6.2. Ban giám hiệu:
Ban giám hiệu trường THCS rất quan tâm tới bộ môn Âm nhạc. Có được sự
quan tâm như vậy thì bản thân người giáo viên Âm nhạc phải thật sự có năng lực

chuyên môn, trình độ, lòng yêu nghề để đẩy mạnh công tác giảng dạy đạt hiệu quả
cao.
1.6.3. Kết quả dạy hát trong những năm gần đây:
14
Những năm gần đây được sự chỉ đạo có hiệu quả của ngành GD&ĐT về
công tác chuyên môn, sự quan tâm giúp đỡ của các ngành các cấp ở địa phương và cơ
sở đã giúp cho việc dạy hát đạt được nhiều kết quả cao.
Nhận thức được tầm quan trọng của âm nhạc, Đảng và Nhà nước ta đã thể hiện quan
điểm đó qua các kì Đại hội VII, VIII và XI: “ Văn hoá là nền tảng tinh thần của xã
hội” mà nhìn ở góc độ nào đó âm nhạc cũng là văn hoá.
Bộ GD&ĐT đã đưa âm nhạc vào chương trình học tập của học sinh THCS
là hoàn toàn phù hợp với đường lối phát triển con người của Đảng và Nhà nước ta.
Trong môn âm nhạc thì phân môn học hát là một phân môn quan trọng bởi ca hát là
một nhu cầu thiết yếu của con người, ca hát phù hợp với lứa tuổi thiếu niên, nó đem
đến cho các em những cảm xúc chân thực và ảnh hưởng trực tiếp đến tư tưởng tình
cảm của các em.
Trường THCS đã nắm bắt được tinh thần chỉ đạo của Bộ, ngành và đã đưa
vào giảng dạy từ năm học 2001-2002 cho đến nay.
Kết quả giảng dạy qua những năm học gần đây môn Âm nhạc ở nhà trường
THCS đã có nhiều chuyển biến rõ rệt khi giáo viên áp dụng các phương pháp đổi mới
làm cho các em hăng say, hứng thú học tập tốt ở các môn học khác nữa. Từ đó chất
lượng hai mặt giáo dục của nhà trường cũng được nâng cao.
Thể hiện rõ nhất là số học sinh ở trường THCS của xã được học hát ở
trường về mỗi làng, mỗi khu dân cư đều là những thành viên tích cực của các phong
trào văn nghệ quần chúng trong các ngày lễ lớn của đất nước, các ngày kỉ niệm. Các
em mang những lời ca , tiếng hát đã học được ở trường để góp phần làm cho phong
trào văn nghệ trở nên sôi nổi và có ý nghĩa hơn.
Ngay ở lớp 6, các em được học 8 bài hát trong chương trình, trong đó có 2
bài dân ca Việt Nam, 5 bài của thiếu nhi, 1 bài dân ca nước ngoài. Các em đều đã học
thuộc và hát đúng giai điệu, đạt được kết quả rất tốt:

Kết phần 1:
Những vấn đề chính nêu trên và còn nhiều phần khác mà trong quá trình tôi
nghiên cứu thực tiễn, tôi càng thấy rõ và một lần nữa khẳng định: “Vai trò âm nhạc,
phong trào ca hát là vô cùng quan trọng và không thể thiếu được trong đời sống
thường ngày của con người”. Đó là thực tế, là nguyện vọng của quần chúng nhân dân.
Để đáp ứng được yêu cầu chính đáng của nhân dân, ngành GD&ĐT đã nhanh chóng
đưa môn học Âm nhạc vào các trường học. Đây là một điều đáng phấn khởi, đó chính
là: “ ý Đảng hợp với lòng dân”.
Âm nhạc đóng vai trò quan trọng trong nhiệm vụ xây dựng đời sống văn
hoá cơ sở. Đảng và nhà nước ta đã rất quan tâm và đề ra nhiệm vụ quan trọng để toàn
Đảng toàn dân nhận thức đúng đắn và cùng thực hiện một cách có hiệu qủa nhất đó là:
“ Văn hoá là nền tảng tinh thần của xã hội” mà âm nhạc cũng chính là văn hoá.
15
Để môn Âm nhạc và phân môn học hát ở các trường THCS kể cả cấp mầm
non, tiêủ học và THCS đạt yêu cầu như mong muốn của Đảng, Nhà nước và phụ
huynh, ngoài sự nhiệt tình yêu nghề, yêu học sinh, có tinh thần trách nhiệm cao, có
năng lực nghiệp vụ chuyên môn giỏi và sự ham mê yêu thích môn học của học sinh
thì một điều vô cùng quan trọng là: nhà nước, các cấp, các ngành từ Trung ương đến
địa phương cần phải đầu tư cơ sở vật chất thích đáng để xây dựng mua sắm trang thiết
bị phục vụ cho môn học đúng như quy định của ngành giáo dục, để môn học ngày
càng phát triển ngang tầm với yêu cầu đòi hỏi của nhân dân ta, nhất là thế hệ trẻ.
Phần 2:
MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY PHÂN MÔN
HỌC HÁT TẠI TRƯỜNG THCS
2.1.Nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý giáo viên âm nhạc:
2.1.1. Đối với cán bộ quản lý:
Cán bộ quản lý giáo viên âm nhạc phải không ngừng nâng cao nhận thức
một cách toàn diện để quản lý, hướng dẫn cho giáo viên âm nhạc .
Trước hết người quản lý giáo viên âm nhạc phải nhận thức chuyên sâu về
chuyên môn nghiệp vụ có khả năng đánh giá một tiết dạy của giáo viên như thế nào,

đánh giá về công tác chuẩn bị của giáo viên như: soạn giáo án đúng quy định chưa,
các nội dung bài dạy có sát thực không…
- Đánh giá về nội dung giảng dạy của giáo viên có khoa học và chính xác
không.
- Đánh giá về phương pháp giảng dạy của giáo viên đã phát huy tính tích
cực của học sinh hay chưa, phương pháp đổi mới giảng dạy trong mỗi tiết học, khả
năng bao quát lớp, sử dụng đồ dùng dạy học…
- Đánh giá về nghệ thuật sư phạm của giáo viên: tư thế, tác phong, ứng xử
sư phạm…
- Nắm được những khó khăn và thuận lợi của bộ môn Âm nhạc để có đề
xuất kiến nghị với các ngành chức năng cấp trên. Biết thông cảm và chia sẻ với những
khó khăn, thuận lợi của giáo viên. Từ đó có thể tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên
âm nhạc yên tâm giảng dạy mang lại hiệu quả cao, nâng cao được chất lượng của giáo
viên.
2.1.2. Đội ngũ giáo viên âm nhạc:
Bộ GD&ĐT đã đưa môn Âm nhạc vào chương trình học tập của học sinh
THCS là hoàn toàn phù hợp với đường lối phát triển con người của Nhà nước ta. Đó
là một nhận thức rất đúng đắn bởi ca hát luôn là một nhu cầu thiết yếu của con người,
là món ăn tinh thần không thể thiếu, ca hát phù hợp với lứa tuổi thiếu niên nó đem đến
cho các em những cảm xúc chân thực ảnh hưởng đến tư tưởng tình cảm của các em.
16
Từ những quan điểm chỉ đạo trên, người giáo viên âm nhạc phải nhận thức
đúng đắn thấm nhuần đường lối chính sách của Đảng, nhà nước, của ngành nhằm
nâng cao chất lượng giảng dạy cho học sinh bộ môn Âm nhạc như phân môn học hát
ở trường THCS. Tôi cũng như các đồng nghiệp đã nỗ lực không ngừng, phấn đấu trau
dồi nghiệp vụ chuyên môn và công tác giảng dạy của mình như: tham gia vào các đợt
tập huấn, học chuyên đề chuyên môn do Phòng Giáo dục- ngành tổ chức hằng năm.
Đội ngũ giáo viên âm nhạc trong phạm vi huyện, tỉnh cần tăng cường giao
lưu, học hỏi để bổ sung cho nhau những kiến thức, kinh nghiệm trong giảng dạy, trau
dồi nghiệp vụ sư phạm…,phấn đấu trở thành người giáo viên giỏi.

2.2. Nâng cao chất lượng giáo viên giảng dạy âm nhạc:
Giáo viên nói chung trước hết phải có lòng yêu nghề, có tinh thần trách
nhiệm cao về môn học mình giảng dạy. Đối với người giáo viên môn âm nhạc thì
không chỉ là một người giáo viên truyền thụ cho các em kiến thức mà còn mang lại
cho các em một đời sống tinh thần phong phú. Bởi vậy nâng cao chất lượng đội ngũ
giáo viên âm nhạc là một nhiệm vụ vô cùng quan trọng và cần thiết. Người giáo viên
âm nhạc phải thực sự là người “vừa hồng, vừa chuyên” theo định hướng phát triển về
GD&ĐT của chủ nghĩa xã hội khoa học.
- Giáo viên phải thường xuyên học hỏi nhằm trang bị cho mình một lượng
kiến thức đầy đủ để truyền dạy cho học sinh.
- Giáo viên phải tìm hiểu kĩ các dạng bài học để truyền dạy cho học sinh có
hướng giải quyết phù hợp với từng đối tượng học sinh.
- Phải luân phiên thay đổi hình thức dạy học và sử dụng đồ dùng dạy học
phù hợp với đặc trưng bộ môn để gây hứng thú cho học sinh.
Muốn có được kết quả cao trong việc dạy học, ngoài vốn tri thức mà mỗi
giáo viên cần phải trang bị cho mình thì người giáo viên cần phải nhiệt tình năng động
sáng tạo và linh hoạt, luôn có sự nỗ lực tìm tòi học hỏi, quyết tâm kiên trì khám phá
cái mới, đúc rút kinh nghiệm sau mỗi tiết dạy. Khi thực hiện tiết dạy trong giáo án ưu
việt có hiệu quả tốt và điều mấu chốt là phải biết phát huy tính chủ động khám phá và
tìm tòi của học sinh.
Ngay từ đầu làm quen với bộ môn, giáo viên phải tạo cho các em thói quen
tự học, tự tổ chức hoạt động học tập, làm quen với phương pháp dạy học mới, tạo môi
trường học tập tốt cho các em, tạo sự ham mê yêu thích bộ môn cho các em ngay
trong từng tiết học, phương pháp dạy học mới phải áp dụng các thủ thuật dạy học
nhưng phải linh hoạt, sáng tạo nắm vững mục đích và cách tiến hành các thủ thuật
khác nhau.
2.3. Những phương pháp đổi mới trong dạy học (tác giả sáng tạo):
Xác định rõ việc dạy học Âm nhạc ở trường THCS là dạy học cho tất cả
học sinh, không phân biệt có năng khiếu âm nhạc hay không có năng khiếu âm nhac.
Chính môn học mang lại cho học sinh những kiến thức mang tính văn hoá. Âm nhạc

17
phổ thông để thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện góp phần tích cực hoàn thiện nhân
cách người lao động mới. Chính vì vậy việc dạy âm nhạc cho học sinh không tập
trung vào việc rèn luyện những kỹ năng, kỹ xảo như dạy cho người sẽ theo con đường
âm nhạc sau này, mà dạy âm nhạc làm tác động đến cả thế giới tinh thần của học sinh,
giúp các em phát triển về tình cảm, thẩm mĩ, đạo đức, trí tuệ góp phần làm cân bằng,
hài hoà các nội dung giáo dục chung. Ngoài ra dạy học âm nhạc cũng không đi sâu
vào các kiến thức thuộc về lí thuyết âm nhạc mà cái chính là tạo điều kiện để học sinh
được hoạt động với âm nhạc qua ca hát và tiếp xúc với âm nhạc bằng nghe nhạc có
hướng dẫn và bình luận.
Riêng ở trường THCS việc đổi mới phương pháp dạy ở nước ta thường có
hai khuynh hướng:
Một là: Tập trung dạy nhạc lí, tập đọc nhạc- đây là dạy cho học sinh hiểu
sâu về lí thuyết âm nhạc để học sinh biết đọc nhạc thành thạo tiến tới có thể sử dụng
bản nhạc khi hát khi đàn.
Hai là: Tập trung vào việc dạy hát, khuynh hướng này thể hiện tính thiết
thực và phần nào có quan tâm đến tính đại trà đến việc dạy học âm nhạc ở các trường
trên diện rộng.
Để dung hoà cả 2 khuynh hướng dạy âm nhạc nêu trên, chương trình âm
nhạc THCS được thiết kế theo mô hình dạy âm nhạc có 3 phần: Môn học hát, nhạc lí-
tập đọc nhạc và âm nhạc thường thức.
Điều đáng quan tâm là đổi mới phương pháp dạy học âm nhạc ở phân môn
học hát tập trung ở các vấn đề sau:
- Giới thiệu bài
- Hát mẫu.
- Luyện thanh (khởi động giọng).
- Dạy hát từng câu.
- Tổng hợp cả bài hát.
- Luyện tập củng cố theo nhóm, cá nhân, tổ chức cho học sinh hoạt động và
biểu diễn .

Để đổi mới, cải tiến phương pháp dạy hát cần xem xét một số việc cụ thể
như sau:
+) Giới thiệu bài: Cùng với việc giới thiệu bài hát, tên tác giả, xuất xứ, nội
dung bài hát. Giáo viên tìm hiểu một vài thông tin về tác giả, những tác phẩm của tác
giả hoặc những tác phẩm của tác giả khác cùng đề tài với tác phẩm sắp học. Nếu là
dân ca nên có thông tin về vùng miền xuất xứ bài dân ca ấy và ví dụ một vài bài dân
ca khác cùng địa phương hoặc cùng dân tộc.
+) Hát mẫu: Giáo viên có thể trình bày hoặc cho học sinh nghe bài hát qua
băng, đĩa nhạc khi máy và băng đĩa có âm thanh chuẩn.
18
+) Luyện thanh: Đây là việc khởi động giọng trước khi học hát, giáo viên
nên cho học sinh luyện giọng theo đàn và dùng nguyên âm ghép những phụ âm “m”,
ví dụ: ma.a.a…, mô.ô.ô…, mi.i.i… Mỗi mẫu âm luyện giọng nên dùng 5, 6 nốt.
+) Dạy hát từng câu: Nhất thiết giáo viên phải hát mẫu từng câu hát 2 lần
sau đó đàn giai điệu cho học sinh tập hát theo. Tuyệt đối không nên chỉ đánh đàn rồi
cho học sinh tập hát mà giaó viên không hát mẫu.
Phần ôn luyện bài hát sẽ lần lượt tập theo tổ, nhóm cá nhân nhưng thỉnh
thoảng giáo viên đàn toàn bộ giai điệu bài hát, yêu cầu học sinh lắng nghe nhẩm theo
hoặc hát thầm trong đầu.
Cho học sinh dùng nhạc cụ gõ đệm và biểu diễn bài hát hoặc hát kết hợp
vận động cũng là một yêu cầu được quan tâm thích đáng.
Trong phân môn học hát phải có thêm những hình thức kết hợp như trò
chơi, đó vui, tập đặt lời mới, tập hát bè…để giờ học hát thêm vui tươi sinh động. Một
số kiến thức mang tính môn hoặc tích hợp các nội dung của văn học, lịch sử, địa lí, mĩ
thuật… cũng có thể vận dụng vào phân môn học hát ở mức độ “liều lượng” vừa phải.
Tóm lại, đổi mới phương pháp dạy học âm nhạc ở trường THCS tập trung
làm cho học sinh gần gũi, thân thiện, ham thích môn Âm nhạc quyết không để cho
một học sinh nào sợ học và không ham thích học môn này. Muốn vậy Giáo viên phải
phát huy sáng tạo chủ động tìm những biện pháp thủ thuật có hiệu quả lợi ích nhất để
chuyển tải các nội dung âm nhạc sinh động, nhẹ nhàng , hấp dẫn có tác dụng giáo dục

thẩm mĩ cao nhất đối với học sinh.
2.3.1. Phương pháp hướng dẫn học sinh cảm thụ tác phẩm (ca khúc):
Tác phẩm âm nhạc nằm trên giấy chỉ là âm nhạc không có sức sống, nó cần
phải được vang lên để thành âm nhạc “sống”. Muốn vậy, tác phẩm phải được trình
bày , biểu diễn dưới các hình thức khác nhau nằm khơi gợi, hấp dẫn, thuyết phục
người học. Giai điệu vang lên sẽ gợi được cảm xúc và mang đến những yếu tố thẩm
mĩ. Vì vậy, giáo viên cần phải giới thiệu tác phẩm qua lời nói (xuất xứ, tác giả, nội
dung, nghệ thuật ). Trình bày tác phẩm bằng giọng hát, tiếng đàn (do giáo viên thể
hiện hoặc dùng băng đĩa). Khi giáo viên trình bày tác phẩm thì lúc đó giáo viên đóng
vai trò như một “ Nghệ sĩ biểu diễn”. Thông qua đó, giáo viên mang đến cho học sinh
những vẻ đẹp của tác phẩm bằng sự xúc động thật sự và diễn cảm sâu sắc. Qua mỗi
lần như thế, giáo viên có thể gợi lên trong tâm hồn trẻ em niềm vui, sự hứng khởi, sự
thán phục và càng làm tăng thêm lòng yêu thích môn âm nhạc. Có thể nói, đây là
phương pháp nhanh nhất, mạnh nhất tác động đến học sinh, đưa trẻ vào thế giới âm
nhạc diệu kì một cách sống động và trực tiếp.
- Giáo viên cần nghiên cứu kĩ tác phẩm để chuẩn bị trình bày như: Tìm hiểu
nội dung, phân câu, lấy hơi…
19
- Trước và trong lúc trình bày, biểu diễn: chuẩn bị tư thế như một diễn viên
trình bày trên sân khấu mà khán giả là học sinh, hát một cách truyền cảm kết hợp một
vài động tác phụ hoạ nhẹ nhàng giúp học sinh tăng cường trí tưởng tượng, sáng tạo.
*) Phương pháp thực hành luyện tập
- Thực hành luyện tập bao gồm: thực hành hát, thực hành nghe nhạc…
Những hoạt động đó xuyên suốt quá trình học âm nhạc trên lớp và cả hoạt động ngoài
lớp. Thực hành, rèn luyện chính là để hình thành kĩ năng thể hiện âm nhạc, nắm được
thuộc tính của âm nhạc.
- Với một bài hát dài, giáo viên chia thành các đoạn, câu nhỏ cho học sinh
luyện tập nhiều lần. Có thể lúc đầu chưa đúng, sau thực hiện nhiều lần học sinh sẽ dần
dần điều chỉnh để hát đúng hát đều.
*) Phương pháp dùng lời(còn gọi là thuyết trình, diễn giải, giảng thuật)

- Phương pháp này thường được dùng các nội dung sau đây:
+ Giới thiệu tác phẩm, tác giả, kể chuyện âm nhạc, giải thích cách thể hịên
bài hát.
+ Đặt câu hỏi gợi mở, hoặc củng cố bài học.
+ Ổn định tổ chức lớp, động viên nhắc nhở, khích lệ, đánh giá học sinh
- Đối với âm nhạc dùng lời không nhiều, nó không làm phương pháp cơ bản
quan trọng nhất nhưng không thể thiếu. Cần chú ý khi sử dụng lời nói trong giảng
giải, cần diễn đạt gãy gọn, mạch lạc, có chuẩn bị kĩ để nói không thừa, không thiếu, từ
ngữ chính xác, dễ hiểu.
*) Phương pháp trực quan
- Trong dạy học âm nhạc, âm thanh vô cùng trừu tượng, yêu cầu trực quan
là cần thiết, các phương tiện dồ dùng dạy học như: nhạc cụ, máy nghe, băng đĩa
nhạc…là những “ Giáo cụ trực quan”, những “ Sách giáo khoa” vô cùng sinh động và
quan trọng. Bên cạnh đó là bản nhạc, tranh ảnh, bản đồ cũng có tác dụng tốt trong giờ
lên lớp.
Sử dụng phương pháp trực quan khiến cho những khái niệm trừu tượng trở
nên rõ ràng, cụ thể. Tiếng đàn, tiếng hát vang lên chính là “Trực quan” của âm nhạc.
Học sinh không chỉ được tập hát mà còn được nghe giáo viên hát hoặc đàn, được nghe
như vậy sẽ giúp cho cảm thụ âm nhạc của học sinh tăng lên rất nhiều.
*) Phương pháp kiểm tra đánh giá
Kết thúc một nội dung dạy học hoặc một phần của nội dung,thông thường
người ta tiến hành kiểm tra. Dạy âm nhạc cũng thế, không thể thiếu kiểm tra- đánh
giá. Với âm nhạc có thể kiểm tra như sau:
+ Kiểm tra hát theo nhóm, cách này chỉ mất ít thời gian và có thể kiểm tra
được cả lớp.
20
+ Đánh giá bằng quá trình học tập như: chăm chỉ, có khả năng đạt, chưa
đạt, hoặc khá, giỏi.
2.3.2. Phương pháp tạo ấn tượng sâu sắc cho học sinh:
Để tạo ấn tượng cho các em, trước hết người giáo viên phải có năng lực âm

nhạc. Khi đã có năng lực người giáo viên đã hội tụ đầy đủ những yêu cầu cơ bản mà
bộ môn yêu cầu. Có trình độ chuyên môn âm nhạc tối thiểu, vững vàng , phải nắm
vững phương pháp giảng dạy một cách sáng tạo, cần phải nghiên cứu kĩ chương trình
giảng dạy ngay từ đầu để quán triệt toàn bộ nội dung của cấp học hoặc từng cấp học.
2.3.3. Phương pháp sửa sai cho học sinh:
Trong quá trình học hát giáo viên cần giúp các em phân biệt sự khác nhau
giữa hát và nói, khi hát âm thanh được phát ra phải có độ ngân, mỗi âm vang đều đặn
nhưng cần phải rõ và đẹp. Có thể đàn giai điệu cho học sinh nghe đồng thời luyện
cách ghi nhớ và đệm theo giai điệu khi các em đã thuộc bài. Để tránh cho học sinh hát
sai, theo kinh nghiệm của bản thân tôi thì có một số biện pháp sau:
Khi trình bày một ca khúc, tác phẩm nếu học sinh hát sai giáo viên phải
nắm rõ được học sinh hát sai ở câu nào, từ nào, đoạn nào sau đó giáo viên sửa sai cho
học sinh bằng cách giáo viên đàn và hát mẫu lại cho học sinh nghe những câu, từ
trong đoạn mà học sinh hát sai.
- Dự kiến những chỗ các em sai.
- Xây dựng cho các em thói quen im lặng, lắng nghe để biết khi nào hát
theo thầy (cô) hát mẫu, nghe phân tích để biết thế nào là hát đúng, thế nào là hát chính
xác.
- Giáo viên đưa ra những bài tập về cao độ, trường độ tương tự như bài hát
cho các em đọc nhạc và hát âm theo để giải quyết những chỗ khó.
-Tập hát đúng ngay từ đầu, khi học sinh tiếp thu sai thì giáo viên phải phân
tích dẫn giải âm thanh sai, đúng rồi thị phạm bằng cách hát mẫu hai đến ba lần.
2.3.4. Phương pháp kết hợp gõ tiết tấu:
Trước khi học hát, giáo viên phải là tổ chức hướng dẫn để học sinh tạo ra
những điều kiện cần cho việc đọc các tiết tấu được xác định trong chương trình
THCS.
Tuỳ từng tiết tấu bài học, giáo viên chia bài hát thành từng câu, đánh dấu
câu cho học sinh dễ xác định, sau đó giáo viên hướng dẫn tiết tấu từng câu cho đến
hết bài. Yêu cầu giáo viên phải thị phạm cho học sinh nghe và nhìn để thực hiện.
*) Phương pháp kết hợp gõ nhịp và phách

Cái đầu tiên số 1 mà giáo viên phải hướng vào để tổ chức cho học sinh lĩnh
hội là trọng tâm. Trọng tâm và phách gắn liền với nhau. Không xác định được trọng
tâm của phách thì không nắm và phân loại được phách. Không nắm và phân loại đựoc
phách thì cũng không nắm và phân loại được nhịp.
21
Việc đầu tiên người thầy phải tổ chức được cho học sinh cách hoạt động
trực tiếp mặt đối mặt với phách để phân biệt phách có trọng âm hay không, sau đó
phân biệt phách ấy như thế nào trong mối quan hệ nhịp.
Mặt đối mặt với phách tương tự như mặt đối mặt với âm, khi nắm được nó
mới nắm được các phẩm chất đặc trưng.
2.3.5. Phương pháp kết hợp các động tác múa đơn giản:
Tuỳ từng ca khúc, tác phẩm hay bài dân ca …Tuỳ từng nội dung từng bài
mà giáo viên chuẩn bị tốt một số động tác múa đơn giản ở bài học, rồi thị phạm trên
lớp cho các em quan sát và luyện tập cho các em, nhưng vẫn phải phù hợp với nội
dung bài học.
Ở bậc THCS, dạy hát kết hợp với vận động hoặc trò chơi luôn là một yêu
cầu hết sức quan trọng không thể thiếu. Âm nhạc và vận động có mối quan hệ mất
thiết với nhau. Việc học hát kết hợp với vận động sẽ giúp cho học sinh nhạy cảm với
tiết tấu âm nhạc, phát triển tai nghe, rèn luyện trí nhớ âm nhạc. Bên cạnh đó còn tạo
hứng thú học tập, học mà chơi, chơi mà học của học sinh. Với phương pháp này giáo
viên sẽ khuyến khích cho học sinh tham gia sáng tạo, tạo được không khí vui tươi sôi
nổi trong giờ học. Học sinh được thư giãn, thoải mái, bên cạnh đó còn phát huy được
tính tích cực của học sinh.
2.4. Giới thiệu giáo án mẫu:
(Áp dụng những phương pháp đổi mới vào một tiết dạy cụ thể)
Tôi xin được trình bày một giáo án cụ thể cho chương trình Âm nhạc lớp 6.
TUẦN 5:
Tiết 5: Học hát:
Vui bước trên đường xa
Theo điệu Lí con sáo Gò Công (dân ca Nam Bộ)

Đặt lời mớí: Hoàng Lân
I. Mục tiêu.
-Học sinh hát đúng giai điệu và lời ca bài “Vui bước trên đường xa”, qua đó
có thêm những hiểu biết về dân ca Nam Bộ.
-Học sinh biết trình bày bài hát ở mức độ hoàn chỉnh.
II. Chuẩn bị của giáo viên.
- Nhạc cụ quen dùng.
- Đàn và hát thuần thục bài hát “ Vui Bước trên đường xa”, hát đúng giai
điệu và lời ca bài “Lí cây bông” để giới thiệu thêm về các điệu Lí ở Nam Bộ.
III. Tiến trình dạy học
22
Thời
gian
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh
2ph
5 ph
30-
33
ph
1.Ổn định tổ chức lớp .
2.Kiểm tra bài cũ: kiểm tra đan xen.
3.Bài mới.
Hoạt động 1: Giới thiệu bài hát
Lí là những bài dân ca ngắn gọn mộc
mạc, giản dị. Mỗi bài Lí thường được xây
dựng từ những câu thơ lục bát.
Bài Lí con sáo Gò Công do nhạc sĩ Trần
Kiết Tường sưu tầm, bài hát biểu hiện tình
cảm nhẹ nhàng, có tính chất giãi bày, tâm
sự. Dựa trên làn diệu này, nhạc sĩ Hoàng

Lân đặt lời mới thành bài hát Vui bước trên
đường xa.
- GV treo bản đồ hành chính Việt Nam và
giới thiệu vị trí đồng bằng Nam Bộ cho học
sinh nghe.
Hoạt động 2: Dạy hát
a. Hát mẫu
- Giáo viên cho học sinh nghe băng hát
mẫu, sau đó đệm đàn và hát mẫu lại một lần
nữa.
b. Dạy bài hát.
* Đọc lời ca:
- Gọi 2 học sinh đọc lời ca bài hát
* Chia đoạn chia câu:
Hỏi: Bài hát được chia là mấy câu?
Bài hát chia làm 5 câu.
Hỏi: Có những câu nhạc nào giống nhau?
Câu 4 và câu 5
* Luyện thanh: ( thang âm đô trưởng )
Đô-rê-mi-pha-son-la-si-đô
Tập hát từng câu:
- GV hát mẫu từng câu hát ngắn, hát xong
- Học sinh chú ý nghe
giảng.
Học sinh quan sát.
- Học sinh chú ý lắng nghe
- Học sinh đọc lời ca trong
SGK.
- HS trả lời
- HS trả lời

- Học sinh chú ý luyện
thanh
- HS chú ý lắng nghe.
23
5ph
đàn lại giai điệu cho học sinh nghe (làm
mẫu 2 lần), sau đó cho các em tập hát theo.
- Tập từng câu, mỗi câu 2-3 lần, chú ý lấy
hơi những chỗ cuối câu hát và lưu ý những
tiếng có dấu luyến, ở ô nhịp thứ 6 “tưng, ô“
nhịp thứ 16 “ quyết, bước“.
- GV giới thiệu trong bài hát, nốt nhạc đầu
tiên thuộc phách thứ 2 của nhịp (đây là
nhịp lấy đà). Khi đánh nhịp 2 hoặc gõ
phách, phách mạnh sẽ rơi vào tiếng “dài”
trong câu hát “ Đường dài đường dài không
ngại bước chân”
- Giáo viên nhắc học sinh bài hát này có dấu
nhắc lại và có khung thay đổi 1 và 2.
- Khi học sinh tập xong thì giáo viên cho
học sinh ghép cả bài hát lại.
- GV lắng nghe học sinh hát chỗ nào chưa
tốt thì sửa chữa ngay.
- Cho HS hát đúng tốc độ và thể hiện đúng
sắc thái bài hát.
- Cho từng dãy một hát và kết hợp gõ tự gõ
phách hoặc đánh nhịp .
- GV cho học sinh hát dầy đủ cả bài. Vì bài
hát ngắn, khi học xong cho học sinh hát 2
lần cả bài.

- GV gọi những em có tinh thần xung
phong lên bảng trình bày (GV nhận xét và
cho điểm).
4. Củng cố, dặn dò:
* Củng cố
- GV củng cố bằng cách cho học sinh đứng
lên hát và gõ tiết tấu theo phách một lần
trước khi kết thúc tiết học.
- GV nhận xét - đánh giá tiết học
* Dặn dò :
- Dặn HS về nhà học thuộc bài hát, và trình
bày đúng sắc thái bài hát.
- Học sinh hát theo hướng
dẫn của GV
- HS chú ý lắng nghe và
theo dõi.
- Học sinh hát cả bài
- Học sinh hát kết hợp gõ
phách.
- HS xung phong lên bảng
trình bày
- HS hát lại toàn bộ bài hát
và gõ tiết tấu bài hát.
- HS chú ý lắng nghe và
ghi nhớ.
24
- Làm bài tập trong SGK.
Kết phần 2:
Qua quá trình áp dụng những phương pháp mới vào việc giảng dạy môn
học âm nhạc của mình, tôi nhận thấy mức độ yêu thích và tiếp thu học tập của học

sinh đã được nâng lên một các rõ rệt. Việc áp dụng các phương pháp mới đã tạo
những hiệu quả rõ rệt và tôi đã rút ra được những kinh nghiệm sau:
Lâu nay ở trường THCS chúng ta vẫn tiến hành dạy hát theo phương pháp
truyền thống, đó là dạy truyền miệng từng câu hát ngắn theo lối móc xích, giáo viên
hát mẫu rồi học sinh hát theo. Nên cải tiến một chút, ta có thể đánh đàn cho học sinh
từng câu hát ngắn và tự tập lời ca.
Hơn nữa, khi bước vào dạy bài hát, giáo viên cần dành một vài phút cho
học sinh luyện thở, luyện âm thanh như một hoạt động khởi động giọng và luyện tai
nghe để chuẩn bị vào bài.
Trong quá trình học hát giáo viên cần giúp các em phân biệt sự khác nhau
giữa hát và nói, khi hát âm thanh được phát ra phải có độ ngân, mỗi âm vang lên đều
đặn nhưng phải rõ và đẹp. Có thể đàn giai điêụ cho học sinh nghe đồng thời luyện
cách ghi hớ và đệm theo giai điẹu khi các em đã thuộc bài. Để tránh cho học sinh hát
sai theo kinh nghiệm của bản thân tôi thì có một số biện pháp sau:
+ Động viên tất cả học sinh đều làm việc.
+ Tìm nhiều biện pháp để thu hút sự chú ý của học sinh,
+ Học âm nhạc với tinh thần học vui- vui học.
+ Tận dụng âm thanh của tiếng đàn, giọng hát, chú trọng trong việc tổ chức
cho học sinh thực hành.
Ngoài ra để giờ học thêm phong phú và sinh động thì giáo viên cần phải sử
dụng nhuần nhuyễn các đồ dùng dạy học đơn giản như: song loan, thanh phách, sử
dụng các loại nhạc cụ quen dùng, tranh ảnh minh hoạ, máy nghe nhạc và băng đĩa
nhạc có lời và không lời.
Kết quả điều tra:
Tên
lớp
Sĩ số
Thích Bình thường Không thích
Số lượng % Số lượng % Số lượng %
6A 30 30 100 0 0 0 0

6B 25 25 100 0 0 0 0
25