thuyết trình sinh học - gây đột biến nhân tạo trong chọn giống (2)

PHÒNG GIÁO DỤC KRÔNGBÔNG
TRƯỜNG THCS NGUYỄN VIẾT XUÂN
Giáo viên thực hiện: : Đỗ Thị Hồng Hường
Nguyễn Thị Thành
Tổ: SINH – HÓA
Năm học : 2008-2009

Câu 1. Đột biến là gì ? Đột biến gồm những loại nào
Trả lời:
- Đột biến là những biến đổi trong vật chất di truyền
(ADN , NST)
- Đột biến có 2 loại : Đột biến gen và đột biến NST
Câu 2. Nêu nguyên nhân phát sinh đột biến ?
Trả lời:
- Đột biến xuất hiện trong điều kiện tự nhiên hoặc do con người
(Đột biến nhân tạo)
- Nguyên nhân là do các tác nhân vật lí hoặc tác nhân hóa học.


Tác nhân Tiến hành Kết quả Ứng dụng
Tia phóng
xạ α, β
Tia tử
ngoại
Sốc nhiệt
PHIẾU HỌC TẬP : Tìm hiểu tác nhân gây vật lí gây đột biến
I. Gây đột biến nhân tạo bằng tác nhân vật lí
YÊU CẦU
- HS nghiên cứu SGK
- Hoàn thành nội dung phiếu học tập

-
Chiếu tia, các tia
xuyên qua màng ,
mô(xuyên sâu)
-Tác động lên ADN
-
Gây đột biến gen
-
Chấn thương,
gây đột biến ở NST
- Chiếu xạ vào hạtnảy
mầm, đỉnh sinh trưởng
- Mô thực vật nuôi cấy
-
Chiếu tia, các tia
xuyên qua màng
(xuyên nông)
- Gây đột biến gen
-
Xử lí vi sinh vật, bào
tửvà hạt phấn
Tăng giãm nhiệt độ
môi trường đột ngột
-
Mất cơ chế tự bảo vệ sự
cân bằng.
Tổn thương thoi phân bào
gây rối loạn phân bào
Đột biến số lượng NST
Gây hiện tượng đa bội

ở một số loại cây trồng
(Đặc biệt là cây họ cà)

+ Tại sao các tia phóng xạ có khả năng gây đột
biến?
+ Người ta sử dụng tia phóng xạ để gây đột biến ở
thực vật theo những cách nào?
+ Tại sao tia tử ngoại thường được dùng để xử lí
các đối tượng có kích thước bé?
+ Sốc nhiệt là gì? tại sao sốc nhiệt cũng có khả
năng gây đột biến? Sốc nhiẹt chủ yếu gây ra loại đột
biến nào?
I. Gây đột biến nhân tạo bằng tác nhân vật lí

I. Gây đột biến nhân tạo bằng tác nhân vật lí
Tại sao các
tia phóng xạ
có khả năng
gây đột biến?
Vì tia phóng xạ khi xuyên qua các mô chúng
tác động trực tiếp hay gián tiếplên ADN trong
tế bào gây ra đột biến gen hoặc làm chấn
thương NST gây đột biến NST

Người ta sử dụng
tia phóng xạ để
gây đột biến ở
thực vật theo
những cách nào?
I. Gây đột biến nhân tạo bằng tác nhân vật lí

Trong chọn giống
thực vật, chiếu xạ vào
hạt nảy mầm, đỉnh sinh
trưởng, chiếu xạ vào
mô thực vật nuôi cấy.

Tại sao tia tử ngoại
thường được dùng
để xử lí các đối
tượng có kích thước
bé?
I. Gây đột biến nhân tạo bằng tác nhân vật lí
Vì các tia tử ngoại không có
khả năng xuyên sâu như
tia phóng xạ
Tại sao tia tử ngoại
thường được dùng
để xử lí các đối
tượng có kích thước
bé?

Sốc nhiệt là gì? tại
sao sốc nhiệt cũng
có khả năng gây
đột biến? Sốc nhiệt
chủ yếu gây ra loại
đột biến nào?
I. Gây đột biến nhân tạo bằng tác nhân vật lí
Sốc nhiệt là sự tăng
hoặc giảm nhiệt độ môi

trường một cách đột
ngột làm cho cơ chế tự
bảo vệ cân bằng cơ thể
không kịp điều chỉnh 
tổn thương thoi phân
bào  rối loạn phân
bào  đột biến số
lượng NST

II. Gây đột biến nhân tạo bằng tác nhân hoá học
Những hóa chất
nào thường sử
dụng để gây đột
biến nhân tạo ?
 Hóa chất thường dùng:
+ Êtyl mêtan sunphônat (EMS)
+ Ni trôzô mêtyl urê (NMU)
+ Ni trôzô êtyl urê (NEU)
+ Cônsixin

II. Gây đột biến nhân tạo bằng tác nhân hoá học
Yêu cầu
-
HS đọc thông tin SGK mục II
- Thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi
+ Người ta dùng tác nhân hoá học để tạo ra các đột
biến bằng những phương pháp nào?
+ Tại sao khi thấm vào tế bào, một số hoá chất lại gây
đột biến gen? Trên cơ sở nào mà người ta hi vọng có
thể gây ra những đột biến theo ý muốn?

+ Tại sao dùng cônxixin có thể gây ra các thể đa bội?

II. Gây đột biến nhân tạo bằng tác nhân hoá học
Tại sao dùng
cônsixin có thể
gây ra các thể đa
bội?
Khi dung dịch
cônsixin thấm vào mô
đang phân bào gây
cản trở sự hình thành
thoi phân bào làm cho
NST không phân li.

II. Gây đột biến nhân tạo bằng tác nhân hoá học
Người ta
dùng tác nhân
hoá học để tạo
ra
các đột biến
bằng những
phương pháp
nào?
 Phương pháp thực hiện:
-Đối với cây trồng:
+ Ngâm hạt khô hay hạt nảy mầm vào
dung dịch hóa chất
+ Tiêm dung dịch hóa chất vào bầu nhụy
+ Quấn bông có tẩm dung dịch hóa chất
vào đỉnh sinh trưởng của thân hoặc chồi.

-Đối với vật nuôi:Cho hóa chất tác dụng
lên tinh hoàn hoặc buồng trứng.

II. Gây đột biến nhân tạo bằng tác nhân hoá học
Tại sao khi thấm vào
tế bào, một số hoá
chất lại gây đột biến
gen? Trên cơ sở nào
mà người ta hi vọng
có thể gây ra những
đột biến theo ý muốn?
- Vì khi vào tế
bào dung dịch hóa
chất tác động lên
phân tử ADN làm
thay thế cặp
nuclêôtit, mất hoặc
thêm cặp nuclêôtit.
- Vì có những loại
hóa chất chỉ tác
động lên một loại
nuclêôtit xác định
nên có thể chủ động
gây ra những đột
biến theo ý muốn.

II. Gây đột biến nhân tạo bằng tác nhân hoá học
Em hãy cho biết
các tác nhân
hóa học có thể

gây ra các dạng
ĐB nào?

Kết quả:
Dung dịch hóa
chất tác động lên
phân tử ADN làm
thay thế cặp
nuclêôtit, mất
cặp nuclêôtit hay
cản trở sự hình
thành thoi vô sắc

III. Sử dụng đột biến nhân tạo trong chọn giống
III. Sử dụng đột biến nhân tạo trong chọn giống
Đột biến nhân
tạo được sử
dụng trong
chọn giống
như thế nào?
III. Sử dụng đột biến nhân tạo trong chọn giống

Sử dụng
đột biến
nhân tạo
trong chọn
giống gồm :
Chọn giống VSV
chọn giống cây trồng
chọn giống động vật

III. Sử dụng đột biến nhân tạo trong chọn giống
III. Sử dụng đột biến nhân tạo trong chọn giốngIII. Sử dụng đột biến nhân tạo trong chọn giống

Yêu cầu
- HS nghiên cứu SGK
- Trả lời câu hỏi
- Người ta sử dụng các thể đột biến
trong chọn giống VSV và cây trồng
theo hướng nào? Tại sao?
- Tại sao người ta ít sử dụng phương
pháp gây đột biến trong chọn giống vật
nuôi?
III. Sử dụng đột biến nhân tạo trong chọn giống
III. Sử dụng đột biến nhân tạo trong chọn giống

III. Sử dụng đột biến nhân tạo trong chọn giống
III. Sử dụng đột biến nhân tạo trong chọn giống
Người ta sử dụng
các thể đột biến
trong chọn giống
VSV và cây trồng
theo hướng nào?
Tại sao?

III. Sử dụng đột biến nhân tạo trong chọn giống
 Chọn giống VSV
- Chọn các thể đột biến tạo ra chất có hoạt tính cao.
-
Chọn thể đột biến sinh trưởng mạnh để tăng sinh khối
ở nấm men và vi khuẩn.

-
Chọn các thể đột biến giảm sức sống, không còn khả
năng gây bệnh để sản xuất văcxin.
 Trong chọn giống cây trồng
-
Chọn các đột biến rút ngắn thời gian sinh trưởng, tăng
năng suất và chất lượng, chống sâu bệnh, chống chịu
được với điều kiện bất lợi để nhân lên hoặc sử dụng lai
tạo kết hợp với chọn lọc để tạo ra giống mới .
III. Sử dụng đột biến nhân tạo trong chọn giống

+Trong chọn giống vi sinh vật: xử lý bào tử nấm pênixilin
bằng tia phóng xạ tạo được chủng pênixilin có hoạt tính cao
hơn 200 lần dạng ban đầu.
+ Trong chọn giống thực vật:
- Giống táo má hồng đã được xử lý bằng hóa chất NMU từ
giống táo Gia Lộc(Hải Dương) cho 2 vụ 1 năm ,quả
tròn,ngọt,dòn,thơm,bên má trái khi chín có sắc tím hồng.
- Sử dụng các thể đa bội ở dâu tằm, dương liễu,dưa hấu tạo
giống cây trồng đa bội có năng suất cao, phẩm chất tốt
III. Sử dụng đột biến nhân tạo trong chọn giống

III. Sử dụng đột biến nhân tạo trong chọn giống
 Đối với vật nuôi
Chỉ sử dụng với một số
động vật bậc thấp khó áp
dụng cho động vật bậc
cao vì động vật bậc cao
cơ quan sinh sản của
động vật bậc cao nằm sâu

trong cơ thể,dễ gây chết
khi xử lý bằng tác nhân lí
hóa
III. Sử dụng đột biến nhân tạo trong chọn giống
Tại sao người ta
ít sử dụng
phương pháp gây
đột biến trong
chọn giống vật
nuôi?

Em hãy bổ sung các chi tiết còn thiếu trong bảng tóm tắt về sử
dụng đột biến nhân tạo trong chọn giống vi sinh vât
Chọn các thể đột biến Ví dụ minh họa
Tạo ra chất có hoạt tính
cao
Sinh trưởng mạnh
Sức sống kém hơn so với
ban đầu, không còn khả
năng gây bệnh.
Tăng sinh khối ở nấm men và
vi khuẩn
Vacxin phòng bệnh cho người
và gia súc
Chủng nấm pênixilin có hoạt tính
cao hơn 200 lần dạng ban đầu

- Học bài và trả lời câu hỏi 1, 2,3 SGK.
- Đọc trước bài 34.