Bài giảng ung thư đại trực tràng

Điều trị
Phẫu thuật là cơ bản nhất: Đoạn đại tràng có khối u phải được cắt bỏ đồng thời với các hạch
vùng lân cận. Đôi khi ung thư dính xâm lấn vào đoạn ruột bên cạnh, vào dạ dày, hoặc vào thành
bụng, phải cắt kèm theo nhiều tạng thành một khối.
Đối với những khối u trực tràng ở đoạn giữa và đoạn thấp được mổ cắt cụt trực tràng qua đường
bụng tầng sinh môn và phải làm hậu môn nhân tạo ở hố chậu trái. ở đoạn cao trực tràng có thể
cắt đoạn trực tràng, đại tràng sigma, nối đại tràng xuống với mỏm còn lại của trực tràng.
Điều trị bổ sung: Khi ung thư đã di căn vào hạch hoặc ở những tế bào ít biệt hóa, cần điều trị
ngăn ngừa di căn bằng hoá chấtẩtTong trường hợp khối u trực tràng lan rộng các bác sỹ sẽ dùng
tia phóng xạ chiếu trước để khối u thu nhỏ lại tạo điều kiện cho phẫu thuật cắt bỏ được thuận lợi
hơn.
Kết quả điều trị: So với các ung thư khác ở đường tiêu hóa (ví dụ : dạ dày, thực quản, gan,
tụy ) UTĐTT có tiên lượng tốt hơn cả, trên 50% bệnh nhân sống trên 5 năm. UTĐTT được coi
là ưu tiên để chữa khỏi bệnh.
Phòng bệnh
Để giảm tỉ lệ mắc bệnh có 6 lời khuyến cáo như sau:
- Giảm phần calo chất béo từ 40% xuống 25-30%.
- Tăng cường hoa quả, ngũ cốc nguyên hạt vào bữa ăn hàng ngày.
- Hạn chế thức ăn muối, lên men, xông khói, sấy khô (cá khô, xì dầu, thịt ám khói )
- Hạn chế tiêu thụ những gia vị vô bổ có thể gây ung thư như phẩm nhuộm, dầu thơm.
- Tránh những chất gây đột biến gen trong thức ăn như thuốc trừ sâu, diệt cỏ, thuốc kích thích
tăng trọng.
- Không lạm dụng rượu, bia và các chất lên men rượu khác.
- Cắt polyp đại trực tràng đặc biệt ở những bệnh nhân có tiền sử gia đình bị ung thư.
Sàng lọc, phát hiện sớm
Ở một số nước trên thế giới tiến hành soi máu trong phân định kì ở nhóm người có nguy cơ cao.
Sau đó tiến hành soi đại tràng sigma hoặc toàn bộ đại tràng. ở Việt Nam, việc thăm trực tràng
bằng tay khi có hội chứng lỵ dai dẳng giúp cho chẩn đoán sớm ung thư trực tràng với hiệu quả
cao. Viện ung thư quốc gia Hoa Kỳ đưa ra điểm hướng dẫn sàng lọc UTĐTT :
Trong các khám về tiêu hóa thường quy, cần thăm trực tràng.
Sau 50 tuổi xét nghiệm máu trong phân, soi trực tràng, đại tràng sigma 3-5 năm một lần.

Cần chú ý các đối tượng có nguy cơ cao như có tiền sử gia đình mắc UTĐTT, hoặc polip, hoặc
có tiền sử bệnh đại tràng viêm nhiễm.
Ghi nhận ung thư Hà Nội cho thấy UTĐTT đứng ở hàng thứ 5 trên cả hai giới. Cơ cấu bữa ăn
người Việt Nam đang thay đổi theo hướng giầu đạm mỡ động vật hơn. Hiểu biết tốt hơn về bệnh
học UTĐTT, đặc biệt về những kinh nghiệm phòng bệnh, phát hiện sớm, chắc chắn sẽ giảm
được tỉ lệ chết do căn bệnh hiểm nghèo phổ biến này.
Nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ
Các u thịt của niêm mạc ruột già (hay polip) từ quá phát lành tính, thoái hóa thành ác tính đặc
biệt ở người trên 45 tuổi. Nếu người có polip mà sinh trưởng trong một gia đình có nhiều người
cùng mắc bệnh polip thì nguy cơ ung thư cao hơn hàng chục lần người bình thường. Polip dạng
nhung mao có nguy cơ ung thư cao nhất.
Chế độ dinh dưỡng không hợp lí: Quá nhiều chất béo, chất đạm động vật, ít ra hoa quả tươi.
Những nước có nền công nghiệp phát triển như Nhật Bản, Singapore tỉ lệ mắc ung thư đại –
trực tràng tăng lên rõ rệt nhất.
Những bệnh viêm nhiễm đại trực tràng lâu ngày như : viêm loét đại trực tràng chảy máu. Tình
trạng loạn khuẩn do dùng nhiều kháng sinh đường ruột cũng thấy có liên quan đến ung thư tại
vùng này.
Ung thư đại trực tràng là loại hay gặp ở các nước phát triển, tỷ lệ mắc đứng hàng thứ hai sau ung
thư phổi. ở các nước đang phát triển, tỷ lệ mắc đứng hàng thứ 8. ở nước ta, ung thư đại trực tràng
đứng vị trí thứ năm, sau ung thư phổi, dạ dày, vú, vòm., bệnh gặp ở cả hai giới.
Nguy cơ gây ung thư đại trực tràng gồm: yếu tố di truyền, polyp đại tràng, viêm loét đại tràng lâu
ngày và đặc biệt là chế độ dinh dưỡng không hợp lý gồm nhiều chất béo và ít rau, hoa quả trong
khẩu phần ăn. Chẩn đoán ung thư đại tràng bằng chụp đại tràng có cản quan hay nội soi đại trực
tràng kèm sinh thiết lấy mảnh tổ chức u để soi qua kính hiểm vi tìm tế bào ung thư. Điều trị ung
thư đại trực tràng gồm phẫu thuật (là phương pháp chủ yếu), tia phóng xạ, hoá chất được sử dụng
tuỳ thuộc vào vị trí, kích thước, mức độ lan rộng của ung thư cũng như tuổi tác và sức khoẻ
chung của người bệnh. Ung thư đại trực tràng có tiên lượng khá tốt, là bệnh có khả năng phòng
và phát hiện sớm
lượng sống sau 5 năm tùy theo giai đoạn ung thư đại tràng (A: 70 - 85%; B: 50 - 60%; C: 25 - 45%; D: 0 -
6%).

- Hội chứng Koenig: đau bụng, tăng nhu động, âm ruột gia tăng sau đó trung tiện thì hết đau.
Dấu hiệu này gặp ở bán tắc ruột non.
- Dấu hiệu Duval: đau bụng từng cơn, đôi lúc kéo dài 2-3 ngày; khi đại tiện được sẽ hết
đau. Dấu hiệu này gặp ở bán tắc đại tràng