Nghiên cứu về hệ thống thông tin và công tác kế toán bán hàng trong doanh nghiệp tại công ty TNHH Phú Mỹ

Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế Đồ án tốt nghiệp
MỤC LỤC
MỤC LỤC.................................................................................................................................................................1
PHẦN NỘI DUNG...................................................................................................................................................4
CHƯƠNG 1...............................................................................................................................................................4
LÝ LUẬN CHUNG VỀ PHÂN TÍCH VÀ THIẾT KẾ HỆ THỐNG THÔNG TIN VÀ CÔNG TÁC KẾ
TOÁN BÁN HÀNG TRONG DOANH NGHIỆP................................................................................................4
1.1. HỆ THỐNG THÔNG TIN TRONG DOANH NGHIỆP............................................................................4
1.1.1. Hệ thống thông tin quản lý trong doanh nghiệp..............................................................................4
1.1.2. Tầm quan trọng của một hệ thống thông tin tốt...............................................................................5
1.1.3. Phương pháp phát triển một hệ thống thông tin...............................................................................6
1.1.4. Vòng đời phát triển một HTTT........................................................................................................7
1.1.4.1. Khởi tạo và lập kế hoạch dự án ...............................................................................................8
1.1.4.2. Phân tích hệ thống...................................................................................................................8
1.1.4.3. Thiết kế hệ thống .....................................................................................................................8
1.1.4.4. Triển khai hệ thống..................................................................................................................9
1.1.4.5. Vận hành và bảo trì................................................................................................................10
1.1.5. Các khái niệm và kí pháp sử dụng.................................................................................................10
1.1.5.1. Mô hình nghiệp vụ................................................................................................................10
1.1.5.2. Biểu đồ ngữ cảnh:..................................................................................................................10
1.1.5.3. Biểu đồ phân cấp chức năng..................................................................................................12
1.1.5.4. Ma trận thực thể dữ liệu- chức năng......................................................................................13
1.1.5.5. Mô hình thực thể quan hệ (ER-Entity Relation)....................................................................13
1.1.5.6. Mô hình quan hệ.....................................................................................................................15
1.1.6. Cơ sở dữ liệu..............................................................................................................................15
1.1.6.1. Các khái niệm.....................................................................................................................15
1.1.6.2. Các hoạt động chính của cơ sở dữ liệu.................................................................................16
1.2 LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN BÁN HÀNG.......................................................................................17
1.2.1. Kế toán giá vốn hàng bán...............................................................................................................21
1.2.1.1 Nguyên tắc giá vốn hàng bán trong các doanh nghiệp sản xuất............................................21
1.2.1.2. Tài khoản và chứng từ kế toán sử dụng.................................................................................23

1.2.1.3. Phương pháp kế toán giá vốn hàng bán ................................................................................24
1.2.2. Kế toán tiêu thụ thành phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất.....................................................25
1.2.2.1. Tài khoản và chứng từ kế toán sử dụng.................................................................................25
1.2.2.2. Phương pháp kế toán tiêu thụ thành phẩm.............................................................................26
1.2.3. Kế toán các khoản giảm trừ doanh thu..........................................................................................30
1.2.3.1. Nội dung và tài khoản kế toán các khoản giảm trừ doanh thu...............................................30
1.2.3.2. Phương pháp kế toán các khoản giảm trừ doanh thu:............................................................31
1.2.4. Kế toán chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp...........................................................32
1.2.4.1. Tài khoản sử dụng:.................................................................................................................32
1.2.4.2. Phương pháp kế toán:.............................................................................................................32
1.2.5. Kế toán chi phí hoạt động tài chính...............................................................................................33
1.2.5.1. Tài khoản sử dụng..................................................................................................................33
1.2.5.2. Phương pháp kế toán..............................................................................................................33
1.2.6. Kế toán xác định kết quả kinh doanh.............................................................................................34
1.2.6.1. Tài khoản sử dụng..................................................................................................................34
1.2.6.2. Phương pháp kế toán..............................................................................................................34
CHƯƠNG 2............................................................................................................................................................35
SV: Phạm Thị Hải Anh 1 Lớp: K44/41.02
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế Đồ án tốt nghiệp
THỰC TRẠNG TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN BÁN HÀNG TẠI CÔNG TY TNHH PHÚ MỸ.....35
2.1. KHÁI QUÁT VỀ CÔNG TY TNHH PHÚ MỸ.........................................................................................35
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của công ty............................................................................35
2.1.2. Chức năng và nhiệm vụ.................................................................................................................36
2.1.3. Tổ chức bộ máy quản lý hoạt động kinh doanh ............................................................................37
.................................................................................................................................................................38
2.1.4. Đặc điểm tổ chức kế toán...............................................................................................................39
2.1.4.1. Tổ chức bộ máy kế toán.........................................................................................................39
2.1.4.2. Đặc điểm công tác kế toán tại Công ty..................................................................................41
2.1.5. Sản phẩm của Công ty...................................................................................................................43
2.2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN BÁN HÀNG TRONG CÔNG TY HIỆN NAY............................43

2.2.1. Các nghiệp vụ và quy trình kế toán bán hàng tại tổng công ty.....................................................43
2.2.1.1. Tài khoản và chứng từ sử dụng:.............................................................................................43
2.2.1.2. Công tác kế toán bán hàng tại công ty..................................................................................44
2.3. NHẬN XÉT VÀ ĐÁNH GIÁ VỀ HTTT QUẢN LÝ BÁN HÀNG TẠI CÔNG TY......................................45
CHƯƠNG 3: ..........................................................................................................................................................47
PHÂN TÍCH VÀ THIẾT KẾ HỆ THỐNG THÔNG TIN KẾ TOÁN BÁN HÀNG TẠI CÔNG TY TNHH
PHÚ MỸ..................................................................................................................................................................47
3.1. PHÂN TÍCH HỆ THỐNG .....................................................................................................................47
3.1.1. Mục tiêu của hệ thống....................................................................................................................47
3.1.1.1. Mục tiêu về nghiệp vụ...........................................................................................................47
3.1.1.2. Mục tiêu kinh tế.....................................................................................................................48
3.1.1.3. Mục tiêu về sử dụng...............................................................................................................49
3.1.2. Xác định yêu cầu và mô tả bài toán...............................................................................................49
3.1.2.1. Xác định yêu cầu ...................................................................................................................49
3.1.2.2. Mô tả bài toán.........................................................................................................................50
3.1.2.3. Các hồ sơ dữ liệu thu thập được:...........................................................................................53
3.2. MÔ HÌNH CHỨC NĂNG NGHIỆP VỤ CỦA HỆ THỐNG....................................................................59
3.2.1. Biểu đồ ngữ cảnh của hệ thống......................................................................................................59
3.2.2. Biểu đồ phân rã chức năng .........................................................................................................60
3.2.3. Danh sách các hồ sơ dữ liệu sử dụng.............................................................................................62
3.2.4 Ma trận thực thể dữ liệu - chức năng..............................................................................................63
3.2.5. Mô hình khái niệm- logic...............................................................................................................64
3.2.5.1. Biểu đồ luồng dữ liệu mức 0..................................................................................................64
3.2.5.2. Biểu đồ luồng dữ liệu chi tiết mức 1......................................................................................65
3.2.6. Mô hình thực thể liên kết...............................................................................................................70
3.2.6.1 Liệt kê, chính xác, chọn lọc thông tin.....................................................................................70
3.2.6.2. Xác định các thực thể và các thuộc tính.................................................................................73
3.2.6.3. Xác định mối quan hệ và thuộc tính.......................................................................................75
3.2.6.4. Mô hình thực thể quan hệ ER ...............................................................................................78
3.2.7. Chuyển mô hình E-R sang mô hình quan hệ.................................................................................79

3.2.7.1. Biểu diễn các thực thể............................................................................................................79
3.2.7.2. Biểu diễn các mối quan hệ thành các quan hệ......................................................................79
3.2.7.3. Chuẩn hoá:............................................................................................................................80
3.2.7.4. Biểu đồ quan hệ của mô hình quan hệ:..................................................................................81
3.3 THIẾT KẾ CHƯƠNG TRÌNH PHẦN MỀM............................................................................................82
3.3.1. Thiết kế cơ sở dữ liệu.....................................................................................................................82
3.3.1.1 Cấu trúc các bảng dữ liệu........................................................................................................82
3.3.1.2 Mã hóa dữ liệu........................................................................................................................87
3.3.1.3 Quan hệ giữa các bảng............................................................................................................92
3.3.2. Thiết kế chương trình.....................................................................................................................93
SV: Phạm Thị Hải Anh 2 Lớp: K44/41.02
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế Đồ án tốt nghiệp
3.3.2.1. Xác định luồng hệ thống........................................................................................................93
3.3.2.2. Xác định các giao diện.........................................................................................................102
3.3.2.3. Thiết kế menu chức năng.....................................................................................................105
3.3.3. Môi trường vận hành của hệ thống..............................................................................................108
3.3.3.1. Kiến trúc hệ thống phần cứng:.............................................................................................108
3.3.3.2. Hệ điều hành:.......................................................................................................................108
3.3.4. Thiết kế giao diện.........................................................................................................................108
3.3.4.1. Nguyên tắc:..........................................................................................................................108
3.3.4.2. Các form giao diện...............................................................................................................109
3.3.5. Thiết kế đầu ra.............................................................................................................................119
3.3.5.1. Nguyên tắc:.........................................................................................................................119
3.3.5.2. Một số mẫu báo cáo cơ bản của hệ thống............................................................................120
................................................................................................................................................................................120
................................................................................................................................................................................123
...............................................................................................................................................................................125
........................................................................................................................................................................125
................................................................................................................................................................................126
................................................................................................................................................................................127

SV: Phạm Thị Hải Anh 3 Lớp: K44/41.02
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế Đồ án tốt nghiệp
PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG 1
LÝ LUẬN CHUNG VỀ PHÂN TÍCH VÀ THIẾT KẾ HỆ THỐNG
THÔNG TIN VÀ CÔNG TÁC KẾ TOÁN BÁN HÀNG TRONG
DOANH NGHIỆP
1.1. HỆ THỐNG THÔNG TIN TRONG DOANH NGHIỆP
1.1.1. Hệ thống thông tin quản lý trong doanh nghiệp.
Thông tin là một yếu tố quan trọng đối với sự tồn tại và phát triển của mọi tổ
chức nói chung, của doanh nghiệp nói riêng; nhất là trong điều kiện hiện nay, cạnh
tranh ngày càng gay gắt và quyết liệt, thông tin cần phải được tổ chức thành một hệ
thống khoa học, giúp cho các nhà quản lý có thể khai thác thông tin một cách triệt để.
Thông tin là các số liệu hoặc tài liệu về một người, một bộ phận hay một hệ
thống nào đó đã được xử lý thành dạng dễ hiểu và dễ sử dụng có ý nghĩa và giá trị
với đối tượng nhận tin trong việc ra quyết định được hiểu là thông tin.
- Các yếu tố cấu thành thông tin bao gồm 3 bộ phận để cung cấp hiểu biết
đầy đủ về một đối tượng nào đó:
+ Đối tượng được phản ánh
+ Thuộc tính của đối tượng
+ Giá trị của thuộc tính
- Các tính chất của thông tin
+ Tính tương đối của thông tin;
+ Tính định hướng của thông tin;
+ Tính thời điểm của thông tin;
+ Tính cục bộ của thông tin .
Hệ thống thông tin được xác định như một tập hợp các thành phần được tổ
chức để thu thập, xử lý, lưu trữ, phân phối và biểu diễn thông tin và thông tin trợ giúp
việc ra quyết định và kiểm soát trong một tổ chức. Hệ thống thông tin còn giúp các
SV: Phạm Thị Hải Anh 4 Lớp: K44/41.02

Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế Đồ án tốt nghiệp
nhà quản lý phân tích chính xác hơn các vấn đề, nhìn nhận một cách trực quan những
đối tượng phức tạp, tạo ra các sản phẩm mới.
Hệ thống thông tin quản lý: là sự phát triển và sử dụng Hệ thống thông tin có
hiệu quả trong một tổ chức. trợ giúp các hoạt động quản lý của tổ chức như lập kế
hoạch, kiểm tra thực hiện, tổng hợp và làm các báo cáo, làm cho các quyết định của
quản lý trên cơ sở các quy trình, thủ tục cho trước. Nó sử dụng thông tin đầu vào là
các hệ xử lý giao dịch và cho ra thông tin đầu ra là các báo cáo định kì hay theo yêu
cầu.
Ứng dụng HTTT và công nghệ có liên quan tới doanh nghiệp là một đối tượng
rất rộng. Xem xét tính đa dạng của một doanh nghiệp và phạm vi công nghệ của
những hệ thống thông tin hỗ trợ cho chúng. Có vô số những ứng dụng có thể áp
dụng. Úng dụng HTTT quản lý trong Doanh nghiệp như:
- HTTT quản lý tiền lương.
- HTTT quản lý nhân sự.
- HTTT quản lý vật tư.
- HTTT quản lý công nợ.
- HTTT quản lý bán hàng.
- HTTT quản lý công văn đi - đến.
...
HTTT quản lý trong doanh nghiệp giúp cho doanh nghiệp tổ chức hoạt động
hợp lý và hiệu quả hơn nữa việc tìm kiếm thông tin cũng như báo cáo công việc trở
nên nhanh chóng chính xác và hiệu quả hơn.
1.1.2. Tầm quan trọng của một hệ thống thông tin tốt.
Như chúng ta đã biết từ trước, quản lý có hiệu quả của một tổ chức dựa phần
lớn vào chất lượng thông tin do hệ thống thông tin chính thức sản sinh ra. Dễ thấy
rằng từ sự hoạt động kém chất lượng của một hệ thống thông tin sẽ là nguồn gốc gây
ra những hậu quả nghiêm trọng.
Một hệ thông tin tốt hay xấu được đánh giá thông qua chất lượng thông tin
mà nó cung cấp. Tiêu chuẩn chất lượng như sau:

SV: Phạm Thị Hải Anh 5 Lớp: K44/41.02
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế Đồ án tốt nghiệp
• Độ tin cậy: Thể hiện qua độ chính xác và độ xác thực. Thông tin ít độ tin
cậy sẽ gây cho tổ chức những hậu quả xấu.Các hậu quả đó sẽ kéo theo
hàng loạt các vấn đề khác của tổ chức như uy tín, hình ảnh tổ chức…
trước các đối tác.
• Tính đầy đủ: Thể hiện sự bao quát các vấn đề để đáp ứng yêu cầu của nhà
quản lý. Nhà quản lý sử dụng thông tin không đầy đủ có thẻ dẫn tới các
quyết định hành động không đáp ứng đòi hỏi của tình hình thực tế. Điều
này sẽ gây tổn hại lớn cho tổ chức.
• Tính thích hợp và dễ hiểu: Một hệ thống thông tin không thích hợp hoặc
khó hiểu do có quá nhiều thông tin không thích ứng với người nhận, thiếu
sự sáng sủa, dùng nhiều từ viết tắt hoặc đa nghĩa, do các phần tử thông tin
bố trí chưa hợp lý. Một HTTT như vậy sẽ dẫn đến hoặc làm hao tổn chi
phí cho việc tạo ra các thông tin không cần thiết hoặc ra các quyết định sai
do thiếu thông tin cần thiết.
• Tính được bảo vệ: Thông tin vốn là nguồn lực quý giá của tổ chức. Vì
vậy không thể để cho bất kỳ ai cũng có thể tiếp cận thông tin. Do vậy,
thông tin cần được bảo vệ và chỉ những người có quyền mới được phép
tiếp cận thông tin. Sự thiếu an toàn về thông tin có thể cũng gây thiệt hại
lớn cho tổ chức.
• Tính kịp thời: Thông tin có thể là đáng tin cậy, dễ hiểu, thích ứng và
được bảo vệ an toàn nhưng nó sẽ vẫn không có ích gì khi nó không được
gửi tới người sử dụng lúc cần thiết.
Để có được một hệ thống thông tin hoạt động tốt, có hiệu quả cao là một
trong những công việc của bất kỳ nhà quản lý nào. Để giải quyết được vấn đề đó cần
xem xét kỹ cơ sở kỹ thuật cho các hệ thống thông tin, phương pháp phân tích thiết kế
và cài đặt một HTTT.
1.1.3. Phương pháp phát triển một hệ thống thông tin.
Thời đại ngày nay là một thời đại của khoa học Công nghệ thông tin HTTT

đóng vai trò rất quan trọng trong đời sống quản lý sản xuất xã hội. HTTT mới sử
SV: Phạm Thị Hải Anh 6 Lớp: K44/41.02
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế Đồ án tốt nghiệp
dụng cung cấp cho các thành viên của tổ chức những công cụ hỗ trợ quản lý một
cách hữu hiệu nhất. Phát triển một HTTT bao gồm việc phân tích HTTT đang tồn tại,
thiết kế một HTTT mới, thực hiện và tiến hành cài đặt HTTT mới.
Phương pháp phát triển một HTTT
Một phương pháp được định nghĩa như là một tập hợp các bước và các công
cụ cho phép tiến hành một quá trình phát triển hệ thống chặt chẽ nhưng dễ quản lý
hơn. Phương pháp phát triển một HTTT được đề nghị ở đây dựa vào nguyên tắc cơ
bản chung của nhiều phương pháp hiện đại có cấu trúc để phát triển HTTT. Ba
nguyên tắc đó là:
• Nguyên tắc 1: Sử dụng các mô hình. Đó là sử dụng các mô hình logic,
mô hình vật lý trong và mô hình vật lý ngoài.
• Nguyên tắc 2: Chuyển từ cái chung sang cái riêng. Đây là nguyên tắc của
sự đơn giản hóa. Thực tế chứng minh rằng để hiểu tốt một hệ thống trước
hết phải hiểu các mặt chung sau đó mới xem xét các chi tiết.
• Nguyên tắc 3: Chuyển từ mô hình logic sang mô hình vật lý khi thiết kế,
chuyển từ mô hình vật lý sang mô hình logic khi phân tích.
1.1.4. Vòng đời phát triển một HTTT
HTTT được xây dựng là sản phẩm của một loạt các hoạt động được gọi là
phát triển hệ thống. Quá trình phát triển một HTTT kể từ lúc nó sinh ra đến khi nó tàn
lụi được gọi là vòng đời phát triển hệ thống. Vòng đời phát triển hệ thống là một
phương pháp luận cho việc phát triển các HTTT.
SV: Phạm Thị Hải Anh 7 Lớp: K44/41.02
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế Đồ án tốt nghiệp
Hình 1. Mô hình thác nước của vòng đời hệ thống
1.1.4.1. Khởi tạo và lập kế hoạch dự án
Hai hoạt động chính trong khởi tạo và lập kế hoạch dự án là phát hiện ban
đầu chính thức về những vấn đề của hệ thống và các cơ hội của nó, trình bày rõ lý do

vì sao tổ chức cần hay không cần phát triển HTTT. Tiếp đến là xác định phạm vi cho
hệ thống dự kiến.
1.1.4.2. Phân tích hệ thống
Phân tích hệ thống nhằm để xác định nhu cầu thông tin của tổ chức, nó cung
cấp những dữ liệu cơ sở cho việc thiết kế HTTT sau này, bao gồm các công việc.
- Xác định và phân tích yêu cầu: Chính là những gì mà người sử dụng mong
đợi hệ thống sẽ mang lại.
- Nghiên cứu yêu cầu và cấu trúc nó phù hợp với mối quan hệ bên trong, bên
ngoài và những giới hạn đặt lên các dịch vụ cần thực hiện.
- Tìm các giải pháp cho các thiết kế ban đầu để đạt được yêu cầu đặt ra, so
sánh để lựa chọn giải pháp thiết kế tốt nhất đáp ứng các yêu cầu với chi phí, nguồn
lực, thời gian và kỹ thuật cho phép để tổ chức thông qua.
1.1.4.3. Thiết kế hệ thống
Thiết kế hệ thống chính là quá trình tìm ra các giải pháp công nghệ thông tin để
đáp ứng các yêu cầu đặt ra ở trên.
SV: Phạm Thị Hải Anh 8 Lớp: K44/41.02
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế Đồ án tốt nghiệp
- Thiết kế logic: Thiết kế hệ thống logic không gắn với bất kì hệ thống phần
cứng và phần mềm nào. Nó tập trung vào các khía cạnh nghiệp vụ của hệ thống thực.
- Thiết kế vật lý: Là quá trình chuyển mô hình logic trừu tượng thành bản thiết
kế hay các đặc tả kĩ thuật. Những phần khác nhau của hệ thống được gắn vào những
thao tác và thiết bị vật lý cần thiết để tiện lợi cho việc thu thập dữ liệu, xử lý và đưa
ra thông tin cần thiết cho tổ chức.
Giai đoạn này phải lựa chọn ngôn ngữ lập trình, hệ cơ sở dữ liệu, cấu trúc tệp,
tổ chức dữ liệu, những phần cứng, hệ điều hành và môi trường mạng cần được xây
dựng. Sản phẩm cuối cùng của pha thiết kế là đặc tả hệ thống ở dạng như nó tồn tại
trên thực tế, sao cho nhà lập trình và kỹ sư phần cứng có thể dễ dàng chuyển thành
chương trình và cấu trúc hệ thống vận hành trên thực tế.
1.1.4.4. Triển khai hệ thống
Bao gồm việc:

-Tạo lập các chương trình :
+ Trước hết cần lựa chọn phần mềm nền (Hệ điều hành, hệ quản trị cơ
sở dữ liệu, ngôn ngữ lập trình, phần mềm mạng).
+ Chọn các phần mềm đóng gói cho những phần thiết kế tương ứng.
+ Chuyển các đặc tả thiết kế thành các chương trình (phần mềm) cho
máy tính.
+ Kiểm thử hệ thống .
- Cài đặt và chuyển đổi hệ thống
+ Cài đặt phần cứng để làm cơ sở cho hệ thống.
+ Cài đặt phần mềm.
+ Chuyển đổi hoạt động của hệ thống cũ sang hệ thống mới, gồm có:
chuyển đổi dữ liệu, bố trí, sắp xếp đội ngũ cán bộ trên hệ thống mới và đào tạo người
sử dụng, khai thác hệ thống.
+ Chuẩn bị các tài liệu chi tiết thuyết minh về việc khai thác và sử dụng
hệ thống để phục vụ việc đào tạo và đảm bảo hoạt động hàng ngày (bảo trì) của hệ
thống sau này.
SV: Phạm Thị Hải Anh 9 Lớp: K44/41.02
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế Đồ án tốt nghiệp
1.1.4.5. Vận hành và bảo trì
Trong giai đoạn vận hành, người sử dụng và các chuyên viên kỹ thuật vận
hành cần đánh giá xem hệ thống đáp ứng các mục tiêu đặt ra ban đầu hay không, đề
xuất những sửa đổi, cải tiến, bổ sung.
Khi hệ thống đi vào hoạt động, các nhà thiết kế và lập trình cần phải thực hiện
thay đổi hệ thống ở mức độ nhất định để đáp ứng yêu cầu người sử dụng cũng như
đề nghị của tổ chức. Những thay đổi này là cần thiết đề làm cho hệ thống hoạt động
hiệu quả.
Bảo trì gồm có : bảo trì sửa lỗi, bảo trì thích nghi, bảo trì hoàn thiện, bảo trì
phòng ngừa và phát triển.
Khi chi phí bảo trì trở nên quá lớn, yêu cầu thay đổi của tổ chức là đáng kể,
khả năng đáp ứng của hệ thống cho tổ chức và người dùng trở nên hạn chế, những

vấn đề đặt ra đến mức cho thấy, đã đến lúc phải kết thúc hệ thống cũ và bắt đầu một
vòng đời khác.
1.1.5. Các khái niệm và kí pháp sử dụng
1.1.5.1. Mô hình nghiệp vụ
Mô hình nghiệp vụ là một mô tả các chức năng nghiệp vụ của một tổ chức
(hay một miền được nghiên cứu của tổ chức), giúp chúng ta có thể hình dung được
toàn bộ hệ thống thực trong mốI quan hệ giữa các yếu tố với nhau.
Một mô hình nghiệp vụ gồm có các thành phần sau:
- Biểu đồ ngữ cảnh
- Biểu đồ phân rã chức năng
- Danh sách các hồ sơ sử dụng
- Ma trận thực thể dữ liệu - chức năng
1.1.5.2. Biểu đồ ngữ cảnh:
Biểu đồ ngữ cảnh cho ta một cái nhìn khái quát về hệ thống trong môi trường
của nó
Các thành phần của biểu đồ ngữ cảnh
- Tiến trình hệ thống
SV: Phạm Thị Hải Anh 10 Lớp: K44/41.02
Tên luồng dữ liệu
Nguồn Đích
Tên luồng dữ liệu điều khiển
Nguồn
Đích
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế Đồ án tốt nghiệp
Kí pháp: Hình chữ nhật góc trong, chia làm 2 phần: phần trên ghi số 0, phần
dưới ghi tên của hệ thống
Tên hệ thống: cụm động từ có chữ hệ thống ở đầu
Kí pháp:
- Luồng dữ liệu: Là các dữ liệu di chuyển từ nơi này đến nơi khác, từ nguồn
đến đích. Nguồn có thể là tác nhân, có thể là hệ thống.

Các luồng dữ liệu điều khiển
- Các tác nhân
Một tác nhân của hệ thống phải có đủ các điều kiện sau:
Thứ nhất, tác nhân phải là một người, nhóm người, tổ chức, 1 bộ phận
của tổ chức hay của hệ thống thông tin khác.
Thứ hai, phải nằm ngoài hệ thống.
Thứ ba, có tương tác với hệ thống: gửi dữ liệu vào hệ thống hoặc lấy
thông tin ra từ hệ thống.
Tên gọi: Phải là danh từ chỉ các khái niệm trên
Kí pháp: Hình chữ nhật có tên bên trong
SV: Phạm Thị Hải Anh 11 Lớp: K44/41.02
0
Hệ thống
quản lí bán
hàng
TÊN TÁC NHÂN
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế Đồ án tốt nghiệp
1.1.5.3. Biểu đồ phân cấp chức năng
Biểu đồ phân cấp chức năng (function decomposition diagram - FDD) cho
thấy các hoạt động nghiệp vụ khác nhau của một tổ chức ở dạng các chức năng được
phân cấp theo thứ bậc
Gồm các chức năng và liên kết các chức năng
- Các chức năng: Là một mô tả dãy các hoạt động, kết quả là sản phẩm
thông tin dịch vụ.
- Liên kết: Đường gấp khúc hình cây, liên kết với các chức năng của nó.

SV: Phạm Thị Hải Anh 12 Lớp: K44/41.02
Kinh doanh bán hàng
Tiếp nhận đơn
hàng

Ghi nhận đơn
hàng
Kiểm tra đơn
hàng
Kiểm tra khách
hàng
Giải quyết
khách hàng
Thu thông tin
khách hàng
Thỏa thuận
mua bán
Ký kết hợp
đồng
Gom và gửi
hàng
Gom hàng theo
phiếu
Thỏa thuận
nhận hàng
Tổ chức gửi
hàng
Xử lý đơn hàng
Đối chiếu đơn
hàng - thẻ kho
Thỏa thuận bán
hàng
Lập phiếu giao
hàng
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế Đồ án tốt nghiệp

Sơ đồ: Biểu đồ phân cấp chức năng cho Hoạt động kinh doanh bán hàng
Hình 2. Biểu đồ phân cấp chức năng cho Hoạt động kinh doanh bán hàng
1.1.5.4. Ma trận thực thể dữ liệu- chức năng
Cấu trúc của ma trận gồm có:
Các cột: Mỗi cột tương ứng với một hồ sơ dữ liệu .
- Các dòng: Mỗi dòng tương ứng với một chức năng.
- Các ô: Ghi vào một trong các chức năng sau:
R (Read) : Nếu như chức năng ở dòng đọc hồ sơ ở cột.
U (Update) : Nếu như chức năng cập nhật dữ liệu vào cột.
C (Create) : Nếu như chức năng ở dòng tạ hồ sơ ở cột.
Còn lại : Để trống.
1.1.5.5. Mô hình thực thể quan hệ (ER-Entity Relation)
Là mô hình mô tả dữ liệu của thế giới thực.Ba thành phần chính của ER là
thực thể, thuộc tính và các mối quan hệ.
• Thực thể và thuộc tính thực thể
SV: Phạm Thị Hải Anh 13 Lớp: K44/41.02
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế Đồ án tốt nghiệp
- Thực thể(entity): là khái niệm để chỉ một lớp các đối tượng cụ thể hay
các khái niệm độc lập có cùng những đặc trưng chung mà ta quan tâm
Thực thể để chỉ một lớp các đối tượng còn một đối tượng cụ thể của lớp
đó được gọi là một bản thể
Mỗi thực thể được mô tả chỉ một lần trong cơ sở dữ liệu trong khi đó có
nhiều bản thể của nó được lưu trữ trong cơ sở dữ liệu
- Thuộc tính (attribute) của thực thể: là các đặc trưng của thực thể. Mỗi
thực thể có một tập các thuộc tính gắn kết với nó.
Một số loại thuộc tính thường liên quan đến việc phân tích dữ liệu:
thuộc tính tên gọi, thuộc tính định danh, thuộc tính đa trị. Trong đó thuộc tính
định danh là thuộc tính cho phép ta phân biệt được các bản thể khác nhau của
một thực thể
Kí pháp:

- Mối quan hệ (relationship): gắn kết các thực thể trong ER. Một mối
quan hệ có thể kết nối một thực thể với một bản thể hoặc nhiều thực thể
khác. Nó phản ánh mối quan hệ vốn có giữa các bản thể của các thực thể
đó.
Kí pháp:
Bậc của mối quan hệ: Là số các thực thể tham gia mối quan hệ
Bản số của mối quan hệ: Là số các bản thể của một thực thể có thể tham gia
vào 1 quan hệ cụ thể trong mối quan hệ
Kí pháp: 0 : 0
1 : 1
SV: Phạm Thị Hải Anh 14 Lớp: K44/41.02
THỰC
THỂ
Tên thuộc tính
Tên thuộc tính định danh
TÊN MỐI
QUAN HỆ
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế Đồ án tốt nghiệp
nhiều :
1.1.5.6. Mô hình quan hệ
Một số khái niệm:
• Quan hệ: Là một bảng dữ liệu hai chiều có các cột có tên, gọi là các thuộc
tính, có các dòng không có tên, gọi là những bộ dữ liệu (bản ghi).
• Các thuộc tính của quan hệ chính là tên của các cột
• Thuộc tính lặp: là các thuộc tính mà giá trị của nó trên một số dòng khác
nhau, còn các giá trị còn lại của nó trên các dòng này như nhau.
• Khóa dự tuyển : Là các thuộc tính mà các giá trị của nó xác định duy nhất
mỗi dòng, và nếu có nhiều hơn một thuộc tính thì khi bỏ đi một thuộc tính
trong số đó thì giá trị không xác định duy nhất dòng.
• Các chuẩn của các quan hệ: Là các đặc trưng cấu trúc mà cho phép ta

nhận biết được cấu trúc đó. Có 3 chuẩn cơ bản
- Chuẩn 1 (1NF): Một quan hệ đã ở dạng chuẩn 1NF nếu nó không
chứa các thuộc tính lặp
- Chuẩn 2 (2NF): Một quan hệ đã ở dạng chuẩn 2NF nếu nó đã ở dạng
1NF và không chứa các thuộc tính phụ thuộc vào một phần khóa
- Chuẩn 3 (3NF): Một quan hệ ở dạng chuẩn 3 nếu nó đã là chuẩn 2 và
không có thuộc tính phụ thuộc bắc cầu vào khóa.
1.1.6. Cơ sở dữ liệu
1.1.6.1. Các khái niệm
∗ Thực thể (entity) là một đối tượng mà ta cần quản lý thông tin về nó.
Một đối tượng cụ thể trong thực thể gọi là một bản thể hoặc thành phần thực
thể hoặc lần xuất của thực thể.
∗ Trường (field) là một thuộc tính phản ánh về một thực thể.
∗ Bản ghi (record) là một bộ giá trị của các trường lưu giữ thông tin về
một bản thể trong một thực thể.
SV: Phạm Thị Hải Anh 15 Lớp: K44/41.02
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế Đồ án tốt nghiệp
∗ Bảng dữ liệu (table) là toàn bộ các bản ghi lưu giữ thông tin về một
thực thể tạo thành một bảng mà mỗi dòng là một bản ghi, mỗi cột là một
trường.
∗ Khóa chính (primary key) là một trường hay một tập hợp các trường để
nhận diện mỗi bản ghi có một giá trị nhận diên duy nhất trên trường khóa.
Trên một bản ghi chỉ có duy nhất một khóa chính.
∗ Khóa dự bị (candidate key): Bản chất cũng như khóa chính, nhưng sẽ
được làm khóa ở một thời điểm khác. Trên một bảng có thể có nhiều khóa dự
bị.
∗ Khóa ngoại (foreign key) được dùng khi hai bảng có quan hệ với nhau.
Khóa chính ở bảng thứ nhất được dùng để xác định quan hệ với một bảng
thứ hai, trường trùng tên với nó ở bảng thứ hai được gọi là khóa ngoại.
∗ Cơ sở dữ liệu (database) là tập hợp các bảng dữ liệu có quan hệ với

nhau, được lưu trữ trên các thiết bị tin học, chịu sự quản lí của một hệ thống
chương trình máy tính nhằm cung cấp thông tin cho những người dùng khác
nhau với các mục đích khác nhau.
Một tập hợp các cơ sở dữ liệu có quan hệ với nhau được gọi là một hệ cơ sở dữ
liệu (database system) hay ngân hàng dữ liệu (data bank)
Hệ quản trị cơ sở dữ liệu (Database Management System, viết tắt DBMS) là
một chương trình máy tính (một bộ các chương trình) được thiết kế để quản trị một
cơ sở dữ liệu, một tập hợp dữ liệu lớn có cấu trúc, phục vụ cho yêu cầu về dữ liệu
của một số lượng lớn người sử dụng.
1.1.6.2. Các hoạt động chính của cơ sở dữ liệu
- Cập nhật dữ liệu: Dữ liệu được cập nhật vào cơ sở dữ liệu thông qua việc cập
nhật dữ liệu. Thể thức dữ liệu được nhập vào cơ sở dữ liệu không giống như thể thức
dữ liệu được nhìn thấy khi nhập. Ngày nay, phần lớn những phần mềm ứng dụng cho
phép chúng ta sử dụng giao diện đồ họa bằng hình thức các form, biểu hiện bản ghi
của cơ sở dữ liệu với những ô trắng để người sử dụng nhập thông tin hay đánh dấu
các mục được chọn.
SV: Phạm Thị Hải Anh 16 Lớp: K44/41.02
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế Đồ án tốt nghiệp
- Truy vấn dữ liệu: Là việc lấy thông tin hoặc dữ liệu từ các cơ sở dữ liệu ra
phục vụ cho yêu cầu của người sử dụng. Thông thường sử dụng ngôn ngữ truy vấn có
cấu trúc SQL.
- Báo cáo từ cơ sở dữ liệu là việc lấy thông tin hoặc dữ liệu từ cơ sở dữ liệu ra
dưới dạng bảng biểu cho trước.
1.2 LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN BÁN HÀNG
• Khái niệm về bán hàng
Bán hàng là việc chuyển quyền sở hữu sản phẩm, hàng hoá gắn với phần lớn lợi
ích hoặc rủi ro cho khách hàng đồng thời được khách hàng thanh toán hoặc chấp
nhận thanh toán.
Xét về mặt hành vi: Có sự thoả thuận trao đổi diễn ra giữa người mua và người
bán. Người bán đồng ý bán, người mua đồng ý mua, người bán xuất giao hàng cho

người mua, người mua trả tiền hoặc chấp nhận trả tiền.
Xét về góc độ kinh tế : Bán hàng là giai đoạn cuối cùng của quá trình sản xuất-
kinh doanh, nó có ý nghĩa quan trọng đối với các doanh nghiệp, đây là quá trình hàng
hoá của doanh nghiệp được chuyển từ hình thái vật chất (hàng) sang hình thái tiền tệ
(tiền) hoặc phải thu giúp cho doanh nghiệp thu hồi vốn để tiếp tục quá trình sản xuất
kinh doanh tiếp theo.
Quá trình bán hàng ở các doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp thương mại
nói riêng có những đặc điểm chính sau đây:
Có sự trao đổi thoả thuận giữa người mua và người bán, nguời bán đồng ý bán,
người mua đồng ý mua, họ trả tiền hoặc chấp nhận trả tiền.
Có sự thay đổi quyền sở hữu về hàng hoá: người bán mất quyền sở hữu, người
mua có quyền sở hữu về hàng hoá đã mua bán. Trong quá trình tiêu thụ hàng hóa, các
doanh nghiệp cung cấp cho khách hàng một khối lượng hàng hoá và nhận lại của
khách hàng một khoản gọi là doanh thu bán hàng. Số doanh thu này là cơ sở để
doanh nghiệp xác định kết quả kinh doanh của mình.
• Vai trò của kế toán bán hàng
SV: Phạm Thị Hải Anh 17 Lớp: K44/41.02
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế Đồ án tốt nghiệp
Ta thấy hoạt động thương mại chủ yếu là trong lĩnh vực lưu thông hàng hoá
thực hiện lưu chuyển hàng hoá thông qua khâu: mua vào, dự trữ, bán ra trong đó bán
ra là khâu cơ bản, quan trọng nhất, nó có tính chất quyết định đến các khâu khác.
Vì vậy bán hàng và xác định kết quả bán hàng có vai trò vô cùng quan trọng đối
với bất cứ doanh nghiệp nào hoạt động trong cơ chế thị trường hiện nay. Bởi vì chỉ
có bán được hàng thì mới có thu nhập để bù đắp những chi phí bỏ ra và hình thành
kết quả kinh doanh. Khâu bán hàng thực hiện tốt doanh nghiệp mới có khả năng thu
hồi vốn, có lợi nhuận, tạo điều kiện để mở rộng hoạt động kinh doanh, nâng cao đời
sống của người lao động, tạo nguồn tích luỹ cho nền kinh tế quốc dân. Hơn thế nữa
việc xác định chính xác kết quả bán hàng là cơ sở xác định chính xác hiệu quả hoạt
động cuả các doanh nghiệp đối với nhà nước thông qua việc nộp thuế, phí, lệ phí vào
ngân sách nhà nước, xác định cơ cấu chi phí hợp lý và sử dụng có hiệu quả cao số

lợi nhuận thu được, giải quyết hài hoà giữa các lợi ích kinh tế: Nhà nước, tập thể và
các cá nhân người lao động.
Do vậy kế toán trong doanh nghiệp với tư cách là một công cụ quản lý kinh tế,
một khoa học thu nhận, xử lý và cung cấp toàn bộ thông tin về tài sản và sự vận động
của tài sản đó, nhằm kiểm tra giám sát toàn bộ hoạt động kinh tế tài chính của đơn vị,
có vai trò quan trọng trong việc phục vụ quản lý, tiêu thụ hàng hoá. Như vậy việc
hoàn thiện kế toán nghiệp vụ bán hàng là tất yếu, công việc kế toán bán hàng có tốt,
có thuận lợi nó giúp cho chủ doanh nghiệp có chiến lược cho bán hàng một cách hợp
lý. Khi nào công tác bán hàng được thực hiện tốt thì doanh nghiệp mới đạt được kết
quả bán hàng như mong muốn, tức là thu được lợi nhuận cao và nâng cao hiệu quả
vốn kinh doanh. Từ đó cho thấy kế toán bán hàng đóng vai trò lớn trong toàn bộ công
tác kế toán của doanh nghiệp.
• Yêu cầu quản lý đối với nghiệp vụ bán hàng
Quản lý nghiệp vụ bán hàng trong doanh nghiệp thương mại chính là quá trình
quản lý các mặt sau:
- Quản lý về giá cả hàng hoá: đây là một công tác quan trọng trong nghiệp
vụ bán hàng. Doanh nghiệp phải xây dựng một bảng giá thích hợp cho từng mặt
SV: Phạm Thị Hải Anh 18 Lớp: K44/41.02
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế Đồ án tốt nghiệp
hàng, phương thức bán hàng và từng địa điểm kinh doanh, có như vậy doanh nghiệp
mới thúc đẩy hàng hoá bán ra được nhanh chóng, đáp ứng được nhu cầu của người
tiêu dùng. Mặt khác, doanh nghiệp cũng phải theo dõi, kiểm tra giá bán của các cửa
hàng, các trung tâm để tránh hiện tượng bán hàng hoá không đúng qui định.
Trong công tác quản lý giá cả thì sổ sách là công cụ đắc lực, phản ánh chính xác
tình hình biến động của hàng hoá, việc phản ánh giá cả của hàng hoá vào sổ sách kế
toán phải căn cứ vào các chứng từ, hoá đơn thanh toán và các chứng từ này phải có
chữ ký của hai bên mua và bán phải đảm bảo tính hợp lệ và hợp pháp.
- Quản lý về số lượng, chất lượng, giá trị hàng bán ra: Bao gồm việc quản lý
từng người mua, từng lần gửi bán, từng nhóm hàng. Theo dõi tình hình thực hiện kế
hoạch bán ra của từng cửa hàng, bộ phận kinh doanh. Người quản lý phải nắm được

bộ phận kinh doanh từng mặt hàng sản phẩm nào có hiệu quả nhất, để từ đó ra quyết
định quản lý. Tuy nhiên phải dựa trên nguyên tắc từng người chịu trách nhiệm. Các
nhân viên bán hàng phải chịu trách nhiệm về chữ ký của mình trên hoá đơn bán hàng
trước cơ quan quản lý. Việc quản lý chỉ kết thúc khi quyền sở hữu được chuyển giao
và doanh nghiệp nhận được tiền.
- Quản lý việc thu hồi tiền hàng và xác định được kết quả bán hàng: Là xem
xét số tiền thu được sau khi tiêu thụ được chuyển về đơn vị dưới hình thức nào, số
lượng là bao nhiêu. Quản lý bắt đầu từ khi doanh nghiệp ký kết hợp đồng đến khi
nhận được tiền. Nó bao gồm các phát sinh trong quá trình bán hàng, nhận trước tiền
của khách, giảm giá. Quản lý việc thanh toán cho doanh nghiệp tránh được rủi ro,
thất thoát, tăng hiệu quả kinh doanh. Khi quá trình tiêu thụ kết thúc cần phải quản lý
việc xác định kết quả kinh doanh nhằm đảm bảo tính đúng đắn, tính đủ.
Do quá trình kinh doanh của doanh nghiệp phải thực hiện qua nhiều khâu, nhiều
bộ phận khác nhau nên khó tránh khỏi tổn thất do đó đòi hỏi mỗi cá nhân, mỗi bộ
phận phải chịu trách nhiệm trước đơn vị về số vốn được giao. Trong công tác kế toán
nghiệp vụ tiêu thụ hàng hoá thì việc thực hiện tốt các yêu cầu đầu tiên góp phần thực
hiện tốt chức năng của kế toán. Các thông tin của kế toán cung cấp trở nên chính xác
giúp nhà quản lý có các quyết định đúng đắn cho công tác tiêu thụ hàng hoá.
SV: Phạm Thị Hải Anh 19 Lớp: K44/41.02
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế Đồ án tốt nghiệp
• Nhiệm vụ của kế toán bán hàng
Như đã nói ở trên bán hàng và quản lý nghiệp vụ bán hàng có vai trò sống còn
đối với doanh nghiệp thương mại. Để quản lý bán hàng đạt hiệu quả, doanh nghiệp
thương mại cần sử dụng tổng hợp nhiều công cụ, biện pháp. Nằm trong số ấy, kế toán
bán hàng được coi là công vụ sắc bén nhất.
Để thực sự là công cụ cho quá trình quản lý, kế toán bán hàng và xác định kết
quả bán hàng phải thực hiện tốt, đầy đủ các nhiệm vụ sau:
- Tổ chức theo dõi, phản ánh chính xác, đầy đủ, kịp thời giám sát chặt chẽ
tình hình hiện có và sự biến động của từng loại mặt hàng trong thời kỳ cả về gía trị và
số lượng hàng hoá trên từng mặt hàng, từng địa điểm bán hàng, từng phương thức

bán hàng.
- Phản ánh và ghi chép đầy đủ, kịp thời, chính xác các khoản doanh thu, các
khoản giảm trừ doanh thu và chi phí của từng hoạt động trong doanh nghiệp.
- Phản ánh và tính toán chính xác kết quả của từng hoạt động, giám sát tình
hình thực hiện nghĩa vụ đối với nhà nước.
- Kiểm tra, đôn đốc tình hình thu hồi và quản lý tiền hàng, quản lý khách
hàng, theo dõi chi tiết từng khách hàng, lô hàng, số tiền, khoản nợ, thời hạn và tình
hình trả nợ…
- Cung cấp thông tin kế toán phục vụ cho việc lập báo cáo tài chính và định
kỳ phân tích hoạt động kinh tế liên quan đến quá trình bán hàng , xác định và phân
phối kết quả, phục vụ cho việc chỉ đạo, điều hành hoạt động kinh doanh của doanh
nghiệp. Nhiệm vụ kế toán bán hàng và kết quả bán hàng phải luôn gắn liền với nhau.
Ngoài ra kế toán bán hàng còn có nhiệm vụ lưu giữ chứng từ kế toán, sổ kế toán
để phục vụ cho công tác kiểm toán, công tác thanh tra của các cơ quan quản lý có liên
quan.
Kế toán bán hàng thực hiện tốt các nhiệm vụ của mình sẽ đem lại hiệu quả thiết
thực cho công tác bán hàng nói riêng và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp nói
chung. Nó giúp các nhà quản lý kinh doanh hoạch định chiến lược kinh doanh trong
tương lai đúng hướng và có hiệu quả.
SV: Phạm Thị Hải Anh 20 Lớp: K44/41.02
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế Đồ án tốt nghiệp
1.2.1. Kế toán giá vốn hàng bán
1.2.1.1 Nguyên tắc giá vốn hàng bán trong các doanh nghiệp sản xuất
Nguyên tắc quan trọng nhất trong kế toán giá vốn hàng bán là nguyên tắc nhất
quán.
Giá vốn hàng bán phản ánh giá trị gốc của hàng hoá, thành phẩm, dịch vụ, lao
vụ đã thực sự tiêu thụ trong kỳ, ý nghĩa của giá vốn hàng bán chỉ được sử dụng khi
xuất kho hàng bán và tiêu thụ. Khi hàng hoá đã tiêu thụ và được phép xác định doanh
thu thì đồng thời giá trị hàng xuất kho cũng được phản ánh theo giá vốn hàng bán để
xác định kết quả. Do vậy xác định đúng giá vốn hàng bán có ý nghĩa quan trọng vì từ

đó doanh nghiệp xác định đúng kết quả kinh doanh.Và đối với các doanh nghiệp
thương mại thì còn giúp cho các nhà quản lý đánh giá được khâu mua hàng có hiệu
quả hay không để từ đó tiết kiệm chi phí thu mua.
Trị giá vốn của hàng xuất kho để bán gồm: Trị giá mua thực tế của hàng xuất
kho để bán và chi phí mua hàng phân bổ cho số hàng đã bán. Doanh nghiệp có thể sử
dụng các phương pháp sau để xác định trị giá mua thực tế của hàng xuất kho:
* Phương pháp đơn giá bình quân:
Theo phương pháp này, giá thực tế của hàng xuất kho trong kỳ được tính theo
công thức:
Giá mua thực tế hàng
Xuất kho
= Số lượng hàng hoá
xuất kho
* Giá đơn vị bình
quân
Khi sử dụng giá đơn vị bình quân, có thể sử dụng dưới 3 dạng:
- Giá đơn vị bình quân cả kỳ dự trữ.
Giá đơn vị bình
quân cả kỳ dự
trữ
= Trị giá thực tế hàng tồn đầu kỳ và nhập trong kỳ
Số lượng hàng thực tế tồn đầu kỳ và nhập trong kỳ
- Giá đơn vị bình quân của kỳ trước:
SV: Phạm Thị Hải Anh 21 Lớp: K44/41.02
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế Đồ án tốt nghiệp
Giá bình quân của kỳ
trước
= Trị giá tồn kỳ trước
Số lượng tồn kỳ trước
- Giá đơn vị bình quân sau mỗi lần nhập: Phương pháp này vừa đảm bảo tính

kịp thời của số liệu kế toán, vừa phản ánh được tình hình biến động của giá cả. Tuy
nhiên khối lượng tính toán lớn bởi vì cứ sau mỗi lần nhập kho, kế toán lại phải tiến
hành tính toán.
* Phương pháp nhập trước – xuất trước
Theo phương pháp này,giả thuyết rằng số hàng nào nhập trước thì xuất trước,
xuất hết số hàng nhập trước thì mới xuất số nhập sau theo giá thực tế của số hàng
xuất. Nói cách khác, cơ sở của phương pháp này là giá thực tế của hàng mua trước sẽ
được dùng làm gía để tính giá thực tế của hàng xuất trước và do vậy giá trị hàng tồn
kho cuối kỳ sẽ là giá thực tế của số hàng mua vào sau cùng.
* Phương pháp nhập sau – xuất trước:
Phương pháp này giả định những hàng mua sau cùng sẽ được xuất trước tiên,
ngược lại với phương pháp nhập trước xuất trước.
* Phương pháp giá hạch toán:
Khi áp dụng phương pháp này, toàn bộ hàng biến động trong kỳ được tính theo
giá hạch toán. Cuối kỳ, kế toán phải tiến hành điều chỉnh từ giá hạch toán sang giá
thực tế theo công thức:
SV: Phạm Thị Hải Anh 22 Lớp: K44/41.02
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế Đồ án tốt nghiệp
Giá mua thực tế của
hàng xuất dùng trong kỳ
= Giá hạch toán của hàng
xuất dùng trong kỳ
* Hệ số giá
Trong đó:
Hệ số giá
= Giá thực tế của hàng tồn kho đầu kỳ và nhập trong kỳ
Giá hạch toán của hàng tồn kho đầu kỳ và nhập trong kỳ
* Phương pháp giá thực tế đích danh:
Theo phương pháp này, hàng được xác định theo đơn chiếc hay từng lô và giữ
nguyên từ lúc nhập vào cho đến lúc xuất dùng. Khi xuất hàng nào sẽ tính theo giá

thực tế của hàng đó.
1.2.1.2. Tài khoản và chứng từ kế toán sử dụng
 Tài khoản kế toán:
Để hạch toán giá vốn hàng bán trong kỳ, kế toán sử dụng các tài khoản sau:
+ TK 632 – giá vốn hàng bán: dùng để phản ánh giá trị của thành phẩm hàng
hóa cung cấp trong kỳ
Bên nợ:
- Giá vốn hàng hoá tiêu thụ trong kỳ
- Khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho trích lập cuối niên độ kế toán
Bên có:
- Kết chuyển giá vốn hàng hoá,lao vụ, dịch vụ đã cung cấp trong kỳ sang TK
911- xác định kết quả kinh doanh.
- Khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho hoàn nhập cuối niên độ kế toán
TK 632 không có số dư cuối kỳ.
+ Các TK phản ánh hàng tồn kho TK 155, TK 156, TK
+ TK 911 – Xác định kết quả kinh doanh
SV: Phạm Thị Hải Anh 23 Lớp: K44/41.02
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế Đồ án tốt nghiệp
+ TK 631 – Giá thành sản xuất đối với doanh nghiệp áp dụng phương pháp
kiểm kê định kỳ để kế toán hàng tồn kho
 Chứng từ kế toán sử dụng:
+ Phiếu nhập kho, xuất kho
+ Phiếu xuất kho kiêm vận chuyển nội bộ
+ Phiếu xuất kho hàng gửi bán đại lý
1.2.1.3. Phương pháp kế toán giá vốn hàng bán
 Kế toán giá vốn theo hình thức kê khai thường xuyên
Phương pháp kê khai thường xuyên là phương pháp theo dõi và phản ánh
thường xuyên, liên tục, có tính hệ thống tình hình nhập – xuất – tồn kho vật tư, sản
phẩm trên sổ kế toán. Tài khoản hàng tồn kho được sử dụng để phản ánh số hiện có,
tình hình biến động tăng giảm vật tư sản phẩm

TK 155 TK 632 TK
911
Trị giá thành phẩm xuất kho bán K/c giá vốn
hàng bán
TK 157
Thành phẩm xuất kho TP gửi bán được chấp
gửi bán nhận thanh toán

Thành phẩm xuất bán bị trả lại
 Kế toán giá vốn hàng bán theo phương pháp kiểm kê định kỳ
SV: Phạm Thị Hải Anh 24 Lớp: K44/41.02
Khoa: Hệ thống thông tin kinh tế Đồ án tốt nghiệp
Phương pháp kiểm kê định kỳ là phương pháp căn cứ vào kết quả kiểm kê thực
tế thành phẩm xuất bán trên sổ sách kế toán và từ đó tính ra giá vốn hàng bán trong
kỳ theo công thức sau:

K/c thành phẩm tồn kho cuối kỳ
TK 155, 157 TK 632 TK 911
K/c thành phẩm tồn kho đầu kỳ
TK 632
Giá trị thành phẩm nhập kho trong kỳ K/c giá vốn cuối kỳ
1.2.2. Kế toán tiêu thụ thành phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất
1.2.2.1. Tài khoản và chứng từ kế toán sử dụng
 Tài khoản kế toán
+ TK 511 – Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ
TK 5111- Doanh thu bán hàng hoá.
TK 5112- Doanh thu bán sản phẩm.
SV: Phạm Thị Hải Anh 25 Lớp: K44/41.02
Trị
giá thành

phẩm xuất
kho trong
kỳ
=
Trị
giá thành
phẩm tồn
đầu kỳ
+
Trị giá
thành phẩm
nhập kho
trong kỳ
-
Trị giá
thành phẩm
tồn cuối kỳ