Sở giáo dục & đo tạo lo cai
Trờng thpt số 2 sa pa
Sáng kiến kinh nghiệm
-
Ngời thực hiện: Nguyễn Quang Hng
Đơn vị công tác: Trờng THPT số 2 Sa Pa - Lao Cai.
Năm học 2010 - 2011
Nguyễn Quang Hng - THPT số 2 Sa Pa - Lao Cai
1
phần mở đầu
g
công c
họ thnh những ngời kế tục sự nghiệp cách mạng vừa Hồng vừa
Chuyê
ặt giáo dục
khác".
g bằng dân chủ văn minh. Phát triển nguồn lực con ngời l
phát tr
CNXH, có đạo đức trong
sáng,
1. Lý do chọn đề ti
Trong lịch sử dựng nớc và giữ nớc của dân tộc ta, các bậc tiền nhân đã nói
: "Thiên ti l nguyên khí của quốc gia, nguyên khí thịnh thì đất nớc thịnh, nguyên
khí suy thì đất nớc suy". Có thể nói lịch sử phát triển của hầu hết các quốc gia trên
thế giới đều khẳng định rằng: Giáo dục và Đào tạo có vai trò hết sức quan trọng tron
uộc xây dựng đất nớc, trong chiến lợc phát triển kinh tế - văn hoá - xã hội.
Sự nghiệp trồng ngời luôn đợc Hồ Chủ Tịch quan tâm, Ngời khẳng định:
"Vì lợi ích mời năm trồng cây, vì lợi ích trăm năm trồng ngời". Bác thờng
xuyên nhắc nhở và căn dặn Đảng ta: "Bồi dỡng đạo đức cách mạng cho đời sau l
một việc lm hết sức quan trọng v cần thiết", " thanh niên ta nói chung l tốt,
mọi việc đều hăng hái xung phong không ngại khó khăn, có chí tiến thủ, Đảng cần
bồi dỡng
n".
Con ngời ở thời đại nào, ở xã hội nào cũng là chủ thể sáng tạo ra lịch sử,
con ngời là động lực của mọi sự phát triển xã hội. Con ngời càng có nhân cách
cao đẹp thì sự tác động của con ngời đến xã hội đó càng to lớn. Do đó không thể
xem nhẹ vai trò của giáo dục trong sự phát triển của xã hội. Trong các mặt Đức,
Trí, Thể, Mỹ của giáo dục, giáo dục Đạo đức có vai trò vô cùng quan trọng "Đợc
xem l nền tảng, gốc rễ để tạo ra nội lực tiềm tng vững chắc cho các m
Nh Bác Hồ đã nói: "Có ti m không có đức l ngời vô dụng".
Trong công cuộc đổi mới của đất nớc ta hiện nay, nền kinh tế - văn hoá - xã
hội đang phát triển một cách sâu sắc, toàn diện trên phạm vi toàn xã hội. Nghị
quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần VII khẳng định: Sự nghiệp giáo dục đợc coi là
"Quốc sách hng đầu". Văn kiện Hội nghị lần 2 Ban chấp hành Trung ơng Đảng
khoá VIII khẳng định rằng: "Muốn tiến hnh Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá
thắng lợi phải phát triển mạnh Giáo dục v Đo tạo, phát huy nguồn lực con ngời,
yếu tố cơ bản của sự phát triển nhanh v bền vững, để thực hiện mục tiêu dân giu,
nớc mạnh, xã hội côn
iển đức v ti"
Đất nớc Việt Nam hiện nay có những bớc chuyển biến không ngừng, sâu
rộng và to lớn về mọi mặt. Tuy nhiên cái gì cũng có mặt trái của nó, mặt trái của cơ
chế thị trờng đang tác động rất mạnh đến t tởng và lối sống của đại bộ phận dân
c, trong đó số lợng thanh niên, thiếu niên là rất lớn, các tệ nạn xã hội đang xâm
nhập vào các trờng học. Vấn đề đặt ra là giáo dục thế hệ trẻ một cách toàn diện,
ngoài việc trang bị kiến thức ra còn đặc biệt là tăng cờng giáo dục đạo đức, giáo
dục những giá trị nhân văn, giá trị đạo đức. Trong văn kiện Hội nghị Ban chấp hành
Trung ơng Đảng lần thứ 2 khoá VIII đã nêu rõ: "Xây dựng những con ngời v thế
hệ trẻ thiết tha, gắn bó với lý tởng độc lập dân tộc v
có ý chí kiên cờng xây dựng v bảo vệ Tổ quốc".
Trong những năm qua thực hiện công cuộc đổi mới của Đảng, chúng ta đã
đạt đợc nhiều những thành tựu to lớn, bên cạnh đó bộc lộ ra những mặt yếu kém
cả về kinh tế - xã hội. Đặc biệt là thế hệ trẻ, một số bộ phận thanh niên, thiếu niên,
học sinh, sinh viên sống không có lý tởng, không có mục đích, sống chạy theo các
Nguyễn Quang Hng - THPT số 2 Sa Pa - Lao Cai
2
nhu cầu tầm thờng, ngại cống hiến, ngại khó khăn, sống thích hởng thụ, sống
không có niềm tin, hoang mang, sống buông thả. Đánh giá thực trạng này, trong
văn kiện Hội nghị Ban chấp hành Trung ơng Đảng lần thứ 2 khóa VIII nhấn
mạnh: "Đặc biệt đáng lo ngại l trong một bộ phận học sinh, sinh viên có tình
trạng suy thoái về đạo đức, mờ nhạt về lý tởng, theo lối sốn
g thực dụng, thiếu hoi
bão lậ
ác Đoàn viên, thanh niên, học sinh ở trờng THPT số 2 huyện Sa Pa
- Tỉnh
ời có kiến thức, đạo đức để phục vụ sự phát triển kinh tế - xã
ội của địa phơng.
p thân, lập nghiệp vì tơng lai bản thân v đất nớc"
Trớc tình hình và thực trạng này trong những năm qua đã đợc các cấp các
ngành, đặc biệt là những ngời làm giáo dục quan tâm, đầu t nhng cha coi trọng
giáo dục toàn diện, nhất là giáo dục đạo đức. Bản thân trớc đây là một bí th Đoàn
trờng, nay với cơng vị là phó Hiệu trởng phụ trách chuyên môn của trờng, tôi
tự thấy bản thân cần phải định hớng, tìm tòi các biện pháp tốt nhất trong việc giáo
dục đạo đức cho c
Lào Cai.
Xuất phát từ những lý do khách quan và lý do chủ quan nh đã phân tích ở
trên, tôi mạnh dạn lựa chọn đề tài: Một số giải pháp chỉ đạo giáo dục đạo đức cho
học sinh ở trờng THPT số 2 Sa Pa. Nhằm nâng cao chất lợng giáo dục đạo đức
học sinh của trờng lên một bớc mới, tạo bớc đột phá trong chiến lợc phát triển
giáo dục từ năm 2010 - 2015 khắc phục tình trạng hiện nay, đáp ứng việc nâng cao
chất lợng giáo dục của trờng THPT Số 2 huyện Sa Pa - Tỉnh Lào Cai, góp phần
tạo ra những con ng
h
Nguyễn Quang Hng - THPT số 2 Sa Pa - Lao Cai
3
phần nội dung
I. Cơ sở lý luận v cơ sở pháp lý của việc chỉ đạo
giáo dục đạo đức học sinh trong trờng THPT
1.1. Một số cơ sở lý luận của việc chỉ đạo giáo dục đạo đức học sinh
trong trờng THPT.
Xét về góc độ tâm lý lứa tuổi: Theo tổ chức Y tế thế giới (WHO) độ tuổi vị
thành niên đợc xác định từ 10 đến 19 tuổi, ở Việt Nam quy định độ tuổi vị thành
niên từ 10 đến 18 tuổi.
Học sinh THPT là lứa tuổi vị thành niên, giai đoạn này các em phát triển
mạnh về thể chất, sinh lý. Là thời kỳ chuyển tiếp từ trẻ em sang ngời lớn, các em
luôn có xu hớng tự khẳng định mình, có ý thức vơn lên làm chủ bản thân. ở giai
đoạn phát triển này sự chỉ bảo hớng dẫn, kiểm tra, giám sát của ngời lớn làm các
em cảm thấy rất khó chịu, bực bội và rất dễ nổi nóng. Trong lứa tuổi này các em
muốn tìm tòi, phát hiện tìm hiểu những điều cha biết của thế giới, muốn khám
phá, tìm tòi những cái mới mẻ của cuộc sống, các em muốn tự khẳng định trong
các công việc và việc làm của mình, muốn không bị sự ràng buộc của gia đình, bố
mẹ và ngời lớn tuổi.
Xét về góc độ xã hội: ở lứa tuổi này sự giao tiếp với bạn bè là một nhu cầu
rất lớn. Các em có xu hớng tụ tập thành từng nhóm có cùng sở thích, phù hợp với
tính tình để vui chơi, đùa nghịch, có những lúc, những nơi các em có các hành
động không đúng, không phù hợp với lứa tuổi của mình.
Trong giai đoạn này quá trình phát triển sinh lý ảnh hởng nhiều đến tính
cách của các em, các em rất dễ bị xúc động khi có một tác động nào đó, bản thân
các em dễ bị lôi kéo, kích động, lòng kiên trì và khả năng tự kiềm chế yếu. ở lứa
tuổi này tính tình không ổn định, dễ nổi cáu, khi thì quá sôi nổi nhiệt tình, khi thì
dễ buông xuôi, chán nản. Đối với các em cái gì cũng dễ dàng, đơn giản, các em
luôn ở trạng thái hiếu thắng hoặc tự ti vì thế dễ dàng đi đến những hành động thiếu
suy nghĩ chín chắn, nhiều lúc vi phạm mà không biết.
Chính vì vậy, các thầy cô giáo, các bậc phụ huynh, các tổ chức trong xã hội
phải có trách nhiệm quan tâm sát sao, động viên kịp thời để hớng các em có
những suy nghĩ và hành động đúng. Để chỉ đạo và quản lý tốt quá trình giáo dục
đạo đức trong trờng THPT, ngời cán bộ quản lý cần nắm vững những vấn đề cụ
thể sau:
1.1.1. Đạo đức
Có nhiều cách định nghĩa khác nhau về khái niệm đạo đức. Tuy nhiên có thể
hiểu khái niệm này dới 2 góc độ:
a. Góc độ xã hội:
Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội đợc phản ánh dới dạng những
nguyên tắc, yêu cầu, chuẩn mực, quy tắc điều chỉnh (hoặc chi phối) hành vi của
con ngời trong các mối quan hệ giữa con ngời với tự nhiên, giữa con ngời với xã
hội, giữa con ngời với lao động, giữa con ngời với nhau và với chính bản thân
mình.
Nguyễn Quang Hng - THPT số 2 Sa Pa - Lao Cai
4
b. Góc độ cá nhân:
Đạo đức chính là những sản phẩm, nhân cách của con ngời, phản ánh ý
thức, tình cảm, ý chí, hành vi, thói quen và cách ứng xử của họ trong các mối quan
hệ giữa con ngời với tự nhiên, với xã hội, giữa bản thân họ với ngời khác và với
chính bản thân mình.
1.1.2. Quá trình hình thnh v phát triển đạo đức của cá nhân, của con
ngời là quá trình tác động qua lại giữa xã hội và cá nhân để chuyển hoá những
nguyên tắc, yêu cầu, chuẩn mực, giá trị đạo đức - xã hội thành những phẩm chất
đạo đức cá nhân, làm cho cá nhân đó trởng thành về mặt đạo đức, công dân và đáp
ứng các yêu cầu của xã hội.
1.1.3. Quá trình giáo dục đạo đức là một hoạt động có tổ chức, có mục
đích, có kế hoạch nhằm biến những nhu cầu, chuẩn mực, giá trị đạo đức theo yêu
cầu của xã hội thành những phẩm chất, giá trị đạo đức của cá nhân, nhằm góp phần
phát triển nhân cách của mỗi cá nhân và thúc đẩy sự phát triển, tiến bộ của xã hội.
1.1.4. Các đặc điểm của quá trình giáo dục đạo đức
- Có sự gắn kết chặt chẽ với quá trình dạy học trên lớp và dạy học giáo dục
ngoài giờ lên lớp.
- Có định hớng thống nhất các yêu cầu, mục đích giáo dục giữa các tổ chức
giáo dục trong và ngoài nhà trờng.
- Tính biện chứng, phức tạp trong quá trình phát triển, biến đổi về nhân cách
của học sinh về mặt đạo đức.
- Tính lâu dài của quá trình hình thành, phát triển các phẩm chất đạo đức.
- Tính đột biến và khả năng tự biến đổi.
- Phát triển thông qua hoạt động và giao lu tập thể.
- Tính cá thể hoá cao.
- Chứa nhiều mâu thuẫn.
- Có sự tơng tác hai chiều giữa nhà giáo dục và đối tợng đợc giáo dục.
- Tính khó khăn trong việc đánh giá kết quả, sự phát triển đạo đức của cá
nhân.
1.1.5. Chức năng, nhiệm vụ của quá trình giáo dục đạo đức
- Quá trình giáo dục đạo đức là một bộ phận cấu thành quá trình giáo dục
trong trờng THPT. Tạo ra nhịp cầu gắn kết giữa nhà trờng và xã hội, con ngời
với cuộc sống.
- Giáo dục đạo đức đợc xem là nền tảng, gốc rễ tạo ra nội lực tiềm năng
vững chắc cho các mặt giáo dục khác.
- Giáo dục đạo đức phải làm cho học sinh thấm nhuần sâu sắc thế giới quan
Mác - LêNin, t tởng đạo đức cách mạng Hồ Chí Minh, tính chân lý khách quan
của các giá trị đạo đức, nhân văn, nhân bản của các t tởng đó, coi đó là kim chỉ
nam cho hành động của mình.
- Giáo dục đạo đức phải thấm nhuần các chủ trơng, chính sách của Đảng,
biết sống và làm việc theo pháp luật, sống có kỷ cơng nền nếp, có văn hoá trong
các mối quan hệ giữa con ngời với tự nhiên, với xã hội và giữa con ngời với
nhau.
Nguyễn Quang Hng - THPT số 2 Sa Pa - Lao Cai
5
- Trên cơ sở thông qua việc tiếp cận với cuộc đấu tranh cách mạng của dân
tộc và hoạt động của cá nhân để củng cố niềm tin và lẽ sống, lý tởng sống, lối
sống theo con đờng CNXH.
- Giáo dục đạo đức phải làm cho nhận thức ngày càng sâu sắc nguyên tắc,
yêu cầu, chuẩn mực và các giá trị đạo đức xã hội XHCN. Biến các giá trị đó thành
ý thức, tình cảm, hành vi, thói quen và cách ứng xử trong đời sống hàng ngày.
- Quá trình giáo dục đạo đức cần phải theo đặc điểm của từng loại đối tợng
trong giáo dục.
- Quá trình giáo dục đạo đức có nhiệm vụ: Phát triển nhu cầu đạo đức cá
nhân, hình thành và phát triển ý thức đạo đức, rèn luyện ý chí, hành vi, hình thành
thói quen ứng xử đạo đức, phát triển các giá trị đạo đức cá nhân theo những định
hớng giá trị mang tính đặc thù dân tộc và thời đại.
- Quá trình giáo dục đạo đức không chỉ định hớng cho các hoạt động giáo
dục đạo đức mà còn định hớng cho hoạt động dạy học nói chung, dạy môn học
đạo đức nói riêng (môn GDCD, Địa lý và một số môn học khác). Với t cách là
ngời quản lý giáo dục, trớc hết cần phải hiểu biết một cách sâu sắc những vấn đề
chung của quá trình giáo dục đạo đức. Từ đó mới có những định hớng, mục tiêu
sát thực, xây dựng đợc những chơng trình, kế hoạch khả thi và có những biện
pháp tổ chức chỉ đạo thích hợp để nâng cao chất lợng và hiệu quả của quản lý giáo
dục nói chung, quá trình giáo dục đạo đức nói riêng.
1.1.6. Nội dung giáo dục đạo đức
Trong giai đoạn hiện nay, ở nớc ta đang diễn ra công cuộc đổi mới sâu sắc
trong phạm vi toàn xã hội. Sự nghiệp giáo dục đang đợc coi trọng, là "Quốc sách
hng đầu". Công tác giáo dục chính trị t tởng, đạo đức cho học sinh cần đợc coi
trọng và cần thiết.
Giáo dục chính trị, t tởng đạo đức cần phải tăng cờng giáo dục thế giới
quan khoa học. Trên cơ sở tăng cờng thế giới quan khoa học cần tăng cờng giáo
dục t tởng cách mạng XHCN cho học sinh. Qua giáo dục đạo đức nâng cao lòng
yêu nớc, tăng cờng ý thức lao động và tự lao động (động cơ, thái độ đúng đắn,
chăm chỉ, nỗ lực vơn lên làm chủ khoa học xã hội). Bên cạnh đó cũng phải đồng
thời tăng cờng giáo dục pháp luật, giáo dục lòng thơng yêu con ngời và hành vi
ứng xử có văn hoá (không ăn nói cục cằn, thô lỗ, thiếu văn hoá, thiếu tôn trọng
ngời khác biết ứng xử lễ phép tế nhị, lịch sự)
Trong nhà trờng phổ thông, các phẩm chất đạo đức cần trau dồi cho học
sinh một cách liên tục, khoa học, hợp lý, và đợc phân thành từng nhóm theo từng
quan hệ xã hội: quan hệ cá nhân với xã hội, cộng đồng (trung thành với lý tởng
CNXH và CNCS, yêu nhà nớc XHCN, yêu hoà bình, tự hào dân tộc, tin yêu Đảng
và kính yêu Bác Hồ). Quan hệ cá nhân với lao động (chăm chỉ học tập, lao động,
say mê khoa học kỹ thuật ). Quan hệ cá nhân với mọi ngời đúng mực ( tình bạn
bè, thầy trò, đồng chí) đồng thời cũng phải giáo dục đạo đức gia đình, quan hệ bạn
bè, tình yêu.
1.2. Một số cơ sở pháp lý của việc chỉ đạo giáo dục đạo đức học sinh
trong trờng THPT
Nguyễn Quang Hng - THPT số 2 Sa Pa - Lao Cai
6
Trong văn kiện Hội nghị lần thứ 2 Ban chấp hành TW Đảng khoá VIII đã
nêu rõ: "Nhiệm vụ mục tiêu cơ bản của giáo dục l nhằm xây dựng những con
ngời v thế hệ thiết tha gắn bó với lý tởng độc lập dân tộc v CNXH, có đạo đức
trong sáng, có ý chí kiên cờng xây dựng v bảo vệ Tổ quốc, CNH-HĐH đất nớc,
giữ gìn v phát huy các giá trị văn hoá của dân tộc, có năng lực tiếp thu tinh hoa
văn hoá của nhân loại, phát huy tiềm năng của dân tộc v con ngời Việt Nam, có
ý thức cộng đồng v phát huy tính tích cực của cá nhân, lm chủ tri thức khoa học
v công nghệ hiện đại, có t duy sáng tạo, có tính tổ chức kỷ luật cao l những con
ngời kế thừa v xây dựng CNXH vừa Hồng vừa Chuyên".
Quan điểm của Đảng về phát triển giáo dục trong chiến lợc phát triển kinh
tế - xã hội 2001 - 2010 đã khẳng định: "Giáo dục con ngời Việt Nam phát triển
ton diện có đạo đức, có tri thức, có sức khoẻ v thẩm mỹ, góp phần lm cho dân
giu, nớc mạnh, xã hội công bằng, dân chủ văn minh, phục vụ sự nghiệp xây dựng
v bảo vệ Tổ quốc".
Điều 2 chơng I của Luật Giáo dục 2005 nêu rõ: "Mục tiêu giáo dục l đo
tạo con ngời Việt Nam phát triển ton diện, có đạo đức, tri thức, sức khoẻ, thẩm
mỹ v nghề nghiệp, trung thnh với lý tởng độc lập dân tộc v chủ nghĩa xã hội,
hình thnh v bồi dỡng nhân cách, phẩm chất v năng lực của công dân, đáp ứng
yêu cầu xây dựng v bảo vệ Tổ quốc".
Trong Điều 27 chơng II Luật Giáo dục 2005 cũng khẳng định: "Mục tiêu
của giáo dục phổ thông l giúp học sinh phát triển ton diện về đạo đức, trí tuệ, thể
chất, thẩm mỹ v các kỹ năng cơ bản nhằm hình thnh nhân cách con ngời Việt
Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng t cách v trách nhiệm công dân, chuẩn bị cho
học sinh tiếp tục học lên hoặc đi vo cuộc sống lao động, tham gia xây dựng v
bảo vệ Tổ quốc".
Giáo dục đạo đức học sinh phải đợc tiến hành bằng nhiều biện pháp, có
mục tiêu phù hợp. Phải đợc xây dựng nội dung, kế hoạch cụ thể và đợc làm
thờng xuyên liên tục, có hệ thống mới đạt kết quả cao.
Giáo dục đạo đức cho học sinh đợc tiến hành bằng nhiều hình thức phong
phú linh hoạt phù hợp với lứa tuổi học sinh. Thông qua các hoạt động giáo dục
trong và ngoài nhà trờng. Đồng thời phải biết kết hợp nhà trờng - gia đình - xã
hội để tạo nên sức mạnh tổng hợp. Huy động mọi nguồn lực, mọi sự hỗ trợ của tất
cả các tổ chức, các cơ quan ban ngành, các đoàn thể cùng phối hợp để thực hiện tốt
xã hội hoá giáo dục, góp phần nâng cao đạo đức lối sống học sinh.
Nguyễn Quang Hng - THPT số 2 Sa Pa - Lao Cai
7
II. Thực trạng của việc chỉ đạo
nhằm nâng cao chất lợng giáo dục đạo đức
của học sinh trờng THPT số 2 sa pa - tỉnh lo cai
2.1. Một số nét về trờng THPT số 2 huyện Sa Pa - Tỉnh Lo Cai
Sa Pa là một huyện vùng cao của tỉnh Lào Cai, ngoài thị trấn Sa Pa, còn có
17 xã trực thuộc, địa bàn rộng chủ yếu là núi cao. Trừ thị trấn Sa Pa, các xã còn lại
có trình độ dân trí thấp, kinh tế cha phát triển, thu nhập chủ yếu bằng sản xuất
nông nghiệp, các cây trồng chính: ngô, lúa nhng do phong tục địa phơng nên chỉ
sản xuất một vụ, ngoài ra còn trồng một số cây dợc liệu, cây ăn quả nhng giá trị
kinh tế không cao. Sản xuất lơng thực cung cha đủ cầu, phần lớn ngân sách còn
dựa vào Nhà nớc.
Trờng THPT số 2 huyện Sa Pa Tỉnh Lào Cai là trờng nằm cách trung
tâm thị trấn Sa Pa 18 km, năm 2004 là một phân hiệu của trờng THPT huyện Sa
Pa (nay là trờng THPT số 1 Sa Pa), trờng tách ra thành lập trờng độc lập từ năm
2005. Địa bàn tuyển sinh của trờng gồm 8 xã hạ huyện đều là những xã nằm trong
diện xã đặc biệt khó khăn, nhận trợ cấp của chính phủ. Tổng dân số ớc khoảng
18.000 ngời, trong đó dân tộc Hmông chiếm 53%, dân tộc Dao: 21%, còn lại là
dân tộc Tày, Dáy, Xã phó và một số ít dân tộc Kinh. Địa bàn rộng, men theo dãy
Hoàng Liên Sơn hiểm trở, kinh tế chủ yếu là tự cung tự cấp nên dân c sinh sống
rải rác, có học sinh cách trờng trên 40 km, đờng đi chủ yếu là đờng mòn,
dốc, nhiều suối lớn, cho nên việc quản lý học sinh ngoài giờ học và việc liên lạc
giữa nhà trờng với gia đình học sinh gặp rất nhiều khó khăn.
Hiện nay trờng có 6 lớp với 132 học sinh trong đó 98% là học sinh dân tộc
thiểu số (chủ yếu là dân tộc Mông, Dao, Tày ) đại đa số các em là con nông dân,
bên cạnh đó có một số học sinh là con em các gia đình miền xuôi lên làm dịch vụ
buôn bán. Do điều kiện nhà xa, đi lại khó khăn, trờng phải tổ chức cho khoảng
60% học sinh ở bán trú tại trờng. Trong bối cảnh của một địa phơng đang trong
quá trình phát triển với xuất phát điểm thấp, chịu rất nhiều tác động của các yếu tố
bên ngoài, đặc biệt là sự phó mặc con em mình của đại đa số phụ huynh học sinh
cho nhà trờng (do nhà xa, kinh tế khó khăn, trình độ dân trí thấp) đã làm cho công
tác quản lý, giáo dục đạo đức học sinh trở thành một vấn đề hết sức nan giải và phải
chịu trách nhiệm rất lớn trớc cộng đồng.
2.2. Một số kết quả đã đạt đợc
- Trờng có 1 tổ Đảng với 5 đảng viên ghép với chi bộ 8, nhiều năm đạt tổ
Đảng trong sạch vững mạnh.
- Công đoàn trờng liên tục là công đoàn vững mạnh.
- Đoàn trờng đợc Huyện đoàn, tỉnh đoàn tặng nhiều giấy khen và nhiều
thành tích khác.
- Ban giám hiệu gồm 2 đồng chí có phẩm chất đạo đức tốt, nhiệt tình công
tác.
- Đội ngũ nhà trờng gồm 17 cán bộ, giáo viên, nhân viên hầu hết đã đạt
chuẩn (còn 01 giáo viên trình độ cao đẳng), 100% giáo viên, nhân viên của trờng
là giáo viên trẻ nên rất nhiệt tình, năng nổ, đoàn kết, tính gắn bó cao.
Nguyễn Quang Hng - THPT số 2 Sa Pa - Lao Cai
8
- Chi đoàn giáo viên có 11 đồng chí, năm học 2010 - 2011 chi đoàn có 5 giáo
viên giỏi, 5 đoàn viên u tú giới thiệu cho chi bộ xem xét đề nghị cấp trên kết nạp.
- Chất lợng đào tạo năm sau cao hơn năm trớc, tỷ lệ học sinh chuyển lớp
năm học 2010-2011 đạt 99%, tỷ lệ học sinh tốt nghiệp THPT năm học 2009-2010
đạt 70% , tỷ lệ thu hút học sinh năm sau cao hơn năm trớc. Chất lợng giáo dục
đạo đức ngày càng có sự chuyển biến rõ rệt, tỷ lệ học sinh bị kỷ luật giảm, không
có học sinh bị đuổi học, không có học sinh sử dụng ma tuý, không mắc vào các tệ
nạn xã hội khác.
* Thống kê các số liệu cơ bản:
Bảng thống kê
Số lợng v chất lợng đội ngũ cán bộ, giáo viên
Số lợng Chất lợng
Số lợng
chất lợng
Năm học
T. số Nữ Cha
chuẩn
Chuẩn Thạc
sĩ
Tiến
sĩ
TC lý
luận
CC lý
luận
2007-2008 16 10 5 11 0 0 0 0
2008-2009 17 10 5 12 0 0 0 0
2009 2010
16 10 5 11 1 0 0 0
2010-2011 19 6 2 17 0 0 0 0
Bảng thống kê
Cơ sở vật chất - thiết bị giáo dục
Cơ sở vật chất
CSVC
TBDH
Năm học
Phòng học Phòng chức
năng
Phòng ở học
sinh bán trú
Thiết bị
dạy học
2007-2008 4 2 7 1 bộ
2008-2009 5 8 7 2 bộ
2009-2010 5 8 7 3 bộ
2010-2011 6 10 10 3 bộ
Bảng xếp loại đạo đức
Năm học Số học Xếp loại đạo đức
Nguyễn Quang Hng - THPT số 2 Sa Pa - Lao Cai
9
sinh
Tốt Khá TB Yếu Kém
Kỷ
luật
Đuổi
học
2007 - 2008 124
42
34%
53
43%
18
14%
11
9%
0 6 0
2008 2009
132
51
39%
64
48%
12
9%
5
4%
0 1 0
2009-2010 98
46
46%
40
40%
9
9%
3
3%
0 0 0
2010-2011
132
59
45%
54
49%
4
6%
0 0 2 1
Kết quả xếp loại đạo đức đợc dựa vào nhiều mặt hoạt động của học sinh, để
đạt đợc các kết quả nh trên là sự nỗ lực, cố gắng của Hội đồng s phạm nhà
trờng, sự quan tâm nhiệt tình giúp đỡ của các cấp ủy Đảng chính quyền địa
phơng, của các tổ chức trong và ngoài nhà trờng cùng sự cố gắng vợt bậc của
học sinh. Tỷ lệ đạo đức tốt, khá theo các năm học ngày càng tăng, tỷ lệ học sinh
xếp loại đạo đức yếu, trung bình giảm, nhng vẫn còn xếp loại đạo đức yếu.
2.3. Những tồn tại, khó khăn
Qua thời gian công tác tại trờng (từ tháng 9/2006 đến nay), tôi nhận thấy có
một số nguyên nhân khách quan và chủ quan dẫn đến học sinh ở trờng chúng tôi
còn một số hạn chế về mặt đạo đức nh sau:
- Một bộ phận các em cha xác định mục tiêu học để làm gì, học xong rồi
vẫn về địa phơng làm ruộng, không đi học ở nhà làm kinh tế còn tốt hơn, các em
đến trờng với động cơ học tập cha cao nên việc chấp hành các nội quy, quy định
của nhà trờng cha đợc tốt.
- Các giờ lên lớp của 1 số giáo viên, đặc biệt là giáo viên trẻ, còn nặng về
truyền đạt kiến thức cha chú ý đến rèn luyện đạo đức cho học sinh.
- Do phần lớn các em là học sinh dân tộc thiểu số, sống ở nơi vùng sâu, vùng
đặc biệt khó khăn, các em ít đợc giao tiếp, nên trong giao tiếp các em rất vụng về,
hay nói trống không hoặc nói cục cằn không suy nghĩ, nhiều lúc còn phát ngôn bừa
bãi.
- Một số học sinh con của những hộ dân vùng xuôi lên buôn bán còn mải
chơi, đua đòi, thiếu trung thực trong học tập, thậm chí có em còn uống rợu, hút
thuốc lá khi đến lớp, đặc biệt có em chơi bời lêu lổng, tập hợp, đứng đầu các nhóm
tự phát thờng xuyên bỏ học, bỏ nhà đi chơi cho nên tác động xấu đến phong trào
học tập và rèn luyện.
- ý thức bảo vệ của công, ý thức tập thể cha cao, có một số em vi pham
Luật giao thông: đi xe hàng 2, hàng 3, đi xe máy khi cha đủ tuổi, ý thức bảo vệ
môi trờng còn hạn chế.
- Do địa bàn có khu du lịch sinh thái, cho nên đã tác động rất lớn tới tâm lý
lứa tuổi của các em. Nhất là các tệ nạn xã hội, nhiều học sinh còn bỏ học đi làm
dịch vụ du lịch, đi chơi, ảnh hởng đến thời gian học tập của các em.
2.4. Một số vấn đề đặt ra trong quản lý nâng cao chất lợng giáo dục
đạo đức học sinh ở trờng THPT số 2 huyện Sa Pa - Tỉnh Lo Cai
Nguyễn Quang Hng - THPT số 2 Sa Pa - Lao Cai
10
Dựa trên cơ sở lý luận, cơ sở pháp lý và phân tích cụ thể thực trạng của việc
quản lý nhằm nâng cao chất lợng giáo dục đạo đức học sinh ở trờng THPT số 2
huyện Sa Pa Tỉnh Lào Cai, tôi nhận thấy có vấn đề đặt ra là:
a. Tăng cờng nâng cao vai trò, trách nhiệm của tổ Đảng trong nhà trờng.
b. Tăng cờng vai trò, trách nhiệm của cán bộ quản lý trong công tác giáo
dục đạo đức học sinh.
c. Nâng cao vai trò, trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, giáo viên trong việc
giáo dục đạo đức học sinh, đổi mới phơng pháp giảng dạy, loại bỏ phơng pháp
nêu khẩu hiệu.
d. Phát huy vai trò, trách nhiệm của giáo viên chủ nhiệm, tổ chủ nhiệm trong
việc giáo dục đạo đức học sinh.
e. Phát huy vai trò xung kích, sáng tạo của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh và Hội
liên hiệp thanh niên.
f. Phối hợp với các tổ chức đoàn thể trong và ngoài trờng thờng xuyên tổ
chức các cuộc thi tìm hiểu, các hội thảo, giáo dục các giá trị truyền thống kết hợp
với giáo dục các giá trị thời đại, giáo dục đạo đức sống kết hợp với thực tiễn, kết
hợp giáo dục đạo đức với pháp luật.
g. Giáo dục truyền thống cho học sinh.
h. Đẩy mạnh hoạt động tự quản của học sinh.
i. Đẩy mạnh sự kết hợp giữa nhà trờng - gia đình - xã hội, làm tốt công tác
xã hội hoá giáo dục.
Các giải pháp để giải quyết những vấn đề trên sẽ đợc trình by v kết luận
ở mục III
Nguyễn Quang Hng - THPT số 2 Sa Pa - Lao Cai
11
III. một số giải pháp chỉ đạo giáo dục đạo đức học sinh ở
trờng THPT số 2 huyện sa pa - tỉnh lo cai
3.1. Tăng cờng sự lãnh đạo của tổ Đảng trong trờng học.
Trong trờng học, tổ Đảng nắm quyền lãnh chỉ đạo các hoạt động của nhà
trờng, là hạt nhân, là nền tảng của sự đoàn kết, chính vì thế phải xây dựng tổ Đảng
nhà trờng luôn luôn trong sạch vững mạnh, thực hiện tốt vai trò của mình, luôn
thực hiện theo phơng châm "Đảng lãnh đạo, nhân dân lm chủ, Nh nớc quản
lý".
Thờng xuyên cập nhật thông tin, quán triệt các quan điểm, đờng lối, nghị
quyết của Đảng và các cấp chính quyền, đề ra các kế hoạch cụ thể tổ chức thực
hiện để công tác giáo dục chính trị t tởng, đạo đức học sinh đạt chất lợng hiệu
quả cao.
Chi bộ họp theo đúng quy định của Điều lệ Đảng. Nâng cao chất lợng sinh
hoạt chi bộ, thờng xuyên tổ chức các cuộc thi tìm hiểu về Đảng, về Bác Hồ. Chỉ
đạo tổ chức tốt các ngày lễ lớn nh: Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11, ngày thành
lập quân đội nhân dân Việt Nam và ngày Quốc phòng toàn dân 22/12, ngày thành
lập Đảng 3/2, ngày thành lập Đoàn TNCS Hồ Chí Minh 26/3 để thu hút, lôi kéo
mọi lực lợng trong trờng học tham gia.
Phân công nhiệm vụ cho đảng viên trong các hoạt động của nhà trờng cụ
thể nh phân công các đảng viên phụ trách các khối lớp hoặc tập thể lớp (tập thể
lớp còn yếu kém) nhằm tăng cờng kiểm tra, đánh giá đạo đức của học sinh thông
qua các đợt thi tìm hiểu, các đợt thi đua theo từng đợt thi đua, theo học kỳ và cuối
năm học.
Thực hiện tốt công tác phát triển Đảng trong nhà trờng, thông qua đó xây
dựng tổ đảng vững mạnh, từng bớc tách ra thành lập chi bộ độc lập để tập trung
chỉ đạo trọng tâm có hiệu quả công tác giáo dục.
3.2. Tăng cờng vai trò, trách nhiệm của cán bộ quản lý trong công tác
giáo dục đạo đức học sinh.
Cán bộ quản lý là ngời đứng mũi chịu sào trong mọi hoạt động của nhà
trờng, cho nên ngời cán bộ quản lý cần nắm vững cơ sở khoa học để xây dựng kế
hoạch và tổ chức thực hiện kế hoạch giáo dục đạo đức cụ thể, phù hợp, sát thực
đúng với từng thời điểm.
Thờng xuyên thực hiện tốt công tác kiểm tra, đánh giá, theo dõi quá trình
thực hiện kế hoạch, để có sự điều chỉnh, xử lý kịp thời các trờng hợp có thể xảy ra,
hoặc mới xảy ra tránh các hậu quả đáng tiếc.
Trong điều lệ trờng trung học 2011 (quy định về nhiệm vụ và quyền hạn
của Hiệu trởng, phó Hiệu trởng) có nêu rõ : Hiệu trởng, phó Hiệu trởng Quản
lý học sinh v các hoạt động của học sinh do nh trờng tổ chức; xét duyệt kết quả
đánh giá, xếp loại học sinh, ký xác nhận học bạ, ký xác nhận hon thnh chơng
trình tiểu học vo học bạ học sinh tiểu học (nếu có) của trờng phổ thông có nhiều
cấp học v quyết định khen thởng, kỷ luật học sinh theo quy định của Bộ Giáo dục
v Đo tạo
Nguyễn Quang Hng - THPT số 2 Sa Pa - Lao Cai
12
Ngời cán bộ quản lý phải nắm vững Nghị quyết, Chỉ thị của Đảng về công
tác giáo dục đào tạo, Luật Giáo dục, Điều lệ trờng Trung học, các văn bản hớng
dẫn của Sở Giáo dục và Đào tạo.
Theo từng năm học ngời quản lý phải xây dựng đợc kế hoạch, phơng án
chỉ đạo, tổ chức thực hiện, kiểm tra đánh giá các hoạt động phù hợp với mục tiêu và
nhiệm vụ năm học.
Ngời cán bộ quản lý phải đi đầu, gơng mẫu trong mọi hoạt động giáo dục,
trang phục, lời ăn tiếng nói, tác phong làm việc, thời gian làm việc, biết kết hợp hài
hòa giữa lý và tình trong mọi tình huống.
Xây dựng củng cố vững chắc khối đoàn kết trong hội đồng s phạm nhà
trờng, biết phát huy các nhân tố tích cực, tiêu biểu làm tấm gơng để thu hút các
thành viên khác để tạo nên một khối cộng đồng vững mạnh.
Ngời làm công tác quản lý phải biết hoà mình vào tập thể, luôn luôn quan
tâm đến cuộc sống, vật chất của cán bộ, giáo viên, công nhân viên trong nhà
trờng, tìm hiểu cụ thể về những khó khăn, khát vọng, năng lực và sở trờng của
mọi cá nhân, từ đó tạo các điều kiện để động viên khuyến khích giúp họ vợt qua
các trở ngại mà phát huy, cống hiến hết mình cho sự nghiệp chung. Hiệu quả quản
lý càng cao khi ngời cán bộ quản lý hiểu và đáp ứng đợc càng nhiều về nhu cầu
chính đáng về vật chất và tinh thần phù hợp với đặc điểm tâm lý của từng thành
viên trong tập thể s phạm.
Thờng xuyên chủ động liên hệ, làm kết hợp với chính quyền địa phơng và
các tổ chức xã hội, các nhà hảo tâm và các xã có học sinh học tại trờng để có sự
kết hợp chặt chẽ và tạo đợc nguồn hỗ trợ về kinh phí cho các hoạt động của nhà
trờng, tạo đợc sức mạnh trong việc giáo dục t tởng và đạo đức học sinh.
Cùng với Công đoàn nhà trờng xây dựng kế hoạch hoạt động, trong đó đa
ra phong trào thi đua thực hiện chức năng xây dựng "Kỷ cơng - Tình thơng -
Trách nhiệm" có nội dung và tổ chức thực hiện cụ thể.
Cùng giáo viên chủ nhiệm nắm đợc các tâm t, nguyện vọng, hoàn cảnh
của học sinh, nhất là các em có hoàn cảnh khó khăn, học sinh có hoàn cảnh đặc
biệt. Từ đó đề ra các biện pháp phù hợp để giáo dục kịp thời. Ngời cán bộ quản lý
phải luôn luôn có sự thông tin 2 chiều với giáo viên, học sinh, phụ huynh học sinh,
địa phơng, kết hợp với đội ngũ giáo viên chủ nhiệm, các tổ chức trong và ngoài
nhà trờng, tìm hiểu thật kỹ hoàn cảnh của học sinh để có sự động viên kịp thời về
vật chất và tinh thần với học sinh có hoàn cảnh khó khăn, Ngăn chặn và có biện
pháp kịp thời đối với hành vi sai trái của những học sinh cá biệt.
Tổ chức cho học sinh ký cam kết hởng ứng cuộc vận động lớn: nói không
với tiêu cực trong kiểm tra, thi cử của ngành Giáo dục - Đào tạo.
Tăng cờng các nguồn kinh phí của Nhà nớc cũng nh sự hỗ trợ đóng góp
của địa phơng và các nhà hảo tâm để xây dựng, tu bổ cơ sở vật chất nhà trờng,
các phòng học, chỗ ở của cán bộ giáo viên và nhà bán trú của học sinh, mua sắm
trang thiết bị giáo dục.Thờng xuyên tu sửa trờng, lớp tạo ra môi trờng xanh,
sạch, đẹp thực hiện "trờng ra trờng, lớp ra lớp" ; "trò ra trò, thầy ra thầy" để
học sinh có tình cảm yêu trờng, yêu lớp, tạo đợc mối quan hệ tốt giữa các thầy
cô giáo và học sinh, và giữa học sinh với học sinh. Tạo đợc cảm giác cho các em ở
trờng cũng nh ở nhà, từ đó hình thành trong các em một niềm tin vào nhà trờng
Nguyễn Quang Hng - THPT số 2 Sa Pa - Lao Cai
13
vào thầy cô giáo, một ý thức tập thể có những hành động thiết thực bảo vệ môi
trờng cảnh quan nhà trờng.
3.3. Nâng cao vai trò, trách nhiệm của đội ngũ giáo viên trong việc giáo
dục đạo đức học sinh.
Trong chỉ thị 40 của Ban chấp hành TW Đảng khẳng định: "Mục tiêu l xây
dựng đội ngũ nh giáo v cán bộ quản lý giáo dục đợc chuẩn hoá, đảm bảo chất
lợng, đủ về số lợng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh
chính trị, phẩm chất, lối sống, lơng tâm, tay nghề của nh giáo"
Mục tiêu của giáo dục phổ thông là giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo
đức, trí tuệ, thẩm mỹ và kỹ năng cơ bản nhằm hình thành nhân cách con ngời Việt
Nam XHCN.
Điều 28 chơng II Luật Giáo dục 2005 nhấn mạnh: "Nội dung giáo dục phổ
thông phải đảm bảo tính phổ thông, cơ bản v ton diện, hớng nghiệp v hệ
thống; gắn liền với thực tiễn cuộc sống, phù hợp với tâm sinh lý lứa tuổi học sinh
đáp ứng mục tiêu giáo dục ở mỗi bậc học, cấp học" và "Phơng pháp giáo dục phổ
thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh phù hợp
với từng môn học, lớp học, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học
tập cho học sinh".
Điều 31 chơng IV Điều lệ trờng Trung học 2011 nêu rõ: "Giữ gìn phẩm
chất, danh dự, uy tín của nh giáo, gơng mẫu trớc học sinh, thơng yêu, tôn
trọng học sinh, đối xử công bằng với học sinh, bảo vệ các quyền v lợi ích chính
đáng của học sinh, đon kết, giúp đỡ đồng nghiệp". Nh vậy vai trò của giáo viên
rất quan trọng trong việc giáo dục đạo đức học sinh.
Sự nghiệp trồng ngời luôn đợc Bác Hồ quan tâm. Ngời từng nói: "Mỗi
thầy cô giáo l một tấm gơng sáng cho học sinh noi theo", vì thế vị trí vai trò của
giáo viên trong nhà trờng là rất quan trọng là tâm điểm, là hình mẫu lý tởng để
học sinh học tập về phẩm chất, đạo đức, tác phong, về nhận thức và năng lực
chuyên môn. Do đó đòi hỏi bản thân mỗi thầy giáo cô giáo phảo thực hiện tốt "Tất
cả vì học sinh thân yêu", lấy cái "Tâm" của nhà giáo làm gốc, lấy cái "Nhân" làm
trọng và lấy chuyên môn làm thớc đo giá trị. Điều này đã đặt ra cho ngời cán bộ
quản lý trách nhiệm:
- Xây dựng đợc phong trào tự học, tự rèn luyện, không ngừng nâng cao
phẩm chất chính trị, t tởng cho cán bộ giáo viên thông qua các buổi sinh hoạt
chuyên môn, họp hội đồng, các buổi học tập chính trị.
- Tổ chức các buổi hội thảo, học tập chính trị để từ đó giáo viên thấy vai trò
của mình và nhiệt tình cùng với Ban giám hiệu tham gia vào hoạt động giáo dục
đạo đức học sinh thông qua các bài học trên lớp, nh hội thảo với chuyên đề "Các
biện pháp giáo dục đạo đức học sinh trong giai đoạn hiện nay".
- Thờng xuyên động viên, nhắc nhở các giáo viên bộ môn để họ hiểu trách
nhiệm giáo dục đạo đức học sinh trong trờng là nhiệm vụ của mọi ngời, không
của riêng ai. Từ đó trong các giờ lên lớp giáo viên sẽ chú ý hơn, quan tâm hơn để
uốn nắn lời nói, tác phong, hành động của học sinh trong việc thực hiện những nội
quy, quy chế nhà trờng. Biện pháp này có tác động tích cực trong quá trình giáo
dục đạo đức học sinh.
Nguyễn Quang Hng - THPT số 2 Sa Pa - Lao Cai
14
Ngời giáo viên phải đổi mới phơng pháp giảng dạy, phát huy tính tích cực
của học sinh trong học tập, giảng dạy phải gắn với thực tế, tránh nêu khẩu hiệu chung
chung.
Thông qua các giờ lên lớp, các giáo viên bộ môn có thể đan xen, lồng ghép,
tích hợp các kiến thức vào giáo dục đạo đức học sinh nh:
Môn Văn bồi dỡng tâm hồn, tình cảm, lòng yêu thơng con ngời, biết
phân biệt các việc nên làm, biết ghét cái xấu, biết làm theo điều thiện, biết giúp đỡ
những con ngời hoạn nạn khó khăn.
Môn học Lịch sử giúp học sinh hiểu biết lịch sử địa phơng, truyền thống
đấu tranh dựng nớc và giữ nớc của ông cha ta, biết tự hào và trân trọng về những
truyền thống đó mà thấy rõ trách nhiệm của mình với quê hơng đất nớc.
Môn Địa lý giúp học sinh hiểu thêm về quê hơng, đất nớc, những di sản
thế giới, những danh lam thắng cảnh của đất nớc, của địa phơng từ đó giúp các
em lòng trân trọng và bảo vệ các di sản, danh lam thắng cảnh đó. Mặt khác giúp
học sinh hiểu về môi trờng và có trách nhiệm của bản thân trong việc bảo vệ môi
trờng.
Các môn Khoa học tự nhiên giúp học sinh nhận thức, lựa chọn đánh giá đúng
đắn các giá trị và tìm ra những hành vi, biện pháp hợp lý trong đời sống đạo đức
của mình.
Đặc biệt môn Giáo dục công dân giúp học sinh nắm đợc các khái niệm cơ
bản về các phạm trù đạo đức trong việc ứng xử hàng ngày, nắm đợc các chuẩn
mực về đạo đức, các hành vi trong các hoạt động và các mối quan hệ, biết rõ trách
nhiệm, nghĩa vụ, lơng tâm, tiền đồ đạo đức để chuẩn bị bớc vào cuộc sống mới.
3.4. Phát huy vai trò, trách nhiệm của giáo viên chủ nhiệm, tổ chủ
nhiệm.
Giáo viên chủ nhiệm là ngời trực tiếp quản lý học sinh, gần gũi, gắn bó dễ
tìm hiểu đợc tâm t, nguyện vọng và hoàn cảnh của các em, là ngời mà các em
cảm thấy thân thiết nh cha mẹ, nh ngời thân ruột thịt của mình, muốn thổ lộ,
giãi bày. Vì thế để làm tốt công tác giáo dục đạo đức học sinh thì ngời cán bộ
quản lý cần phải làm tốt các công việc sau:
- Phân công giáo viên chủ nhiệm: ngời cán bộ quản lý phải chọn những
giáo viên vững vàng về lập trờng chính trị t tởng, có phẩm chất tốt, có nhiều
kinh nghiệm, yêu nghề, năng động, thơng yêu học sinh, hết lòng vì sự nghiệp giáo
dục; đặc biệt quan tâm đến giáo viên là ngời địa phơng.
- Thờng xuyên bồi dỡng đội ngũ giáo viên chủ nhiệm để họ nắm vững
đợc nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm của mình để có kế hoạch cụ thể, phù hợp
trong công tác chủ nhiệm. Đồng thời biết kết hợp với giáo viên bộ môn, ban cán sự
lớp và ban đại diện phụ huynh để theo dõi, giúp đỡ để kịp thời uốn nắn, giáo dục
học sinh. Nhất là các học sinh có vấn đề về đạo đức, nh trong Điều 31 chơng IV
Điều lệ trờng trung học 2011 quy định về nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm là:
"Cộng tác chặt chẽ với gia đình học sinh, chủ động phối hợp với các giáo viên bộ
môn, Đon thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí
Minh, các tổ chức xã hội có liên quan trong hoạt động giảng dạy v giáo dục học
sinh của lớp mình chủ nhiệm ".
Nguyễn Quang Hng - THPT số 2 Sa Pa - Lao Cai
15
- Thành lập tổ giáo viên chủ nhiệm, tổ chức hội nghị giáo viên chủ nhiệm để
trao đổi và học tập lẫn nhau. Sinh hoạt thờng kỳ 1 tháng 2 lần, chú trọng công tác
học tập kinh nghiệm bằng cách cho các giáo viên chủ nhiệm đi giao lu với các
giáo viên chủ nhiệm của trờng bạn, để học hỏi và nâng cao năng lực chủ nhiệm.
- Giáo viên chủ nhiệm phải kết hợp chặt chẽ với BCH Đoàn trờng để kịp
thời uốn nắn và xử lý kịp thời, nghiêm minh đối với những học sinh vi phạm nội
quy, quy định của trờng nh: đi muộn, trốn học, bỏ tiết, trang phục không đúng
quy định.
- Giáo viên chủ nhiệm phải thực sự khách quan, công bằng trong việc đánh
giá xếp loại để tạo niềm tin cho các em. Đây là biện pháp tâm lý rất quan trọng, có
hiệu quả tích cực.
- Giữa giáo viên chủ nhiệm và ngời cán bộ quản lý luôn phải có thông tin 2
chiều với nhau để có biện pháp khắc phục trong quá trình giáo dục đạo đức học
sinh nhất là các em học sinh cá biệt. Thông qua sổ liên lạc hàng tuần, hàng tháng
để tạo mối lên hệ giữa nhà trờng và gia đình.
- Cuối mỗi đợt thi đua, Ban giám hiệu có trách nhiệm đánh giá, xếp loại để
động viên kịp thời những giáo viên chủ nhiệm làm tốt công việc, bên cạnh đó cũng
nhắc nhở các giáo viên chủ nhiệm làm cha tốt công việc của mình. Trờng hợp đã
nhắc nhở mà vẫn không chuyển biến thì không để cho giáo viên đó làm công tác
chủ nhiệm nữa.
3.5. Phát huy vai trò xung kích, sáng tạo của Đon TNCS Hồ Chí Minh
v Hội liên hiệp thanh niên
Đoàn trờng và Hội liên hiệp thanh niên là môi trờng sinh hoạt lành mạnh,
sôi nổi trẻ trung, ở đó học sinh có điều kiện để tự khẳng định mình và rèn luyện
đạo đức, vì thế chi bộ, Ban giám hiệu phải hết sức quan tâm, tạo mọi điều kiện có
thể, cho Đoàn và Hội liên hiệp thanh niên hoạt động.
Đoàn trờng và Hội liên hiệp thanh niên có trách nhiệm trớc chi bộ, ban
giám hiệu giáo dục mục tiêu, lý tởng Cách mạng cho đoàn viên, thanh niên trong
nhà trờng thông qua nhiều hình thức: hội thảo, thi tìm hiểu, dã ngoại, cắm trại
giao lu với các đoàn trờng bạn để giúp các em lĩnh hội kiến thức một cách nhẹ
nhàng từ đó hình thành các ớc mơ và hoài bão cao đẹp. Hội liên hiệp thanh niên
cùng với đoàn trờng thành lập các câu lạc bộ theo sở thích nh: câu lạc bộ yêu
thơ, câu lạc bộ Văn học, câu lạc bộ Toán học.
Xây dựng và kiện toàn đội ngũ cán bộ chi đoàn là những ngời có phẩm chất
đạo đức tốt, có năng lực chuyên môn, năng nổ nhiệt tình trong mọi công việc. Phối
hợp thờng xuyên với ban chấp hành huyện đoàn tổ chức các lớp bồi dỡng tập
huấn cán bộ đoàn nòng cốt, bồi dỡng đối tợng và coi trọng công tác phát triển
đoàn viên mới hàng năm.
Phải bám sát nhiệm vụ năm học và nhiệm vụ của Đoàn trờng để từ đó lập ra
các kế hoạch cụ thể. Tổ chức các đợt thi đua theo từng chủ đề, thi đua dài hạn và
ngắn hạn. Thành lập đội an ninh xung kích học sinh để thờng xuyên kiểm tra quản
lý học sinh bán trú. Thành lập đội Cờ đỏ để theo dõi, đánh giá thi đua. Đồng thời
có tổng kết, kiểm tra, đánh giá chất lợng hoạt động để có sự động viên khen
thởng các cá nhân, tập thể kịp thời, bên cạnh đó phê bình khiển trách các cá nhân
vi phạm.
Nguyễn Quang Hng - THPT số 2 Sa Pa - Lao Cai
16
Xây dựng kế hoạch, phối hợp chặt chẽ giữa Đoàn trờng, giáo viên chủ
nhiệm, giáo viên bộ môn, đặc biệt với Đoàn cấp trên, với Ban đại diện Hội phụ
huynh, tạo ra các hoạt động bổ ích góp phần giáo dục đạo đức học sinh đạt kết quả
cụ thể:
- Thăm hỏi các gia đình thơng binh liệt sĩ nhân ngày 27/7, tổ chức thăm hỏi
và nhận chăm sóc Bà mẹ Việt Nam anh hùng, tu bổ làm vệ sinh và thăm viếng
nghĩa trang liệt sĩ.
- Tổ chức các buổi lao động sản xuất giúp đỡ các gia đình neo đơn, các hộ
nghèo, gia đình gặp nhiều khó khăn, hoạn nạn
- Tổ chức tốt phong trào "Lá lnh đùm lá rách", thực hiện tốt phong trào ủng
hộ học sinh nghèo. Tham gia tốt các phong trào từ thiện, nhân đạo. Tổ chức tốt
tháng thanh niên cho đoàn viên, thanh niên.
- Từng tháng có kế hoạch tổ chức cho đoàn viên, thanh niên tham gia các
hoạt động bảo vệ môi trờng ở nhà trờng và ở nơi công cộng.
- Tham gia và chăm sóc tốt công trình thanh niên (vờn cây thanh niên).
Tham gia và huy động các đoàn viên, thanh niên trồng cây đầu xuân.
- Tổ chức các buổi lao động công ích để tạo nguồn quỹ hoạt động. Từ đó
giúp các em có ý thức làm chủ, bồi dỡng tình yêu thơng, ý chí cộng đồng tạo ra
sự gắn kết giữa cá nhân - gia đình - xã hội. Bồi dỡng lòng nhân ái, khoan dung,
trọng nghĩa tình đạo lý. Rèn luyện đức tính, cần cù, sáng tạo, quan tâm đến hệ sinh
thái, ham học hỏi, suy nghĩ độc lập và có sự quyết đoán trong mọi hoạt động.
- Chủ động kết nghĩa với các tổ chức đoàn trong huyện nh: chi đoàn công
an, chi đoàn huyện đội, đoàn trờng bạn. Từ đó để giáo dục ý thức của đoàn viên
thanh niên về trật tự giao thông, an toàn xã hội, tránh xa các tệ nạn xã hội.
- Ban giám hiệu tạo mọi điều kiện cho đoàn có cơ hội giao lu học hỏi với
các đoàn trờng bạn có phong trào hoạt động đoàn tốt để rút ra các kinh nghiệm
đồng thời giáo dục tinh thần đoàn kết trong đoàn viên, thanh niên.
- Ban chấp hành đoàn trờng phải thực hiện và giám sát ký kết giữa đoàn
trờng và đoàn viên thanh niên không tham gia vào các tệ nạn xã hội.
- Tổ chức tốt lễ ký kết bàn giao các đoàn viên cho cơ sở trong dịp hè, dựa
vào kết quả hoạt động hè tại địa phơng để đánh giá, nhận xét ý thức của đoàn
viên.
Chỉ đạo Đoàn trờng lập kế hoạch, tổ chức tốt các đợt thi đua theo các chủ
đề cuối mỗi đợt phải có đánh giá và xếp loại cho từng cá nhân theo chi đoàn. Tổ
chức tốt các hoạt động VHVN-TDTT tạo nên những sân chơi bổ ích, thu hút đông
đảo ĐVTN tham gia để khơi dậy các phong trào thi đua đặc biệt là Hội khoẻ phù
đổng các cấp.
3.6 Giáo dục truyền thống cho học sinh trong nh trờng
Nhà trờng cần xây dựng, thu thập đầy đủ tài liệu, tranh ảnh cho phòng
truyền thống của nhà trờng. Đầu năm học mới giới thiệu cho học sinh truyền
thống của nhà trờng, quá trình thành lập
Tổ chức các buổi nói chuyện, toạ đàm của các cán bộ lão thành cách mạng,
các cựu chiến binh với đoàn viên, thanh niên, tổ chức các đợt đi thăm các di tích
lịch sử nh: Làng kháng chiến xã Thanh phú, Bãi Đá cổ. Từ đó sẽ hình thành trong
Nguyễn Quang Hng - THPT số 2 Sa Pa - Lao Cai
17
học sinh lòng yêu quê hơng đất nớc, ý chí tự cờng về mái trờng, về quê hơng,
lòng tự hào dân tộc.
Tổ chức các buổi nói chuyện truyền thống, ôn lại lịch sử, truyền thống của
địa phơng và đất nớc, khơi dậy lòng tự hào dân tộc. Phát huy đợc tiềm năng quê
hơng giúp học sinh cảm thấy tự hào hơn khi mình là một ngời học sinh, một
công dân tơng lai của quê hơng Sa Pa đầy tiềm năng, từ đó mỗi học sinh phải tự
xác định mình, tự rèn luyện mình nhiều hơn.
3.7. Phối hợp với các cơ quan, tổ chức đon thể trong v ngoi trờng
nh Công đoàn trờng, công đoàn ngành, Huyện hội phụ nữ, Công an huyện, Trung
tâm y tế dự phòng huyện Thờng xuyên tổ chức các cuộc thi, hội thảo nhằm giáo
dục các giá trị truyền thống kết hợp với giáo dục các giá trị thời đại, giáo dục đạo
đức sống kết hợp với thực tiễn, giáo dục đạo đức với pháp luật. Các nội dung tìm
hiểu nh: tình hình kinh tế chính trị của đất nớc hiện nay, tìm hiểu pháp luật, tìm
hiểu tâm lý, sức khoẻ vị thành niên, tìm hiểu luật giao thông, y tế dự phòng.
3.8. Phát huy hoạt động tự quản của học sinh.
Tập thể học sinh là một tổ chức có cùng môi trờng học tập, có cùng lứa
tuổi, là nơi các em dễ bộc lộ bản thân. Vì thế ngời cán bộ quản lý kết hợp với giáo
viên chủ nhiệm phải giúp các em xây dựng đợc một tập thể lớp có kế hoạch và tổ
chức hoạt động tự quản.
Để phát huy đợc hoạt động tự quản của học sinh cần có sự đầu t và hớng
dẫn đội ngũ cán bộ lớp, cán bộ chi đoàn cụ thể:
- Ban cán sự lớp là những học sinh có phẩm chất, có năng lực, nhiệt tình và
có uy tín với tập thể lớp.
- Căn cứ vào số lợng học sinh phân chia lớp thành các tổ có tỷ lệ chất
lợng, phù hợp với địa điểm c trú của các em. Trong mỗi tổ có thể chia thành các
nhóm nhỏ có cùng sở thích, tổ chức tốt phong trào "Đôi bạn cùng tiến"
- Có sự định hớng giữa giáo viên chủ nhiệm với Ban chấp hành Đoàn trờng
về cơ cấu nhân sự của Ban chấp hành chi đoàn để có sự thống nhất điều hành hoạt
động của tập thể lớp.
Đội ngũ cán sự lớp và Ban chấp hành chi đoàn có nhiệm vụ điều hành hoạt
động của lớp theo các tiêu chí của lớp và quyết định của nhà trờng. Điều hành tập
thể lớp giúp giáo viên chủ nhiệm trong các hoạt động tập thể.
Sau mỗi đợt phát động thi đua, cuối học kỳ, cuối năm học, cán sự lớp phải có
trách nhiệm đánh giá và xếp loại kịp thời để biểu dơng, khen thởng các tổ, các cá
nhân, thành viên tốt, đồng thời nhắc nhở, khiển trách và có biện pháp điều chỉnh
các vi phạm.
Cán sự lớp kết hợp với giáo viên chủ nhiệm, Đoàn trờng, tìm hiểu và nắm
đợc hoàn cảnh, sức khoẻ, đặc biệt là các em có hoàn cảnh khó khăn, hạn chế về
nhận thức hoặc có mặc cảm về cuộc sống, bạn bè, để có kế hoạch giúp đỡ, chia sẻ,
tơng thân tơng ái, động viên khuyến khích bạn vợt qua hoàn cảnh, tin yêu bạn
bè vợt lên số phận.
Chỉ đạo tốt công tác tự quản của học sinh trong công tác bán trú, xây dựng
đội an ninh xung kích để quản lý trật tự, an ninh khu bán trú để học sinh có điều
Nguyễn Quang Hng - THPT số 2 Sa Pa - Lao Cai
18
kiện học tập, phân công lao động vệ sinh hàng ngày khu bán trú, tổ chức sinh hoạt
bán trú vào tối thứ 6 hàng tuần, hàng tháng có bình xét thi đua giữa các phòng ở.
3.9. Kết hợp giữa nh trờng - xã hội - gia đình để giáo dục đạo đức học
sinh
Hoạt động giáo dục học sinh là nhiệm vụ của toàn xã hội, đạo đức học sinh lại
càng cần sự phối kết hợp của toàn xã hội. Bởi vì, giáo dục đạo đức phải thờng
xuyên, liên tục, không ngừng, không nghỉ, giáo dục mọi lúc, mọi nơi, giáo dục suốt
đời. Điều 45 chơng VII Điều lệ trờng Trung học 2011 nêu rõ: Nh trờng phải
chủ động phối hợp thờng xuyên v chặt chẽ với gia đình v xã hội để xây dựng
môi trờng giáo dục thống nhất nhằm thực hiện mục tiêu, nguyên lý giáo dục. Cũng
trong chơng VII điều 47: Huy động mọi lực lợng của cộng đồng chăm lo sự
nghiệp giáo dục, xây dựng phong tro học tập v môi trờng giáo dục lnh mạnh,
góp phần xây dựng cơ sở vật chất nh trờng.
Do vậy để phát huy sức mạnh tổng hợp của mọi lực lợng, nhà quản lý giáo
dục cần phải:
- Lập kế hoạch cho cả năm học, phù hợp với nhiệm vụ năm học, cho từng
giai đoạn, từng đợt thi đua cụ thể.
- Xây dựng ban đại diện học sinh của các lớp, của trờng đủ mạnh, có lịch
hoạt động, sinh hoạt thờng kỳ để thực hiện thông tin 2 chiều giúp nhà trờng và
gia đình nắm bắt và phát hiện kịp thời những hành vi, vi phạm của học sinh để kịp
thời ngăn chặn, thống nhất biện pháp giúp đỡ và giáo dục.
- Thực hiện tốt cam kết giữa học sinh - nhà trờng - gia đình - xã hội. Điều
94 chơng VI Luật Giáo dục 2005 quy định về trách nhiệm của gia đình: " Mọi
ngời trong gia đình có trách nhiệm xây dựng gia đình văn hoá, tạo môi trờng
thuận lợi cho việc phát triển ton diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất". Cũng trong
chơng VI điều 97 quy định về trách nhiệm của xã hội: "Giúp nh trờng công tác
các hoạt động giáo dục góp phần xây dựng phong tro học tập v môi trờng giáo
dục lnh mạnh, ngăn chặn những hoạt động có ảnh hởng xấu đến thanh niên".
Nh vậy gia đình - xã hội có vai trò rất lớn trong việc giáo dục đạo đức học sinh.
- Thực hiện cam kết giữa học sinh và công an huyện về việc không vi phạm
pháp luật, không sa vào các tệ nạn xã hội đợc làm thờng xuyên trong năm học.
- Các giáo viên chủ nhiệm phải có trách nhiệm thông tin đầy đủ, thờng
xuyên, kịp thời về tình hình học tập và rèn luyện của học sinh đến Ban giám hiệu,
đặc biệt là với phụ huynh học sinh. Đồng thời phải nắm chắc, tìm hiểu cụ thể
những thông tin phản hồi từ phía phụ huynh học sinh. Từ đó phối hợp với gia đình
để uốn nắn, giáo dục học sinh khi sự việc còn trứng nớc, tránh trờng hợp xảy ra
mới xử lý.
- Nhà trờng cùng với Ban đại diện phụ huynh có sự liên hệ chặt chẽ với
chính quyền địa phơng, thông qua các cấp chính quyền địa phơng để quản lý học
sinh cùng với nhà trờng và gia đình.
- Trờng hợp có học sinh vi phạm kỷ luật, Ban giám hiệu phải kết hợp với
Ban đại diện phụ huynh, và cha mẹ học sinh vi phạm để kịp thời giáo dục một cách
nghiêm khắc. Sau đó có kế hoạch theo dõi và giúp đỡ học sinh vi phạm tiến bộ.
Nguyễn Quang Hng - THPT số 2 Sa Pa - Lao Cai
19
Phần kết luận v kiến nghị
1. Một số kết luận
Có thể khẳng định rằng: Giáo dục cho học sinh là giáo dục cơ bản, nền tảng
cho các mặt giáo dục khác. Trong giai đoạn hiện nay Đảng và Nhà nớc ta hết sức
coi trọng đến công tác giáo dục và đào tạo. Đảng đã coi "Giáo dục l quốc sách
hng đầu". Nh vậy đòi hỏi nhà trờng nhất là ngời làm công tác quản lý phải đặt
sự nghiệp trồng ngời lên hàng đầu, đặc biệt là giáo dục đạo đức cho học sinh. Có
thể nhắc lại câu nói của Bác: "Có ti m không có đức l ngời vô dụng".
Tôi mạnh dạn đề xuất các giải pháp chỉ đạo mang tính khả thi là:
a. Tăng cờng nâng cao vai trò, trách nhiệm của tổ Đảng trong nhà trờng.
b. Tăng cờng vai trò, trách nhiệm của cán bộ quản lý trong công tác giáo
dục đạo đức học sinh.
c. Nâng cao vai trò, trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, giáo viên trong việc
giáo dục đạo đức học sinh, đổi mới phơng pháp giảng dạy, loại bỏ phơng pháp
nêu khẩu hiệu.
d. Phát huy vai trò, trách nhiệm của giáo viên chủ nhiệm, tổ chủ nhiệm trong
việc giáo dục đạo đức học sinh.
e. Phát huy vai trò xung kích, sáng tạo của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh và Hội
liên hiệp thanh niên.
f. Phối hợp với các tổ chức đoàn thể trong và ngoài trờng thờng xuyên tổ
chức các cuộc thi tìm hiểu, các hội thảo, giáo dục các giá trị truyền thống kết hợp
với giáo dục các giá trị thời đại, giáo dục đạo đức sống kết hợp với thực tiễn, kết
hợp giáo dục đạo đức với pháp luật.
g. Giáo dục truyền thống cho học sinh.
h. Đẩy mạnh hoạt động tự quản của học sinh.
i. Đẩy mạnh sự kết hợp giữa nhà trờng - gia đình - xã hội, làm tốt công tác
xã hội hoá giáo dục.
2. Một số kiến nghị - đề xuất
* Với Bộ Giáo dục v Đo tạo có các đề xuất sau:
- Phải chuẩn hoá đội ngũ giáo viên, đảm bảo đủ số lợng và chất lợng.
- Có chế độ thoả đáng với giáo viên nhất là các giáo viên vùng sâu, vùng xa.
- Tăng cờng cơ sở vật chất và thiết bị dạy học để các trờng làm tốt công
tác dạy và học, các hoạt động.
* Với Sở Giáo dục v Đo tạo có các kiến nghị:
- Tăng cờng bồi dỡng chuyên môn, nghiệp vụ thờng xuyên cho giáo
viên.
- Cung cấp những tài liệu, thông tin mới và cần thiết phục vụ cho việc giáo
viên trong việc giáo dục đạo đức học sinh.
* Với UBND các cấp kiến nghị:
Nguyễn Quang Hng - THPT số 2 Sa Pa - Lao Cai
20
- Tăng cờng cơ sở vật chất cho nhà trờng: xây dựng đủ các phòng học,
phòng chức năng, cung cấp các trang thiết bị giá dục để nhà trờng có đủ điều kiện
thực hiện tốt nhiệm vụ giáo dục.
- Chỉ đạo các cơ quan, ban ngành dịa phơng phối kết hợp chặt chẽ với nhà
trờng trong công tác giáo dục học sinh
* Với nh trờng THPT số 2 huyện Sa Pa - Tỉnh Lo Cai đề nghị:
- Tăng cờng mối quan hệ giữa nhà trờng - gia đình - xã hội, các tổ chức
đoàn thể.
- Mua sắm, bổ sung cơ sở vật chất phục vụ cho hoạt động dạy và học có hiệu
quả cao.
NguyÔn Quang H−ng - THPT sè 2 Sa Pa - Lao Cai
21