nghiên cứu tác động của việc hút đờm kín đến thay đổi lâm sàng và oxy hóa máu trên bệnh nhân thở máy tại bệnh viện bệnh nhiệt đới trung ương

1

T VN 

Hút đm là mt k thut công vic thng ngày ca điu dng. Hút đm
nhm gii phóng các cht tit đng hô hp, làm thông thoáng đng dn khí và
hn ch nguy c nhim trùng đng hô hp do  đng đm dãi  nhng bnh nhân
không còn kh nng t làm sch đng dn khí bng nhng đng tác ho khc, đc
bit là nhng bnh nhân phi th máy, hôn mê hoc dùng an thn liu cao.
Vic hút đm trên nhng bnh nhân đang th máy nh hng trc tip đn
s thay đi oxy hóa máu t đó có th nh hng đn kt qu điu tr cng nh đe
da tính mng ca ngi bnh, đc bit là ngi bnh nng nh: Viêm phi nng do
cúm, viêm phi ARDS, un ván th máy…
Trc đây, do ch có sonde hút đm h nên mi ln hút đm phi b máy
th ra khi bnh nhân, do vy làm gián đon quá trình th máy và làm mt PEEP
gây nh hng đn nng đ oxy trong máu ca bnh nhân, do vy vic hút đm
phi đc đc áp dng theo quy trình hút đm. Thng thi gian mt ln hút đm
không quá 15 giây đ tránh vic ngt máy th khi bnh nhân quá lâu. Tuy vy
bnh nhân vn phi chu gián đon th máy và mt PEEP làm xp li các ph nang
có xu th đóng. iu này khá nguy him đi vi các bnh nhân có tn thng phi
nng hoc ARDS đòi hi th máy vi PEEP cao. Hn na do sonde h nên vic
cm thao tác trc tip trên sonde có th làm vy bn sonde và làm gia tng t l
nhim trùng bnh vin.
Ngày nay, vi s ra đi ca sonde hút kín đã mang li nhiu tin ích và khc
phc đc nhng nhc đim ca sonde hút đm h, góp phn hn ch nhim trùng
bnh vin, góp phn mang li hiu qu trong điu tr. Trong sut quá trình hút đm
bnh nhân vn đc ni vi máy th nên không b gián đon thi gian th máy và
không mt PEEP nên ít nh hng đn oxy hóa máu bnh nhân hn.
Hin nay cha có quy trình hút đm riêng đi vi sonde hút đm kín nên các
điu dng vn áp dng quy trình hút đm h cho sonde hút đm kín. Tuy vy do
sonde hút đm kín nm trong bao kín nên vic thc hin các thao tác k thut khó

khn hn sonde hút đm h, vic thc hin đúng quy trình nh sonde hút đm h
tng đi khó thc hin và quy trình hút đm bng sonde hút đm h cha chc đã
2

phù hp vi loi sonde hút đm kín này. Do cha có kho sát v tính hp lí ca vic
áp dng quy trình hút đm h cho sonde hút đm kín nên chúng tôi tin hành
nghiên cu này, nhm mc tiêu:
1. Mô t thc trng áp dng quy trình hút đm h trên trên sonde hút đm
kín  nhng bnh nhân th máy ti khoa TTC bnh vin Bnh Nhit đi
Trung ng
2. ánh giá nh hng ca vic hút đm qua sonde hút đm kín đn mt s
ch s hô hp và lâm sàng ca các bnh nhân nói trên.
Thang Long University Library
3

CHNG 1
TNG QUAN

1.1. Tng quan v th máy
1.1.1. Khái nim th máy
Th máy (hay còn gi là thông khí nhân to c hc) là bin pháp thông khí bng
máy khi bnh nhân không th th t nhiên hoc th t nhiên không đm bo ni
nhu cu v cung cp oxy và thi khí CO2 [4]. Thông khí nhân to áp dng quy lut
lu chuyn khí nh chênh lch v áp lc.
Có hai phng thc thông khí nhân to:
Thông khí nhân to áp lc âm: Máy th to mt áp lc âm ngoài lng ngc, nh đó
dn truyn to ra áp lc âm  khoang màng phi, ph nang và to chênh lch áp lc
vi môi trng ngoài. Nh đó không khí đi t ngoài vào phi bnh nhân trong thì
hít vào. n thì th ra, máy th đ áp lc ngoài lng ngc bnh nhân bng áp lc 
môi trng. Nh sc đàn hi ca phi và lng ngc bnh nhân, to áp lc dng

trong ph nang đy khí t phi ra ngoài. Phng thc này áp dng cho các loi
“phi thép” trc đây, hin không còn áp dng trong thc hành lâm sàng [2].
Thông khí nhân to áp lc dng: Trong thì hít vào, máy th to mt áp lc dng
đy không khí vào phi bnh nhân, trong thì th ra, máy th m thông đng dn
khí bnh nhân ra môi trng, do sc đàn hi ca phi và lng ngc bnh nhân, to
áp lc dng trong ph nang đy khí t phi ra ngoài. Phng thc này áp dng
cho hu ht các loi máy th hin nay [2].

1.1.2. Khái nim PEEP và vai trò ca PEEP
Khái nim PEEP: Bình thng khi th máy, áp lc trong thì th vào là dng đ to
chênh lch áp lc đy khí vào phi bnh nhân, thì th ra áp lc bng không. di
tác đng ca lc đàn hi ca phi và lng ngc bnh nhân to mt áp lc dng
nh đ khí t phi bnh nhân đi ra ngoài. n cui thì th ra thì áp lc trong ph
nang cân bng vi áp lc bên ngoài (bng 0) thì dòng khí th ra dng li.
Vai trò ca PEEP: Trong trng hp bnh nhân có tn thng phi nng (ARDS).
Có nhiu ph nang mt lp surfactant nên thng xuyên có xu th đóng li. Vì vy
các thy thuc phi duy trì mt áp lc dng liên tc ngay c trong thì th ra ca
4

bnh nhân đ giúp các ph nang này không đóng li, thm chí còn giúp m nhng
ph nang đã đóng ri. Áp lc dng  này gi là PEEP (Positive End Expiratory
Pressure). PEEP giúp tng s lng ph nang m, tng din tích trao đi oxy và
tng áp lc riêng phn ca oxy trong ph nang nên giúp làn tng kh nng trao đi
oxy ca phi bnh nhân.
Do vai trò đó ca PEEP, trong th máy trên các bnh nhân nng, có ARDS, cn hn
ch ti đa s rò r trên đng dn khí hoc trong quá trình hút đm, khí dung gây
mt PEEP.

1.2. Tng quan v SpO2
1.2.1. Khái nim SpO2:

Khi dòng máu đi qua phi, mt phn hemoglobin gn vi oxy to thành oxy-
hemoglobin. T l % hemoglobin đc gn vi oxy đc gi là oxygen saturation.
1.2.2. Lch s và nguyên lý đo SpO2:
Khong thp k 1850, nhà vt lý ngi Nga I.M.Sechenov đã phát trin mt bm
máu chân không, sau đó dùng cho mc đích nghiên cu. Nm 1864, nhà vt lý và
toán hc ngi Ai-len George Gabriel Stokes đã phát hin ra chc nng hô hp ca
hemoglobin. Nm 1867, nhà vt lý ngi c Karl von Vierordt đã phát trin các
k thut và công c đ theo dõi s tun hoàn ca máu, s dng mt ngun sáng đ
phân bit máu bão hòa vi máu không bão hòa.
Nm 1898, nhà sinh lý hc ngi
Anh Halden phát hin nguyên lý hóa hc cho s gii phóng oxy ra khi phc ca
oxy vi hemoglobin. J. Barcoft s dng nguyên lý này đ kim tra thành phn khí
máu
. Nm 1932, nhà sinh lý hc ngi c L.Nicolai đã s dng phng pháp
quang hc đ ghi li s tiêu th oxy trong mt bàn tay.
Nm 1935, thit b đu tiên
đc phát trin bi Carl Matthes đ đo đ oxy bão hòa trong máu không xâm ln
bng cách cho ánh sáng màu chiu xuyên qua c th vi mt đu dò tai.
Nm 1939,
K.Matthews và F.Gross đã s dng phép đo ánh sáng trong vic kim tra dái tai [5].
T nm 1974, Aoyagy và Michio Kishi đã phát hin nguyên lý hp th ánh sáng vi
cùng mc đ bão hòa oxy kh nng hp ph các bc sóng s thay đi khác nhau s
thay đi vi các bc sóng.  tránh s hp th ánh sáng bi các mô xung quanh,
các nhà khoa hc đã s dng quang ph k hai bc sóng và ông đ xut dùng
Thang Long University Library
5

bc sóng 660 và 940nm [9].  đo t l oxyhemoglobin ngi ta ng dng nguyên
lý này trong các máy đo: Dùng ngun sáng chiu ánh sáng  bc sóng 660 nm và
940nm qua mt t chc (ngón tay hoc dái tai), thông qua vic đo mc đ hp th

ánh sáng  hai bc sóng trên, b vi x lý ca máy đo có th tính toán đc t l
hemoglobin bão hoà oxy trong máu ti t chc đó. Tuy nhiên giá tr đo này phn
ánh c t l oxyhemoglobin  c đng mch, tnh mch, mao mch nên các thit b
đo hin đi tích hp thêm c đu dò đo mch đp và ch đo s hp th các sóng ánh
sáng này ca dòng máu có mch đp (đng mch) Giá tr đo đc chính là SpO2
(Saturation pulse oxygen).

1.2.3. Mi tng quan gia SpO2 và PaO2
Phép đo SpO2 là phng pháp đo không xâm nhp. Nó đánh giá t l hemoglobin
bão hòa oxy ch không đo trc tip lng oxy trong mi th tích máu. SpO2 cho
phép phát hin sm nhng không đnh lng đc mc đ thiu oxy máu vì tng
quan gia SpO2 và PaO2 không phi là tng quan tuyn tính. Hn na đo SpO2
da vào mch đp nên khi tt huyt áp hoc khi có tình trng co mch ngoi vi quá
mnh thì đo SpO2 có th cho kt qu không chính xác. Các yu t khác nh sc t
da, sn móng tay, tình trng h nhit đ gây co mch cng có th nh hng đn kt
qu đo SpO2 [6]. Tuy vy, trong mt ngng nht đnh, gia SpO2 và PaO2 (áp lc
riêng phn oxy trong máu) có mi tng quan nht đnh nên vic đo SpO2 có th d
đoán đc PaO2 trong mt ngng nht đnh. Và vic đo SpO2 có th theo dõi liên
tc và hu nh cho kt qu ngay lp tc nên có vai trò quan trng trong theo dõi
bnh nhân th máy và theo dõi, x trí bnh nhân cp cu.

6


Hình 1.1 : Tng quan gia SpO2 và PaO2 [13]

1.2.4. Theo dõi SpO2  bnh nhân th máy
 ngi bình thng, giá tr SpO2 thng trong khong 93-98%. Trên thc t,
SpO2 và PaO2 có s tng quan tng đi  mt khong nht đnh và trong
ngng đo SpO2 t 90% đn 98% thì giá tr SpO2 có tng quan gn tuyn tính vi

mc PaO2 t 60-90mmHg [3]. Chính vì th vic đo SpO2 trong ngng này có th
đánh giá mt cách tng đi áp lc riêng phn ca oxy trong máu bnh nhân.

1.3. Hút đm  bnh nhân th máy
1.3.1. Các vn đ khi hút đm trên bnh nhân th máy
Th máy là mt quá trình đi ngc li vi hô hp sinh l í ca bnh nhân. Trong khi 
ngi bình thng, thì hít vào áp lc trong ph nang là âm thì  ngi th máy, áp
lc li là dng. Hn na đi vi bnh nhân th máy thng có tình trng suy hô
hp nng nên có nhiu ri lon trong điu khin nhp th: Tn s th tng lên, nhu
cu v thi gian th vào, thi gian th ra và th tích mi chu k th thay đi, trong
khi tn s th, Vt và Ti ca máy th do thy thuc điu khin, chính vì vy có th
to ra s không đng b gia máy th và bnh nhân đòi hi thy thuc phi dùng an
thn, gim đau liu cao, thm chí thuc giãn c vi bnh nhân. Vì th phn x ho
khc ca bnh nhân b c ch dn đn tình trng không thi đc các cht tit
Thang Long University Library
7

đng hô hp. Nhiu bnh nhân do tình trng bnh l í có hôn mê sâu cng mt các
phn x này. Tình trng đó đòi hi phi hút đm dãi thng xuyên.
Trc đây do s dng sonde hút đm h, mi ln hút đm phi tháo máy th ra
khi bnh nhân. Do vy trong sut quá trình hút đm, bnh nhân không đc th
máy. Hn na mi ln b máy nh vy li làm mt đi áp lc dng trong phi bnh
nhân (mt PEEP) gây tình trng đóng các ph nang nh hng rt ln đn kh nng
trao đi oxy ca bnh nhân. Chính vì th trong các quy trình hút đm cho bnh nhân
đòi hi phi tuân th nghiêm ngt v thi gian thc hin mt ln hút.
Hin nay, nhiu bnh vin đã áp dng rng rãi sonde hút đm kín. Vi loi sonde
này, không cn ngt bnh nhân khi máy th. Bnh nhân vn đc tip tc th máy
trong sut quá trình hút đm và kh nng mt PEEP thp hn nên có th nh hng
ca thi gian hút đm lên bnh nhân không còn quá trm trng nh trong trng
hp dùng sonde hút đm h.

1.3.2. Tng quan v các loi sonde hút đm
Sonde hút đm là loi ng thông, có nhiu l bên, kích thc nh đ có th lun
quan ng ni khí qun hoc canun m khí qun vào các tiu ph qun đ hút các
cht tit đng hô hp.
Có nhiu loi ng sonde hút đm khác nhau đc áp dng trên lâm sàng
Sonde hút h không có ca s bên:

8

Hình 1.2 Sonde hút h không có ca s bên
Sonde hút h, có ca s bên:

Hình 1.3. Sonde hút h, có ca s bên


Sonde hút kín:


Hình 1.4. Sonde hút kín:

1.4. Các quy trình hút đm  bnh nhân th máy
Thang Long University Library
9

Hút đm  các bnh nhân th máy là thao tác loi b cht tit đng hô hp  trong
khí, ph qun bnh nhân đang th máy. Nó giúp duy trì s thông thông thoáng
đng dn khí, giúp đm bo s trao đi oxy và thi carbonic ca bnh nhân tt

hn. Nó gii phóng các đm dãi  đng làm gim nguy c viêm phi do  đng
đm dãi. Ngoài ra nó còn kích thích phn x ho giúp thi đm t nhng nhánh ph
qun nh hn ra khí qun hoc ph qun ln hn. Tuy nhiên vic đa mt ng
thông t ngoài vào phi bnh nhân có th làm gia tng nguy c đa vi trùng vào
phi bnh nhân, do đó nó đòi hi phi đm bo vô trùng nghiêm ngt [7].
Hin nay có rt nhiu tài liu đ cp các quy trình hút đm khác nhau trên bnh
nhân th máy.

1.4.1. Quy trình hút đm theo tác gi Elizabeth Jacquelin Mill:
Theo tác gi Elizabeth Jacquelin Mill [7] trong “ Nursing procedure 2004”: các
bc ca quy trình hút đm nh sau:
 Trc khi hút: ánh giá bnh nhân cn hút đm hoc hút đm khi có y lnh
ca bác s.
 ánh giá các ch s sinh tn ca bnh nhân, âm thanh th ca bnh nhân đ
so sánh sau khi hút. ánh giá giá tr khí máu và mc đ bão hòa oxy máu
ca bnh nhân, đánh giá kh nng ho ca bnh nhân vì điu này đánh giá kh
nng vn chuyn đm t các nhánh ph qun nh xung các nhánh ph qun
ln và khí qun.
 Ra tay. eo các trang thit b bo h phù hp, đm bo trn tnh, an thn
cho bnh nhân.
 iu chnh bnh nhân lên t th Fowler nu tình trng bnh nhân cho phép.
 M np chai dung dch nc mui sinh lí hoc nc ct
 M gói cha các phng tin vô trùng
 M bao cha sonde vô khun.
 m bo k thut vô trùng nghiêm ngt đ m gói cha ng sonde, cm
sonde bng gng vô trùng. Nu dùng sonde hút 1 ln: M bao ng thông,
eo gng tay, sau đó dùng tay không thun nh bên gng hu trùng và tay
thun nh gng vô trùng.
10

 Tri mt sng vô trùng lên ngc bnh nhân đ có thêm khu vc thao tác vô
trùng
 Dùng bàn tay thun ly ng sonde hút ra khi bao, cun nó li đ không
chm vào các vt hu trùng
 Dùng bàn tay không thun vào các vic: đ nc hoc nc mui sinh lí vào
các cc cha, tháo lp ng máy th vào ng ni khí qun/ canule m khí
qun và lp sonde hút vào máy hút.
 Dùng tay không thun cài đt áp lc hút, thông thng 80-120 mmHg. Áp
lc hút ln hn có th hút các cht tit tn hn nhng li có th gây tn
thng niêm mc đng hô hp.
 Nhúng đu ng thông vào dung dch nc mui sinh lí hoc nc ct vô
trùng, bt ca s bên đ hút mt chút dung dch này vào lòng sonde hút đ
bôi trn trong lòng sonde giúp các cht tit hút qua đc d dàng.
 Nu bnh nhân đang đc th máy, làm tng oxy máu bnh nhân bng cách
chnh t l oxy trong khí th vào lên 100% hoc ngi tr th b máy th,
bóp bóng ambu vi lu lng oxy 15l/ph trong 6 nhp. Vi nhng bnh nhân
th máy có PEEP thì cng phi bóp bóng có van PEEP.
 Dùng tay không vô trùng tháo máy th khi bnh nhân, dùng tay vô trùng
nh nhàng đa sonde vào sâu trong ng ni khí qun hoc canule m khí
qun đn khi thy có cn tr.
 Tay không vô trùng cm ng máy hút và bt ca s bên, đng thi gi c
đnh đu ng ni khí qun. Tay vô trùng cm ng sonde rút ra và xoay nh
nhàng đ tránh gây tn thng niêm mc bnh nhân. ng tác hút không
đc kéo dài quá 10 giây đ tránh tình trng thiu oxy máu.
 Nên tip tc cung cp oxy gia các ln hút đ ngn nga hoc gim tình
trng thiu oxy.
 Quan sát tình trng bnh nhân trong và sau khi thao tác hút.
 Các bin chng có th xy ra trong quá trình hút đm:
+ Khi hút đm, đng thi ta hút luôn c oxy ra nên bnh nhân có th
xut hin tình trng thiu oxy, biu hin  tình trng st gim SpO2.

Thang Long University Library
11

hoc trên khí máu. Bnh nhân cng đáp ng bng các thay đi v nhp
th.
+ Các lon nhp tim có th xut hin do tình trng thiu oxy hoc kích
thích thn kinh ph v trong cây ph qun. Chn thng khí ph qun
có th xy ra, đc bit khi hút vi áp lc ln.
+ Thn trng khi hút đm dãi  bnh nhân có tng áp lc ni si vì áp
lc ni s có th gia tng trong quá trình hút đm cho bnh nhân.
+ Nhng bnh nhân có tình trng co tht ph qun có th đng tác hút
kích thích cn co tht ph qun.
Quy trình trên ch yu hng đn áp dng cho sonde hút đm h. Trong quy trình
này có vài đim lu ý cho vic hút đm kín, tuy vy cng không nêu c th thi
gian hút đm đi vi hút bng sonde hút kín.

1.4.2. Quy trình hút đm hin đang đc áp dng ti Bnh vin Bnh Nhit đi
Trung ng:[1]
 iu dng đi m, đeo khu trang, ra tay.
 Gii thích cho bnh nhân v mc đích ca vic sp làm (nu đc)
 V rung t đáy phi lên
 Nhn đnh các thông s FiO2, SpO2, PEEP nu bnh nhân th máy, Các chn
đoán: Un ván, Tng áp lc ni s.
 Tng nng đ oxy trong khí th vào trc, trong và sau hút 3 phút (nu th máy)
 M sonde hút (nu dùng sonde hút h)
 iu dng đi gng vô khun nu hút sonde hút h hoc gng sch nu sonde
hút kín.
 Ni sonde hút vi dây hút
 Bt máy hút, kim tra áp lc hút
 a sonde hút vào nh nhàng, đn khi có cm giác chm sonde vào niêm mc

 Rút sonde ra 1-2 cm, bt đu hút (bng cách đy ca s bên vi sonde hút h
hoc n van hút vi sonde hút kín, trong quá trình hút va hút va xoay nh
sonde hút.
 Tin hành hút  3 t th: Nga, nghiêng phi, nghiêng trái nu có th đc
12

 Hút tráng sonde và lp li đng tác hút đn khi sch đm
 Tt máy, tháo sonde hút, ngâm vào dung dch sát khun
 Giúp bnh nhân v t th thoi mái
 Thay chai dung dch tráng sonde
 Thu dn dng c
 Ghi phiu chm sóc
Các quy trình hút đm nêu trong sách K thut điu dng và các quy trình k thut
ban hành ni b ca Bnh vin Bch Mai, cng tng t quy trình trên và đu cha
có quy trình riêng cho sonde hút đm kín, đc bit cha có quy đinh v thi gian
mt ln hút đm đi vi sonde hút đm kín.
1.5. Các nghiên cu v hút đm  bênh nhân th máy
Có mt s nghiên cu nc ngoài v tác đng ca vic hút đm đn sc cn đng
th và PEEP ni sinh nh nghiên cu ca Jean Guglielminotti và cng s [8],
nghiên cu ca Maria-del-Mar Fernández chng minh vic dùng sonde hút kín giúp
gim s tht thoát th tích, không gây st gim SpO2 đáng k và không gây bin
chng đi vi các bnh nhân dung phng thc th máy th tích [10]. Nghiên cu
ca Maurizio Cereda và cng s cng cho kt qu tng t [11]. Còn đa s các
nghiên cu khác ch yu đánh giá vai trò ca sonde hút đm kín đn vic hn ch t
l nhim trùng bnh vin, t l t vong chung.
Hin chng tôi cha tìm thy nghiên cu nào trong nc v vn đ này

Thang Long University Library
13

CHNG 2:
I TNG VÀ PHNG PHÁP NGHIÊN CU

2.1. i tng nghiên cu:
Các bnh nhân th máy có hút đm bng sonde hút đm kín ti khoa iu tr tích
cc, Bnh vin Bnh nhit đi trung ng trong thi gian t 15/9/2011 đn
15/12/2011
2.2. Các k thut và thit b dùng trong nghiên cu
 Sonde hút đm kín ca công ty Kimberly Clark
 Máy hút đm: Loi máy hút đm gn tng, dùng khí hút trung tâm ca
hãng Drager, áp lc hút đt 100 mmHg.
 ng h bm giây đin t.
 B đo SpO2 ca máy monitor Nihon Kohden.
2.3. Phng pháp nghiên cu
Thit k nghiên cu: Nghiên cu tin cu mô t da trên mu phiu thu thp thông
tin thng nht.
Phng pháp chn mu: Chn mu toàn th trong thi gian nghiên cu
Phng pháp thu thp s liu:
 Ghi nhn các bin s, ch s v th máy trên máy th, quan sát vic hút
đm và ghi nhn thi gian hút đm bng cách quan sát và dùng đng h
bm giây.
 o SpO2 bng phng pháp kép sensor SpO2  đu ngón tay tr.
 Theo dõi nhp tim bng s đo nhp tim trên monitor.
 Quan sát, ghi nhn các bin chng co git, chy máu, nhp chm,… (nu có)
 Dùng bnh án nghiên cu thng nht (xem ph lc)
2.4. Các ch s và bin s thu thp trong nghiên cu.
 Ch s thông tin chung v bnh nhân, gm các bin: tui, gii, chn đoán
bnh.
14

 Ch s v c hc phi và th máy: Bao gm các bin s: Loi máy th,
phng thc th, FiO2, PEEP trc khi hút đm, PEEP thp nht trong khi
đang hút đm  các t th nga, nghiêng phi, nghiêng trái, t đó tính ra
mc st gim PEEP trong mi ln hút đm.
 Ch s v thi gian thc hin gm các bin s: Thi gian đa sonde vào, thi
gian rút và hút đm ra,  tng t th nm nga, nghiêng phi, nghiêng trái.
Tng thi gian đ hút đm  c 3 t th:
 Ch s đ bão hòa oxy máu gm các bin s: Giá tr SpO2 sau mi ln hút
đm, t đó tính ra mc st gim SpO2 sau mi ln hút đm.
 Nhp tim ca bnh nhân: Ghi nhn nhp tim trc khi hút và sau mi ln hút
đm, t đó tính ra s thay đi nhp tim sau mi ln hút đm.
 Các bin chng (nu có) ca quá trình hút đm: mch chm, ri lon nhp
tim, co git, ngng th
2.5. X lý s liu:
Thông tin đc qun lý bng phn mm SPSS 11.5.
X lý s liu bng các thut toán thng kê, trong đó mô t các t l, giá tr trung
bình, so sánh các t l bng test Chi-square, so sánh các giá tr trung bình bng test
Student và xác đnh tng quan bng h s tng quan Peason.
2.6. o đc trong nghiên cu:
Nghiên cu thun túy mô t và phân tích các quy trình hin đang áp dng. Không
có can thip có nguy c gây hi trên bnh nhân. Các thông tin cá nhân ca bnh
nhân trong nghiên cu đc mã hóa. Thit k nghiên cu đã đc Hi đng đo
đc Bnh vin Bnh nhit đi trung ng phê duyt.
Thang Long University Library
15

CHNG 3:
KT QU
3.1. Các thông tin chung v bnh nhân
3.1.1. Tui và gii ca các bnh nhân nghiên cu

Có 100 bnh nhân đc kho sát thao tác hút đm trong nghiên cu (mi bnh
nhân hút 3 lt  3 t th), trong đó có 18 bnh nhân n, 82 bnh nhân nam.


Hình 3.1. : Phân b v gii tính bnh nhân
Bng 3.1 Phân b v đ tui
Tui S bnh nhân T l %
<20 10 10
20-40 32 32
41-60 34 34
>60 24 24
Tng 100 100






16

3.1.2. Chn đoán lâm sàng ca các bnh nhân nghiên cu
Bng 3.2. Chn đoán lâm sàng
Chn đoán lâm sàng S bnh nhân T l %
Viêm phi 26 26
Viêm não/ màng não 25 25
Un ván 24 24
Nhim khun huyt 19 19
Hôn mê gan 3 3
Bnh khác 3 3
Tng 100 100

3.1.3. Các thông s th máy
Bng 3.3. Loi máy th đc s dng
Loi máy th S BN dùng T l %
Puritan Bennett 840 36 36
Drager Evita 4 32 32
Drager Savina 28 28
T-bird Vela 2 2
Esprit 1 1
Newport E150 1 1
Tng 100 100

Bng 3.4. Các phng thc thông khí nhân to đc dùng
Phng thc TKNT S BN đc dùng T l %
VCV-AC 55 55
PCV-AC 34 34
PSV 6 6
SIMV 3 3
VC+ 2 2
Tng 100 100
Thang Long University Library
17


Hình 3.2. Mc FiO2 ca các bnh nhân th máy
3.2. Thi gian thc hin hút đm kín
Bng 3.6. Thi gian thc hin thao tác hút đm
T th BN khi hút Thi gian đa
sonde vào (s)
Thi gian hút đm

ra (s)
Tng thi gian thc
hin (s)
Nm nga 8,1 + 2,3 16,3 + 3,2 24,4 + 5,5
Nghiêng phi 7,4 + 1,7 15,5 + 3,0 22,9 + 4,6
Nghiêng trái 7,3 + 1,8 15,6 + 3,3 22,9 + 4,9
Tính chung c 3 t
th
7,7 + 2,1 15,8 + 3,1 23,4 + 4,9

Tng thi gian mt ln thao tác hút đm vi c 3 t th :
47,7 + 8,0 giây (ngn nht: 30 giây, dài nht 70 giây
Bng 3.7. T l thc hin đc tiêu chun hút đm mt ln di 15 giây
Hút > 15 s
T th BN khi hút Hút < 15s
15-20s 21-30s >30s
Nm nga (n=100) 3 20 68 9
Nghiêng phi (n=100) 2 27 69 2
Nghiêng trái (n=100) 4 29 62 5
Tính chung c 3 t th 9 (3%) 76 (25%) 199 (66%) 16 (5%)

18

3.3. Thay đi v SpO2 trên bnh nhân hút đm

Bng 3.8. Thay đi v SpO2 trong 3 ln hút đm


Bng 3.9. Tác đng ca hút đm đn SpO2 máu
Ln hút

SpO2 trung bình p (*)
Trc hút đm 95,7 + 3,8
Sau hút t th nga 96,2 + 3,5 > 0,05
Sau hút t th nghiêng phi 95,7 + 3,9 > 0,05
Sau hút t th nghiêng trái 95,6 + 4,3 > 0,05
(*)So sánh ghép cp vi giá tr SpO2 trc khi hút đm.
Bng 3.10. nh hng ca thi gian hút đm đn SpO2
Thi gian hút Mc st gim SpO2 (%) p
< 15 s 1,0 + 4,7
15-20 s 0,8 + 3,1 >0,05
21-30s 0,9 + 4,0 >0,05
>30s 1,1 + 4,0 >0,05

Gia thi gian hút đm vi SpO2 hu nh không có mi tng quan tuyn tính
(vi R = 0,12 trong phép th tng quan Peason)

Thang Long University Library
19

Bng 3.11. Tác đng ca thi gian hút đm  nhng nhóm bnh nhân th vi
FiO2 khác nhau:
Thi gian hút đm
FiO2 (%)
< 15s 15-20s 21-30s >30s
<60 0/4 0/55 0/155 2/5
61-80 0/2 0/12 2/24 3/6
>80 0/3 1/9 5/19 6/6

3.4. Thay đi v PEEP trên bnh nhân hút đm
3.4.1. S thay đi PEEP trong khi hút đm

Bng 3.12. St gim PEEP trong mi ln hút đm
Giá tr PEEP Giá tr TB Thp nht Cao nht
Trong khi hút t th nga 4,5 + 5,2 -4 13
Trong khi hút t th nghiêng phi 5,7 + 6,0 -5 20
Trong khi hút t th nghiêng trái 4,9 + 5,1 -4 11
Tính chung 5,0 + 5,4 -5 20

3.4.2. nh hng ca thi gian hút đm đn PEEP
Bng 3.13. nh hng ca thi gian hút đn PEEP
Thi gian hút Mc st gim PEEP (%) p
< 15 s (n=9) 3,2 + 4,7
15-20 s (n=76) 5,1 + 4,0 >0,05
21-30s (n= 165) 5,7 + 4,6 >0,05
>30s (n= 17) 9,2 + 5,0 <0,05

3.4.3. Tng quan gia thi gian hút đm vi s thay đi PEEP:
Gia thi gian hút đm vi mc st gim PEEP hu nh không có mi tng quan
tuyn tính (vi R = 0,14 trong phép th tng quan Peason)

3.5.
20

3.6. Thay đi lâm sàng trên bnh nhân hút đm
3.6.1. Thay đi nhp tim ca bnh nhân sau khi hút đm
Bng 3.14. Tng nhp tim trên bnh nhân sau khi hút đm:
Thi gian hút Mc tng nhp tim T l tng so vi nhp tim
c bn trc đó (%)
< 15 s (n=9) 5,2 + 3,1 5,2
15-20 s (n=76) 7,8 + 6,2 7,2
21-30s (n= 165) 8,2 + 4,7 7,1

>30s (n= 17) 12,9 + 1,8 11,4

3.6.2. T l các tai bin xy ra
Trong 300 ln hút đm, không có trng hp nào xut hin bt k tai bin: nhp
chm, co git, chy máu, vv.
Thang Long University Library
21

CHNG 4:
BÀN LUN

4.1. Bàn lun v Các thông tin chung v bnh nhân
Trong s 100 bnh nhân đc kho sát, đa s các bnh nhân là nam gii, do các
bnh nhân đc thu thp ngu nhiên theo m toàn th nên t l này không phn ánh
điu gì riêng mà ch đn thun là t l bnh nhân nam ti thi đim đó  khoa iu
tr tích cc Bnh vin Bnh nhit đi Trung ng ch yu là nam gii
V đ tui: Cng có s phân b khá đng đu  các la tui 20-40, 41-60, và trên
60 tui. S lng các bnh nhân di 20 tui có thp hn so vi các nhóm tui khác
do Bnh vin Bnh Nhit đi Trung ng cha có khoa Nhi nên rt ít các bnh
nhân nh tui vào nhp vin, trong đó k c các bnh nhân ti khoa iu tr tích
cc.
Các mt bnh ch yu là Viêm phi (26%), Nhim khun huyt (19%) là nhng
bnh nhân có tn thng phi trc tip hoc gián tip (do ARDS). Nhng bnh
nhân này thng là có tình trng suy hô hp rt nng, đòi hi phi th máy vi FiO2
cao và PEEP cao và là nhng bnh nhân tim nng có nhng bt n v oxy máu và
nguy c tai bin khi hút đm.
V các loi máy th và phng thc th máy đc áp dng: Hu ht các bnh nhân
đu đc th máy bng các loi máy th cao cp nh Puritan Bennett 840, Drager
Evita 4, Drager Savina nên các thông s đô đc trên máy nh PEEP, FiO2 là nhy
và đáng tin cy

Phng thc th máy ch yu cùng là 2 phng thc th kim soát th tích VCV-
AC và kim soát áp lc PCV-AC. ây là nhng phng thc th tng đng vi
các bnh nhân trong nhng nghiên cu ca Jean Guglielminotti, Jean-Marie
Desmonts và Maria-del-Mar Fernández,
Maurizio Cereda [8,9,11].
4.2. Bàn lun v hi gian thc hin hút đm kín
V thi gian thc hin thao tác hút đm. Nhìn cung  t th nm nga, thi gian
đa sonde vào, thi gian hút đm ra hi dài hn mt chút so vi 2 t th nghiêng.
iu này có th do hu ht các bnh nhân bt đu hút đm vi t th nga. Khi đó 
trong lòng ng ni khí qun còn khô, có th có đm bám dính nên đng tác đa
22

sonde vào khó khn hn. Trong thì hút đm ra thì do là ln hút đu nên trong đng
dn khí có nhiu đm hn nên các điu dng cúng có xu hng hút trong thi gian
lâu hn.
Nhìn chung vi c 3 t th, tng thi gian thc hin c thao tác hút đm trung bình
ht 23,4 +
4,9 giây. iu này chng t vic thc hin quy tc hút đm trong vòng
di 15 giây (theo Elizabeth Jacqueline Mill [7] là di 10 giây) là điu rt khó
thc hin khi hút bng sonde hút đm kín.
Thc t này cng đc chng t khi ch có 9% s các ln hút đm thc hin đc
trong thi gian di 15 giây. 25% s ln hút đm thc hin đc trong vòng 15-20
giây còn hu ht (66%) phi thc hin trong 21-30 giây và cá bit có 5% phi thc
hin hút trong vòng trên 30 giây.
4.3. Bàn lun v thay đi v SpO2 trên bnh nhân hút đm kín
V tác đng ca vic hút đm đn SpO2 máu:
Kt qu nghiên cu cho thy thay đi SpO2 trung bình không có ý ngha thng kê.
Kt qu này cng thng nht vi các nghiên cu ca Jean Guglielminotti, Jean-
Marie Desmonts, Maria-del-Mar Fernández và
Maurizio Cereda [8,10,11].

Tuy vy, trc khi hút đm ch có 5 bnh nhân có SpO2 di 90%. Sau ln hút th
nht (t th nga) còn 3 bnh nhân có SpO2 di 90%, có th nh vic hút đm
gii phóng bt đm dãi hoc do di tác dng ca vic tng FiO2 lên 100% trong
quá trình hút đm giúp ci thin SpO2  2 bnh nhân. Nhng sang ln hút th 2 thì
có 8 bnh nhân và ln hút th 3 có 11 bnh nhân có SpO2 di 90%. iu này có
ngha là vi nhng bnh nhân thiu oxy máu nhiu, vic kéo dài s ln hút có th
dn đn tiêu th oxy d tr ca bnh nhân và dn đn tình trng gim oxy máu.
iu này cng đúng vi nhng bnh nhân phi th vi FiO2 cao, khi đó thì kh
nng bù d tr oxy bng cách tng FiO2 lên 100% không còn hoc ch còn rt ít ý
ngha. Trong s các bnh nhân phi th vi FiO2 trên 80% thì 5/19 (26,3%) s bnh
nhân hút đm trong 21-30 giây b gim SpO2 xung di 90% và 6/6 (100%) s
bnh nhân hút đm trong thi gian trên 30 giây b gim SpO2 xung di 90%.
4.4. Bàn lun v thay đi v PEEP trên bnh nhân hút đm kín
Mc dù dùng áp lc hút 100 mm Hg (tng đng 140 cm H2O) nhng ch làm
gim PEEP trung bình xung 5 cm H2O (Cao nht gây st PEEP 20 cm H2O. iu
Thang Long University Library
23

này do khu kính sonde hút nh, do vy lu lng khí do máy hút hút ra có th thp
hn nhiu so vi dòng khí th ra ca bnh nhân, Hn na do sonde hút nm trong
long ng ni khí qun làm cn tr dòng khí th ra do vy gi cho mc st gim
PEEP tng đi thp. Tuy vy  nhng bnh nhân có thi gian hút kéo dài trên 30
giây, tình trng st gim PEEP trm trng hn (trung bình 9,2 +
5,0 cmH2O). iu
này tuy không gây mt PEEP hoàn toàn  nhng bnh nhân cài đt PEEP cao vì
mc PEEP 10 cm H2O ch tng đng mc đt PEEP  nhng trng hp ARDS
không quá trm trng (yêu cu FiO2 t 50% tr xung) [12]
4.5. Bàn lun v thay đi lâm sàng trên bnh nhân hút đm kín
Trong s các thay đi lâm sàng, hu ht các bnh nhân trong khi hút đm đu có
tng nhp tim, trong đó nhóm bnh nhân đc hút đm trong thi gian trên 30 giây

có mc tng trên 10% và tng có ý ngha thng kê so vi thi đim trc hút đm.
Các bnh nhân sau hút đm vi bt k thi gian ngn hay dài đu không thy xut
hin các tai bin nh nhp chm, lon nhp tim hoc co git. Kt qu này cng tng
đng vi các nghiên cu ca Maria-del-Mar Fernández,
Maurizio Cereda [10,11].
24

KT LUN

1. V vic áp dng quy trình hút đm h trên bnh nhân có sonde hút đm kín:
97% các bnh nhân có sonde hút đm kín không thc hin đc thao tác hút
đm di 15 giây, trong đó 25% phi hút trong 15-20 giây, 66% phi hút
trong 21-30 giây và 5% phi hút trong thi gian kéo dài trên 30 giây.
2. Hút đm bng sonde hút kín trong thi gian di 30 giây là an toàn vi đa s
các bnh nhân: Không làm SpO2 st gim có ý ngha, ch làm gim PEEP 
mc di 5,7 + 4,6 cm H2O, Nhp tim tng di 10%. Nu hút vi thi
gian trên 30 giây gây tng nhp tim trên 10% đi vi các bnh nhân và gây
st gim PEEP  mc 9,2cm H2O. Vi nhng bnh nhân th máy vi FiO2
>80% nu thi gian hút trên 20 giây có nguy c gây tt SpO2 trên 26%.
Thang Long University Library
25

KHUYN NGH

1. Hút đm bng sonde hút đm kín ngoài các u đim làm gim nguy c viêm
phi  bnh nhân th máy còn an toàn vi ngi bnh, đc bit đi vi các
bnh nhân suy hô hp nng, có th máy vi PEEP cao vì ít gây mt PEEP và
gim oxy máu trong quá trình hút.
2. Quy trình hút đm kín có th chp nhn thi gian hút ti 30 giây nhng vi
nhng bnh nhân phi th máy vi FiO2 cao ch nên hút trong thi gian di

20 giây
3. Nghiên cu này vi 300 ln hút đm nên lc nghiên cu còn yu. Nên có
nhng nghiên cu ln hn v vn đ này đ đ xut quy trình hút đm trên
bnh nhân th máy bng sonde hút đm kín mt cách hoàn chnh.