Giáo án đại số 9 Tiết 40: Giải bài toán bằng cách lập hệ phương trình

Giáo án dự thi GVDG cấp tỉnh năm học 2009 - 2010
Tiết: 40 §5. GIẢI BÀI TOÁN BẰNG CÁCH
LẬP HỆ PHƯƠNG TRÌNH

A. MỤC TIÊU
• HS nắm được phương pháp giải bài toán bằng cách lập hệ phương trình bậc
nhất hai ẩn.
• HS có kó năng:
+ Biết cách chuyển bài toán có lời văn sang bài toán giải hệ phương trình
bậc nhất hai ẩn.
+ Vận dụng được các bước giải bài toán bằng cách lập hệ phương trình bậc
nhất hai ẩn để giải các loại toán về phép viết số, quan hệ số, toán chuyển
động.
B. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS
• GV : Bảng phụ ghi sẵn các bước giải bài toán bằng cách lập phương
trình, câu hỏi, đề bài, …
*Bảng phụ 1:
*Bảng phụ 2:
*Bảng phụ 3:
Người soạn: Trần Ngọc Duy - GV trường THCS – DTNT Ba Tơ 1
Các bước giải bài toán bằng cách lập hệ phương trình :có 3 bước.
Bước 1. Lập hệ phương trình
- Chọn hai ẩn số và đặt điều kiện thích hợp cho ẩn số.
- Biểu diễn các đại lượng chưa biết theo các ẩn và các đại lượng đã biết.
- Lập hai phương trình biểu thò mối quan hệ giữa các đại lượng.
Bước 2. Giải hệ phương trình.
Bước 3. Trả lời : Kiểm tra xem trong các nghiệm của hệ phương trình, nghiệm nào
thoả mãn điều kiện của ẩn, nghiệm nào không, rồi kết luận.
Bài toán cổ:
Vừa gà vừa chó
Bó lại cho tròn

Ba mươi sáu con
Một trăm chân chẵn
Hỏi có bao nhiêu gà, bao nhiêu chó?
Giáo án dự thi GVDG cấp tỉnh năm học 2009 - 2010
Số con Số chân
Gà x
2x
Chó
36 - x
4(36 – x)
Gà và chó 36 100
*Bảng phụ 4:
*Bảng phụ 5:
*Bảng phụ 6:
Xe S (km) V (km/h) T (h)
Tải
14
5
x
x
9 14
1
5 5
+ =
Khách
9
5
y
y
1 h 48 ph =

9
5
* Bảng phụ 7:
*Bảng phụ 8:
Ơtơ
S
(km)
V
(km/h)
T
(giờ)
Dự định
x y
Thực tế
Nếu đi
chậm
x 35 y+2
Nếu đi
nhanh
x 50 y-1
Người soạn: Trần Ngọc Duy - GV trường THCS – DTNT Ba Tơ 2
Tìm hai số biết tổng của chúng bằng 156, nếu
lấy số lớn chia cho số nhỏ thì được thương là 6
và số dư là 9
Một chiếc xe tải đi từ TP.Hồ Chí Minh đến TP.Cần
Thơ, quảng đường dài 189 km. Sau khi xe tải xuất
phát 1 giờ, một chiếc xe khách bắt đầu đi từ TP.Cần
Thơ về TP.Hồ Chí Minh và gặp xe tải sau khi đã đi
được 1 giờ 48 phút. Tính vận tốc của mỗi xe, biết
rằng mỗi giờ xe khách đi nhanh hơn xe tải 13 km.

Một ơ tơ đi từ A và dự định đến B lúc 12 giờ trưa. Nếu
xe chạy với vận tốc 35 km/h thì sẽ đến B chậm 2 giờ
so với dự định. Nếu xe chạy với vận tốc 50 km/h thì sẽ
đến B sớm 1 giờ so với dự định. Tính độ dài quảng
đường AB và thời điểm xuất phát của ơtơ tại A.
Giáo án dự thi GVDG cấp tỉnh năm học 2009 - 2010
HS : Bảng nhóm, bút dạ.
C. TIẾN TRÌNH DẠY – HỌC
Người soạn: Trần Ngọc Duy - GV trường THCS – DTNT Ba Tơ 3
Giáo án dự thi GVDG cấp tỉnh năm học 2009 - 2010
Người soạn: Trần Ngọc Duy - GV trường THCS – DTNT Ba Tơ 4
Hoạt động của GV Hoạt động của HS
Hoạt động 1
KIỂM TRA KIẾN THỨC CŨ VÀ DẪN DẮT VÀO BÀI MỚI (8 phút)
GV : ở lớp 8 các em đã giải toán bằng cách lập
phương trình. Em hãy nhắc lại các bước giải ?
Sau đó, GV treo bảng phụ 1 “Tóm tắt các bước giải
bài toán bằng cách lập phương trình” để HS ghi nhớ.
GV : Em hãy nhắc lại một số dạng toán bậc nhất giải
bằng cách lập phương trình?
GV: Treo bảng phụ 2 (bài tốn cổ )
GV: - Bài toán có mấy đối tượng tham gia? Có bao
nhiêu đại lượng?
- Bài toán tìm gì? Đã cho biết những gì? Giải bằng
cách nào?
- Bài toán này ta đã học ở lớp 8. Giải bằng cách nào?
- GV treo bảng phụ 3
GV: ta có phương trình 2x + 4(36 – x) = 100

⇔

x = 22 (thỏa mãn điều kiện )
GV: Vậy có bao nhiêu gà? Bao nhiêu chó?
GV: Bài toán này. Em nào có cách giải khác?
GV: (gợi ý)
HS trả lời: Giải bài toán bằng
cách lập phương trình có 3 bước.
Bước 1. Lập phương trình
- Chọn ẩn số và đặt điều kiện
thích hợp cho ẩn số.
- Biểu diễn các đại lượng chưa
biết theo ẩn và các đại lượng đã
biết.
- Lập phương trình biểu thò mối
quan hệ giữa các đại lượng.
Bước 2. Giải phương trình.
Bước 3. Trả lời : Kiểm tra xem
trong các nghiệm của phương
trình, nghiệm nào thoả mãn điều
kiện của ẩn, nghiệm nào không,
rồi kết luận.
HS : Toán chuyển động, toán
năng suất, toán quan hệ số, phép
viết số, toán làm chung làm
riêng…
HS: Đọc đề bài tốn
HS: có 2 đối tượng : gà và chó;
có 2 đại lượng: số con và số chân
HS: Tìm số con gà và số con chó.
Biết số gà và chó là 36 con; có
100 chân

HS: Giải bằng cách lập phương
trình
HS: có 22 con gà và 14 con chó
Bài toán cổ:
Vừa gà vừa chó
Bó lại cho tròn
Ba mươi sáu con
Một trăm chân chẵn
Hỏi có bao nhiêu gà, bao nhiêu chó?
Tìm hai số biết tổng của chúng bằng 156, nếu

lấy số lớn chia cho số nhỏ thì được thương là 6

Một chiếc xe tải đi từ TP.Hồ Chí Minh đến
TP.Cần Thơ, quảng đường dài 189 km. Sau khi xe
tải xuất phát 1 giờ, một chiếc xe khách bắt đầu đi
từ TP.Cần Thơ về TP.Hồ Chí Minh và gặp xe tải
sau khi đã đi được 1 giờ 48 phút. Tính vận tốc của
mỗi xe, biết rằng mỗi giờ xe khách đi nhanh hơn
xe tải 13 km. ?
3
?
4
?
5
Số con Số chân
Gà x
2x
Chó
36 - x

4(36 – x)
Gà và chó 36 100
Giáo án dự thi GVDG cấp tỉnh năm học 2009 - 2010
Hoạt động 3: CỦNG CỐ (2 phút)
GV: Cho HS nhắc lại các bước giải bài toán bằng cách lập hệ phương trình
Hoạt động 4: HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀØ (3 phút)
- Học lại 3 bước giải bài toán bằng cách lập hệ phương trình
- Hãy nhắc lại cách viết một số tự nhiên dưới dạng tổng các lũy thừa của 10.
- Xem ví dụ 1 SGK trang 20. Đây là 1 dạng toán viết số
Chú ý:
yxxy += 10

xyyx += 10
- Làm các bài tập đã cho về nhà
- Xem lại cách giải hệ phương trình bằng cáh đặt ẩn phụ
- Đọc trước bài 6. Giải toán bằng cách lập hệ phương trình (tiếp)
- Làm thêm các bài tập 35, 36, 37, 38 tr 9 SBT
Người soạn: Trần Ngọc Duy - GV trường THCS – DTNT Ba Tơ 5