kết quả chăm sóc người bệnh sau mổ nội soi viêm ruột thừa tại bệnh viện đa khoa đức giang năm 2013

1
T VNă

Viêm rut tha (VRT) là mt bnh thng gp nht trong các cp cu
ngoi khoa v bng. VRT có bnh cnh đa dng, không có triu chng lâm
sàng và cn lơm sƠng đc hiu, do vy vic chn đoán VRTcp vn là mt th
thách ln đi vi các bác s. NgƠy nay, dù đƣ có s h tr ca các phng tin
hin đi nh siêu ơm các loi, chp ct lp đin toán các loi, cng hng t
nhơn… th nhng vic chn đoán các trng hp VRTkhông có triu chng
đin hình vn có th b b sót và chúng ta vn còn gp nhiu các dng bin
chng ca VRTkhông có triu chng đin hình vn có th b b sót và chúng ta
vn còn gp nhiu các dng bin chng ca VRTnh viêm phúc mc và áp xe
rt tha.
Phng pháp điu tr hiu qu nht đi vi VRTchính là phu thut ct
b rut tha. Sau khi phu thut ct b rut tha, hu ht các bnh nhân (BN)
đu hi phc. Nhng nu trì hoãn, rut tha có th v, gây bnh nng và thm
chí có th t vong.
Phu thut ni soi ct rut tha trong điu tr VRT ngƠy cƠng đc s
dng ph bin vƠ đƣ khng đnh có nhiu u đim hn so vi phng pháp
truyn thng.
ƣ có nhiu đ tài y hc nghiên cu v đc đim lâm sàng và kt qu
điu tr phu thut viêm rut tha, nhng có ít đ tài nghiên cu v chm sóc
BN sau khi m. Do vy, đ góp phn chm sóc, theo dõi tt hn nhng BN m
rut tha, tôi đƣ tin hành nghiên cu đ tƠi: “Kt qu chm sóc ngi bnh
sau m ni soi viêm rut tha ti Bnh vin a khoa c Giang nm 2013”
vi hai mc tiêu chính sau:
1. Mô t kt qu chmăsócăngi bnh sau m ni soi viêm rut tha
ti bnh vinăaăkhoaăcăGiangănmă2013
2. Mô t mt s yu t liênăquanăđn kt qu chmăsóc ngi bnh
sau m ni soi rut tha ti Bnh vinăaăkhoaăc Giang nmă2013.
2

CHNGăI -TNGăQUANă

1.1.ăSălcăgiiăphuăvƠăchcănngăsinhălíăcaărutăthaă
1.1.1. Gii phu
Rut tha lƠ đon cui ca manh tràng, có hình chóp ln ngc, dài
trung bình 8 - 10cm, lúc đu nm  đáy manh trƠng song do sjw phát trin
không đng đu ca manh tràng làm cho rut tha xoay dn ra vƠ lên trên đ
cui cùng rut tha nm  h chu phi.
V trí ca rut tha so vi manh trƠng lƠ không thay đi, rut tha nm 
h chu phi nhng đu t do ca rut tha di đng và có th tìm thy  nhiu
v trí khác nhau nh trong tiu khung, sau manh tràng, sau hi tràng. Ngoài ra,
có mt t l bt thng v v trí ca rut tha nh: rut tha không nm  v trí
h chu pahir mà  di gan, gia các quai rut hoc  h chu trái trong
trng hp ngc ph tng.[1] [2]
im gp nhau ca 3 di c dc ca manh tràng là ch ni manh tràng
vi rut tha, các góc hi manh tràng khong 2 - 2,5cm. Có th da vào ch
hp li ca 3 di c dc  manh trƠng đ xác đnh gc rut tha khi tin hành
phu thut ct rut tha. [2]

Hình 1.1: V trí ca rut tha
Thang Long University Library
3
1.1.2. Sinh lý rut tha
ứ Trc đơy cho rng rut tha lƠ mt c quan vt tích không có chc
nng, nhng các bng chng gn đơy cho thy rut tha lƠ mt c quan min
dch, nó tham gia vƠo s ch tit globulin min dch nh IgA.
ứ Các t chc lympho  lp di niêm mc phát trin mnh lúc 20 - 30
tui, sau đó thoái trin dn, ngi trên 60 tui rut tha hu nh x teo, không
thy các hch lympho vƠ lƠm cho lòng rut tha nh li [1], [2].
1.2.ăSălcădchătăhcăviêmărutăthaăcpă

Viêm rut tha đƣ đc bit đn t th k XVI vƠ đn th k X, Pitz R
giáo s gii phu bnh  Boston ln đu tiên đƣ báo cáo v nhng vn đ chung
ca viêm rut tha cp và hu qu ca nó trc hi ngh các thy thuc M,
đng thi đ ngh đt tên cho bnh này là viêm rut tha.
Viêm rut tha cp là nguyên nhân hay gp nht trong cp cu bng
ngoi khoa. Ti Pháp, t l viêm rut tha t 40 đn 60 trng hp /100.000
dân. Ti M khong 1% các trng hp phu thut là do viêm rut tha.  Vit
Nam, theo Tôn Tht Bách và cng s, viêm rut tha chim 53,38% m cp
cu do bnh lý bng ti Bnh vin Vit c. Bnh rt him gp  tr em di 3
tui, tng dn và hay gp nht  thanh thiu niên, sau đó t l gp gim dn
theo tui nhng không him gp  ngi già. T l nam/n  ngi tr là 2/3,
sau đó gim dn và  ngi già t l này là 1/1.
Theo nhiu thng kê, t l viêm rut tha cp đƣ gim trong nhng nm
gn đơy vƠ t l t vong thp. Nghiên cu trên 1.000 trng hp viêm rut cp
ti bnh vin Royal Peeth - Australia t l t vong là 0,1%.  Bulgari (1996)
nghiên cu trong 10 nm, t l t vong do viêm rut tha là 0,29%. Vit Nam
tuy cha có thng kê đy đ nhng theo mt thng kê trong 5 nm (1974 -
1978) ti bnh vin Vit c, viêm rut tha cp chim trung bình 35,7% trong
tng s cp cu ngoi khoa. Ti khoa ngoi bnh vin Bch Mai (1998), viêm
rut tha cp chim 52% cp cu bng nói chung. Viêm rut tha cp gp 
mi la tui nhng nhiu nht  tui t 11 - 40, ít gp  tr nh di 2 tui và
ngi già trên 65 tui [7].
4
1.3.ăNguyênănhơnăhìnhăthƠnhăviêmărutăthaăcpă
VRT cp thng do ba nguyên nhân: lòng rut tha b tc, nhim trùng
và tc nghn mch máu.
Tc lòng rut tha do mt s nguyên nhân
ứ Do t bào niêm mc rut tha bong ra nút li, hoc do si phân lt vào
lòng rut tha, do giun chui vào, do dây chng đè gp gc rut tha, hoc do
phì đi quá mc ca các nang lympho.

ứ Co tht  gc hoc đáy rut tha.
ứ Rut tha b gp do dính hoc do dây chng.
Nhim trùng rut tha
ứ Sau khi b tc, vi khun trong lòng rut tha phát trin gây viêm.
ứ Nhim khun rut tha do nhim trùng huyt, xut phát t các  nhim
trùng  ni khác nh: phi, tai, mi, hng… tuy vy nguyên nhơn nƠy thng
him gp.
Tc nghn mch máu rut tha
ứ Tc lòng rut tha làm áp lc lòng rut tha tng lên gơy tc nghn các
mch máu nh ti nuôi dng thành rut tha gây ri lon tun hoàn.
ứ Nhim trùng: do đc t ca vi khun Gram âm, gây tc mch hoc có th
tc mch tiên phát là nguyên nhân ca viêm rut tha. [3] [5] [6]
1.4.ăTriuăchngălơmăsƠngăvƠăcnălơmăsƠngăcaăviêmărutăthaăcpă
1.4.1. c đim lâm sàng
ứ Triu chng toƠn thơn
BN thng st nh khong 37,5-38
o
C, mch 90-100 ln/phút. Nu st
cao 39-40
o
C thng lƠ VRT đƣ có bin chng nh viêm phúc mc hay áp xe
rut tha.
ứ Triu chng c nng
ứ au bng: lƠ triu chng khin BN phi nhp vin, lúc đu đau  vùng
quanh rn hoc h chu phi, ri sau vƠi gi khu trú  h chu phi hay lan
khp bng. au ơm  thnh thong tri lên. au không thƠnh cn lúc đu đau ít
sau đó đau tng lên [ ]. VRT do si phơn, do giun chui vƠo rut tha đau nhiu
Thang Long University Library
5
hn nhng st nh hoc không st. Thng d nhm chn đoán vi cn đau

qun thn, u nang bung trng phi xon hoc viêm m vòi trng [ 2].
ứ Nôn hay bun nôn: thng xut hin sau đau bng vƠi gi, tuy nhiên có
BN b VRT không nôn [1],[2].
ứ Các biu hin khác:
+ Có khi BN không trung tin, đi tin, bng chng hi.
+ ôi khi a chy kèm nôn d nhm vi ri lon tiêu hóa do ng đc thc n
hay viêm rut.
+ Triu chng tit niu khi rut tha nm  tiu khung sát bƠng quang [2 ],
[5].
ứ Triu chng thc th
ứ im đau: tùy thuc v trí rut tha mƠ đim đau có th  h chu phi,
trên mƠo chu, di gan, cnh rn, h chu trái, h v…thông thng lƠ đim
Mac Burney [5 ].
ứ Phn ng thƠnh bng: đó lƠ phn x co c thƠnh bng gơy nên do bác s
n sơu vƠo thƠnh bng. Vùng đau vƠ phn ng thƠnh bng lan rng thì nhim
trùng cƠng nng. Trong trng hp nghi ng phi khám vƠ theo dõi nhiu ln
đ so sánh.
ứ Co cng thƠnh bng: nhìn thy thƠnh bng kém di đng, các th c ni
lên rõ. Khi s nn cm giác thƠnh bng nh mt vt cng, BN có cm giác rt
đau.
ứ Phn ng di (du hiu Blumberg): phúc mc khi b kích thích bng biu
hin phn ng di dng tính. Khi tình trng viêm phúc mc đƣ rõ thì không
nên lƠm phn ng di vì BN rt đau. NgoƠi ra còn có du hiu Rovsing, du c
tht lng, du c bt.
ứ Thm trc trƠng: đi vi tr nh phi dùng ngón tay út, mc đích tìm
đim đau  túi cùng Douglas hoc túi cùng bên phi. Nhng đi vi tr nh du
hiu nƠy ít có giá tr vƠ thng VRT đƣ mun.
6
1.4.2. Triu chng cn lâm sàng
ứ Làm xét nghim công thc máu, máu chy máu đông.

+ Bch cu tng t 10.000 đn 15.000, song cn lu ý có t 10% đn
30% trng hp s lng bch cu không tng.
+ Bch cu đa nhơn trung tính tng (> 80%)
ứ Siêu âm: thy đng kính rut tha to hn bình thng. [4]
1.5.ăDinătinăvƠăbinăchngăcaăviêmărutăthaăcpă
1.5.1.Viêm phúc mc
Tình trng nhim trùng không còn khu trú  rut tha na mƠ lan rng
trong  phúc mc, gp đa s  tr nh. VRT tin trin thƠnh viêm phúc mc
theo nhiu cách, Monder chia viêm phúc mc rut tha nh sau:
ứ Viêm phúc mcătinătrin: sau 24 ậ 48 gi k t lúc có triu chng đu
tiên, đau d di hn, bng co cng, cm giác phúc mc rõ hn, tình trng
nhim trùng nhim đc vi st cao vƠ bch cu tng cao.
ứ Viêmăphúcămcăhaiăthì: VRT không đc chn đoán vƠ điu tr phu
thut, sau mt thi gian triu chng tm lng, khong vƠi ba ngƠy các du hiu
li xut hin nng hn vƠ biu hin thƠnh viêm phúc mc vi tình trng co cng
thƠnh bng lan rng, biu hin tc rut do lit rut vƠ tình trng nhim trùng
nhim đc rt nng.
ứ Viêmăphúcămcăbaăthì: VRT tin trin thƠnh áp xe, sau đó  áp xe v
m trƠn vƠo  phúc mc gơy viêm phúc mc rt nng [7] [8]
1.5.2. Áp xe rut tha
LƠ th viêm phúc mc khu trú ca VRT đƣ v nhng đc mc ni ln
vƠ các quai rut đn bao li hoc do đám quánh rut tha áp xe hóa. Sau giai
đon biu hin bnh kiu viêm rut tha, các triu chng lơm sang gim đi, vƠi
ngƠy sau đau li vi st vƠ bch cu tng cao thng trên 20 x 10
9
/L [5] [7]
1.5.3. ám quánh rut tha
ám quánh rut tha lƠ do rut tha b viêm nhng đƣ đc mc ni ln
vƠ các quai rut đn bao quanh, nh sc đ kháng ca BN tt vƠ thng đƣ
dùng kháng sinh nên quá trình viêm lui dn vƠ dp tt[2]

Thang Long University Library
7
BN vƠo vin sau vƠi ngƠy đau vùng h chu phi, st va vƠ khám bng
s đc mt mng cng  vùng h chu phi ranh gii không rõ rang.
ám quánh rut tha không có ch đnh m cp cu vì m s phá v
hƠng rƠo bo v lƠm tình trng nhim khun lan rng. Bnh s đc điu tr vi
kháng sinh vƠ theo dõi, sau 3 đn 6 tháng s đc ct rut tha ngui [5].
1.6.ăChăđnhăvƠăchngăchăđnhăphuăthutăviêm rutătha
Ch đnh: BN viêm rut tha
Chng ch đnh:
+ Chng ch đnh tuyt đi: đi vi ngi bnh thuc chng ch đnh ca
gây mê hi sc, bm khí phúc mc, bnh nhân ri lon đông máu
+ Chng ch đnh tng đi trong trng hp áp xe rut tha, viêm rut
tha hoi t có hoc cha có bin chng viêm phúc mc, nghi ng có bnh lý
ác tính, tin s m bng di rn và ph n có thai [3]
1.7.ăPhngăphápăđiuătrăviêmărutăthaăcpă
V nguyên tc mi VRT đu phi m cƠng sm cƠng tt, đc bit nhng
trng hp đƣ có bin chng viêm phúc mc, tr trng hp đám quánh vƠ áp
xe rut tha.
Không điu tr ni khoa bng kháng sinh vì kháng sinh có th lƠm gim
nh triu chng  giai đon đu, nhng khi viêm phúc mc hai thì xy ra lƠ rt
quan nguy him. Tuy rng dùng kháng sinh trc m lƠ cn thit vì nó hn ch
quá trình viêm vƠ các bin chng sau m.
Cho đn nay vn có hai phng pháp điu tr ct rut tha đó lƠ:
ứ M ct rut tha kinh đin vi đng m Mac Burney cho nhng trng
hp cha có bin chng vƠ đng gia hoc đng thng bên cho trng hp
viêm phúc mc nhng phi đm bo lƠm sao thám sát đc ht toƠn b vƠ lƠm
sch đc  phúc mc.
ứ M ct rut tha bng ni soi: đc thc hin ln đu tiên vƠo nm 1987
do Phillipe Mouret thc hin, vƠ sau đó phu thut ni soi đc phát trin mnh

nh vƠo s phóng đi hình nh các tng trên mƠng hình. Ti nc ta, phu thut
ct rut tha ni soi đc thc hin ln đu tiên vƠo tháng 2 nm 1999 ti bnh
8
vin Trung ng Hu vƠ sau đó nó đc áp dng rng rƣi. Phu thut ni soi
ngƠy cƠng đc a chung hn nh tính nhng u đim nh gim đau sau m,
thi gian nm vin ngn, hi phc sc khe nhanh vƠ có tính thm m cao…[8]
Thang Long University Library
9
CHNGăII - IăTNGăVÀăPHNGăPHÁPăNGHIÊNă
CU

2.1. iătngănghiênăcu
BN đc chn đoán VRTc vƠ đc tin hƠnh điu tr bng phng pháp
m ni soi ti Bnh vin a khoa c Gian
2.1.1. Tiêu chun la chn BN
ứ BN sau m ni soi VRT đang đc điu tr ti bnh vin
ứ BN ≥ 15 tui
ứ BN có bnh án ghi chép đy đ, rõ rƠng
2.1.2. Tiêu chun loi tr
ứ BN phu thut m m
ứ BN không đng ý tham gia nghiên cu
2.2.ăThiăgian vƠăđaăđimănghiênăcu
ứ Thi gian nghiên cu: t 01/02/2013 đn 15/11/2013
ứ a đim nghiên cu: Khoa Tiêu hóa ti Bnh vin a khoa c Giang
2.3. Thit k nghiên cu: phng pháp nghiên cu hi cu
2.4.ăCămu,ăchnămuănghiênăcu
Mu nghiên cu đc la chn theo phng pháp chn mu toƠn b,
chn nhng BN m ni soi VRT đang đc điu tr ti Bnh vin a khoa c
Giang t 01/02/2013 đn 15/10/2013.
2.5.ăCôngăcăthuăthpăsăliuă

ứ H s bnh án ca BN
ứ Phiu thu thp thông tin
2.6.ăKăthutăthuăthpăsăliu
Nghiên cu viên da vào bnh án ca đi tng nghiên cu đ đin vào
phiu điu tra, t đó tp hp s liu đ phân tích thng kê.
10
2.7.ăBinăsănghiênăcu
ứ Các nhóm bin s thông tin chung ca đi tng nghiên cu: tui, gii
tính, trình đ hc vn, ngh nghip.
ứ Nhóm bin s v kt qu chm sóc ngi bnh sau m: du hiu sinh
tn, ch đ n, ch đ vn đng, tình trng thay bng vt thng, thi
gian ct ch, tình trng vt m, thi giant rung tin sau m, tình trng đau
sau m.
ứ Nhóm bin s v mt s yu t liên quan đn kt qu chm sóc ngi
bnh sau m: tui, gii, kin thc ca BN vƠ gia đình, thái đ chm sóc
ca điu dng viên, s hƠi lòng ca BN
2.8.ăPhngăphápăxălýăsăliu
S liu đc nhp vƠ x lý bng phn mm SPSS. Thng kê mô t (giá
tr trung bình, phng sai, t l phn trm) đc s dng đ mô t đc đim
nhóm nghiên cu vƠ các bin s. H s tng quan (Spearman’s Rho) đc s
dng đ đánh giá mi liên quan gia các bin s. Mc ý ngha thng kê s
dng lƠ p < 0.05
2.9.ăCácăsaiăsăcóăthăcóăvƠăcáchăkhcăphc:
ứ Sai s ghi chép: bnh án ca BN có th không đc rõ rƠng, dp xóa,
nhiu li chính t gơy nh hng đn kt qu ca cuc nghiên cu.
Cách khc phc: Nghiên cu viên la chn các bnh án rõ rƠng phù hp
đ tin hƠnh la chn vƠ nghiên cu.
2.10.ăoăđcătrongănghiênăcu
ứ Nghiên cu đc tin hƠnh di s cho phép ca Bnh vin a khoa
c Giang.

ứ BN vƠ gia đình đc quyn t chi tham gia nghiên cu hoc dng tr
li các cơu hi ca nghiên cu mƠ không cn gii thích lý do.
ứ Tt c các thông tin thu thp đc ch đc s dng cho mc đích ca
nghiên cu nƠy. Mi thông tin nhn din cá nhơn ngi tr li đu đc bo v
vƠ gi kín. Ch nghiên cu viên vƠ ging viên hng dn đc tip cn vi
phiu tr li vƠ các d liu liên quan.
Thang Long University Library
11
CHNGăIII - KTăQUăNGHIÊNăCU

3.1.ăcăđimăchungăcaămuănghiênăcu
Bng 3.1: c đim chung ca đi tng nghiên cu
Thông tin chung caăTNC
S lng
T l
Gii tính
Nam
34
72,34
N
13
27,6
Tng
47
100
Tui
< 30
20
42,8
31 - 45

16
34,3
> 45
9
22,9
Tng
47
100
Ngh nghip
Cán b - Công nhân
viên
12
25,7
Sinh viên - Hc sinh
16
34,3
Cán b hu trí
5
11,4
Lao đng t do
14
28,6
Tng
47
100
Trình đ
< Trung hc ph thông
16
34,3
≥ Trung hc ph thông

31
65,7
Tng
47
100


Tng s BN tham gia nghiên cu điu tra lƠ 47 ngi, trong đó t l nam
nhiu hn khong 2,62 ln so vi n (72,34% so vi 27,6).
Tui cúa nhóm nghiên cu tp trung ch yu vào nhóm tui di 30 tui,
chim 42,8%.
12
Ngh nghip ca đi tng ch yu tp trung vào cán b công nhân viên
chc và hc sinh - sinh viên, vi t l ln lt là 25,7% và 34,3%.
Trình đ hc vn ca đi tng nghiên cu đa s đƣ tt nghip trung hc
ph thông, chim 65,7%.
Bng 3.2: c đim liên quan ti tình trng bnh ca đi tng nghiên cu
Thông tin chung caăTNC
S lng
T l
Thi gian t
lúc nhp
vin đn khi
đc ch
đnh m
≤ 12h
35
69,17
> 12h
12

59,17
Tng
47
100
Bnh kt
hp
Có
29
60,95
Không
18
39,05
Tng
47
100
Phát hin
bnh sm
Có
41
88,57
Không
6
11,43
Tng
47
100
S hiu bit
v bnh ca
BN và gia
đình

Có
45
95,71
Không
2
4,29
Tng
47
100

S lng BN đc ch đnh m trc 12 gi k t lúc nhp vin là
69,17%.
Có 60,95% BN có các bnh kt hp
S lng BN đc phát hin bnh sm chim t l 88,57%.
95,71% BN vƠ gia đình có s hiu bit v bnh vƠ phng pháp phu
thut.

Thang Long University Library
13
3.2.ăKtăquăchmăsócăbnhănhơnăsauămăniăsoiărutăthaă
3.2.1. Tình trng đau sau m
Bng 3.3: Tình trng đau sau m
Tình trng
đau
< 24 gi
24 - 48 gi
48 - 72 gi
> 72 gi
p
n

%
n
%
n
%
n
%
0,002
Không đau
0
0
3
5,7
32
68,6
40
85,7
au ít
3
5,7
5
11,4
8
17,1
5
11,4
au va
9
20
17

37,1
5
11,4
2
2,9
au nhiu
11
22,9
13
28,6
2
2,9
0
0
Rt đau
24
51,4
9
14,3
0
0
0
0
Tng
47
100
47
100
47
100

47
100


Kt qu nghiên cu ca chúng tôi cho thy có s thay đi đáng k v t l
BN đau sau m t đau nhiu và rt đau chim 74,3% trong 24 gi đu sau m
xung còn 0% sau 72 gi. S thay đi nƠy có ý ngha thng kê vi p < 0,05.
14
3.2.2 Tình trng nhim trùng sau m
Bng 3.4: Tình trng nhim trùng vt m sau m
Tình trng nhim trùng sau
m
S lng (n)
T l (%)
Có nhim trùng
1
2,1
Không có nhim trùng
46
97,9
Tng
47
100

Trong nghiên cu ca chúng tôi ch có 1 BN b mc nhim trùng sau m,
chim t l 2,1%.
3.2.3. Thi gian trung tin sau m
Bng 3.5: Thi gian trung tin sau m
Thi gian trung tin sau m
S lng (n)

T l (%)
12 - 24h
37
77,9
24 - 48h
10
22,1
> 48h
0
0
Tng
47
100

Kt qu nghiên cu  bng 3.4 cho thy,thi giant rung tin sau m ca
bnh nhân ch yu là thi gian t 12 - 24 gi sau m chim t l 77,9%.
Thang Long University Library
15
3.2.4. Hng dn ch đ n
Bng 3.6: Hng dn ch đ n cho bnh nhân
Hng dn ch đ n
S lng (n)
T l (%)
Trc 6h
0
0
6 - 12h
9
20
12 - 24h

32
71,4
Sau 24h
4
8,6
Tng
47
100

Kt qu nghiên cu ca chúng tôi cho thy, đa s BN đc hng dn
ch đ n t 12 - 24 gi sau m (71,4%).
3.2.5. Hng dn ch đ vn đng
Bng 3.7: Hng dn ch đ vn đng cho bnh nhân
Hng dn ch đ
vnăđng
S lng (n)
T l (%)
Trc 12h
27
57,1
12 - 24h
16
34,3
Sau 24h
4
8,6
Tng
47
100

Ch đ vn đng cho BN trong nghiên cu ca chúng tôi ch yu đc
hng dn trong vòng 12 gi sau m, chim t l 57,1%.
16
3.2.6. Thi gian ct ch
Bng 3.8: Thi gian ct ch
Thi gian ct ch
S lng (n)
T l (%)
Trc 5 ngày
46
97,9
Sau 5 ngày
1
2,1
Tng
47
100

Trong nghiên cu ca chúng tôi ch có 1 BN (2,1%) đc ct ch sau 5
ngày, còn li 46 BN (97,9%) đc ct ch trc 5 ngày k t ngày tin hành
phu thut.
3.2.7. Thi gian nm vin
Bng 3.9: Thi gian nm vin
Thi gian nm vin
S lng (n)
T l (%)
1 - 2 ngày
34
72,4
3 - 6 ngày

12
25,5
7 - 10 ngày
0
0
≥ 10 ngƠy
1
2,1
Tng
47
100

Theo kt qu bng 3.8; 72,4% s BN đc xut vin sau 1 - 2 ngày tin
hành phu thut, 25,5% s BN đc xut vin sau khi phu thut t 3 - 6 ngày
và ch có 1 BN (2,1%) đc xut vin sau 10 ngày
Thang Long University Library
17
3.2.8. Bin chng sau m
Bng 3.10: Bin chng sm sau m
Bin chng sau m
S lng (n)
T l (%)
Có bin chng
1
2,1
Không bin chng
46
97,9
Tng
47

100

Trong cuc nghiên cu ca chúng tôi, ch có 1 BN (2,1%) b mc bin
chng sm sau khi m.
18
3.3.ăMtăsăyuătănhăhngăđnăktăquăchmăsóc
3.3.1. Mi liên quan gia tình trng vt m và mt s yu t
Bng 3.11: Mi liên quan gia tình trng vt m vi mt s yu t
căđim
Tình trng vt m
OR
p
Tt
Không tt
n
%
n
%
V trí m
Bình thng
31
79,4
8
20,6
2,2
0,02
Bt thng
6
15,4
17,14

84,6
Thi gian t
lúc nhp
vin đn khi
ch đnh m
≤ 12h
27
84,3
5
15,7
1,23
0,01
> 12h
7
46,7
8
53,3
Quy trình
chm sóc
Tuân th
42
93,3
3
6,7
0,64
0,7
Không tuân th
2
100
0

0
Ch đ dinh
dng
m bo
43
97,7
1
2,3
3,6
0,1
Không đm bo
3
100
0
0
Ch đ vn
đng
≤ 24h
38
90,4
,4
9,6
1,31
0,04
> 24h
4
80
1
20

Có mi liên quan gia v trí m vi tình trng vt m. Nhng BN có v
trí bình thng có tình trng vt m tt gp 2,2 ln so vi BN có v trí m bt
thng. S khác bit có ý ngha thng kê p < 0,05.
Có mi liên quan gia thi gian t lúc nhp vin đn khi ch đnh m vi
tình trng vt m. Nhng BN đc ch đnh m sm k t lúc nhp vin có vt
Thang Long University Library
19
m tt gp 1,23 ln so vi BN đc ch đnh m mun. S khác bit có ý ngha
thng kê p < 0,05.
Có mi liên quan gia ch đ vn đng vi tình trng vt m. BN đc
ch đnh vn đng sm di 24 gi có tình trng vt m tt hn so vi BN
đc ch đnh vn đng mun. S khác bit có ý ngha thng kê p < 0,05.
Trong nghiên cu nƠy cha tìm đc s liên quan gia tình trng vt m
vi các bin: quy trình chm sóc, ch đ dinh dng…
3.3.2. Mi liên quan gia kh nng hi phc sau m và mt s yu t
Bng 3.12: Mi liên quan gia kh nng hi phc sau m và mt s yu t
căđim
Kh nngăphc hi vt m
OR
p
Ph hi tt
Phc hi
không tt
n
%
n
%
Gii
Nam
29

82,8
6
17,2
1,26
0,01
N
8
61,5
5
38,5
Tui
< 30
17
85
3
15
1
0,01
31 - 45
14
87,5
2
12,5
1,28
> 45
6
66,7
3
32,3
2,32

Bnh kt hp
Có
19
65,5
10
34,5
0,2
0,03
Không
16
88,9
2
11,1
Phát hin bnh sm
Có
38
92,6
3
7,4
1,8
0,01
Không
4
66,7
2
32,3
S hiu bit v bnh
ca BN vƠ gia đình
Có
39

86,7
6
13,4
4,2
0,8
Không
2
100
0
0

Có mi liên quan gia kh nng hi phc vt m vi gii tinh. Nhng
BN nam có kh nng hi phc vt m tt hn BN n là 1,26. S khác bit có ý
ngha thng kê p < 0,05.
20
Có mi liên quan gia kh nng hi phc vt m vi đ tui BN. Nhng
BN  đ tui di 30 có kh nng hi phc cao hn 1,28 ln so vi nhóm tui
30 - 45, cao gp 2,32 ln so vi nhóm tui trên 45. S khác bit có ý ngha
thng kê p < 0,05.
Có mi liên quan gia kh nng hi phc vt m vi bnh kt hp.
Nhng BN có yu t bnh kt hp thì kh nng hi phc vt thng kém hn
so vi BN không có yu t bnh kt hp. S khác bit có ý ngha thng kê p <
0,05.
Có mi liên quan gia kh nng phát hin bnh sm vi kh nng hi
phc sau m. Nhng BN đc phát hin bnh sm có kh nng hi phc tt
hn gp 1,8 ln so vi nhng BN phát hin bnh mun. S khác bit có ý ngha
thng kê p < 0,05.
Thang Long University Library
21
CHNGăIVă- BÀNăLUN

4.1.ăcăđimăchungăcaămuănghiênăcu
Trong nghiên cu ca chúng tôi, tng s 47 bnh nhơn đc tin hƠnh
điu tra nghiên cu có 34 bnh nhơn nam ( chim 72,34%) vƠ 13 bnh nhơn n
(chim 27,6%) đc chn đoán VRT vƠ điu tr bng phng pháp m ni soi.
T l bnh nhơn mc bnh trong nghiên cu ca chúng tôi phù hp vi nghiên
cu ca Nguyn Vn Khoa, Nguyn Chn Phong, Trn Vn Lơm, Nguyn
Tông, Nguyn Huy… [10] [12] [15]vƠ mt s nghiên cu  các nc chơu Âu
vi t l nam mc bnh nhiu hn n.
Theo Santacroce. L[20], nam thng mc bnh VRT nhiu hn n. T l
nam/n lƠ 1,7/1. Theo Samoly Craig, t l nam/n mc bnh VBT lƠ 1,4/1 vƠ t
l m ct VRT  c hai gii lƠ nh nhau. Theo nghiên cu ca Nguyn Huy ti
Vit Nam t l BN n mc VRT rt thp đi vi nam gii ch chim 1/3 s BN
nam gii mc bnh.
Chúng tôi nhn thy rng, nam gii thng ch quan xem thng bnh
tt (do thiu hiu bit v VRT),  li vƠo sc khe vn có hoc vì quá bn rn
vi công vic nên khi khi phát bnh thng c gng chu đng đn khi xong
vic thì RT thng đƣ v m. Nhn xét nƠy cng phù hp vi ý kin ca
Nguyn Vn Khoa. Trn Vn Lơm khi nghiên cu tình hình VTR ti phía Bc
vƠ HƠ Ni.
Xét theo tui, la tui d có kh nng mc bnh lƠ thng nh hn 45
tui, tp trung ch yu  thanh niên vƠ ngi trng thƠnh. Kt qu nƠy cng
phù hp vi nghiên cu Nguyn Chn Phong (1997) ti Sa éc - ng Tháp
[17]cho rng la tui d mc bnh nht lƠ t 25 ậ 40 tui. Có th gii thích hin
nay kinh t phát trin lƠm cho mc sng đc nơng cao nhng do đòi hi ca
np sng mi ca đô th hóa công nghip hóa nên ba n ca cá nhơn vƠ gia
đình không đc chm sóc chu đáo, rau qu không sch trƠn lan khin cho mi
ngi khá dè dt khi s dng rau qu.
22
Phơn theo nhng t l mc bnh cao nht lƠ CB - CNV (25,7%) và HS -

SV (34,3%). Nh đƣ nói  trên do môi trng lƠm vic công nghip hóa đƣ
khin mi ngi ít quan tơm ti ba n ca mình, ba sáng vƠ tra thng n
qua loa, n thc n nhanh vi lƠm lng cao cht đm, cht béo, ít cht x. Bên
cnh đó do điu kin kinh t còn ph thuc vƠo gia đình, áp lc hc tp nên đi
đng HS - SV thng s dng thc n nhanh nh: mì tôm, bánh mì… không
b sung thêm cht x gơy mt cơn đi trong ch đ dinh dng.

4.2.ăKtăquăchmăsóc
4.2.1 Tình trng đau sau m
Trong nghiên cu ca chúng tôi, trong khong thi gian 24h sau m tt
c các BN đu có triu chng đau, trong đó t l BN đau nhiu vƠ rt đau
chim ti 74,3%. Thi gian đau sau m trung bình lƠ 1,7 ngƠy; ít nht 1 ngƠy,
nhiu nht 4 ngƠy. Kt qu nghiên cu nƠy cng phù hp vi kt qu ca
Nguyn Th Hng (2004) [15] trong vic đánh giá kt qu phng pháp phu
thut ni soi  bng điu tr viêm rut tha cp ti bnh vit Vit c.
Tình trng đau sau m lƠ do đau vt m vƠ do các sung chn gơy ra khi
thao tác phu thut. Sinh lý bnh hc nguyên nhơn gơy ra đau sau m lƠ do các
sung chn tác đng c hc lên thƠnh rut nh: cng kéo, kp… kích thích h
thn kinh thc vt gơy ra. M m thng gơy ra các sung chn mnh hn do
quá trình tìm kim rut tha đòi hi phi tác đng đn rut, phi co kéo các
quai rut, đc bit nhng trng hp có thng tn khác phi hp. Ngc li
đi vi m ni soi quá trình phu thut đc thc hin trong  bng, đ các
tng  v trí t nhiên cho hot đng sinh lý vƠ trng m rng nên ch gơy sung
chn  mc ti thiu cho rut. Vt m ch lƠ 3 vt 1cm, ít đng chm ti c
thƠnh bng. Vì vy thi gian đau sau m s ngn hn.
Thang Long University Library
23
4.2.2. Tình trng nhim trùng sau m
Bin chng hay gp vƠ đáng lo ngi nht ca VRT lƠ nhim trùng vt
m,  phng pháp phu thut m m thông thng thì t l nhim trùng khá

cao (4 ậ 12%); tuy nhiên vi phng pháp m ni soi t l nhim trùng đƣ
gim xung mc khá thp (1 ậ 7%), thm chí lƠ không có.
Trong phm vi đ tƠi nghiên cu ca chúng tôi ch có 1 BN lƠ b nhim
trùng vt m (chim 2,5%). Kt qu nghiên cu ca chúng tôi hoàn toàn phù
hp vi kt qu ca Hansen vƠ cng s (1996) vi t l nhim trùng ch có
2,5%, hay nghiên cu ca Nguyn Tn Cng (2001) vi t l nhim trùng lƠ
2,3%[13] [17] [18].
S d phng pháp ct rut tha ni soi li có t l nhim trùng thp nh
vy do rut tha đc ct trong  bng vƠ ly qua nông trocart hoc túi bóng
vô khun hoƠn toƠn không tip xúc vi vt m.
4.2.3. Thi gian trung tin và hng dn ch đ n sau m
Phn ln BN tham gia tin hƠnh nghiên cu đu có trung tin t 12 -24h
sau m (chim 11,92%), thi gian có trung tin trung bình lƠ 15,7 gi sau m,
sm nht lƠ 9 gi, mun nht lƠ 36 gi.
Trung tin sau m cho bit s phc hi ca nhu đng rut, mt trong
nhng hot sinh lí ca h tiêu hóa. ơy lƠ mt tiêu chun quan trng đ đánh
giá mc đ phc hi nhanh hay chm ca BN, qua đó gián tip đánh giá u th
ca phng pháp phu thut. Nguyên nhơn kéo dƠi thi gian trung tin sau m
cng nh đau sau m có liên quan đn các sung chn  rut vƠ s phc hi hot
đng ca h thn kinh thc vt sau khi gơy mê. S hi phc nhu đng rut có ý
ngha ln thc t cho thy phn ln BN m ni soi đu cm thy tha mái vƠ
yên tơm hn khi thi gian trung tin ngn.
Trong nghiên cu ca chúng tôi có 71,4% BN đc ch đnh t 12 ậ 24
gi sau m, mt s trng hp có kh nng hi phc, có trung tin sm trong
12 gi đu cng đc hng dn ch đ n ngay sau khi m t 6 ậ 12 gi
(20%). Kt qu nghiên cu nƠy khá phù hp vi nghiên cu ca Martin Lc
(1994), Mc Arena (1999), Phm Khánh Vit (2001) [17] [18].
24
Mc dù m ni soi đƣ hn ch nh hng trc tip so vi m m, nhng
vn s có nhng tác đng nht đnh cho nên BN sau khi m VRT ni soi vn

cn phi tuơn th mt s nguyên tc v ch đ n nh: ch đc n sau khi có
trung tin trong nhng ngƠy đu BN ch yu đc n nhng thc n lng vƠ
long nh sa hoc cháo, hn ch n các thc n giƠu đm nh tht, cá…
4.2.4. Ch đ vn đng sau m.
Trong nghiên cu ca chúng tôi có 57,1% đc hng dn vn đng
trc 12 gi. M ni soi có u đim lƠ rút ngn thi gian m, hn ch tác đng
lên ni tng ngi bnh, giúp cho BN nhanh chóng hòa nhp li vi cuc sng.
BN sau khi m ni soi t 12 ậ 24 gi đu đƣ có th vn đng nh nhƠng tr li.
Vn đng sau khi m rt quan trng vì giúp cho máu lu thông tt hn hn ch
nhng bin ch do nm lơu. Tuy nhiên vn đng không nên quá sm, nên cn
c vƠo kh nng hi phc ca BN vì d gơy nh hng ti vt m.
Kt qu nghiên cu ca chúng tôi khá phù hp vi nghiên cu Hansen
J.R (1998) vi 62,7% BN có th vn đng nh nhƠng ti ging bnh trong
vòng 12 gi đu sau m hay Nguyn Th Hng (2004) vi 59,8% BN điu tr
m ni soi ti bnh vin Vit c [17].
4.2.5. Thi gian nm vin và thi gian tr li công vic bình thng
Thi gian nm vin trong nhóm nghiên cu ca chúng tôi trung bình lƠ
3,9 ngƠy, ngn nht lƠ 2 ngƠy, nhiu nht lƠ 13 ngƠy. Có 50% BN đc xut
vin trc 3 ngƠy, BN điu tr 13 ngƠy do có triu chng áp xe tn d sau m.
Trong quá trình thc hin đ tƠi ti bnh vin a Khoa c Giang do s
bnh nhơn quá ti so vi s ging bnh nên tt c BN sau khi đc điu tr
đu đc khuyn khích ra vin sm khi có trung tin, đ đau vƠ có th vn
đng tr li. Mt s nghiên cu đƣ ch ra rng vic xut vin sm không gơy
nh hng bt li gì đn kt qu điu tr ca BN phu thut ni soi rut tha.
Trong nghiên cu ca chúng tôi thi gian tr li công vic hƠng ngƠy ca
BN phu thut ni soi lƠ 6,7 ngƠy, nhanh nht lƠ 3 ngƠy, chm nht lƠ 8 ngƠy.
Thi gian nƠy đc tính t ngƠy BN sau m đn ngƠy BN có th lƠm công vic
hƠng ngƠy mƠ không có cm giác khó chu. Thi gian nƠy ch mang tính cht
Thang Long University Library
25

ch quan vƠ thay đi  nhng ngi có ngh nghip khác nhau, tùy mc đ vƠ
tính cht công vic cng nh tùy vƠo gii, tui ca BN. Nhng đơy lƠ thi gian
quan trng đi vi ngi đang  đ tui lao đng, vic đi lƠm sm vƠ rút ngn
thi gian điu tr s lƠm gim chi phí, thi gian cng nh sm đa BN hòa nhp
li cuc sng hƠng ngƠy [19].
4.2.6. Bin chng sm sau m và bin chng mun sau m
M ni soi có th cho ta thy toƠn b  bng, dng c hút có th đi sơu
vƠo các khoang thì có th hút sch dch đng trong  bng  bt c v trí nƠo,
cho nên áp xe tn d do hút không sch dn đn dch bn tn lu trong  bng
lƠ điu khó có th xy ra. Tuy nhiên, trong phm vi nghiên cu ca đ tƠi, trong
47 trng hp phu thut ni soi ct rut tha có 1 trng hp b bin chng
nƠy (2,1%). Theo nghiên cu ca Nguyn Th Hng (2004) kho sát trên 82
BN m ni soi ti bnh vin Vit c thì vn có 1 trng hp mc bin chng
áp xe tn d. Nguyên nhơn dn đn bin chng trong nghiên cu ca chúng tôi
lƠ do BN b viêm phúc mc, gii phu bnh viêm hoi tr, nhng đƣ không
đc dn lu sau m.
Cho ti thi đim hin ti vn có rt ít đ tƠi nhc đn vn đ bin chng
mun sau m ni soi VRT vì đa phn lƠ nghiên cu hi cu. Trong phm vi
nghiên cu ca chúng tôi theo dõi BN sau m ít nht lƠ 3 tháng nhiu nht lƠ 11
tháng bng th hoc đin thoi. Trong 47 BN đang đc theo dõi lơu dƠi sau
m cha có trng hp nƠo có bin chng ti rut hay thoát v l trocart. Do
phu thut ni soi ít lƠm try xc lp thƠnh mc ca rut vƠ tin hƠnh phu
thut các tang  v trí t nhiên. Vt m nh không lƠm tn thng c thƠnh
bng nên cho ti thi đim hin ti chúng tôi ch gp trng hp nƠo b thoát
v vt m [20].