tác dụng của phương pháp giảm đau trong đẻ bằng gây tê ngoài màng cứng tại bệnh viện phụ sản trung ương năm 2013



 hoàn thành khóa lun tt nghip này, li đu tiên em xin bày t lòng
bit n chân thành và sâu sc nht đn thy giáo hng dn: Thc s Nguyn
Duy Hng đư tn tình hng dn em trong sut quá trình nghiên cu và thc
hin đ tài.
Em xin gi li cm n các thy cô giáo trong b môn iu dng –
Trng H Thng Long đư trang b cho em nhng kin thc và kinh nghim quý
giá trong quá trình hc tp ti trng và nhit tình giúp em thc hin đ tài này.
Em cng xin chân thành cm n Ban Lưnh đo cùng toàn b nhân viên
trong khoa  - Bnh vin ph sn TW đư cung cp tài liu và to mi điu kin
thun li đ em hoàn thành khóa lun tt nghip này.
Mc dù đư có nhiu c gng, nhng do thi gian có hn, trình đ, k nng
ca bn thân còn nhiu hn ch nên chc chn đ tài khóa lun tt nghip này ca
em không tránh khi nhng thiu sót. Rt mong đc s đóng góp, ch bo, b
sung thêm ca thy cô và các bn.
Em xin chân thành cm n!
Hà Ni, tháng 11/2013
Sinh viên











 1
 3
1.1. Sinh lý chuyn d 3
1.1.1 nh ngha 3
1.1.2 Nguyên nhân 3
1.1.3 Các giai đon ca cuc chuyn d 4
1.1.4 Thi gian ca cuc chuyn d 4
1.1.5 Cn co t cung 5
1.1.6 Cm giác mót rn và sc rn ca ngi m 5
1.1.7 c đim và hu qu ca cn đau trong chuyn d 6
1.2. Lch s và Các k thut gim đau trong đ 8
1.2.1. Lch s gim đau trong đ 8
1.2.2. Các phng pháp gim đau trong đ: 9
 :  16
2.1. Tiêu chun chn bnh nhân: 16
2.2. Tiêu chun loi tr: 16
2.3. Phng pháp nghiên cu 16
2.4. Thi gian và đa đim nghiên cu 16
2.5. C mu 16
2.6. Thu thp s liu: 16
2.7. X lý s liu 16
2.8. Ch s nghiên cu 17
2.8.1. Phng tin nghiên cu 18
2.8.2. o đc trong nghiên cu 19

 20
3.1. c đim đi tng nghiên cu 20
Thang Long University Library

3.1.1. Tui sn ph 20
3.1.2. Tui thai 20
3.1.3. Ngh nghip sn ph 21
3.1.4. a d 21
3.2. Hiu qu ca GTNMC lên cuc chuyn d đ 22
3.2.1. Hiu qu gim đau trong cuc đ 22
3.2.2. Tn s cn co t cung 23
3.2.3. Cng đ cn co TC 23
3.2.4. Truyn oxytocin 24
3.2.5. Thi gian s thai 24
3.2.6. Thi gian chuyn d giai đon Ib 24
3.2.7. Cách thc đ 25
3.2.8. Tác dng ph ca GTNMC 25
3.2.9. Mc đ phong b vn đng theo Bromage 26
3.3. Tác đng ca GTNMC lên tr s sinh 26
 27
4.1 c đim đi tng nghiên cu 27
4.1.1 Tui sn ph 27
4.1.2 Tui thai 27
4.1.3 Ngh nghip ca sn ph 27
4.1.4 a d 28
4.2 Hiu qu ca phng pháp GTNMC lên cuc chuyn d 28
4.2.1 Hiu qu gim đau 28
4.2.2 Tác đng lên cn co TC 30
4.2.3 Truyn oxytocin 30
4.2.4 Thi gian chuyn d giai đon Ib 31

4.2.5 Thi gian s thai 32
4.2.6. Cách thc đ 32
4.2.10 Mc đ phong b vn đng 34
4.2.11 Tác dng ph và tai bin 34
4.3 Tác đng ca GTNMC lên thai nhi 35
 38




Bng 3.1:Tui sn ph  hai nhóm nghiên cu 20
Bng 3.2:Tui thai  hai nhóm nghiên cu 20
Bng 3.3:Phân b ngh nghip 21
Bng 3.4: thang đau 22
Bng 3.5: Cng đ cn co TC 23
Bng 3.6:T l truyn oxytocin  hai nhóm 24
Bng 3.7:Thi gian s thai  hai nhóm 24
Bng 3.8: Thi gian chuyn d giai đon Ib………………… …………… …24
Bng 3.9:Tác dng ph ca GTNMC 25
Bng 3.10:Mc đ phong b vn đng  nhóm GTNMC 26
Bng 3.11:Ch s Apgar ca tr s sinh 26





Hình 1: Ngun gc cn đau đ và đáp ng ca c th ngi m 8
Hình 2: Thang đau 18
Hình 3: Phân b v đa d 21
Hình 4: Tn s cn co TC 23

Hình 5: Cách thc đ 25
Thang Long University Library
1


Mi giây trên th gii có 16020 cháu bé sinh ra đi [45]. Mang thai và
sinh con là thiên chc ca ngi ph n. Mc dù chuyn d đ là mt quá trình
sinh lý bình thng nhng nó cng gây ra s đau đn v th xác nht đnh cho
ngi m.
au đ đư đc đánh giá là mt trong nhng cn đau nng n nht trong
cuc đi ca ngi ph n [42], [43], [49]. Trong nghiên cu ca Wandenstrom,
sau 5 nm ngi ph n vn không h quên đi cn đau đ và theo hip hi chn
thng ca Anh, mi nm có gn 10000 ph n b nh hng lâu dài sau khi tri
qua nhng cn đau đ khó khn [60], [32]. Không nhng th cn đau còn làm
cho ngi ph n b kích thích, lo lng, làm tng cortisol và cathecholamin trong
máu dn đn làm tng nhp tim, huyt áp và làm cho ngi m tng nhu cu tiêu
th oxy, làm nh hng ti tun hoàn t cung và rau thai gây ra suy thai [20],
[35], [39].
Vì vy các nhà khoa hc t lâu đư c gng tìm cách gim đau cho ph n
khi sinh đ, đư có rt nhiu bin pháp gim đau trong chuyn d đc tìm ra nh
nhng bin pháp không dùng thuc (liu pháp tâm lý, châm cu…) hay các bin
pháp s dng thuc (gây tê cnh c t cung, gây tê ty sng, gây tê ngoài màng
cng…). Trong s đó, gây tê ngoài màng cng (GTNMC) đc đánh giá là
phng pháp an toàn, hiu qu và đc s dng rng rưi ti nhiu nc trên th
gii nh Anh, Pháp, M [19], [43].
Ti Vit Nam k thut gây tê ngoài màng cng đc áp dng đ gim đau
trong chuyn d t nhng nm 1980. Tuy nhiên do đòi hi v nhân lc, chi phí
còn cao nên phng pháp này vn cha đc ph bin. Ti Bnh Vin Ph Sn
Trung ng (BVPST) phng pháp này đư đc s dng t lâu nhng trong
nhng nm gn đây mi đc áp dng rng rưi. Bên cnh nhng li ích do

GTNMC mang li chúng ta cng cn phi xem xét đn nhng nh hng nht
đnh ca phng pháp này đi vi quá trình chuyn d nh nh hng lên cn co

t cung, c t cung, sc rn ca ngi m, nhp tim thai… Vì vy chúng tôi tin
hành nghiên cu đ tài:
― Tác  gây tê ngoài màng
 BT‖
Mc tiêu ca đ tài là:
1. Mô t kt qu ca phng pháp gim đau trong đ bng gây tê ngoài màng
cng ti Bnh vin Ph sn Trung ng nm 2013

2. Mô t mt s tác dng không mong mun ca phng pháp gim đau
trong đ bng gây tê ngoài màng cng ti Bnh vin Ph sn Trung ng
nm 2013
2
Thang Long University Library

3


1.1. 
1.1.1 
Chuyn d là quá trình sinh lý làm cho thai và phn ph ca thai đc
đa ra khi đng sinh dc ca ngi m.
1.1.2 Nguyên nhân
Cho đn nay c ch thc s phát sinh cuc chuyn d đ còn cha đc
rõ và đy đ. Tuy nhiên có mt s gi thuyt đc đa s chp nhn.
1.1.2.1. Prostaglandin
Các Prostaglandin (PG) là nhng cht có th làm thay đi hot tính co
bóp ca c t cung. S sn xut PGF2 và PGE2 tng dn trong quá trình thai

nghén và đt đnh cao trong nc i, màng rng và trong c t cung vào lúc
bt đu chuyn d. Ngi ta có th gây chuyn d bng cách tiêm
Prostaglandin dù  bt k tui thai nào.
1.1.2.2. Estrogen và progesteron
Trong quá trình thai nghén, các cht estrogen tng lên nhiu làm tng
tính kích thích các si c trn ca t cung và tc đ lan truyn ca hot đng
đin. C t cung tr nên nhy cm hn vi các tác nhân gây cn co t cung,
đc bit là vi oxytocin. Progesteron có tác dng c ch co bóp ca c t cung.
Nng đ Progesteron gim  cui thi k thai nghén là tác nhân kích thích gây
chuyn d.
1.1.2.3. Vai trò ca oxytocin
Ngi ta đư xác nhn đc có s tng tit oxytocin  thu sau tuyn
yên ca ngi m trong quá trình chuyn d. Các đnh liên tip nhau ca
oxytocin có tn s tng lên trong quá trình chuyn d và đt mc ti đa khi
rn đ.

4

1.1.2.4. Các yu t khác
S cng giưn t t và quá mc ca c t cung, s tng đáp ng vi các
kích thích s phát sinh chuyn d.
Yu t thai nhi: thai vô s hay thiu nng tuyn thng thn thì thai
nghén thng b kéo dài, ngc li có cng tuyn thng thn thì s đ non.
1.1.3 
Chuyn d đ là quá trình sinh lý làm cho thai nhi và phn ph ca thai
đc đa ra khi bung t cung qua đng âm đo.
Cuc chuyn d chia 3 giai đon:
Giai đon I (xóa m c t cung). Tính t khi bt đu chuyn d đn khi c
t cung m ht, đây là giai đon dài nht ca cuc chuyn d. Giai đon này
là kt qu ca cn co t cung. Pha tim tàng (giai đon Ia): tính t lúc bt đu

chuyn d đn khi c t cung m 3cm. Pha tích cc (giai đon Ib): tính t lúc
c t cung m 3cm đn lúc m ht.
Giai đon s thai (giai đon II): Tính t khi c t cung m ht đn khi thai
s ra ngoài. Giai đon này đc thc hin nh 2 yu t: Sc mnh ca cn co
t cung. S co bóp ca c thành bng và c hoành qua sc rn ca ngi m
Giai đon s rau (giai đon III): Bt đu t khi s thai ra ngoài đn khi rau
xung và s ra ngoài cùng màng rau [13], [16].
1.1.4 
- Giai đon I: i vi con so 9 - 18 gi. Pha tim tàng 8 gi. Pha tích cc 7
gi.i vi con r 6 - 13 gi.
- Giai đon II: Con so: 30 phút đn 2 gi. Trung bình 50 phút. Con r: 15
phút đn 1h. Trung bình 20 phút.
- Giai đon III: t 5 - 30 phút [13], [16].
Thang Long University Library

5

1.1.5 
Cn co t cung (CCTC) là đng lc ca cuc chuyn d, nu không có
cn co t cung thì không có chuyn d.
1.1.5.1. c đim ca cn co t cung:
- Cn co t cung xut hin mt cách t nhiên ngoài ý mun ca sn ph.
im xut phát ca cn co t cung nm  mt trong hai sng ca t cung.
Có tính cht chu k đu đn, sau mt thi gian co bóp là khong thi gian
ngh ri li tip tc vào mt chu k khác. Thi gian gia các cn co ngn dn.
CCTC dài dn ra, cng đ cn co t cung tng dn lên. CCTC gây đau,
ngng đau ph thuc vào tng ngi. Khi áp lc cn co đt ti 25 - 30
mmHg sn ph bt đu thy đau. Cn đau xut hin sau khi xut hin CCTC
và mt đi trc khi ht CCTC. Cn co t cung càng mau, càng mnh và thi
gian càng dài thì càng đau nhiu. Khi có tình trng lo lng, s st cm giác

đau s tng lên. Cn co t cung có tính cht ba gim: áp lc cn co t cung
gim dn t trên xung di, thi gian cn co t cung gim dn, s lan truyn
cn co t cung cng gim dn t trên xung [13], [16].
1.1.5.2. Nhng thay đi khi có cn co t cung:
- Xoá m c t cung và thành lp đon di.
- Nhng thay đi v toàn trng và  vùng đáy chu ngi m.
- Thay đi  phn ph ca thai: thành lp đu i, bong rau và s rau.
- Nhng thay đi ca thai: áp lc ca cn co t cung đy thai nhi t trong
bung t cung ra ngoài theo c ch đ [16].
1.1.6 
Cm giác mót rn là phn x t nhiên do s đi xung ca thai nhi làm cng
giưn tng sinh môn, tác đng đn các dây thn kinh gây ra phn x Ferguson.
Cm giác này thng xut hin  giai đon II ca cuc chuyn d và tng dn
theo đ lt ca đu thai nhi.

6

Cm giác mót rn giúp sn ph rn đ. Khi sn ph rn đ có s tham gia
ca các c thành bng và c hoành làm tng áp lc  bng, phi hp vi cn
co t cung tng thai ra ngoài. Trong giai đon s thai, áp lc bung i có th
lên ti 120 - 150 mmHg, trong đó cn co thành bng đóng góp ti 60 - 100
mmHg. Do vy vic hng dn sn ph rn đ rt có giá tr [57].
1.1.7 
1.1.7.1 c đim cn đau trong chuyn d
Cn đau trong chuyn d là kt qu ca s phi hp phc tp ca sinh lý và
tâm lý ca ngi ph n. Nó ph thuc vào cm xúc ca tng ngi, mc
đích, nhn thc, xư hi, nn vn hóa [39].
Cn đau  giai đon đu ca cuc chuyn d đc gây ra bi cn co TC và
s m c t cung. Cm giác đau đc dn truyn theo si hng tâm (thn
kinh giao cm) đi vào ty sng t mc sng T10 - L1 [6], [37], [39].

Trong giai đon tip theo ca cuc chuyn d, cm giác đau ch yu có
ngun gc t âm đo và tng sinh môn đi kèm vi vic thai nhi di chuyn qua
ng đ.  giai đon này cm giác đau đc dn truyn bi thn kinh thn đn
các đon ty sng t S2 - S4 [6], [37], [39].
 sng sau ca ty sng, s điu hòa dn truyn xung đng đau xy ra thông
qua các con đng phc tp bao gm các h thng c ch đc hot hóa bi
các đng đi xung t các cp đ trên ty sng. Kích thích đau đc x lý 
sng sau và dn truyn qua di gai - đi th đn đi th, thân nưo và tiu nưo -
ni xy ra s phân tích thi gian và không gian, các h di đi và h vin
ni phát sinh nhng đáp ng cm xúc tình cm [6], [37], [39].
1.1.7.2 Hu qu ca cn đau trong chuyn d đ đi vi m và thai nhi:
- i vi c th ngi m
Theo nhiu nghiên cu, cn đau trong chuyn d gây ra nhng bin đi 
c th ngi m nh sau [20], [32], [35], [34], [0] :
 Tng tiêu th oxy
Thang Long University Library

7

 Tng tn s th dn đn gim CO2, gây ra kim hô hp
 c ch tiêu hóa
 Tng tit acid dch d dày
 Tng sc cn ngoi biên, tng lu lng tim, tng huyt áp
 Gim ti máu rau thai
 Gim phi hp hot đng t cung
 Ri lon tâm thn sau đ ví d nh trm cm sau đ
- i vi thai nhi
Cn đau đ không nh hng trc tip đn thai nhi nhng gián tip tác
đng đn các c quan khác làm nh hng đn tun hoàn t cung - rau:
- Tng tn s và cng đ cn co TC do tng gii phóng oxytocin và

epinephrine.
- Co đng mch TC do cn co làm tng gii phóng norepinephrine và
epinephrine.
- Tình trng kim hô hp  m làm tng ái lc ca hemoblobin đi vi
oxy  máu m dn đn gim s trao đi oxy t m sang con.
Vì vy cn đau đ có th làm gim lng oxy t m sang thai, gây toan
hóa, làm gim nhp tim thai [35], [48].

8


1:37]
1.2. L
1.2.1. 
Tài liu đu tiên đc ghi li v bin pháp gim đau trong đ đó là  th
k th I, do Ephesus ghi li: gim cn đau bng cách đt mt bàn tay m áp
lên bng sau đó dùng khn m tm du ô liu lên bng và âm h.
Thang Long University Library

9

Thi trung c, nhiu loi thuc pha ch t cây anh túc, cây k nham
thm chí c ru cng đc dùng đ GT.
Ngay c đn nhng thp k đu ca th k XIX, Benjamin Rush còn
khuyn cáo đ sn ph mt máu vì ông cho rng cn đau đ kích thích h
thng thn kinh trung ng ca ngi ph n s to nên các tác đng có hi,
vì vy nu đ sn ph mt thêm khong 1 lít máu s c ch đc vic kích
thích thn kinh trung ng.
Nm 1847, James Simson đư dùng ête đ thc hin ca gim đau trong đ
đu tiên m đu cho mt thi k mi ca gim đau trong đ. T đó đn nay

cùng vi s phát trin ca gây mê hi sc đư có rt nhiu các bin pháp
GT đư đc phát minh, áp dng và ngày càng hoàn thin [30], [43].
1.2.2. 
1.2.2.1. Các phng pháp gim đau không dùng thuc:
Phng pháp gim đau không dùng thuc đc s dng nh: liu pháp
tâm lý, châm cu, mát xa, chm m, th giưn và tp th, âm nhc… hiu
qu còn rt hn ch [55].
1.2.2.2. Phong b cnh CTC
Gây tê đc tiêm di niêm mc vào túi cùng âm đo nm bên c t cung.
Hch Frankenhauser, tt c các si thn kinh cm giác tng t t cung, c t
cung và phn trên âm đo đc gây tê. Các si cm giác thân th t tng sinh
môn không b phong b, do đó k thut này ch hiu qu trong giai đon 1
ca chuyn d. Nhc đim chính ca phong b cnh c t cung là có t l
cao tim thai chm sau khi phong b [6], [19].
1.2.2.3. Phong b thn kinh thn
Phong b này đc dùng trong giai đon 2 ca chuyn d hoc ngay
trc sinh đ gim đau do cng giưn phn di âm đo, âm h và tng sinh
môn. Nó có li cho đ thng đng âm đo, đ giác hút và forceps, nhng

10

có th không đ vô cm cho sinh bng dng c t gia khung chu hoc các
th thut nh khâu li vt rách c t cung hoc phn trên âm đo hoc bóc rau
[6], [19].
1.2.2.4. Phong b giao cm tht lng
Phong b giao cm tht lng 2 bên làm gián đon các xung đng đau t
t cung, c t cung, 1/3 trên ca âm đo mà không phong b vn đng và có
th dùng đ gim đau trong giai đon 1 ca chuyn d.  gim đau tng sinh
môn trong giai đon 2, phi thêm mt phong b thn kinh thn hoc phong b
di nhn.

So vi gim đau ngoài màng cng tht lng liên tc, phong b giao
cm tht lng là mt phong b khó thc hin hn v mt k thut và không
cung cp gim đau giai đon 2. Do đó, phng pháp này ít đc s dng
trong sn khoa[6], [19].
1.2.2.5. Gây tê ty sng
Gây tê ty sng là tiêm thuc tê vào nc nưo ty nên thuc tê ngm
trc tip vào r thn kinh ty sng, c r vn đng và r cm giác gây ra tình
trng ―ct ngang ty sinh lý‖  vùng tiêm, vì vy cùng lúc bnh nhân va mt
cm giác va mt vn đng. Vic điu chnh mc đ tê cao hay thp là do t
trng ca thuc tê so vi t trng ca dch nưo ty và do thay đi t th đu
cao hay thp ca bnh nhân mà quyt đnh [6], [19].
1.2.2.6. Gây tê ngoài màng cng
GTNMC: Là phng pháp tiêm thuc tê vào khoang NMC mà khoang
này đc gii hn bi ng xng sng và màng cng. Do vy mà thuc gây
tê không vào đc ty sng. GTNMC tránh đc nhiu nhc đim mà gây
tê ty sng thng gp.
Trong GTNMC thì thuc tê tác dng đn r thn kinh ni có xut phát
t màng cng đi ra qua l liên hp và r sau ngm thuc nhiu hn r trc
nên bnh nhân mt hoàn toàn cm giác, lit hch giao cm nhng ch bi 2
chân mà không lit hoàn toàn [7].
Thang Long University Library

11

 Gii phu và sinh lý khoang ngoài màng cng
 Gii phu khoang NMC
- Ty sng có 3 màng bao bc: Màng nuôi bc sát ty sng
Màng nhn dính sát vào màng cng  ngoài nó vì vy nu chc thng màng
cng s chc thng màng nhn. Gia màng nhn và màng nuôi là dch nưo
ty. Màng cng  ngoài cùng, là màng dày nht trong 3 màng. Màng này tip

theo màng cng ca nưo  l chm nhng  l chm màng cng dính và
xng  rìa l chm nên khoang NMC ty sng không thông vi khoang
NMC trên não.
 T da vào khoang NMC phi đi qua các lp: da  t chc
di da  dây chng sau gai  dây chng liên gai  dây
chng vàng  khoang NMC.
 Khi kim chc qua mi lp đu gp sc cn, ln nht là da ri
đn dây chng vàng
 Khoang NMC nm gia dây chng vàng và màng cng t l
chm đn xng cùng. Màng cng tn cùng  đt sng cùng
2 nhng khoang NMC tn cùng  khe xng cùng
 Trên thit đ ct ngang thy khoang NMC phía trc hp,
phía sau và 2 bên rng.  các đt sng c, b dày khoang này
phía sau ch khong 1 mm, rng nht  vùng tht lng khong
4 – 8 mm.Th tích khoang NMC khong 115 – 275 ml.
 Sinh lý khoang NMC
 Khoang NMC có tác dng bo v ty sng tránh khi chn
đng, sc ép
 Khoang NMC có áp lc âm
 Nhng cht tiêm vào khoang NMC có mt ít theo đng bch
mch và r thn kinh đ vào khoang di nhn nhng ít gây
tai bin [7].

12

 Các thuc dùng trong GTNMC
 Bupivacain
c đim ni bt nht ca bupivacain dù có phi hp hay không vi
epinephrin là thi gian tác dng dài. Có th la chn các dung dch tiêm khác
nhau: 2,5 mg/ml hay 5 mg/ml hay 7,5 mg/ml tùy theo mc đ cn phong b

h thn kinh vn đng nhiu hay ít.
V thi gian tác dng không có s khác nhau nhiu gia ch phm
bupivacain cha và không cha epinephrin. Thuc có th gây tê thn kinh liên
sn, gim đau kéo dài 7 - 14 gi sau phu thut và có th gây tê tt ngoài
màng cng trung bình trong 3 - 4 gi. Bupivacain còn là thuc thích hp đ
gây tê ngoài màng cng liên tc. Bupivacain không có epinephrin còn đc
dùng đ gây tê ty sng trong các phu thut tit niu, chi di, bng di,
sn khoa.
Bupivacain là thuc tê có thi gian tác dng dài vi na đi là 1,5 - 5,5
gi  ngi ln và khong 8 gi  tr s sinh. Dùng nhiu liu lp li s có
hin tng tích ly chm. Sau khi tiêm bupivacain gây tê xng cùng, ngoài
màng cng hoc dây thn kinh ngoi vi, nng đ đnh bupivacain trong máu
đt sau khong 30 - 45 phút. Bupivacain đc chuyn hóa ch yu  gan, to
thành 2, 6 - pipecoloxylidin di dng liên hp vi acid glucuronic, ch có
5% bupivacain đc đào thi ra nc tiu di dng không đi.
 Tác dng không mong mun : Thng gp, t l >1/100
Tun hoàn: H huyt áp, chm nhp tim khi gây tê ty sng.Him gp, t l
<1/1000. Toàn thân: Các phn ng d ng, trng hp nng gây sc phn v.
Tun hoàn: Suy c tim, suy tâm thu do quá liu. Thn kinh trung ng: Mt ý
thc và co git do quá liu.Tác dng không mong mun v thn kinh nh d
cm, yu c và ri lon chc nng bàng quang cng có khi xy ra nhng
him.
Thang Long University Library

13

Nhng tai bin v tim mch xy ra chm khi dùng quá liu. Tuy nhiên nu
tiêm nhanh mt liu ln vào tnh mch s có th đa mt lng ln thuc vào
mch vành, gây nguy c suy c tim nng dn đn suy tâm thu.
Gây tê ty sng, ngoài màng cng cng thng gây phong b h giao cm,

hu qu s là h huyt áp và chm nhp tim [1].
 Fentanyl
Fentanyl là thuc gim đau mnh kiu gây ng morphin, tác dng gim đau
mnh gp 100 ln morphin. Fentanyl liu cao vn duy trì chc nng tim n
đnh và làm gim bin chng ni tit do stress. Fentanyl chuyn hóa  gan và
mt hot tính. Khong 10% đc đào thi  dng không đi qua nc tiu.
Khong 80% fentanyl liên kt vi protein huyt tng. Fentanyl phân b mt
phn trong dch nưo ty, nhau thai và mt lng rt nh trong sa.
Tác dng không mong mun:Toàn thân: Chóng mt, ng l m, lú ln, o
giác, ra m hôi, đ bng mt, sng khoái. Tiêu hóa: Bun nôn, nôn, táo bón,
co tht túi mt, khô ming.Tit niu: ái khó. Tun hoàn: Chm nhp tim, h
huyt áp thoáng qua, đánh trng ngc, lon nhp, suy tâm thu. Hô hp: Suy hô
hp, ngt, th nhanh. C xng: Co cng c bao gm c lng ngc, git rung
c. Mt: Co đng t
 u đim ca GTNMC
Gim cm giác đau trong chuyn d mà ít gây ng, an thn hn. Có kh
nng vn đng li sm hn, chc nng phi tr li bình thng sm hn.
iu hoà cn co t cung trong chuyn d trong nhng trng hp ri lon
cn co t cung. Chng co tht CTC làm giưn, giúp c t cung m nhanh hn.
Sau đ TC co hi tt và nhanh nên gim lng máu chy sau đ, gim đ TC
sau đ. Có tác dng gim đau tt khi ct khâu tng sinh môn hoc làm các th
thut nh: forceps, giác hút, ni xoay thai, kim soát t cung [6], [25], [37],
[44].

14

 Nhc đim ca GTNMC
òi hi phi có bác s có chuyên môn cao v k thut GTNMC . Có th
gây ra mt s tác dng ph do thuc gây tê: h huyt áp, bun nôn, nôn
Gim cn co t cung. Gim cm giác mót rn và sc rn (do c thành bng

kém trng lc, do c hoành co tht kém) ca ngi m trong giai đon s
thai. Gây ra kiu th ngang hoc chm-cùng do s giưn c vùng chu. Chi phí
còn cao so vi đi b phn nhân dân [6], [25], [37], [44].
1.2.2.7. 
ngoài 
Có rt nhiu nghiên cu trên th gii v gây tê ngoài màng cng đ gim
đau trong đ. Thi k đu các nghiên cu ch yu v đ an toàn cng nh v
hiu qu gim đau ca GTNMC nhng giai đon v sau trong khong 10 nm
tr li đây các nghiên cu tp trung vào tác đng ca GTNMC lên cuc
chuyn d, tác đng lên thai nhi và v các bin pháp làm hn ch t l đ th
thut  các sn ph GTNMC.
Trong nghiên cu ca Dickison trên 992 sn ph con so đc chia làm 2
nhóm GTNMC hoc đc tiêm bp meperidine, ngi nit oxít Thang đim
đau đc tính t 1 - 100. Mc đau trung bình trc khi gim đau ca nhóm
GTNMC là 80 và nhóm không GTNMC là 85. Sau khi GTNMC thì mc đim
đau trung bình gim xung còn 27 so vi mc 75  nhóm không GTNMC
[29]. Hay theo Sharman khi nghiên cu trên 2703 sn ph con so vi mt
nhóm đc GTNMC và mt nhóm đc tiêm meperidine tnh mch, trc khi
gim đau c hai nhóm đu có mc đau trung bình là 9 đim. Sau khi gim
đau,  giai đon 2 ca cuc chuyn d mc đ đau gim xung 2 đim 
nhóm GTNMC và 4 đim  nhóm dùng meperidine. Mc đ đau  giai đon
2 tng lên 3 - 5 đim và có ti 95% sn ph hài lòng khi đc GTNMC và ch
có 66% sn ph hài lòng khi đc dùng meperidine [53].
V nh hng lên cuc chuyn d: mt s nghiên cu cho thy
GTNMC làm kéo dài thi gian chuyn d giai đon 1, kéo dài thi gian s
Thang Long University Library

15

thai, gim hot đng ca t cung vì vy làm tng t l truyn oxytocin, ngoài

ra còn làm gim sc rn và cm giác mót rn ca ngi m [33], [52], [23],
[28].
V nh hng đn cách đ: theo nghiên cu ca Decca, Matouskova,
Caruselli GTNMC làm tng t l đ th thut tuy nhiên không nh hng
đn t l m ly thai (MLT) [28], [23], [40].
V tác đng lên thai nhi: theo nghiên cu ca Janja, Raabe thì GTNMC
làm gim nh đ pH, gim nng đ SaO
2
trong máu thai nhi tuy nhiên không
nh hng đn nhp tim thai cng nh ch s Apgar ca tr s sinh sau đ
[36], [46].
V bin chng ca GTNMC: theo nghiên cu ca Ruppen trên 1,37
triu sn ph cho thy t l t máu ngoài màng cng là 1/168000, áp xe
khoang NMC là 1/145000, tn thng lâu dài h thn kinh là 1/240000 và tn
thng thoáng qua ca h thn kinh là 1/6700 [51]. Ngoài ra các tác dng ph
có th gp khi GTNMC nh h huyt áp nh, đau đu, đau lng, rét run, nôn,
ri lon tiu tin…

16

 :  
2.1. 
 Thai ph sinh thng ti bnh vin Ph sn trung ng
 Thai ph đng ý gim đau trong đ bng phng pháp gây tê ngoài
màng cng
 Thai ph đng ý tham gia nghiên cu
2.2. 
 Thai ph không đng ý tham gia nghiên cu
2.3. 
 Nghiên cu mô t ct ngang

2.4. 
 Nghiên cu đc thc hin ti Khoa đ - Bnh Vin Ph Sn Trung
ng tháng 9/2013
2.5. C

n = 





 






Vi q = 1 – p, p = 0,7305  n = 310

2.6. 
 S liu đc thu thp theo bnh án mu đc lp sn
2.7. 
 Làm sch s liu
Thang Long University Library

17

 Mư hoá s liu, nhp và x lý trên máy vi tính s dng phn mm
SPSS 15.0

2.8. 
*Tui sn ph: Bin đnh lng. Tính theo nm
*Ngh nghip: Bin đnh tính
*a ch: nh tính. Chia làm 2 nhóm: thành th và nông thôn.
*Tui thai: Bin đnh lng. Tính theo tun. Xác đnh theo ngày đu k kinh
cui hoc theo d kin sinh ca siêu âm 3 tháng đu nu không nh kinh cui
cùng.
- ánh giá v tn s và cng đ cn co TC ti các thi đim trc khi gim
đau (CTC m 3 cm), sau khi gim đau 30 phút và lúc CTC m ht.
- Tn s cn co TC: tính bng s cn co trong 10 phút.
- Cng đ cn co TC tính theo mmHg.
* Thi gian chuyn d giai đon Ib:
- Bin đnh lng
- Tính bng phút
* Thi gian chuyn d giai đon II:
- Bin đnh lng
- Tính bng phút
* Truyn oxytocin: bin đnh tính.
* Kim soát t cung: bin đnh tính.
* Cách thc đ:
- Bin đnh tính.
- Chia 3 nhóm: đ thng, đ th thut, m đ.
* Ch đnh đ th thut:
- Bin đnh tính

18

- Chia 2 nhóm: thai suy và m rn yu
* Ch đnh m đ:
- Bin đnh tính

- Chia 3 nhóm: thai suy, đu không lt, CTC không tin trin
*Tác dng ph ca GTNMC :
- Bin đnh tính
- Chia làm các nhóm : tt huyt áp, bun nôn – nôn, đau đu, đau lng, rét
run, bí đái, khác.
Mc đ phong b vn đng theo Bromage [56]
 Bromage

C đng t do hai chân, bàn chân
 0
 gp gi li, hai bàn chân c đng
t do
 I
Không gp đc gi, hai bàn chân
còn c đng t do
 II
Không c đng đc 2 chân hoc
bàn chân
 III
* Apgar tr s sinh:
- Bin đnh tính
- Tính theo bng đim apgar
2.8.1. 
ánh giá theo thang đánh giá mc đ đau bng hình đng dng (Visual
analogue scale) (VAS) ti các thi đim: Trc khi gim đau (CTC m 3 cm),
sau khi gim đau 30 phút, khi CTC m ht và s thai.

2: 
Thang Long University Library

19



 0 đim : Không đau
 1 – 2 đim : au ít
 3 – 4 đim : au va
 5 – 6 đim : au nhiu
 7 – 8 đim : au rt nhiu
 9 – 10 đim : au khng khip
2.8.2. 
 Sn ph đc t vn đy đ và đng ý tham gia vào nghiên cu
 c s đng ý ca hi đng y đc
 Các thông tin đc gi bí mt
 m bo tính trung thc trong vic thu thp và x lý s liu


20

III

3.1. 
3.1.1. 
3.1:Tui sn ph  nhóm nghiên cu




Trung bình
Tui

41
17
26,97  4.51

- Tui trung bình ca sn ph là 26,97  4.51
- Tui sn ph nh nht là 17, ln nht là 41
3.1.2. 
3.2:Tui thai  nhóm nghiên cu




Trung bình
Tui thai (tun)
42
32
39,28  1,34

- Tui thai trung bình 39,28  1,34 tun
-
Thang Long University Library

21

3.1.3. 
3.3:Phân b ngh nghip

N
%
- 

189
60,2
Công nhân
21
6,7

12
3,8
Quân 
3
1
Kinh doanh
1
0,3
HS, SV
17
5,4

5
1,6

66
21

314
100

- T l sn ph là cán b - công nhân viên chc (CBCNVC) là 60,2%
- T l sn ph làm kinh doanh là nh nht chim 0,3%
3.1.4. 

3.1: Phân b v 

- T l s sn ph sinh sng  thành th là 72%
- T l sn ph  nông thôn là 28%
72%
28%
 
nông thôn