nâng cao chất lượng dạy học đọc hiểu văn bản tác phẩm thơ trữ tình việt nam 1945 – 1975 tại trường cao ñẳng nghề an giang

M Đ U

1. Lý do ch n ñ tài
Hi n nay, m t trong nh ng ñi m cơ b n c a q trình đ i m i phương pháp d y
h c Văn trong nhà trư ng là ngư i đ c sáng t o. Vì th , cơ ch d y h c Văn địi h i m t
s thay ñ i l n v tư tư ng sư ph m, v phương pháp lu n khoa h c và v phương pháp
thi t k bài h c trên l p theo ñ nh hư ng giáo viên là ngư i t ch c hư ng d n; h c sinh
là ch th , là b n ñ c ñích th c, tr c ti p tham gia vào vi c chi m lĩnh, khám phá tác
ph m.
Đ cao vai trò ch th h c sinh trong q trình d y h c nói chung và d y h c Văn
nói riêng chính là tìm m t phương hư ng cơ b n ñ nâng cao hi u qu d y h c. Phương
hư ng đó khơng nh ng phù h p v i yêu c u c a th i đ i cơng ngh , khoa h c hi n nay
mà cịn là quan đi m nhân văn trong nh n th c khoa h c: xây d ng nh ng con ngư i m i
tích c c, ch ñ ng, sáng t o, t tin vào năng l c c a mình. Chương trình giáo d c ph
thơng ban hành kèm theo Quy t đ nh s 16/2006/QĐ - BGDĐT ngày 05/5/2006 c a B
trư ng B Giáo d c và Đào t o nêu rõ: “Ph i phát huy tính tích c c, t giác, ch ñ ng,
sáng t o c a h c sinh, phù h p v i đ c trưng mơn h c, ñ c ñi m ñ i tư ng h c sinh, ñi u
ki n c a t ng l p h c; b i dư ng cho h c sinh phương pháp t h c, kh năng h p tác;
rèn luy n k năng v n d ng ki n th c vào th c ti n; tác ñ ng ñ n tình c m, ñem l i ni m
vui, h ng thú và trách nhi m h c t p cho HS” [24; tr. 8].
Nhi m v c a d y h c Ng văn không ch là cung c p ki n th c v văn h c, trang b
nh ng ñánh giá, nh n ñ nh v tác gia, tác ph m, mà cịn đào t o m t năng l c c m th và
khám phá giá tr c a tác ph m văn chương. H c sinh h c Ng văn không ch ñ c hi u và
vi t các lo i văn b n thơng d ng, nói đúng phong cách ngơn ng , mà cịn bi t đ c hi u, giao
ti p v i lo i văn b n ph c t p nh t, là văn b n văn chương ngh thu t. V i ý nghĩa trên, ch
d y văn h c theo l i “gi ng văn” truy n th ng, th y gi ng, trò nghe m t cách th đ ng thì
khơng th đào t o năng l c s d ng công c văn h c ñư c.
Xu t phát t m c tiêu d y h c c a b môn, v i chương trình và sách giáo khoa
(SGK) Ng văn THPT m i (chương trình mơn Ng văn c a trư ng Cao ñ ng ngh ñư c
biên so n d a trên chương trình Ng văn THPT), d y Văn th c ch t là d y cho h c sinh
phương pháp ñ c văn. Đ c văn theo tinh th n đó th c ch t là tồn b q trình ti p nh n,

gi i mã văn b n (k c hi u và c m th )… Do v y, m t trong hai nhi m v quan tr ng
c a vi c d y h c Ng văn là t p trung hình thành cho h c sinh cách ñ c văn, phương
pháp ñ c văn theo lo i th , ñ d n d n các em có th t đ c đư c văn, hi u văn b n tác
ph m văn h c m t cách khoa h c.
Qua th c t gi ng d y môn Ng văn t i trư ng Cao ñ ng ngh An Giang, chúng
tôi nh n th y th c t d y h c ñ c hi u văn b n tác ph m văn chương còn g p nhi u khó
khăn, t n i dung đ n cách th c ti n hành, ch t lư ng d y h c chưa cao, chưa ñáp ng k p
1


v i tinh th n ñ i m i v n i dung và phương pháp d y h c so v i m c tiêu d y h c c a b
mơn, v i chương trình và sách ng văn Ng văn THPT m i, trong đó có d y h c ñ c hi u
văn b n tác ph m thơ tr tình Vi t Nam giai đo n 1945 - 1975.
Là ngư i tr c ti p ñ ng l p gi ng d y môn Ng văn t i trư ng Cao ñ ng ngh An
Giang, chúng tơi nh n th y v n đ đ i m i phương pháp d y là chìa khóa d n t i vi c ñ i
m i phương pháp h c c a h c sinh. V i mong mu n thi t th c là góp ph n ñ nh hư ng
cho b n thân và các ñ ng nghi p thêm m t cách ti p c n văn b n tác ph m thơ tr tình
Vi t Nam 1945–1975, nh m nâng cao hi u qu d y h c mơn Ng văn nói chung, hi u qu
d y h c ñ c hi u văn b n tác ph m thơ tr tình giai ño n này, chúng tôi c g ng th c hi n
ñ tài: Nâng cao ch t lư ng d y h c ñ c hi u văn b n tác ph m thơ tr tình Vi t Nam
1945 – 1975 t i trư ng Cao ñ ng ngh An Giang.

2. M c đích
Th nh t, nghiên c u nh ng v n đ lí thuy t c a vi c d y h c ñ c hi u VBTPVC,
ñ c hi u VBTP thơ tr tình Vi t Nam. Đ th c hi n đư c m c đích này, chúng tơi đã c
g ng trong ch ng m c có th , tìm hi u và h th ng hóa nh ng v n đ chung v lí thuy t
ñ c hi u VBTPVC và ñ c hi u VBTP thơ tr tình Vi t Nam.
Th hai, bư c ñ u ñ ra nh ng gi i pháp thích h p, ti n hành th c nghi m sư
ph m ñ xác ñ nh hi u qu và tính kh thi c a nh ng đ xu t. Trên cơ s đó, rút ra k t
lu n và bài h c kinh nghi m v vi c d y h c ñ c hi u VBTP thơ tr tình Vi t Nam 19451975.

3. Ph m vi nghiên c u
Do ñi u ki n khách quan, do qu th i gian có h n, khi th c hi n đ tài này chúng tơi
ch tìm hi u, th c nghi m, ñ i chi u vi c d y h c đ c hi u VBTP thơ tr tình Vi t Nam
1945-1975 t i m t s l p t i trư ng Cao ñ ng ngh An Giang. C th là b n l p:
- L p T-DNH/09.B;

- L p T-KXD/09.B;

- L p T-MTT/10.B;

- L p T-ĐTD/10.B.

4. Đóng góp c a đ tài
V lí lu n: t p h p, h th ng nh ng v n ñ chung v lí thuy t đ c hi u VBTPVC
nói chung và đ c hi u VBTP thơ tr tình Vi t Nam nói riêng.
V th c ti n: bư c ñ u th c nghi m và ñ xu t quy trình d y h c đ c hi u VBTP
thơ tr tình, đưa ra nh ng tiêu chí ñ ñánh giá hi u qu c a gi d y h c đ c hi u VBTP
thơ tr tình. Hi v ng sáng ki n kinh nghi m s là tài li u tham kh o h u ích ñ i v i giáo
viên khi d y ñ c hi u VBTP thơ tr tình Vi t Nam 1945 – 1975.

2


CHƯƠNG I
V N Đ Đ C HI U
VÀ Đ C HI U VĂN B N TÁC PH M THƠ TR

TÌNH

1.1. V n ñ ñ c hi u trong d y h c văn b n tác ph m văn chương (DH VBTPVC)
1.1.1. Vai trị c a đ c hi u trong d y h c (DH) Ng văn
Dư i góc ñ phương pháp, ñ c hi u là m t ho t đ ng phân tích, t ng h p ph c t p
đư c truy n đ t thơng qua n i dung ý th c trong t ng và câu cú ñ di n t nh ng m i
quan h khác nhau như s ti p thu và n m v ng ý nghĩa sâu xa trong VB mà ñã thi u m t
phương ti n h tr c a ngư i nói, trong đó ngư i đ c ph i tái hi n l i nh ng ñi u ñã ñ c.
Đ c là m t quá trình nh n th c và t nh n th c c a con ngư i.
V phương di n này, ñ c văn th c s là m t khoa h c, là lao ñ ng sáng t o. Theo
Nguy n Thanh Hùng, “đ c TPVC chính là gi i quy t v n ñ tương quan c a c u trúc t n
t i trong TP. Trư c h t là c u trúc ngơn ng , th đ n là c u trúc hình tư ng th m mĩ, sau
n a c u trúc ý nghĩa” [22;tr.44]. Trong c u trúc ngơn ng , ngư i đ c ñư c tìm hi u ñ
n m b t các lo i thông tin, thông tin hi n th c ñ i s ng và thông tin th m mĩ. Thông tin
hi n th c trong TP g i ra s ña d ng trong kinh nghi m s ng c a t ng ñ c gi . Đây “là
b c tranh ñ i s ng v a quen v a l . Quen, ñ chia s th a nh n. L , ñ trao ñ i và suy
nghĩ” [22; tr.44]. C n lưu ý r ng, s lĩnh h i TPVC thơng qua ho t đ ng đ c bao gi cũng
xen l n vào nó thiên hư ng ch quan, không th lo i tr cái tôi c a ngư i đ c ra ngồi
q trình ti p nh n. C u trúc ý nghĩa c a TPVC là c u trúc m , là “k t c u v y g i” s
tham gia sáng t o c a m i ngư i. Vì v y, mu n ñ c hi u c u trúc ý nghĩa c a VBVH –
khâu quan tr ng nh t trong ho t đ ng đ c - thì ph i hi u r ng “m i y u t c a VB đ u có
nghĩa, các y u t đó l i k t thành h th ng, và cái nghĩa có s c thuy t ph c nh t là phù
h p, không mâu thu n v i b t c y u t bi u hi n nào” [22; tr18].
Theo Nguy n Thanh Hùng, “ñ c hi u là m c đích cu i cùng c a các giai ño n ñ c
và m c ñ ñ c ch ng nh ng ñ i v i văn b n (VB) ngh thu t không hư c u mà cũng địi
h i m t trăm ph n trăm như th ñ i v i VB ngh thu t hư c u [20; tr.39]. Đó chính là
ho t đ ng truy tìm và gi i mã ý nghĩa c a VB. Ý nghĩa y hình thành và sáng t d n nh
s soi chi u t ng h p khái quát hóa t ý nghĩa t n t i trong hình th c hóa ngh thu t c a
tác ph m, t ý ñ sáng t o, quan ni m ngh thu t c a nhà văn và ý nghĩa phát sinh thông
qua kh năng ti p nh n c a ngư i đ c. Đó cũng là m t ho t ñ ng tuân theo logic khoa h c
và chính vì th nó s góp ph n làm gi m đi tính ch t mơ h , đa nghĩa c a TPVC ñ s
giao ti p ngh thu t ñi t i chi u hư ng th a thu n nào đó.

1.1.2. Quan đi m v đ c và hi u trong khái ni m ñ c hi u TPVC
Đ c văn trong nhà trư ng là m t ho t ñ ng v a mang nh ng nét ph qt c a ho t
đ ng trí tu nói chung, l i có nh ng nét đ c thù do tính đ nh hư ng c a mơn h c. Đ c
tồn b TP đ hi u m t ñ i văn, m t nghi p văn như công vi c c a nhà nghiên c u là ñi u
3


vơ cùng khó; đ c m t TP, m t trích đo n… v i hy v ng hi u văn, hi u ngư i (tác gi )
cũng ch ng m y d dàng. Tinh th n th i ñ i, s đ c đáo c a cá tính sáng t o, đ c s c c a
ngơn phong và hình tư ng, s g p g giao thoa – k th a và phát tri n, m i quan h gi a
cá nhân và c ng ñ ng văn hóa… ln ln đ t ra th thách đ i v i nh ng ai có nhu c u đi
tìm l i gi i ñáp trong m i TP c a m i nhà văn. B i vì, trư c m t ngư i ñ c là VB – m t
t n t i c th - trong khi đó, TPVH là m t quá trình. Theo Tr n Đình S , “m i l n ñ c,
m i cách ñ c ch là m t ch ng trên con ñư ng ch y ti p s c c a bi t bao ñ c gi ñ ñ n
v i TP” [21; tr.18]. Đó là m t cách nhìn bi n ch ng v b n ch t sáng t o c a ho t ñ ng
ti p nh n văn chương.
Như v y, “ñ c” trong khái ni m ñ c hi u VBTPVC là m t quá trình phát hi n và
khám phá n i dung ý nghĩa xã h i, con ngư i, th i ñ i trong c u trúc hình tư ng th m mĩ
c a TP ñan xen gi a ho t ñ ng nh n th c, ñánh giá và thư ng th c giá tr đích th c t n t i
trong hình th c ngh thu t đ c đáo c a TP.
Đ c hi u là khái ni m bao trùm có n i dung quan tr ng trong quá trình d y h c
văn. N m v ng khái ni m ñ c hi u và v n d ng thành th o n i dung ñ c hi u VB s góp
ph n thay đ i h hình phương pháp DH văn. “Hi u” trong khái ni m ñ c hi u TPVC,
trư c h t ph i g n li n v i VB – m t t h p ngôn ng mang nghĩa là c u trúc t ng b c ý
tư ng tương ng v i nh ng ñơn v c a VB khác nhau có tính ch đ và tính liên k t tồn
v n. Hi u là quá trình nh n th c VB tồn v n. Trong TPVC, đó là c u trúc ngôn ng k t
d t nên b c tranh hi n th c xã h i; c u trúc hình tư ng d ng nên hi n th c gi đ nh mang
tính th m m và c u trúc ý nghĩa như là th gi i hi n th c tư tư ng. Trong đó, b c tranh
hi n th c xã h i như là s giãi bày, còn th gi i hi n th c tư tư ng như là s mơ ư c v
m t vi n c nh t t đ p. Vì th , trong khi ñ c TPVC, ngư i ñ c c n ph i hi u ba bình di n

c u trúc y – cũng là bình bi n n i dung tương ng v i tu n t t 1 ñ n 3 là: n i dung s
ki n, n i dung hình tư ng, và n i dung quan ni m c a tác gi . Nhưng chưa h t, nh ng gì
làm cho n i dung y t n t i m t cách có nghĩa lí, ñ m b o riêng cho t ng c u trúc y
chính l i là hình th c mà ngư i ñ c c n hi u.
Như v y, hi u trong ñ c văn v m t phương di n nào đó chính là s đ ng c m và
n m đư c nh ng gì mà nhà văn mu n nói, c m th đư c giá tr th m m c a ngôn ng và
tư tư ng ngh thu t c a nhà văn; là s vư t qua kho ng cách mơ h gi a ch th ngư i
ñ c – HS và VBTP ñ khám phá và tình ngư i sâu xa trong cu c s ng và s đóng góp c a
ngơn ng khơng gì có th thay th đư c.
1.2. V n đ ñ c hi u VBTP thơ tr tình
1.2.1. Tác ph m tr tình và thơ tr tình
Ngh thu t nói chung, văn h c (VH) nói riêng là s bi u hi n c m nh n ch quan
c a con ngư i trư c cu c ñ i. Tuy nhiên, do phương th c t ch c, do ki u tái hi n ñ i
s ng và do s giao ti p ngh thu t khác nhau nên s bi u hi n đó nh ng lo i TPVH
cũng khác nhau. Đ c ñi m cơ b n c a TP tr tình là s th l c m xúc, tâm tr ng, ý nghĩ
4


c a nhà văn trư c cu c s ng, trong đó tình c m là m ch phát tri n then ch t c a TP. Đ c
ñi m ñó bi u hi n t p trung trong thơ tr tình.
Đ i v i thơ tr tình, dù v n t n t i nh ng ý ki n khác nhau, nhưng xu hư ng
chung có tính th ng nh t ñư c ña s ch p nh n là quan ni m: thơ tr tình là thơ ph n ánh
th gi i theo phương th c ngh thu t tr tình. đó, nh ng c m xúc và suy tư c a nhà thơ
ho c c a nhân v t tr tình trư c các hi n tư ng ñ i s ng ñư c th hi n m t cách tr c ti p.
Có th nói d u hi u đ nh n ra thơ tr tình là ch ph n ánh th gi i khách quan v i vi c
bi u hi n tr c ti p th gi i ch quan th ng nh t hài hịa. Đi u đó có nghĩa là, t t c các
tr ng thái mn hình mn v mà TP thơ tr tình di n t đ u b t ngư n t hi n th c, do
cu c s ng kích thích, thúc đ y, khơi g i … Có đi u là m i hình nh cu c s ng ñ u b c l
qua c m quan và ngôn ng cá nhân c a tác gi ho c c a nhân v t mà tác gi nhân danh đ
phát bi u, c a cái ngơi th nh t mà trong lí lu n VH g i là “nhân v t tr tình”, “cái tơi tr

tình”. Do đó, trong TP thơ tr tình khơng ph i ch có c m xúc, tư tư ng thu n túy, tr n
tr i mà cũng có c nh, có ngư i, có vi c, nhưng đi u ch y u đây là cái tr ng thái tâm tư
d t dào c m xúc hay ch t ch a suy nghĩ trư c nh ng c nh, nh ng ngư i, nh ng vi c đó.
Tóm l i, bi u hi n tr c ti p nh ng c m xúc, suy tư ng c a con ngư i b ng nh ng
hình th c ngh thu t đ c thù là cách ph n ánh th gi i c a thơ tr tình.
1.2.2. u c u khi DH đ c hi u VBTP thơ tr tình nhà trư ng THPT
a/ D y đ c hi u TP thơ tr tình g n v i ñ c trưng th lo i
Khi gi ng d y TP thơ tr tình c n chú ý nh ng ñ c trưng th lo i nào t o ñi u ki n
th c hi n ñ ng th i hai ch c năng gi ng d y VH là: ho t ñ ng ti p nh n TP ngh thu t;
s truy n th nh ng tri th c khoa h c thơng qua hình th c tri th c lý lu n VH, tri th c
l ch s VH cũng như nh ng tri th c v PP và cách th c làm vi c v i TP ngh thu t cùng
v i năng l c v n d ng chúng.
b/ D y ñ c hi u TP thơ tr tình trong tính ch nh th v c u trúc
Nói đ n TPVC là nói ñ n m t VB trong tính ch nh th . TPVC đư c c u t o b ng
ngơn ng ngh thu t nh m xây d ng nên m t th gi i ngh thu t riêng ñư c k t c u m t
cách ch t ch trong nh ng quan h gi a n i dung và hình th c, gi a b ph n và t ng th .
Trong m t TPVC, các y u t đ u có quan h m t thi t v i nhau. Trong m i TP, bao gi
cũng n i b t lên m t s y u t , tình ti t, chi ti t quan tr ng hơn, k t tinh cao nh t tư tư ng
và ngh thu t c a TP. Ta hi u vì sao ngư i xưa khi bình thơ thư ng chú ý ñ n “thi nhãn”,
“nhãn t ”, “th n cú”, “c nh cú”… Đ c hi u TPVC không th và cũng khơng nên phân
tích t t c , đ y ñ các chi ti t mà ph i bi t l a ch n, t p trung phân tích m t s chi ti t tiêu
bi u nh t. Vi c tìm hi u nh ng chi ti t, phân tích nh ng y u t , nh ng m t riêng bi t c a
các chi ti t trong TP nh m phát hi n và khám phá tương quan gi a chúng ñ t nh ng
hi u bi t riêng l c th ñ t t i s nh n th c chung sâu s c hơn v TP.

5


CHƯƠNG 2
TH C TR NG D Y H C Đ C HI U VĂN B N

TÁC PH M THƠ TR

TÌNH VI T NAM 1945 – 1975

2.1. Th c tr ng DH đ c hi u VBTP thơ tr tình Vi t Nam 1945 - 1975
Trong chương trình mơn Văn trư ng PTTH, cũng như trư ng Cao ñ ng ngh
An Giang, m ng thơ tr tình hi n đ i Vi t Nam chi m m t v trí đ c bi t quan tr ng. Đây
là m t b ph n văn h c có tác d ng to l n trong v n ñ giáo d c truy n th ng cũng như
b i ñ p tâm h n, tình c m cho h c sinh (HS). Tuy nhiên, v n ñ d y h c các VBTP thơ
tr tình Vi t Nam 1945 – 1975 trong trư ng Cao ñ ng ngh trong nh ng năm qua, chúng
tôi g p nhi u h n ch và vư ng m c.
2.1.1. V phía h c sinh
Th nh t, nhìn chung, HS có năng l c c m nh n thơ sâu s c, bi t cách ñ c di n
c m VBTP thơ tr tình. Trong quá trình ñ c hi u VBTP thơ, HS t ra có h ng thú và tâm
th h c t p t t. Tuy nhiên, nh ng trư ng h p này khơng nhi u. Đa s , HS ít h ng thú,
chưa có tâm th trong h c t p. Đi u này ñư c th hi n thái ñ th ơ, th đ ng, ít phát
bi u xây d ng bài, h u như không th c m c c a HS. Gi h c vì th khá đơn đi u và t
nh t, h u như ch có giáo viên (GV) ho t ñ ng.
Th hai, th c tr ng HS chưa vư t qua “rào ch n” v th i ñ i ñ hi u và rung c m
v i bài h c cịn đư c th hi n qua k t qu bài làm c a HS. Đ c nh ng bài văn c a HS,
chúng tôi th y có s mâu thu n. Ph n l n các em c m nh n ñư c n i dung chính bao
trùm trong TP. Tuy nhiên, khi đi vào phân tích c th các t ng hay câu thơ, HS l i b c
l nhi u thi u sót, nh t là hi u sai, suy di n ý thơ.
Th ba, vi c ñ c VBTP thơ c a HS, theo ghi nh n c a chúng tôi, ch m i d ng l i
hình th c đ c tri giác ngôn ng và n ng v c m tính. Khơng ít HS phát âm sai, đ c ê a,
chưa bi t cách ñ c di n c m trong q trình đ c ti p c n VB. Ho t đ ng tìm hi u VB c a
HS v n cịn mang tính đ i phó. HS chưa bi t cách ch ñ ng t ñ c SGK đ tìm hi u ki n
th c, khơng bi t tìm ki m ki n th c tr ng tâm ñ h c. Nhi u HS khi ñư c g i đ trình
bày v n đ đã t ra r t lúng túng và ñ tr l i câu h i c a GV, HS thư ng ñ c SGK.
GV h i – HS ñ c. Gi h c di n ra r i r c, thi u s h p tác gi a GV và HS, HS và HS

cũng là m t th c tr ng ph bi n hi n nay trong gi ñ c hi u VBTPVC, VBTP thơ tr tình
Vi t Nam 1945 -1975 trong nhà trư ng THPT.
2.1.2.V phía giáo viên
Th nh t, nh ng VBTP thơ tr tình Vi t Nam 1945-1975 trong chương trình Ng
văn thư ng dài, vì th nên khi lên l p, chúng tơi ít khi ch đ ng ñư c th i gian n u như
áp d ng nh ng PPDH tích c c hi n đ i. Do dó, chúng tơi h u như gi ng d y theo hư ng
6


thuy t gi ng, ñ ñ m b o ñư c n i dung ki n th c trong kho ng th i gian quy ñ nh.
Trong cách d y này, HS ti p thu hồn tồn th đ ng, m t chi u. Vì th , ho t đ ng DH
trong gi ñ c hi u VBTP thơ tr tình hi n nay v n thiên v ho t ñ ng d y c a GV.
Th hai, chúng tôi d y bài nào bi t bài n y, ít chú ý ñ n nh ng v n ñ khác có liên
quan đ n bài h c (như HS đã bi t cái gì? Đã đư c h c cái gì? B i c nh ra đ i c a TP,
khơng khí th i đ i, ti u s c a nhà văn…). Trong q trình đ c hi u VBTP thơ tr tình,
chúng tơi chưa t ch c và hình thành cho HS kĩ năng đ c hi u VBTP trong tính h th ng.
Th ba, d y tách r i n i dung và hình th c. Khi t ch c cho HS ñ c hi u VBTP
thơ, chúng tơi thư ng có khuynh hư ng đi sâu vào phân tích n i dung bài h c cịn chi ti t
ngh thu t ch ñưa ra sơ sài. Cu i bài h c thay vì hư ng d n cho HS t ng k t t nh ng gì
đã phân tích, chúng tơi u c u HS đ c Ghi nh trong SGK. Gi ñ c hi u VBTP thơ tr
tình v i cách d y này chưa ñáp ng ñư c v i các chu n ki n th c và kĩ năng DH ñ c
hi u VBTP thơ tr tình Vi t Nam 1945-1975 trong chương trình Ng văn.
Th tư, trong gi đ c hi u VBTP thơ tr tình, chúng tơi chưa khai thác đư c m t
cách hi u qu nh c ñi u c a nh ng câu thơ trong các VBTP thơ, ít gi ng t ng khó cho
HS cũng như khơng thư ng xuyên ki m tra vi c ñ c các chú thích trong SGK c a HS. Có
l vì v y mà HS dư i s áp ñ t c a GV, ch n m ñư c bài h c trên nh ng nét l n, nét
chung mà chưa th c s hi u và “c m” ñư c cái hay, cái ñ c s c c a câu thơ, bài thơ.
2.2. Nguyên nhân c a th c tr ng DH đ c hi u VBTP thơ tr tình Vi t Nam 1945
– 1975
D y h c ñ c hi u VBTPVC nói chung, DH đ c hi u VBTP thơ tr tình là ho t

đ ng hư ng v ho t ñ ng c a ngư i ñ c HS. Trong ho t ñ ng DH này, GV là ngư i
t ch c, hư ng d n; HS ph i t mình đ c ti p c n v i VBTP, ñ c hi u VBTP. Mu n
v y, HS ph i ñư c trang b các tri th c ñ c hi u VBTB (th lo i, thi pháp,…). Trong
chương trình Ng văn 3 hi n hành t i trư ng Cao ñ ng ngh An Giang, ph n l n HS
v n chưa ñư c trang b và ti p c n v i các tri th c đ c hi u VBTP. Vì th , HS thư ng
khơng bi t cách t đ c, tìm hi u VBTP.
V phía GV, có th nói r ng, s thay ñ i v nh n th c và quan ni m DH TPVH
c a GV hi n nay v n chưa thích ng k p v i yêu c u ñ i m i c i ti n PPDH: GV v n
chưa xem d y h c TPVH là d y ñ c văn. Các GV d y h c Ng văn hi n nay v n chưa
ñư c trang b các ki n th c lí lu n v DH b mơn theo hư ng đ c hi u do chưa có
khái ni m đ c cho nên chưa có h th ng bi n pháp d y đ c văn h u hi u và hồn
ch nh. Ngồi vi c đ c thành ti ng và ñ c di n c m, chúng ta h u như ch có khái ni m
gi ng bình, phân tích, bình chú, nêu câu h i…
M t khác, ti p c n nh ng bài h c v thơ tr tình Vi t Nam 1945 – 1975, GV và
HS cịn ph i ñ i di n v i m t khó khăn khác là kho ng cách v khơng gian, th i gian,

7


v tâm lí h c c a HS và kho ng cách t o nên b i s khác bi t trong phong cách ngh
thu t. Theo Nguy n Thành Thi, “n u như d y h c trung ñ i Vi t Nam, c ngư i d y
l n ngư i h c r t d v p ngã trư c m t lo i rào c n muôn thu là ngơn ng , văn hố
c , thì d y h c văn h c Vi t Nam hi n ñ i (1930 – 1945, 1945 -1975, sau 1975), bên
c nh m t s thu n l i nh t ñ nh, ngư i ta l i ph i v p ph i nh ng th rào c n khác
cũng không d vư t qua: gi i h n c a tâm lí, h ng thú ti p nh n văn h c c a b n ñ c
- h c sinh. Nh ng khó khăn như th ch c ch n cịn đáng k hơn khi nh ng gi i h n
v a nêu là nh ng gi i h n mang tính t t y u - l ch s .”[8; tr.280].
Giai ño n VH Vi t Nam 1945 – 1975 chưa lùi xa. Nhi u cây bút làm nên giai
ño n VH này hi n ñang ti p t c sáng tác. Th nhưng, ñ i v i các th h ngư i ñ c –
HS ra đ i sau 1975, nó đã tr nên xa l và khó hi u. Ra đ i trong m t hồn c nh đ c

bi t, hồn c nh chi n tranh, n n VH y, v i v ñ p cao c hào hùng c a c m h ng anh
hùng cách m ng ñã ñ ng hành v i bao th h ngư i ñ c Vi t Nam su t hơn n a th k
nay. Đ c bi t, trong nh ng năm tháng ch ng Pháp, ch ng Mĩ c u nư c, giai ño n VH
y, t t nhiên ñã ñư c b n ñ c Vi t Nam trong và ngoài nhà trư ng đón nh n m t cách
n ng nhi t, chân thành như nh ng ngư i “b n ñư ng” t t và thân yêu nh t c a mình.
Khi l ch s - xã h i thay đ i, q trình sáng tác đã sang trang, thì q trình ti p
nh n VH (trong đó có ho t ñ ng d y và h c văn) cũng sang trang. Trong DHVH,
ngư i ta cũng không th d y và h c như trư c n a, nghĩa là cũng ph i ñi u ch nh n i
dung và cách d y h c ñ ñáp ng v i tình hình m i. B i vì, “t m đón ñ i” c a h ñã
có nhi u thay ñ i do r t nhi u nguyên nhân ch quan, khách quan và ñúng v i các quy
lu t mĩ h c ti p nh n khách quan ñang chi ph i c m t th h HS, ñang t o ra m t th
h ngư i ñ c m i.
Trong m t ti t h c, GV chưa bi t ch ñ ng ñi u ti t th i gian, chưa l a ch n
ñư c PPDH phù h p nên các PP v n d ng kém hi u qu . Xu t phát t m c tiêu DH
c a b môn, d y và h c môn Ng văn không ch là d y ki n th c mà còn d y sáng t o
trong c m nh n VBTP. Do đó, vi c v n d ng nh ng PP m i trong quá trình DH s
góp ph n phát tri n tư duy c a HS, nâng cao năng l c tìm tịi, h c h i, ñáp ng m c
tiêu DH c a b mơn. Tuy nhiên, m t v n đ đang bàn là khi chúng tơi d gi nh ng
ti t đ c hi u VBTP thơ tr tình, GV cũng th c hi n th o lu n nhóm, gi i quy t tình
hu ng… và GV ph i “g ng mình” th c hi n cơng vi c này, ch y ñua v i th i gian ñ
chuy n t i kh i lư ng ki n th c và đ kh i cháy giáo án. Chính vì bu c ph i v n d ng
nh ng PP m i m t cách máy móc mà gi d y VBTP thơ tr tình v n đ y c m xúc tr
nên n ng n , m t m i cho c GV và HS. GV khơng cịn th i gian ñ t o c m xúc, và
ti t h c khơng cịn khơng cịn ch tr ng đ c m xúc có th thăng hoa.

8


CHƯƠNG 3
NH NG GI I PHÁP VÀ TH C NGHI M D Y H C

Đ C HI U TP THƠ TR

TÌNH VI T NAM 1945 – 1975

3.1. Nh ng gi i pháp v DH ñ c hi u TP thơ tr tình Vi t Nam 1945 -1975
3.1.1. Ti p c n đúng quan đi m DH VBTP thơ tr tình trong nhà trư ng
THPT
Lâu nay, d y thơ trong chương trình Ng văn đư c quan ni m như d y c m xúc,
g i c m h ng, d y nh n th c cu c s ng, con ngư i mà trong cu c s ng, con ngư i thì
chính tr - đ o đ c là cái tr c l n. Ngư i ta cũng k t h p c tâm lý, tri t h c, l ch s và
nói chung tồn b các ki n th c khoa h c xã h i và nhân văn vào gi gi ng n u có đi u
ki n và có ch liên h , dung n p. Đi u này là không sai.
Th nhưng, m t trong nh ng lu n ñi m cơ b n c a q trình đ i m i PPDH văn
trong nhà trư ng hi n nay là lu n ñi m “H c sinh là b n ñ c sáng t o trong q trình
d y h c văn.”. S thay đ i căn b n quan ni m v vai trò ngư i d y và ngư i h c so v i
PPDH truy n th ng là tư tư ng n i b t c a lí lu n DH hi n đ i. Vi c DH VB TPVC,
trong đó có VBTP thơ tr tình khơng cịn g i là gi ng văn, mà g i là ñ c hi u VBVH.
Đ c, vi t, nghe, nói là các ho t ñ ng cơ b n c a HS trong mơn h c Ng văn. Các ho t
đ ng này ph i ñư c GV t ch c cho HS th c hi n trên l p và trong các ho t ñ ng h c
t p. Riêng vi c quy ñ nh ñ c là m t ho t ñ ng cơ b n c a HS trong bài h c đ c hi u
VB TPVC, trong đó có DH đ c hi u VBTP thơ tr tình đã ñem l i s thay ñ i trong
nh n th c và quan ni m trong vi c DH TPVC. Th nhưng, trong th c t DH, không
ph i GV nào cũng nh n th c rõ đi u đó.
Vì th , ñ c i ti n PPDH VB TPVC, DH VBTP thơ tr tình, trư c h t, theo
chúng tơi, giáo viên c n có s thay đ i v nh n th c và quan ni m trong vi c DH
TPVH. B i, cái g c c a m i v n đ chính là Nâng cao ph m ch t tư duy. Trư c h t,
c n ph i xác ñ nh rõ bài h c VBTP thơ tr tình khơng ph i là bài đ giáo viên gi ng và
bình, mà đ cho HS đ c. Giáo viên t t nhiên v n c n s d ng cơng c l i gi ng c a
mình, nhưng s d ng vào vi c hư ng d n cho HS đ c hi u VB, khơng “đ c chi m”
di n ñàn, ñ c chép t ñ u ñ n cu i. D y cho HS h c đ c hi u có nghĩa là d y HS ki n

t o n i dung ý nghĩa c a bài thơ. Giáo án c a giáo viên thi t k ph i th hi n yêu c u
này. Và, ñ HS t ki n t o n i dung ý nghĩa VB đư c h c thì ph i t ch c cho HS so n
bài, phát bi u, th o lu n, ñ i tho i trên l p, trao đ i nhóm, sau đó, giáo viên t ng k t
nâng cao, ñưa ra k t lu n cu i cùng trong ti t h c.
D y h c đ c có nghĩa là ph i b t ñ u t kênh ch , t ñ c hi u t ng , câu văn,
bi u ñ t mà suy ra n i hàm hình tư ng và ý nghĩa, khơng nên b t đ u t kênh hình
tư ng m t cách tiên nghi m như trư c ñây. GV c n t ch c, ñ nh hư ng cho HS khai
9


thác các hi n tư ng “l hóa” c a VB đ HS chú ý gi i mã, hình thành kĩ năng ñ c.
Ho c, yêu c u HS phát hi n câu thơ hay, câu ña nghĩa ho c khó hi u trong VB.
Chúng tơi nghĩ r ng, m t gi h c ñ c hi u VBTP ñư c g i là thành công không
ph i là k t qu c a vi c thuy t trình (th y gi ng say sưa, trò nghe chăm chú) mà là t o ra
đư c khơng khí c m th ngh thu t (sôi n i ho c sâu l ng) cho HS. Do đó, trong gi đ c
hi u VBTP thơ tr tình, vai trị đ nh hư ng c a GV là r t quan tr ng. N u GV bi t cách
nêu v n ñ , t ch c d n d t cho HS khai thác các hi n tư ng b t thư ng c a VB, bi t
cách trình bày s lí gi i, c m nh n c a mình thì đó là m t trong nh ng cách GV giúp HS
t hình thành kĩ năng ñ c hi u – ñáp ng m c tiêu DH Ng văn. Đ ñ t ñư c đi u này,
GV khơng nh ng ph i hi u bi t sâu s c v TP mà còn ph i hi u bi t sâu s c v t ng ñ i
tư ng ti p nh n. Và, v i m i ñ i tư ng ti p nh n ph i có m t phương án t ch c vi c
c m th khác nhau. Không nên bi n gi ñ c hi u VBTP thơ thành gi h c gư ng ép, b t
bu c v i nh ng lý do bên ngoài TP mà ch có th khuy n khích, đ ng viên, t o ra mơi
trư ng c m th phù h p đ kích thích q trình tìm tịi, phát hi n c a HS.
3.1.2. DH ñ c hi u VBTP thơ tr tình trong tính ch nh th c u trúc và
đ c ñi m th lo i
Trong ti p nh n thi ca, nhi u khi ngư i ñ c b cu n hút, ám nh b i ñ ngân
vang c a t ng , c a nh p ñi u câu thơ ngay c khi chưa k p hi u n i dung, ý nghĩa mà
chúng bi u ñ t. Chi ph i âm ñi u thơ bao gi cũng là tâm tr ng, c m xúc c a thi sĩ…
Bám sát ñ c trưng lo i th , t ch c gi DH ñúng ñ c trưng lo i th là m t ñi u ki n tiên

quy t làm nên s thành công cho m t gi DH ñ c hi u VB TPVC, trong ñó có VB TP
thơ tr tình.
M t khác, đ c hi u VBTP thơ tr tình khơng đơn gi n ch là vi c chia tách TP ra
t ng phương di n, ra t ng khía c nh, t ng y u t ñ xem xét mà ch y u là ph i ch ra
ñư c ý nghĩa, ch c năng th hi n n i dung, tư tư ng TP c a t ng y u t , t ng phương
di n đó. Vì th , trong q trình đ c hi u VBTP thơ tr tình, ngư i đ c c n tranh lu n,
ñ i tho i v i TP như là m t ch nh th ngh thu t. Khi đ c hi u VBTP thơ tr tình, c n
tơn tr ng tính ch nh th c a TP. Tuy nhiên, trong q trình đ c hi u VBTP, ngư i đ c
khơng nh t thi t ph i phân tích tồn b TP mà ch n l c nh ng ñi m sáng th m m ,
nh ng y u t then ch t ñ kh i phát quá trình ti p nh n TP.
3.1.3. V n d ng linh ho t các PPDH trong quá trình DH đ c hi u VBTP
thơ tr tình
Chúng tơi cho r ng, đ i m i PPGD mơn Ng văn là s v n d ng linh ho t các
nguyên t c, các thao tác gi ng d y khác nhau nh m phát huy t i ña tinh th n ch đ ng
tích c c, sáng t o c a HS, giúp các em t tìm tịi, t khám phá ra chân lí. Đáp ng m c
tiêu phát tri n tồn di n cho HS, giúp các em có th thích ng v i nh ng u c u đa
d ng phong phú c a cu c s ng. B i vì, theo chúng tơi khơng có PP thu n túy. M t ti t
10


d y t t, trư c h t và nh t thi t ph i là ti t d y giúp HS có đư c nh ng ki n th c chính
xác, giúp các em khơn l n lên v m t trí tu . Vì th trong q trình t ch c cho HS ñ c
hi u VBTP, GV c n ph i xác ñ nh ñúng các ki n th c tr ng tâm, n m v ng m c tiêu
c a bài h c, ñ i tư ng DH ñ l a ch n PPDH phù h p. C n nh n m nh ñ n yêu c u n i
dung trong quá trình gi ng d y, ñ ch ng khuynh hư ng cư ng ñi u hóa m t chi u lĩnh
v c PP, coi ñ i m i DH ch ñơn thu n là ñ i m i v PP mà chưa th y ñư c c n có s
ñ i m i ñ ng b v PP và n i dung.
Đ i m i PPDH, trư c h t là hư ng vào HS, giúp HS có năng l c tư duy sáng
t o. Trong d y h c ñ c hi u VBTPVC nói chung, đ c hi u VBTP thơ tr tình nói riêng
đư c th hi n ch trong q trình đ c hi u VBTP, GV v i vai trò là ngư i t ch c và

hư ng d n HS t phát hi n ra cái hay, cái ñ p c a bài thơ qua nh ng hi u bi t c a
mình. Sáng tác văn chương r t c n s ñ c ñáo. “TP ngh thu t đích th c – nh t là TP
ngơn t - bao gi cũng là m t phát minh v hình th c và m t khám phá v n i dung.”
[5; tr.29]. Do đó, c m th TP cũng c n ph i th hi n ñư c s sáng t o và ñ c ñáo. Nên
ph i h p nhi u cách, trong đó c n lưu tâm xây d ng m t h th ng câu h i, đ t HS vào
tình hu ng có v n đ đ bu c các em ph i tìm tịi, suy nghĩ. Nên trân tr ng cách hi u
riêng c a các em, cho dù cách hi u đó cịn nh ng non n t, nhưng ít nhi u đã có cơ s ,
nh t là đ i v i nh ng bài thơ, câu thơ ña nghĩa. Ngay khi các em c m nh n khơng bình
thư ng, thì cũng c n ñư c u n n n m t cách khéo léo. Có như v y m i khích l đư c
HS t giãi bày, t phơi tr i nh ng đi u sâu kín mà các em suy nghĩ.
M t khác, đ i m i PPDH cịn ñư c th hi n vi c v n d ng linh ho t các
PPDH khác nhau nh m phát huy t i ña tinh th n ch ñ ng tích c c, sáng t o c a HS,
giúp các em t tìm tịi, t khám phá ra chân lí. Vì th , trong quá trình t ch c, hư ng
d n HS ñ c hi u VBTP thơ tr tình, GV có th v n d ng các PPDH như: PP đ c sáng
t o; PP g i tìm; PP tái t o; PP nghiên c u… Các PP này thư ng xuyên ñư c ph i h p
ñan chéo nhau m t cách khăng khít trong ti n trình ti t h c.
Trong th c ti n DH VBTPVC, trong đó có đ c hi u VBTP thơ tr tình, s
khơng có m t PPDH nào g i là t i ưu. M i PP đ u có nh ng ưu ñi m và h n ch nh t
đ nh. Vì th trong PPDH đ c hi u VBTPVC, VBTP thơ tr tình, GV c n bi t v n dung
các PP m t cách linh ho t nh m phát huy tính tích c c c a ch th ngư i đ c – HS
trong q trình ñ c hi u VBTP.
3.2. Th c nghi m sư ph m (TNSP)
3.2.1. M c đích th c nghi m
Th nh t, ñánh giá hi u qu gi DH ñ c hi u VBTPVC theo ñ c trưng lo i th
khi s d ng thi t k bài h c d y đ c hi u VBTP thơ tr tình Vi t Nam 1945 – 1975
trong chương trình Ng văn 3 t i trư ng Cao ñ ng ngh An Giang.

11

Th hai, xem xét tính kh thi các quy trình hư ng d n HS ñ c hi u VBTP thơ
tr tình theo đ c trưng th lo i.
3.2.2. Đ i tư ng th c nghi m và ñ i ch ng
Chúng tôi ch n ng u nhiên 2 l p. C th là l p T-DNH/09.B (Khoa N công)
và l p T-ĐTD/09.B (Khoa Đi n t ).
Bên c nh l p th c nghi m (TN), chúng tôi ch n l p T-MTT/09.B (Khoa N
công) và l p T-KXD/09.B (Khoa Xây d ng) làm l p ñ ñ i ch ng (ĐC). Đây là hai
l p có trình đ h c t p môn Văn ngang t m v i hai l p th c nghi m. K t qu ñ u
vào và k t qu bài thi ki m tra Văn 2 đã nói đi u đó.
Chúng tơi có k t qu bài thi ki m tra h c kì II (Văn 2) c a hai đ i tư ng th c
nghi m và ñ i ch ng như sau:
LO I
L P

Th c nghi m
(56 HS)
Đ i ch ng
(48 HS)

GI I

KHÁ

TRUNG BÌNH

Y U

3 HS, 5.1%

10 HS, 16.9%

43 HS, 73,9%

3 HS, 5.1%

2 HS, 3.9%

13 HS, 25.5%

33 HS, 69.5%

0%

3.2.3. Th i gian th c nghi m
Theo chương trình mơn Văn trư ng Cao ñ ng ngh An Giang, ph n thơ tr
tình hi n đ i 1945 – 1975 n m trong ph n Văn 3 (H c kì I, năm h c 2010 – 2011).
T ti t 14, tu n 3 ñ n ti t 25 c a tu n 6 (T ngày 04/10/2010 ñ n 28/10/10).
3.2.4. N i dung th c nghi m
Trong ph m vi gi i h n c a đ tài, chúng tơi ti n hành th c nghi m d y ñ c hi u
VBTP thơ tr tình Vi t Nam 1945 – 1975 trong chương trình Ng văn 3 (tương đương
l p 12 b c THPT). Các bài d y ñư c ch n d y TNSP là nh ng bài ñư c h c trong
Chương trình Ng văn 3 (g m 75 ti t). T ng s ti t d y th c nghi m là 10 ti t. C th
như sau:
- Tây Ti n (Quang Dũng), ti t 14-15;
- Vi t B c (T H u), ti t 18-19-20;
- Đ t nư c (Nguy n Khoa Đi m), ti t 23-24-25;
- Sóng (Xuân Quỳnh), ti t 26-27.
3.2.5. Thi t k giáo án th c nghi m d y bài ñ c hi u

12

Thi t k giáo án (TKGA) ñ c hi u TPVC là m t thu t ng ch phương án và
cách th c ñ d y h c m t TPVC. Ki n th c ñư c DH, theo quan ñi m c a chúng tôi, là
ki n th c t i thi u trên cơ s l a ch n t lư ng ki n th c t i đa. Vì th , khơng bao gi
t t c ki n th c l i hi n ra ñ y ñ trên TKGA b i ñó là phương án DH ch không ph i
là n i dung tri th c thu n túy. Nh ng “vùng tr ng không” trong TKGA thư ng là
nh ng g i ý, nh ng tiêu ñ n i dung cơ b n, nh ng câu h i và nh ng v n ñ VH và ñ i
s ng ñư c ñ t ra giàu n tư ng ñ lên l p chúng ñư c l p đ y b i s phân tích, phát
hi n, ñào sâu, m r ng hơn c a GV và HS v i nh ng kh năng th này ho c th khác.
PPDH theo hư ng ñ c hi u ch y u là phát huy tính tích c c ch ñ ng và sáng
t o c a HS nên TKBH ch y u là ñ t câu h i g i d n, ñ nh hư ng cho HS ñ c hi u,
c m nh n. Bài d y k t h p nhi u PP và bi n pháp DH: ñ c văn, phát v n th o lu n,
th o lu n nhóm, phát bi u ý ki n, g i tìm và bình gi ng; s d ng tranh nh.
Trong giáo án, chúng tôi hư ng d n HS ñ c và c m nh n ñúng c m xúc và tâm
tr ng c a nhân v t tr tình. Trên cơ s đó đ t câu h i ñ nh hư ng giúp HS t ng bư c
đ c hi u VBTP. HS có th làm vi c theo nhóm ho c làm vi c cá nhân tùy theo các v n
ñ ñ t ra. Các hình th c h c t p này s giúp HS phát huy tính tích c c, ch ñ ng và
sáng t o c a mình. Bên c nh đó, dư i s hư ng d n, g i tìm c a chúng tơi, HS s có PP
ti p c n TP m t cách ñúng ñ n, có th c t nghĩa, lí gi i v n ñ m t cách th u ñáo.
Vai trò ch y u c a chúng tôi là t ch c cho HS ñ c hi u VBTP trên cơ s n m
b t ñ c ñi m th lo i c a VBTP. Chúng tơi là ngư i đ nh hư ng, nêu v n ñ cho HS
th o lu n, tìm hi u, lí gi i v n đ , khám phá n i dung ý nghĩa c a VBTP trong tính
ch nh th c u trúc c a nó. Sau m i n i dung, chúng tơi bình thêm ñ giúp HS c m nh n
sâu thêm bài h c.
Giáo án s d ng ph i h p các PPDH như: PP ñ c sáng t o, PP g i tìm, PP tái
t o, PP nghiên c u có m c đích… H th ng câu h i trong bài d y đ c hi u TP thơ tr
tình ñư c chúng tôi ñ t ra trong GATN cũng g n li n v i ñ c ñi m th lo i TP thơ tr
tình hi n đ i. Hê th ng câu h i trong giáo án ñ c hi u VBTP thơ tr tình ph i “kích
thích HS t ng bư c thu c câu thơ hay, c m nh n ñư c cao trào v n ñ ng xúc c m, ti n

t i hi u ñư c nh ng t ng nghĩa sâu xa” [3; tr.65]. Các nhóm câu h i đư c s d ng
trong giáo án g m: câu h i c m xúc; hình dung tư ng tư ng; hi u; nh ; phân tích chi
ti t, c u trúc… T t c các câu h i ñư c ñ t trong m i quan h tương h và k t thành
m t h th ng.
V i nh ng quan ñi m v a trình bày, chúng tơi đã ti n hành TKGA th c nghi m
DH ñ c hi u VBTP thơ tr tình Vi t Nam 1945 – 1975. Và chúng tôi thi t k giáo án
v i tên g i GIÁO ÁN TH C NGHI M.

Chúng tôi xin gi i thi u GIÁO ÁN TH C NGHI M tiêu bi u bài Tây ti n
c a Quang Dũng, nhưng ch trích m c Ho t đ ng d y h c c a giáo án.
13


Bài TÂY TI N
Quang Dũng
Ho t ñ ng c a GV
Ho t ñ ng 1(HĐ)
- GV hư ng d n HS ñ c ph n
Ti u d n [SGK, tr.87] và xác
ñ nh nh ng ý cơ b n v tác
gi , tác ph m và đồn qn
Tây Ti n.
- GV gi i thi u hồn c nh ra
đ i và s ph n chìm n i c a
bài thơ trong th i gian dài
trư c ñây ñ g i c m h ng
cho HS.
- GV cung c p thêm m t s tư
li u v đồn qn Tây Ti n
(ñ c bi t là nh ng bài vi t c a

nhà thơ Tr n Lê Văn, ngư i
b n thân s ng g n v i Quang
Dũng.
- GV g i d n và ñ t câu h i:
Năm 1948 bài thơ ra ñ i v i
nhan ñ ban ñ u là Nh Tây
Ti n. Mư i năm sau đó khi in
l i cùng Tr n Lê Văn trong
t p R ng bi n quê hương,
nhan ñ bài thơ ñư c ñ i
thành Tây Ti n. Anh ch hãy
cho bi t có m i liên h nào
gi a n i dung bài thơ và ch
Nh Tây Ti n? Tây Ti n có
g i ra n i nh khơng? Ch
Tây Ti n trong bài thơ g n
v i s ki n nào?

Ho t ñ ng c a
HS

N i dung c n ñ t

I. Gi i thi u
- HS ñ c, tr l i 1. Tác gi
câu h i và g ch - Tên th t là Bùi Đình Di m, sinh
chân các ý chính
1921 t i Hà Tây, m t 1988 t i Hà
ph n Ti u d n.
N i

- Quang Dũng là m t ngh sĩ ña
tài, m t h n thơ phóng khống,
h n h u, lãng m n và tài hoa.
2. Tác ph m
a. Hoàn c nh sáng tác
- Năm 1947 đồn qn Tây Ti n
đư c thành l p, ph n l n là thanh
niên h c sinh Hà N i, có nhi m
v ph i h p v i b đ i Lào đ
gi i phóng biên gi i Vi t – Lào.
- Quang Dũng là ñ i ñ i trư ng
trong ñoàn quân Tây Ti n, năm
1948 khi chuy n sang ñơn v
khác, Phù Lưu Chanh, nh v
đ i đ i c a mình, Quang Dũng ñã
sáng tác bài thơ.
b. Nhan ñ
- HS c t nghĩa, lí - Ban đ u có tên: Nh Tây Ti n,
gi i v nhan ñ sau này ñư c ñ i thành Tây Ti n.
bài thơ.
- Nhan ñ Nh Tây Ti n đã gói
g n c m xúc ban ñ u c a bài thơ:
n i nh c a tác gi v Tây Ti n.
- Nhan ñ Tây Ti n th hi n v
ñ p hàm súc c a bài thơ: n i nh
l n xu ng t ng sâu trong tâm h n
đ ch cịn hi n hi n m t m i
quan tâm, m t ánh m t ñau ñáu
hư ng ñ n m t Tây Ti n c a lòng

14


Ho t đ ng 2: Đ c và tìm
hi u m ch c m xúc c a bài
thơ
- Thao tác 1: Đ c văn b n
GV ñ c m u, sau đó hư ng
d n HS đ c th hi n m ch
c m xúc, gi ng ñi u và âm
hư ng c a t ng ño n trong
bài thơ: B n câu đ u mang
c m xúc hồi ni m, gi ng đ c
nh nhàng, tr tình, ngân dài
trong các v n b ng v a liên
ti p v a gián cách. Nh ng câu
ti p theo có s ph i h p gi a
nh ng câu thơ m nh m và
nh ng câu thơ m m m i, ch
y u s d ng thanh b ng ñ t o
ra hi u qu ngh thu t nh m
tơ đ m tính ch t d d i, kh c
nghi t ñ y tính ch t th thách
c a ñ a hình Tây B c v i
ngư i lính Tây Ti n. Ph n hai
ñ c v i gi ng nh nhàng, bay
b ng.
- GV nh n xét, lưu ý nh ng
trư ng h p ñ c chưa ñ t theo
yêu c u như hư ng d n ñ c.

- Thao tác 2: Tìm hi u m ch
c m xúc c a bài thơ
- GV g i d n và ñ t câu h i:
+ Theo t ng ph n bài thơ, Tây
Ti n hi n ra như th nào
trong n i nh c a nhà thơ ?
+ Kh c h a tư ng đài ngư i
lính Tây Ti n trên n n thiên

mình. Khơng nói nh mà v n da
di t nh , chơi vơi nh , xôn xao và
ư c h n trong nhung nh .
II. Đ c hi u văn b n
1. Đ c
- HS ñ c văn b n - Gi ng ñ c ph i di n c m ñ th
theo s hư ng d n hi n ñúng n i ni m nh thương,
t hào và kiêu hãnh c a nhà thơ
c a GV.
v cu c s ng, con ngư i, c nh s c
thiên nhiên mà đồn qn Tây
Ti n đã đi qua…
- C n ñ c ñúng âm ñi u trong
t ng ño n thơ ñ c m nh n ñư c
nét ñ p riêng trong n i nh c a
nhà thơ.

- HS tìm hi u,
n m b t m ch
c m xúc c a cái
tơi tr tình, và lí

gi i v n ñ do GV
ñ t ra.

15

2. M ch c m xúc c a bài thơ
M ch c m xúc c a bài thơ: nh
chơi vơi:
+ N i nh d ng k ni m thành
b c tranh Tây B c nh p nhơ núi
r ng hi m tr , kì vĩ;
+ N i nh t a ra trong tình quân
dân th m thi t và Tây B c m ng


nhiên c nh v t và con ngư i
mi n Tây, theo anh (ch ) đi u
đó đã t o ra hi u qu ngh
thu t gì cho tác ph m?
- Trên cơ s câu tr l i c a
HS, GV b sung, khái quát l i
v nñ
Ho t ñ ng 3: Đ c và tìm
hi u c u trúc hình tư ng
c a tác ph m
- GV yêu c u HS ñ c th m
ño n thơ.
- GV g i d n đ t câu h i:
Hãy trình bày c m nh n c a
em v hai câu thơ m ñ u c a

bài thơ Tây Ti n?
- GV khái quát l i n i dung
c m xúc c a đo n thơ:
B ng c m xúc bâng khng,
hồi ni m, ño n thơ ñã ñưa
tác gi và ngư i ñ c t th c
t i tr v cùng k ni m ñ
s ng tr n v n v i Tây Ti n.
- GV g i d n: Qua n i nh
chơi vơi c a Quang Dũng,
khung c nh núi r ng Tây B c,
ñ a bàn chi n ñ u c a ngư i
lính Tây Ti n ñư c tái hi n
v i nh ng ñ c ñi m nào?

mơ.
+ Cách kh c h a tư ng ñài ngư i
trên cái n n c nh s c và cu c
s ng kh c nghi t ñã làm cho
ngư i lính Tây Ti n càng n i b t
v ñ p bi tráng.
+ L i kh ng ñ nh s mãi g n bó
lịng mình v i Tây Ti n.
3. Khung c nh núi r ng Tây
B c trong n i nh c a nhà thơ
- HS ñ c th m
đo n thơ
- HS trình bày và
lí gi i hai câu thơ
theo cách c m

nh n c a mình.

- HS tư ng tư ng,
tái t o b c tranh
ngh thu t trong
bài thơ và c t
nghĩa, lí gi i.

16

- N i nh chơi vơi v sông Mã,
và Tây Ti n
+ Sông Mã: như là m t sinh th
s ng có linh h n, g n bó v i đồn
qn.
+ Ti ng g i TâyTi n ơi: tha thi t
như g i m t ngư i b n
+ V n ơi - chơi vơi: hi p v n,
n m cu i m i câu thơ → di n t
ñ ngân vang, ngân dài, ngân xa
c a n i nh .
+ Đi p t nh : nh n m nh c m
xúc bao trùm tồn bài.
- N i nh đư c ñánh th c qua
nhi u ñ a danh thân thi t: Sài
Khao, Mư ng Lát, Pha Luông,
Mư ng H ch, Mai Châu → t o
c m giác l tai, g i nh ng mi n
đ t hoang vu, xa xơi, bí hi m.
- N i nh hi n v v i thiên nhiên

hi m tr , hùng vĩ: sương l p, ñêm
hơi, thác g m, c p trên ngư i,
mưa xa khơi → kh c nghi t, d
d i.
- Nh ng ch ng ñư ng hành quân:
d c – khúc khu u, thăm th m, heo
hút c n mây súng ng i tr i; ngàn


- GV ñ t câu h i: Gi a khung - HS tìm hi u, tr
c nh hùng vĩ, d d i hoang sơ l i câu h i.
c a núi r ng Tây B c, hình
nh đồn qn Tây Ti n đã
hi n ra như th nào?
- HS trình bày
- Liên h câu nói c a tác gi ,
c m nh n c a
kh c sâu ki n th c cho HS:
mình v đo n thơ.
“Chúng tơi hành qn b ng Lí gi i s c m
đơi chân th t s ñã n m mùi nh n c a mình.
Tây Ti n. Chúng tơi m r ng,
ăn r ng, ng r ng”

- GV cho HS ñ c l i và hư ng
d n ñ HS nh n ra v ñ p bi
tráng c a ngư i lính Tây Ti n
trong ño n thơ.

- HS ñ c ño n thơ

thư c lên cao ngàn thư c xu ng
→ s d ng nhi u th pháp ngh
thu t: ph i âm, t láy, nhân hóa,
ng t nh p … đã đ c t con ñư ng
cheo leo, khúc khu u, ñ d c c c
l n…
+ Nh p ng t 4/3 quen thu c c a
th thơ b y ti ng tr thành giao
đi m phân đ nh r ch rịi hai
hư ng lên xu ng c a vô vàn con
d c t o thành các cung ñư ng
hành quân Tây Ti n.
+ Nh ng t ghép, t láy giàu s c
t o hình đư c đ t liên ti p nhau
ñ ñ c t s gian nan trùng ñi p:
Khúc khu u, thăm th m, heo hút,
d c khúc khu u…
+ Hình nh Súng ng i tr i v a
th c v a đ m ch t lính: t u táo,
vui đùa, hóm hĩnh.
- Hình nh đồn qn Tây Ti n
dãi d u không bư c n a/ G c lên
súng mũ b quên ñ i → cái ch t
kiêu hùng trong tư th hành quân
Sơ k t: v ñ p hùng vĩ, d d i,
hoang sơ c a núi r ng mi n Tây
tr i theo ch ng ñư ng hành quân
c a ngư i lính Tây Ti n. Bút
pháp lãng m n và th pháp ñ i

l p ñã t o ra nh ng m ng v ñ m,
ch c, táo b o nhưng cũng r t
m m m i, tr tình làm n i b t
chân dung tinh th n ngư i lính.

4. Hình nh ngư i lính Tây
- HS tìm hi u, Ti n
c m nh n và lí - B c chân dung ngư i lính Tây
gi i v n đ do GV Ti n ñư c v b ng nh ng nét
- B c chân dung ngư i lính
khác l , phi thư ng g i nét ñ p
17


hi n lên v i đ c đi m gì?

đ nh hư ng.

hào hùng.
+ Ngo i hình: khơng m c tóc,
qn xanh màu lá, m t tr ng →
kì d , khác thư ng.
* “Khơng m c tóc” g i nét
khác thư ng (s th t là vì s t rét
r ng h t tóc).
* Quân xanh màu lá g i v bí
hi m (th c ra là quân da xanh tái
vì s t rét).
→ Hi n th c đư c khúc x qua
bút pháp lãng m n Quang Dũng

tr thành cách nói mang kh u khí
lính Tây Ti n, có cái gì đó d
d i, ngang tàng, c ng c i.

- Nh n xét v cách nói c a
nhà thơ khi nói v s hi sinh
c a đ ng ñ i mình
- GV b sung v hình nh “áo
bào” cho HS nêu n tư ng,
c m xúc c a mình v nh ng
câu thơ nói đ n s hi sinh c a
ngư i lính

- S hy sinh cao đ p c a ngư i
- HS trình bày
lính:
nh n xét, lí gi i.
+ Các T Hán Vi t c kính; trang
tr ng: biên cương, vi n x t o
- HS trình bày n khơng khí trang nghiêm, bi tráng.
tư ng và c m xúc
+ Áo bào: hình nh khơng có
c a
mình
v
th c → cái nhìn trân tr ng →
nh ng câu thơ nói
hình nh c kính → m t cách
đ n s hi sinh c a
sang tr ng hóa s hy sinh c a

ngư i lính
ngư i lính Tây Ti n.
+ V ñ t là s t u nghĩa c a
nh ng ngư i anh hùng, thanh
th n và vô tư sau khi đã làm trịn
nhi m v .
+ V ñ p bi tráng còn ñư c th
hi n qua khí phách c a ngư i lính

(chi n trư ng ñi ch ng ti c ñ i
- Qua nh ng phân tích v
chân dung c a ngư i lính, - HS xác ñ nh bút xanh) và ti ng g m c a Sơng Mã
anh ch hãy xác đ nh bút pháp pháp ngh thu t như m t khúc ñ c hành (Sông Mã
18


ngh thu t c a nhà thơ?

c a nhà thơ.

- HS đ c và trình
bày c m nh n, c t
nghĩa lí gi i s
c m nh n c a
Anh ch hi u mùa xn mà tác mình.
gi nói t i ñây như th nào?

- C m nh n c a em khi ñ c
kh thơ cu i c a bài thơ?
Nhà thơ kh ng đ nh đi u gì

khi ñã xa Tây Ti n?

g m lên khúc ñ c hành).
5. L i th g n bó v i Tây Ti n
v i mi n Tây
- Tây Ti n ngư i đi khơng h n
ư c/ đư ng lên thăm th m m t
chia phôi→ láy l i ý thơ c : nh t
kh b t ph c hoàn → tư th lên
ñư ng ñ y quy t tâm.
- Mùa xn: th i đi m thành l p
đồn qn Tây Ti n (mùa xuân
1947), mùa xuân c a ñ t nư c,
mùa xuân c a các chi n sĩ TT.

- HS ñ c l i và - H n v S m N a ch ng v xuôi
nêu c m nh n v → nh n m nh lí tư ng x thân
âm hư ng, gi ng qn mình.
đi u c a ño n thơ.
III. T ng k t
- HS làm vi c theo
Ho t ñ ng 4: T ng k t
- NT: bút pháp thơ v a hi n th c
- Thành cơng c a Quang nhóm nh (2-4 v a lãng m n; giàu ch t h i h a;
HS). Th i gian: 4
Dũng trong bài thơ là gì?
ngơn ng tinh t giàu nh c tính…
phút.
- GV ch t l i, m r ng, kh c
- N i dung: ca ng i v ñ p bi

sâu ki n th c tr ng tâm c a
tráng, lãng n m, kiêu hùng c a
bài h c.
ngư i lính Tây Ti n trong th i
kháng chi n ch ng Pháp.
- Yêu c u HS ñ c l i ño n thơ
cu i và h i: Âm hư ng ñư c
g i lên trong kh thơ cu i c a
bài thơ là gì?

3.2.6. Phương pháp th c nghi m
Sau khi đã thi t k Giáo án th c nghi m, chúng tôi ti n hành t ch c d y th c
nghi m như sau:
Bư c 1: Chu n b d y TNSP
Ti n hành bài gi ng theo quy trình DH ñ c hi u VBTP thơ tr tình v i m c đích
là rèn luy n cho HS PP đ c hi u m t VBTPVC theo ñ c trưng lo i th và hình th c
ki m tra đánh giá k t qu TN, ĐC.
Bư c 2: D y TNSP
- T i l p ñ i ch ng: d y theo PP truy n th ng (gi ng văn).

19


- T i l p th c nghi m: ti n hành bài d y theo quy trình DH đ c hi u VBTPVC
theo ñ c trưng lo i th (VBTP thơ tr tình).
3.3. K t qu th c nghi m
3.3.1. K t qu th c nghi m và th c nghi m ñ i ch ng
Ch m bài ki m tra và th ng kê ñi m HS các l p qua hai bài ki m tra (m t bài
ki m tra 15 phút và m t bài vi t); d a vào ñi m s phân lo i HS theo b n nhóm: gi i,
khá, trung bình, y u kém.

V k t qu ki m tra cu i đ t, l p th c nghi m: khơng có bài nào dư i trung
bình, 12.3% đ t lo i gi i, 23.3% đ t lo i khá, cịn l i 55.7% lo i trung bình. So v i l p
th c nghi m, k t qu làm bài l p ñ i ch ng th p hơn nhi u: Gi i ch có 1.7% khá: 4.1%,
TB: 62.1%, y u ñ n 12.1%. T ng h p k t qu các bài ki m tra sau m i bài h c, k t qu
cũng tương t : t l h c sinh ñ t lo i khá, gi i l p th c nghi m cao hơn l p ñ i ch ng.
Khơng có lo i y u, trung bình trong lo i bài ki m tra này.
Sau ñây là b ng th ng kê k t qu làm bài ki m tra c a h c sinh
- B ng 2: T ng h p k t qu bài ki m tra sau m i bài h c c a hai l p

L p

Đ i ch ng

Th c nghi m
Gi i: 71%
Khá: 29%
TB: 0%
Y u: 0%

K t qu

Gi i: 15.3%
Khá: 22.9%
TB: 56%
Y u: 5.8%

K t qu t ng h p bài ki m tra đư c trình bày dư i d ng bi u ñ sau:
80
70
50

(%)

Ph n trăm

60
L p th c
nghi m
L p ñ i ch ng

40
30
20
10
0
Gi i

Khá

TB

Y u

Bi u ñ 2

- B ng 3: K t qu ki m tra bài cu i ñ t th c nghi m c a hai l p

L p
K t qu

Đ i ch ng
Gi i: 2%
Khá: 24.4%
TB: 61.2 %
Y u: 12.3%

Th c nghi m
Gi i: 20.5 %
Khá: 36.3 %
TB: 43.1%
Y u:
20


K t qu bài ki m tra cu i ñ t th c nghi m đư c trình bày dư i d ng bi u ñ :
70
Ph n trăm %

60
50
40

L p th c nghi m

30

L p ñ i ch ng

20
10

0
Gi i

Khá

TB

Bi u ñ 3

Y u

Đ c bi t, trong kỳ thi h c kỳ I năm h c 2010-2011, ph n Làm văn, ñ thi yêu
c u h c sinh phân tích bài thơ Tây ti n c a Quang Dũng – ñây là m t trong nh ng
tác ph m mà chúng tơi đã d y th c nghi m. Nên dù không n m trong k ho ch ban
đ u, nhưng chúng tơi v n m nh d n th ng kê, l y k t qu bài thi (ch riêng k t qu
ph n t p làm văn) b sung vào k t qu th c nghi m c a mình.
- B ng 4: K t qu thi HK I c a hai l p

Lo i
Khá
Trung bình
Y u

L p th c nghi m
11 bài - 25%
28 bài - 63.6%
5 bài - 11,3%

L p ñ i ch ng
3 bài – 6.1%

35 bài – 71.4%
11 bài – 22.4%

- K t qu bài thi HKI (ph n Làm văn) ñư c trình bày dư i d ng bi u đ :
80

Ph n trăm %

70
60
50
T h c nghi m
Đ i ch ng

40
30
20
10
0
Khá

TB

Y u

B ng t ng k t ñi m k t qu Bibàiñthi cho th y s vư t tr i ñáng k v ch t
u
4
lư ng d y th c nghi m. M c dù khơng có bài lo i gi i, nhưng có đ n 25% bài đ t
lo i khá, cịn l p đ i ch ng ch có 6.1%. Như v y, t l bài lo i khá l p th c nghi m

g p 4 l n bài lo i khá c a l p ñ i ch ng. Đ i v i bài lo i dư i trung bình, l p th c
nghi m ch có 11,3%, cịn l p ch ng đ n 22,4% (cao g p đơi). Chúng tơi cho r ng
đây là k t qu thuy t ph c nh t trong t t c các k t qu mà chúng tơi thu đư c.
21


Đ c bi t, là qua k t qu thi h t môn, ph n t p làm văn – m t k t qu h t s c
khách quan và đ y tính thuy t ph c v s vư t tr i c a l p th c nghi m trong vi c d y
h c TPVC tr tình hi n đ i theo m c đích c a đ tài. Đi u này cho phép chúng tơi tin
r ng đ tài c a chúng tơi đã đi ñúng hư ng, chúng tôi ñã xây d ng ñư c n i dung lý
thuy t sáng t ; thi t k h th ng câu h i (l ng trong giáo án) d y h c có h th ng, phù
h p, khai thác t t n i dung, ngh thu t tác ph m…; và ñ c bi t là có n i dung, phương
pháp th c nghi m phù h p v i ñ i tư ng h c sinh trư ng chuyên nghi p, nh ng ñi u
này ñã th t s mang l i hi u qu cao trong vi c D y h c ñ c hi u văn b n tác ph m thơ
tr tình Vi t Nam 1945 – 1975 t i trư ng Cao ñ ng ngh An Giang.
3.3.2. Nh n xét ñánh giá
Qua các ti t d y và h c
qu kh quan.

các l p TN và các l p ĐC, chúng tơi nh n đư c k t

Ph n l n các em HS t ra có h ng thú, tích c c tham gia các ho t đ ng c a giáo
viên thi t k trong quá trình ñ c hi u tác ph m thơ tr tình Vi t Nam 1945 – 1975.
Kĩ năng ñ c hi u c a HS t ng bư c ñư c nâng lên. Ph n l n các em ñ u bi t
d a vào ng c nh ñ xác ñ nh ý nghĩa c a VBTP, kh c ph c ñư c cách ñ c c t xén
VB: ñ c v i vàng, ch n m chi ti t mà chưa th y ñư c m i quan h gi a chi ti t trong
tính ch nh th c a TP; hi u sai l ch ý nghĩa tư tư ng c a TP. Nhi u em đã có nh ng
phát hi n và c m nh n h t s c tinh t trong q trình đ c hi u TP.
ñư
tr

tr
ñư

K t qu y cũng ch ng t các gi DH đ c hi u VBTP thơ tr tình cũng ñã ñ t
c m c tiêu ñ ra c a đ tài: góp ph n nâng cao hi u qu gi DH đ c hi u VBTP thơ
tình Vi t Nam 1945 – 1975; ch ng t các gi thi t và mơ hình d y đ c hi u TP thơ
tình Vi t Nam 1945 – 1975 đã mang l i hi u qu . Đi u này cũng đã ch ng minh
c tính kh thi c a ñ tài.

22


K T LU N
Đ tài Nâng cao ch t lư ng d y h c ñ c hi u văn b n tác ph m thơ tr tình Vi t
Nam 1945 – 1975 t i trư ng Cao ñ ng ngh An Giang đư c chúng tơi th c hi n trong
tình hình ch t lư ng d y và h c mơn Văn trong nhà trư ng Cao đ ng, Trung h c
chuyên nghi p (cũng như các trư ng trung h c ph thơng) đang có nh ng bi u hi n sa
sút: ngư i d y ít quan tâm ñ n v n ñ ñ c trưng th lo i, v n ñ ñ c hi u văn b n... ;
ngư i h c t ra th ơ l nh lùng v i nh ng v n ñ ñ t ra trong tác ph m, bài văn, ít có
s đ ng c m đ i v i ti ng nói tâm tình thi t thân c a nhà thơ, nh ng v n ñ nhà thơ
ñang tr c ti p tâm s ... Đi u đó, làm nh hư ng khơng nh đ n ch t lư ng d y và h c
mơn Văn nói chung, ch t lư ng d y h c tác ph m thơ tr tình Vi t Nam 1945-1975 nói
riêng. Chính vì v y, đ tài c a chúng tơi có m t ý nghĩa vô cùng to l n trong vi c góp
ph n nâng cao ch t lư ng d y và h c mơn Văn.
V i đ tài Nâng cao ch t lư ng d y h c ñ c hi u văn b n tác ph m thơ tr tình Vi t
Nam 1945-1975, chúng tơi mong đư c góp m t ph n nh bé c a mình vào phong trào đ i
m i PHDH, góp ph n h n ch l i d y h c áp ñ t ñ ng th i kích thích tính tích c c, ch
đ ng và hình thành n p tư duy sáng t o trong ho t ñ ng ti p nh n văn h c c a HS.
Trong DH ñ c hi u TPVC, GV c n n m b t ñư c ñ c trưng c a lo i th . Tuỳ theo
lo i th tác ph m là t s , tr tình, hay k ch và cách k t h p c a ba lo i th đó, GV b ng

ho t đ ng đ c s tìm cách hư ng ho t đ ng tư duy hình tư ng c a mình và c a HS đi
theo chi u nào, khi hư ng ra ngồi ngo i c nh, khi tr vào n i tâm, khi ph i h p c hai.
Trong th c t , khơng có phương pháp d y h c nào có tính v n năng, hồn h o.
M i phương pháp đ u có giá tr tương đ i. D y h c ñ c hi u văn b n thơ tr tình khơng
ph i là phương pháp duy nh t làm nên hi u qu c a gi h c, mà c n ph i có s k t h p
v i các phương pháp khác: phương pháp di n gi ng, phương pháp tr c quan, phương
pháp ñ c di n c m... Đi u quan tr ng là giáo viên ph i bi t t n d ng s c m nh riêng c a
t ng phương pháp, thành m t h p l c ñ ñ t hi u qu t i ưu cho gi d y.
Qua quá trình d y h c th c nghi m t i trư ng Cao ñ ng Ngh An Giang b ng
vi c d y ñ c hi u, chúng tơi đã thu đư c k t qu đáng khích l : m t b ph n h c sinh
l p th c nghi m có c m xúc, rung ñ ng sâu s c hơn v i tác ph m, nh n di n ñư c
nhi u bi u hi n ngh thu t trong tác ph m, c m nh n ñư c v ñ p c a tác ph m... đi u
này góp ph n làm cho gi d y Văn không b bi n ch t, h c sinh ñư c phát tri n cân
ñ i c v trí tu l n tâm h n.
V i nh ng thành công (m c dù ch bư c đ u) c a đ tài, nhưng chúng tơi tin
tư ng r ng đ tài này có th nhân r ng, áp d ng cho các trư ng chuyên nghi p h Cao
ñ ng, trung c p, th m chí là các trư ng trung h c ph thơng trong và ngoài t nh An
Giang.

23


Đ tài c a chúng tơi đã thu đư c nh ng thành cơng đáng k . Dù v y, chúng tôi
v n ti p t c nghiên c u, b sung cũng như ñi u ch nh ñ ñ t đư c k t qu cao hơn.
Chúng tơi tin r ng đ tài s ti p t c có giá tr cao trong tương lai.
H nh phúc l n lao c a ngư i giáo viên ñ ng trên b c gi ng khơng ch là đư c
th y h c sinh c a mình có đ o đ c t t, chăm ngoan, mà cịn là đư c th y h c sinh c a
mình đ t k t qu t t trong các kỳ thi, ki m tra. Và chúng tơi đã làm đư c đi u ñó. M t
l n n a, xin ñư c nh c l i câu nói c a nhà giáo d c h c Uyliam Batơ Dit: “... H c
sinh không ph i là cái hũ ñ b n ñ nư c cho ñ y mà là ng n ñu c, b n ph i ñ t lên

cho cháy r c…”. Chúng tơi s nh mãi câu nói này trong s nghi p giáo d c c a
mình!

24


TÀI LI U THAM KH O

1. B Giáo d c và Đào t o (2005), Tài li u b i dư ng giáo viên d y sách giáo khoa Ng
văn 9, NXBGiáo d c, Hà N i.
2. Nguy n Duy Bình (1983), D y văn là d y cái hay cái ñ p, NXB Giáo d c, Hà N i.
3. Nguy n Vi t Ch (2006), Phương pháp d y h c tác ph m văn chương (theo Lo i
th ), NXB Đ i h c Qu c gia, Hà N i.
4. Trương Đăng Dung (1998), T văn b n ñ n tác ph m văn h c, NXB Giáo d c, HN.
5. Lê Ti n Dũng (2003), Giáo trình Lí lu n văn h c, ph n Tác ph m văn h c, NXB Đ i
h c Qu c gia Thành ph H Chí Minh.
6. H Ng c Đ i (2002), Tâm lí h c d y h c, NXB Đ i h c Qu c gia, Hà N i.
7. H u Đ t (1996), Ngôn ng thơ Vi t Nam, NXB Giáo d c, Hà N i.
8. Tr n Thanh Đ m (ch biên), (1978), V n ñ gi ng d y tác ph m văn h c theo lo i
th , NXB Giáo d c, Hà N i.
9. Phan C Đ (2005), Văn h c Vi t Nam th k XX – Nh ng v n ñ l ch s và lí lu n,
NXB Giáo d c, Hà N i.
10. Ph m Văn Đ ng (1973), “D y văn là m t quá trình rèn luy n tồn di n”, T p chí
Nghiên c u giáo d c (S 28), 11/1973.
11. Hà Minh Đ c (ch biên), (1997), Lí lu n văn h c, NXB Giáo d c, Hà N i.
12. Hà Minh Đ c (1998, tái b n l n 1), Thơ và m y v n ñ trong thơ Vi t Nam hi n ñ i,
NXB Giáo d c, Hà N i.
13. Ph m Minh H c (1997), Tâm lí h c Vư-g t-xki, kh o c u, ghi chép, tóm t t, bình
lu n, d ch thu t, T p I, NXB Giáo d c, Hà N i.
14. Nguy n Văn H nh, Huỳnh Như Phương (1999), Lí lu n văn h c v n ñ và suy nghĩ,

NXB Giáo d c, Hà N i.
15. Nguy n Tr ng Hoàn (2002), Ti p c n văn h c, NXB Khoa h c xã h i, Hà N i.
16. Nguy n Tr ng Hoàn (2003), Rèn luy n tư duy sáng t o trong d y h c tác ph m văn
chương, NXB Giáo d c, Hà N i.

25