sử dụng câu hỏi trắc nghiệm khách quan chương chất khí à cơ sở nhiệt động lực học lớp 10 thpt ban khoa học tự nhiên nhằm tuyển chọn học sinh giỏi afp lớp chuyên-đội tuyển

M U
1. Lý do chn đ tài
Ngày nay, vi s phát trin nh v bão ca tt c các mt khoa hc k thut,
kinh t xã hi ca th k XXI thì nng sut và cht lng ca lao đng con ngi
đang tr thành sc mnh quan trng trong phát trin xã hi. Vic tìm kim tích cc
nhng thanh thiu niên có nng khiu cao và đào to h tr thành ngi tài phc v
cho s phát trin ca đt nc đang là quc sách không ch ca các nc phát trin
mà c nhng nc đang phát trin cng rt quan tâm [32].
The
o quyt đnh s 201/2001/Q-TTg ngày 28/12/2001 ca Th tng
Chính ph, chin lc phát trin giáo dc t nm 2001 đn 2010 là “phi đi mi
và hin đi hóa phng pháp giáo dc, chuyn t vic truyn th tri thc th đng
thy ging,
trò ghi sang hng dn ngi hc ch đng t duy; dy cho ngi hc
phng pháp t hc, t thu nhn thông tin mt cách có h thng, có t duy phân
tích tng hp; phát trin nng lc ca mi cá nhân; tng cng tính ch đng ca
hc sinh trong quá trình hc tp ”. Vi ch trng trên, vic thay đi phng pháp
ging dy và hc tp nhm tích cc hóa hot đng hc tp, phát huy tính ch đng,

sáng to và nng lc t hc, t nghiên cu ca hc sinh (HS) trong khi giáo viên
(GV) gi vai trò ch đo trong vic t chc, điu khin, đnh hng quá trình dy
hc đã đc áp dng cho chng trình THPT bt đu t nm hc 2006-2007 thông
qua b sách giáo khoa (SGK) mi.
Phng pháp dy và hc thay đi bt buc phng pháp kim tra v
à đánh giá
kt qu hc tp ca HS cng thay đi cho phù hp, nó gi mt trong nhng vai trò
quan trng góp phn quyt đnh cht lng trong đào to, là mt khâu không th
thiu trong quá trình giáo dc. Và hin nay, hình thc đánh giá kt qu hc tp bng
câu hi trc nghim khách quan là công c đc s dng rng rãi trong tt c các k
thi, k c thi tt nghip ph thông và thi đi hc.

Vi tinh thn đi mi nh vy, công tác đào to hc sinh gii (HSG), HS các
lp
chuyên vn không nm ngoài quy lut đó (mc dù hin nay, các k thi HSG cp
thành ph và cp quc gia vn t chc thi theo hình thc c: hình thc t lun). Bi
vì bên cnh vic tham gia các k thi HSG, phn ln các HS chuyên vn phi tham
d các k thi tú tài và tuyn sinh đi hc - cao đng nh các HS khác – các k thi
này đang đc t chc theo hình thc trc nghim khách quan (TNKQ). Và nu th
nhìn ra các nc nh Trung Quc, M, Canada, Thy S , các k thi HSG (thng
đc gi là các k thi Olympic) đã đc t chc vi ni dung đ thi rt đa dng,
phong phú, không ch gm các bài toán t lun, bài thc hành m
à có c phn TNKQ
[16], [20], [22], [23], [38]
Hin nay, quy ch trng chuyên [8] đã đc nhà nc ban hành và các tnh
thành đã có nhiu đu t, quan tâm đn vic tuyn chn HSG nhm đào to, bi
dng nhân tài cho đt nc. Tuy nhiên, vic kim tra đánh giá trong trng
chuyên vn cha đáp ng đy đ, tng xng vi vic đi mi chng trình giáo
dc, trình đ ca HS.
Theo ch th đã ba
n hành ca B trng B GD-T Nguyn Thin Nhân,
mt trong nhng nhim v trng tâm ca toàn ngành giáo dc trong nm hc 2007-
2008 là “đy mnh công tác bi dng hc sinh gii, hc sinh nng khiu nhm to
tin đ cho công tác bi dng nhân tài đáp ng yêu cu phát trin mi ca đt
nc  mi tnh, thành ph”.  làm đc điu này, các trng THPT chuyên hoc
lp chuyê
n  các trng THPT thng đu tuyn chn HS có nng khiu ngay t
đu vào. Bên cnh đó, sau mt thi gian, mt s HS s có th không theo kp vi
chng trình chuyên, trong khi  nhng lp thng không thiu các HS có nng
khiu. Nh vy, vic tuyn chn hoc b sung thêm nhng HSG cho lp chuyên/đi
tuyn là cn thit, không ch có li cho chính các em mà cho c công tác đào to
nhâ

n lc, bi dng HSG ca nhà trng, ca thành ph.
Xut phát t nhng lý lun và thc tin trên, chúng tôi chn đ tài “S dng
câu hi trc nghim khách quan chng “Cht khí” và “C s ca nhit đng
lc hc” lp 10 THPT ban khoa hc t nhiên nhm tuyn chn hc sinh gii vào
lp chuyên/đi tuyn”

2. Mc tiêu nghiên cu
Nghiên cu phng pháp TNKQ nhm xây dng đ kim tra đ tuyn chn
HSG t các lp 10 thng vào lp chuyên/đi tuyn hoc thay th mt s hc sinh
yu trong lp chuyên  phn kin thc chng “Cht khí” và “C s ca nhit đng
lc hc” lp 10 THPT ban khoa hc t nhiên.
3. Gi thuyt khoa hc
Nu có mt đ kim tra đc xây dng mt cách khoa hc và phù hp thì s:
- chn đc các HS gii, có kh nng v môn Lý t các lp 10 thng ban
nâng cao đ b sung vào lp chuyên Lý.
- giúp loi ra mt s HS yu, không đ sc đ tip tc theo chng trình
chuyên ca lp chuyên.
- giúp kim tra mc đ nm kin thc c bn ca HS lp chuyên - đây là
mt nhc đim thng gp ca các em: có th gii đc các bài toán nâng cao
nhng li làm không tt  các câu hi kin thc đn gin và d.
4. Khách th và đi tng nghiên cu
4.1. Khách th nghiên cu: Hc sinh lp 10 chuyên Lý và mt s lp 10 ban A
(lp 10A2, 10SN2, 10CH, 10CT) trng THPT Chuyên Lê Hng Phong - TPHCM.
4.2. i tng nghiên cu: Son tho mt đ kim tra TNKQ  phn kin thc
chng “Cht khí” và “C s ca nhit đng lc hc” nhm tu
yn chn HSG t các
lp 10 thng ban khoa hc t nhiên vào lp chuyên/đi tuyn.
5. Phm vi nghiên cu
 tài nghiên cu phng pháp TNKQ và ni dung chng trình ca lp 10
THPT ban khoa hc t nhiên, chng trình chuyên Lý 10 đ xây dng đ kim tra

da trên kin thc ca h
ai chng chng “Cht khí” và “C s ca nhit đng lc
hc” nhm tuyn chn HSG t các lp 10 thng ban khoa hc t nhiên trng
THPT Chuyên Lê Hng Phong vào lp chuyên, hoc tuyn chn HS t lp chuyên
Lý vào đi tuyn, hoc có th giúp GV lc ra nhng em HS yu trong lp chuyên
không đ kh nng tip tc chng trình chuyên (nhm gim bt áp lc cho nhng
HS này và to điu kin cho các em đc hc trong môi trng phù hp vi mình
nht).
6. Nhi羽m v映 nghiên c泳u
- Nghiên cu c s lý lun và phng pháp đánh giá câu hi (CH) TNKQ
theo lý thuyt trc nghim c đin và lý thuyt trc nghim hin đi.
- Nghiên cu c s lý lun v nng khiu, tài nng.
- Nghiên cu ni dung chng trình chng “Cht khí” và “C s ca
nhit đng lc hc” lp 10 THPT ban khoa hc t nhiên.
- Nghiên cu ni dung chng trình phn Cht khí lý tng – Nhit hc
lp 10 chuyên.
- Tìm hiu thc trng dy và hc ca HS  các lp chuyên, trng chuyên.
- Vn dng c s lý lun đ xây dng đ kim tra TNKQ thuc phn kin
thc ca hai chng trên.
- Tin hành thc nghim s phm  lp thc nghim và các lp đi chng.
- Phân tích kt qu thc nghim đ đánh giá h thng câu hi đã ra trong
đ kim tra, so sánh kt qu gia lp thc nghim – lp đi chng và so sánh vi
kt qu hc tp c nm, kt qu thi hc sinh gii thành ph vòng 1 hoc k thi
Olympic 30/4 đ rút ra kt lun cho đ tài này.
7. Ph逢挨ng pháp nghiên c泳u
- Nghiên cu lý lun: nghiên cu và x lý thông tin t sách, báo, tp chí,
tài liu v các vn đ liên quan đn đ tài đng thi nghiên cu ni dung, chng
trình chng “Cht khí” và “C s ca nhit đng lc hc” lp 10 THPT ban khoa
hc t nhiên và lp 10 chuyên.
- Thc nghim s phm: đ đánh giá tính giá tr, đ tin cy ca đ trc

nghim; hiu qu ca vic s dng CH TNKQ nhm chn HSG vào lp chuyên/đi
tuyn.
- iu tra kho sát: lp phiu điu tra kho sát nhm đánh giá s b nhng
nhn xét cu HS trong vic áp dng đ kim tra TNKQ đ tuyn chn HSG vào lp
chuyên, các nguyên nhân nh hng trong quá trình làm bài và vic la chn các
hình thc kim tra đ đánh giá quá trình hc ca HS.
- Thng kê toán hc: đ x lý, thng kê, đánh giá kt qu thc nghim s
phm.
Chng 1
C S LÝ LUN CA O LNG TRONG GIÁO DC VÀ PHNG
PHÁP TRC NGHIM KHÁCH QUAN

1.1. o lng trong giáo dc
o lng là phép so sánh mt đi lng nào đó vi mt vt chun đã bit, và kt
qu là đa ra các con s đ đánh giá [26, tr.13]
Trong mt quá trình giáo dc bt k, vic đánh giá hành vi ca mt ngi nào
đó trong mt tình hung nht đnh nhm bit đc nhng bin đi xy ra tron
g
ngi đó  mc đ nào khi tham gia vào quá trình giáo dc đó.
1.1.1. Phân loi các phng pháp đo lng và đánh giá trong giáo dc [9], [25],
[27], [28]
 Theo cách thc hin vic đánh giá:
Loi quan sát: giúp đánh giá các thao tác, hành vi, phn ng vô thc, k nng
thc hành, mt s k nng v nhn thc (cách gii quyt vn đ trong mt tình
hung đang đ
c nghiên cu).
Loi vn đáp: nhm đánh giá kh nng ng đáp các câu hi đc nêu mt cách
t phát trong mt tình hung cn kim tra (cng thng s dng khi s tng tác
gia ngi hi và ngi đi thoi là quan trng, xác đnh thái đ ca ngi đi
thoi).

Loi vit: giúp đánh giá đc nhiu thí sinh cùng lúc, có th đánh giá mt s loi
t duy  mc đ cao … c chia thành hai nhóm
chính:
 Nhóm các câu hi t lun: câu hi đc tr li di dng m, thí sinh
t trình bày ý kin ca bn thân bng hình thc vit đ tr li câu hi đc nêu.
 Nhóm các câu hi trc nghim khách quan: câu hi nêu lên vn đ và
nhng thông tin cn thit đ thí sinh có th tr li mt cách ngn gn.

Bng 1.1. Phân loi các phng pháp đánh giá thành qu
hc tp theo cách thc hin vic đánh giá
QUAN
SÁT
VIT
VN
ÁP
TRC NGHIM
T LUN
TRC NGHIM
KHÁCH QUAN
Tiu lun
Cung cp thông tin
Ghép đôi
in khuyt
úng sai
Nhiu la chn
……
CÁC
PHNG
PHÁP
ÁNH

GIÁ
THÀNH
QU
HC TP
 The
o mc tiêu ca vic đánh giá:
Aánh giá trong tiｘn trình: đc s dng trong quá trình dy và hc nhm có
đc nhng phn hi t hc viên, t đó giúp xem xét thành công, tr ngi trong
vic dy và hc và đa ra cách khc phc. Loi đánh giá này thng gn cht vi
ngi dy, đ c
hính xác va phi và có th tho lun, điu chnh khi có sai sót.
Aánh giá tごng kｘt: nhm tng kt nhng gì đt đc và xp loi hc viên, la
chn hc viên thích hp đ tip tc đào to hoc s dng trong tng lai; giúp đánh
giá tính hiu qu ca vic dy và hc. Loi đánh giá này có th và nên tách khi
ngi dy, thng bá
m sát vào mc tiêu dy hc nên đòi hi đ chính xác cao và
khó điu chnh khi sai sót.
 Theo phng hng s dng kt qu đánh giá:
Aánh giá theo chuｂn: đc s dng đ xác đnh mc đ thc hin ca mt cá
nhân so vi các cá nhân khác trong cùng mt nhóm cùng thm gia vào tin trình
đánh giá trên.
Aánh giá theo tiêu chí: đc s dng đ xác đnh mc đ thc hin ca mt cá
nhâ
n so vi các tiêu chí xác đnh trc ca môn hc hoc chng trình hc.
1.1.2. Phân loi các mc tiêu giáo dc
 Lnh vばc nhｆn thとc
Trong lnh vc này, cá nhân th hin  kh nng suy ngh, lp lun và đánh giá
có phê phán; đc B. Bloom và các cng s chia thành 6 mc đ hành vi t đn
gin đn phc tp nh bng 1.2.

BＶng 1.2. Các mc đ ca mc tiêu nhn t
hc
ánh giá
Tng hp
Áp dng

Phân tích
Hiu
Bit
- Biｘt: là s nh, thuc lòng, nhn bit đ
c và có th tái hin các d liu, các
s vic đã bit hoc đã hc trc đây.
- Hiあu: là kh nng nm đc ý n
gha ca kin thc bng vic chuyn kin
thc t dng này sang dng khác, gii thích, mô t bng ngôn t ca bn thân và
c lng đc xu hng tng lai.
- Áp dつng: là kh nng s dng kin thc đã hc vào mt hoàn cnh c th
mi.
- Phân tích: là kh nng phân chia mt kin thc, mt tài liu ra thành các
phn ca nó sao c
ho có th hiu đc các cu trúc t chc ca nó, kh nng này đòi
hi mt s thu hiu c ni dung và hình thái cu trúc ca tài liu.
- Tごng hぢp: là kh nng sp xp các b phn li vi nhau đ hình thành mt
tng th mi. Kh nng này nhn mnh các yu t sáng to, đc b
it là vic hình
thành các mô hình hoc cu trúc mi.
- Aánh giá: là kh nng xác đnh giá tr ca tài liu, phán quyt đc v nhng
tranh lun, bt đng ý kin v tài liu da trên các tiêu chí nht đnh.
 Lnh vc tình cm
Lnh vc này liên quan đn nhng đáp ng v mt tình cm, trong đó có c

nhng mi quan h nh yêu - ghét, thái đ nhit tình - th  …; đc đ xut phân
loi bi nhóm nhà tâm lý hc do David Krathworl ch trì.
- Tip nhn: th hin đ nhy cm đi vi vic tn ti các kích thích.(s t
nguyn tip nhn, s quan tâm có la chn)
- áp ng: th hin s qua
n tâm tích cc đi vi s tip nhn, s t nguyn
đáp ng và cm giác tho mãn.
- Chp nhn giá tr: th hin nim tin và s chp nhn giá tr, s u chung
hn và s cam kt.
- T chc: th hin s khái quát hoá các giá tr và t chc h thng giá tr.
- c trng hoá: ba
o gm s tip nhn mt tp hp các giá tr và khái quát
thành đc trng hay trit lý ca cuc sng.
 Lnh vc tâm lý vn đng (lnh vc k nng)
ây là lnh vc liên quan đn nhng k nng đòi hi s khéo léo chân tay, s
phi hp các c bp và kh nng ca thân th t đn gin đn phc tp. Cách phân
loi di đây do E. J. Simpson đ xut.
- Nhn bit: các đi tng, tí
nh cht hoc quan h đc nhn bit thông qua
các c quan cm xúc, đây là bc đu tiên và quan trng trong chui trng thái -
gii thích - hành đng dn đn thao tác.
- B trí: là s điu chnh chun b cho mt loi hot đng hoc tri nghim;

gm ba phng din là tâm linh, th cht và cm xúc.
- áp ng đc hng dn: là mt thao tác hành vi th hin ca cá nhân di
s hng dn ca cá nhân khác, là bc đu ca s phát trin mt k nng thao tác.
- C ch:  mc đ này cá nhân đt đc s t tin và mt mc k nng đ
thc hin mt thao tác.
- áp ng th hin phc tp: cá nhâ
n có th thc hin mt thao tác phc tp do

mô hình vn đng đòi hi mt cách có hiu qu trong khong thi gian ngn nht.