tâm lý học tưởng tượng

Tưởng tượng
Tu?ng tu?ng d?ng v?t bi?t nói.mp4
Tưởng tượng là quá trình tâm lý phản ánh những cái
mới chưa từng có trong kinh nghiệm của bản thân
bằng cách xây dựng những hình ảnh mới dựa trên cơ
sở biểu tượng đã có

Tưởng tượng là gì?


"Con người không biết tưởng tượng vẫn có thể thu thập
được sự kiện. Nhưng nếu không có tưởng tượng sẽ không
thể có phát minh vĩ đại, loài người sẽ không phát triển cả
văn minh vật chất và văn minh tinh thần" (Ti-mi-ria-zép)


2. Các đặc điểm của tưởng tượng
2. Các đặc điểm của tưởng tượng
Nội dung phản ánh: cái mới, cái chưa từng có trong kinh
nghiệm của cá nhân. Ví dụ: Thế kỷ XVI – XVII, Xi-ôn-côp-
xki lần đầu tiên phác thảo ra hình mẫu con tàu vũ trụ
Phương thức phản ánh: cái mới dựa vào biểu tượng đã
có. Ví dụ: Con rồng: đầu sư tử, mình rắn, chân hổ, vẩy cá
Cơ chế sinh lý: là sự phân giải các hệ thống liên hệ thần
kinh tạm thời và kết hợp thành hệ thống mới trên vỏ não
Ví dụ: Biểu tượng về mẫu người yêu lý tưởng

3. Vai trò của tưởng tượng
3. Vai trò của tưởng tượng


Cần cho mọi hoạt động, hình dung trước kết quả của
hoạt động
VD: Jack Nicklaus, một tay gôn chuyên nghiệp và
nổi tiếng thế giới đã từng tiết lộ bí mật thành công
của mình, trước tiên ông tưởng tượng ra hình ảnh
quả bóng đang nằm ở vị trí nơi ông muốn nó kết
thúc, sau đó ông tưởng tượng ra đường đi của nó và
cả cái cách nó tiếp đất như thế nào ? Cuối cùng ông
làm y như thế và đã thành công.


3. Vai trò của tưởng tượng
3. Vai trò của tưởng tượng
Tạo ra những hình ảnh tươi sáng để con
người vươn đến



3. Vai trò của tưởng tượng
3. Vai trò của tưởng tượng
Có ảnh hưởng lớn đến kết quả học tập và việc lĩnh
hội tri thức
VD: Nếu giáo viên nói rằng: khoảng cách từ trái đất
đến mặt trời bằng 149.500.000 km thì học sinh rất

khó hình dung mặc dù đó là con số cụ thể. Nhưng
nếu giáo viên mô tả thông qua so sánh: chuyến xe
lửa chuyển động đều với vận tốc 50km/h thì phải đi
hết 340 năm mới hết quảng đường đó. Thì học sinh
sẽ dễ hình dung hơn.


✔
Tưởng tượng tiêu
cực:
- có chủ định → mơ
mộng (về cái gì đó
vui sướng, dễ chịu,
hấp dẫn)
- ko chủ định → ảo
giác, hoang tưởng
✔
Tưởng tượng tích cực
- tái tạo :
Vd: tưởng tượng của học
sinh về những điều được
mô tả trong sách giáo
khoa địa, sử, văn,…
-
Sáng tạo:
Vd: tạo ta kĩ thuật mới,
nghệ thuật mới


4. Các loại tưởng tượng

4. Các loại tưởng tượng


4. Các loại tưởng tượng
4. Các loại tưởng tượng
✔
Ước mơ:
- có lợi: thúc đẩy cá nhân
vươn lên, biến ước mơ
thành hiện thực
- có hại (mộng tưởng): có
thể làm cho cá nhân
thất vọng vì mộng
tưởng ko dựa vào
những khả năng thực tế
✔
Lí tưởng: có tính tích
cực và hiện thực hơn
ước mơ, là 1 hình
ảnh chói lọi, rực
sáng, hấp dẫn của
tương lai mong muốn
→ thúc đẩy con
người vươn tới tương
lai
5. Các cách sáng tạo ra hình ảnh mới
trong tưởng tượng
C¸c c¸ch
s¸ng t¹o
H×nh ¶nh

Míi
NhÊn m¹nh
CT, TP, TT
Thay đổi kích
thước, số
lượng
Lo¹i suy
(M« pháng
T ng tù)ươ
§iÓn h×nh
ho¸
Liªn hîp
Ch¾p ghÐp

Thay đổi số lượng:
Phật bà nhiều mắt, nhiều tay
Thay đổi kích thước :
Người khổng lồ, tí hon
Thay đổi kích thước, số lượng
Cường điệu hoá
cái miệng
=> Người hay nói
Nhấn mạnh các chi tiết, thành phần,
thuộc tính của sự vật

Là phương pháp chắp
ghép các bộ phận của
nhiều sự vật, hiện tượng
khác nhau thành một
hình ảnh mới

Con rồng
Sư tử
Rắn
Chắp ghép (Kết dính):
Cá
Phượng
hoàng

Liên hợp
Tạo ra hình ảnh mới
nhưng các yếu tố ban
đầu bị biến đổi, cải tổ
và nằm trong mối
tương quan mới -> là
sự tổng hợp sáng tạo
Thuỷ phi cơ = Tàu bay
+ tàu hoả


-
Tạo thành hình ảnh
mới phức tạp nhất,
trong đó các thuộc
tính, đặc điểm điển
hình là một đại diện
của giai cấp hay tầng
lớp xã hội nhất định
được biểu hiện trong
hình ảnh mới này

Điển hình hoá:

Tạo ra hình
ảnh mới từ sự
tương tự của
những thao tác
lao động của đôi
ban tay, của
những sự vật có
trong tự nhiên
Loại suy (tương tự, mô phỏng):

Các ví dụ chứng minh
Em trai
Khi cô giáo giao BTVN mà ko làm kịp hay ko làm, em ấy sẽ hình
dung ra được thái độ của cô giáo ntn trước việc ko làm BT của mình.
Có thể cô giáo sẽ nổi giận và trách phạt em và những bạn chưa làm
BT.
Em ấy còn liên tưởng hình phạt của cô giáo với các kỷ luật trong
quân đội → tác động mạnh mẽ đến tâm lý em ấy làm cho em ấy thấy
được mức độ nghiêm trọng của việc ko làm BT trước khi đến lớp.
Em ấy còn hình dung ra hậu quả hơn là các kỳ thi sắp tới, em ấy sẽ
ko thể làm được bài vì chẳng hiểu gì do sự lười biếng của mình →
điểm kém, trượt kì thi…→ xấu hổ với bạn bè, thầy cô, cha mẹ,…
Ông nội
Ông của Linh bán khoai tây ngoài chợ. Ông ra chợ rất sớm nhưng lại ko
bán được đắt hàng như những người bán khoai khác. Mãi mới có nguời
khách mua khoai cho ông nhưng chị chịu trả nửa giá thôi vì khoai của
ông lẫn lộn quá. Ông ko hiểu vì sao mà khoai của mình ngon ko kém
người ta nhưng lại bán kém như vậy. Ông rất buồn và quyết định sang hỏi

nhà hàng xóm cũng bán khoai tây, họ nói họ phải lọc khoai ra củ to riêng
củ nhỏ riêng , khoai to bán được giá hơn, còn khoai nhỏ thì bán rẻ hơn 1
chút. Nghe vậy nhưng ông càng buồn hơn vì có 1 mình làm sao ông ngồi
chọn khoai ra được, nhiều quá mà. Thê là ông nghĩ làm thế nào có thể lọc
được khoai, ông liền tưởng tượng đến cái sàng thóc và rồi ông làm ra 1
cái sàng lớn đặt lên xe. Sáng ra ông đi sớm, chỉ việc đổ hết đống khoai
lẫn lộn lên cái sàng, và chọn đi con đường sóc nhất. Khoai nhỏ liền rơi
qua lỗ của sàng xuống đáy xe, còn khoai to thì vẫn còn trên sàng. Hôm đó
ông ra chợ sớm và bán khoai rất đắt hàng, bán chắc giá.
Anh trai
Anh ấy có nhắn tin với 1 cô gái để làm quen , được 1 thời
gian thì họ hẹn gặp mặt. Trước buổi hẹn, anh ấy rất hồi hộp vì
ko biết hình dáng, khuôn mặt của cô ấy như thế nào, anh ấy
đã kể với Luân về những tưởng tượng của mình về cô gái :
cao 1m6, nặng 48 kg, thân hình thon gọn, dáng cao dong
dỏng, số đo 3 vòng là 85-60-82
Người bạn thân
Khi được hỏi về cuộc sống trong tương lai của mình, bạn ấy
đã tưởng tượng ra rằng: Đó sẽ là 1 cuộc sống vô cùng sung
sướng, sở hữu 1 dinh thự lớn, 1 xe hơi đắt tiền, 1 ông chồng
đẹp trai, được đi du lịch thường xuyên, công việc của bạn ấy
lúc đó sẽ là 1 tổng giám đốc của 1 tập đoàn lớn, được mọi
người ngưỡng mộ và nể trọng…
Anh trai
Anh ấy hay thấy những cảnh đánh nhau của các bạn học sinh,
anh ấy đã tưởng tượng ra rằng nếu anh ấy là người bị đánh thì
sẽ rất đau, bầm tím thế kia mà, và anh ấy cũng tưởng tượng ra
hậu quả của việc đánh nhau: như bị nhà trường kỉ luật thậm
chí đuổi học, bố mẹ sẽ rất buồn, xấu hổ với bạn bè, làng xóm.
Vì vậy anh ấy đã tự nhủ rằng bạo lực là ko tốt , hãy giải quyết

các mâu thuẫn bằng những cách hòa bình, cần phải ngăn cản
bạo lực,…
Chị gái
Chị ấy làm nghề may quần áo thì chị ấy luôn phải
tưởng tượng ra vóc dáng của người đến may đồ để
có thể may được những bộ đồ vừa và đẹp cho khách
và cũng luôn phải sáng tạo ra nhiều mẫu mới, kiểu
dáng mới,….
Mỗi một cách sáng tạo đã tạo ra hình ảnh
mới cho cuộc sống, cho lao động con người và
góp phần làm phong phú thêm kho tàng văn hoá
nhân loại. Do đó việc rèn luyện trí tưởng tượng
cho học sinh là hết sức quan trọng và cần thiết