đánh giá các nhân tố ảnh hưởng tới cấu trúc vốn của doanh nghiệp nghiên cứu tại các công ty niêm yết trên sàn chứng khoán hồ chí minh

BăGIỄOăDCăÀOăTO
TRNGăIăHCăTHNGăLONG
o0o




KHịAăLUNăTTăNGHIP




 TÀI:
ỄNHăGIỄăCỄCăNHỂNăTăNHăHNGăTIăCUă
TRÚCăVNăCAăDOANHăNGHIP:ăNGHIểNăCUăTIă
CỄCăCỌNGăTYăNIểMăYTăTRểNăSÀNă
CHNGăKHOỄNăHăCHệăMINH





SINHăVIểNăTHCăHIN : NGUYNăTHỄIăHÀă
MÃăSINHăVIểN : A19361
CHUYểNăNGÀNH :ăTÀIăCHệNHă

HÀăNIăậ 2014


BăGIỄOăDCăÀOăTO
TRNGăIăHCăTHNGăLONG
o0o




KHịAăLUNăTTăNGHIP




 TÀI:
ỄNHăGIỄăCỄCăNHỂNăTăNHăHNGăTIăCUă
TRÚCăVNăCAăDOANHăNGHIP:ăNGHIểNăCU TIă
CỄCăCỌNGăTYăNIểMăYTăTRểNăSÀNă
CHNGăKHOỄNăHăCHệăMINH




Giáoăviênăhngădn :ăThS.ăTrnhăTrngăAnhă
Sinhăviênăthcăhin :ăNguynăTháiăHƠă
Mƣăsinhăviên : A19361
ChuyênăngƠnh :ăTƠiăchínhă

HÀăNIăậ 2014
Thang Long University Library



LI CMăN
u tiên, vi tình cm chân thành, em xin gi li cm n ti các thy giáo, cô
giáo trng i Hc Thng Long, đc bit là Thy giáo – ThS. Trnh Trng Anh đư
trc tip hng dn và ch bo tn tình giúp đ em hoàn thành khóa lun tt nghip
này. Em cng xin cm n các thy cô giáo ging dy trong nhà trng đư truyn đt
cho em rt nhiu kin thc b ích đ thc hin khóa lun và cng nh có đc hành
trang vng chc cho s nghip trong tng lai.
Do gii hn kin thc và kh nng lỦ lun ca bn thân còn nhiu thiu sót và
hn ch, kính mong s ch dn và đóng góp ca các thy cô giáo đ khóa lun ca em
đc hoàn thin hn.
Em xin chân thành cm n!
Hà Ni, ngày 28 tháng 10 nm 2014
Sinh viên
NGUYNăTHỄIăHÀ

LIăCAMăOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu khoa hc đc lp ca tôi. Các s
liu trong khóa lun là trung thc và có ngun gc c th, rõ ràng. Các kt qu ca
khóa lun cha tng đc công b trong bt c công trình khoa hc nào. Nu có gì sai
sót, tôi xin hoàn toàn chu trách nhim trc pháp lut.
Sinh viên


NGUYNăTHỄIăHÀ

Thang Long University Library



MC LC
CHNGă1. GII THIU CHUNG V  TÀI 1
CHNGă2. TNG QUAN VNă NGHIểNăCU 5
2.1. LỦ thuyt v cu trúc vn ca doanh nghip 5
2.2. Các nghiên cu lỦ thuyt 5
2.3. Các nghiên cu thc nghim 8
2.3.1. Mt s nghiên cu thc nghim ti các quc gia phát trin 8
2.3.2. Mt s nghiên cu ti các quc gia đang phát trin 9
2.3.3. Mt s nghiên cu ti các th trng mi ni 10
2.3.4. Mt s nghiên cu ti Vit Nam 11
CHNGă3. TNG QUAN TH TRNG CHNGăKHOỄNăVIT NAM 14
3.1. Khái quát v th trng chng khoán Vit Nam 14
3.2. Khái quát v Sàn Giao dch Chng khoán Thành ph H Chí Minh 16

3.2.1. Ngành Tài chính-Ngân hàng-Bo him 21
3.2.2. Ngành Bt đng sn 27
CHNGă4. MỌăHỊNHăKINHăT LNG 32
4.1. S liu và mô hình c lng 32
4.1.1. S liu 32
4.1.2. Mô hình c lng 32
CHNGă5. KT LUN 38
5.1. Nhng kt qu đt đc ca khóa lun 38
5.1.1. V nghiên cu lý thuyt 38
5.1.2. V nghiên cu thc tin 38
5.1.3. Mt s gii pháp và khuyn ngh 38
5.2. Hn ch ca khóa lun 39
5.3. Hng nghiên cu và phát trin sau khi hoàn thành khóa lun 39






DANH MC BNG BIUăVÀăHỊNHăNH

Hình 2.1 Mô hình đim cân bng lỦ thuyt đánh đi 6
Hình 3.1 Các ci tin và sn phm mi ca HOSE qua các nm 18
Hình 3.2 VN-Index cui nm t nm 2000 đn ngày 30/06/2014 19
Hình 3.3 S lng các công ty niêm yt trên HOSE t 200–2014 19
Hình 3.4 Tng giá tr vn hóa th trng ti HOSE giai đon 200-2014 20
Hình 3.5 S lng c phiu niêm yt trên HOSE t 2000-2014 (VT: triu) 20
Bng 3.1 Tình hình huy đng vn và cho vay ca mt s ngân hàng TMCP
quỦ I/2014 22
Bng 3.2 Tình hình n xu ca mt s ngân hàng TMCP trong quỦ I/2014 23

Bng 3.3 Tình hình li nhun mt s ngân hàng TMCP quỦ I/2014 24
Bng 3.4 Tóm tt tình hình hot đng ca mt s doanh nghip Tài chính-Ngân hàng-
Bo him trên HOSE 9 tháng đu nm 2014. 26
Bng 3.5 Tóm tt tình hình hot đng c phiu ca các doanh nghip Bt đng sn
niêm yt trên HOSE 31
Bng 4.1 Thng kê mô t ca các bin trong mô hình (1) 33
Bng 4.2 Kt qu c lng ca mô hình (1) 34
Bng 4.3 Kt qu c lng ca mô hình (2) 36
Bng A.1 S liu mng v nng sut lúa 43
Bng A.2 Kt qu c lng mô hình (1) vi tác đng ngu nhiên 52
Bng A.3 Kt qu kim đnh LM ca mô hình (1) cho vic la chn mô hình tác đng
ngu nhiên và mô hình Pooled OLS 53
Bng A.4 Kt qu c lng mô hình (1) vi tác đng c đnh 53
Bng A.5 Kt qu kim đnh Hausman mô hình (1) cho vic la chn mô hình tác
đng ngu nhiên và mô hình tác đng c đnh 53
Bng A.6 Kt qu kim đnh phng sai thay đi mô hình (1) 54
Bng A.7 Thng kê mô t các bin mô hình (2) 54
Bng A.8 Kt qu c lng mô hình (2) vi tác đng ngu nhiên 54
Bng A.9 Kt qu kim đnh LM ca mô hình (2) cho vic la chn mô hình tác đng
ngu nhiên và mô hình Pooled OLS 54
Bng A.10 Kt qu c lng mô hình (2) vi tác đng c đnh 55
Thang Long University Library



Bng A.11 Kt qu kim đnh Hausman mô hình (2) cho vic la chn mô hình tác
đng ngu nhiên và mô hình tác đng c đnh 55
Bng A.12 Kt qu kim đnh phng sai thay đi mô hình (2) 55

DANHăSỄCHăCỄCăT VIT TT
BCKQKD Báo cáo kt qu kinh doanh
CKT Cân đi k toán
CTCP Công ty C phn
NHNN Ngân hàng Nhà nc
NHTM Ngân hàng Thng mi
TCTD T chc Tín dng
TMCP Thng mi C phn
TTCK Th trng Chng khoán
UBCKNN y ban Chng khoán Nhà nc
Thang Long University Library

1

CHNGă1. GII THIU CHUNG V  TÀI
i vi mi doanh nghip, vn là vn đ đc quan tâm hàng đu bi nó chính
là cái gc quyt đnh s hình thành và tn ti ca doanh nghip. Bi l doanh nghip
cn vn đ tin hành đu t máy móc, nguyên vt liu, thuê nhân công… phc v cho
vic sn xut kinh doanh. Nu phân loi theo ngun hình thành thì vn đc chia ra
thành hai mng là N phi tr và Vn ch s hu. Vn ch s hu đc hiu đn gin
là s vn thuc s hu ca doanh nghip. Khi s vn này không đ, doanh nghip s
huy đng thêm ngun vn t bên ngoài, t đó hình thành N phi tr. Trên thc t, có
rt ít doanh nghip nào s dng 100% là vn ch s hu và cng không có doanh
nghip nào mà nng lc vn li ph thuc hoàn toàn vào n phi tr. T đó, s kt hp
gia hai ngun N phi tr và Vn ch s hu trong ngun vn ca doanh nghip
đc gi là cu trúc vn.
Dù vn đc hình thành t N phi tr hay Vn ch s hu cng đu phát sinh

mt loi chi phí, gi chung là chi phí s dng vn. i vi N phi tr, vn đc hình
thành t các ngun vay bên ngoài, doanh nghip phi tr chi phí lưi vay; đi vi Vn
ch s hu thì chi phí s dng vn chính là phn li nhun t d án kinh doanh mà
nhà đu t d tính s nhn đc khi b tin ra góp vn. Nh vy nhim v ca doanh
nghip chính là tính toán s kt hp gia N phi tr và Vn ch s hu sao cho chi
phí phi b ra là thp nht mà vn ti đa hóa đc giá tr ca doanh nghip. S kt hp
này chính là cu trúc vn ti u mà mt doanh nghip phi kim tìm.
i tìm mt cu trúc vn ti u không ch là mi quan tâm hàng đu ca các nhà
qun tr tài chính doanh nghip mà còn là mt đ tài thu hút mt s lng ln nghiên
cu trên th gii. Lch s nghiên cu v vn đ cu trúc vn hin đi ca doanh nghip
đư bt đu t khá lâu vi nghiên cu ca Modigliani và Miller (1958) và tip tc đc
phát trin  nhiu quc gia, nhiu khu vc kinh t vi nhng nhân t đc xem xét đa
dng và c th hn. Ví d có th k đn LỦ thuyt đánh đi ca Modigliani và Miller
(1963), LỦ thuyt trt t phân hng (Thông tin bt cân xng) ca Myers và Majluf
(1984), LỦ thuyt chi phí đi din (Jensen và Meckling, 1976; Harris và Raviv, 1978)
và LỦ thuyt tín hiu do Stephen Ross khi xng nm 1977. T nhng nn tng lí
thuyt này, có nhiu nhà nghiên cu thc nghim đi sâu vào tìm hiu các vn đ liên
quan ti cu trúc vn ti u, đc bit là các nhân t tác đng ti cu trúc vn ca
doanh nghip (ví d, Bradley, Jarrell, và Kim nm 1984, Titman và Wessels nm1988,
Rajan và Zingles nm 1995).
Nói đn các nhân t nh hng đn cu trúc vn ca doanh nghip có th chia ra
làm hai loi là các yu t bên trong và bên ngoài doanh nghip, trong đó mi yu t

2

khác nhau li có s tác đng khác nhau đn cu trúc vn. Yu t bên ngoài doanh
nghip có th k đn nh đc đim kinh t - k thut ca ngành, lưi sut th trng hay
chính sách qun lỦ ca nhà nc; còn yu t bên trong doanh nghip bao gm quy mô
ca doanh nghip (size of the company), tài sn c đnh hu hình (tangibility), kh
nng sinh li (profitablity), c hi tng trng (growth opportunities ), n ngn hn

(short-term debt ) và n dài hn (long-term debt). Trong phm vi khóa lun này, tác
gi tp trung vào nhng yu t bên trong doanh nghip, do nhng tác đng rõ rt ca
nó ti cu trúc vn ca doanh nghip. C th:
V quy mô ca doanh nghip (size of the company): Quy mô đc xem là đi
din cho s bt cân xng thông tin gia nhà đu t bên ngoài doanh nghip và c
đông. Nghiên cu ca Fama và Jensen (1983) cho rng doanh nghip ln s cung cp
nhiu thông tin cho nhà đu t bên ngoài hn là doanh nghip nh, t đó kt lun rng
doanh nghip ln có th d dàng tip cn th trng n và vay vi chi phí thp hn.
Bên cnh đó, nghiên cu ca Rajan và Zingales (1995) chng minh rng t l đòn by
tài chính và quy mô ca công ty có mi quan h t l thun.
V tài sn c đnh hu hình (Tangibility): Thông thng, ngi cho vay s yêu
cu th chp đi vi mt khon vay, vì vy, doanh nghip s hu tài sn c đnh hu
hình càng cao có xu hng s dng đòn by tài chính ln hn. Thêm vào đó, trong
trng hp công ty ri vào tình hung phá sn, nhng tài sn c đnh có giá tr cao s
làm cho công ty gia tng giá tr thanh lỦ và góp phn gii quyt hu qu tài chính. Do
đó, có th xem xét Tài sn hu hình có mi quan h cùng chiu vi đòn by tài chính.
V kh nng sinh li (profitability): Nghiên cu ca Bevan và Danbolt (2002) đư
ch ra rng các công ty có kh nng sinh li tt hn thì s dng ít n hn, nguyên nhân
là do li nhun cao s mang đn cho nhng c đông sáng lp công ty mt v th cao
hn, khng đnh tính t ch ca doanh nghip. T đó có th nhn đnh rng kh nng
sinh li ca công ty có mi quan h ngc chiu vi t l n trong cu trúc vn.
N dài hn (long-term debt) và n ngn hn (short-term debt): Nghiên cu ca
Bevan và Danbolt (2002) ch ra rng nu nghiên cu cu trúc vn ch da trên tng n
s b sót nhiu s khác bit gia n dài hn và n ngn hn. Mt khác nghiên cu này
cng ch ra rng quy mô ca công ty có nh hng tiêu cc đn n ngn hn và tích
cc đn n dài hn.
Ti Vit Nam, mt s công trình khoa hc đư nghiên cu v cu trúc vn ca các
công ty trong phm vi nht đnh. Ví d nh nghiên cu khoa hc ca Nguyn Tn
Thành (2012), nghiên cu tác đng ca các nhân t đn cu trúc vn ca các công ty
niêm yt ti Vit Nam; công trình ca Trn ình Khôi Nguyên và Neelakantan

Ramachandran (2006) nghiên cu tác đng ca các nhân t đn cu trúc vn ca các
Thang Long University Library

3

doanh nghip va và nh Vit Nam. Vic tìm hiu thêm v các yu t nh hng đn
cu trúc vn s góp phn làm phong phú hn mng đ tài nghiên cu này cng nh
đóng góp giá tr nghiên cu vào thành công ca doanh nghip. Vic tìm ra tác đng c
th ca tng nhân t s đóng mt vai trò quan trng trong vic đnh hng nhng
quyt đnh tài chính ca các công ty này, t đó góp phn nâng cao hiu qu kinh
doanh.
Cơuăhiănghiênăcu
T lp lun  trên, khóa lun này tp trung đi tìm câu tr li cho nhng câu hi
nghiên cu di đây:
1. Quy mô doanh nghip có nh hng đn cu trúc vn nh th nào?
2. Kh nng sinh li có tác đng đn cu trúc vn nh th nào?
3. Tài sn c đnh hu hình có nh hng đn cu trúc vn nh th nào?
4. Mi tng quan gia n dài hn và n ngn hn vi cu trúc vn là gì?
Gi thuytănghiênăcu
Da vào các câu hi nghiên cu  trên, gii thuyt nghiên cu trong khóa lun
này là:
1. Quy mô ca doanh nghip có tác đng thun chiu đn cu trúc vn ca các
công ty.
2. Kh nng sinh li có tác đng ngc chiu đn cu trúc vn ca các công ty.
3. Các công ty s hu nhiu tài sn hu hình có xu hng t tài tr, ch yu s
dng vn ch s hu.
4. Các công ty ln s dng nhiu n ngn hn hn, ngc li các công ty có quy
mô nh s dng nhiu n dài hn hn.
Phmăviănghiênăcu: 17 công ty thuc lnh vc Tài chính – Ngân hàng – Bo
him và 38 công ty thuc lnh vc Bt đng sn niêm yt trên Sàn Giao dch Chng

khoán Thành ph H Chí Minh ( HOSE ).
S liuănghiênăcu vƠ Phngăphápănghiênăcu: S liu phc v cho nghiên
cu bao gm 165 quan sát đn t 55 công ty trong lnh vc Tài chính – Ngân hàng –
Bo him và Bt đng sn niêm yt trên Sàn Giao dch Chng khoán Thành ph H
Chí Minh trong giai đon t nm 2011 đn nm 2013. B s liu đc thu thp da
trên các báo cáo tài chính đư qua kim toán hàng nm t website
www.cafef.com.
 đánh giá tác đng ca các yu t quy mô doanh nghip, c hi tng trng,
tài sn hu hình, kh nng sinh li, n dài hn và n ngn hn ti cu trúc vn ca
doanh nghip, tác gi s dng phng pháp phân tích s liu mng (panel data

4

analysis). u đim ca phng pháp này là có th xem xét đn nhng đc đim không
quan sát đc ca doanh nghip.
Khóa lun tt nghip gm 5 chng:
Chngă1: Gii thiu chung, lỦ do chn đ tài, mc tiêu, gi thuyt, phm vi, s
liu và phng pháp nghiên cu ca khóa lun.
Chngă2: Trình bày các nghiên cu lỦ thuyt và thc nghim v s nh hng
ca các nhân t đn cu trúc vn ca doanh nghip trên th gii và Vit Nam.
Chngă3: Trình bày tng quan chung v th trng chng khoán Vit Nam và
Sàn giao dch chng khoán Thành ph H Chí Minh, tóm tt hot đng ca các công
ty Tài chính-Ngân hàng-Bo him và Bt đng sn trên Sàn giao dch và các chính
sách Sàn giao dch áp dng cho các công ty thuc lnh Tài chính-Ngân hàng-Bo him
và Bt đng sn.
Chngă4:ăXây dng mô hình kinh t lng và đánh giá tác đng ca các yu t
quy mô doanh nghip, tài sn hu hình, kh nng sinh li, n dài hn và n ngn hn
ti cu trúc vn ca các doanh nghip Tài chính-Ngân hàng-Bo him và Bt đng sn
trên Sàn giao dch.
Chngă5: Kt lun và đa ra các kin ngh, gii pháp nhm hoàn thin cu trúc

vn, hng nghiên cu tip theo và các hn ch ca đ tài.

Thang Long University Library

5

CHNGă2. TNG QUAN VNă NGHIểNăCU
Chng 2 ca khóa lun trình bày tóm tt mt s lỦ thuyt hin đi v cu trúc
vn ca doanh nghip, đng thi tng kt li mt s nghiên cu thc nghim đc
thc hin ti mt s quc gia trên th gii và Vit Nam. ây chính là c s đ la
chn các bin đc lp cho mô hình đc trình bày  chng 4.
2.1. LỦăthuytăvăcuătrúcăvnăcaădoanhănghip
Nh đư trình bày  phn trc, lỦ thuyt v cu trúc vn hin đi bt đu t
nghiên cu ca Modigliani và Miller (M&M) vào nm 1958, t đó dn đn mt lot
các lỦ thuyt và nghiên cu thc nghim đư ra đi và phát trin. Nghiên cu này đc
thc hin da trên vic chn ra mt danh sách các công ty và kim tra cu trúc vn ca
nhng công ty đó, c th là kim tra xem chi phí vn tng hay gim khi mt doanh
nghip tng hay gim vay mn. Kt qu thu đc cho thy, da trên mt s các gi
đnh, giá tr ca mt công ty đc lp vi đòn by tài chính ca nó. M&M lp lun rng
nhà đu t hoàn toàn có th s dng đòn by tài chính ca riêng cá nhân h, nh vy
không th đánh giá tr ca công ty cao hn ch vì công ty đó có s dng đòn by tài
chính. Các gi đnh gm có: b qua thu, các giao dch và chi phí phá sn, s cân bng
gia lưi sut đi vay và cho vay, quyn hot đng sn xut đc lp t các quyt đnh tài
chính ca công ty.
Sau nghiên cu ca Modigliani và Miller nm 1958, nhiu nghiên cu v cu
trúc vn đư đc m rng ra, kt hp thêm nhiu yu t đư b qua nh thu, chi phí
phá sn, các loi chi phí ca t chc và các thông tin đi xng. Chúng đc chia làm
hai loi: Nghiên cu lí thuyt và nghiên cu thc nghim.
2.2. CácănghiênăcuălỦăthuyt
 LỦ thuyt đánh đi-Mô hình MM (Modigliani và Miller, 1963)

LỦ thuyt đánh đi là mt lỦ thuyt trong lnh vc kinh t tài chính nói chung và
tài chính doanh nghip nói riêng. LỦ thuyt này gii thích vì sao ngun vn ca công
ty li là s kt hp gia n vay và vn c phn ch không hoàn toàn đc tài tr bng
n vay mc dù s hu li ích to ln t tm lá chn thu. LỦ do là vì vic s dng n
vay s khin cho doanh nghip phát sinh chi phí tài chính đn t chi phí lưi vay.
Vi mi phn trm tng lên ca t l n vay trong cu trúc ngun vn, khi mà li
ích t tm lá chn thu gia tng thì chi phí tài chính cng gia tng. Khi giá tr hin ti
ca li ích t tm lá chn thu không cao hn giá tr hin ti chi phí tài chính thì vic
s dng n vay ca công ty không còn hiu qu. Chính vì th, các công ty da vào
nguyên tc cân bng này đ xác đnh cu trúc vn ti u, la chn bao nhiêu n và bao
nhiêu vn c phn trong cu trúc vn ca mình. Phng trình đim cân bng là:

6

PV(tm lá chn thu) = PV(chi phí tài chính)

Hình 2.1 Mô hình đim cân bng lý thuyt đánh đi
( Ngun: Tác gi tng hp )
1

u đim th nht ca lỦ thuyt đánh đi là gii thích đc rng rng t l n ca
các doanh nghip là không ging nhau. Các công ty có tài sn hu hình an toàn, có
nhiu thu nhp chu thu thì có t l n vay cao, các công ty có nhiu tài sn vô hình
thì có t l n vay thp (do có ít tài sn hu hình nên ít tài sn có kh nng th chp
khi vay n). u đim th hai ca lỦ thuyt này là đ xut rng các doanh nghip hot
đng tt nên dùng nhiu n vay đ ti đa hóa giá tr doanh nghip trong khi các doanh
nghip có n vay quá nng nên la chn phát hành c phn, hn ch chia c tc, bán
bt tài sn đ huy đng tin nhm mc đích tái cân đi cu trúc vn. Tuy nhiên, lỦ
thuyt này li không gii thích đc ti sao mt s doanh nghip rt thành công li có
ít n trong cu trúc vn và không s dng li ích t tm lá chn thu (mâu thun vi

nhng điu đư ch ra).
 LỦ thuyt trt t phân hng (Thông tin bt cân xng)
Thuyt trt t phân hng đc khi đu bng nghiên cu ca Myers và Majluf
nm 1984, lỦ gii các quyt đnh ca doanh nghip trên c s thông tin bt cân xng.
Thông tin bt cân xng là mt khái nim cho rng các giám đc tài chính hiu rõ giá
tr ca công ty mình hn các nhà đu t bên ngoài do h nm nhng thông tin v
doanh nghip mà nhng ngi bên ngoài không có. Nhng quyt đnh v cu trúc vn


1

Thang Long University Library

7

không da trên t l N/Tài sn ti u mà đc quyt đnh t vic phân hng th
trng. Quy lut ca lỦ thuyt này nh sau:
 Ngun vn ni b luôn đc u tiên trc nht trong các phng án tài tr
ca doanh nghip. Khi s dng ngun này, các giám đc tài chính không
phi thuyt phc hay gii thích la chn ca mình đi vi các nhà đu t
bên ngoài – nhng ngi luôn hoài nghi và tìm hiu thông đip phía sau h.
 u tiên th hai là phát hành chng khoán n. Nu nh b qua đc mi e
ngi v kh nng kit qu tài chính, các nhà cho vay s luôn nhn đc mt
khon chi tr c đnh-mt th cha bao gi có sc hp dn không nh.
 Phát hành vn c phn là la chn cui cùng. ây là hình thc có chi phí
“đt” nht, do doanh nghip phi cung cp rt nhiu thông tin d án đ
đánh đi ly cái gt đu ca c đông, trong khi các thông tin này vô cùng
quỦ giá trong môi trng kinh doanh cnh tranh.
LỦ thuyt này giúp gii thích vì sao các doanh nghip có kh nng sinh li nhiu
hn thng có t l n vay thp hn, đn gin là vì nhng doanh nghip này không

cn tin bên ngoài. Các doanh nghip có kh nng sinh li ít hn thì phát hành n vì
h không có đ ngun vn ni b cho các d án đu t. Vi thuyt này, Myers và
Majluf cho rng không có cu trúc vn ti u đi vi doanh nghip.
 LỦ thuyt chi phí đi din
LỦ thuyt cu trúc vn da trên chi phí đi din đc đ cp đn đu tiên trong
mt nghiên cu ca Fama và Miller nm 1972, sau đó đc phát trin sâu hn trong
nghiên cu ca Jensen và Meckling nm 1976, tip đó là nghiên cu ca Jensen nm
1986. LỦ thuyt này xem xét cu trúc vn ca công ty di s nh hng ca chi phí
đi din. Chi phí đi din phát sinh t mâu thun gia c đông doanh nghip vi các
trái ch và các nhà qun lỦ, hay còn gi là chi phí đi din ca vn ch s hu.
LỦ thuyt này gii thích đc rng ti sao các công ty có quy mô ln, có dòng
tin t do càng nhiu thng có xu hng s dng nhiu n hn trong c cu vn ca
mình. Gii thích ca lỦ thuyt này, là các điu khon trong hp đng vay n s kim
soát đc phn nào hành vi ca các nhà qun lỦ không hng đn mc tiêu ti đa hóa
giá tr doanh nghip. Trong mi quan h gia c đông và nhà qun lỦ, c hai đu mun
ti đa hóa li nhun ca mình, tuy nhiên điu kin đ ti đa hóa li ích ca hai bên
không ging nhau. Nhà đu t mun ti đa hóa li ích ca mình thông qua vic tng
giá tr doanh nghip, còn li ích ca c đông thng gn vi mc thu nhp nhn đc.
 LỦ thuyt tín hiu

8

Stephen Ross (1977) trình bày lỦ thuyt cu trúc vn da trên nn tng thông tin
bt cân xng. Gi thit cho rng và c đông có thông tin nh nhau, nhng c đông
thng có đc thông tin tt hn. H có th bán c phiu nu giá c phiu cao hn giá
tr ni ti hoc bán trái phiu nu giá c phiu thp hn giá tr ni ti. Theo ông, khi
doanh nghip phát hành chng khoán mi, s kin này có th coi là cung cp mt tín
hiu tiêu cc cho th trng tài chính v vin cnh tng lai ca doanh nghip. Da
vào cu trúc vn, các nhà đu t có th tìm thy nhng tín hiu v cht lng thu nhp
ca doanh nghip  tng lai.

Ross lp lun rng, nhng tín hiu do thay đi cu trúc vn là đáng tin cy, vì
nu dòng tin tng lai không xy ra, doanh nghip s phi đi mt vi vic phá sn.
Nói chung, thu nhp c phn dng gn vi nhng hành đng làm tng đòn by tài
chính; ngc li, nhng hành đng làm gim đòn by tài chính gn vi c phn âm.
2.3. Cácănghiênăcuăthcănghim
2.3.1. Mt s nghiên cu thc nghim ti các quc gia phát trin
Khi nhc đn các nghiên cu thc nghim v cu trúc vn ti các quc gia phát
trin, không th không đ cp đn nghiên cu ca Rajan và Zingales (1995). Công
trình khoa hc này đc thc hin ti các công ty ti  quc gia thuc khi G7 (Hoa
K, Pháp, c, ụ, Nht, Anh, Canada) đ đánh giá s nh hng ca mt s yu t
đn cu trúc vn ca các doanh nghip  các nc OECD. Kt qu mà nghiên cu này
đa ra là giá tr s sách ca c phiu và đòn by tài chính ca công ty có mi quan h
ngc chiu cht ch, có ngha là giá tr s sách ca c phiu càng cao thì t l n vay
trong cu trúc vn càng nhiu. Nghiên cu này còn đa ra con s t l n dài hn/tng
tài sn bình quân ca các công ty ti quc gia thuc khi G7 là 41%.
Trong nm 2002, Antoniou và các cng s da trên c s s liu điu tra ca
các công ty  Pháp, c và Anh, thc hin xem xét s nh hng ca các nhân t đn
cu trúc vn ti các tp đoàn ca Châu Âu. Phng pháp đc s dng là phng
pháp bình phng nh nht (OLS) và s dng mô hình GMM đ phân tích d liu
chéo. Kt qu nghiên cu thu đc cho thy cu trúc tài chính có mi tng quan
thun vi quy mô công ty nhng li có mi tng quan nghch vi ch tiêu giá tr th
trng so vi giá tr s sách, vi cu trúc k hn ca lưi sut và giá c phiu trên th
trng.
Mt nghiên cu khác ti quc gia phát trin là nghiên cu ca Sukkari (2003).
Nghiên cu này phân tích các yu t quyt đnh c cu vn ca các công ty ti Cô–oét,
quc gia giàu th 6 th gii, trong giai đon 1996-2001 bng cách tính toán t l đòn
by và t l n dài hn/tng n da trên s liu ca công ty. Kt qu thc nghim cho
Thang Long University Library

9

thy t l đòn by thp, bên cnh đó quy mô ca công ty và kh nng sinh li là hai
yu t quan trng nht đn đòn by tài chính ca doanh nghip.
Nm 2009, Murray Z.Frank và Vidhan K.Goyal thc hin đ tài nghiên cu
mang tên “Các yu t quyt đnh cu trúc vn: nhng yu t nào quan trng đáng tin
cy” vi phm vi nghiên cu là các công ty thng mi  M trong giai đon 1950-
2003. Sau khi xem xét các nhân t nh hng đn cu trúc vn ca các công ty này,
nghiên cu đư chng minh đc rng c hi tng trng và li nhun t l nghch vi
cu trúc vn, t l tài sn c đnh hu hình, quy mô ca công ty t l thun vi cu
trúc vn. Thêm vào đó, nghiên cu này cng ch ra rng các công ty chia c tc
thng có xu hng có cu trúc vn thp hn.
Nghiên cu ca Yue Cheng và Christopher J. Green (2008) thc hin xem xét s
nh hng ca các nhân t đn cu trúc vn ca các công ty thuc Liên minh Châu
Âu. Hai tác gi đư đa vào mô hình nghiên cu thêm 2 bin mi là loi hình công
nghip (th hin s khác bit gia các công ty thuc lnh vc sn xut và lnh vc
khác) và t l tài sn vô hình nhm đo lng tính không có kh nng đm bo tr n
ca công ty. Kt qu thu đc rng tùy vào cách c lng bin cu trúc vn mà kt
qu s khác nhau.
La chn Nht Bn-quc gia có nn kinh t vng mnh hàng đu Châu Á, Shumi
Akhtar và Barry Oliver (2009) tin hành nghiên nhm tìm kim s khác bit gia cu
trúc vn ca các công ty đa quc gia (MNCs) và các công ty trong nc (DCs). im
khác bit ca nghiên cu này chính là tác gi đư đa thêm vào mô hình 2 bin gi
nhm phân đnh MNCs và DCs (gán 1 là MNCs, 0 là DCs). Kt qu thu đc nh sau:
MNCs có cu trúc vn thp hn mt cách có Ủ ngha thng kê so vi DCs, nh vy
tính cht đa quc gia cng là mt yu t quan trng nh hng lên cu trúc vn ca
các công ty ni đa Nht Bn. Ri ro kinh doanh không có nh hng đáng k đn
DCs nhng có nh hng đáng k đn MNCs; ngc li ri ro ngoi hi không có nh
hng đáng k đn MNCs nhng nh hng mnh trong DCs.
2.3.2. Mt s nghiên cu ti các quc gia đang phát trin
Ni bt nht trong lot nghiên cu v cu trúc vn ca các công ty ti các quc

gia đang phát trin chính là nghiên cu ca Laurence Booth, Varouj Aivazian, Asli
Demirguc-Kunt và Voijislav Maksimovic. Các quc gia đc la chn bao gm: n
, Thái Lan, Malaysia, Th Nh K, Zimbabwe, Mexico, Brazil, Jordan và Hàn
Quc. Câu hi nghiên cu đc đt ra là các hc thuyt v cu trúc vn có th ng
dng chung cho các nc vi các th ch khác nhau hay không? Kt qu nghiên cu
cho thy đư có bng chng chng minh đc rng các quyt đnh v la chn cu trúc
vn ca các nc đang phát trin chu tác đng bi các nhân t tng t nh  các

10

nc phát trin. Do vy, nghiên cu rút ra đc kt lun rng đ hiu rõ v cu trúc
vn ca các công ty thì cn phi nm rõ các nhân t đc thù ch không th đn thun
da vào th ch hay trình đ phát trin kinh t ca quc gia đó.
Mt nghiên cu đáng chú Ủ khác là nghiên cu ca Omet và Nobanee (2001).
Nghiên cu này kim tra c cu vn ca các công ty công nghip đư niêm yt ti
Jordan vi s liu đc s dng là các s liu cp công ty, t l đòn by trung bình và
t l n dài hn/tng n trong giai đon 1978-1998. Da trên phân tích thng kê, h đư
chng minh đc rng quy mô ca công ty và t l li nhun đ li/tng tài sn là yu
t có vai trò quan trng đn đòn by tài chính. Thêm vào đó, nghiên cu này cng cho
rng t l tài sn c đnh/tng tài sn và tng tài sn ch là yu t quyt đnh đn t l
n trong c cu vn ca công ty.
Cng la chn các công ty công nghip niêm yt ti Jordan làm đi tng nghiên
cu nhng Husni Ali Khrawish and Ali Husni Ali Khraiwesh (2008) li khác vi
nghiên cu nói trên ca Omet và Nobanee (2001)  các bin đc la chn, thi đim
nghiên cu và s lng các công ty niêm yt. Các bin đc la chn trong nghiên
cu này là quy mô ca công ty, tài sn hu hình, kh nng sinh li, n dài hn và n
ngn hn. Các bin đc la chn trong nghiên cu ca Omet và Nobanee là: tui ca
công ty, dòng tin, quy mô, tc đ tng trng, n dài hn và n ngn hn. Kt qu là:
n dài hn, n ngn hn, tài sn hu hình và quy mô ca doanh nghip có mi quan h
tích cc vi t l đòn by, ngc li kh nng sinh li li có tác đng ngc chiu.

Nghiên cu này cng chng minh đc rng các công ty công nghip niêm yt ti
Jordan ch yu là t tài tr, s dng vn ch s hu nhiu hn n vay bên ngoài.
Nm 2005, Buferna và cng s tin hành nghiên cu các nhân t quyt đnh c
cu vn ca các công ty nhà nc và t nhân ti Lybia, s dng d liu t nm 1995
đn 1999. N đc chia ra làm 3 loi: ngn hn, dài hn và tng n. Kt qu thu đc
cho thy các công ty kinh doanh có hiu qu ti Lybia thích s dng ngun tài tr t
bên ngoài và s dng nhiu n ngn hn hn. Các công ty đang phát trin thì có xu
hng da vào các qu ni b và các công ty ln có xu hng đòn by cao.
2.3.3. Mt s nghiên cu ti các th trng mi ni
Nghiên cu ca Wang Mou (2001) phân tích các nhân t nh hng đn cu trúc
vn ca các doanh nghip Trung Quc niêm yt trên sàn chng khoán. Mu nghiên
cu bao gm 1230 doanh nghip niêm yt trên sàn giao dch chng khoán Hong Kong
t nm 2005 đn nm 2010. Nghiên cu này s dng hi quy theo phng pháp bình
phng nh nht (OLS) vi mô hình nghiên cu da trên mô hình hi quy tuyn tính
bi vi mt bin ph thuc là tng n/tng tài sn trên giá tr ghi s (Lev). 7 bin đc
lp bao gm c hi tng trng (Growth), kh nng sinh li (Profit), tính thanh khon
Thang Long University Library

11

(Liq), quy mô doanh nghip (Size), tài sn hu hình (Tang), ri ro kinh doanh (Risk)
và tm lá chn thu (Tax). Kt qu nghiên cu thu đc cho thy: Có bn bin đc lp
có Ủ ngha v mt thng kê là: quy mô doanh nghip, kh nng sinh li, ri ro kinh
doanh và tm lá chn thu. Quy mô doanh nghip, kh nng sinh li, tm lá chn thu
có tng quan mnh vi đòn by tài chính  mc Ủ ngha 1%, tính thanh khon có Ủ
ngha  mc 10%. Kh nng sinh li, tm lá chn thu t khu hao và ri ro kinh
doanh có quan h thun chiu vi đòn by tài chính còn quy mô doanh nghip li có
quan h ngc chiu. Ngoài ra, c hi tng trng và tài sn hu hình không có Ủ
ngha thng kê.
Mt nghiên cu khác ti vùng Nam Á là nghiên cu ca Mohammad Abu Sayeed

nm 2011, nhm nghiên cu các nhân t tác đng đn cu trúc vn ca các doanh
nghip niêm yt Bangladesh. Mu nghiên cu đc la chn là 46 doanh nghip niêm
yt trên th trng chng khoán Dhaka (DSE) trong giai đon t nm 1999-2005. Tác
gi cng tin hành hi quy theo phng pháp bình phng nh nht (OLS), mô hình
nghiên cu da trên mô hình hi quy tuyn tính bi vi hai bin ph thuc là tng
n/tng tài sn trên giá tr th trng (Tdm), n dài hn trên n dài hn và vn c phn
theo giá th trng (Ltdm). Các bin đc lp có: chi phí đi din (Tw, Lp, Jm), chi phí
phá sn (Bc), thu thu nhp doanh nghip hiu lc (Tax), tm lá chn thu t khu hao
(Ndts), kh nng sinh li (Prof), quy mô doanh nghip (Si), cu trúc tài sn (Cva), tui
ca doanh nghip (Age) và 4 bin gi khác đi din cho các ngành công nghip. Kt
qu cho thy rng chi phí đi din có quan h ngc chiu vi đòn by tng n. Thu
sut ch có quan h cùng chiu vi h s tng n, tm chn thu t khu hao có quan
h ngc chiu vi h s đòn by tng n. Chi phí phá sn và kh nng sinh li không
có Ủ ngha thng kê, trong khi đó quy mô doanh nghip có quan h cùng chiu vi c
h s n dài hn và tng n. Cu trúc tài sn ch có nh hng cùng chiu vi đòn by
tng n, trong khi tui ca doanh nghip không có Ủ ngha thng kê. Ngoài ra, đc
đim ngành cng đc tìm thy có Ủ ngha trong vic xác đnh đòn by tài chính
doanh nghip.
2.3.4. Mt s nghiên cu ti Vit Nam
Thi gian gn đây cng có mt s nghiên cu thc nghim đc thc hin ti
Vit Nam nhm đánh giá s tác đng ca mt s yu t đn cu trúc vn ca các
doanh nghip. Nghiên cu ca Trn ình Khôi Nguyên và Neelakantan
Ramachandran thc hin nm 2006 đư xem xét tác đng ca các nhân t đn cu trúc
vn ca các doanh nghip va và nh Vit Nam (có vn điu l di 10 t đng hoc
lao đng ít hn 300 ngi) vi mu nghiên cu là 558 doanh nghip trong giai đon t
nm 1998 đn 2001. Cng s dng hi quy theo phng pháp bình phng nh nht,

12

nghiên cu đư xây dng mô hình da trên mô hình hi quy tuyn tính bi vi ba bin

ph thuc là tng n trên tng tài sn, vay ngn hn trên tng tài sn và n ngn hn
khác trên tng tài sn. Các bin đc lp bao gm: quy mô doanh nghip (Size), tài sn
hu hình (Tang), kh nng sinh li (Prof), c hi tng trng (Growth) và ri ro kinh
doanh (Risk). Kt qu thc nghim cho thy rng các doanh nghip va và nh gn
nh s dng n ngn hn đ tài tr cho hot đng kinh doanh ca mình. Các khon
phi tr ngn hn cng có nh hng có đáng k đi vi cu trúc vn, trong khi đó, n
dài hn li ít đc s dng đn. iu đáng chú Ủ là các doanh nghip nhà nc có h
s n cao hn các doanh nghip t nhân. Bên cnh đó, nghiên cu cng ch ra rng
quy mô doanh nghip, ri ro kinh doanh có mi quan h cùng chiu vi cu trúc vn
và có Ủ ngha thng kê. Ngoài ra, kh nng sinh li không có nh hng đn cu trúc
vn  mi mc Ủ ngha. Tài sn hu hình có quan h ngc chiu vi h s tng n và
n phi tr ngn hn.
Mt công trình khoa hc khác là nghiên cu ca Hunh Hu Mnh (2010) vi
tên đ tài là: “Bng chng thc nghim v các nhân t tác đng đn cu trúc vn ca
các doanh nghip niêm yt trên th trng chng khoán Vit Nam”. Mu nghiên cu
ca tác gi bao gm 252 doanh nghip phi tài chính niêm yt trên th trng chng
khoán Vit Nam trong 2 nm 2008 và 2009. Phng pháp nghiên cu đc la chn
cng là hi quy theo phng pháp bình phng bé nht (OLS) và mô hình nghiên cu
đc xây dng da trên mô hình hi quy tuyn tính bi vi ba bin ph thuc là n
ngn hn trên tng tài sn (Std), n dài hn trên tng tài sn (Ltd) và tng n trên tng
tài sn (Td). Bin đc lp bao gm 10 bin: kh nng sinh li (ROA), tài sn c đnh
(Tang), tm chn thu (Tax), quy mô doanh nghip (Size), ri ro kinh doanh (Risk),
đc đim riêng ca sn phm (Uni), tính thanh khon (Liq), tm chn thu t khu hao
(Ndts), t l vn s hu Nhà nc (State). Kt qu nghiên cu cho thy rng, có 7 bin
có mi tng quan đn đòn by tài chính bao gm, kh nng sinh li, tài sn hu hình,
quy mô doanh nghip, c hi tng trng, đc đim riêng ca sn phm, tính thanh
khon, t l vn s hu ca Nhà nc. Tài sn hu hình, c hi tng trng và t l
vn s hu Nhà nc có tng quan thun vi đòn by.
 tài nghiên cu: “Các nhân t tác đng đn c cu vn ca công ty niêm yt
trên th trng chng khoán Vit Nam” ca tác gi Trn Hùng Sn nm 2008 la chn

45 công ty phi tài chính đang niêm yt trên sàn giao dch chng khoán Thành ph H
Chí Minh có giá tr th trng ln nht tính đn thi đim tháng 7/2007 làm mu
nghiên cu. Kt qu ca nghiên cu này cho thy các bin tính thanh khon, li nhun,
quy mô công ty, t l vn góp Nhà nc, t l tài sn c đnh hu hình, đc đim riêng
ca tài sn công ty là các nhân t có s nh hng đn cu trúc vn. C th, tính thanh
Thang Long University Library

13

khon và li nhun có mi quan h t l nghch vi t l tng n/tng tài sn. Quy mô
ca công ty có mi quan h t l thun vi tng n/tng tài sn, n dài hn/tng tài sn
và n ngn hn/tng tài sn. T l tài sn c đnh hu hình/tng tài sn t l nghch vi
t l n ngn hn/tng tài sn và t l thun vi t l n dài hn/tng tài sn.
Có th thy rng vic đo lng s nh hng ca mt s yu t đn cu trúc vn
ca doanh nghip đư đc thc hin tng đi ph bin thông qua các mô hình nghiên
cu thc nghim trên th gii. Ti Vit Nam, các nghiên cu thc nghim tng t
cng đư đc thc hin vi nhiu ngành ngh kinh doanh khác nhau, nhng cha có
mt đo lng c th nào cho các công ty trong ngành Tài chính-Ngân hàng -Bo him
và Bt đng sn. Nh vy, vic xây dng mô hình nghiên cu vi s liu c th s to
ra cho các công ty trong ngành mt cái nhìn chính xác hn, t đó đa ra đc nhng
quyt đnh v vn đúng đn nht.

14

CHNGă3. TNG QUAN TH TRNG CHNGăKHOỄNăVIT NAM
Chng này trình bày khái quát v lch s hình thành và phát trin ca th trng
chng khoán Vit Nam nói chung và Sàn Giao dch Chng khoán Thành ph H Chí
Minh nói riêng. Bên cnh đó, chng 3 cng tóm tt hot đng c phiu ca các công
ty trong ngành Tài chính–Ngân hàng–Bo him và Bt đng sn thông qua mt s ch
s c bn.

3.1. KháiăquátăvăthătrngăchngăkhoánăVităNam
Ngày nay, th trng chng khoán (TTCK) đc xem là mt trong nhng biu
tng ca nn kinh t hin đi vi nhp đ phát trin cc k mnh m trên khp th
gii. TTCK ra đi do nhu cu tt yu ca nn kinh t nhm đáp ng nhu cu v vn và
tr thành cu ni hiu qu gia nhng ngi d tha vn và cn huy đng vn, góp
phn phân phi vn mt cách hiu qu trong nn kinh t. Vi vai trò là mt b phn
ca th trng tài chính, TTCK đc hiu mt cách khái quát nht là ni din ra các
giao dch mua bán, trao đi các chng khoán. im khác bit ca TTCK và cng là
yu t khin TTCK tr thành th trng hp hn trong h thng th trng tài chính
chính là bn cht t do ca nó.  TTCK không có s đc đoán, can thip hay cng
ép v giá mà giá c hoàn toàn do quan h cung cu trên th trng quyt đnh.
Ti Vit Nam, TTCK vn còn tng đi non tr vi lch s hình thành và phát
trin trong 16 nm. Ngày 28/11/1996, y ban Chng khoán Vit Nam ra đi bng
Ngh đnh 75/CP, chun b cho s hình thành ca TTCK Vit Nam. Ngày 11/08/1998,
Chính ph kỦ Ngh đnh s 48/CP ban hành v chng khoán và TTCK, chính thc khai
sinh cho TTCK Vit Nam ra đi; đng thi Chính ph cng kỦ quyt đnh thành lp
Trung tâm Giao dch Chng khoán đt ti TP. H Chí Minh và Hà Ni. Trung tâm
Giao dch Chng khoán TP. H Chí Minh đc thành lp theo quyt đnh s
127/1998/Q-TTg ngày 11-7-1998 và chính thc đi vào hot đng thc hin phiên
giao dch đu tiên vào ngày 28-7-2000. Trung tâm Giao dch Chng khoán Hà Ni đư
chính thc chào đi ngày 8-3-2005. im khác bit gia 2 Trung tâm Giao dch
Chng khoán này chính là trong khi trung tâm ti TP. H Chí Minh là ni niêm yt và
giao dch ca các công ty ln thì trung tâm ti Hà Ni là sân chi cho các doanh
nghip nh và va (có vn điu l t 5 đn 30 t VND).
VN-Index là kỦ hiu ca ch s chng khoán Vit Nam. VN-Index xây dng cn
c vào giá th trng ca tt c các c phiu đc niêm yt. vi h thng ch s này,
nhà đu t có th đánh giá và phân tích th trng mt cách tng quát. Ch s
VN-Index so sánh giá tr th trng hin hành vi giá tr th trng c s vào ngày gc
28-7-2000, khi th trng chng khoán chính thc đi vào hot đng. Ch s VNIndex
Thang Long University Library

15

cho thy s thay đi giá và khi lng giao dch ca các loi chng khoán đc niêm
yt ti sàn chng khoán TP. H Chí Minh.
Tri qua 16 nm hình thành và phát trin, TTCK Vit Nam mc dù đư có nhng
bc tin đáng k nhng vn còn tn ti nhiu hn ch. Tiêu biu là tâm lỦ đám đông
vn chi phi mnh, làm cho TTCK Vit Nam có tính ri ro và thanh khon thp
2
.
Ngoài ra, mc dù là th trng t do nhng TTCK Vit Nam vn chu s chi phi rt
mnh ca chính sách tin t ca Nhà nc. Thêm vào đó, tình trng bt cân xng
thông tin vn din ra ph bin, gây khó khn cho các nhà đu t chng khoán
3
. TTCK
Vit Nam còn có mi tng quan vi ch s giá tiêu dùng CPI.
Trong nhng nm gn đây, TTCK Vit Nam ghi nhn nhng bc bin đng
đáng k, c v tích cc ln tiêu cc, c th nh sau:
 Nm 2009: TTCK nhng tháng đu nm st gim đn mc thp nht trong
vòng 4 nm t trc tr v ti ngng 235,5 đim (ngày 24/2). Tuy nhiên, nh
gói kích cu ca Chính ph, TTCK đư khi sc tr li, ch s VN-Index tng
mt mch và dng li  mc đnh đim 628,92 vào ngày 23/10. Theo đó,
nhng k lc giao dch liên tc đc thit lp: s lng khp lnh lên ti
133,4 triu đn v, tng ng vi lng tin khng l hn 6.000 t đng mi
phiên. Nguyên nhân dn đn s bin chuyn này là s kt hp gia vic ni
lng chính sách tin t ca nhà nc, tng cng h tr công c đòn by cho
khách hàng ca các công ty chng khoán và tác đng tâm lỦ tích cc t s
phc hi ca chng khoán M.
 Nm 2010: ây là mt nm tng đi khó khn vi TTCK Vit Nam vì hai
nguyên do. Th nht, ngày 25/5/2010 Th tng Chính ph ban hành Thông

t 13/2010 quy đnh t l an toàn vn cho các t chc tín dng trong đó đc
bit nhn mnh đn các khon cho vay đu t chng khoán s chu h s ri ro
là 250%. iu này đư tác đng rt tiêu cc đn TTCK, ch s HNX-Index
gim liên tc trong 3 tháng và gim t mc 188 đim xung con 121 vào
tháng 8. Th hai, bt đu t gia tháng 10, giá vàng th gii liên tc tng kéo
theo giá vàng trong nc. Thêm vào đó là s lo ngi lm phát và mt giá ca
ng Vit Nam khin cho nhu cu mua USD tng đt bin. Ngoài ra, lưi sut
c bn ca NHNN đc tng t 8% lên 9% kéo theo lưi sut huy đng ca các
NHTM cng gia tng. Vì nhng lí do đó, ch s HNX-Index lao dc và dng 


2

3


16

mc 100 đim vào tháng 11/2010. Tuy nhiên, bên cnh nhng khó khn đó,
TTCK vn có nhng du hiu tích cc khi HNX đón nhn thêm 105 mư chng
khoán và HOSE đón nhn thêm 51 mư. iu này cho thy vic huy đng vn
thông qua kênh chng khoán có sc hút tng đi ln đi vi doanh nghip,
nhu cu công khai, minh bch hóa, đi chúng hóa doanh nghip cng tng
theo. óng ca phiên giao dch cui nm 2010, ch s VNI-Index không có s
st gim đáng k nhng khi so sánh vi các quc gia trong khu vc và trên th
gii li là mt kt qu đáng báo đng. Nm 2010, FTSE ca Anh tng 11%,
DJ tng 11%, Philippine tng 58% và Thái Lan tng 55%.
 Nm 2011 là nm TTCK Vit Nam có nhiu bin đng phc tp nht do nh
hng ca nhiu yu t. Th nht là ch th s 01/CT-NHNN ca NHNN yêu
cu kim soát cht ch hot đng cho vay đu t chng khoán và Bt đng sn

bng cách yêu cu các t chc tín dng gim t trng tín dng phi sn xut
trong tng d n xung còn 20% (30/06/2011) và 16% (31/12/2011). Th hai
là nh hng ca ch s giá tiêu dùng CPI khi ch s này ti thi đim tháng
4/2011 đư gia tng đn 9,64 so vi tháng 12/2010 khin cho ch s HNX-Index
tip tc lao dc. Cui cùng là s nh hng ca khng hong n công Châu
Âu khin cho TTCK có nhng din bin rt xu.
 Nm 2012: ây là nm TTCK có nhiu khi sc, t mc đáy 55 thit lp vào
cui nm 2011, đn ngày 26/03/2012 HNX-Index đư đt 77 đim, mc tng
ch s chung là 50%, mt s mư khác tng ni bt trên 100%. Có nhiu lỦ do
cho vic tng đim n tng này nh: s cam kt h tr TTCK ca nhiu v
lưnh đo tài chính và nh hng ca vic thành lp ch s VNI-30, các sàn
chng khoán kéo dài thi gian giao dch sang bui chiu to thanh khon cho
th trng; các nhà đu t nc ngoài, đc bit là Nht Bn dành nhiu s chú
Ủ cho TTCK Vit Nam; chng khoán tr thành mt kênh đu t hp dn vi
các nhà đu t so vi các kênh khác nh vàng, bt đng sn, ngoi t; ch s
giá tiêu dùng trong 3 tháng đu nm  mc thp. Quan trng nht là ngày
07/03, thng đc NHNN quyt đnh h trn lưi sut huy đng xung 13% kéo
theo mt lot các lưi sut ch cht khác cng h nhit theo.
3.2. KháiăquátăvăSƠnăGiaoădchăChngăkhoánăThƠnhăphăHăChíăMinh
Sàn Giao dch Chng khoán Thành ph H Chí Minh có tin thân là Trung tâm
Giao dch Chng khoán Thành ph H Chí Minh, thành lp theo quyt đnh s
127/1998/Q-TTg ngày 11/07/1998 và chính thc đi vào hot đng thc hin phiên
giao dch đu tiên vào ngày 28/07/2000. ây là mt mc quan trng đánh du s phát
trin kinh t ca đt nc. Ngày 11/05/2007, Trung tâm Giao dch Chng khoán
Thang Long University Library

17

Thành ph H Chí Minh đc chuyn đi thành S Giao dch Chng khoán Thành
ph H Chí Minh theo Quyt đnh 559/Q/TTg ca Th tng Chính ph, hot đng

theo mô hình công ty TNHH Mt thành viên.
S Giao dch Chng khoán Thành ph H Chí Minh là đn v s nghip có thu,
có t cách pháp nhân, có tr s, con du và tài khon riêng, kinh phí hot đng do
ngân sách nhà nc cp. Trung tâm đc Chính ph giao mt s chc nng, nhim v
và quyn hn qun lỦ điu hành h thng giao dch chng khoán tp trung ti Vit
Nam. ó là: t chc, qun lỦ, điu hành vic mua bán chng khoán; qun lỦ điu hành
h thng giao dch; thc hin hot đng qun lỦ niêm yt, công b thông tin, giám sát
giao dch, hot đng đng kỦ, lu kỦ và thanh toán bù tr chng khoán và mt s hot
đng khác.
Trong hot đng qun lỦ và điu hành th trng, S Giao dch Chng khoán
Thành ph H Chí Minh đư có nhiu quyt đnh đúng đn và hp lỦ nhm to ra mt
môi trng đu t thông thoáng, công bng cho các nhà đu t. C th, S đư điu
chnh biên đ dao đng giá đ phù hp vi tng giai đon phát trin ca th trng;
tng phiên giao dch t 3 phiên/tun lên 5 phiên/tun; áp dng các bin pháp k thut
mi nh: Tng t mt đt khp lnh lên 2 đt trong mt phiên giao dch, áp dng lnh
giao dch ti mc giá khp lnh (lnh ATO), chia nh lô giao dch c phiu t 100CP
xung còn 10 CP, gim t l kỦ qu tin mua chng khoán t 100% xung 70%; tng
t l nm gi ca nhà đu t nc ngoài t 20% lên 30% trên tng khi lng c
phiu niêm yt ca mt t chc phát hành, không gii hn đi vi trái phiu; thay đi
phng thc giao dch trái phiu, theo đó trái phiu ch đc giao dch theo phng
thc tho thun, không quy đnh khi lng giao dch, biên đ dao đng giá, đn v
giao dch và đn v yt giá và nhiu chính sách gii pháp khác. Bên cnh đó, hot đng
giám sát giao dch ca S cng đc tin hành thng xuyên nhm phát hin và đ
xut Thanh tra UBCKNN x lỦ kp thi các hành vi vi phm.