B GIÁO DC ÀO TO
TRNGăI HCăTHNGăLONG
o0o
KHịAăLUN TT NGHIP
TÀI:
HOẨN THIN K TOỄNăTP HPăCHIăPHệ
SN XUTăVẨăTệNHăGIỄăTHẨNHăSN PHM
TIăCỌNGăTYăTNHHăSN XUTăVẨă
PHỄTăTRIN TRANG TRIăHẨăHNG
SINHăVIểN THC HIN : NGUYN DIU LINH
MẩăSINHăVIểN : A18705
CHUYểNăNGẨNHăăăăăăăăăăăăăăă: K TOỄN
HẨăNI - 2014
B GIÁO DC ÀO TO
TRNGăI HCăTHNGăLONG
o0o
KHịAăLUN TT NGHIP
TÀI:
HOẨN THIN K TOỄNăTP HPăCHIăPHệ
SN XUTăVẨăTệNHăGIỄăTHẨNHăSN PHM
TIăCỌNGăTYăTNHHăSN XUTăVẨă
PHỄTăTRIN TRANG TRIăHẨăHNG
Giáoăviênăhng dn : TS. Phm Th Hoa
Sinh viênăthc hin : Nguyn Diu Linh
Mƣăsinhăviên : A18705
ChuyênăngƠnh : K toán
HẨăNI - 2014
Thang Long University Library
LI CMăN
Khóa lun tt nghip va là c hi đ sinh viên trình bày nhng quan đim v
vn đ mình quan tâm, nghiên cu, đng thi cng là mt tài liu quan trng giúp
ging viên kim tra, đánh giá quá trình hc tp và kt qu thc tp ca mi sinh viên.
có th hoàn thành bài khóa lun tt nghip, ngoài s n lc ca bn thân, em
xin trân trng gi li cm n sâu sc đn các thy, cô ca trng i hc Thng Long
đư tn tình ging dy và truyn dy cho em nhng kin thc c bn trong sut thi
gian hc tp ti trng. c bit, em xin chân thành gi li cm n đn cô giáo
TS.Phm Th Hoa đư tn tình hng dn, ch bo em trong quá trình thc hin bài
khóa lun và các cô, chú, anh, ch đang công tác ti Công ty TNHH sn xut và phát
trin trang tri Hà Hng đư quan tâm, giúp đ và to điu kin cho em tip xúc vi
công vic ca Công ty.
Em xin chân thành cm n
LIăCAMăOAN
Tôi xin cam đoan Khóa lun tt nghip này là do t bn thân thc hin có s h
tr ca giáo viên hng dn và không sao chép các công trình nghiên cu ca ngi
khác. Các d liu thông tin th cp s dng trong Khóa lun là có ngun gc và đc
trích dn rõ ràng.
Tôi xin chu hoàn toàn trách nhim v li cam đoan này!
Sinh viên
Nguyn Diu Linh
Thang Long University Library
MC LC
LI M U
CHNGă 1.ă Lụă LUN CHUNG V K TOỄNă TP HPă CHIă PHệă SN
XUTăVẨăTệNHăGIỄăTHẨNHăSN PHM TI DOANH NGHIP SN XUT
1
1.1. NhngăvnăđăchungăvăchiăphíăsnăxutăvƠăgiáăthƠnhăsnăphmătrongădoanhă
nghipăsnăxut 1
1.1.1. Chi phí sn xut 1
1.1.1.1. Khái nim v chi phí sn xut 1
1.1.1.2. Phân loi chi phí sn xut: 1
1.1.2. Giá thành sn phm 3
1.1.2.1. Khái nim giá thành sn phm: 3
1.1.2.2. Phân loi giá thành sn phm 4
1.1.3. Mi quan h gia chi phí sn xut và giá thành sn phm 5
1.1.4. Nhim v ca k toán tp hp chi phí sn xut và tính giá thành sn phm 6
1.2. Kătoánătpăhpăchiăphíăsnăxutătrongădoanhănghipăsnăxut 7
1.2.1. i tng tp hp chi phí sn xut và phng pháp tp hp chi phí sn xut7
1.2.1.1. i tng tp hp chi phí sn xut 7
1.2.1.2. Phng pháp tp hp chi phí sn xut 8
1.2.2. K toán tp hp chi phí sn xut 9
1.2.2.1. K toán chi phí nguyên vt liu trc tip 9
1.2.2.2. K toán chi phí nhân công trc tip 11
1.2.2.3. K toán chi phí sn xut chung 13
1.2.2.4. K toán tp hp chi phí sn xut và đánh giá sn phm d dang 15
1.3. Kătoánătínhăgiá thƠnhăsnăphm 19
1.3.1. Xác đnh đi tng tính giá thành sn phm 19
1.3.2. K toán tính giá thành sn phm 19
1.3.2.1. K tính giá thành 19
1.3.2.2. Phng pháp tính giá thành sn phm 20
1.3.2.3. Lp th tính giá thành 21
1.4. HỊNHăTHCăSăKăTOỄNăTPăHPăCHIăPHệăSNăXUTăVẨăTệNHăGIỄă
THẨNHăSNăPHM 22
1.4.1. Hình thc Nht ký chung 22
1.4.2. Hình thc K toán trên máy vi tính 23
CHNGă2.ăTHC TRNG K TOỄNăTP HPăCHIăPHệăSN XUTă VẨă
TệNHăGIỄăTHẨNHăSN PHM TIăCỌNGăTYăTNHHăSN XUTăVẨăPHỄTă
TRIN TRANG TRIăHẨăHNG 26
2.1.ă Kháiă quátă chungă vă Côngă tyă TNHHă snă xută vƠă phátă trină trangă triă HƠă
Hng 26
2.1.1. Quá trình hình thành và phát trin ca Công ty TNHH sn xut và phát trin
trang tri Hà Hng 26
2.1.2. c đim hot đng sn xut kinh ếoanh ca Công ty TNHH sn xut và
phát trin trang tri Hà Hng 26
2.1.2.1. c đim ngành ngh kinh doanh 26
2.1.2.2. c đim quy trình công ngh sn xut ti Công ty TNHH sn xut và phát
trin trang tri Hà Hng 27
2.1.3. C cu t chc b máy qun lý ca Công ty TNHH sn xut và phát trin
tranh tri Hà Hng 28
2.1.4. C cu t chc b máy k toán và chính sách ch đ k toán áp ếng ca
Công ty TNHH sn xut và phát trin trang tri Hà Hng 30
2.1.4.1. C cu t chc b máy k toán 30
2.1.4.2. Chính sách ch đ k toán áp dng: 31
2.2.ăThcătrngăkătoánătpăhpăchiăphíăsnăxutăvƠătínhăgiáăthƠnhăsnăphmătiă
CôngătyăTNHHăsnăxutăvƠăphátătrinătrangătriăHƠăHng 32
2.2.1. i tng tp hp chi phí sn xut và phng pháp tp hp chi phí sn xut32
2.2.2. K toán tp hp chi phí sn xut: 32
2.2.2.1. K toán tp hp chi phí nguyên vt liu trc tip: 32
2.2.2.2. K toán tp hp chi phí nhân công trc tip: 45
2.2.2.3. K toán tp hp chi phí sn xut chung: 51
2.2.2.4. K toán tp hp chi phí sn xut 62
2.2.3. K toán tính giá thành sn phm 65
CHNGă3.ăGIIăPHỄPăNHMăHOẨNăTHIN K TOỄNăTP HPăCHIăPHệă
SN XUTăVẨăTệNHăGIỄăTHẨNHăSN PHM TIăCỌNGăTYăTNHHăSN
XUTăVẨăPHỄTăTRIN TRANG TRIăHẨăHNG 68
3.1.ăánhăgiáăthcătrngăkătoánătpăhpăchiăphíăsnăxutăvƠătínhăgiáăthƠnhăsnă
phmătiăCôngătyăTNHHăsnăxutăvƠăphátătrinătrangătriăHƠăHng 68
3.1.1. Kt qu đt đc 68
Thang Long University Library
3.1.1.1. V t chc b máy k toán 68
3.1.1.2. V k toán tp hp chi phí sn xut và tính giá thành sn phm 68
3.1.2. Tn ti 69
3.1.2.1. V t chc b máy k toán 69
3.1.2.2. V k toán chi phí sn xut và tính giá thành sn phm 69
3.2.ăGiiăphápăhoƠnăthinăkătoánătpăhpăchiăphíăsnăxutăvƠătínhăgiáăthƠnhăsnă
phmătiăCôngătyăTNHHăsnăxutăvƠăphátătrinătrangătriăHƠăHng 70
3.2.1. Hoàn thin v hình thc s k toán 71
3.2.2. Hoàn thin v k toán các khon mc chi phí 71
3.2.3. Mt s kin ngh: 73
3.2.3.1. Kin ngh đi vi Nhà nc 73
3.2.3.2. Kin ngh đi vi B tài chính 74
KT LUN 76
DANH MCăTẨIăLIU THAM KHO
DANH MC VIT TT
Kýăhiu vit tt
Tênăđyăđ
BQ
Bình quân
BHTN
Bo him tht nghip
BHXH
Bo him xư hi
BHYT
Bo him y t
CCDC
Công c dng c
CPNVLTT
Chi phí nguyên vt liu trc tip
CPNCTT
Chi phí nhân công trc tip
CPSXC
Chi phí sn xut chung
H
n hàng
GTGT
Giá tr gia tng
KKK
Kim kê đnh k
KKTX
Kê khai thng xuyên
KPC
Kinh phí công đoàn
NVXN
Nhân viên xí nghip
PNK
Phiu nhp kho
PXK
Phiu xut kho
SPDD
Sn phm d dang
SXKD
Sn xut kinh doanh
TNHH
Trách nhim hu hn
TSC
Tài sn c đnh
XN
Xí nghip
Thang Long University Library
DANH MC BNG BIU
Biu s 2.1. Hóa đn GTGT s 020136 33
Biu s 2.2. Phiu chi 34
Biu s 2.3. Phiu nhp kho 35
Biu s 2.4. Phiu xut kho 36
Biu s 2.5. Bng tng hp Nhp – Xut – Tn 38
Biu s 2.6. S chi tit xut nguyên vt liu 39
Biu s 2.7. Bng tng hp chi phí NVLC, NVLP 40
Biu s 2.8. Bng phân b s 2 41
Biu s 2.9. S chi tit TK 621 42
Biu s 2.10. Trích s nht ký chung 43
Biu s 2.11. S cái TK 621 44
Biu s 2.12. Bng thanh toán lng sn phm 45
Biu s 2.13. Bng thanh toán tin lng 46
Biu s 2.14. Bng phân b s 1 47
Biu s 2.15. S chi tit TK 622 48
Biu s 2.16. Trích s nht ký chung 49
Biu s 2.17. S cái TK 622 50
Biu s 2.18. Bng thanh toán lng nhân viên qun lý xí nghip 52
Biu s 2.19. Trích s nht ký chung 53
Biu s 2.20. Trích s nht ký chung 54
Biu s 2.21. Bng phân b s 3 55
Biu s 2.22. Trích s nht ký chung 56
Biu s 2.23. Hóa đn GTGT tin đin 57
Biu s 2.24. Phiu chi 58
Biu s 2.25. Trích s nht ký chung 59
Biu s 2.26. S chi tit TK 627 60
Biu s 2.27. Bng phân b chi phí sn xut chung 61
Biu s 2.28. Bng kt chuyn CPSXC 62
Biu s 2.29. S chi tit TK 154 63
Biu s 2.30. S cái TK 154 64
Biu s 2.31. Bng tính giá thành sn phm 66
DANH MCăCỄCăSă
S đ 1.1. K toán tp hp chi phí nguyên vt liu trc tip 11
S đ 1.2. K toán tp hp chi phí nhân công trc tip 12
S đ 1.3. K toán tp hp chi phí sn xut chung 14
S đ 1.4. K toán tng hp chi phí sn xut theo phng pháp KKTX 15
S đ 1.5. K toán tng hp chi phí sn xut theo phng pháp KKK 16
S đ 1.6. Quy trình t chc s theo hình thc Nht ký chung 23
S đ 1.6. Quy trình t chc s theo hình thc k toán trên máy vi tính 24
S đ 2.1. Quy trình sn xut sn phm ca Công ty 27
S đ 2.2. S đ t chc b máy qun lý 28
S đ 2.3. S đ t chc b máy k toán 30
Thang Long University Library
LI M U
Trong nn kinh t th trng, các doanh nghip mun tn ti và phát trin thì phi
to ra nhng sn phm có ch đng trên th trng. c bit khi Vit Nam tr thành
thành viên chính thc ca t chc thng mi th gii WTO thì các doanh nghip sn
xut càng phi n lc đ đng đu vi nhng c hi và thách thc. đt đc điu
đó yêu cu doanh nghip phi đa ra mt mc giá c cnh tranh hp lý, xem xét, tính
toán quá trình tp hp chi phí sn xut và tính giá thành sn phm phù hp sao cho
gim thiu đc chi phí mc thp nht đng thi ti đa hóa đc li nhun.
Mun thc hin đc mc tiêu ti thiu hóa chi phí sn xut và h giá thành sn
phm thì doanh nghip phi làm sao t chc hch toán chi phí sn xut và tính giá
thành mt cách hp lý đ qun lý có hiu qu hot đng sn xut kinh doanh ca mình.
Hiu đc tm quan trng ca vn đ và trong quá trình thc tp ti Công ty TNHH
sn xut và phát trin trang tri Hà Hng, em đư la chn đ tài: “Hoàn thin k toán
tp hp chi phí sn xut và tính giá thành sn phm ca Công ty TNHH sn xut
và phát trin trang tri Hà Hng” cho khóa lun tt nghip ca mình.
Mc đích nghiên cu là tìm hiu thc trng t chc k toán tp hp chi phí sn
xut và tính giá thành sn phm ti Công ty TNHH sn xut và phát trin trang tri Hà
Hng. Qua đó, nâng cao kin thc ca bn thân đng thi hoàn thin t chc k toán
tp hp chi phí sn xut và tính giá thành sn phm và đa ra nhng gii pháp có th
khc phc nhng tn ti ca Công ty.
i tng nghiên cu: K toán tp hp chi phí sn xut và tính giá thành sn
phm ti Công ty TNHH sn xut và phát trin trang tri Hà Hng.
Phm vi nghiên cu: K toán chi phí sn xut và tính giá thành sn phm ti
Công ty TNHH sn xut và phát trin trang tri Hà Hng di góc đ k toán.
Phng pháp nghiên cu: tng hp, phân tích, đánh giá.
Kt cu bài khóa lun gm 3 chng chính:
Chng 1: Lý lun chung v k toán tp hp chi phí sn xut và tính giá
thành sn phm ti doanh nghip sn xut
Chng 2: Thc trng k toán tp hp chi phí sn xut và tính giá thành
sn phm ti Công ty TNHH sn xut và phát trin trang tri Hà Hng
Chng 3: Gii pháp nhm hoàn thin k toán tp hp chi phí sn xut và
tính giá thành sn phm ti Công ty TNHH sn xut và phát trin trang tri
Hà Hng
1
CHNGă 1.ă Lụă LUN CHUNG V K TOỄNă TP HPă CHIă PHệă SN
XUTăVẨăTệNHăGIỄăTHẨNHăSN PHM TI DOANH NGHIP SN XUT
1.1. Nhng vnăđ chung v chiăphíăsn xutăvƠăgiáăthƠnhăsn phm trong doanh
nghip sn xut
1.1.1. Chi phí sn xut
1.1.1.1. Khái nim v chi phí sn xut
Trong hot đng sn xut kinh doanh đ đm bo thu đc li nhun thì bt k
mt doanh nghip nào đu phi đ ba yu t: t liu lao đng, đi tng lao đng và
sc lao đng ca con ngi đ to ra sn phm và có th đáp ng đc nhu cu tiêu
dùng ca xư hi. Các yu t này s b tiêu hao trong quá trình sn xut và bin đi
thành chi phí tng ng, đ xác đnh đc s chi phí này ca doanh nghip thì các nhà
qun lý cn tính toán, xem xét các chi phí đc biu hin qua nhng phí tn v ngun
lc, tài sn c th trong hot đng sn xut kinh doanh và đc gi chung là chi phí
sn xut kinh doanh.
Chiăphíăsn xut: là biu hin bng tin ca toàn b hao phí v lao đng sng,
lao đng vt hóa và các chi phí cn thit khác mà doanh nghip phi chi ra đ tin
hành hot đng sn xut kinh doanh trong mt thi k nht đnh (tháng, quý, nm).
Tuy nhiên không phi bt c s chi tiêu nào ca doanh nghip cng đc coi là
chi phí trong k hch toán. Doanh nghip ch đc ghi nhn chi phí có liên quan đn
khi lng sn phm đư thc hin trong k. Nh vy, chi tiêu và chi phí có s khác
nhau, s khác nhau này là do s không phù hp gia thi gian phát sinh chi tiêu và
thi gian phát huy tác dng ca nó đi vi thu nhp ca doanh nghip nh: khon chi
tiêu phát sinh k này nhng li đc phân b vào k sau, khon chi phí trích trc vào
chi phí các k trc nhng thc chi k sau…
Nh vy, chi phí sn xut đc xác đnh là giá tr kinh t ca mt ngun lc tiêu
hao đi đ có đc sn phm hy vng đem li li ích tc thi trong tng lai ca doanh
nghip. Vì vy mt khon chi phí ban đu đc xác đnh là mt tài sn hay mt phí
tn ph thuc vào thi gian d kin thu đc li ích kinh t trong tng lai ca nó.
Trong điu kin nn kinh t th trng, giá c bin đng theo nhp đ ca nn kinh t,
vic đánh giá chính xác các khon chi phí là cn thit nhm xác đnh đúng các khon
chi cho phù hp vi giá th trng, bo toàn vn. Vic xác đnh, tính toán chi phí
chính xác đy đ kp thi là điu kin tiên quyt đ xác đnh đúng giá thành sn phm.
1.1.1.2. Phân loi chi phí sn xut:
Chi phí đc xem nh mt trong nhng ch tiêu đ đánh giá hiu qu hot đng
sn xut kinh doanh. Vic nhn din, phân tích các chi phí phát sinh là mu cht đ có
Thang Long University Library
2
th kim soát chi phí, t đó có nhng quyt đnh đúng đn trong hot đng sn xut
kinh doanh ca doanh nghip. Do vy chi phí cn phi phân loi theo nhng tiêu thc
rõ ràng và phù hp vi doanh nghip. Tuy nhiên trong khuôn kh bài khóa lun, em
xin đa ra mt s cách phân loi chi phí sn xut đng trên góc đ k toán nh sau:
a. Theo yu t chiăphí
Phân loi theo yu t chi phí nhm tp hp, qun lý chi phí theo ni dung kinh t
phát sinh. Cách phân loi này giúp cho vic xây dng và phân tích đnh mc vn lu
đng cng nh vic lp, kim tra và phân tích d toán chi phí đc d dàng, chính xác
và hiu qu hn. Theo cách phân loi này, các khon chi phí có tính cht kinh t đc
xp chung mt yu t, không k chi phí phát sinh ni nào dùng cho mc đích gì
trong sn xut kinh doanh.
Theo yu t này thì toàn b chi phí sn xut đc chia thành:
Yu t chi phí nguyên liu, vt liu: bao gm toàn b giá tr nguyên vt liu
chính, vt liu ph, ph tùng thay th, công c dng c … s dng trong quá trình sn
xut kinh doanh.
Yu t chi phí nhiên liu, đng lc: s dng trong quá trình sn xut kinh
doanh trong k.
Yu t chi phí tin lng và các khon ph cp thỀo lng: phn ánh tng s
tin lng và các khon ph cp theo lng ca ngi lao đng.
Yu t chi phí BHXH, BHYT, KPC, BHTN: trích theo t l quy đnh trên
tng s tin lng và các khon ph cp lng phi tr cho ngi lao đng.
Yu t chi phí khu hao tài sn c đnh: toàn b s tin trích khu hao TSC
s dng cho hot đng sn xut trong k ca doanh nghip.
Yu t chi phí ếch v mua ngoài: toàn b chi phí dch v mua ngoài dùng
cho hot đng sn xut kinh doanh.
Yu t chi phí bng tin khác: toàn b chi phí bng tin khác phát sinh trong
hot đng sn xut kinh doanh không bao gm các khon chi phí nêu trên.
b. Theo khon mcăchiăphíătrongăgiáăthƠnhăsn phm
Phân loi theo yu t này đm bo xác đnh đúng đn ni dung các khon chi phí
phát sinh liên quan trc tip đn sn phm hoàn thành, là c s xác đnh giá thành sn
phm, dch v.
Chi phí nguyên vt liu trc tip: toàn b chi phí nguyên vt liu chính,
nguyên vt liu ph, nhiên liu… đc s dng trc tip trong quá trình sn xut
sn phm.
3
Chi phí nhân công trc tip: bao gm tin lng và các khon phi tr trc
tip cho công nhân viên sn xut, các khon trích theo lng ca công nhân sn xut
nh BHXH, BHYT, BHTN, KPC.
Chi phí sn xut chung: là các khon chi phí sn xut liên quan đn vic phc
v và qun lý sn xut trong phm vi phân xng. Bao gm: chi phí nhân viên phân
xng, chi phí vt liu, chi phí công c dng c, chi phí khu hao tài sn c đnh, chi
phí dch v mua ngoài và chi phí bng tin khác.
Ba yu t chi phí là chi phí nguyên vt liu trc tip, chi phí nhân công trc tip
và chi phí sn xut chung to nên giá thành ca sn phm.
ChiăphíăbánăhƠng:ălà chi phí lu thông và chi phí tip th phát sinh trong quá
trình tiêu th sn phm, hàng hóa, lao v, dch v.
Chiăphíăqunălýădoanhănghip: là các khon chi phí liên quan đn phc v và
qun lý sn xut kinh doanh ca toàn b doanh nghip.
Cùng vi ba yu t trên vi chi phí qun lý doanh nghip to nên giá thành tiêu
th ca toàn b sn phm dch v.
c. Theo quan h caăchiăphíăvi khiălngăcôngăvicăhoƠnăthƠnh
Phân loi theo yu t này giúp cho viêc phân loi chi phí hp lý hn, tránh lưng
phí không đáng có.
Chiăphíăc đnh: là nhng chi phí mang tính tng đi n đnh, không ph
thuc vào khi lng sn phm sn xut trong mt gii hn nht đnh. Trong doanh
nghip các chi phí c đnh thng là các chi phí liên quan đn qun lý doanh nghip
hoc chi phí khu hao TSC.
Chiăphíăbinăđi: là nhng chi phí thay đi ph thuc vào khi lng sn
phm sn xut ra. Trong doanh nghip các chi phí bin đi thng là các chi phí nh
chi phí nguyên vt liu trc tip, chi phí nhân công trc tip …
Chiăphíăhn hp: là chi phí bao gm c chi phí c đnh và chi phí bin đi.
Tóm li, tùy vào mc đích kinh doanh và xác đnh chi phí mà các nhà qun lý
ca doanh nghip s la chn cách phân b chi phí sao cho phù hp. T đó s giúp cho
công vic tính giá thành tr nên d dàng và chính xác hn.
1.1.2. Giá thành sn phm
1.1.2.1. Khái nim giá thành sn phm:
GiáăthƠnhăsn phm là biu hin bng tin ca nhng hao phí v lao đng sng,
lao đng vt hóa và các chi phí cn thit khác mà doanh nghip đư b ra có liên quan
đn khi lng sn phm, dch v đư hoàn thành.
Thang Long University Library
4
Bn cht ca giá thành sn phm phn ánh cht lng hot đng sn xut kinh
doanh, trình đ t chc qun lý kinh t, trình đ s dng hp lý nguyên vt liu trong
lnh vc sn xut kinh doanh. Mt khác giá thành sn phm dch v còn là c s xác
đnh kt qu tài chính, thc đo hao phí lao đng cn thit phi bù đp trong hot đng
kinh doanh theo nguyên tc hch toán “ly thu bù đp chi đm bo có lưi” và là công
c đ qun lý cht lng hot đng kinh doanh.
1.1.2.2. Phân loi giá thành sn phm
đáp ng các yêu cu qun lý, hch toán và k hoch hóa giá thành cng nh
yêu cu xây dng giá c ca sn phm mà giá thành cn đc phân bit, xem xét di
nhiu góc đ, phm vi khác nhau sao cho phù hp vi tng doanh nghip. Vì vy, có
nhng cách phân loi giá thành sn phm nh sau:
a. PhơnăloiăgiáăthƠnhătheoăphmăviăphátăsinhăchiăphí
Cn c vào phm vi phát sinh chi phí, giá thành đc chia thành giá thành sn
xut và giá thành tiêu th:
Giáă thƠnhă sn xută (giáă thƠnhă côngă xng): là ch tiêu phn ánh tt c
nhng chi phí phát sinh liên quan đn vic sn xut, ch to sn phm trong phm vi
phân xng, b phn sn xut, bao gm:
Chi phí nguyên vt liu trc tip
Chi phí nhân công trc tip
Chi phí sn xut chung
Giá thành sn xut s là cn c đ xác đnh giá tr thành phm nhp kho hoc gi
bán và t đó là cn c đ xác đnh giá vn hàng bán và mc lưi gp trong k ca
doanh nghip khi sn phm đc tiêu th.
GiáăthƠnhătiêuăth (giáă thƠnhă toƠnă b): là ch tiêu phn ánh toàn b các
khon chi phí phát sinh liên quan đn vic sn xut, tiêu th sn phm. Giá thành tiêu
th đc tính nh sau:
= + +
Giá thành tiêu th ch đc xác đnh khi sn phm đó đư tiêu th và t đó là cn
c đ xác đnh li nhun trc thu ca doanh nghip, l t hot đng sn xut kinh
doanh.
b. PhơnăloiăgiáăthƠnhătheoăcăs d liuăvƠăthiăđimătínhăgiáăthƠnh.
Cn c vào c s d liu và thi đim tính giá thành, giá thành sn phm đc
chia thành 3 loi:
Giá thành toàn
b sn phm
Giá thành sn
xut sn phm
Chi phí
bán hàng
Chi phí
QLDN
5
GiáăthƠnhăđnh mc: giá thành đnh mc là giá thành đc tính trên c s
các đnh mc chi phí hin hành và ch tính cho đn v sn phm. Giá thành đnh mc
là công c qun lý đnh mc ca doanh nghip là thc đo chính xác đ xác đnh kt
qu s dng tài sn, vt t lao đng trong sn xut kinh doanh giúp cho đánh giá đúng
đn các gii pháp kinh t k thut mà doanh nghip đư thc hin trong quá trình hot
đng sn xut kinh doanh nhm nâng cao hiu qu sn xut kinh doanh.
GiáăthƠnhăk hoch: giá thành k hoch là giá thành đc tính trên c s chi
phí k hoch và sn lng k hoch. Vic tính giá thành k hoch do b phn ca
doanh nghip thc hin. Giá thành k hoch là mc tiêu phn đu ca các doanh
nghip, là cn c đ so sánh, phân tích đánh giá tình hình thc hin k hoch h giá
thành ca doanh nghip.
GiáăthƠnhăthc t: giá thành thc t là giá thành đc tính trên c s s liu
chi phí thc t đư đc phát sinh và tp hp đc trong k cng nh sn lng sn
phm thc t đư tiêu th trong k. Giá thành thc t ch có th tính toán cho c ch tiêu
tng giá thành và giá thành đn v. Giá thành thc t là ch tiêu kinh t tng hp, phn
ánh kt qu phn đu ca doanh nghip trong vic t chc và s dng các gii pháp
kinh t k thut và công ngh, là c s đ xác đnh kt qu hot đng sn xut kinh
doanh ca doanh nghip.
Cách phân loi này s giúp cho doanh nghip bit đc tình hình s dng chi phí
và giá thành có hiu qu và phù hp vi yêu cu ca công tác k toán hay không.
1.1.3. Mi quan h gia chi phí sn xut và giá thành sn phm
Chi phí sn xut và giá thành sn phm có mi quan h mt thit vi nhau. Chi
phí sn xut là c s đ tính toán, xác đnh giá thành sn phm. Chi phí sn xut và giá
thành sn phm đu là nhng chi phí mà doanh nghip b ra. Vic s dng tit kim
chi phí sn xut có nh hng trc tip đn giá thành sn phm. Tuy nhiên gia chúng
có s khác nhau:
Chi phí sn xut gn lin vi k hot đng kinh doanh ca doanh nghip còn
giá thành sn phm luôn gn lin vi mt loi sn phm đư hoàn thành.
Chi phí sn xut ch tính nhng chi phí phát sinh trong mt k nht đnh
(tháng, quý, nm), còn giá thành liên quan đn c chi phí t k trc chuyn sang (chi
phí d dang đu k) và chi phí ca k này chuyn sang k sau (chi phí d dang
cui k).
Chi phí sn xut gn lin vi khi lng sn phm cha hoàn thành, trong khi
đó giá thành li liên quan mt thit đn khi lng sn phm hoàn thành.
Thang Long University Library
6
Nh vy, s khác nhau gia chi phí sn xut và giá thành sn phm th hin 2
khía cnh khác nhau sau:
V mt cht: Chi phí sn xut là nhng yu t đư hao phí trong quá trình sn
xut kinh doanh nhng cha hn đư hoàn thành còn giá thành sn phm là nhng tiêu
hao trong quá trình sn xut kinh doanh mt lng sn phm đư hoàn thành.
V mtălng: Gia chi phí sn xut và giá thành sn phm kinh doanh không
thng nht vi nhau v mt lng. Giá thành sn phm có th bao gm c nhng chi
phí ca k trc chuyn sang, chi phí đư phát sinh trong k có loi tr chi phí chuyn
sang k sau.
Giá thành sn phm dch v đc biu hin qua công thc:
Z = D
đk
+ C – D
ck
Trong đó:
Z: Tng giá thành sn phm
D
đk:
Chi phí d dang đu k
D
ck:
Chi phí d dang cui k
C: Chi phí phát sinh trong k
Khi chi phí d dang đu k và chi phí d dang cui k bng nhau thì giá thành
sn phm bng vi chi phí sn xut trong k.
Mi quan h gia chi phí sn xut và giá thành sn phm đc th hin qua
s đ sau:
1.1.4. Nhim v ca k toán tp hp chi phí sn xut và tính giá thành sn phm
Qun lý chi phí sn xut và giá thành sn phm là ch tiêu quan trng trong h
thng các ch tiêu kinh t phc v cho công tác qun lý doanh nghip và có quan h
mt thit vi doanh thu, kt qu (lưi, l) hot đng kinh doanh. T đó doanh nghip s
có nhng bin pháp gim thiu chi phí, gim giá thành ca sn phm đng thi đm
bo cht lng ca các sn phm, đáp ng nhu cu ca khách hàng và tit kim đc
chi phí tránh đc mt mát, hao phí.
Tài liu v chi phí sn xut và giá thành sn phm còn là cn c quan trng đ
phân tích, đánh giá tình hình thc hin các đnh mc chi phí và d toán chi phí, tình
CPSX d dang đu k
CPSX phát sinh trong k
Tng giá thành sn phm hoàn thành
CPSX d dang cui k
7
hình s dng tài sn, vt t, lao đng tin vn, tình hình thc hin k hoch giá thành
sn phm trong doanh nghip.
phc v công tác qun lý chi phí sn xut thì k toán cn thc hin các nhim
v ch yu sau:
Xác đnh đúng đi tng k toán tp hp chi phí và giá thành sn phm trong
tng doanh nghip c th.
La chn tiêu thc phân b chi phí, phng pháp xác đnh chi phí sn phm
d dang cui k và phng pháp tính giá phù hp.
Tính toán và phn ánh chính xác, đy đ, kp thi tình hình phát sinh chi phí
các b phn cng nh vi toàn doanh nghip gn lin vi các loi chi phí khác nhau
ca tng loi sn phm.
Tính toán chính xác, kp thi giá thành ca tng loi sn phm đc sn xut.
T chc kim kê, đánh giá khi lng sn phm d dang mt cách khoa hc,
hp lý, xác đnh giá thành và hch toán giá thành sn phm hoàn thành trong k mt
cách đy đ và chính xác.
Kim tra cht ch tình hình thc hin các đnh mc tiêu hao, các d toán chi
phí nhm phát hin kp thi hin tng lưng phí, s dng chi phí không đúng k hoch,
sai mc đích.
Lp báo cáo v tình hình chi phí kinh doanh và giá thành sn phm, tham gia
phân tích tình hình thc hin k hoch giá thành, đ xut bin pháp đ tit kim chi phí
và h giá thành sn phm.
1.2. Kătoánătpăhpăchiăphíăsnăxutătrongădoanhănghipăsnăxut
1.2.1. i tng tp hp chi phí sn xut và phng pháp tp hp chi phí sn xut
1.2.1.1. i tng tp hp chi phí sn xut
i tng tp hp chi phí sn xut là phm vi, gii hn đ tp hp chi phí sn
xut nhm đáp ng vic kim soát chi phí sn xut và tính giá thành sn phm. Gii
hn, phm vi tp hp chi phí sn xut có th là: ni phát sinh chi phí: t, đi phc v
sn xut kinh doanh, các b phn chc nng và ni gánh chu chi phí: sn phm,
dch v
Vic xác đnh đi tng tp hp chi phí sn xut thc cht là xác đnh ni phát
sinh chi phí và đi tng chu chi phí. xác đnh đúng đi tng tp hp chi phí cn
da vào các c s sau đây:
căđimăquyătrìnhăcôngănghăsnăxut
Sn xut gin đn hay phc tp, quá trình ch bin liên tc hay quá trình ch bin
kiu song song.
Thang Long University Library
8
Vi sn xut gin đn, đi tng k toán chi phí sn xut có th là sn
phm hoc toàn b quá trình sn xut hoc có th là nhóm sn phm…
Các sn xut phc tp, đi tng k toán chi phí sn xut có th là b phn,
chi tit sn phm, các giai đon ch bin, phân xng sn xut hay nhóm chi tit, b
phn sn phm…
Loiăhìnhăsnăxutăkinhădoanh: sn xut sn phm đn chic hay sn xut
hàng lot.
Vi sn xut đn chic đi tng k toán chi phí sn xut là các đn đt
hàng riêng bit.
Vi sn xut hàng lot thì đi tng k toán chi phí sn xut có th là sn
phm, nhóm sn phm, chi tit, nhóm chi tit…
căđimătăchcăsnăxut: t chc sn xut đc hiu là cách thc, phng
án phân b ngun lc ca SXKD theo các đa đim kinh doanh thuc phm vi không
gian kinh doanh ca doanh nghip. Mi b phn, t chc SXKD (t, đi, phân xng,
ngành, xí nghip, công ty…) đ có th là đi tng ca tp hp chi phí sn xut.
YêuăcuăqunălýăvƠătrìnhăđăkhănngăqunălýăcaădoanhănghip: da trên
c s trình đ, yêu cu và t chc qun lý đ xác đnh đi tng tp hp chi phí sn
xut. Vi trình đ cao, có th chi tit đi tng tp hp chi phí sn xut; ngc li, nu
trình đ thp thì đi tng đó có th b hn ch và thu hp li.
Tùy theo đc đim ca tng doanh nghip đ xác đnh đi tng tp hp chi phí
sn xut, thông thng đi tng tp hp chi phí sn xut có th là: loi sn phm
(sn phm, công trình, hng mc công trình, loi dch v), nhóm sn phm, chi tit sn
phm, b phn trc tip sn xut sn phm, dch v; giai đon sn xut hay công đon
sn xut; đn đt hàng…
Vic xác đnh đi tng tp hp chi phí sn xut theo đúng đi tng quy đnh
có tác dng tích cc cho vic tng cng qun lý kinh doanh và qun lý chi phí kinh
doanh, công tác hch toán kinh t ni b, phc v s liu kp thi cho công tác tính giá
thành sn phm.
1.2.1.2. Phng pháp tp hp chi phí sn xut
Phng pháp tp hp chi phí sn xut là cách thc đ xác đnh chi phí cho tng
đi tng tp hp chi phí.
Cn c vào cách thc phát sinh chi phí, k toán có th s dng hai phng pháp
tp hp chi phí nh sau:
9
a. Phngăphápătpăhpătrcătip
Phng pháp tp hp chi phí trc tip đc áp dng trong trng hp chi phí sn
xut phát sinh có liên quan trc tip đn tng đi tng k toán chi phí sn xut riêng
bit. Do vy, có th cn c vào các chng t ban đu nh phiu xut kho, bng phân
b vt liu, công c, dng c, bng chm công, bng thanh toán lng… k toán s
hch toán vào các tài khon phù hp theo tng loi và chi tit cho tng đi tng
riêng bit.
Theo phng pháp này chi phí sn xut phát sinh đc tính trc tip cho tng đi
tng chu chi phí nên đm bo đ chính xác cao.
b. Phngăphápăphơnăbăgiánătip
Phng pháp này đc áp dng cho mt loi chi phí có liên quan đn nhiu đi
tng tp hp chi phí khác nhau mà không th tp hp trc tip cho tng đi tng
chu chi phí mt cách riêng r đc.
Trng hp này, k toán phi s dng các tiêu chun phân b hp lý đ phân
chia chi phí cho các đi tng liên quan. Quá trình phân b gm 2 bc:
Bc 1: Xác đnh h s phân b (H)
=
T
Trong đó: C – Tng s chi phí cn phân b
T
– Tiêu thc phân b
Bc 2: Tính s chi phí phân b cho tng đi tng (i)
C
i
= T
i
x H
Trong đó: C
i
: Phn chi phí phân b cho đi tng i
T
i
: i lng ca tiêu chun dùng đ phân b chi phí ca đi tng i
1.2.2. K toán tp hp chi phí sn xut
1.2.2.1. K toán chi phí nguyên vt liu trc tip
Chi phí nguyên vt liu trc tip là các chi phí v nguyên vt liu chính, vt liu
ph, nhiên liu s dng trc tip cho sn xut kinh doanh. CPNVLTT thng chim
t trng ln trong giá thành sn phm. Do vy CPNVLTT thng đc xây dng
thành các đnh mc và qun lý theo các đnh mc đư xây dng.
Sau khi xác đnh đi tng k toán tp hp chi phí sn xut, k toán tin hành
xác đnh CPNVLTT trong k cho tng đi tng tp hp chi phí, tng hp theo tng
H
C
Thang Long University Library
10
tài khon s dng, lp bng phân b chi phí vt liu làm cn c hch toán tng
hp CPNVLTT.
i vi nhng vt liu dùng có liên quan trc tip đn tng đi tng tp hp chi
phí riêng bit thì hch toán trc tip cho đi tng đó.
Trng hp CPNVLTT có liên quan đn nhiu đi tng tp hp chi phí mà
không th tp hp trc tip đc thì có th s dng phng pháp phân b gián tip đ
phân b chi phí cho các đi tng có liên quan.
Các chng t đc s dng: Phiu nhp kho, phiu xut kho, hóa đn GTGT,
phiu chi, bng phân b vt liu…
Tài khon s ếng: K toán chi phí nguyên vt liu trc tip s dng tài khon
621 – “Chi phí nguyên vt liu trc tip”
TK 621 – Chi phí nguyên vt liu trc tip
Tr giá vn NVL s dng trc
tip cho sn xut, ch to cho
sn xut, sn phm và lao v
Giá tr thc t nguyên vt liu
trc tip không dùng ht nhp
li kho
Kt chuyn chi phí nguyên vt
liu trc tip vào TK 154 -
Chi phí sn xut kinh doanh d
dang
Kt chuyn chi phí NVL trc
tip trên mc bình thng vào
TK 632 – Giá vn hàng bán
11
Phng pháp k toán
S đ 1.1. K toán tp hp chi phí nguyên vt liu trc tip
TK 621
TK 152
Xut kho NVL TK 152
trc tip đa vào SX
Nhp kho NVL xut dùng
TK 111, 112, 331 không ht, ph liu thu hi
Mua NVL chuyn
thng vào SX
TK 133 TK 154
Thu GTGT Kt chuyn chi phí NVLTT
trong k
TK 411
Nhp cp phát NVL TK 632
trc tip đa vào SX Kt chuyn CPNVLTT
vt đnh mc
TK 336, 338
NVL đi vay, mn
xut dùng trc tip
1.2.2.2. K toán chi phí nhân công trc tip
Chi phí nhân công trc tip là khon thù lao phi tr cho công nhân viên trc tip
sn xut nh tin lng chính, lng ph, các khon cp khác có tính cht lng và
tin trích BHXH, BHYT, BHTN, KPC.
Ging nh CPNVLTT, chi phí nhân công trc tip thng là các khon chi phí
trc tip nên nó đc tp hp trc tip vào các đi tng chi phí liên quan. Nu doanh
nghip có nhiu sn phm, chi phí nhân công trc tip không th tính trc tip cho
tng loi sn phm thì dùng phng pháp phân b gián tip, cng ging nh phân
b CPNVLTT.
Thang Long University Library
12
Các chng t đc s dng: bng chm công, bng thanh toán tin lng, bng
phân b tin lng, phiu chi…
Tài khon s dng: K toán chi phí nhân công trc tip s dng tài khon 622 –
“Chi phí nhân công trc tip”
TK 622 – Chi phí nhân công trc tip
Phng pháp k toán:
S đ 1.2. K toán tp hp chi phí nhân công trc tip
TK 334 TK 622
Tin lng phi tr cho công nhân
trc tip tham gia SX
TK 154
TK 338 Kt chuyn CPNCTT
Các khon BHXH, BHYT, BHTN, KPC trong k
ca công nhân trc tip sn xut
TK 632
TK 335
Kt chuyn CPNCTT
Trích trc tin lng ngh phép vt đnh mc
ca công nhân trc tip sn xut
CPNCTT tham gia quá
trình sn xut sn phm,
thc hin lao v, dch v.
Kt chuyn CPNCTT vào
TK 154 – Chi phí sn xut
kinh doanh d dang
Kt chuyn CPNCTT vt
đnh mc vào TK 632 – Giá
vn hàng bán
13
1.2.2.3. K toán chi phí sn xut chung
Chi phí sn xut chung là nhng chi phí cn thit còn li sn xut sn phm sau
CPNVLTT và CPNCTT. ây là nhng chi phí phát sinh trong phm v các phân
xng, b phn sn xut nhm phc v sn xut sn phm bao gm: chi phí nhân
viên phân xng, chi phí dng c sn xut, chi phí khu hao TSC, chi phí dch v
mua ngoài và chi phí bng tin khác
CPSXC phát sinh ti phân xng, b phn nào thì đc phân b ht cho các đi
tng tp hp chi phí mà phân xng đó tham gia sn xut không phân bit đư hoàn
thành hay cha. CPSXC đc phân b theo tin lng ca công nhân trc tip sn
xut, theo thi gian làm vic thc t ca công nhân.
Chng t đc s dng: phiu xut kho vt liu, công c dng c cho phân
xng sn xut, bng tính và phân b khu hao TSC
Tài khon s dng: K toán chi phí sn xut chung s dng tài khon 627 –
“Chi phí sn xut chung”. Tài khon này đc m chi tit cho tng đi tng sn xut.
TK 627 – Chi phí sn xut chung
Tài khon 627 đc chi tit thành 6 tiu tài khon:
TK 6271 – Chi phí nhân viên phân xng: Phn ánh chi phí liên quan đn
các khon phi tr cho nhân viên phân xng nh qun đc, nhân viên hch toán phân
xng, th kho phân xng, bo v phân xng…bao gm: chi phí tin lng, tin
công, các khon ph cp lng, các khon trích BHXH, BHYT, KPC, BHTN.
TK 6272 – Chi phí vt liu: Phn ánh chi phí vt liu dùng cho phân xng
nh vt liu dùng cho sa cha, bo dng TSC thuc phân xng qun lý, s dng,
vt liu dùng cho nhu cu vn phòng ca phân xng.
TK 6273 – Chi phí dng c sn xut: Là nhng chi phí v dng c sn xut
dùng cho phân xng sn xut nh khuôn mu đúc, gá lp, dng c cm tay…
Tp hp chi phí sn xut chung
thc t phát sinh trong k
Các khon ghi gim chi phí
sn xut chung
Kt chuyn CPSXC vào
TK 154 – Chi phí sn xut
kinh doanh d dang
Kt chuyn CPSXC vt
trên đnh mc vào TK 632
– Giá vn hàng bán
Thang Long University Library
14
TK 6274 – Chi phí khu hao TSC: Bao gm chi phí khu hao ca tt c
TSC s dng phân xng sn xut nh khu hao máy móc thit b, khu hao ca
nhà xng, phng tin vn ti…
TK 6277 – Chi phí dch v mua ngoài: Phn ánh các chi phí dch v mua
ngoài đ phc v cho các hot đng ca phân xng nh chi phí sa cha TSC, chi
phí đin, nc, đin thoi…
TK 6278 – Chi phí bng tin khác: Là nhng chi phí bng tin ngoài các chi
phí k trên ca phân xng, b phn sn xut.
Phng pháp k toán:
S đ 1.3. K toán tp hp chi phí sn xut chung
TK 334, 338 TK 627 TK 111, 112, 152
Chi phí nhân viên
phân xng Các khon ghi gim
TK 152, 153 chi phí sn xut
Chi phí NVL, CCDC
phân xng TK 154
Kt chuyn CPSXC
TK 124, 242, 335 trong k
Phân b chi phí tr trc,
chi phí phi tr TK 632
nh mc phí SXC không
TK 214 đc phân b vào giá thành
Chi phí khu hao TSC
phân xng
TK 111, 112, 331, 141
Chi phí dch v mua ngoài
TK133
Thu GTGT