quản trị vốn lưu động và một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản trị vốn lưu động của các công ty ngành xây dựng niêm yết trên sở giao dịch chứng khoán thành phố hồ chí minh

B GIÁO DC ÀO TO
TRNGăI HCăTHNGăLONG

KHÓA LUN TT NGHIP

 tài:

QUN TR VNăLUăNG VÀ MT S
GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU QUN
TR VNăLUăNG CA CÁC CÔNG TY
NGÀNH XÂY DNG NIÊM YT TRÊN
S GIAO DCH CHNG KHOÁN
THÀNH PH H CHÍ MINH



Giáoăviênăhng dn : Ths. Chu Th Thu Thy
Sinh viên thc hin : Nguyn Ngc Dip
Mã sinh viên : A16787
Chuyên ngành : Tài chính ậ Ngân hàng





HÀ NI ậ 2014

LI CMăN
Li đu tiên cho em xin gi li cm n đn toàn th Ban Giám Hiu khoa Kinh T -
Qun lý, chuyên ngành Tài chính – Ngân hàng ti trng i Hc Thng Long đư
to điu kin cho em đc làm Khóa lun tt nghip này. ây là mt c hi tt đ
cho Em có th thc hành các k nng đc hc trên lp và cng giúp ích rt ln đ
Em ngày càng t tin v bn thân mình hn.
Em xin gi li cm n chân thành nht đn Cô Chu Th Thu Thy trong sut thi
gian va qua đư không qun ngi khó khn và đư nhit tình ch dy, giúp đ đ em
có th hoàn thành tt bài Khóa lun tt nghip này.
Em cng xin gi li cm n sâu sc đn toàn th bn bè, ngi thân, gia đình nhng
ngi đư luôn bên cnh em, c v tinh thn ln lao và đư ng h em trong sut thi
gian qua.
Do trình đ lý lun và nhn thc còn hn ch, thi gian kin tp có hn nên Khóa
lun ca em không tránh khi nhng thiu sót, em rt mong nhn đc s góp
ý, ch bo ca thy cô trong t b môn. Nht là s hng dn ca Cô Chu Th
Thu Thy đ giúp em có th hoàn thành bn Khóa lun này mt cách tt nht.
Em xin chân thành cm n !

LIăCAMăOAN
Thang Long University Library



Em xin cam đoan Khóa lun tt nghip này là do t bn thân thc hin có
s h tr t giáo viên hng dn và không sao chép các công trình nghiên cu ca
ngi khác. Các d liu thông tin th cp s dng trong Khóa lun là có ngun gc
và đc trích dn rõ ràng.
Em xin chu hoàn toàn trách nhim v li cam đoan này!
Sinh viên
Nguyn Ngc Dip









MC LC
CHNGă1:CăS LÝ LUN CHUNG V QUN LÝ VNăLUăNG VÀ
HIU QU QUN LÝ VNăLUăNG CA CÁC CÔNG TY C PHN
NGÀNH XÂY DNG NIÊM YT TRÊN TH TRNG CHNG KHOÁN
H CHÍ MINH 1

1.1. Tng quan v VLăvƠăqun lý vnăluăđng trong doanh nghip 1
1.1.1. Khái nim, đc đim và vai trò ca vn lu đng trong ngành xây dng 1
1.1.1.1 Khái nim v vn lu đng : 1
1.1.1.2. c im ca vn lu đng : 1
1.1.1.3 Vai trò ca vn lu đng : 2
1.1.2. Phân loi vn lu đng trong doanh nghip : 3
1.1.2.1. Phân loi vn lu đng theo vai trò ca vn lu đng đi vi quá trình sn
xut kinh doanh : 3
1.1.2.2. Phân loi vn lu đng theo hình thái biu hin : 4
1.1.2.3. Phân loi vn theo quan h s hu v vn : 4
1.1.2.4. Phân loi vn theo thi gian huy đng vn và s dng vn: 4
1.1.3. Kt cu vn lu đng trong doanh nghip : 5
1.1.3.1. Kt cu vn lu đng : 5
1.1.3.2. Các nhân t nh hng đên kt cu vn lu đng : 7
1.1.4. Ngun hình thành vn lu đng : 7
1.1.5. Qun lý vn lu đng : 8
1.1.5.1. Khái nim qun lý vn lu đng 8
1.1.5.2. Ni dung qun lý vn lu đng : 9
1.1.6. Nguyên tc các chính sách qun lý vn lu đng 21
1.1.6.1. Nguyên tc qun lý vn lu đng : 21
1.1.6.2. Chính sách qun lý vn lu đng: 22
1.2. Hiu qu qun lý vnăluăđng ca doanh nghip : 24
1.2.1. Khái nim hiu qu và hiu qu qun lý vn lu đng 24
1.2.1.1. Khái nim hiu qu : 24
Thang Long University Library


1.2.1.2. Khái nim hiu qu qun lý vn lu đng : 24
1.2.2. S cn thit nâng cao hiu qu qun lý vn lu đng trong doanh nghip:
25

1.2.3. Các phng pháp đánh giá hiu qu qun lý vn lu đng : 27
1.2.3.1.Phng pháp t s 27
1.2.3.2. Phng pháp so sánh : 28
1.2.3.3. Phng pháp phân tích Dupont 28
1.2.4.Các ch tiêu đo lng hiu qu qun lý vn lu đng : 30
1.2.4.1.Các ch tiêu đo lng hiu qu qun lý vn lu đng chung : 30
1.2.4.2. Các ch tiêu đo lng hiu qu qun lý tng thành phn vn lu đng 33
1.2.5. Các nhân t nh hng đn vic qun lý VL : 37
CHNGă2:THC TRNG V VIC QUN LÝ VNă LUă NG CA
CÁC CÔNG TY NGÀNH XÂY DNG NIÊM YT TRÊN S GIAO DCH
CHNG KHOÁN THÀNH PH H CHÍ MINH 38
2.1. Tng quan v th trng chng khoán Vit Nam 38
2.1.1. Th trng chng khoán Vit Nam 38
2.1.2. Lch s hình thành và phát trin ca S giao dch chng khoán thành ph
H Chí Minh 39
2.1.3. S lng c phiu qua các nm 40
2.2.ăcăđim, tình hình phát trin hin nay và trin vng ca ngành xây dng
41
2.2.1. c đim, tình hình phát trin hin nay ca ngành 41
2.2.2. Trin vng ca ngành 43
2.3. Thc trng v vic qun lý vnăluăđng ca các công ty ngành xây dng
niêm yt trên S giao dch chng khoán thành ph H Chí Minh 45
2.3.1. Nhóm ch tiêu th hin t s kh nng sinh li (ROA, ROE, ROS) 45
2.3.2. Ch tiêu th hin t sut sinh li Vn lu đng 52
2.3.3. Nhóm ch tiêu th hin kh nng thanh toán: 55
2.3.4. Nhóm ch tiêu phân tích vn lu đng : 59
2.3.5. Các ch tiêu đo lng hiu qu qun lý tng thành phn vn lu đng 62


2.4.ăánhăgiáăhiu qu qun lý vnăluăđng 65

CHNGă3
GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU QUNă Lụă VỌNă LUă
NG TI CÁC CÔNG TY C PHN NIÊM YT TRÊN S GIAO DCH
CHNG KHOÁN TP H CHÍ MINH 69
3.1.ăPhngăhng phát trin ngành xây dng: 69
3.2. Các gii pháp nâng cao hiu qu qun lý vnăluăđng ca các công ty xây
dng. 69
3.2.1. Gii pháp xác đnh nhu cu vn lu đng 69
3.2.2. Tng cng công tác qun lý và s dng hàng tn kho. 70
3.2.3 Qun lý các khon phi thu: 71
3.2.4. Qun lý và s dng ngân qu 74
3.3. Mt s kin ngh viăNhƠănc: 75
3.3.1.Phát trin th trng bt đng sn lành mnh 76
3.3.2. Mt s kin ngh khác: 77
Kt Lun 77
PH LC 79
1.1.Thu nhp sau thu: 79
1.2. Doanh thu thun 80
1.3. Ch tiêu ROA, ROE, ROS 82
1.4. Các ch tiêu v vnăluăđng 83
Tài liu tham kho 86


Thang Long University Library


DANH MC VIT TT

Mã
MCK

khoán
Tên các t chc niêm yt
ACC
Công ty c phn bê tông Becamex
BCE
CTCP Xây dng và Giao thông Bình Dng
BT6
Công ty C phn Beton 6
C47
Công ty c phn xây dng 47
CDC
CTCP Chng Dng
CIG
CTCP COMA18
CII
CTCP u t H tng K thut TP.HCM
CLG
CTCP u t và Phát trin Nhà đt Cotec
CTD
Công ty C phn Xây dng Cotec
CTI
CTCP u t Phát trin Cng Thun IDICO
FCN
CTCP K Thut Nn Móng và Công trình Ngm Fecon
HAS
CTCP HACISCO.
HBC
CTCP Xây dng và Kinh doanh a c Hòa Bình
HDG
CTCP Tp đoàn Hà ô

HTI
CTCP u t Phát trin H tng IDICO
HU1
Công ty c phn đu t và xây dng HUD1
HU3
Công ty c phn đu t và xây dng HUD3
LCG
Công ty C phn LICOGI 16
LGC
CTCP u t Cu ng CII
LGL
CTCP u t và Phát trin ô th Long Giang
MDG
CTCP Min ông
PPI
CTCP Phát trin h tng & Bt đng sn Thái Bình Dng
PTC
CTCP u t và Xây dng Bu in
PXI
CTCP Xây dng Công nghip & Dân dng Du khí
PXS
CTCP Kt cu Kim loi và Lp máy Du khí
PXT
Công ty C phn Xây lp ng ng B cha Du khí
REE
Công ty C phn C in Lnh
SC5
Công ty C phn Xây dng s 5
SRF
Công ty c phn K Ngh Lnh

UDC
CTCP Xây dng và Phát trin ô th Tnh Bà Ra - Vng
Tàu
VNE
Tng CTCP Xây dng in Vit Nam
VSI
CTCP u t và Xây dng Cp thoát Nc




DANH MC CÁC BNG

Bngă1.1.ăPhơnătíchăcăcu vnăluăđng chi tit theo hình thái biu hin 6
Bng 1.2. Bng kt cu ngun tài tr ngn hn vnăluăđng bng các khon n
ngn hn 7
Bng 2.1. Thng kê ROA t nmă2011ăđn 2013 45
Bng 2.2. Thng kê ROE t nmă2011ăđnănmă2013 47
Bng 2.3. Thng kê ROS t nmă2011ăđnănmă2013 50
Bng 2.4. Thng kê T sut sinh li vnăluăđng t nmă2011ăđn 2013 53
Bng 2.5. Thng kê h s thanh toán hin thi t nmă2011ăđn 2013 55
Bng 2.6. Thng kê h s thanh toán nhanh t nmă2011ăđn 2013 57
Bng 2.7. Thng kê h s thanh toán nhanh tc thi t nmă2011ăđn 2013 58
Bng 2.8. Thng kê tcăđ luân chuyn vnăluăđng t nm 60
Bng 2.9. Thng kê thi gian ca mt vòng luân chuyn 61
Bng 3.1. Thng kê t s hƠmălng vnăluăđng t nmă2011ăđn 2013 62
Bng 3.2. Thng kê vòng quay hàng tn kho t nmă2011ăđn 2013 62
Bng 3.3. Thng kê t sut sinh li hàng tn kho 64
Bng 3.4. Thng kê tình hình qun lý khon phi thu ti ACC 65

Thang Long University Library


DANH MC CÁC HÌNH V, BIUă

Săđ 1.1.Qun lý tin mt theo mô hình Miller - orr 15
Biuăđ 2.1. S lng các Công ty niêm ytătrênăTTCKăVNăquaăcácănm 40
Biuăđ 2.2. Tcăđôătngătrng GDP bình quân theo nhóm ngành thi kì 2006
ậ 2013ăvƠă6ăthángăđuănmă2014ă(%) 42
Biuăđ 2.3. T trngăđóngăgópăca ngành xây dngăquaăcácănm 43
Biuăđ 2.4. Thng kê ROA t nmă2011ăđn 2013 46
Biuăđ 2.5. Thng kê ROE t nmă2011ăđn 2013 48
Biuăđ 2.6. Thng kê ROS t nmă2011ăđnănmă2013 50
Biuăđ 2.7. Thng kê T sut sinh li vnăluăđng t nmă2011ăđn 2013 54
Biuăđ 2.8. Thng kê h s thanh toán hin thi t nmă2011ăđn 2013 55
Biuăđ 2.9. Thng kê h s thanh toán t nmă2011ăđn 2013 57
Biuăđ 3.1. Thng kê h s thanh toán tc thi t nmă2011ăđn 2013 59
Biuăđ 3.2. Thng kê tcăđ lun chuyn vnăluăđng t nmă2011ăđn 2013
60
Biuăđ 3.3. Tcăđ tngăGDPăbìnhăquơnănmăthi k 2006 ậ 2013 và 6 tháng
đuănmă2014ă(%) 66
Mô hình 1: Mô hình ni lng chính sách bán chu 71

Mô hình 2: Mô hình tht cht chính sách bán chu 72




LI M U
1. S cn thit caăđ tài nghiên cu :
in nay s cnh tranh trong nn kinh t nc ta ngày càng tr nên gay gt trc
xu hng khu vc hoá, toàn cu hoá. Nht là khi nc ta va mi gia nhp t
chc thng mi th gii WTO thì phi đi đu vi nhiu thách thc cnh tranh trên
mi lnh vc kinh t nh công nghip, du lch và dch v Bên cnh nhng khó khn
thì cng có rt nhiu thun li cho các doanh nghip trong nc phát trin nh môi
trng kinh doanh m rng, c hi hc hi ,chim lnh công ngh-k thut ca các
đi tác trong và ngoài nc.
Trong nhng nm gn đây, cùng vi s đi mi c ch qun lý, h thng c s h
tng  nc ta có nhiu bc phát trin vt bc đóng góp cho s phát trin này là
n lc không ngng ca ngành xây dng c bn, mt ngành mi nhn trong chin
lc ca đt nc. Sn phm ca ngành xây dng c bn có tính cht kinh t, k
thut, vn hóa, ngh thut cao, góp phn quan trng trong vic đy mnh tc đ tng
trng phát trin ca khoa hc k thut và nâng cao đi sng vt cht tinh thn cho
ngi dân. Tuy nhiên, hin nay vn có rt nhiu doanh nghip xây dng đang phi
đi mt vi nhng thách thc v vn, đc bit là vn lu đng trong quá trình xây
dng, mt yu t vô cùng quan trng trong vic góp phn to nên thành công ca
mi d án.
Vn đ qun lý và s dng có hiu qu vn cng là vn đ rt quan trng. Chúng ta
bit rng vn là điu kin không th thiu đ thành lp mt doanh nghip và tin
hành các hot đng sn xut kinh doanh.Vn kinh doanh bao gm vn c đnh và
vn lu đng. Các doanh nghip mun tn ti và phát trin bn vng cn phi có
chin lc và bc đi thích hp. Trc tình hình đó, vn đ nâng cao hiu qu s
dng vn lu đng càng đc đc bit quan tâm. c bit là đi vi nhng doanh

nghip xây dng khi đu t lng tin mt nht đnh đ mua sm hàng hóa, nguyên
vt liu phc v cho quá trình xây dng. Nh vy,vn lu đng là điu kin đu
tiên đ doanh nghip đi vào hot đng nói cách khác vn lu đng là điu kin tiên
quyt ca quá trình sn xut kinh doanh. Chính vì l đó, vn lu đng là yu t quan
trng và chim t trng ln nht trong toàn b vn kinh doanh sn xut, đc bit là
đi vi các doanh nghip xây dng.
Tuy nhiên, do nhiu nguyên nhân khách quan và ch quan, hiu qu s dng vn lu
đng vn còn thp so vi mc tiêu. Thc t đó nh hng tiêu cc ti hiu qu hot
đng ca các công ty xây dng nói riêng và toàn ngành nói chung. Vi nhn thc nh
vy, bng nhng kin thc đư tích ly đc trong sut thi gian hc tp ti trng
em đư quyt đnh la chn đ tài: ắQun tr vnăluăđng và mt s gii pháp
H
Thang Long University Library


nâng cao hiu qu qun tr vnăluăđng ca các công ty c phn ngành xây
dng niêm yt trên s giao dch chng khoán thành ph H Chí Minh”ălàm đ
tài cho khóa lun tt nghip ca mình.
2. Mc tiêu nghiên cu :
T nhng s liu tài chính chung ca các công ty c phn ngành xây dng niêm yt
trên s giao dch chng khoán thành ph H Chí Minh, qua đó đánh giá thc trng
toàn ngành và đa ra nhng gii pháp nâng cao đim mnh cng nh hn ch ti
thiu nhng mt cha hoàn thin trong công tác qun lý vn lu đng nhm ti đa
hóa li nhun đem v nhng giá tr tt đp và bn vng nht cho ngành xây dng
Vit Nam.
3. iătng nghiên cu :
Qun tr vn lu đng và mt s gii pháp nâng cao hiu qu qun tr vn lu đng
ca các công ty ngành xây dng niêm yt trên s giao dch chng khoán thành ph
H Chí Minh.
4. Phngăphápănghiênăcu : s dngă2ăphngăphápăchínhăsau

Phng pháp thu thp tài liu :
Thu thp qua các giáo trình :
+ GT- Phân tích báo cáo tài chính,NXB i hc KTQD – Hà Ni(2011)
+ GT- Phân tích hot đng kinh doanh , NXB Thng Kê – Hà Ni (2004)
+ GT – Qun lý tài chính doanh nghip , NXB Lao đng – Xã hi Hà Ni ( 2008)
+ GT- Phân tích kinh doanh , NXB i hc KTQD – Hà Ni(2013)
+ Tài chính doanh nghip,NXB Tài Chính (2009)
+ Higgins (2004) Analysis Financial Management . New York : McGraw-Hill
Thu thp d liu v Vn lu đng qua :
+ Báo cáo tài chính đư đc kim toán
+ Tình hình bin đng TSNH , VL , ngun hình thành
Phng pháp phân tích s liu :
+ Phng pháp t s : Tính toán các t s gia các s liu
+ Phng pháp so sánh : So sánh t trng đnh tính & đnh lng gia các ch tiêu
+ Phng pháp phân tích Dupont : Phân tích mi liên h gia các ch tiêu tài chính
+ Phng pháp bng biu, đ th : Phn ánh trc quan s liu phân tích thông qua
các bng biu và đ th
5. Kt cu Khóa lun :
 tài :“Qun tr vnăluăđng và mt s gii pháp nâng cao hiu qu qun tr
vnăluăđng ca các công ty c phn ngành xây dng niêm yt trên s giao dch
chng khoán thành ph H Chí Minh.”


Ngoài các phn m đu, kt lun, mc lc và tài liu tham kho, lun vn đc kt
cu thành 3 chng nh sau:
Chng 1: C s lý lun chung v qun lý vn lu đng và hiu qu qun lý vn lu
đng ca các công ty c phn ngành xây dng niêm yt trên s giao dch chng
khoán thành ph H Chí Minh .
Chng 2: Thc trng qun lý vn lu đng và hiu qu qun lý vn lu đng vn
lu đng ca các công ty c phn ngành xây dng niêm yt trên s giao dch chng

khoán thành ph H Chí Minh.
Chng 3 : Gii pháp nâng cao hiu qu qun lý vn lu đng cho các công ty c
phn ngành xây dng niêm yt trên s giao dch chng khoán thành ph H Chí
Minh nói riêng và toàn ngành nói chung.


Thang Long University Library


1
CHNGă1:
CăS LÝ LUN CHUNG V QUN LÝ VNăLUăNG VÀ HIU QU
QUN LÝ VNăLUăNG CA CÁC CÔNG TY C PHN NGÀNH
XÂY DNG NIÊM YT TRÊN TH TRNG
CHNG KHOÁN H CHÍ MINH
1.1. Tng quan v VLăvƠăqun lý vnăluăđng trong doanh nghip
1.1.1. Khái nim, đc đim và vai trò ca vn lu đng trong ngành xây dng
1.1.1.1 Khái nim v vnăluăđng :
Bt c mt doanh nghip nào mun tin hành sn xut kinh doanh cng cn có
ba yu t là đi tng lao đng, t liu lao đng và sc lao đng. Biu hin bng tin
ca t liu lao đng và đi tng lao đng là vn kinh doanh ca doanh nghip. Khác
vi các t liu lao đng, các đi tng lao đng (nh nguyên vt liu, bán thành
phm) ch tham gia vào mt chu k sn xut và không gi nguyên hình thái vt cht
ban đu, giá tr ca nó đc chuyn dch toàn b, mt ln vào giá tr sn phm .Vì
vy ta có th khái quát v khái nim vn lu đng nh sau:
“ Vn lu đng ca doanh nghip là s tin ng trc v nhng tài sn lu đng
hin có ca doanh nghip đ đm bo cho sn xut kinh doanh ca doanh nghip
đc bình thng liên tc. Vn lu đng luân chuyn ngay trong mt ln và đc
thu hi toàn b, hoàn thành mt vòng luân chuyn khi kt thúc mt chu k kinh
doanh”

(Trích ngun: Tài chính doanh nghip- trang 171+172, NXB i hc KTQD – HN)
Thc cht, đi tng lao đng trong doanh nghip đc biu hin thành hai b phn
là nhng vt t d tr đ chun b cho quá trình sn xut đc liên tc, mt b phn
khác là nhng vt t đang trong quá trình ch bin (sn phm d dang). Hai b phn
này t hình thái hin vt ca nó gi là tài snăluăđng.
1.1.1.2.ăcăim ca vnăluăđng :
Vn c đnh là hình thái vt cht ca tài sn c đnh và vn lu đng là hình thái
vt cht ca tài sn lu đng. Do vn lu đng là biu hin bng tin ca tài sn lu
đng nên đc đim ca vn lu đng luôn chu s chi phi bi ba đc đim chính
ca tài sn lu đng nh sau.
Th nht, vn lu đng thng xuyên vn đng không ngng qua các giai đon
khác nhau trong quá trình sn xut kinh doanh.  quá trình sn xut kinh doanh
đc din ra liên tc và không b gián đon. C th vn lu đng đi vi các doanh
nghip sn xut không ngng vn đng qua các giai đon d tr sn xut, sn xut
và lu thông. S lp đi lp li ca vòng tun hoàn vn lu đng càng ln trong mt


2
khong thi gian thì hiu qu s dng vn lu đng càng cao. S vn đng ca vn
lu đng có th mô t bng s đ sau :

T H Sn xut H’ T’
Giai đon 1 Giai đon 2 Giai đon3

i vi các công ty thng mi, dch v do quá trình sn xut và tiêu dùng dch v
xy ra đng thi nên vn lu đng chuyn hóa qua hai giai đon:
T H T’

Th hai, trong quá trình vn đng thì vn lu đng luôn thay đi hình thái vt
cht, t hình thái ban đu là tin t sang hình thái vt t hàng hóa và cui cùng quay

li hình thái ban đu là tin t. Theo nh hai s đ trên, vn lu đng vn đng qua
3 giai đon và chuyn hóa t hình thái ban đu là tin t sang hình thái vt t hàng
hóa và cui cùng quay tr li hình thái tin t ban đu, kt thúc 1 vòng tun hoàn vn
lu đng. C th đc đim ca tng giai đon nh sau :
Giai đon 1 ( T – H ) : ây là giai đon d tr sn xut.  giai đon này, vn lu
đng ca doanh nghip t hình thái vn lu đng bng tin chuyn sang hình thái
vn lu đng bng hin vt mà c th là vt t d tr cho sn xut .
Giai đon 2 ( H – Sn xut – H’ ): Giai đon sn xut.  giai đon này, vt t d
tr đc đa vào chun b cho sn xut , xut dùng cho sn xut , kt hp vi các
yu t khác ca quá trình sn xut đ to ra sn phm . Vn lu đng ca doanh
nghip t hình thái vt cht này chuyn sang hình thái vt cht khác : t vt t -› sn
phm d dang -› bán thành phm -› thành phm .
Giai đon 3 ( H’ – T’ ) : Giai đon lu thông : Sn phm do doanh nghip to ra
đc đa đi tiêu th và thu tin v.  giai đon này, vn lu đng ca doanh nghip
t hình thái hin vt chuyn sang hình thái tin t: Thành phm -› Tin t. Vòng tun
hoàn vn lu đng kt thúc .
Cui cùng, vn lu đng chuyn hóa toàn b giá tr mt ln vào quá trình sn xut
và toàn b giá tr này đc thu hi mt ln sau mt chu k sn xut kinh doanh.
1.1.1.3 Vai trò ca vnăluăđng :
VL có vai trò đc bit quan trng, nh hng trc tip đn quá trình SXKD cng
nh nh hng đn hiu qu kinh doanh ca DN.
V mt pháp lý: Mi DN khi mun thành lp thì điu kin đu tiên là DN đó phi
có mt lng vn nht đnh. Khi đó đa v pháp lý ca DN mi đc xác lp, DN
mi đi vào hot đng SXKD. Nu điu kin v vn không đc đm bo theo yêu
Thang Long University Library


3
cu ca pháp lut thì DN s b chm dt hot đng. Nh vy, vn có th xem là mt
trong nhng c s quan trng nht đ đm bo s tn ti t cách pháp lý ca DN trc

pháp lut.
V mt kinh t: VL là mt b phn ca VKD, là mt b phn không th thiu
đc trong hot đng SXKD ca DN. Vn không nhng đm bo kh nng mua sm
máy móc thit b, dây chuyn công ngh và lao đng đ phc v cho quá trình kinh
doanh, mà còn đm bo cho quá trình kinh doanh din ra thng xuyên liên tc .
Vn lu đng là điu kin vt cht không th thiu đc ca quá trình tái sn xut,
là mt b phn trc tip hình thành nên thc th ca sn phm. Trong cùng mt lúc,
vn lu đng ca doanh nghip đc ph bin khp các giai đon luân chuyn và
tn ti di nhiu hình thc khác nhau. Mun cho quá trình tái sn xut đc liên
tc Doanh nghip phi có đ lng vn lu đng đu t vào các hình thái khác nhau.
Vn lu đng còn là công c phn ánh và đánh giá quá trình vn đng ca vt t,
cng tc là phn ánh và kim tra quá trình mua sm, d tr sn xut, tiêu th ca
doanh nghip Nhng mt khác, vn lu đng luân chuyn nhanh hay chm còn phn
ánh s lng vt t s dng tit kim hay không, thi gian nm  khâu sn xut và
lu thông sn phm có hp lý không. Bi vy, thông qua quá trình luân chuyn vn
lu đng còn có th đánh giá mt cách kp thi đi vi các mt nh mua sm d tr
sn xut và tiêu th ca doanh nghip.
T nhng vai trò nêu trên, cho thy mi doanh nghip phi có nhng bin pháp nhm
qun tr hiu qu vn lu đng, nâng cao hiu qu kinh doanh ca doanh nghip.
1.1.2. Phân loi vn lu đng trong doanh nghip :
 qun lý và s dng vn lu đng có hiu qu cn phi tin hành phân loi
vn lu đng ca doanh nghip theo các tiêu thc khác nhau.Thông thng có nhng
cách phân loi nh sau
1.1.2.1. Phân loi vnăluăđng theo vai trò ca vnăluăđngăđi vi quá trình
sn xut kinh doanh :
Theo cách này vn lu đng đc chia làm 3 loi
Vn lu đng trong khâu d tr sn xut : Bao gm giá tr các khon nguyên vt
liu chính ,vt liu ph, nhiên liu, đng lc, ph tùng thay th, công c dng c.
ây là b phn vn cn thit đ hình thành nhng khon d tr vt t đm bo cho
quá trình sn xut kinh doanh ca doanh nghip .

Vn lu đng trong khâu sn xut : Bao gm các khon giá tr sn phm d dang
, bán thành phm , các khon chi phí ch kt chuyn.
Vn lu đng trong khâu lu thông : Bao gm các khon giá tr thành phm ,
vn bng tin ( k c vàng , bc , đá quý ) ; các khon vn đu t ngn hn( đu t


4
chng khoán ngn hn , cho vay ngn hn ) các khon th chp , ký cc , ký qu
ngn hn; các khon vn trong thanh toán ( các khon phi thu , các khon tm ng )
Ý ngha :Vic phân loi vn lu đng theo cách này giúp cho nhà qun lý bit đc
kt cu vn lu đng theo vai trò ca tng loi vn , t đó thy đc s phân b vn
lu đng vào các khâu trong quá trình sn xut kinh doanh ca doanh nghip đ có
bin pháp qun lý , điu chnh c cu vn cho hp lý, đm bo hiu qu s dng vn
lu đng .
1.1.2.2. Phân loi vnăluăđng theo hình thái biu hin :
Theo cách phân loi này vn lu đng đc chia làm 2 loi .
Vn vt t hàng hóa : là s vn lu đng ca doanh nghip đc biu hin di
hình thái hin vât c th , bao gm : Vt t d tr ( Nguyên nhiên liu , công c dng
c ) , Sn phm d dang , bán thành phm , thành phm ch tiêu th )
Vn bng tin và vn trong thanh toán : Vn bng tin ( tin mt ti qu , tin
gi ngân hàng , tin đang chuyn ) và vn trong thanh toán ( gm các khon tm thu
, tm ng )
Ý ngha :Cách phân loi này giúp cho nhà qun lý tìm ra đc nhng bin pháp thích
hp đ phát huy chc nng ca tng b phn vn, đng thi có th xem xét, đánh giá
kh nng ca doanh nghip. Mt khác cách phân loi này còn to điu kin cho vic
xem xét và đánh giá mc tn kho d tr, tn qu tin mt qua đó xác đnh đc mc
đu t cng nh chính sách tín dng thng mi hp lý nht đ đm bo kh nng
thanh toán cho doanh nghip.
1.1.2.3. Phân loi vn theo quan h s hu v vn :
Theo cách phân loi này , vn đc chia thành 2 loi :

Vn ch s hu : là s vn lu đng thuc quyn s hu ca doanh nghip .
Doanh nghip có đy đ các quyn chim hu, s dng và đnh đot s vn này. Tùy
theo tng loi hình doanh nghip mà vn lu đng ch s hu có ni dung c th
riêng nh vn Ngân sách Nhà nc cp , vn do ch donh nghip b ra , vn góp
Các khon n : là s vn lu đng đc hình thành t vn vay các ngân hàng
thng mi hoc t chc tài chính khác, vn vay thông qua phát hành trái phiu , các
khon n khách hàng , n ngi bán cha thanh toán
Ý ngha: Vic phân loi vn theo cách này cho thy kt cu vn lu đng ca doanh
nghip đc hình thành bng vn ca bn thân doanh nghip hay là t các khon n.
T đó nhà qun lý doanh nghip có các quyt đnh hp lý trong huy đng , qun lý
và s dng vn lu đng .
1.1.2.4. Phân loi vn theo thiăgianăhuyăđng vn và s dng vn:
Vn lu đng đc chia thành các ngun sau :
Thang Long University Library


5
Ngun vn lu đng tm thi ( không thng xuyên ) : là ngun vn có tính cht
ngn hn di 1 nm bao gm các khon n ngn hn nhm đáp ng các nhu cu
vn phát sinh trong quá trình hot đng sn xut kinh doanh.
Ngun vn lu đng thng xuyên : là tng th các ngun vn có tính cht n
đnh mà doanh nghip có th s dng có tính cht dài hn vào hot đng sn xut
kinh doanh . Bao gm Vn ch s hu và Vn vay dài hn .
Ý ngha: Vic phân loi vn lu đng theo thi gian huy đng và s dng vn giúp
doanh nghip thy đc c cu ngun tài tr cho nhu cu vn lu đng trong kinh
doanh ca mình. T đó danh nghip có th ch đng xây dng k hoch v huy đng
và s dng vn lu đng đ có c cu ngun tài tr ti u, đm bo hiu qu s dng
vn lu đng cao nht vi chi phí s dng vn thp nht .
Di đây, là s đ th hin mi tng quan gia tng tài sn và tng ngun vn.
Mc đích chính là cho thy doanh nghip s dng ngun vn ngn và dài hn tài tr

cho tài sn din ra nh th nào. Qua đó, ta có th thy :
Vnăluăđngăthng xuyên = Tài sn ngn hn ậ N ngn hn
Tài tr

VL k thng xuyên
VL thng xuyên


Tài tr




1.1.3. Kt cu vn lu đng trong doanh nghip :
1.1.3.1. Kt cu vnăluăđng :
Kt cu vn lu đng phn ánh các thành phn và mi quan h t l ca các thành
phn so vi tng s vn lu đng ca doanh nghip . Phân tích c cu ngun vn
đc hình thành bng cách tính ra và so sánh tình hình bin đng gia k phân tích
vi k gc v t trng ca tng b phn vn lu đng trong tng vn lu đng. T
trng ca tng b phn vn lu đng chim trong tng s vn lu đng đc xác
đnh nh sau :

T trng ca tng b phn Giá tr ca tng b phn vn lu đng
TSNH


TSDH
N ngn hn
(Vn ngn hn)

Vn ch s hu
+ N dài hn
( Vn dài hn)


6
vn lu đng chim trong = x 100
tng s vn lu đng Tng s vn lu đng
(Trích ngun : Phân tích báo cáo tài chính- trang 148, NXB HKTQD – HN)
Bng cách tính t trng các thành phn vn lu đng nh công thc trên , các
nhà qun lý có th xem xét và đánh giá hiu qu s dng vn lu đng ca doanh
nghip có tht s hp lý vi mô hình kinh doanh hay cha. Nhm đa ra nhng quyt
đnh phù hp vi bn thân doanh nghip trong tng thi k.
Có 2 phng pháp c bn mà nhng nhà phân tích tài chính thng hay s dng
là phng pháp đ th và so sánh. Phng pháp đ th có đim mnh là giúp nhà
qun lý có th cm quan nhn thy s chênh lch gia các thành phn trong vn lu
đng và đánh giá đc s bin đng ca tng thành phn qua các thi kì. Tuy nhiên
biu đ ch phù hp vi c cu vn lu đng có ít ch tiêu thành phn và d minh
ha s liu .  khc phc nhc đim này các nhà phân tích tài chính s dng
phng pháp so sánh.  phng pháp này ta có th thy rõ các ch tiêu thành phn
và t trng riêng ca tng phn .
Bng 1.1. Phơnătíchăcăcu vnăluăđng chi tit theo hình thái biu hin

Khon mc
2011
2012
2013
S
tin

T
trng
%
S
tin
T
trng
%
S
tin
T
trng
%
1.Vn bng tin
Tin mt TGNH






2.Vn thuc các
KPT
PTKH
Tr trc ngi
bán
PT khác

Bng vic xem xét biu đ và bng phân tích trên, các nhà qun lý s thy đc
nhng đc trng trong c cu vn lu đng ca doanh nghip, xác đnh đc tính
hp lý trong vic s dng vn lu đng .
(Trích ngun : GT – Phân tích báo cáo tài chính-trang 46 , NXB HKTQD – HN)
Thang Long University Library


7
1.1.3.2. Các nhân t nhăhngăđênăkt cu vnăluăđng :
Có th chia thành 3 nhóm nhân t sau:
Nhóm nhân t thuc v d tr vt t : Khong cách gia doanh nghip vi ni
cung cp vt t ; kh nng cung cp ca th trng v loi vt t mà doanh nghip
đanng s dng ; k hn giao hàng và khi lng vt t cung cp mi ln giao hàng;
đc đim thi v ca chng loi vt t cung cp .
Nhóm nhân t thuc v mt sn xut : Bao gm đc đim , k thut , cng ngh
sn xut ca doanh nghip , mc đ phc tp ca sn phm ch to , đ dài ca chu
k sn xut , trình đ t chc quá trình sn xut. Nu k thut , công ngh sn xut
ca doanh nghip hin đi thì chi phí tiêu hao trên mt đn v sn phm thp do đó
t trng vn lu đng  khâu sn xut thp. Nu sn phm ca doanh nghip phc

tp thì đòi hi thi gian chê to dài, qua nhiu công đon, chi phí cao nên t trng
vn lu đng  khâu sn xut cao. Trình đ t chc sn xut khoa hc càng hin đi
thì vn lu đng  khâu sn xut càng thp .
Nhóm nhân t v mt thanh toán : Nhóm nhân t này có nh hng trc tip đn
khâu lu thông, bao gm các nhân t nh phng thc thanh toán, thi hn thanh
toán và vic chp hành k lut thanh toán Do vy, phng thc thanh toán không
dùng tin mt càng nhiu thì t trng vn lu đng  khâu lu thông càng thp. Thi
hn thanh toán càng dài thì t trng vn lu đng trong thanh toán càng cao. Nu vic
chp hành k lut thanh toán  doanh nghip càng đc thc hin tt thì càng gim
đc t trng vn trong thanh toán .
Vic phân tích kêt cu vn lu đng và s bin đng ca nó  doanh nghip qua các
thi k khác nhau s giúp doanh nghip rút ra đc nhng bin đi tích cc và nhng
hn ch trong công tác qun lý s dng vn lu đng, t đó đúc kt đc nhng bài
hc kinh nghim trong vic qun lý và s dng vn lu đng .
1.1.4. Ngun hình thành vn lu đng :
Các ngun tài tr ngn hn VL ca các doanh nghip thông thng là các
ngun có tính cht ngn hn (di 1 nm) mà DN có th tm thi s dng bao gm
các qu tín dng thng mi , tín dng ngân hàng , thng phiu và các ngun
khác  tìm hiu rõ hn v ngun hình thành vn lu đng không thng xuyên ta
có th lp bng kt cu ngun tài tr ngn hn vn lu đng bng các khon n ngn
hn nh sau :
Bng 1.2. Bng kt cu ngun tài tr ngn hn vnăluăđng bng các khon
n ngn hn
2011
2012
2013
Chênh lch


8

Ch
tiêu
S
tin
%
S
tin

%
S
tin

%
S
tin
%
Vay
Ngn
hn








Phi
tr
ngi

bán








Ngi
mua
tr
tin
trc








Thu
và các
khoàn
phi
np
NSNN

CP
Phi
tr








Phi
tr,
np
khác








Tng

1.1.5. Qun lý vn lu đng :
1.1.5.1. Khái nim qun lý vnăluăđng
Qun lý là s tác đng có ch đích ca ch th qun lý đn đi tng qun lý
mt cách liên tc, có t chc, liên kt các thành viên trong t chc hành đng nhm
Thang Long University Library


9
đt ti mc tiêu vi kt qu tt nht.  hiu đc qun lý vn lu đng là gì trc
tiên chúng ta hãy cùng tìm hiu v qun lý tài chính :
“ Qun lý tài chính da trên quy lut vn đng vn, đng thi cn tuân th theo
quy đnh pháp lut. Thc hin d đoán, quyt sách, lên k hoch, giám sát, hch toán
và phân tích s hình thành vn, s dng và phân phi vn. Nâng cao hiu qu vn
hành vn, thc hin công tác qun lý đm bo vn đc gia tng. Thc cht qun lý
tài chính là qun lý mang tính tng hp nhng hot đng kinh doanh sn xut ca
doanh nghip bng cách vn dng hình thc giá tr.”
( Trích ngun : Qun lý tài chính doanh nghip – NXB Lao đng xã hi 2008 )
Qun lý tài chính bao gm qun lý tài chính ngn hn và qun lý tài chính dài
hn. Qun lý tài chính ngn hn chính là qun lý vn lu đng. Thc cht qun lý

vn lu đng là s tác đng ca nhà qun lý tài chính đn vn lu đng (tin và các
khon tng đng tin, hàng tn kho, phi thu khách hàng và tài sn lu đng khác)
mt cách liên tc, có t chc, liên kt các thành viên trong t chc nhm đt đc
mc tiêu ti đa hóa giá tr tài sn ca ch s hu. Di đây là s đ th hin nhng
danh mc c th ca hot đng qun lý tài chính.














Qua s đ trên ta có th hiu đc qun lý vn lu đng thc cht là qun lý tài chính
ngn hn bng vic qun lý TSL và NNH nhm đm bo quá trình sn xut kinh
doanh đc din ra thng xuyên và liên tc .
1.1.5.2. Ni dung qun lý vnăluăđng :
Xácăđnh nhu cu vnăluăđng trong doanh nghip :
Qun lý tài chính
Qun lý tài chính dài
hn
Qun lý tài chính ngn hn
Qun
lý tin

mt và
CK
kh th
Qun lý
các KPT
Qun
lý
HTK
Huy
đng
ngun
vn
ngn
hn
Qun
lý hot
đng
đu t
Qun
lý hot
đng
thuê
TC
Huy
đng
vn
dài
hn

10
Xác đnh đúng đn nhu cu VL thng xuyên, cn thit đ đm bo cho hot
đng SXKD ca DN đc tin hành liên tc, tit kim và có hiu qu kinh t cao là
ni dung quan trng đt ra trong công tác qun lý và s dng VL đi vi các nhà
qun tr tài chính doanh nghip. Trong điu kin nn kinh t th trng hin nay, các
DN chuyn sang thc hin hch toán nn kinh t đc lp, mi nhu cu v VL cho
sxkd các DN đu phi t trang trI thì điu này càng có ý ngha quan trng.
Nu DN xác đnh nhu cu VL quá cao s không khuyn khích DN khai thác
các kh nng tim tàng, tìm mi bin pháp cI tin hot đng SXKD đ nâng cao
hiu qu s dng VL gây nên tình trng  đng vt t hàng hoá, vn chm luân
chuyn và phát sinh các chi phí không cn thit làm tng giá thành t đó làm gim
li nhun ca DN. Ngc li, nu DN xác đnh nhu cu VL quá thp s gây nhiu
khó khn cho hot đng SXKD cu DN. DN thiu vn s không đm bo cho sn
xut liên tc gây nên nhng thit hi do ngng sn xut, không có kh nng thanh
toán và thc hin các hp đng đư ký kt vi khách hàng, gim th phn t đó làm
gim li nhun ca DN.  xác đnh nhu cu VL ca DN, có th s dng các
phng pháp khác nhau. Tu theo điu kin c th, DN có th la chn các phng
pháp thích hp. Sau đây là mt s phng pháp:
a. Phng pháp trc tip
Ni dung chính ca phng pháp này là cn c vào các yu t nh hng trc
tip đn vic d tr vt t, sn xut và tiêu th sn phm đ xác đnh nhu cu ca
tng khon vn trong tng khâu ri tng hp li toàn b nhu cu VL cho tng khâu
kinh doanh ca DN. Phng pháp này thng áp dng cho các doanh nghip sn
xut trc tip ch to ra sn phm. u đim ca phng pháp này là tính đc c th
nhu cu vn lu đng cho tng khâu ca quá trình sn xut, t đó có các bin pháp
b sung hoc gim vn cho tng khâu trong điu kin sn xut thc t. Tuy nhiên
cng có nhc đim là công thc tính toán khá phc tp kh nng sai sót cao và
không phi doanh nghip nào cng áp dng đc.

Xác đnh nhu cu VL cho khâu d tr sn xut:
Trong quá trình sn xut kinh doanh, DN thng phi s dng nhiu loi vt t
khác nhau.  đm bo quá trình SXKD đc thng xuyên liên tc DN phi luôn
có mt s lng vt t d tr sn xut. VL trong khâu d tr sn xut bao gm: giá
Thang Long University Library


11
tr các loi NVL chính, vt liu ph, nhiên liu, ph tùng thay th, vt đóng gói và
công c dng c.
Công thc tng quát cho nhu cu NVL chính:
Vnl= Mn x Nnl
Trong đó:
- Vnl: Nhu cu vn NVL chính nm k hoch
- Mn: Mc tiêu dùng bình quân mt ngày v chi phí NVL chính nm k hoch
- Nnl: S ngày d tr thích hp
Công thc tng quát cho các loi vn khác :
Vnk = Mlc x T%
Trong đó:
- Vnk: Nhu cu vn trong khâu d tr ca loi vn khác
- Mlc: Tng mc luân chuyn ca loi vn đó trong khâu d tr
- t%: T l % ca loi vn đó so vi tng mc luân chuyn.
Xác đnh nhu cu cho khâu sn xut :
VL cho khâu d tr bao gm vn sn phm đang ch to và vn ch kt chuyn.
Vi sn phm đang ch to công thc tính toán nh sau:
Vđcă=ăPnăxăCkăxăHs
Trong đó:
- Vđc: Nhu cu vn cho sn phm đang ch to

- Pn: Mc chi phí bình quân mt ngày
- Ck: Chu k sn xut sn phm
- Hs: H s sn phm đang ch to
Vi chi phí vn ch kt chuyn :Là các khon chi phí thc t đư phát sinh nhng
cha tính ht vào giá thành sn phm trong k mà đc phân b dn vào nhiu k
tip theo đ phn ánh đúng đn tác dng ca chi phí và không gây bin đng ln đi
ln đi vi giá thành sn phm.





Công thc tính toán:
Vpbă=ăVpđă+ăVptăậ Vpg
Trong đó:
- Vpb: Vn chi phí ch kt chuyn trong k k hoch


12
- Vpđ: Vn chi phí ch kt chuyn đu k k hoch
- Vpt: Vn chi phí ch kt chuyn tng trong k k hoch
- Vpg: Vn chi phí ch kt chuyn đc phân b vào giá thành sn phm trong k
k hoch
Xác đnh nhu cu cu vn lu đng trong lu thông :
Là nhu cu VL đ lu gi bo qun sn phm, thành phm  kho thành phm vi
quy mô cn thit trc khi xut giao cho khách hàng
Công thc tính toán:
Vtp = Zsx x Ntp
Trong đó:
- Vtp: Vn thành phm k k hoch

- Zsx: Giá thành sn xut hàng hóa bình quân mi ngày k k hoch
- Ntp: S ngày luân chuyn ca vn thành phm
b.Phng pháp gián tip :
iu kin áp dng đi vi tt c các doanh nghip: DN sn xut và DN thng
mi dch v… u đim ca phng pháp là công thc tính toán đn gin và đ chính
xác tng đi cao. Tuy nhiên vi các doanh nghip sn xut thì phng pháp này
không xác đnh đc nhu cu vn lu đng c th trong tng khâu. c đim ca
phng pháp gián tip là da vào s VL bình quân nm báo cáo, nhim v SXKD
nm k hoch đ xác đnh nhu cu VL ca DN nm k hoch và kh nng tng tc
đ luân chuyn ca VL ca nm k hoch.
Công thc tính :
Vnc = VL
0
bq x M
1
x ( 1 t%)
M
2

Trong đó:
- Vnc
1
: Nhu cu VL nm k hoch
- M
1
: Tng mc luân chuyn VL nm k hoch
- M
0
: Tng mc luân chuyn VL nm báo cáo
- VL

0
bq: S d bình quân VL nm báo cáo
- t% : T l tng (gim) s ngày luân chuyn VL nm k hoch so vi nm báo cáo
T l tng ( gim ) s ngày luân chuyn VL nm k hoch so vi nm báo cáo đc
xác đnh theo công thc:
t%
=
K
1
ậ K
0

K
0

Trong đó:
Thang Long University Library


13
- K
1
: K luân chuyn VL nm k hoch
- K
0
: K luân chuyn VL nm báo cáo


Trên thc t đ c đoán nhanh nhu cu VL nm k hoch, các DN thng s dng
phng pháp tính toán cn c vào tng mc luân chuyn vn và vòng quay VL d

tính nm k hoch. Phng pháp tính toán nh sau:
VNC
=

M
L
Trong đó:
-M: Tng mc luân chuyn vn nm k hoch
- L: S vòng quay vn lu đng k k hoch

Qun lý tin và các khonătngăđngătin
Tin mt ti qu và TGNH là mt b phn quan trng cu thành vn bng tin
ca DN. Vì vy, qun tr vn tin mt là ni dng ch yu trong qun tr vn bng
tin ca DN. Nhu cu d tr tin mt trong các DN thông thng là đ đáp ng nhu
cu giao hàng hàng ngày nh mua sm hàng hóa, vt liu, thanh toán đu t chng
khoán ngn hn, thanh toán các khon chi phí cn thit. Ngoài ra, còn xut phát t
nhu cu d phòng đ đi phó vi nhng nhu cu vn bt thng cha d đoán đc
và đng lc “đu c” trong vic d tr tin mt đ sn sàng s dng khi xut hin
các c hi kinh doanh có t sut li nhun cao. Vic duy trì mi mc tin mt đ ln
còn to điu kin cho DN có đc c hi thu đc chng khoán trên hàng mua tr
đúng k hn, làm tng h s có kh nng thanh toán ca DN,  trong nhng điu kin
đc bit, DN có th b tin ra mua mt lng hàng hóa d tr ln. Bên cnh đó, khi
nm gi tin mt cng có nhng bt li vì tin mt là mt loi tài sn không sinh li
hoc sinh li rt kém và tính lng ln d b mt giá. Vy lu gi tin mt bao nhiêu
là va? T nhng lý do, nhng li th và bt li ca tin mt, nguyên lý ca qun lý
tin mt là đt tin mt trong mi quan h vi các chng khoán thanh khon cao đ
đi tin mt sang chng khoán và chng khoán sang tin mt khi cn thit.Ni dung
qun lý tin mt trong DN thông thng bao gm:

Xác đnh mc d tr tin mt hp lý:

Mc d tr vn tin mt hp lý cn đc xác đnh sao cho DN có th tránh đc
ri ro không có kh nng thanh toán ngay, phi ra hn thanh toán nên b pht hoc