B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNGăIăHCăTHNGăLONG
o0o
KHịAăLUNăTTăNGHIP
TÀI:
GIIăPHỄPăHNăCHăRIăROă
TRONGăTHANHăTOỄNăQUCăTăTIă
NGỂNăHÀNGăTHNGăMIăCăPHNă
SÀI GÒN - HÀăNIă(SHB)
SINHăVIểNăTHCăHINăă :ăNGUYNăTHăHNGăANH
MÃ SINH VIÊN : A16559
CHUYÊN NGÀNH : TÀI CHÍNH ậ NGÂN HÀNG
HÀăNIăậ 2013
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNGăIăHCăTHNGăLONG
o0o
KHịAăLUNăTTăNGHIP
TÀI:
GIIăPHỄPăHNăCHăRIăROă
TRONGăTHANHăTOỄNăQUCăTăTIă
NGỂNăHÀNGăTHNGăMIăCăPHNă
SÀI GÒN - HÀăNIă(SHB)
GiáoăViênăHngăDn :ăTh.SăNgôăKhánhăHuynăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăă
SinhăViênăThcăHin :ăNguynăThăHngăAnh
Mã Sinh Viên : A16559
Chuyên Ngành : Tài Chính ậ Ngân Hàng
HÀăNIăậ 2013
Thang Long University Library
LIăCMăN
Trc ht em xin gi li cm n sâu sc đn tp th các nhà giáo khoa Kinh t -
Qun lý trng i hc Thng Long, nhng ngi đư tn tâm truyn đt nhng kin
thc nn tng cho em trong sut nhng nm hc tp ti trng. c bit em xin gi li
cm n ti thy cô ging dy b môn Thanh toán quc t và Nghip v xut nhp khu
ti khoa qun lý đư giúp em có có đc nim yêu thích vi b môn và mong mun la
chn lnh vc này đ vit lun vn. Em vô cùng bit n cô giáo, Thc s Ngô Khánh
Huyn, là ngi đư dành cho em s giúp đ trc tip và ht sc quý báu t vic đnh
hng, trin khai cho ti khi hoàn thành lun vn.
Em xin gi li cm n chân thành nht đn các anh ch cán b ti b phn thanh
toán quc t ca Trung tâm Nghip v Ngân hàng quc t ti hi s chính ngân hàng
TMCP Sài Gòn – Hà Ni (SHB) đư to mi điu kin hng dn và nhit tình giúp đ
em rt nhiu trong quá trình thc tp ti đây đ hoàn thành lun vn này.
Cui cùng em xin gi li cm n đn gia đình, nhà trng và bn bè đư ng h,
đng viên và giúp đ em trong quá trình hc tp, nghiên cu cng nh trong quá trình
làm lun vn đ em có th hoàn thành tt công vic hc tp ca mình.
Em xin chân thành cm n!
Sinh viên
Nguyn Th Hng Anh
MCăLC
LIăMăU
CHNGă1. LÝ LUN CHUNG V RI RO TRONG HOTăNG THANH
TOÁN QUC T 1
1.1 Tng quan v thanh toán quc t 1
1.1.1 Khái nim v thanh toán quc t 1
1.1.2 iu kin trong thanh toán quc t 2
1.1.2.1 iu kin v tin t 2
1.1.2.2 iu kin v đa đim thanh toán 2
1.1.2.3 iu kin v thi gian thanh toán 3
1.1.2.4 iu kin v phng thc thanh toán 4
1.1.2.5 iu kin v b chng t thanh toán: 5
1.1.3 Mt s phngăthc thanh toán quc t thông dng 5
1.1.3.1 Phng thc chuyn tin (Remittance): 5
1.1.3.2 Phng thc nh thu (Collection of payment) 7
1.1.3.3 Phng thc tín dng chng t (Letter of Credict) 9
1.1.4 Vai trò ca thanh toán quc t: 12
1.1.4.1 Vai trò ca thanh toán quc t đi vi nn kinh t: 12
1.1.4.2 Vai trò ca thanh toán quc t đi vi các NHTM: 12
1.2 Ri ro trong thanh toán quc t: 13
1.2.1 Khái nim ri ro 13
1.2.2 Ri ro trong TTQT 13
1.2.3 Mt s loi ri ro trong thanh toán quc t . 14
1.2.3.1 Ri ro pháp lý 14
1.2.3.2 Ri ro tác nghip 14
1.2.3.3 Ri ro th trng 15
1.2.3.4 Ri ro do các nguyên nhân bt kh kháng 15
1.2.3.5 Ri ro ni ti trong các phng thc TTQT 15
1.3 Bài hc kinh nghim t nhng ri ro trong thanh toán quc t ca các
ngân hàng thng mi trên th gii . 16
1.3.1 Phân loi khách hàng 17
1.3.2 S ếng các tha thun cho giao ếch thanh toán quc t trong hp
đng, cam kt và mu biu 17
1.3.3 Chc nng thông tin v các khách hàng ca phòng quan h quc t . . 17
1.3.4 Áp ếng công ngh và đào to con ngi 18
Thang Long University Library
CHNGă2. THC TRNG V RI RO TRONG THANH TOÁN QUC T
TI NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN ậ HÀ NI . 20
2.1 Gii thiu chung v ngân hàng TMCP Sài Gòn ậ Hà Ni (SHB) 20
2.1.1 Lch s hình thành và quá trình phát trin ca ngân hàng TMCP Sài Gòn ậ
Hà Ni (SHB) 20
2.1.2 Mt s kt qu hotăđng kinh doanh ti Ngân hàng SHB . 23
2.1.2.1 Tng tài sn, tng huy đng vn, tng ế n giai đon 2010 – 2012 23
2.1.2.2 Vn điu l và li nhun trc thu giai đon 2010 – 2012 25
2.1.2.3 C cu ế n ca ngân hàng SHB . 27
2.1.3 Mô hình hotăđng thanh toán quc t ti SHB 28
2.1.4 Căcu, t chc ca TT nghip v Ngân hàng quc t 29
2.1.4.1 Phòng X lý Nghip v 30
2.1.4.2 Phòng Kim tra chng t 31
2.1.4.3 Phòng SWIFT và nh ch Tài chính Quc t 32
2.1.4.4 Phòng Quan h khách hàng thanh toán quc t 33
2.1.5 Môiătrng pháp lý cho hotăđng TTQT 33
2.1.6 Quy trình thc hinăcácăphngăthc TTQT ch yu ti SHB. 36
2.1.6.1 Quy trình thanh toán chuyn tin đi. 36
2.1.6.2 Quy trình thc hin chuyn tin đn 37
2.1.6.3 Quy trình thanh toán L/C nhp khu 38
2.1.6.4 Quy trình thanh toán L/C xut khu. 39
2.1.6.5 Quy trình thanh toán nh thu nhp khu (nh thu đn) 40
2.1.6.6 Quy trình thanh toán nh thu xut khu 41
2.2 Thc trng v ri ro trong thanh toán quc t ti SHB. 41
2.2.1 căđim ca hotăđng thanh toán quc th ti SHB. 41
2.2.2 Mt s kt qu ca hotăđng thanh toán quc t ti SHB 42
2.2.2.1 C cu khách hàng . 42
2.2.2.2 Doanh s thanh toán quc t 43
2.2.2.3 Kt qu hot đng chuyn tin 44
2.2.2.4 Kt qu hot đng nh thu 45
2.2.2.5 Kt qu hot đng thanh toán L/C 46
2.2.3 Ri ro trong hotăđng thanh toán quc t SHB. 50
2.2.3.1 Ri ro pháp lý. 50
2.2.3.2 Ri ro tác nghip 51
2.2.3.3 Ri ro th trng 52
2.2.3.4 Ri ro do các nguyên nhân bt kh kháng 53
2.2.3.5 Ri ro ni ti trong các phng thc TTQT. 54
2.2.4 Các nguyên nhân gây ra ri ro trong TTQT 58
2.2.4.1 Nguyên nhân khách quan 58
2.2.4.2 Nguyên nhân ch quan 59
2.3 ánhăgiáăcôngătácăqun lý ri ro ca Ngân hàng SHB. 60
CHNGă3. GII PHÁP NHM HN CH RI RO TRONG THANH TOÁN
QUC T TI NGÂN HÀNG SÀI GÒN ậ HÀ NI (SHB). 67
3.1 Nhngăđnhăhng phát trin hotăđng TTQT ti SHB 67
3.1.1 nhăhng phát trin hotăđng kinh doanh ca SHB trong thi gian
ti. 67
3.1.1.1 nh hng phát trin hot đng kinh doanh ca SHB trong nm
2013 67
3.1.1.2 nh hng phát trin hot đng kinh doanh ca SHB trong thi
gian ti. 67
3.1.2 nhăhng phát trin hotăđng TTQT ca SHB trong thi gian ti . 68
3.1.2.1 i mi công ngh thanh toán ngân hàng . 68
3.1.2.2 V nghip v Ngân hàng quc t. 69
3.2 Gii pháp nhm hn ch ri ro trong TTQT ti SHB. 69
3.2.1 Các giiăphápăcăbn nhm qun lý riăroătrongăcácăphngăthc TTQT ch
yu ti SHB. 69
3.2.1.1 Gii pháp qun lý ri ro trong phng thc chuyn tin. 69
3.2.1.2 Gii pháp qun lý ri ro trong phng thc nh thu. 70
3.2.1.3 Gii pháp qun lý ri ro trong phng thc tín dng chng t. 70
3.2.2 Các giiăphápăđng b nhm qun lý ri ro trong TTQT ca SHB. 74
3.2.2.1 Gii pháp hn ch ri ro quc gia, ri ro chính tr pháp lý. 74
3.2.2.2 Gii pháp hn ch ri ro ngoi hi bng cách đa ếng hóa nghip v
kinh doanh ngoi t. 74
3.2.2.3 Gii pháp hn ch ri ro ếo các đi tác 75
3.2.2.4 Gii pháp nâng cao cht lng nhân s TTQT 77
3.2.2.5 Gii pháp v công ngh thông tin trong hot đng TTQT 77
3.3 Mt s kin ngh 78
3.3.1 i vi chính ph 78
3.3.1.1 Hoàn thin h thng pháp lý, chính sách trong TTQT 78
3.3.1.2 Tng cng qun lý th trng, giám sát hp đng kinh doanh: 79
3.3.1.3 Tng cng các bin pháp qun lý k thut an toàn trong thanh
toán xut nhp khu: 80
3.3.1.4 Nâng cao vai trò ca các đi s quán nc ngoài, có chính sách
phù hp khuyn khích các doanh nghip xut khu 81
Thang Long University Library
3.3.2 i vi Ngân hàng nhà nc 81
3.3.2.1 Xây dng h thng cnh báo nhng bin đng bt thng v tình
hình tài chính - kinh t 81
3.3.2.2 Chính sách cho vay ngoi t, qun lý ngoi hi, t giá cn điu
chnh kp thi. 82
3.3.2.3 Nâng cao cht lng hot đng ca trung tâm thông tin phòng
nga và x lý ri ro ca Ngân hàng Nhà nc (CIC) : 82
3.3.3 i vi SHB. 83
DANHăMCăVITăTT
SHB
HBB
Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn – Hà Ni
Ngân hàng thng mi c phn Nhà Hà Ni
TTQT
Thanh toán quc t
ICC
Phòng thng mi quc t
L/C
Th tín dng chng t
TMCP
Thng mi c phn
NHNN
Ngân hàng nhà nc
NHTM
Ngân hàng thng mi
WTO
T chc thng mi th gii (World Trade Organization)
SWIFT
Hip hi Tài chính vin thông liên ngân hàng
(Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication)
TTQT
Thanh toán quc t
XNK
Xut nhp khu
Thang Long University Library
DANHăMCăCỄCăBNGăBIU,ăHỊNHăV,ăăTH,ăCỌNGăTHC
S đ 1. 1: Quy trình nghip v chuyn tin 6
S đ 1. 2 Quy trình nghip v nh thu phiu trn 8
S đ 1. 3 Quy trình nh thu kèm chng t 8
S đ 1. 4: Quy trình thanh toán TDCT 11
th 2.1 Doanh s thanh toán quc t ti SHB 43
th 2. 2 Giá tr trung bình/ giao dch chuyn tin ti SHB 44
th 2. 3 Giá tr trung bình/ giao dch nh thu ti SHB 46
th 2.4 T trng các phng thc TTQT 48
Bng 2.1 Kt qu hot đng chuyn tin ti Ngân hàng SHB 44
Bng 2.2 Kt qu hot đng thanh toán nh thu ti SHB 45
Bng 2.3 Kt qu hot đng thanh toán TDCT hàng nhp khu ti SHB 47
Bng 2.4 Kt qu hot đng thanh toán TDCT hàng xut khu ti SHB 47
LIăMăU
Xu hng quc t hóa nn kinh t đư m ra cho nhân loi cánh ca giao lu đy
trin vng. Lch s đư chng minh rng không mt quc gia nào có th phát trin trong
s tách bit vi th gii bên ngoài, các nc đang xích li gn nhau thông qua chic
cu ni thng mi quc t.
Nhng lung chu chuyn hàng hóa, dch v và tin t đư to ra s gn kt vng
bn gia cung và cu nhng nc có trình đ kinh t khác nhau, ngày càng tr nên
phong phú, đa dng kéo theo s phc tp ngày càng ln trong mt xích cui cùng ca
quá trình trao đi – thanh toán quc t (TTQT). c xem là mt nhân t quan trng
thúc đy s phát trin ca thng mi quc t, hot đng thanh toán quc t đư không
ngng đc đi mi và hoàn thin nhm đáp ng nhu cu an toàn, thun tin và nhanh
chóng ca các giao dch thng mi.
Công tác thanh toán là khâu cui cùng ca mt quá trình sn xut và lu thông
hàng hóa. Thanh toán làm đc tt thì giá tr hàng hóa mi đc thc hin. Công tác
thanh toán quc t đc hình thành và phát trin trên c s phát trin ngoi thng ca
mt nc. n nay, thanh toán quc t đư tr thành mt trong nhng chc nng quan
trng nht ca các ngân hàng thng mi. Nu đc làm tt nó s góp phn thúc đy
ngoi thng phát trin, ngc li s làm kìm hưm s phát trin ca thng mi
thng mi quc t.
Cùng vi xu hng hi nhp ngày càng tng, các mi giao lu thng mi cng
ngày càng đc m rng. iu đó đt ra cho các ngân hàng thng mi phát trin các
dch v kinh t đi ngoi mt cách tng ng, trong đó không th không k đn hot
đng thanh toán quc t vi nhiu phng thc thanh toán đa dng và phong phú.
Tuy nhiên, thanh toán quc t cng nh các hot đng khác ca ngân hàng, tim
n nhiu ri ro vì s phc tp và đa dng ca các yu t quc t đem đn; đc bit, khi
mt s ngi cho rng hot đng thanh toán quc t mang li thu nhp hp dn nhng
ngân hàng không h phi b vn, càng làm cho h ch quan l là, bt chp nhng ri
ro tim tàng có th xy ra bt c lúc nào. Thc t cho thy, các doanh nghip ca Vit
Nam bc vào th trng th gii đa phn mi l, kinh nghim còn non tr. Trong
điu kin đó, các ngân hàng và các doanh nghip xut nhp khu (XNK) đư gp nhiu
khó khn khi phát sinh nhng ri ro trong vic thanh toán quc t (TTQT), có nhng
trng hp thit hi lên đn hàng triu đôla. Do vy, vic hoàn thin và phát trin công
tác TTQT là mt trong nhng mi quan tâm thng xuyên ca mi ngân hàng.
Thang Long University Library
Vì vy, vic nghiên cu mt cách có h thng các ni dung và bin pháp nhm
qun lý các ri ro trong các phng thc thanh toán quc t đ nâng cao hiu qu hot
đng TTQT ti ngân hàng phù hp vi yêu cu phát trin kinh t đi ngoi là mt nhu
cu khách quan và hp vi quy lut. Khóa lun vi đ tài “Gii pháp hn ch ri ro
trong thanh toán quc t ti ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn – Hà Ni” đem ti
mt cái nhìn rõ hn v thc trng hot đng ri ro thanh toán quc t ti ngân hàng
SHB t đó đa ra nhng gii pháp phù hp vi thc trng ca ngân hàng.
1. Mcăđíchănghiênăcu:
H thng hóa nhng kin thc, lý lun v thanh toán quc t và nhng ri ro
trong thanh toán quc t.
Phân tích thc trng ri ro trong phng thc thanh toán quc t ti NHTMCP
Sài Gòn – Hà Ni, t đó khái quát nguyên nhân gây ra ri ro này.
xut nhng gii pháp, kin ngh nhm hn ch ri ro và nâng cao cht lng
thanh toán quc t đi vi NHTMCP Sài Gòn- Hà Ni.
2. iătngăvƠăphmăviănghiêmăcu
i tng nghiên cu ca khóa lun là ri ro trong TTQT ti ngân hàng Thng
mi C phn Sài Gòn- Hà Ni (SHB).
Phm vi nghiên cu: t nm 2010 – 2012
3. Phngăphápănghiênăcu
Khóa lun s dng phng pháp duy vt bin chng và duy vt lch s. ng
thi khóa lun còn kt hp các phng pháp khoa hc khác nh: phân tích, so sánh,
thng kê và minh ha bng các bng biu, s liu.
4. Ktăcuăkhóaălun
Ngoài phn m đu và kt lun, ni dung khóa lun đc chia làm 3 chng:
Chngă1:ăLỦălunăchungăvăriăroătrongăhotăđngăthanhătoánăqucăt.
Chngă2:ăThcătrng văhotăđng riăroătrongăthanhătoánăqucătătiă
Ngân hàng TMCP Sài Gòn- HƠăNi.
Chngă3:ăGiiăphápănhmăhnăchăriăroătrongăthanhătoánăqucătătiă
Ngân hàng TMCP Sài Gòn- HƠăNi.
1
CHNGă1. LÝ LUN CHUNG V RI RO TRONG HOTăNG THANH
TOÁN QUC T
1.1 Tng quan v thanh toán quc t
1.1.1 Khái nim v thanh toán quc t
Trong bi cnh hi nhp kinh t toàn cu nh hin nay, các mi quan h kinh t,
chính tr, thng mi ngày càng phát trin mnh m và kt qu là hình thành nên các
khon thu và chi tin t quc t gia các đi tác các nc khác nhau. Các mi quan
h tin t này ngày càng mt phong phú, đa dng vi quy mô ngày càng ln. Chúng
góp phn to nên tình trng tài chính ca mi nc, có th trng thái bi thu hay bi
chi. Trong các mi quan h quc t, các đi tác các nc khác nhau, do vy có s
khác nhau v ngôn ng, cách xa nhau v đa lý nên vic thanh toán không th tin
hành trc tip vi nhau mà phi thông qua các t chc trung gian, đó chính là các ngân
hàng thng mi cùng vi mng li hot đng khp ni trên th gii.
Thanh toán quc t (TTQT) đư ra đi t rt lâu, nhng nó mi ch phát trin
mnh m vào cui th k 20 khi mà khi lng mua bán, đu t quc t và chuyn tin
quc t ngày càng gia tng, t đó làm cho khi lng các giao dch thanh toán qua
ngân hàng cng tng theo. Vic thanh toán qua ngân hàng làm gia tng vic s dng
đng tin ca các nc đ chi tr ln nhau. TTQT đư tr thành mt b phn không th
thiu trong hot đng ca nn kinh t ca các quc gia hin nay.
TTQT có th đc đnh ngha theo nhiu quan đim khác nhau, sau đây là trích
dn hai đnh ngha ca hai tác gi khác nhau v TTQT:
Th nht, theo GS.NGT inh Xuân Trình (1996), Thanh toán quc t trong
ngoi thng “Thanh toán quc t là vic thanh toán các ngha v tin t phát sinh có
liên quan ti các quan h kinh t, thng mi và các mi quan h khác gia các t
chc, các công ty và các ch th khác nhau ca các nc.”
Th hai, theo PGS Trm Th Xuân Hng (2002), Giáo trình Thanh toán quc
t: “Thanh toán quc t là quá trình thc hin các khon thi chi tin t quc gia thông
qua h thng ngân hàng trên th gii nhm phc v cho các mi quan h trao đi quc
t phát sinh gia các nc vi nhau.
TTQT là khâu rt quan trng trong quá trình thc hin buôn bán – trao đi hàng
hóa, dch v gia các nc. Nó phn ánh s vn đng có tính cht quy lut ca giá tr
trong quá trình chu chuyn hàng hóa tin t gia các quc gia và đc xem là khâu
cui cùng trong mt giao dch kinh t.
TTQT không ch đn thun ging hot đng thanh toán trong quan h giao dch
mua bán trong nc, mà TTQT rt phc tp. iu này là do TTQT có liên quan đn
Thang Long University Library
2
nhiu quc gia khác nhau, vi nhiu đng tin thanh toán khác nhau. Hn na, vic
thanh toán gia các nc đu phi tin hành thông qua các t chc tài chính trung
gian; vì vy, TTQT có nhng nét đc thù riêng.
1.1.2 iu kin trong thanh toán quc t
Trong quan h TTQT vic thc hin ngha v, quyn li gia các bên tham gia
đc quy đnh thành nhng đin kin bao gm: điu kin v tin t, v thi gian, v b
chng t và phng thc thanh toán.
1.1.2.1 iu kin v tin t
Là vic quy đnh thng nht s dng đn v tin t nào đ tính toán và thanh toán
trong các hp đng xut nhp khu, đng thi quy đnh phng thc x lý khi có s
bin đng v giá tr ca đng tin đó. Trong hp đng mua bán ngoi thng, đng
tin chn s dng ph thuc vào rt nhiu yu t nh: tng quan v th gia hai bên
mua bán, v trí ca đng tin thanh toán trên th trng quc t, đc bit là kh nng
đm bo hi đoái ca nó. Ngi ta có th chia thành hai loi tin sau:
ng tin tính toán (Account Currency): là loi tin đc dùng đ th hin giá
c và tính toán tng giá tr hp đng.
ng tin thanh toán (Payment Currency): là loi tin đc dùng đ chi tr n
nn, hp đng mua bán ngoi thng. ng tin thanh toán có th là đng tin
ca nc nhp khu, ca nc xut khu hoc có th là đng tin quy đnh
thanh toán ca nc th ba.
1.1.2.2 iu kin v đa đim thanh toán
a đim thanh toán đc quy đnh rõ ràng trong hp đng ký kt gia các bên.
a đim thanh toán có th là nc nhp khu hoc nc ngi xut khu hay có th
là mt thc th ba.
Tuy nhiên, trong TTQT gia các nc, bên nào cng mun tr tin ti nc
mình, ly nc mình làm đa đim thanh toán. S d nh vy vì thanh toán ti nc
mình thì có nhiu đim thun li. Ví d nh có th đn ngày tr tin mi phi chi tin,
đ đng vn nu là ngi nhp khu, hoc có th thu tin v nhanh nu luân chuyn
vn nhanh nu là ngi xut khu, hay có th to điu kin nâng cao đc đa v ca
th trng tin t nc mình trên th gii.
Trong thc t, vic xác đnh đa đim thanh toán là s so sánh lc lng gia hai
bên quyt đnh, đng thi còn thy rng nu dùng đng tin ca nc nào thì đa đim
thanh toán là nc y.
3
1.1.2.3 iu kin v thi gian thanh toán
ây là điu kin rt quan trng vì thi gian thanh toán càng ngn càng gim đc
ri ro thanh toán, tránh đc nhng bin đng v t giá, nh hng ln đn vic luân
chuyn vn và các khon thu nhp ca các bên. Trong điu kin v thi hn thanh toán
có th la chn mt trong ba cách quy đnh sau:
Tr tin trc: ngi mua tr cho ngi bán toàn b hoc mt phn tin hàng
trc khi nhn đc hàng. Tùy thuc vào th trng và tm quan trng ca
hàng hóa, thi hn sn xut, mi quan h gia các bên giao dch… đ đnh
xem mc tin ng trc nhiu hay ít. Trng hp này phng thc v th tài
chính ca ngi bán đc cng c và chc chn bán đc hàng.
Ri ro đi vi nhà xut khu (ngi bán): Nu nhà nhp khu không nhn
hàng, thì nhà xut khu phi chu chi phí qun lý, chi phí lu kho, tin bo
him, hoc phi ch hàng tr v (nu hàng đư gi đi), và tìm khách hàng
mua khác rt tn kém hay phi gim giá.
Ri ro đi vi nhà nhp khu (ngi mua): phng thc này đm bo cho
nhà xut khu nhn thanh toán trc khi giao hàng, ngc li đi vi nhà
nhp khu phi gánh chu nhng ri ro: hàng giao không đúng s lng và
cht lng nh cam kt, hoc nhà xut khu phá sn, không có hàng đ
giao, trng hp giá c th trng có xu hng tng lên, nhà nhp khu s
bán cho mt đi tác khác vi giá bán cao hn và chp nhn khon pht
trong hp đng nu thy có li cho mình.
Tr tin ngay: ly thi đim chuyn giao quyn s hu làm mc thì thanh toán
ngay bao gm:
Vic thanh toán din ra ngay khi ngi xut khu đt hàng hóa di quyn
đnh đot ca ngi mua nhng hàng hóa cha đc bc lên phng tin
vn ti.
Vic thanh toán din ra ngay khi ngi xut khu hàng hóa di quyn đnh
đot ca ngi mua trên phng tin vn ti.
Vic thanh toán din ra ngay khi ngi xut khu đt b chng t hàng hóa
di quyn đnh đot ca ngi mua.
Vic thanh toán din ra ngay sau khi nhà nhp khu nhn xong hàng hóa ti
ni quy đnh.
Trong trng hp này, ngi mua nhn hàng mà cha bit đc cht lng
ca hàng hóa nh th nào nhng bt buc phi tr tin cho ngi bán.
Thang Long University Library
4
Tr tin sau: Vic tr tin sau ca ngi mua đc thc hin trong các trng
hp sau:
Ngi mua tr tin sau bao nhiêu ngày k t khi nhn đc thông báo ca
ngi bán đư hoàn thành ngha v giao hàng ti ni quy đnh.
Ngi mua tr tin sau bao nhiêu ngày k t khi chp nhn hi phiu.
Ngi mua tr tin sau bao nhiu ngày k t ngày nhn đc b chng t.
Ngi mua tr tin sau bao nhiêu ngày k t ngày nhn hàng.
Ngi bán có th gp mt s ri ro trong trng hp ngi mua tr tin không
đúng hn, khó đòi tin ngi mua,
Vic tr tin hay không ph thuc vào thin chí ca nhà nhp khu, nhà nhp
khu có th sau khi nhn đc hàng nhng không tin hành chuyn tin, hoc c tình
dây da kéo dài thi hn tr tin đ chim dng vn ca nhà xut khu, quyn li ca
nhà xut khu không đc đm bo.
1.1.2.4 iu kin v phng thc thanh toán
iu khon phng thc thanh toán là b phn không th thiu cu thành hp
đng ngoi thng. La chn phng thc thanh toán phù hp là yu t chính góp
phn hn ch ri ro trong TTQT.
Thông thng, trong các giao dch kinh t và phi kinh t gia ngi c trú và
ngi không c trú thì ngui th hng và ngi tr tin không thanh toán trc tip
cho nhau mà thông qua h thng ngân hàng. Trong đó, ngi tr tin y thác cho ngân
hàng phc v mình làm th tc tr tin cho ngi th hng nc ngoài thông qua
ngân hàng đi lý, còn ngi th hng y thác cho ngân hàng phc v mình thu h
tin ngi mc n nc ngoài thông qua mt ngân hàng đi lý. vic thanh toán
din ra an toàn và chính xác thì bên y thác và ngân hàng nhn y thác phi tha thun
mt phng thc thanh toán quc t thích hp. Phng thc thanh toán quc t đó là
toàn b ni dung, điu kin và cách thc đ ngân hàng tin hành chuyn tin và tr tin
gia ngi c trú và ngi không c trú. Vic la chn mt phng thc thanh toán
phù hp phi đc hai bên xut khu và nhp khu bàn bc thng nht, ghi vào hp
đng ngoi thng.
Hin nay, có các phng thc thanh toán ch yu sau đây:
Phng thc thanh toán ng trc( Advanced payment).
Phng thc ghi s ( Open account).
Phng thc chuyn tin ( Remittance).
Phng thc nh thu ( Collection of payment).
5
Phng thc tín dng chng t ( Documentary credit).
1.1.2.5 iu kin v b chng t thanh toán:
B chng t mô t hàng hóa, dch v và toàn b quá trình thc hin hp đng.
Nhà xut khu phi lp b chng t xut trình đ chng minh vic giao hàng ca
mình. Nhà nhp khu s nhn hàng da trên b chng t nhà xut khu lp. Trong mt
s phng thc, vic quyt đnh thanh toán ch da vào b chng t nhà xut khu
trình. Vi mong mun hn ch ri ro trong thng mi, nhà nhp khu thng đòi hi
chng t đy đ v s lng, ni dung, hoàn ho đn tng chi tit và đôi khi c đn v
phát hành chng t. iu này có th làm gia tng chi phí, tn thi gian cho nhà xut
khu, thm chí đôi khi nhà xut khu không th thc hin đc. Vì vy, ngay t thi
đim ký hp đng các bên cn phi quy đnh rõ ràng v b chng t thanh toán đ quá
trình mua bán đc din ra thun li.
1.1.3 Mt s phngăthc thanh toán quc t thông dng
Phng thc TTQT là toàn b quá trình, điu kin, quy đnh mà ngi mua thc
hin đ tr tin và nhn hàng còn ngi bán nhn tin và giao hàng trong thng mi
quc t.
Có nhiu phng thc TTQT khác nhau và la chn phng thc phù hp đ áp
dng ph thuc vào yêu cu ca ngi nhp khu. ó là yêu cu v cht lng, s
lng hàng hóa và thi gian đc nhn hàng. Bên cnh đó còn ph thuc vào mc đ
tin tng gia ngi mua và ngi bán.
Hin nay, ngi ta áp dng ch yu ba phng thc TTQT sau đây:
1.1.3.1 Phng thc chuyn tin (Remittance):
Phng thc chuyn tin là phng thc thanh toán mà trong đó mt khách hàng
(ngi tr tin, ngi mua hàng, ngi nhp khu, ) yêu cu ngân hàng phc v mình
chuyn mt s tin nht đnh cho ngi hng li (ngi bán, ngi xut khu, ngi
cung cp dch v, ) mt thi đim nht đnh. Ngân hàng chuyn tin phi thông qua
đi lý ca mình nc ngi hng li đ thc hin nghip v chuyn tin.
(Ngun: GS.NGT inh Xuân Trình (2006) Giáo trình thanh toán quc t trong
ngoi thng)
Có hai phng tin chuyn tin là:
Chuyn tin bng th (Mail Transfer – MT): hình thc chuyn tin mà lnh
thanh toán ca ngân hàng chuyn tin đc chuyn bng th cho ngân hàng
tr tin. Phng tin này chi phí thp nhng tc đ thanh toán chm nên ít
s dng.
Thang Long University Library
6
Chuyn tin bng đin (Telegraghic Transfer – T/T): hình thc chuyn tin
mà trong đó lnh thanh toán ca ngân hàng chuyn tin đc th hin trong
ni dung mt bc đin tín gi cho ngân hàng tr tin. Phng tin này chi
phí cao nhng tc đ x lý nhanh, có li cho nhà xut khu.
Có hai dng đin là Telex và SWIFT (Society for Worldwide Interbank Financial
Tecomminucation). Bây gi ngi ta ch yu chuyn tin thông qua mng SWIFT do
u đim là chuyn thông tin thanh toán vi giá thành thp, an toàn, không s dng
chng t và thông tin đc truyn trc tip t ngân hàng đn ngân hàng.
Các bên tham gia phng thc chuyn tin gm:
Ngi tr tin (ngi mua, ngi mc n) hoc ngi chuyn tin (ngi
đu t, kiu bào chuyn tin v nc hay ngi chuyn kinh phí ra ngoài
nc): là ngi yêu cu ngân hàng chuyn tin ra nc ngoài.
Ngi hng li (ngòi bán, ch n, ngi tip nhn vn đu t) hoc bt
k ai do ngi chuyn tin ch đnh.
Ngân hàng chuyn tin là ngân hàng phc v ngi chuyn tin.
Ngân hàng tr tin là ngân hàng tr tin cho ngi hng li, là ngân hàng
đi lý hay chi nhánh ca ngân hàng chuyn tin.
Quy trình nghip v
Săđă1.ă1:ăQuyătrìnhănghipăvăchuynătin
(3)
(4) (2)
(1)
(1) Giao dch thng mi.
(1) Giao dch thng mi
(2) Vit đn yêu cu chuyn tin (bng th hoc bng đin) cùng vi y nhim
chi (nu có tài khon m ti ngân hàng)
(3) Ngân hàng chuyn tin làm th tc chuyn tin qua ngân hàng đi lý, ngân
hàng tr tin.
(4) Ngân hàng đi lý chuyn tin và gi báo có cho ngi bán.
Ng©n hµng tr¶ tiÒn
( Paying Bank )
Ng©n hµng chuyÓn tiÒn
( Remitting Bank )
Ng-êi thô h-ëng
( Beneficiary )
Ng-êi chuyÓn tiÒn
( Remitter )
7
Nhnăxét:
Phng thc chuyn tin là phng thc thanh toán mà ngi chuyn tin và
ngi nhn tin thanh toán trc tip vi nhau, ngân hàng đóng vai trò trung gian thanh
toán theo y nhim và hng phí dch v, vì th ít chu ri ro tr khi ngân hàng cp tín
dng cho ngi có hp đng thanh toán. Thanh toán bng phng thc này ch yu
đc áp dng trong trng hp hai bên mua bán có uy tín và tin tng ln nhau.
Vì đây là phng thc thanh toán đn gin nên khá ph bin trong nhng giao
dch TMQT kim ngch nh, và nó chính là phng thc h tr cho các phng thc
TTQT khác.
Các yêu cu v chuyn tin
- Mun chuyn tin phi có giy phép ca B ch qun hoc B tài chính, hp
đng mua bán ngoi thng, b chng t, y nhim chi ngoi t và phí
chuyn tin.
- Trong đn chuyn tin cn ghi đy đ tên, đa ch ca ngi hng li, s
tin tài khon nu ngi hng li yêu cu, s ngoi t, loi ngot t, lý do
chuyn tin và nhng yêu cu khác, sau đó ký tên và đóng du.
1.1.3.2 Phng thc nh thu (Collection of payment)
Phng thc nh thu là phng thc thanh toán mà ngi bán sau khi hoàn
thành ngha v giao hàng s ký hi phiu đòi tin ngi mua, nh ngân hàng thu h s
tin ghi trên t hi phiu đó.
(Ngun: GS.NGT inh Xuân Trình (2006) Giáo trình thanh toán quc t trong
ngoi thng)
Có hai loi nh thu:
Nh thu phiu trn (Clean collection): là phng thc mà ngi bán nh ngân
hàng thu h tin hi phiu ngi mua, nhng không kèm theo điu kin.
Nh thu kèm chng t (Documentary collection): là phng thc ngi bán
sau khi hoàn thành ngha v giao hàng, lp b chng t thanh toán nh thu
(chng t gi hàng và hi phiu) và nh ngân hàng thu h t hi phiu đó vi
điu kin là ngi mua tr tin hoc chp nhn tr tin thì ngân hàng mi trao
toàn b chng t gi hàng cho ngi mua đ h nhn hàng.
Theo điu kin D/P (Documnentary Against Payment): ngi mua tr tin
hi phiu thì ngân hàng mi trao b chng t gi hàng cho h.
Theo điu kin D/A (Documnentary Against Acceptance): hành đng tr
tin đc thay bng hành đng chp nhn tr tin. Trng hp này dùng
cho vic bán chu hàng ngn ngày ca ngi bán cho ngi mua.
Thang Long University Library
8
Các bên tham gia:
Ngi xut khu (Drawer): ngi ký phát hi phiu.
Ngi nhp khu (Drawee): ngi thanh toán hi phiu.
Ngân hàng chuyn chng t ( Remitting Bank): ngân hàng phc v ngi
xut khu và nhn s y thác ca ngi bán, làm th tc chuyn chng t
ti ngân hàng phc v ngi nhp khu.
Ngân hàng thu h ( Collecting Bank): ngân hàng đi lý hoc chi nhánh ca
ngân hàng chuyn chng t, nc ngi nhp khu làm nhim v thu h
tin.
Các ngân hàng ch có trách nhim thc hin y thác nh thu ca khách hàng ch
không có bt k ngha v hay cam kt nào trong vic thanh ttoán cho nhà nhp khu.
Quy trình nghip v nh thu đc th hin trong s đ sau:
Săđă1.ă2 Quyătrìnhănghipăvănhăthu phiuătrn
(1) Nh thu hi phiu
(2) (3) òi tin ngi mua
(4)Ngi mua tr tin cho ngi bán
Nhnăxétă
Phng thc nh thu phiu trn không đc áp dng nhiu trong thanh toán v
mu dch, vì nó không đm bo quyn li cho ngi bán do ngi mua hoàn toàn tách
ri khi khâu thanh toán, ngi mua có th nhn hàng và không tr tin hoc chm tr
tin. i vi ngi mua áp dng phng thc này cng có điu bt li vì nu hi
phiu đn sm hn chng t, ngi mua phi tr tin ngay trong khi không bit vic
giao hàng ca ngi bán có đúng hp đng hay không.
9
Săđă1.ă3 Quyătrìnhănhăthuăkèmăchngăt
(1) Ngi bán sau khi gi hàng cho ngi mua, lp b chng t nh ngân
hàng thu h tin. B chng t gm hi phiu và các chng t gi hàng
kèm theo.
(2) Ngân hàng phc v ngi bán y thác cho ngân hàng đi lý ca mình
nc ngoài nh thu tin.
(3) Ngân hàng đi lý yêu cu ngi mua tr tin. Ngân hàng ch trao chng t
gi hàng cho ngi mua nu ngi mua tr tin hoc chp nhn hi phiu.
(4) Ngân hàng đi lý chuyn tin cho ngi bán thông qua ngân hành chuyn
chng t.
Nhnăxét:
Trong nh thu kèm chng t, ngi y thác cho ngân hàng ngoài vic thu tin h
còn nh ngân hàng khng ch chng t gi hàng đi vi ngi mua, nh đó quyn li
ca ngi bán đc đm bo hn. ây là s khác bit c bn gia nh thu kèm chng
t và nh thu phiu trn. Tuy vy, nh thu kèm chng t có mt s mt yu. Ngi
bán thông qua ngân hàng mi khng ch đc quyn đnh đot hàng hóa ca ngi
mua ch cha khng ch đc vic tr tin ca ngi mua. Ngi mua có th kéo dài
vic tr tin bng cách cha nhn chng t hoc có th không tr tin cng đc khi
tình hình th trng bt li vi h. Vic tr tin thng quá chm chp t lúc giao
hàng đn lúc nhn tin có th kéo dài vài tháng hoc na nm. Trong phng thc này
ngân hành ch đóng vai trò là ngi trung gian thu tin h còn không có trách nghim
v vic tr tin ca ngi mua.
1.1.3.3 Phng thc tín dng chng t (Letter of Credict)
Phng thc tín dng chng t (còn gi tt là L/C) là mt s tha thun, trong đó
mt ngân hàng (ngân hàng m th tín dng) theo yêu cu ca khách hàng (ngi yêu
cu m th tín dng) s tr mt s tin nht đnh cho mt ngi th 3 (ngi hng
li s tin ca th tín dng) hoc chp nhn hi phiu do ngi này ký trong phm vi
Thang Long University Library
10
s tin đó khi ngi này xut trình cho ngân hàng mt b chng t thanh toán phù hp
vi nhng quy đnh đ ra trong th tín dng.
(Ngun: GS.NGT inh Xuân Trình (2006) Giáo trình thanh toán quc t trong
ngoi thng)
Các bên tham gia:
- Ngi yêu cu m L/C ( Applicant): ngi nhp khu hoc ngi mua.
- Ngi th hng L/C ( Beneficiary): ngi xut khu hoc ngi đc ch
đnh th hng L/C.
- Ngân hàng phát hành ( Issuing Bank): ngân hàng phát hành L/C theo yêu cu
ca ngi xin m L/C.
- Ngân hàng thông báo ( Advising Bank): ngân hàng đc ngân hàng phát hành
yêu cu thông báo L/C.
- Ngân hàng đc ch đnh ( Nominated Bank): ngân hàng mà đó L/C có giá
tr thanh toán hoc chit khu hoc chp nhn thanh toán.
Tùy tng trng hp còn có th có thêm ngân hàng xác nhn, ngân hàng hoàn
tr…
- Ngân hàng xác nhn ( Confirming Bank): ngân hàng cam kt thanh toán cho
nhà xut khu thay cho ngân hàng phát hành L/C, áp dng khi ngi th hng không
tin tng kh nng thanh toán ca ngân hàng phát hành L/C.
- Ngân hàng hoàn tr ( Reimbursing Bank): ngân hàng đc ngân hàng phát
hành y nhim thc hin thanh toán L/C cho ngân hàng đc ch đinh thanh toán hoc
chit khu, áp dng khi ngân hàng phát hành và ngân hàng đc ch đnh thanh toán
không có quan h tài khon.
Quy trình nghip v tín dng chng t đc th hin qua s đ sau:
11
Săđă1.ă4: Quy trình thanh toán TDCT
(8)
(7)
(2)
(3) (5) (6) (1) (9) (10)
(4)
(Hp đng)
(1) Sau khi ký hp đng thng mi quc t, ngi mua yêu cu ngân hàng ca
mình m mt th tín dng đng thi np tin l phí và tin ký qu m th tín dng đ
đm bo sau này phi thanh toán s tin còn li ca kim ngch th tín dng.
(2) Ngân hàng ca ngi mua thông báo cho ngân hàng ca ngi bán v vic
m th tín dng.
(3) Ngân hàng ca ngi bán thông báo cho ngi bán v vic đư m th tín
dng.
(4) Ngi bán kim tra th tín dng,nu thy phù hp vi hp đng s tin hành
giao hàng.
(5) Sau khi giao hàng,ngi bán thu thp b chng t thanh toán và xut trình
cho ngân hàng phc v ngi xut khu.
(6) Ngân hàng phc v nhà xut khu nu đóng vai trò là ngân hàng thanh toán
s kim tra b chng t, nu hp l s tin hành thanh toán.
(7) Ngân hàng phc v nhà xut khu trao chng t cho ngân hàng phc v nhà
nhp khu.
(8) Ngân hàng phc v nhà nhp khu kim tra b chng t, nu phù hp vi
L/C thì hoàn tr tin cho ngân hàng thông báo.
(9) Ngân hàng phc v nhà nhp khu thông báo cho nhà nhp khu bit b
chng t đư đn và đ ngh h làm th tc thanh toán.
(10) Ngi nhp khu kim tra b chng t, nu thy phù hp có th thanh toán
hoc chp nhn thanh toán. Ngân hàng trao li b chng t cho ngi nhp khu đ đi
nhn hàng.
Ngân hàng thông báo
(Advising Bank)
Ngân hàng phát hành
(Issuing Bank)
Ngiăthăhng
(Beneficiary)
Ngiăyêuăcuămăth
tínădng
(Applicant)
Thang Long University Library
12
Nhnăxét:
Các chi phí trong phng thc tín dng chng t là rt cao so vi các phng
thc thanh toán khác. Thông thng có các loi chi phí nh phí m L/C, phí sa đi
L/C, phí thc hin L/C, Tuy nhiên đây cng là phng thc thanh toán an toàn nht
trong 3 phng pháp đc trình bày trong khóa lun này. Phng thc tín dng chng
t nên s dng trong các trng hp mà bên mua và bên bán cha có s tin cy ln
nhau hoc là nhng giao dch vi quy mô thanh toán ln.
1.1.4 Vai trò ca thanh toán quc t:
1.1.4.1 Vai trò ca thanh toán quc t đi vi nn kinh t:
TTQT ra đi t các quan h kinh t đi ngoi và bn thân nó thúc đy s phát
trin ca các quan h kinh t đi ngoi. TTQT là cu ni trong mi quan h kinh t đi
ngoi, không có hot đng TTQT thì không có hot đng kinh t đi ngoi. TTQT
thúc đy hot đng kinh t đi ngoi phát trin. Vic t chc TTQT đc tin hành
nhanh chóng, an toàn, chính xác, s làm cho các nhà sn xut yên tâm và đy mnh
XNK ca mình, nh đó thúc đy hot đng kinh t đi ngoi phát trin, đc bit là
hot đng ngoi thng.
ng thi, hot đng TTQT góp phn hn ch ri ro trong quá trình thc hin
hp đng kinh t đi ngoi. Trong hot đng TTQT, do v trí đa lý các đi tác xa nhau
nên tìm hiu kh nng tài chính, kh nng thanh toán ca ngi mua gp nhiu khó
khn. Nu t chc tt công tác TTQT thì s giúp cho các nhà kinh doanh hàng hóa
XNK hn ch đc ri ro trong quá trình thc hin hp đng kinh t đi ngoi.
Vì vy, TTQT đóng mt vai trò quan trng trong vic thc hin quá trình hi
nhp ca mt quc gia đi vi phn còn li ca Th gii.
1.1.4.2 Vai trò ca thanh toán quc t đi vi các NHTM:
i vi h thng ngân hàng thng mi (NHTM), TTQT là dch v mang li li
nhun cao. Nghip v TTQT có mi qun h tng h và to điu kin phát trin các
hot đng kinh doanh khác ca ngân hàng nh: kinh doanh ngoi t, tài tr ngoi
thng, bo lưnh, đu t, ngân qu, Và cùng vi các nghip v này, hot đng
TTQT đư m rng phm vi giao dch, nâng cao kh nng cnh tranh ca ngân hàng ra ngoài
tr s hành chính ca nó.
Trong xu th toàn cu hóa các hot đng mu dch tài chính hin nay, ngi ta
th ch hóa mt s nghip v TTQT. Mt s lut ch yu chi phi hot đng ca
TTQT nh sau: Phòng thng mi quc t (ICC) đư ban hành “Quy tc và thc hành
thng nht v tín dng chng t” gi tt là UCP. Bn UCP600 là bn mi nht hin
nay đc áp dng chính thc vào ngày 01/07/2007 (hin nay các ngân hàng đang s
dng song song c hai bn UCP500 và UCP600); đi vi nghip v nh thu ICC đư
13
son tho “Quy tc thng nht v nghip v nh thu” gi tt là URC (bn đu in 1956
bn 522 áp dng t 01/01/1996 là bn mi nht), ngoài ra còn có nhng công c hay
thông l quc t khác đc áp dng to mt bc thông thoáng mi và đa dng hn
cho công c thanh toán trong hot đng TTQT.
1.2 Ri ro trong thanh toán quc t:
1.2.1 Khái nim ri ro
Có th nói ri ro tn ti khp mi lnh vc trong cuc sng, hin din hu ht
trong mi hot đng ca con ngi. Khi có ri ro, ngi ta không th d đoán chính
xác kt qu, và s hin din ca mi ri ro gây nên s bt đnh. Nguy c ri ro s phát
sinh bt c khi nào mt hành đng dn đn kh nng đc hay mt không th đoán
trc. Vy ri ro là gì?
Quan đim v ri ro có hai trng phái ln: đó là trng phái truyn thng (hay
còn gi là trng phái tiêu cc) và trng phái trung hòa. Theo trng phái truyn
thng, ri ro là nhng thit hi, mt mát, nguy him hoc các yu t liên quan đn
nguy him, khó khn, hoc điu không chc chn có th xy ra cho con ngi. i
din ca trng phái này, t đin Oxford cho rng ri ro là kh nng gp nguy him
hoc b đau đn thit hi…. Trong khi đó, theo cách nhìn ca trng phái trung hòa,
ri ro là s bt trc có th đo lng đc. Theo Allan Willett, mt đi biu ca trng
phái trung hòa, thì ri ro là s bt trc có liên quan đn vic xut hin nhng bin c
không mong đi.
Mi quan đim hay khái nim trên s dng nhng ngôn t khác nhau nhng đu
có đim chung là đ cp đn mt hay mt chui s kin mà nó xy ra s to ra các tn
tht hoc đem li nhng c hi. Trong phm vi nghiên cu ca đ tài, tác gi ch xét
ri ro đây nh là các bin c có th gây nh hng xu đn quá trình hot đng kinh
doanh ca các ngân hàng thng mi, làm gim hiu qu hot đng ca ngân hàng. T
đó đa ra các gii pháp hn ch ri ro nhm ngn chn các tn tht trong hot đng
ca ngân hàng.
1.2.2 Ri ro trong TTQT
Ri ro trong hot đng thng mi quc t ca ngân hàng thng mi là vn đ
xy ra ngoài ý mun trong quá trình tin hành hot đng TTQT và nh hng xu ti
hình nh v hot đng kinh doanh ca ngân hàng.
Trong quá trình tin hành hot đng TTQT, ri ro xy ra khi quyn li ca mt
bên tham gia b vi phm. Ri ro không ch đc hiu theo ngha hp là vic chng t
không đc thanh toán, mà còn đc hiu rng là bt kì s chm tr nào trong các
Thang Long University Library
14
khâu ca quá trình TTQT. Ri ro có th xy ra vi tt c các bên tham gia vi nhiu
nguyên nhân khác nhau.
1.2.3 Mt s loi ri ro trong thanh toán quc t.
1.2.3.1 Ri ro pháp lý
Mi hot đng thanh toán ca NHTM đu phi da trên các yu t pháp lý, đi
vi TTQT thì li càng cn thit. Có th nói, nu không có yu t pháp lý thì không có
hot đng TTQT đi vi các NHTM. Do vy, nhóm này tác đng trc tip đn hot
đng TTQT ca NHTM.
Ri ro pháp lý là do thc hin các giao dch không đúng lut gây nên tn tht,
kin cáo ca các bên tham gia TTQT. Ri ro pháp lý trong TTQT bao gm ri ro v
chính sách và ri ro trong quá trình áp dng và thc thi các quy đnh trong và ngoài
nc liên quan đn TTQT.
Ri ro chính sách là loi ri ro liên quan đn pháp lut, thông l quc t, chính
sách t giá, lưi sut, các rào cn thng mi nh: chng bán phá giá, thu quan, cm
hoc hn ch XNK… làm nh hng đn nhiu ch th.
- Pháp lut và chính sách liên quan ti hot đng TTQT
Hành lang pháp lý đng b có tác dng thúc đy hot đng thng mi và TTQT,
ngc li s cha hoàn chnh ca hành lang pháp lý to nên s b đng, không có c
s đ gii quyt các tranh chp, quyn li ca các bên cng không đc bo v. ây là
loi ri ro mang tính xư hi hoá cao.
- Các rào cn thng mi
Rào cn thng mi là nhng bin pháp nhm hn ch hoc cn tr giao dch
XNK hàng hóa ca Chính ph mt quc gia hoc mt đi tng nht đnh nào đó, các
bin pháp đó là: cm vn kinh t, ch đ qun lý ngoi hi, chính sách hn ch XNK
vi nhng mt hàng hoc thi trng c th, các bin pháp chng bán phá giá…
Tt c các bin pháp nói trên đu nh hng ti quá trình thc hin giao dch
TTQT ca doanh nghip, cn tr vic thanh toán tin, khó khn khi thông quan hàng
hóa XNK, đt thêm nhiu th tc và điu kin ràng buc doanh nghip phi thc hin.
Ri ro pháp lý là mt trong nhng ri ro ln nht hin nay, tn tht ca chúng là
ht sc nng n và khó phòng nga. Loi ri ro này có nguy c tng cao khi hi nhp
tr nên sâu hn bi khi đó hot đng TTQT s chu nh hng tác đng ca nhiu
quc gia hn.
1.2.3.2 Ri ro tác nghip
Ri ro tác nghip là ri ro xy ra trong quá trình thc hin nghip v. Trong
nghip v tín dng chng t, ri ro tác nghip xy ra phn ln là do trình đ ca cán