giải pháp mở rộng quy mô vốn chủ sở hữu cho ngân hàng thương mại cổ phần của việt nam

BăGIỄOăDCăÀOăTO
TRNGăIăHCăTHNGăLONG
o0o
KHịAăLUNăTTăNGHIP
 TÀẤ:
GIIăPHỄPăMăRNGăQUYăMỌăVNăCHăSăHUă
CHOăNGỂNăHÀNGăTHNGăMIăCăPHNăCA
VITăNAM
SINH VIểNăTHCăHIN :ăNGUYNăTHANHăNGA
MÃ SINH VIÊN : A15256
CHUYÊN NGÀNH : TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG
HÀăNIă- 2013


BăGIỄOăDCăÀOăTO
TRNGăIăHCăTHNGăLONG
o0o
KHịAăLUNăTTăNGHIP
 TÀẤ:
GIIăPHỄPăMăRNGăQUYăMỌăVNăCHăSăHUă
CHOăNGỂNăHÀNGăTHNGăMIăCăPHN CA
VITăNAM
Giáo viên hngădnă:ăThs.ăPhmăThăBoăOanh
Sinh viên thcăhin :ăNguynăThanhăNga
Mã sinh viên : A15256
Chuyên ngành : Tài chính - Ngân hàng
HÀăNIă- 2013
Thang Long University Library

LIăCMăN

 hoàn thành đc khóa lun tt nghip này ngoài s c gng ca bn thân, em
còn nhn đc s quan tâm giúp đ ca rt nhiu cá nhân và các tp th. Qua đây, em
xin gi li cm n chân thành ti Ban giám hiu và các thy cô giáo trng i hc
Thng Long, đc bit là các thy cô giáo trong Khoa Kinh t - Qun lỦ đã tn tình
truyn đt kin thc cho chúng em trong sut thi gian hc tp ti trng, đng thi
to mi điu kin thun li trong quá trình thc hin khóa lun.
Em xin bày t lòng bit n sâu sc ti cô giáo, Thc s Phm Th Bo Oanh –
ngi đã dành nhiu thi gian tâm huyt đ hng dn, đnh hng ch bo, theo dõi
và giúp đ em tn tình trong quá trình nghiên cu đ tài đ có th hon thành tt khóa
lun này.
Mc dù bn thân em đã ht sc c gng song trình đ còn có hn, hiu bit cha
sâu sc nên khóa lun không th tránh khi nhng hn ch và thiu sót. Em rt mong
nhn đc s ch bo quỦ báu ca các thy các cô.
Em xin chân thành cm n!

Sinh viên thc hin

Nguyn Thanh Nga


MCăLC
Trang
CHNGă1. LụăLUNăCăBNăVăVNăCHăSăHUăCAăNGỂNăHÀNGă
THNGăMIăCăPHN. 1
1.1. NgơnăhƠngăthngămiăcăphn 1
1.1.1. Khái nim 1
1.1.2. c đim và vai trò ca ngân hàng thng mi c phn 3

1.1.2.1. c đim ca ngân hàng thng mi c phn 3
1.1.2.2. Vai trò ca ngân hàng thng mi c phn 5
1.1.3. Các ri ro trong hot đng kinh ếoanh ca ngân hàng thng mi c phn . 6
1.2. VnăchăsăhuăcaăngơnăhƠngăthngămiăcăphn 8
1.2.1. Khái nim vn ch s hu 8
1.2.2. c đim và vai trò ca vn ch s hu 9
1.2.2.1. c đim ca vn ch s hu 9
1.2.2.2. Vai trò ca vn ch s hu 10
1.2.3. Phân loi vn ch s hu 11
1.2.3.1. Phân loi theo s hình thành ca vn 11
1.2.3.2. Phân loi theo hip c Basel 15
1.3. ánhăgiáăkhănngămărngăquyămôăvnăchăsăhuăcaăngơnăhƠngăthngămiă
căphn 16
1.3.1. Khái nim m rng quy mô vn ch s hu 16
1.3.2. Ý ngha ca vic m rng quy mô vn ch s hu 17
1.3.3. Các ch tiêu đánh giá kh nng m rng quy mô vn ch s hu 18
1.3.3.1. H s gia vn t có vi tng tin gi 18
1.3.3.2. H s gia vn t có so vi tng tài sn Có 18
1.3.3.3. H s vn t có trên tài sn Có ri ro (Car) 19
1.3.3.4. T sut li nhun vn ch s hu (ROE) 20
1.3.3.5. H s thu nhp so vi tng vn ch s hu 21
1.3.3.6. H s tng thu lãi so vi vn ch s hu 21
1.3.4. Các nhân t nh hng đn vic tng quy mô vn ch s hu ca ngân hàng
thng mi c phn 21
1.3.4.1. Nhân t khách quan 21
Thang Long University Library


1.3.4.2. Nhân t ch quan 23
1.4. KinhănghimăQucătătrongătngăvnăchăsăhuăcaăngơnăhƠngăthngămiăcă

phn 23
1.4.1. Kinh nghim Quc t 23
1.4.1.1. Trung quc 24
1.4.1.2. Thái Lan 25
1.4.1.3. Ba Lan 26
1.4.1.4. Mt s kinh nghim sáp nhp ngân hàng trên Th gii 27
1.4.2. Bài hc cho Vit Nam 28
CHNGă2. THCă TRNGă VNă CHă Să HUă TIă CỄCă NGỂNă HÀNGă
THNGăMIăCăPHNăVITăNAM 31
2.1. KháiăquátătìnhăhìnhăkinhătăVităNam 31
2.2. KháiăquátăvăhăthngăngơnăhƠngăthngămiăVităNam 35
2.2.1. Quá trình hình thành và phát trin ngân hàng thng mi 35
2.2.2. ả thng ca ngân hàng thng mi 35
2.2.3. Tình hình hot đng kinh ếoanh ca các ngân hàng thng mi c phn 37
2.3. TìnhăhìnhăvnăchăsăhuăcaăcácăngơnăhƠngăthngămiăcăphnăVităNam 42
2.3.1. Tình hình vn ch s hu ca các ngân hàng thng mi nhà nc đã c
phn hóa 44
2.3.2. Tình hình vn ch s hu ca các ngân hàng thng mi c phn 50
2.3.3. Các ch tiêu đánh giá kh nng m rng quy mô vn ch s hu ca các
ngân hàng thng mi c phn Vit Nam 55
2.3.3.1. Vn ch s hu vi tng tin gi 55
2.3.3.2. Vn ch s hu trong quan h vi tng tài sn Có 56
2.3.3.3. Vn ch s hu trong quan h vi tài sn Có ri ro 58
2.3.3.4. H s thu nhp trên vn ch s hu 60
2.3.3.5. H s ROE 61
2.3.3.6. H s tng lãi so vi vn ch s hu 63
2.3.4. ánh giá kh nng gia tng quy mô vn ch s hu ca các ngân hàng
thng mi Vit Nam 64
2.3.4.1. Các kt qu đt đc 64
2.3.4.2. Nhng hn ch còn tn ti 65

2.3.4.3. Nguyên nhân ca hn ch 66
CHNGă3. MTăSăGIIăPHỄPăGIAăTNGăVNăCHăSăHUăCHOăCỄCă
NGỂNăHÀNGăCăPHNăCAăVITăNAM 70
3.1. nhăhngăcaănhƠăncăvătngăquyămôăvnăchăsăhuăchoăcácăngơnăhƠngă
thngămiăcăphnăVităNam 70
3.1.1. Xu hng phát trin ca th trng ngân hàng 70
3.1.2. Mt s đnh hng ca nhà nc trong vic tng quy mô vn ch s hu cho
các ngân hàng thng mi c phn 71
3.2. Mtăsăbinăphápănơngăcaoăvnăchăsăhu 71
3.2.1. Phát hành c phiu, trái phiu 71
3.2.2. ảp nht, sáp nhp 73
3.2.3. Tng li nhun tích ly 74
3.2.4. Thu hút các đi tác chin lc 75
3.2.5. Xác đnh các tiêu chí đánh giá hiu qu s ếng vn t có tng thêm rõ ràng
và chi tit hn 76
3.2.6. Xây ếng chin lc kinh ếoanh trên c s tình hình thc t, s ếng vn
tng thêm có hiu qu 76
3.3. Mtăsăkinăngh 78
3.3.1. Kin ngh vi Chính ph 78
3.3.2. Kin ngh vi Ngân hàng Nhà nc 79
3.3.2.1. Tht cht vic cp phép thành lp ngân hàng mi 79
3.3.2.2. Tng t l s hu ca các nhà đu t nc ngoài trong lnh vc ngân hàng . 80
3.3.2.3. C cu li h thng ngân hàng thng mi c phn 81
3.3.2.4. Tng cng kim tra, giám sát tình hình s dng vn t có tng thêm 81
Thang Long University Library


DANHăMCăVITăTT

KỦăhiuăvitătt
Tênăđyăđ
ACB
Ngân hàng Thng mi C phn Á Châu
ATM
Automated Teller Machine (Máy rút tin t đng)
BID, BIDV
Ngân hàng đu t và phát trin Vit Nam
BOT
Ngân hàng Thái Lan
CTCK
Công ty chng khoán
CTG
Vietinbank (Ngân hàng thng mi c phn Công
thng Vit Nam)
CLTGH
Chênh lch t giá hi đoái
CLGLTS
Chênh lch đánh giá li tài sn
CCB
China Construction bank
Car
Capital Adequacy Ratio (h s đm bo an toàn vn)
EIB
Ngân Hàng tng mi c phn Xut Nhp Khu Vit
Nam
IBO
Initial Public Offering (phát hành c phiu công
chúng ln đu)
MBB

Ngân hàng Thng mi C phn Quân đi
MHB
Ngân hàng Phát trin nhà đng bng sông Cu Long
NHNN
Ngân hàng Nhà nc
NHTM
Ngân hàng thng mi
NHTMCP
Ngân hàng thng mi c phn
NHTW
Ngân hàng Trung ng
OCBC
Oversea Chinese Banking Corporation Ltd
ODA
Official Development Assistance


KỦăhiuăvitătt
Tênăđyăđ
PNB
Punjab National Bank
RRTD
Ri ro tín dng
RRTK
Ri ro thanh khon
SHB
Ngân hàng Thng mi C phn Sài Gòn-Hà Ni
SCB
Ngân hàng Thng mi C phn Sài Gòn
TDVCP

Thng d vn c phn
RHB
Radiologic Health Branch
TSC
Tài sn Có
TSCRR
Tài sn Có ri ro
TMCP
Thng mi c phn
VCSH
Vn ch s hu
VCB
Vietcombank (Ngân hàng thng mi c phn Ngoi
thng Vit Nam)
VPbank
Ngân hàng thng mi c phn Vit Nam Thnh
Vng
VL
Vn điu l
VND
Vit Nam đng
Westernbank
Ngân hàng thng mi c phn Phng Tây
Thang Long University Library


DANHăMCăCỄCăBNGăBIU,ăHỊNHăV,ăăTH

BNG
Bng 1.1 T l đóng góp ca VCSH và Tài sn ca các tp đoàn tài chính 27

Bng 2.1 Tng trng ch s giá tiêu dùng (CPI) 2007 – 2012 33
Bng 2.2 Tình hình n xu ca mt s ngân hàng cui nm 2012 và 37
Bng 2.3 So sánh tình hình cho vay và huy đng ca các ngân hàng 38
Bng 2.4 H s NIM ca mt s ngân hàng 40
Bng 2.5 So sánh thc hin quỦ 1/2013 vi k hoch nm ca mt s ngân hàng 41
Bng 2.6 H s NNIM ca mt s ngân hàng 42
Bng 2.7 Tình hình vn ch s hu ca mt s ngân hàng thng mi c phn nhà
nc giai đon nm 2010 – 2012 44
Bng 2.8 Tình hình vn ch s hu ca mt s ngân hàng thng mi c phn nhà
nc giai đon nm 2010 - 2012 phân theo tính n đnh ca ngun 45
Bng 2.9 Tình hình vn cp 1 ca mt s ngân hàng thng mi c phn giai đon
nm 2010 - 2012 46
Bng 2.10 Tình hình vn cp 2 ca mt s ngân hàng thng mi c phn giai đon
nm 2010 – 2012 49
Bng 2.11 Tình hình vn ch s hu ca mt s ngân hàng thng mi c phn giai
đon nm 2010 – 2012 51
Bng 2.12 Tình hình vn ch s hu ca mt s ngân hàng thng mi c phn giai
đon nm 2010 - 2012 phân theo tính n đnh ca ngun 52
Bng 2.13 Tình hình vn cp 1 ca mt s ngân hàng thng mi c phn giai đon
nm 2010 - 2012 53
Bng 2.14 Tình hình vn cp 2 ca mt s ngân hàng thng mi c phn giai đon
nm 2010 – 2012 54
Bng 2.15 H s vn ch s hu/Tng tin gi ca mt s ngân hàng thng mi c
phn giai đon nm 2010 – 2012 55
Bng 2.16 H s vn ch s hu/Tng tài sn Có ca mt s ngân hàng thng mi c
phn giai đon nm 2010 – 2012 56
Bng 2.17 H s vn ch s hu/Tng tài sn Có ri ro ca mt s ngân hàng thng
mi c phn giai đon nm 2010 – 2012 58

Bng 2.18 H s Tng thu nhp /VCSH ca mt s ngân hàng thng mi c phn
giai đon nm 2010 – 2012 60
Bng 2.19 H s li nhun sau thu/VCSH ca mt s ngân hàng thng mi c phn
giai đon nm 2010 – 2012 61
Bng 2.20 H s tng lãi/VCSH ca mt s ngân hàng thng mi c phn giai đon
nm 2010 – 2012 63
BIUă,ăSă
Biu đ 2.1 GDP Vit Nam nm 2007-2013 31
Biu đ 2.2 Lm phát Vit Nam 2010 – 2012 32
Biu đ 2.3 Tng tài sn ngân hàng cui quỦ 1/2013 và cui nm 2012 39
Biu đ 2.4 Biu đ li nhun sau thu quỦ 1 nm 2012-2013 41
Biu đ 2.5 H s CAR ca các NHTMCP ln ca Vit Nam so vi 59
Biu đ 2.6 Vn ch s hu ca ngân hàng thng mi c phn 64
S đ 2.1 C cu h thng Ngân hàng thng mi Vit Nam 36


Thang Long University Library


LIăMăU

1. TínhăcpăthităcaăđătƠi
Trong nhng nm qua h thng ngân hàng nc ta đã có nhiu đóng góp quan
trng vào s phát trin ca nn kinh t. Các hot đng dch v ngân hàng ngày càng đa
dng, phong phú và tin ích hn. Nhiu c ch chính sách tin t, tín dng đã đi vào
cuc sng, nhiu đi mi v t chc và công ngh đã đc trin khai. Tuy nhiên, bên
cnh nhng kt qu đt đc, h thng ngân hàng Vit Nam còn bc l nhiu hn ch
nh mc đ ca phát trin th trng còn hn ch, trình đ qun lỦ thp, nng lc tài
chính yu kém t l n quá hn và n xu cao. Trong đó, nng lc tài chính là mt
trong nhng hn ch ln nht, nh hng c bn nht trong kh nng cnh tranh ca

các đnh ch tài chính này ti Vit Nam chính là tim lc tài chính còn ht sc yu
kém, mà vn ch s hu là thc đo cho tim lc y.
Hot đng ca ngân hàng luôn luôn thng trc ri ro vì vy tng vn ch s
hu trc ht là giúp ngân hàng đng vng, là điu kin đ hút khách hàng, m rng
hot đng kinh doanh, phát trin nhiu sn phm, dch v mi, tng sc cnh tranh vi
các ngân hàng nc ngoài có vn ln đang hot đng trên th trng, tip theo là đ
ngân hàng tip tc tn ti và phát trin. Nu ngân hàng hot đng ln mnh nh mt
cây c th thì vn ch s hu chính là r ca ca cây c th đó, r có to khe, đâm sâu
vào lòng đt thì cây mi ln mnh. Vn ch s hu có ln thì tim lc tài chính, phát
trin ca ngân hàng mi vng chc. Vì vy, VCSH có vai trò quan trng trong vic
đm bo an toàn cho hot đng kinh doanh ngân hàng, là ngun đm bo quyn li
cho ngi gi tin và chng đ ri ro.
Nhng hin ti, quy mô VCSH ca các ngân hàng thng mi c phn  nc ta
hin nay còn quá nh bé so các nc trong khu vc. Bình quân các ngân hàng thng
mi c phn mi đt 9.000 t đng, tng đng 600 triu USD. Trong khi đó, bình
quân các ngân hàng hàng thng mi trong khu vc lên ti 50 t USD. Ngân hàng
Nhà nc va công b các d liu c bn v tình hình hot đng ca các t chc tín
dng đn tháng 1/2012, theo đó vn t có b st gim nghiêm trng. Tính đn
31/1/2013 so vi cui nm 2012, toàn h thng gim 7,53%; khi ngân hàng thng
mi nhà nc gim 1,8%; đc bit khi ngân hàng c phn gim ti 17,37%. Vi th
trng, quy mô vn t có là uy tín, sc mnh ca mi ngân hàng, thm chí là mt cam
kt ngm vi khách hàng v nng lc bo v h trc ri ro.
Xut phát t thc trng trên đòi hi cn phi có mt đ tài nghiên cu gii pháp
m rng quy mô VCSH cho các đn v này. ây là lỦ do em quyt đnh la chn đ


tài ắGiiăphápămărngăquyămôăvnăchăsă huăcho ngơnăhƠngăthngă miăcă
phnăcaăVit Nam” làm đ tài cho khóa lun tt nghip bc đi hc ca mình.
2. McătiêuănghiênăcuăcaăđătƠi
 tài tp trung nghiên cu làm rõ ba ni dung chính sau:

 Làm rõ các vn đ c bn v vn ch s hu và kh nng m rng quy mô
VCSH ca ngân hàng thng mi c phn.
 Tìm hiu, đánh giá thc trng vn ch s hu và kh nng m rng quy mô
VCSH ti mt s ngân hàng thng mi c phn ca Vit Nam.
 T đó đa ra mt s gii pháp nhm gia tng quy mô vn ch s hu cho các
ngân hàng thng mi c phn ca Vit Nam.
3. Phngăphápănghiênăcu
Khóa lun s dng kt hp nhiu phng pháp thng kê, phng pháp phân tích
kinh t, phân tích tng hp và so sánh, t đó vn dng lỦ lun vào thc tin đ gii
thích nguyên nhân và đa ra các gii pháp thích hp.
4. iătngăvƠăphmăviănghiênăcu
 i tng nghiên cu: Khóa lun tp trung nghiên cu thc trng vn ch s
hu ca mt s ngân hàng thng mi c phn tiêu biu ca Vit Nam nh:
Ngân hàng TMCP Công thng Vit Nam, Ngân hàng TMCP Ngoi thng
Vit Nam, Ngân hàng TMCP u t và Phát trin Vit Nam, Ngân hàng Phát
trin nhà đng bng sông Cu Long, Ngân hàng TMCP c phn Sài Gòn-Hà
Ni, Ngân hàng TMCP Sài Gòn, Ngân hàng Thng mi c phn Phng
Tây, Ngân hàng TMCP Bo Vit.
 Phm vi nghiên cu: Khóa lun tp trung nghiên cu thc trng vn ch s
hu ca mt s ngân hàng thng mi tiêu biu ca Vit Nam nh: Ngân hàng
TMCP Công thng Vit Nam, Ngân hàng TMCP Ngoi thng Vit Nam,
Ngân hàng TMCP u t và Phát trin Vit Nam, Ngân hàng Phát trin nhà
đng bng sông Cu Long, Ngân hàng TMCP Sài Gòn-Hà Ni, Ngân hàng
TMCP Sài Gòn, Ngân hàng TMCP Phng Tây, Ngân hàng TMCP Bo Vit
trong giai đon nm 2010 – 2012.
5. Ktăcuăcaăkhóaălun
Ngoài danh mc vit tt, danh mc bng biu đ th, li m đu và danh mc
tham kho ni dung ca khóa lun đc chia làm ba chng:
Chngă1:ăLỦălunăcăbnăvăvnăchăsăhuăcaăngơnăhƠngăthngămiăcă
phn

Thang Long University Library


Chng 2:ă Thcă trngă vnă chă să hu tiă các ngơnă hƠngă thngă miă că
phnăVităNam
Chngă 3:ă Mtă să giiăphápă gia tngă vnă chă să huă choă cácă ngơnă hƠngă
thngămiăcăphnăVităNam.ă

1

CHNGă1. LụăLUNăCăBNăVăVNăCHăSăHUăCAăNGỂN HÀNG
THNGăMIăCăPHN.
1.1. NgơnăhƠngăthngămi căphn
1.1.1. Khái nim
Ngân hàng thng mi Vit Nam có đóng góp không nh vào s phát trin kinh
t – xã hi ca đt nc, giúp đy lùi và kim ch lm phát, tng bc duy trì s n
đnh giá tr đng tin và t giá, góp phn ci thin kinh t v mô, môi trng đu t và
sn xut kinh doanh… NHTM có vai trò quan trng trong s phát trin ca đt nc vì
vy trc ht, ta cn làm rõ khái nim NHTM là gì?
Trên th gii đã có nhiu đnh ngha v ngân hàng thng mi vi nhng cách
nhìn nhn khác nhau, chng hn:
  M: NHTM là mt công ty kinh doanh chuyên cung cp dch v tài chính và
hot đng trong ngành dch v tài chính.
  Pháp: NHTM là nhng xí nghip thng xuyên nhn ca công chúng di
hình thc tin gi hay hình thc khác và h dùng vào nghip v chit khu, tín
dng hay dch v tài chính.
 Nhà kinh t hc Daviế BỀgg đnh ngha: NHTM là trung gian tài chính có
giy phép kinh doanh ca Chính ph đ cho vay tin và m các tài khon tin
gi.
  n : NHTM là c s xác nhn các khon tin gi đ cho vay, tài tr.

Ti Vit Nam, theo iu 4, Khon 2, Lut các t chc tín dng nm 2010 thì:
“Ngân hàng là loi hình TCTD có th đc thc hin tt c các hot đng ngân
hàng thỀo quy đnh ca lut này.”
Theo tính cht và mc tiêu hot đng, các loi hình ngân hàng bao gm: Ngân
hàng thng mi, Ngân hàng chính sách, Ngân hàng hp tác xã.
 Ngân hàng thng mi: là loi hình ngân hàng đc thc hin tt c các hot
đng ngân hàng và các hot đng kinh doanh khác theo quy đnh ca Lut các
TCTD nm 2010 nhm mc tiêu li nhun.
 Ngân hàng chính sách: là loi hình ngân hàng do Chính ph thành lp, hot
đng không vì mc tiêu li nhun nhm thc hin các chính sách kinh t – xã
hi ca Nhà nc.
 Ngân hàng hp tác xã: là loi hình ngân hàng ca tt c các qu tín dng
nhân dân do các qu tín dng nhân dân và mt s pháp nhân góp vn thành
lp theo quy đnh ca Lut các TCTD nm 2010 nhm mc tiêu ch yu là
Thang Long University Library
2

liên kt h thng, h tr tài chính, điu hòa vn trong h thng các qu tín
dng nhân dân.
Cng theo Lut các TCTD nm 2010, ti các iu 12, 13, 14, 15 quy đnh, hot
đng ngân hàng là vic kinh doanh, cung ng thng xuyên mt hoc mt s các
nghip v sau đây:
 Nhn tin gi: là hot đng nhn tin ca t chc, cá nhân di hình thc tin
gi không k hn, tin gi có k hn, tin gi tit kim, phát hành chng ch
tin gi, k phiu, tín phiu và các hình thc nhn tin gi khác theo nguyên
tc có hoàn tr đy đ tin gc, lãi cho ngi gi tin theo tha thun.
 Cp tín ếng: là vic tha thun đ t chc, cá nhân s dng mt khon tin
hoc cam kt cho phép s dng mt khon tin theo nguyên tc có hoàn tr
bng nghip v cho vay, chit khu, cho thuê tài chính, bao thanh toán, bo
lãnh ngân hàng và các nghip v cp tín dng khác.

 Cung ng ếch v thanh toán qua tài khon: là vic cung ng phng tin
thanh toán; thc hin dch v thanh toán séc, lnh chi, y nhim chi, nh thu,
y nhim thu, th ngân hàng, th tín dng và các dch v thanh toán khác cho
khách hàng thông qua tài khon ca khách hàng.
Tuy các đnh ngha có khác nhau v ngôn t, din đt và mt s ni dung song v
c bn đu phn ánh hot đng ca ngân hàng thng mi là kinh doanh tin t - tín
dng, dch v ngân hàng khác. T đó, ta có th hiu NảTM là loi hình ếoanh
nghip đc thành lp thỀo quy đnh ca pháp lut v hot đng thng xuyên là
nhn tin gi, cp tín ếng và cung ng hot đng qua tài khon và hot đng
hoàn toàn vì mc tiêu li nhun.
T đnh ngha trên, ta có th hiu khái nim NHTMCP là cách gi cho các ngân
hàng hot đng kinh doanh, thng mi theo mô hình c phn và tuân theo các lut
riêng ca Chính ph và các quy ch, quy đnh ca Ngân hàng Nhà nc Vit Nam khi
hot đng. Gi là NHTMCP đ phân bit vi các ngân hàng thng mi nhà nc và
ngân hàng thng mi liên doanh và chi nhánh ngân hàng thng mi nc ngoài ti
Vit Nam. NHTMCP đc thành lp thông qua phát hành (bán) các c phiu, vic
nm gi các c phiu cho phép ngi s hu có quyn tham gia quyt đnh các hot
đng ca ngân hàng, tham gia chia c tc t thu nhp ca ngân hàng đng thi phi
chu tn tht có th xy ra. Do vn s hu đc hình thành thông qua tp trung, các
ngân hàng c phn có kh nng tng vn nhanh chóng vì vy thng là các ngân hàng
ln và có phm vi hot đng rng, đa nng, có nhiu chi nhánh hoc công ty con.
3

Trong xu th hi nhp và cnh tranh trên quy mô toàn cu thì loi hình c phn đc
xem là ti u nht và đem li hiu qu tt nht cho nn kinh t.
1.1.2. c đim và vai trò ca ngân hàng thng mi c phn
1.1.2.1. c đim ca ngân hàng thng mi c phn
Là loi hình ếoanh nghip đc bit, có s qun lý cht ch ca nhà nc
Loi hình doanh nghip kinh doanh trong lnh vc tin t - tín dng, các hot
đng ca NHTMCP nhm thúc đy và lu chuyn các dòng tin t phc v cho vic

giao dch, thanh toán, phát sinh hng ngày trong nn kinh t, đng thi thông qua các
hot đng huy đng vn cho vay và thanh toán, các NHTMCP có kh nng to tin
thêm phng tin thanh toán cho nn kinh t. Vì vy, NHTMCP là mt mt xích góp
phn n đnh chính sách tin t quc gia nên nhà nc luôn phi qun lí cht ch.
c thành lp ếo s góp vn mua c phn ca c đông
Thông t s 09/2010/TT/NHNN, mt NHTMCP mun thành lp và hot đng
phi đm bo 5 tiêu chí: vn điu l, s lng c đông, t l s hu s vn điu l,
cách thc t chc và các vn đ liên quan đn hot đng ngân hàng.
C th, ngân hàng phi có vn điu l ti thiu bng mc vn pháp đnh theo quy
đnh ca pháp lut ti thi đim thành lp; vn điu l đc góp bng đng Vit Nam;
ngun vn góp thành lp Ngân hàng phi tuân th nhng điu kin c th: phi có ti
thiu 100 c đông tham gia góp vn thành lp ngân hàng, trong đó có ti thiu 3 c
đông sáng lp là t chc có t cách pháp nhân (các c đông phi có kh nng v tài
chính đ góp vn thành lp ngân hàng); các c đông sáng lp (là cá nhân, t chc) phi
cùng nhau s hu ti thiu 50% vn điu l khi thành lp ngân hàng, đng thi các c
đông sáng lp là t chc phi cùng nhau s hu ti thiu 50% tng s c phn ca các
c đông sáng lp; ngân hàng phi có điu l t chc và hot đng phù hp vi các quy
đnh ca pháp lut hin hành.
Trong thi gian 05 nm k t ngày đc cp giy chng nhn đng kỦ kinh
doanh, c đông sáng lp ch đc chuyn nhng s c phn ph thông trong tng s
c phn góp vn khi thành lp ngân hàng ca mình cho các c đông sáng lp khác ca
ngân hàng và không đc chuyn nhng s c phn u đãi biu quyt cho ngi
khác; u đãi biu quyt ca c đông sáng lp ch có hiu lc trong 03 nm k t ngày
ngân hàng đc cp giy chng nhn đng kỦ kinh doanh, sau thi gian này, c phn
u đãi biu quyt ca c đông sáng lp chuyn đi thành c đông ph thông. i vi
c đông không phi là c đông sáng lp, trong thi gian 03 nm k t ngày đc cp
giy chng nhn đng kỦ kinh doanh, ch đc chuyn nhng s c phn góp vn khi
Thang Long University Library
4

thành lp ngân hàng cho c đông khác trong danh sách c đông ca ngân hàng ti thi
đim giy chng nhn đng kỦ kinh doanh có hiu lc.
ảot đng vì mc tiêu li nhun
Nhim v c bn nht ca NHTMCP đó là huy đng vn và cho vay. Ngân hàng
là cu ni gia các cá nhân và t chc, hút vn t ni nhàn ri và bm vào ni khan
thiu. Hot đng ca ngân hàng thng mi phc v cho nhu cu v vn ca mi tng
lp dân chúng, loi hình doanh nghip và các t chc khác trong xã hi. NHTM hot
đng vi mc đích thu li nhun t hot đng huy đng và cho vay vn: tr lãi sut
huy đng vn thp hn lãi sut cho vay vn, phn chênh lch lãi sut chính là li
nhun ca ngân hàng.
ảot đng kinh ếoanh cha đng nhiu ri ro
Ri ro xy ra hàng ngày trong hot đng kinh doanh ngân hàng. Ri ro trong hot
đng kinh doanh ca ngân hàng có nhiu loi đc bit phi k đn nh ri ro tín dng,
ri ro lãi sut, ri ro hi đoái, ri ro thanh khon. Trong đó, ri ro tín dng và ri ro
thanh khon nu xy ra s gây nguy c mt an toàn cho h thng. Nu ngân hàng xy
ra hai loi ri ro này mà không x lỦ tt ngân hàng có th b sp đ và kéo theo s đ
v ca c h thng. Bên cnh đó ngân hàng còn phi đi mt vi các ri ro khác nhng
hu ht các tn tht đu rt nh và hoàn toàn có th d đoán trc và phòng nga
đc. Ví d: li trong khi ghi s sách k toán, li th tín dng, hay mt s thit b
trong hot đng ngân hàng b hng Mt s s kin có th gây ra tn tht rt ln nh
các hot đng kinh doanh chng khoán trái phép, tham nhng, làm gi s sách hay các
yu t bên ngoài nh thiên tai, ha hon
S tn ti ca NảTMCP ph thuc vào s tha mãn ca khách hàng
Trong môi trng cnh tranh, có nhiu NHTMCP cùng hot đng vì vy ch có
th tn ti khi có khách hàng, ngân hàng phi phc v khách hàng chu đáo to s vt
tri đc bit hn, làm khách hàng hài lòng hn các ngân hàng khác đ gi khách hàng.
S tha mãn ca khách hàng đm bo duy trì hot đng ca ngân hàng, to tin đ cho
ngân hàng phát trin.
Chu nh hng ếây truyn vi các ngân hàng thng mi khác trong cùng
h thng

Khi mt ngân hàng b khng hong s kéo theo các ngân hàng khác nh mt hiu
ng dây truyn, vì khi mt ngân hàng có s c không tr tin cho khách hàng, gây cho
khách hàng s lo lng v tài sn ca h, h s đi rút tin, không ch mt mà nhiu
khách hàng khác cng nh th, hn na còn kéo theo s rút tin  t ca các ngân
5

hàng khác. Vì vy không ch sp đ ca chính ngân hàng đy mà còn kéo theo s sp
đ ca toàn b h thng NHTM.
1.1.2.2. Vai trò ca ngân hàng thng mi c phn
Góp phn nâng cao hiu qu và phát trin sn xut kinh ếoanh
 m rng sn xut kinh doanh, các doanh nghip cn phi có lng vn ln
nhm tng cng và đi mi thit b công ngh, áp dng tin b khoa hc k thut tiên
tin. Trong điu kin vn ca các doanh nghip không đ thì các ngân hàng thng
mi là mt trong nhng kênh cung ng vn đy đ và kp thi nht cho các doanh
nghip đ thc hin k hoch sn xut kinh doanh. T đó có điu kin phát trin sn
xut kinh doanh ca mi thành phn kinh t - xã hi. ng thi, thông qua vic cung
ng vn và các dch v ngân hàng mt cách nhanh chóng, thun li góp phn thúc đy
nhanh quá trình luân chuyn vn, tit kim chi phí, nâng cao hiu qu sn xut kinh
doanh đi vi mi thành phn kinh t - xã hi.
Góp phn thc hin chng trình chuyn ếch c cu kinh t hp lý thỀo
hng công nghip hóa, hin đi hóa đt nc
Chng trình chuyn dch c cu kinh t theo hng công nghip hóa, hin đi
hóa cn rt nhiu vn. Trong khi ngân hàng thng mi – mt trong nhng trung gian
tài chính ln ca nn kinh t có th cung ng vn đáp ng cao nht cho s chuyn dch
c cu đó. T đó góp phn hu hiu vào vic chuyn dch c cu hp lí gia các vùng,
min, ngành, lnh vc và thúc đy kinh t - xã hi phát trin.
Va là ni đào to môi trng va là ni thc thi chính sách tin t quc gia
Chính sách tin t quc gia do Ngân hàng trung ng ch trì xây dng và điu
hành thông qua vic s dng các công c ca chính sách tin t nh lãi sut, t l d
tr bt buc, nghip v th trng m,… NHTM chính là “môi trng” đ Ngân hàng

trung ng s dng, thc thi các công c này. NHTM phi chp hành nhng quy đnh
ca Ngân hàng trung ng v các công c chính sách tin t, là cu ni chuyn tip
các tác đng ca chính sách tin t đn nn kinh t xã hi. Thông qua vic thc thi các
công c chính sách tin t ca ngân hàng thng mi, Ngân hàng trung ng có th
cung ng thêm tin cho nn kinh t hoc rút bt tin t lu thông v, đng thi có
nhng bin pháp thích hp đ thc thi chính sách tin t hiu qu nht.
Là cu ni gia kinh t quc gia và kinh t quc t
Hi nhp kinh t quc t đã và đang là xu th tt yu. Quan h gia các nc
trên mi lnh vc đang ngày càng phát trin, nht là trong quan h kinh t. Ngân hàng
thng mi vi tim lc v vn, vi các dch v ngân hàng hin đi, đa dng đang là
cu ni h tr có hiu qu và nâng cao sc cnh tranh cho mi thành phn kinh t ca
Thang Long University Library
6

quc gia vi th trng quc t, to cho các cá nhân, các doanh nghip, t chc kinh t
- xã hi thc hin các hp đng kinh t, các dch v vi đi tác nc ngoài mt cách
nhanh chóng thun tin và an toàn.
1.1.3. Các ri ro trong hot đng kinh ếoanh ca ngân hàng thng mi c phn
Bt c hot đng kinh doanh nào trong nn kinh t th trng đu gp ri ro.
Hot đng kinh doanh ca ngân hàng – mt lnh vc kinh doanh nhy cm càng không
tránh đc nhng ri ro. Hn th na, ri ro luôn tim n ln. Nhng tn tht do ri ro
đã đc phn ánh lên bng cân đi k toán ca ngân hàng t nhiu thp k trc.
Chúng xy ra hàng ngày trong ngành ngân hàng. Ri ro trong hot đng kinh doanh
ngân hàng không phi là mt khái nim mi đi vi các ngân hàng.
V khái nim ri ro, ri ro là nhng thit hi, mt mát, nguy him hoc các yu
t liên quan đn nguy him, khó khn hoc điu không chc chn có th xy ra cho
con ngi, là s bt trc có th đo lng đc, va mang tính tích cc, va mang tính
tiêu cc. Tuy nhiên, khái nim ri ro trong kinh doanh ngân hàng đc hiu là nhng
bin c không mong đi mà khi xy ra s dn đn s tn tht v tài sn ca ngân hàng,
gim sút li nhun thc t so vi d kin hoc phi b ra thêm mt khon chi phí đ

có th hoàn thành đc mt nghip v tài chính nht đnh.
Nhng ri ro ch yu mà hot đng ngân hàng thng gp là ri ro tín dng, ri
ro thanh khon, ri ro hi đoái, ri ro lãi sut và ri ro khác.
Ri ro tín ếng
Trong nn kinh t th trng, cp tín dng là chc nng kinh t c bn ca ngân
hàng. Ri ro trong ngân hàng có xu hng tp trung ch yu vào danh mc tín dng.
ây là ri ro ln nht và thng xuyên xy ra. Khi ngân hàng ri vào trng thái tài
chính khó khn nghiêm trng, thì nguyên nhân thng phát sinh t hot đng tín dng
ca ngân hàng.
Nghip v tín dng ca NHTMCP bao gm nghip v ngun vn và nghip v
cho vay. Do đó, ri ro tín dng cng bao hàm hai ni dung: ri ro ngun vn và ri ro
cho vay. Xem xét di góc đ qun tr thì ri ro ngun vn đc th hin khi ngun
vn b tn đng, không cho vay đc hoc cho vay nhng lãi thu đc không đ bù
đp chi phí huy đng. Vì th gây tn tht cho ngân hàng. Vi nhng ngun tin huy
đng khác nhau thì mc đ ri ro cng khác nhau. Ri ro trong cho vay đc phát sinh
khi ngân hàng cho khách vay mà không thu đc gc và lãi đúng hn, hoc ch thu
đc mt phn gc và lãi, hoc không thu đc c gc và lãi khon vay đó. Ri ro
trong cho vay ca NHTMCP có th dn đn tn tht cho ngân hàng thng mi. Trong
nghip v tín dng ri ro trong cho vay hàm cha t trng ln nht trong tng ri ro.
7

Do đó, ni dung nghiên cu ri ro tín dng đc đ cp v ri ro trong cho vay. Ri ro
trong cho vay luôn tim n trong toàn b d n cho vay ca ngân hàng và gn lin vi
kh nng khách hàng không tr đc n theo hp đng. C th là lung thu nhp d
tính mang li t các tài sn Có sinh li ca các ngân hàng có th không đc hoàn tr
đy đ xét c v mt s lng và thi hn.
Ri ro lãi sut
Ri ro lãi sut là s bin đng ca lãi sut ngoài d kin có th gây tn tht cho
ngân hàng. Ri ro lãi sut bao gm hai loi:
Ri ro lãi sut tái tài tr tài sn N hoc tái đu t tài sn Có

Nu ngân hàng luôn duy trì tài sn Có có k hn dài hn so vi tài sn N thì
ngân hàng luôn đng trc ri ro v lãi sut trong vic tái tài tr đi vi tài sn N khi
lãi sut tng. Ngc li, ngân hàng gp ri ro v lãi sut tái đu t (tái cho vay) tài sn
Có trong trng hp tài sn Có có k hn ngn hn so vi k hn tài sn N khi lãi
sut gim.
Ri ro gim giá tr tài sn
Giá tr th trng ca tài sn Có hay tài sn N là da trên khái nim giá tr hin
ti ca tin t. Do đó, nu lãi sut th trng tng lên thì mc chit khu giá tr tài sn
cng tng lên làm cho giá tr hin ti ca tài sn Có và tài sn N gim xung. Ngc
li, nu lãi sut th trng gim thì giá tr ca tài sn Có và tài sn N s tng lên.
Do đó, nu k hn ca tài sn Có và k hn ca tài sn N không cân xng vi
nhau, chng hn tài sn Có có k hn dài hn tài sn N, thì khi lãi sut th trng
tng, giá tr ca tài sn Có s gim nhanh hn và nhiu hn so vi giá tr ca tài sn
N.
Ri ro hi đoái
Ri ro hi đoái là nhng s c xy ra trong hot đng kinh doanh hi đoái có
th gây nên nhn tn tht cho ngân hàng.
Nhng ri ro hi đoái có th phát sinh thông qua các hot đng nh: các ngân
hàng giao dch các đng tin nc ngoài nhm phc v cho khách hàng và cho chính
bn thân mình; hoc các ngân hàng đu t vào tài sn Có và huy đng vn bng ngoi
t. Ví d: Mt ngân hàng M cp tín dng bng đng bng Anh cho mt công ty ca
Anh, nu đng bng Anh gim giá so vi USD, thì gc và lãi thu v t khon cho vay
bng đng bng Anh s gim giá tr khi tính bng USD. Thm chí nu đng bng gim
giá quá mnh, thì s tin thu v c gc và lãi đó khi chuyn đi sang USD có th nh
hn s tin đu t ban đu, do đó kt qu đu t s là âm, ngha là s tin lãi đu t
thu đc cha đ đ bù đp ri ro hi đoái.
Thang Long University Library
8

Ri ro thanh khon

Trong hot đng kinh doanh ngân hàng, thanh khon là mt thut ng chuyên
ngành nói v kh nng đáp ng các nhu cu v vn kh dng phc v cho hot đng
kinh doanh ti mi thi đim nh chi tr tin gi, gii ngân cho vay, thc hin chuyn
khon thanh toán… Nu mt NHTM mt kh nng đáp ng các nhu cu này thì có th
nói ngân hàng đó đã ri vào tình trng thiu thanh khon.
RRTK là tình trng ngân hàng không có đ ngun vn hoc không th tìm đc
ngun bên ngoài đ tài tr cho hot đng kinh doanh ca mình. Ngân hàng có thanh
khon tt là ngân hàng luôn có mt lng tài sn lng có kh nng chi tr kp thi vi
mt chi phí hp lỦ khi cn thit. iu này có ngha là, mt ngân hàng s đc xem là
có tính thanh khon cao nu nó luôn có sn sàng trong tay mt lng tin mt đ chi
tr hoc có th nhanh chóng huy đng mt ngun tin mt t ngun vay mn hay bán
đi mt phn tài sn ca mình. Nu mt ngân hàng không đm bo đc tính thanh
khon, ngân hàng này có th b đóng ca. Chính vì th, qun tr ri ro thanh khon có
mt vai trò ht sc quan trng đi vi các nhà qun lí ngân hàng. Nng lc qun tr
thanh khon ca ngân hàng là mt ch tiêu quan trng đ đánh giá hiu qu chung ca
ngân hàng đt đc các mc tiêu dài hn.
Ri ro khác
Ngoài nhng ri ro ch yu trên, trong kinh doanh NHTMCP còn gp nhng ri
ro nh: do thiên tai, c ch chính sách, khng hong, suy thoái kinh t, cp ngân
hàng,… Nhng ri ro gây cho ngân hàng nhng tn tht và khó kim soát.
1.2. Vnăchăsăhu caăngơnăhƠngăthngămiăcăphn
1.2.1. Khái nim vn ch s hu
Vn t có ca NHTMCP có th đc hiu là ngun tin thuc s hu hp pháp
ca ch ngân hàng, ch yu bao gm s vn do tt c các c đông góp, cng vi
nhng khon đc trích lp, gi li t li nhun hot đng. V c bn, cng nh các
loi hình doanh nghip khác, vn t có không phi hoàn tr, ch ngân hàng có th
tng, gim (vi s đng Ủ ca c quan chc nng), thay đi c cu ca vn t có, hoc
quyt đnh các chính sách phân phi li nhun vn d có nh hng trc tip đn
ngun vn này. Song, là mt đnh ch tài chính đc bit, vn t có ca NHTMCP
mang mt s đc đim riêng nh v thành phn ca vn, vai trò ca vn, v.v . Vi

chc nng là trung gian tín dng, NHTMCP ch ly VCSH làm bàn đp ban đu; h
không ngng huy đng vn nhàn ri ca các ch th khác trong xã hi và nn kinh t
đ tài tr cho các hot đng ca mình. Do đó, ngay c khi gia tng v s lng tuyt
đi theo đà phát trin ca ngân hàng, vn t có vn ch chim mt t trng nh, đôi khi
9

là rt nh trong tng ngun vn ca ngân hàng. Ví d: ti Deutsche Bank (mt trong
nhng ngân hàng hàng đu Châu Âu và th gii, có lch s t nm 1876), đn
31/12/2006: Tng ngun vn là 1.126 t Euro, trong khi VCSH ch là 32,8 t Euro.
Tuy nhiên, chic bánh xe y li là khp ni cho c gung máy ngân hàng, đóng vai trò
sng còn trong vic duy trì các hot đng thng nht và đm bo kh nng phát trin
lâu dài ca NHTMCP, đng thi các thành phn ca vn t có cng đc phân loi
mt cách chi tit đ đáp ng các công tác đánh giá vn ca ngân hàng.
1.2.2. c đim và vai trò ca vn ch s hu
1.2.2.1. c đim ca vn ch s hu
Trong thi gian đu hot đng, vn t có là c s đ to nên ngun lc tài chính
ca NHTM. Vn t có đc s dng cho mc đích đu t vào tài sn c đnh, đu t
dài hn và ngn hn đ sinh li.
Là ngun vn n đnh ca ngân hàng và luôn tng trng trong quá trình
hot đng ca ngân hàng
Vn điu l chim phn ln VCSH, ngân hàng mun tng gim vn điu l phi
thông qua NHNN nên vì vy ngun vn này khá n đnh. Vn điu l s đc b sung
và tng dn di các hình thc: huy đng vn t các c đông, ngân sách cp, li nhun
gi li… Ngoài vn điu l, ngun vn ca NHTMCP còn có các qu d tr ngân
hàng (đây là qu bt buc phi trích lp trong quá trình tn ti và hot đng ca ngân
hàng), các qu d tr ca ngân hàng đc coi là ngun t có và đc b sung hàng
nm t li nhun ròng ca ngân hàng nên VCSH luôn tng trng trong quá trình hot
đng ca ngân hàng. Mi quyt đnh tng thêm vn luôn gn lin vi yêu cu phát
trin các sn phm, dch v mi, m rng hot đng ca ngân hàng.
Chim t trng nh trong tng ngun vn

Vn ch s hu ca ngân hàng chim t trng nh trong tng ngun vn kinh
doanh (thông thng t 8%-10%), vì khó huy đng vn góp khi có thêm c đông thì
quyn qun lỦ b gim, khi các c đông thêm vn góp thì li yêu cu li nhun thu v
tng đng vi vn h đã b ra gây gánh nng cho ngân hàng hn na VCSH cao
tng đng vi ngân hàng cng phi m rng kinh doanh tng tài sn tng đng
nu không s b gim sút li nhun. Tuy nhiên, nó li gi mt vai trò rt quan trng vì
nó là c s đ hình thành nên các ngun vn khác ca ngân hàng đng thi to nên uy
tín ban đu ca ngân hàng.
Quyt đnh quy mô hot đng ca ngân hàng
C th vn ch s hu là c s đ xác đnh gii hn huy đng vn ca ngân
hàng. Nó còn là yu t đ các c quan qun lỦ da vào đ xác đnh các t l an toàn
Thang Long University Library
10

trong kinh doanh ngân hàng. Vn điu l quyt đnh vic gia tng s lng các chi
nhánh ca ngân hàng và m rng mng li ca ngân hàng theo Ngh đnh s
10/2011/ND9-CP: “T chc tín dng đc cp giy phép thành lp và hot đng phi
có bin pháp bo đm có s vn điu l thc góp hoc đc cp ti thiu tng đng
mc vn pháp đnh, trong thi gian các t chc tín dng cha đm bo mc vn pháp
đnh theo quy đnh NHNN Vit Nam không xem xét vic m rng mng li hot đng
(chi nhánh, vn phòng đi din, đn v s nghip, các loi hình hin din khác theo
quy đnh ca pháp lut) và vic m rng ni dung hot đng ca t chc tín dng.”.
Tng vn ch s hu bng nhiu cách
Trong quá trình hot đng, vn điu l ca NHTMCP có th đc tng bng cách
phát hành c phiu mi hoc đc b sung t qu d tr b sung vn điu l, đnh li
giá tài sn và các qu khác theo quy đnh ca pháp lut nhng phi đc thông qua
i hi đng c đông và phi đc Ngân hàng Nhà nc chp thun bng vn bn
trc khi thc hin. Phát hành c phiu mi là phng pháp quan trng đ tng quy
mô vn điu l. Tuy nhiên, điu này đng ngha vi hai tác đng tiêu cc là hin tng
pha loãng c phiu và gim t sut sinh li.

1.2.2.2. Vai trò ca vn ch s hu
Vai trò bo v ngân hàng
Vn đóng vai trò nh mt tm đm giúp ngân hàng chng li nhng ri ro phá
sn vì vn giúp ngân hàng trang tri nhng thua l v tài chính và nghip v cho ti
khi vic qun lỦ có th tp trung gii quyt các vn đ và đa ngân hàng tr li trng
thái hot đng sinh li.
Vn bo v ngi gi tin khi ngân hàng gp nhng ri ro trong hot đng kinh
doanh. Vì vy, vn ch s hu giúp ngân hàng nâng cao lòng tin, uy tín vi khách
hàng cng nh các nhà đu t.
Vai trò hot đng ca vn ch s hu
Vn ch s hu là điu kin bt buc đ ngân hàng theo quy đnh ca pháp lut
có đc giy phép t chc và hot đng trc khi có th huy đng đc nhng khon
tin gi đu tiên. Ngun vn đó cng giúp ngân hàng có th chun b các tài sn cn
thit nh tòa nhà, máy móc thit b trc khi ngân hàng đi vào hot đng.
Vn ch s hu cung cp nng lc tài chính cho quá trình tng trng và m
rng quy mô, phm vi hot đng ca ngân hàng cng nh cho s phát trin ca các sn
phm dch v mi, cho nhng chng trình hin đi hóa công ngh và trang thit b
ca ngân hàng.

11

Vai trò điu chnh
Các c quan qun lỦ ngân hàng, các nhà chc trách tin t luôn xem vn ch s
hu ca ngân hàng là mt trong nhng cn c quan trng đ ra các quy đnh, chun
mc nhm giám sát điu hành và điu chnh hot đng kinh doanh ca mi ngân hàng
nh: quy đnh v vn khi thành lp, quy đnh v gii hn huy đng vn, quy đnh v
gii hn s dng vn,q uy đnh quy mô vn và mc đ tng trng vn đ cho phép
m rng quy mô ca ngân hàng.
1.2.3. Phân loi vn ch s hu
1.2.3.1. Phân loi theo s hình thành ca vn

a. Vnăchăsăhuăban đuădoăchăngơnăhƠngăgóp
ây là ngun vn hình thành khi ngân hàng đc thành lp. Ti Vit Nam, nó
còn đc gi là Vn điu l _ ghi rõ trong điu l hot đng ca t chc. Theo quy
đnh, vn điu l ca ngân hàng ti thiu phi bng vn pháp đnh do NHNN quy đnh
theo tng thi kì. Vn này đc hình thành do các c đông góp thông qua vic mua c
phiu, và đc tính theo mnh giá c phiu. Vn điu l ca NHTMCP bao gm các
loi:
Vn c phn ph thông
Vn c phn ph thông đc tính bng mnh giá ca tng s c phiu ph thông
(c phiu thng) hin hành nhân vi s lng thc t đc phát hành ra và đc to
lp khi ngân hàng phát hành các c phiu thng. C tc ca c phiu này cao hay
thp ph thuc vào kt qu hot đng kinh doanh ca ngân hàng. Trong trng hp
ngân hàng b gii th, các c đông này là nhng ngi cui cùng đc hng giá tr tài
sn còn li khi thanh lỦ.
Vn c phn u đãi
Vn c phn u đãi ch yu bao gm 3 loi: c phn u đãi biu quyt, c phn
u đãi c tc, c phn u đãi hoàn li. C phiu u đãi biu quyt là c phn có s
phiu biu quyt nhiu hn so vi c phn ph thông, s phiu biu quyt ca mt c
phn u đãi biu quyt do iu l công ty quy đnh. C phn u đãi c tc là c phn
đc tr c tc vi mc cao hn so vi mc c tc ca c phn ph thông hoc mc
n đnh hàng nm. C tc đc chia hàng nm gm c tc c đnh và c tc thng.
C tc c đnh không ph thuc vào kt qu kinh doanh ca công ty. Mc c tc c
đnh c th và phng thc xác đnh c tc thng đc ghi trên c phiu ca c phn
u đãi c tc. C phn u đãi hoàn li là c phn đc công ty hoàn li vn góp bt c
khi nào theo yêu cu ca ngi s hu hoc theo các điu kin đc ghi ti c phiu
ca c phn u đãi hoàn li.
Thang Long University Library
12

Trong nhiu trng hp, mc vn điu l ca mi ngân hàng phi tuân th theo

đnh mc ca các c quan qun lỦ Nhà nc _ mc vn ti thiu cn đáp ng đó đc
gi là Vn pháp đnh. Vn điu l ch yu đc dùng đ mua sm bt đng sn, đng
sn, trang thit b phc v cho hot đng ca ngân hàng, bên cnh đó còn dùng đ góp
vn liên doanh, cho vay, mua c phn ca các công ty khác, ch không đc dùng đ
chia li tc hay lp qu. Có ngha là, khi ngân hàng đi vào hot đng, ngun vn này
có th đã nm di dng tr s, vn phòng, kho bãi, d tr hay k Ủ qu ti NHTW,
hoc đã đc đa vào cho vay hay đu t nào đó.
b. VnăchăsăhuăhìnhăthƠnhătrongăquáătrìnhăhotăđng
Trong quá trình hot đng, vn điu l có th đc tng thêm, và ngc li cng
có th b buc phi điu chnh gim. Ti Vit Nam điu này đc quy đnh ti iu
1_Khon 1, Quyt đnh 797/2002/Q-NHNN ngày 29/7/2002 v sa đi b sung
quyt đnh 1122/2001/Q-NHNN, trong đó nêu mt s chi tit nh: “ Vn điu l ca
Ngân hàng thng mi c phn có th đc tng bng cách phát hành c phiu mi
hoc đc b sung t qu d tr b sung vn điu l.”;  iu 1_Khon 2 “X lý thay
đi vn điu l trong trng hp NHTMCP phi gim vn điu l: Các trng hp
buc phi gim vn điu l: L trong 3 nm liên tip; NHTMCP phi quyt đnh gim
vn điu l tng ng vi s l lu k đn nm th 3; Các khon vn đu t đã đc
c quan Nhà nc có thm quyn xác đnh hoc quyt đnh là tn tht trong hot đng
sau khi đã x lý trích lp d phòng ri ro; S vn góp có ngun gc không hp pháp
hoc ngi góp vn không đm bo t cách c đông theo kt lun ca thanh tra;
Gim giá tài sn c đnh khi đánh giá li tài sn theo qui đnh ca pháp lut.” Ngân
hàng có th b sung vn bng phát hành thêm c phn, hng thng d vn, đ li
nhng khon li nhun tích ly, các qu :
Vn đc b sung thông qua phát hành c phn
 m rng quy mô hot đng hoc tng cng kh nng chng đ vi ri ro,
ngân hàng có th phát hành thêm c phn mi cho nhà đu t mi hoc c đông hin
hu.
Thng ế vn
Ngun vn này cng có th đc hình thành ngay t khi ngân hàng mi thành
lp, hoc phát hành c phiu ln đu ra công chúng (IPO), và tip tc có kh nng tng

lên khi ngân hàng phát hành c phiu mi  nhng ln tip theo, hay trong quá trình
chuyn đi c phiu u đãi thành c phiu thng. ây là phn giá tr th trng ca
các c phiu vt quá mnh giá mà các c đông sn sàng tr cho ngân hàng. V vn đ
này ti Thông t s 19/2003/TT-BTC ngày 20/3/2003 ca B Tài chính hng dn