B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC THNG LONG
o0o
KHÓA LUN TT NGHIP
TÀI :
GII PHÁP Y MNH CHO VAY NÔNG NGHIP
NÔNG THÔN TI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIP VÀ
PHÁT TRIN NÔNG THÔN VIT NAM
CHI NHÁNH TNH BC NINH
SINH VIÊN THC HIN : NGUYN PHNG CHI
MÃ SINH VIÊN : A13923
CHUYÊN NGÀNH : TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG
HÀ NI – 2012
LI CM N
Khóa lun tt nghip đ tài: “ Gii pháp đy mnh hot đng cho vay ti
Ngân hàng Nông nghip và Phát trin nông thôn Vit Nam chi nhánh tnh Bc
Ninh ” đã đc hoàn thành vi s giúp đ ca rt nhiu các cá nhân và t chc.
Trc ht, em xin bày t s cm n chân thành nht ti thy giáo, PGS.TS.
Phan Vn Tính là ngi trc tip hng dn em trong sut quá trình nghiên cu đ tài
khóa lun tt nghip này. Nh có s ch bo và hng dn tn tình ca thy giáo,
PGS.TS. Phan Vn Tính, em đã tìm ra nhng hn ch ca mình trong quá trình vit
khóa lun đ có th kp thi sa cha nhm hoàn thin khóa lun mt cách tt nht.
Em xin chân thành cm n các thy, cô trong b môn kinh t, trng i hc
Thng Long đã tn tình truyn đt kin thc trong thi gian hc tp ti trng. Vi
vn kin thc đc tip thu trong quá trình hc không ch là nn tng cho quá trình
nghiên cu khóa lun ca em mà còn là hành trang quý báu đ giúp em t tin bc vào
đi.
Em cng xin chân thành cm n s giúp đ nhit tình ca các anh, ch công tác
ti phòng Tín dng Ngân hàng No&PTNT tnh Bc Ninh đã giúp đ em trong vic
cung cp s liu, tài liu đ em có th hoàn thành bài khóa lun này.
Sinh viên
Nguyn Phng Chi.
Thang Long University Library
MC LC
LI M U
CHNG I: NHNG VN CHUNG V CHO VAY NÔNG NGHIP,
NÔNG THÔN TI NGÂN HÀNG THNG MI 1
1.1. Tng quan v hot đng cho vay ca ngân hàng thung mi 1
1.1.1. Khái nim v cho vay ca ngân hàng thng mi 1
1.1.2. Nguyên tc và điu kin cho vay 1
1.1.3. Phân loi cho vay 2
1.2. Hot đng cho vay ca ngân hàng thng mi đi vi nông nghip, nông thôn 4
1.2.1.Tng quan v nông nghip, nông thôn 4
1.2.1.1. Khái quát v ngành ngh nông nghip, nông thôn 4
1.2.1.2. Vai trò ca nông nghip trong vic phát trin kinh t, xã hi 7
1.2.2. Cho vay ca ngân hàng thng mi đi vi lnh vc nông nghip, nông
thôn 10
1.2.2.1. Tng quan v tín dng và tín dng ngân hàng 10
1.2.2.2. i tng cho vay ca ngân hàng thng mi 11
1.2.2.3. Các phng thc t chc cho vay nông nghip nông thôn 11
1.2.2.4. c đim tín dng ngân hàng đi vi nông nghip nông thôn 13
1.2.2.5. Vai trò ca tín dng ngân hàng đi vi nông nghip nông thôn 16
1.3. Nhân t nh hng đn cho vay ca NHTM đi vi nông nghip, nông thôn 19
1.3.1. Nhóm nhân t ch quan 19
1.3.2. Nhóm nhân t khách quan 23
KT LUN CHNG 1 26
CHNG 2: THC TRNG CHO VAY NÔNG NGHIP, NÔNG THÔN TI
NGÂN HÀNG NÔNG NGHIP VÀ PHÁT TRIN NÔNG THÔN TNH 27
BC NINH 27
2.1.Tng quan v ngân hàng Ngân hàng Nông nghip và Phát trin nông thôn Chi
nhánh tnh Bc Ninh 27
2.1.1. Tng quan v đc đim kinh t, xã hi tnh Bc Ninh 27
2.1.2.Tình hình sn xut nông nghip trên đa bn tnh Bc Ninh trong nm 2011
29
2.1.3. S lc v s hình thành và phát trin ca Ngân hàng Nông nghip và Phát
trin nông thôn tnh Bc Ninh 31
2.1.4. Khái quát v kt qu hot đng kinh doanh ca Ngân hàng Nông nghip và
Phát trin nông thôn tnh Bc Ninh 31
2.2. Thc trng hot đng cho vay ca ngân hàng đi vi lnh vc nông nghip, nông
thôn ti Ngân hàng Nông nghip và Phát trin nông thôn tnh Bc Ninh 33
2.2.1. C ch chính sách và quy trình cho vay nông nghip, nông thôn chi nhánh
Ngân hàng Nông nghip và Phát trin nông thôn tnh Bc Ninh 33
2.2.1.1. Mt s c ch chính sách ca ngân hàng cho ngành nông nghip trên
đa bàn tnh 33
2.2.1.2. Quy trình cho vay nông nghip, nông thôn ca chi nhánh tnh Bc Ninh
36
2.2.2. Kt qu cho vay ca Ngân hàng Nông nghip và Phát trin nông thôn tnh
Bc Ninh 36
2.2.2.1. Hot đng cho vay ca Ngân hàng 36
2.2.2.2. Cho vay phát trin nông nghip, nông thôn 41
2.2.3. Thc trng d n ca Ngân hàng Nông nghip và Phát trin nông thôn tnh
Bc Ninh 42
2.2.3.1. Tình tình d n chung 42
2.2.3.2. Tình tình d n phát trin nông nghip, nông thôn 47
2.2.4. Thc trng doanh s thu n ca Ngân hàng Nông nghip và Phát trin nông
thôn tnh Bc Ninh 48
2.2.4.1. Tình tình doanh s thu n chung 48
2.2.4.2. Phân tích tình tình doanh s thu n phát trin nông nghip, nông thôn52
2.2.5. Thc trng n xu qua các nm ca Ngân hàng Nông nghip và Phát trin
nông thôn tnh Bc Ninh 53
2.2.5.1. Thc trng n xu chung 53
2.2.5.2. Thc trng n xu cho vay phát trin nông nghip, nông thôn 55
2.3. ánh giá v hot đng cho vay ca Ngân hàng Nông nghip và Phát trin nông
thôn tnh Bc Ninh đi vi nông nghip, nông thôn 57
2.3.1. Kt qu đt đuc 57
2.3.2. Tn ti 59
2.3.3 Nguyên nhân tn ti 60
2.3.3.1. Nguyên nhân khách quan 60
2.3.3.2. Nguyên nhân ch quan 61
KT LUN CHNG 2 63
CHNG 3: GII PHÁP Y MNH HOT NG CHO VAY NÔNG
NGHIP, NÔNG THÔN CA NGÂN HÀNG NÔNG NGHIP VÀ
PHÁT
TRIN NÔNG THÔN VIT NAM CHI NHÁNH TNH BC NINH 64
3.1. nh hng cho vay ca ngân hàng đi vi nông nghip, nông thôn 64
3.1.1. Ch trng ca Nhà nc Vit nam đi vi nông nghip, nông thôn 64
3.1.2. Mc tiêu chung ca ngành ngân hàng đi vi tín dng nông nghip, nông
thôn 66
Thang Long University Library
3.1.3. Ch trng ca Ngân hàng nông nghip và nông thôn Vit nam đi vi
nông nghip, nông thôn 68
3.2. Gii pháp đy mnh hot đng cho vay đi vi lnh vc nông nghip, nông thôn68
3.2.1. Gii pháp v c ch, chính sách 68
3.2.1.1. Xây dng chin lc cho vay đi vi nông nghip, nông thôn 68
3.2.1.2. Xác đnh và la chn đi tng u tiên đu t 69
3.2.1.3. Xây dng, hoàn thin và đa dng quy trình cho vay nông nghip nông
thôn 70
3.2.1.4. Xây dng c ch lãi sut cho vay phù hp vi đc thù ca khu vc
nông nghip, nông thôn 73
3.2.2. Gii pháp v sn phm 73
3.2.2.1. a dng hóa sn phm cho vay nông nghip, nông thôn 73
3.2.2.2. Ti u hoá các phng thc chuyn ti vn 75
3.2.2.3. Hp lý hóa mng li hot đng ca Chi nhánh trên đa bàn tnh 76
3.2.3. Gii pháp k thut 77
3.2.3.1. Xây dng và đào to đi ng cán b, nhân viên chuyên nghip trong
hot đng cho vay nông nghip, nông thôn 77
3.2.3.2. Xây dng phn mm qun lý cho vay nông nghip, nông thôn 78
3.2.4. Gii pháp v vn 79
3.2.4.1. Khai thác và huy đng ngun vn “giá” r phc v cho vay nông
nghip, nông thôn 79
3.2.4.2. n gin hóa h s vay vn, tài sn đm bo và m rng đi tng
cho vay 82
3.2.5. Gii pháp ngn nga, hn ch ri ro cho vay đi vi lnh vc nông nghip,
nông thôn 84
3.2.5.1. Xây dng c ch đc thù trong qun tr ri ro cho vay nông nghip,
nông thôn 84
3.2.5.2. Tng cng công tác kim tra, kim soát ni b 84
3.3. Kin ngh 85
3.3.1. i vi Nhà nc và chính quyn đa phng 85
3.3.2. i vi Ngân hàng Nhà nc Vit Nam 86
3.3.3. i vi Ngân hàng Nông nghip và Phát trin nông thôn Vit Nam 86
KT LUN
TÀI LIU THAM KHO
DANH MC VIT TT
Ký hiu vit tt Tên đy đ
Agribank Ngân hàng Nông nghip và Phát trin
Nông thôn Vit Nam
CBTD Cán b tín dng
CCKT C cu kinh t
CNH, HH Công nghip hóa, hin đi hóa
DN Doanh nghip
DNNQD Doanh nghip ngoài quc doanh
FDI u t trc tip nc ngoài
GDP Tng sn phm quc ni
HTX Hp tác xã
KH Khách hàng
NH Ngân hàng
NHNN Ngân hàng Nhà nc
NHTM Ngân hàng thng mi
NNNT Nông nghip-Nông thôn
No&PTNT Nông nghip và phát trin nông thôn
SXNN Sn xut nông nghip
TCTD T chc tín dng
TDNH Tín dng ngân hàng
UBND y ban Nhân dân
USD ô la M
VCSH Vn ch s hu
VN Vit Nam ng
WTO T chc thng mi th gii
Thang Long University Library
DANH MC BNG
S đ 2.1: Quy trình cho vay nông nghip, nông thôn 36
Bng 2.1: Kt qu hot đng kinh doanh 2008-2011 32
Bng 2.2: Khách hàng có quan h vi ngân hàng nông nghip tnh Bc Ninh 33
Bng 2.3. Din bin doanh s cho vay qua 3 nm 2009-2011 37
Bng 2.4. C cu doanh s cho vay theo thi hn và thành phn kinh t 38
Bng 2.5. Tình hình doanh s cho vay phc v phát trin nông nghip nông thôn 41
Bng 2.6. Din bin d n qua 3 nm 2009 - 2011 43
Bng 2.7: C cu d n theo thi hn và thành phn kinh t 44
Bng 2.8. Tình hình d n phc v phát trin nông nghip nông thôn 47
Bng 2.9. Din bin doanh s thu n 48
Bng 2.10: C cu doanh s thu n theo thi hn và thành phn kinh t 49
Bng 2.11. Tình hình doanh s thu n phc v phát trin nông nghip nông thôn 52
Bng 2.12. Din bin tng d n xu cho vay 53
Bng 2.13: C cu n xu theo thi hn và thành phn kinh t 55
Bng 2.14. N xu cho vay phát trin nông nghip nông thôn 55
Bng 2.15. C cu n xu cho vay phát trin NN-NT phân theo nhóm 56
DANH MC BIU
Biu đ 2.1: Doanh s cho vay theo thi hn tín dng 38
Biu đ 2.2. Doanh s cho vay theo thành phn kinh t 40
Biu đ 2.3: Doanh s cho vay phát trin nông nghip, nông thôn 41
Biu đ 2.4: D n cho vay theo thi hn tín dng 44
Biu đ 2.5. D n cho vay theo thành phn kinh t 46
Biu đ 2.6. Din bin d n cho vay phát trin nông nghip nông thôn 47
Biu đ 2.7: Doanh s thu n theo thi hn tín dng 50
Biu đ 2.8: Doanh s thu n theo thành phn kinh t 51
Biu đ 2.9: Doanh s thu n phát trin nông nghip, nông thôn 52
Biu đ 2.10: N xu cho vay phát trin nông nghip, nông thôn 56
Thang Long University Library
LI M U
1. Tính cp thit ca đ tài
Trong c cu kinh t ca nc ta thì nông nghip chim t trng ln và là mt
ngành luôn đc ng và Nhà nc ta quan tâm hàng đu bng s đu t v mi
mt, đa nn nông nghip nc nhà phát trin c v s lng cng nh cht lng. Vì
th, vic xây dng và phát trin nông nghip và nông thôn là mt trong nhng mc
tiêu nhm nâng cao và n đnh đi sng ca ngi nông đân , góp phn làm thay đi
b mt nông thôn Vit Nam. Chính vì vy, vn đ “Tam Nông” đc ng và Chính
Ph dành nhiu s quan tâm, bi nông nghip, nông dân, nông thôn là mt trong
nhng nhim v ca quá trình công nghip hóa, hin đi hóa đt nc. Theo Ngh
quyt s 01/NQ-CP ngày 3 tháng 1 nm 2012 đã nêu rõ mc tiêu “Tp trung ngun
lc phát trin nông nghip, nông thôn „ C th là:
B Nông nghip và Phát trin nông thôn ch trì, phi hp vi các B, c quan,
đa phng:
- Tip tc ch đo tp trung ngun lc phát trin nông nghip, nông thôn; đy
mnh trin khai thc hin các Chng trình mc tiêu quc gia: Xây dng nông thôn
mi, nc sch và v sinh môi trng nông thôn. Tp trung ch đo xây dng và thc
hin quy hoch phát trin nông nghip, nông thôn đn các đa bàn hành chính cp xã.
- Phi hp vi B Lao đng – Thng binh và Xã hi ch đo trin khai dy ngh
cho lao đng nông thôn theo án dy ngh cho lao đng nông thôn giai đon 2010 -
2020.
- Xây dng các mô hình t chc sn xut mi trong nông nghip, nông nghip
sinh thái, nông nghip sch, ng dng công ngh cao, các sn phm nông nghip có
giá tr kinh t cao. La chn các sn phm nông nghip có li th cnh tranh, có nhu
cu, có tim nng th trng trong và ngoài nc, các sn phm chu tác đng ln ca
th trng trong và ngoài nc nh đng, mui, đ xây dng c ch, chính sách
phù hp khuyn khích thúc đy phát trin sn xut và tiêu th các mt hàng này.
- y nhanh tin đ đu t xây dng, hoàn thin và đa vào s dng h thng
kho d tr mt s hàng hóa nông sn ch lc, xây dng vùng sn xut hàng hoá đi đôi
vi phát trin công nghip ch bin.
- Rà soát, hoàn thin và phi hp thc hin các quy đnh phù hp v h tr tín
dng, k thut, công ngh, c s h tng và các điu kin khác đ phc v phát trin
nông nghip, nông thôn. Trin khai thc hin các bin pháp h tr doanh nghip, nông
dân bo v thng hiu sn phm nông nghip Vit Nam, nht là các sn phm xut
khu có kim ngch ln.
B Tài chính ch trì, phi hp vi B Nông nghip và Phát trin nông thôn và các
B, c quan, đa phng đy mnh trin khai thc hin thí đim bo him sn xut
nông nghip; rà soát, xây dng chính sách h tr hp lý khuyn khích nông dân, doanh
nghip thc hin bo him đi vi nhng sn phm thit yu, nh hng ln đn sn
xut và đi sng nông dân.
Ngân hàng Nhà nc Vit Nam ch trì, phi hp vi các B, c quan, đa phng
ch đo, đnh hng, khuyn khích các t chc tín dng tng vn tín dng đi vi
ngi nghèo, khu vc nông nghip, nông thôn, nông dân.
Là kênh tín dng ln nht trong các h thng các ngân hàng trên toàn quc,
Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam đã ý thc rõ vai trò và
trách nhim ca mình trong s nghip phát trin nông nghip, nông dân, nông thôn.
Thc hin Ngh quyt ca ng, Ngân hàng đã xây dng chng trình đu t vn phát
trin nông nghip, nông dân, nông thôn chim 70%/ Tng d n vào nm 2020.
c s ch đo ca Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit
Nam, trong nhiu nm qua Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn chi nhánh
tnh Bc Ninh luôn đóng vai trò quan trng trong vic cp vn vay cho mc tiêu phát
trin kinh t xã hi ca đa phng, giúp các h nông nghip nông thôn trên đa bàn
đc tip cn vn và dch v ca ngân hàng, chính điu này đã góp phn đa kinh t
nông nghip tip tc chuyn đi c cu kinh t, to ra nhiu vic làm, thêm nhiu
ngành ngh mi, tng thu nhp, nâng cao mc sng cho ngi dân.
Tuy nhiên, vn còn khá nhiu vn đ tn ti, vng mc làm gim hiu qu hot
đng cho vay ca Ngân hàng cng nh cn tr vic tip cn vn ngân hàng ca ngi
dân đ phát trin NNNT. Do vy, vic nghiên cu gii pháp đy mnh cho vay đi vi
lnh vc NNNT ti NHNo&PTNT Bc Ninh là cp thit và luôn có ý ngha thc tin.
ó cng chính là lý do c bn ca vic la chn đ tài: “ Gii pháp đy mnh hot
đng cho vay nông nghip, nông thôn ti Ngân hàng Nông nghip và Phát trin
nông thôn Vit Nam chi nhánh tnh Bc Ninh” làm khóa lun tt nghip ca mình.
2. Nhim v nghiên cu
- Nhng vn đ chung v cho vay nông nghip, nông thôn ti Ngân hàng
thng mi.
- Thc trng cho vay nông nghip, nông thôn ti Ngân hàng No&PTNT tnh
Bc Ninh.
- Gii pháp đy mnh hot đng cho vay nông nghip nông thôn ti Ngân hàng
No&PTNT tnh Bc Ninh.
3. i tng nghiên cu
Nghiên cu v thc trng cho vay chung và cho vay phát trin nông nghip
nông thôn ti Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam chi nhánh
tnh Bc Ninh.
Thang Long University Library
4. Phm vi nghiên cu
4.1. Phm vi v không gian: Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit
Nam chi nhánh tnh Bc Ninh.
4.2. Phm vi v thi gian: Nm 2009 - 2011
4.3. Phm vi v ni dung: tài nghiên cu v vic thc hin hot đng cho vay nông
nghip, nông thôn ti Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam chi
nhánh tnh Bc Ninh và đa ra mt s gii pháp đy mnh cho vay nông nghip, nông
thôn ti chi nhánh.
5. Phng pháp nghiên cu
- Phng pháp chuyên gia
- Phng pháp duy vt bin chng và duy vt lch s
- Phng pháp so sánh và phân tích
- Phng pháp thng kê
6. Kt cu ca đ tài
Ngoài phn m đu, kt lun, danh mc tài liu tham kho, ni dung ca đ tài
gm 3 chng:
Chng 1: Nhng vn đ chung v cho vay nông nghip, nông thôn ti ngân
hàng thng mi
Chng 2: Thc trng cho vay nông nghip, nông thôn ti Ngân hàng Nông
nghip và Phát trin Nông thôn tnh Bc Ninh
Chng 3: Gii pháp đy mnh hot đng cho vay nông nghip nông thôn ti
Ngân hàng Nông nghip và Phát trin nông thôn tnh Bc Ninh
1
CHNG I: NHNG VN CHUNG V CHO VAY NÔNG NGHIP,
NÔNG THÔN TI NGÂN HÀNG THNG MI
1.1. Tng quan v hot đng cho vay ca ngân hàng thung mi
1.1.1. Khái nim v cho vay ca ngân hàng thng mi
Cho vay là mt mt ca hot đng tín dng ngân hàng, thông qua hot đng cho
vay, ngân hàng thc hin điu hòa vn trong nn kinh t di hình thc phân phi
ngun vn tm thi nhàn ri huy đng đc t trong xã hi (qu cho vay) đ đáp ng
nhu cu v vn phc v sn xut kinh doanh và đi sng.
Cho vay là quyn ca NHTM vi t cách là ngi cho vay (ch n) yêu cu
khách hàng ca mình - ngi đi vay mun vay đc vn phi tuân th nhng điu kin
nht đnh, nhng điu kin này là c s ràng buc v mt pháp lý đm bo cho ngi
cho vay có th thu hi đc vn (gc + lãi) sau mt thi gian nht đnh. thu hi
đc vn, các ngân hàng có quyn yêu cu ngi đi vay đáp ng nhng điu kin vay
c th da trên c s mc đ đ tin tng, tín nhim ln nhau gia ngân hàng và
khách hàng.
Mt khác, cho vay là s chuyn nhng tm thi mt lng giá tr t ngi s
hu (NHTM) sang ngi s dng (ngi vay – khách hàng) sau mt thi gian nht
đnh li quay v vi lng giá tr ln hn lng giá tr ban đu. Hay cho vay là mt
quan h giao dch gia hai ch th (NHTM và ngi vay), trong đó mt bên (NHTM)
chuyn giao tin hoc tài sn cho bên kia (ngi vay) s dng trong mt thi gian nht
đnh, đng thi bên nhn tin hoc tài sn cam kt hoàn tr vn (gc và lãi) cho bên
cho vay vô điu kin theo thi hn đã tho thun.
Nh vy, bn cht ca cho vay là mt giao dch v tin hoc tài sn trên c s
có hoàn tr mà thc cht là s vay mn da trên c s tin tng, tín nhim ln nhau.
Trong đó, s hoàn tr là đc trng thuc v bn cht ca cho vay, là nguyên tc đ
phân bit phm trù cho vay vi cp phát ca ngân sách Nhà nc.
1.1.2. Nguyên tc và điu kin cho vay
Nguyên tc cho vay
Khách hàng vay vn ca t chc tín dng phi đm bo nguyên tc sau:
- S dng vn đúng mc đích đã tha thun trong hp đng tín dng.
- Hoàn tr n gc và lãi vn vay đúng thi hn đã tha thun trong hp đng.
iu kin cho vay
T chc tín dng xem xét và quyt đnh cho vay khi khách hàng có đ các điu
kin sau:
Có nng lc pháp lut dân s, nng lc hành vi dân s và chu trách nhim dân s
theo quy đnh ca pháp lut.
i vi khách hàng vay là pháp nhân và cá nhân Vit Nam:
Thang Long University Library
2
Pháp nhân phi có nng lc pháp lut dân s;
Cá nhân và ch doanh nghip t nhân phi có nng lc pháp lut và nng lc
hành vi dân s;
i din ca h gia đình phi có nng lc pháp lut và nng lc hành vi dân s;
i din ca t hp tác phi có nng lc pháp lut và nng lc hành vi dân s;
Thành viên hp danh ca công ty hp danh phi có nng lc pháp lut và nng
lc hành vi dân s;
i vi khách hàng vay là pháp nhân và cá nhân nc ngoài phi có nng lc
pháp lut và nng lc hành vi dân s theo quy đnh pháp lut ca nc mà pháp nhân
đó có quc tch hoc cá nhân đó là công nhân, nu pháp lut nc ngoài đó đc B
Lut Dân s ca nc Cng hoà xã hi ch ngha Vit Nam, các vn bn pháp lut
khác ca Vit Nam quy đnh hoc điu c quc t mà Cng hoà xã hi ch ngha Vit
Nam ký kt hoc tham gia quy đnh…
1.1.3. Phân loi cho vay
Cho vay ngân hàng có th phân chia thành nhiu loi khác nhau tùy theo nhng
tiêu thc phân loi khác nhau:
Da vào mc đích cho vay
Cn c vào mc đích s dng vn vay: Gm 2 loi:
- Cho vay sn xut – kinh doanh: Là loi cho vay nhm cung cp cho các doanh
nghip, hp tác xã, t hp tác, h và cá nhân đ trc tip tin hành sn xut hàng hóa
và kinh doanh.
- Cho vay tiêu dùng: Là hình thc cho vay h, cá nhân đ đáp ng nhu cu tiêu
dùng nh mua sm, sa cha nhà và các t liu tiêu dùng.
Da vào thi hn cho vay
Cho vay ngn hn: là hình thc cho vay có thi hn di 12 tháng. Mc đích ca
loi cho vay này thng là nhm tài tr cho vic đu t vào tài sn lu đng.
Cho vay trung hn: là hình thc cho vay có thi hn t 12 tháng đn 60 tháng.
Mc đích ca loi cho vay này thng là nhm tài tr cho vic đu t vào tài sn c
đnh.
Cho vay dài hn: là hình thc cho vay có thi hn trên 60 tháng. Mc đích ca
loi cho vay này thng là nhm tài tr cho vic đu t vào d án đu t.
Da vào mc đ tín nhim ca khách hàng
Theo cn c này có 2 hình thc cho vay:
Cho vay không có bo đm: Là loi cho vay không có th chp, cm c hoc bo
lãnh ca ngi khác mà ch da vào uy tín ca bn thân khách hàng vay vn đ quyt
đnh cho vay.
Cho vay có bo đm: Là loi cho vay da trên c s các bo đm cho tin vay
3
nh th chp, cm c, hoc bo lãnh ca mt bên th ba nào khác.
Da vào phng thc cho vay
T chc tín dng tha thun vi khách hàng vay vic áp dng các phng thc
cho vay:
Cho vay tng ln: Mi ln vay vn khách hàng và ngân hàng thc hin th tc
vay vn và ký kt hp đng tín dng.
Cho vay theo hn mc tín dng: Ngân hàng và khách hàng xác đnh và tha thun
mt hn mc tín dng duy trì trong mt khong thi gian nht đnh.
Cho vay theo d án đu t: Ngân hàng và khách hàng vay vn đ thc hin các
d án đu t phát trin sn xut, kinh doanh, dch v và các d án đu t phc v đi
sng.
Cho vay hp vn: Mt nhóm NHTM cùng cho vay đi vi mt d án vay vn
hoc phng án vay vn ca khách hàng; Trong đó, có mt ngân hàng làm đu mi
dàn xp, phi hp vi các ngân hàng khác. Vic cho vay hp vn thc hin theo Quy
ch và quy ch đng tài tr ca các t chc tín dng do Thng đc Ngân hàng Nhà
nc ban hành.
Cho vay tr góp: Khi vay vn, ngân hàng, khách hàng xác đnh và tha thun s
lãi vn vay phi tr cng vi s n gc đc chia ra đ tr n theo nhiu k hn trong
thi hn cho vay.
Cho vay theo hn mc tín dng d phòng: Ngân hàng cam kt đm bo sn sàng
cho khách hàng vay vn trong phm vi hn mc tín dng nht đnh. Ngân hàng và
khách hàng tha thun thi hn hiu lc ca hn mc tín dng d phòng, mc phí tr
chi hn mc tín dng d phòng.
Cho vay thông qua nghip v phát hành và s dng th tín dng: Ngân hàng chp
thun cho khách hàng đc s dng vn vay trong phm vi hn mc tín dng đ thanh
toán tin mua hàng hóa, dch v và rút tin mt ti máy rút tin t đng hoc đim rút
tin mt là đi lý ca ngân hàng. Khi cho vay phát hành và s dng th tín dng, t
chc tín dng và khách hàng phi tuân theo các quy đnh v phát hành, s dng th tín
dng.
Cho vay theo hn mc thu chi: Là vic cho vay mà ngân hàng tha thun bng
vn bn chp thun cho khách hàng chi vt s tin có trên tài khon thanh toán ca
khách hàng phù hp vi các quy đnh v phát hành và s dng th tín dng.
Các phng thc cho vay khác: Các phng thc cho vay khác mà pháp lut
không cm phù hp vi quy đnh ti Quy ch này và điu kin hot đng kinh doanh
ca ngân hàng và đc đim ca khách hàng vay.
Da vào phng thc hoàn tr n vay
Có 3 phng thc hoàn tr n vay:
Thang Long University Library
4
Cho vay ch có mt k hn tr n hay còn gi là cho vay tr n mt ln khi đáo
hn.
Cho vay có nhiu k hn tr n hay còn gi là cho vay tr góp.
Cho vay tr n nhiu ln nhng không k hn n c th mà tùy kh nng tài chính
ca ngi đi vay có th tr n bt c lúc nào.
1.2. Hot đng cho vay ca ngân hàng thng mi đi vi nông nghip, nông thôn
1.2.1.Tng quan v nông nghip, nông thôn
1.2.1.1. Khái quát v ngành ngh nông nghip, nông thôn
Theo quan đim hin ti, nn kinh t ca mt quc gia, vùng lãnh th đc phân
chia thành 3 khu vc: nông nghip, công nghip và dch v.
Ngành nông nghip
Có hai cách đ hiu v khái nim ngành nông nghip.
Theo ngha rng: Nông nghip là t hp các ngành nông nghip, lâm nghip và
thu sn. Do s phát trin ca phân công lao đng xã hi, các ngành này hình thành và
phát trin tng đi đc lp, nhng li gn bó mt thit vi nhau.
Nông nghip là mt ngành c bn ca nn kinh t c nc, va chu s chi phi
chung ca nn kinh t quc dân va gn bó cht ch vi các ngành khác trên đa bàn
nông thôn.
Theo ngha hp: Nông nghip bao gm trng trt và chn nuôi.
Trong trng trt li phân ra: trng cây lng thc, cây công nghip, cây thc
phm, cây n qu, cây thc n gia súc, cây dc liu…. nc ta lng thc là ngành
quan trng nht trong nông nghip, nó đm bo tho mãn nhu cu lng thc cho tiêu
dùng, tng khi lng d tr, cung cp thc n đ phát trin chn nuôi, tng khi
lng đ xut khu. Mc dù ngành công nghip hin đi ngày càng phát trin và chim
t l ngày càng cao trong tng sn phm quc gia nhng an toàn lng thc luôn là
vn đ cp thit đc đt ra cho mi quc gia. Cuc khng hong kinh t các nc
trong khu vc nhng nm qua chng t rng không th xem nh vai trò ca ngành
nông nghip trc ht là lng thc thc phm.
Cây công nghip có ý ngha quan trng trong vic cung cp nguyên liu cho
công nghip và tiu th công nghip, góp phn làm tng ngun hàng xut khu và nhu
cu tiêu dùng cn thit ca nhân dân. Nh điu kin khí hu thun li, đt đai màu m
nên cây công nghip nc ta rt đa dng và phong phú bao gm: cà phê, chè, cao su,
cây có du nh lc, vng, điu, cây có si nh bông, đay…
Chn nuôi là mt trong hai ngành ch yu ca nông nghip, cung cp nhng
sn phm có giá tr dinh dng cao nhm đáp ng nhu cu tiêu dùng hàng ngày cho
nhân dân, cung ng nguyên liu quan trng cho công nghip, cung cp phân bón và
sc kéo cho ngành trng trt. Chn nuôi cng là ni cung cp ngun hàng xut khu
5
quan trng.
Ngành lâm nghip: là mt b phn cu thành ca ngành nông nghip theo ngha
rng. Rng là ngun li to ln v kinh t và có vai trò quan trng trong vic phòng h
đu ngun, hn ch l lt, điu hòa dòng chy phc v sn xut nông nghip, tránh các
him ho thiên tai. Ngoài ra rng còn là tim nng phát trin có giá tr kinh t cao
trong khai thác và du lch. Do vy phát trin ngành lâm nghip và gii quyt mi quan
h hp lý gia nông nghip và lâm nghip vi công nghip nông thôn là yêu cu khách
quan ca s phát trin kinh t nông thôn.
Ngành thu sn bao gm nuôi trng, khai thác và đánh bt thy hi sn. ây là
mt ngành có nhiu li th đ phát trin góp phn tích cc vào quá trình chuyn dch
CCKT nông thôn theo hng kt hp nuôi trng thu sn vi nông nghip, lâm
nghip, công nghip ch bin và bo v môi trng sinh thái.
Công nghip nông thôn
Công nghip nông thôn là mt b phn ca công nghip c nc, đng thi là
mt b phn cu thành kinh t lãnh th. Nói đn công nghip phát trin nông thôn
chính là đ cp đn vic m rng các ngành ngh, các hot đng kinh t ngoài nông
nghip có tính cht công nghip nông thôn. Công nghip nông thôn trc ht gn
cht vi sn xut nông nghip, nó cung cp cho nông nghip công c và điu kin đ
tin hành các quy trình sn xut nông nghip, cung cp máy móc, công c chm sóc
cây trng, vt nuôi, thc n gia súc, thuc tr sâu. Ngoài ra công nghip còn cung cp
các máy móc công c phc v thu hoch, phi sy, bo qun, ch bin, vn chuyn
nông sn. Công nghip nông thôn gn bó cht ch tác đng qua li vi nông nghip và
s phát trin kinh t xã hi nông thôn. Phát trin công nghip nông thôn là mt trong
nhng ni dung ca công nghip hoá, là b phn có tm quan trng đc bit trong quá
trình phát trin kinh t xã hi khu vc nông thôn, nó tác đng tích cc và có hiu qu
ti toàn b s phân công lao đng xã hi đn chuyn dch CCKT nông thôn theo
hng CNH - HH và phát trin sn xut hàng hoá, qua đó to thêm công n vic làm,
tng thu nhp, s dng hp lý và nâng cao hiu qu các ngun lc nông thôn thúc
đy phát trin kt cu h tng kinh t xã hi.
Công nghip nông thôn bao gm:
Công nghip ch bin nông, lâm, thu sn có v trí vô cùng quan trng là nhân
t trc tip làm gia tng giá tr thng phm ca nông nghip, đáp ng nhu cu th
hiu ngi tiêu dùng, tng sc cnh tranh trên th trng, nâng cao hiu qu sn xut
kinh doanh ca nông, lâm nghip và thu sn, góp phn làm tng giá tr xut khu.
Sn xut công c thng, công c ci tin và sa cha máy móc trong nông
thôn, góp phn đi mi k thut, nâng cao nng sut lao đng cho ngành nông nghip.
Thang Long University Library
6
Công nghip sn xut vt liu xây dng: đ đáp ng nhu cu ngày càng tng v
vic xây dng kt cu h tng nông thôn nh: đin, đng, trng, trm, các công
trình vn hoá… đòi hi công nghip sn xut vt liu xây dng nông thôn phi
không ngng phát trin.
Ngoài ra còn có các ngành ngh th công, m ngh, các ngành truyn thng
nh: m t dt la, đúc đng, gm s, sn mài, mây tre đan, thm len… ây là
nhng ngh thu hút hút nhiu lao đng làm tng thu ngoi t cho Nhà nc thông qua
xut khu sn phm.
Dch v
Là ngành kinh t ra đi và phát trin gn vi s phát trin ca nn kinh t quc
dân. Dch v nông thôn xét theo quan đim h thng là mt b phn thuc ngành dch
v c nc, đng thi là mt b phn cu thành kinh t lãnh th nông thôn.
Dch v nông thôn bao gm rt nhiu loi: ngân hàng, tín dng, bu đin, thông
tin liên lc, cung ng đin, nc và tiêu nc, sa cha máy móc và công c sn xut,
cung ng ging cây trng, ging gia súc, dch v v phòng tr sâu bnh cho cây trng
và khám cha bnh cho gia súc, dch v vn chuyn và bo qun, ch bin nông sn
phm…
Nh chúng ta đã bit, sn xut nông nghip là ngành sn xut vt cht có t lâu
đi nht trên th gii. Hot đng SXNN nhm đáp ng nhng nhu cu thit yu ca
con ngi nh n, ung Khi xã hi càng phát trin, SXNN không ch dng li đáp
ng nhu cu thit yu mà nó còn là ni cung cp nguyên liu cho các ngành khác. Vì
vy, nông nghip là mt ngành sn xut vt cht c bn ca nn kinh t quc dân nhm
đáp ng nhu cu thit yu v lng thc, thc phm cho ngi dân, nguyên liu cho
sn xut công nghip và xut khu, ngành nông nghip bao gm 3 lnh vc: nông
nghip, lâm nghip và ng nghip.
Nu nông nghip là mt ngành, mt lnh vc c th đc phân chia da theo ý
ngha kinh t ca sn xut vt cht thì nông thôn là mt khu vc đa lý có gii hn v
mt không gian và thi gian. Khi nói đn nông thôn, chúng ta thng liên tng đn
đô th, vic phân chia nông thôn và đô th đc da theo các tiêu chí v trình đ phát
trin nh: mt đ dân s đông, c s h tng phát trin, mc sng dân c cao Các
tiêu chí này tu theo trình đ phát trin ca mi quc gia và trong mi thi k nht
đnh. Cng có các tiêu chí khác đa ra đ phân bit nông thôn và đô th là da vào tính
cht và c cu hot đng sn xut vt cht ca vùng lãnh th đó, trong đó nông thôn là
khu vc có hot đng SXNN là ch yu. Tiêu chí này đúng nhng cha đ vì c cu
kinh t ca khu vc nông thôn cng có s chuyn dch theo hng gim t trng nông
nghip và tng t trng công nghip, dch v khi nn kinh t phát trin.
7
Tóm li, khái nim nông thôn cn phi da trên c s kt hp nhiu tiêu chí trên
đây và có th hiu:
Nông thôn là mt vùng lãnh th, mt khu vc có ranh gii đa lý trong đó dân c
sinh sng ch yu là nông dân - nhng ngi có hot đng ngh nghip là nông nghip
- hay các c dân không phi là nông dân nhng có quan h ngh nghip mt thit vi
nông nghip. Nông thôn cng là ni có mt đ dân c, c s h tng, trình đ sn xut
hàng hoá thp hn đô th theo tiêu chí so sánh ca quc gia đó.
Nh vy, lnh vc NNNT là mt đa bàn mà đó hot đng SXNN đc coi là
bao trùm. Tuy nhiên, vi s phát trin ca tin b khoa hc k thut và công ngh, lnh
vc NNNT không còn là khu vc hot đng SXNN thun tuý mà còn có c hot đng
công nghip và dch v, khi nn kinh t càng phát trin thì t trng ca hot đng
SXNN thun tuý s gim đi nhng con s tuyt đi không ngng tng lên.
1.2.1.2. Vai trò ca nông nghip trong vic phát trin kinh t, xã hi
Trong nhng thp niên 40 và 50 ca th k XX, phn ln các nhà kinh t không
đánh giá cao vai trò ca NNNT trong vic tng trng và phát trin kinh t nên các
chính sách phát trin kinh t thi gian này ít quan tâm đn NNNT. Trong quá trình phát
trin, mt s nc ch chú trng vào phát trin đô th, khu công nghip hin đi mà
không chú ý đn vic phát trin NNNT. iu này đã nh hng rt ln đn s tng
trng và phát trin kinh t ca các quc gia, to ra s mt cân đi gia nông nghip
và công nghip, gia sn xut và tiêu dùng.
Nm 1961, trong cun sách “ Vai trò ca nông nghip trong phát trin" ca
Johnston và Mellor gii thiu 5 đóng góp quan trng ca lnh vc nông nghip trong
quá trình phát trin kinh t. ó là:
Cung cp lng thc thc phm
Hu ht các nc đang phát trin đu da vào nông nghip trong nc đ cung
cp lng thc thc phm cho tiêu dùng, nó to nên s n đnh, đm bo an toàn cho
phát trin.
Cng cn chú ý rng, nhp khu các yu t đu vào ca sn xut (nguyên vt
liu, máy móc, thit b cho sn xut) làm tng vn sn xut, còn vic nhp khu lng
thc thc phm là đ tiêu dùng, không gia tng vn sn xut cho nn kinh t.
Cung cp nguyên liu cho công nghip
Nguyên liu t nông nghip là đu vào quan trng cho s phát trin ca các
ngành công nghip ch bin nông sn trong giai đon đu quá trình công nghip hóa
nhiu nc đang phát trin.
Cung cp ngoi t cho nn kinh t
Thông qua xut khu nông sn các nc đang phát trin đu có nhu cu rt ln
v ngoi t đ nhp khu máy móc, vt t, thit b, nguyên liu mà cha t sn xut
Thang Long University Library
8
đc trong nc. Mt phn nhu cu ngoi t đó, có th đáp ng đc thông qua xut
khu nông sn.
Nông sn còn đc coi là ngun hàng hóa đ phát trin ngành ngoi thng
giai đon đu.
Trong lch s, quá trình phát trin ca mt s nc cho thy vn đc tích ly
t nhng ngành nông nghip to ra hàng hóa xut khu. ó là trng hp ca các
nc Úc, Canada, an Mch, Thy in, Tân Tây Lan, M, và c Vit Nam.
Cung cp vn cho các ngành kinh t khác
Thông qua: Dng trc tip: nh ngun thu t thu đt nông nghip, thu xut
khu nông sn, nhu khu t liu sn xut nông nghip. Ngun thu này đc tp trung
vào ngân sách nhà nc và dùng đ đu t cho phát trin kinh t.
Dng gián tip: vi chính sách qun lý giá ca nhà nc theo xu hng là giá
sn phm công nghip tng nhanh hn giá nông sn, to điu kin cho gia tng nhanh
tích ly công nghip t “hy sinh” ca nông nghip.
Làm phát trin th trng ni đa
Nông nghip và nông thôn là th trng rng ln và ch yu ca sn phm
trong nc.
Vic tiêu dùng ca ngi nông dân và mng dân c nông thôn đi vi hàng hóa
công nghip, hàng hóa tiêu dùng (vi, đ g, dng c gia đình, vt liu xây dng),
hàng hóa t liu sn xut (phân bón, thuc tr sâu, nông c, trang thit b, máy móc) là
tiêu biu cho s đóng góp v mt th trng ca ngành nông nghip đi vi quá trình
phát trin kinh t.
S đóng góp này cng bao gm c vic bán lng thc, thc phm và nông sn
nguyên liu cho các ngành kinh t khác.
- Nông nghip là ngành cung cp lng thc và các nguyên liu đu vào cho
các ngành khác ca nn kinh t.
- Lnh vc nông nghip là ngun thu ngoi t quan trng các quc gia có li
th so sánh sn xut mt s mt hàng nông sn xut khu.
- NNNT là th trng quan trng cho các ngành kinh t khác trong nn kinh t
và là ngun cung cp lao đng cho khu vc công nghip.
- Nông nghip to ra mt lng vn thng d đ đu t cho quá trình CNH.
K t thp niên 60, khi cuc “cách mng xanh” m ra kh nng thc t cân đi
an ninh lng thc th gii và mt s nc da vào vic phát trin nông nghip đ
CNH đt nc. T đó, nông nghip mi đc nhìn nhn đóng vai trò tích cc trong
phát trin kinh t và cn thit phi đu t.
Vit Nam đi lên t mt nn nông nghip lc hu, phát trin NNNT có vai trò
ht sc quan trng trong vic phát trin kinh t đt nc bi:
9
- NNNT là ni sn xut lng thc, thc phm cho nhu cu c bn ca nhân
dân, cung cp nông sn, nguyên liu cho công nghip và xut khu. Trong nhiu nm,
nông nghip to ra khong 40% thu nhp quc dân và trên 40% giá tr xut khu, góp
phn to ngun tích lu cho s nghip CNH, HH đt nc.
- NNNT là ni cung cp ngun nhân lc d tr di dào cho công nghip, chim
trên 70% lao đng xã hi. Trong quá trình CNH, HH, lao đng nông nghip chuyn
dn sang làm công nghip, dch v. Vì vy, phát trin NNNT s góp phn gii quyt
vic làm cho lao đng nông thôn.
- Khu vc NNNT là ngun cung cp vn ln nht cho s phát trin kinh t,
nht là giai đon đu CNH. Ngun vn t nông nghip đc to ra t tit kim ca
nông dân hay ngoi t thu đc do xut khu nông sn đc đu t vào hot đng phi
nông nghip.
- Vi gn 76% dân s c nc, nông nghip và nông thôn là th trng tiêu th
rng ln ca công nghip. Phát trin NNNT cho phép nâng cao thu nhp cho dân c
nông nghip, t đó làm tng sc mua t khu vc nông thôn và làm cho công nghip
phát trin.
Trong quá trình lãnh đo đt nc, vi nhn thc sâu sc v đc đim ca nc
ta đi lên ch ngha xã hi t mt nn nông nghip lc hu, ng Cng sn Vit Nam
luôn khng đnh tm quan trng ca nông nghip, nông dân, nông thôn. S đt phá đu
tiên v chính sách ca ng trong thi k đi mi cng đc khi đu t lnh vc
nông nghip, nông dân, nông thôn. Tip sau đó, nhiu ngh quyt ca ng đã bàn ti
vn đ này, qua đó góp phn b sung hoàn thin hn quan đim ch đo ca ng đi
vi vn đ nông nghip, nông dân, nông thôn mi giai đon phát trin ca đt nc.
Ti i hi đi biu toàn quc ln th XI, ng ta tip tc đa ra nhng quan đim ch
đo đi vi vn đ nông nghip, nông dân, nông thôn. i hi XI đã khng đnh nhng
thành tu trong phát trin kinh t - xã hi nói chung, nhng kt qu đt đc ca nông
nghip, nông dân, nông thôn nói riêng và nhn mnh: “S phát trin n đnh trong
ngành nông nghip, nht là sn xut lng thc đã đm bo an ninh lng thc quc
gia. Kinh t nông thôn và đi sng nông dân đc ci thin hn trc. Vic tp trung
đu t xây dng kt cu h tng nông thôn, đu t, phát trin ging mi có nng sut,
cht lng cao, phát trin các cm công nghip, làng ngh, tiu th công nghip đã
có tác đng tích cc đn vic sn xut, to vic làm và xóa đói, gim nghèo”.
Có th khng đnh rng, thành tu trong nông nghip, nông dân, nông thôn không ch
góp phn quan trng vào vic n đnh chính tr-xã hi nông thôn và nâng cao đi sng
nông dân trên phm vi c nc, mà còn ngày càng to thêm nhng tin đ vt cht cn
thit, góp phn thúc đy tng trng kinh t và đy mnh công nghip hóa, hin đi
hóa đt nc.
Thang Long University Library
10
1.2.2. Cho vay ca ngân hàng thng mi đi vi lnh vc nông nghip, nông thôn
1.2.2.1. Tng quan v tín dng và tín dng ngân hàng
Tín dng (Credit) xut phát t ch la tinh là Credo (tin tng, tín nhim). Trong
thc t cuc sng, thut ng tín dng đc hiu theo nhiu ngha khác nhau. Có mt
s quan nim nh sau:
- Theo Mác: Tín dng là s chuyn nhng lng giá tr t ngi s hu sang
ngi s dng đ sau mt thi gian nht đnh thu li đc lng giá tr ln hn lng
giá tr ban đu. Ông cho rng: Tin chng qua ch ri tay ngi s hu trong mt thi gian
và chng qua ch tm thi chuyn t tay ngi s hu sang tay nhà t bn hot đng. Cho
nên tin không phi đc b ra đ thanh toán cng không t đem bán đi, nó ch đem cho
vay, tin ch đem nhng li vi điu kin là nó s quay v đim xut phát vi mt k
hn nht đnh.
- Cng có th hiu: “Tín dng là quan h vay mn da trên nguyên tc hoàn
tr c vn ln lãi sau mt thi hn nht đnh” .
- Hay:
Tín dng là s chuyn nhng quyn s dng mt lng giá tr nht đnh di hình
thc hin vt hay tin t t ngi s hu sang ngi s dng vi mt thi gian nht
đnh và khi đn hn ngi s dng phi thanh toán cho ngi s hu vi mt lng
giá tr ln hn, phn ln hn đó gi là li tc.
Nh vy, v hình thc, tín dng là mt s vay mn ln nhau gia ngi cho
vay và ngi đi vay. V ni dung kinh t, tín dng là s chuyn nhng tm thi
quyn s dng mt lng giá tr có th biu hin bng tin hoc bng hin vt t ch
th này sang ch th khác vi điu kin phi hoàn tr theo nhng tha thun trc. Ni
dung tha thun đó là thi hn tr, tin lãi tr, cách thc tr.
Hình thc tín dng đu tiên trong lch s loài ngi là tín dng nng lãi. Tín
dng nng lãi đc hình thành thi k nô l, phát trin mnh thi k phong kin và
tn ti cho đn ngày nay. c trng c bn nht ca tín dng nng lãi là lãi sut rt
cao. iu kin tn ti ca tín dng nng lãi là nn sn xut kém phát trin, tin b k
thut cha có, hot đng sn xut ch yu là nông nghip, l thuc t nhiên, kh nng
cung ng vn cho xã hi rt thp, hn na, nhu cu vay mn cao, ch yu đ tiêu
dùng. Khi sn xut phát trin, đ đáp ng yêu cu v vn ca nn kinh t, nhiu hình
thc tín dng ra đi nh tín dng thng mi, TDNH, Trong đó, TDNH là loi hình
tín dng ph bin nht.
TDNH là mt giao dch v tài sn (tin hoc hàng hoá) gia bên cho vay (ngân
hàng) và bên đi vay (cá nhân, doanh nghip và các ch th khác), trong đó bên cho vay
chuyn giao tài sn cho bên đi vay s dng trong mt thi hn nht đnh theo tho
thun, bên đi vay có trách nhim hoàn tr vô điu kin vn gc và lãi cho bên cho vay
11
khi đn hn thanh toán. TDNH có các đc trng sau:
- Tài sn giao dch trong quan h TDNH bao gm hai hình thc là cho vay
(bng tin) và cho thuê (bt đng sn và đng sn).
- Xut phát t nguyên tc hoàn tr, vì vy ngi cho vay khi chuyn giao tài sn
cho ngi đi vay s dng phi có c s tin rng ngi đi vay s tr đúng hn. Tc là
TDNH da trên mc đ tín nhim v khách hàng.
- Giá tr hoàn tr thông thng phi ln hn giá tr lúc cho vay, tc là ngi đi
vay phi tr thêm phn lãi ngoài vn gc.
- Trong quan h TDNH, tin vay đc cp trên c s cam kt hoàn tr vô điu
kin.
Trong nn kinh t th trng, hot đng TDNH rt đa dng và phong phú vi
nhiu hình thc khác nhau. s dng và qun lý có hiu qu TDNH cn phi tin
hành phân loi tín dng. Các tiêu thc thng đc s dng đ phân loi nh: theo
thi hn (tín dng ngn hn, trung hn, dài hn), theo mc đích s dng vn (tín dng
SXKD, tín dng tiêu dùng), theo xut x tín dng (tín dng gián tip, tín dng trc
tip).
1.2.2.2. i tng cho vay ca ngân hàng thng mi
Ði tng cho vay ca ngân hàng thng mi là các t chc cá nhân có nhu cu
vn trong hot đng sn xut kinh doanh, đu t, tiêu dùng…
C th là bao gm:
- H gia đình
- Nông dân
- Doanh nghip
+ DNNN
+ DNNQD
+ Doanh nghip nông nghip,nông thôn
+Hp tác xã
Theo qui đnh ca Lut các t chc tín dng: T chc tín dng không đc cho
vay các nhu cu vn đ thc hin các vic sau:
- Mua sm các tài sn và các chi phí hình thành nên tài sn mà pháp lut cm
mua bán chuyn nhng, chuyn đi.
- Thanh toán các chi phí cho vic thc hin các giao dch mà pháp lut cm.
- Ðáp ng các nhu cu tài chính ca các giao dch mà pháp lut cm.
1.2.2.3. Các phng thc t chc cho vay nông nghip nông thôn
Cho vay trc tip
Cho vay trc tip là quan h tín dng trong đó khách hàng có nhu cu v vn
giao dch trc tip vi ngân hàng đ vay và tr n. Vi phng thc này, vic cp tin
Thang Long University Library
12
dng có th thc hin song phng hay đa phng. Vi phng thc đa phng,
ngoài ngân hàng và khách hàng còn có bên th 3 là nhng nhà cung ng đu vào hay
các nhà ch bin, bao tiêu nông sn. Phng thc cho vay này s giúp ngân hàng giám
sát cht ch vic s dng vn vay.
Cho vay bán trc tip
Vi đc đim v hot đng sn xut nông nghip và cho vay đi vi lnh vc
này, cn có phng thc cho vay phù hp. Trên th gii cng nh Vit Nam hin nay
có các phng thc cho vay bán trc tip nh sau:
- Cho vay theo t hp tác vay vn. Vi phng thc này, thng t 10 đn 40
h nông dân thành lp mt t hp tác vay vn (đc đim ca t là cùng thôn, cùng
nuôi trng mt cây con hoc cùng ging nhau v mc đích vay vn, t phi đc thành
lp t nguyn và bu ra t trng đ đi din pháp lý trong giao dch vi ngân hàng).
Trên c s quy đnh cho vay ca ngân hàng, các t viên làm giy đ ngh vay vn, t
tin hành hp và xét theo các điu kin và nht trí v s tin vay. Sau đó t trng tp
hp li và gi ti ngân hàng cùng các giy t khác. Nhân viên ngân hàng s tin hành
thm đnh và thông báo s tin vay ca tng h và cho c t. T trng là ngi trc
tip nhn tin vay, theo dõi n vay và thu n đ chuyn tr cho ngân hàng. Tính trc
tip trong phng thc này th hin: nhng h nông dân ca t hp tác thc cht là
khách hàng ca ngân hàng, ngân hàng thm đnh cho vay theo tng nhu cu và điu
kin ca mi h và tng h phi chu trách nhim trc tip v vic hoàn tr s tin
đc vay. Tính gián tip ch, ngân hàng không làm vic trc tip vi tng khách
hàng mà thông qua t trng t hp tác, các thành viên trong t gián tip chu trách
nhim v tính hp lý ca các khon vay và kh nng hoàn tr n ca các thành viên
khác trong t.
- Cho vay theo t liên doanh, liên đi vay vn. Cách thành lp ca t này cng
ging nh t hp tác vay vn. Tuy nhiên, theo kiu t chc này, mi thành viên trong
t phi trc tip chu trách nhim trc vic hoàn tr n đúng hn ca các thành viên
còn li trong t. Khi cha tr ht n, ngân hàng s không cho t vay món mi. Phng
thc này thng áp dng cho nhng món cho vay ln, thi gian vay dài.
Li ích ca cho vay bán trc tip:
- Ngân hàng : gim thi gian nhn và thm đnh h s vay, gim áp lc mang
tính thi v, thc hin kim soát có trng tâm , gim chi phí nghip v.
- i vi khách hàng : Nâng cao tính t ch, t chu trách nhim trong giao
dch, quan tâm hn na v hiu qu s dng vn vay, to không khí đoàn kt, giúp đ
nhau trong sn xut, phát trin sn xut nông nghip theo hng sn xut hàng hoá.
Cho vay gián tip
Trong phng thc cho vay này, ngân hàng cp tín dng cho các h gia đình,
13
trang tri thông qua 1 t chc trung gian. T chc trung gian này thng là các nhà
cung ng vt t hay nhà ch bin, bao tiêu nông sn.
- Cho các t chc trung gian vay đ ng vn cho các h sn xut nông nghip.
trong trng hp này, các t chc trung gian thng là là nhà ch bin nh nhà máy
đng, ch bin đ hp, ,. Phng thc cho vay đc thc hin nh sau: ngân hàng
cho công ty vay, công ty ng vn cho các h nông dân sn xut, đn v thu hoch, các
công ty mua sn phm ca ngi nông dân, đng thi thu các khon n đã ng t đu
v và công ty tr n li cho ngân hàng. Cn lu ý, vic xét duyt cho vay ca ngân
hàng da trên c s phng án kinh doanh ca công ty và ph thuc vào loi cho vay
mà ngân hàng áp dng, còn vic ng vn cho h nông dân sn xut thuc toàn quyn
quyt đnh ca công ty trên c s tho thun vi h nông dân.
- Mua các hp đng bán tr chm v vt t, máy móc nông nghip. Các công ty
kinh doanh v vt t nông nghip có th bán tr chm cho h nông dân, sau đó ngân
hàng s mua li các hp đng này, tc ngân hàng s cho các doanh nghip này vay li
trên c s các hp đng bán tr chm
1.2.2.4. c đim tín dng ngân hàng đi vi nông nghip nông thôn
- SXNN là mt trong nhng ngành sn xut vt cht quan trng và c bn ca
nn kinh t quc dân. Khác vi các ngành sn xut khác, nông nghip là ngành sn
xut sinh hc, ph thuc rt ln vào điu kin t nhiên. Tuy nhiên, do trình đ dân trí
còn thp và s tin b ca khoa hc k thut cha đ mnh đ ch ng thiên tai nên
kt qu ca SXNN không chc chn nh công nghip và dch v. ây là lý do gii
thích ti sao lãi sut cho vay NNNT thng có lãi sut cao hn so vi các ngành ngh
khác, đng thi cn có s h tr t phía Nhà nc.
- Vic tiêu th sn phm nông nghip thng khó khn, giá c li thiu n đnh.
iu này gây khó khn cho ngi sn xut. phát trin kinh t NNNT, cn phi có
nhiu hình thc tín dng nhm giúp đ nông dân nâng cao nng sut, hn ch ri ro.
Vì vy, bên cnh TDNH, cn có tín dng u đãi ca Nhà nc.
- Nng sut lao đng nông nghip nc ta còn thp, li nhun ca ngành nông
nghip còn thp, tính ri ro cao. Do vy, lãi sut cao s dn đn ngi sn xut không
dám vay vn ngân hàng, còn nu lãi sut thp, ngân hàng s gp khó khn. Vì vy, lãi
sut trong cho vay NNNT cn phi xác đnh linh hot.
- a bàn SXNN rng, phân tán, sn phm đa dng, tính chuyên môn hoá thp
và din ra theo hình thc xen canh, mùa v, d gp nhiu tình hung bt ngi xy ra.
Hn na, phn ln món vay nh, s lng khách hàng đi vay nhiu. Vì vy, vic thm
đnh, gii ngân và theo dõi n vay cng nh thu hi n cn phi khác vi các lnh vc
cho vay công nghip, dch v, hay nói cách khác, cn phi có thc và phng thc cho
vay linh hot.
Thang Long University Library
14
Tóm li, đi tng ca tín dng NNNT bao gm các chi phí sn xut nông, lâm,
ng nghip, chi phí tiêu th sn phm, chi phí mua sm máy móc nông, ng nghip,
chi phí đu t, ci to đt, đu t phát trin công nghip ch bin, tiu th công
nghip, phát trin c s h tng nông thôn, ây là đi tng đu t cha đng nhiu
ri ro (c khách quan ln ch quan) đng thi chi phí nghip v cho vay cng khá ln.
Vì vy, cn phi xác đnh đi tng cho vay, phng thc cho vay và lãi sut vay phù
hp đ đáp yu cu v vn ca ngi sn xut nông nghip, va đm bo hiu qu
hot đng kinh doanh ca chính bn thân ngân hàng.
* V khách hàng vay vn: u tiên phi k đn các doanh nghip thuc khu vc
nông nghip, nông thôn. H chính là ngun khách hàng tim nng ca ngân hàng vi
vic vay vn ca ngân hàng đ m rng sn xut kinh doanh, to công n vic làm cho
ngi nông dân lao đng đ ci thin cuc sng. Nhng có th nói hin nay thì rt ít
các doanh nghip chu v nông thôn đ đu t vì rt nhiu lý do nh giao thông không
thun li, sn phm sn xut vi giá r, trình đ lao đng không cao Vì vy mà
nhim v ca ngân hàng chính là khuyn khích to điu kin cho các doanh nghip
này vay vn đ m rông sn xut phát trin nông nghip, nông thôn.
Hn na, khu vc NNNT rt rng ln vi s lng dân s khá đông, thng
chim t l khong trên di 80%. Vi s lng lao đng ln nh vy nhng thu nhp
ca khu vc này li thuc mc thp nht trong xã hi nên nhu cu tín dng ca khu
vc này thng rt ln và ch yu đáp ng cho hai mc đích tiêu dùng và phát trin
sn xut. Tuy nhiên, s khách hàng khu vc NNNT phân b khá phân tán, mt đ
tha tht, hn na, đa phn khách hàng li có trình đ hc vn không cao và đang
quen vi np sinh hot khép kín, làm n nh l. Nhiu ngi trong s h có tâm lý
không mun tip cn vi các dch v ngân hàng, đc bit là tín dng do e ngi rng
ngân hàng cng không khác gì nhng ngi cho vay nng lãi. Mt s khác li suy ngh
TDNH nh là mt hình thc tr cp, cho không ca Chính ph. Chính vì vy, ngân
hàng s gp nhiu khó khn khi tip cn, trin khai các hình thc, sn phm tín dng
ca mình. Do đó, mun thành công th trng này, các ngân hàng cn phi gii quyt
tt các vn đ liên quan đn mng li chi nhánh, đi ng nhân viên, cng nh các vn
đ v th tc vay vn, phng thc cho vay nhm đáp ng đc nhu cu vay vn,
gim chi phí và tng hiu qu ca hot đng tín dng.
* V đi tng cho vay và quy mô vn vay: Các khon tín dng thuc khu vc
NNNT khá phân tán và nh l. i tng khách hàng ch yu ca ngân hàng khu
vc NNNT bao gm nông dân, doanh nghip, h gia đình, hp tác xã i tng ca
tín dng NNNT bao gm các chi phí sn xut nông, lâm, ng nghip, chi phí tiêu th
sn phm, chi phí mua sm máy móc nông, ng nghip, chi phí đu t, ci to đt, đu
t phát trin công nghip ch bin, tiu th công nghip, phát trin c s h tng nông