B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC THNG LONG
o0o
KHÓA LUN TT NGHIP
TÀI:
GII PHÁP NÂNG CAO CHT LNG CHO
VAY TIÊU DÙNG TI NGÂN HÀNG THNG
MI C PHN CÔNG THNG VIT NAM
CHI NHÁNH CHNG DNG
SINH VIÊN THC HIN : NGUYN THU THY
MÃ SINH VIÊN : A12997
CHUYÊN NGÀNH : TÀI CHÍNH–NGÂN HÀNG
HÀ NI – 2012
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC THNG LONG
o0o
KHÓA LUN TT NGHIP
TÀI:
GII PHÁP NÂNG CAO CHT LNG CHO
VAY TIÊU DÙNG TI NGÂN HÀNG THNG
MI C PHN CÔNG THNG VIT NAM
CHI NHÁNH CHNG DNG
GIÁO VIÊN HNG DN : TH.S PHM TH BO OANH
SINH VIÊN THC HIN : NGUYN THU THY
MÃ SINH VIÊN : A12997
CHUYÊN NGÀNH : TÀI CHÍNH–NGÂN HÀNG
HÀ NI – 2012
Thang Long University Library
LI CM N
Vi tình cm chân thành, em xin bày t lòng bit n ti các Thy giáo, Cô giáo
trng i Hc Thng Long, đc bit là Cô giáo Th.s Phm Th Bo Oanh đã tn tình
giúp đ em hoàn thành khóa lun tt nghip này. Em cng xin cm n s giúp đ ca
các cô chú, anh ch công tác ti Ngân hàng thng mi C phn Công Thng Vit
Nam – Chi nhánh Chng Dng đã nhit tình giúp đ em trong vic cung cp các s
liu và thông tin thc t đ chng minh cho các kt lun trong khóa lun tt nghip
ca em.
Do gii hn kin thc và kh nng lý lun ca bn thân còn nhiu thiu sót và hn
ch, kính mong s ch dn và đóng góp ca các thy cô giáo đ khóa lun ca em đc
hoàn thin hn.
Hà Ni, ngày … tháng … nm …
Sinh viên
Nguyn Thu Thy
MC LC
LI M U
CHNG 1: LÝ LUN CHUNG V CHO VAY TIÊU DÙNG CA NGÂN
HÀNG THNG MI 1
1.1. Nhng vn đ chung v cho vay tiêu dùng ti ngân hàng thng mi 1
1.1.1. Khái nim 1
1.1.2. Nguyên tc cho vay 2
1.1.3. iu kin cho vay 3
1.1.4. c đim cho vay tiêu dùng 4
1.1.4.1. i tng vay vn tiêu dùng: 4
1.1.4.2. Nhu cu vay vn tiêu dùng 5
1.1.4.3. Thi hn cho vay tiêu dùng 5
1.1.4.4. Lãi sut cho vay tiêu dùng 5
1.1.4.5. Ngun tr n ca các khon vay tiêu dùng 5
1.1.4.6. m bo tin vay trong cho vay tiêu dùng 6
1.1.5. Vai trò ca cho vay tiêu dùng 6
1.1.5.1. i vi ngân hàng 6
1.1.5.2. i vi ngi tiêu dùng 7
1.1.5.3. i vi nn kinh t 8
1.1.6. Phân loi cho vay tiêu dùng 8
1.1.6.1. Phân loi theo mc đích 8
1.1.6.2. Phân loi theo phng thc hoàn tr 8
1.1.6.3. Phân loi theo ngun gc ca khon n 9
1.1.6.4. Phân loi theo loi tin 11
1.1.6.5. Phân loi theo phng thc gii ngân 11
1.1.7. Quy trình cho vay tiêu dùng ti ngân hàng thng mi 12
1.2. Cht lng cho vay tiêu dùng ti ngân hàng thng mi 16
1.2.1. Khái nim 16
1.2.2. Ý ngha ca vic nâng cao cht lng cho vay tiêu dùng 17
1.2.3. Các ch tiêu đánh giá cht lng cho vay tiêu dùng 18
1.2.3.1. Các ch tiêu đnh tính 18
1.2.3.2. Các ch tiêu đnh lng: 20
1.2.4. Các nhân t nh hng đn cht lng cho vay tiêu dùng 26
1.2.4.1. Nhân t khách quan 26
1.2.4.2. Nhân t ch quan 28
Thang Long University Library
CHNG 2: THC TRNG CHO VAY TIÊU DÙNG TI NGÂN HÀNG
THNG MI C PHN CÔNG THNG VIT NAM - CHI NHÁNH
CHNG DNG 32
2.1. Khái quát v Ngân hàng thng mi C phn Công Thng Vit Nam –
Chi nhánh Chng Dng 32
2.1.1. Quá trình hình thành và phát trin ca Ngân hàng thng mi C phn
Công Thng Vit Nam 32
2.1.2. Quá trình hình thành và phát trin ca Ngân hàng thng mi C phn
Công Thng – Chi nhánh Chng Dng 33
2.1.3. C cu t chc ca NHCT VN – Chi nhánh Chng Dng 34
2.2. Quy đnh chung trong cho vay tiêu dùng ti Ngân hàng thng mi C
phn Công Thng Vit Nam – Chi nhánh Chng Dng 36
2.2.1. Các sn phm cho vay tiêu dùng 36
2.2.1.1. Cho vay mua sm, sa cha nhà 36
2.2.1.2. Cho vay mua sm phng tin đi li 36
2.2.1.3. Cho vay du hc 37
2.2.1.4. Cho vay xut khu lao đng 37
2.2.1.5. Cho vay tín chp 38
2.2.1.6. Cho vay mua đ dùng và trang thit b gia đình 38
2.2.1.7. Cho vay tiêu dùng qua tài khon th tín dng quc t 39
2.2.2. Quy trình cho vay tiêu dùng 40
2.3. Thc trng cho vay tiêu dùng ti Ngân hàng thng mi C phn Công
Thng Vit Nam – Chi nhánh Chng Dng. 43
2.3.1. Tình hình gii ngân cho vay tiêu dùng giai đon nm 2009 – 2011 44
2.3.2. Tình hình thu n cho vay tiêu dùng giai đon nm 2009 - 2011 45
2.3.3. Tình hình d n cho vay tiêu dùng giai đon nm 2009 – 2011 46
2.3.3.1. Tình hình d n cho vay phân theo thi gian 47
2.3.3.2. Tình hình d n cho vay phân theo hình thc đm bo 49
2.3.3.3. Tình hình d n cho vay phân theo loi tin 52
2.3.3.4. Tình hình d n cho vay phân theo mc đích s dng 54
2.3.3.5. Tình hình d n cho vay phân theo nhóm n 58
2.3.3.6. Tình hình d n cho vay tiêu dùng theo phng thc gii ngân 61
2.4. Cht lng cho vay tiêu dùng ti Ngân hàng thng mi C phn Công
Thng Vit Nam – Chi nhánh Chng Dng giai đon nm 2009 – 2011 65
2.4.1. Các ch tiêu đnh tính 65
2.4.2. Các ch tiêu đnh lng 67
2.4.2.1. N quá hn cho vay tiêu dùng giai đon nm 2009 - 2011 67
2.4.2.2. Vòng quay vn cho vay tiêu dùng giai đon nm 2009 – 2011 72
2.4.2.3. Li nhun cho vay tiêu dùng giai đon nm 2009 - 2011 74
2.5.2. Nhng hn ch 77
2.5.3. Nguyên nhân ca hn ch 78
2.5.3.1. Các nguyên nhân khách quan 78
2.5.3.2. Các nguyên nhân ch quan 80
CHNG 3: GIÁI PHÁP NÂNG CAO CHT LNG CHO VAY TIÊU DÙNG
TI NGÂN HÀNG THNG MI C PHN CÔNG THNG VIT NAM -
CHI NHÁNH CHNG DNG 84
3.1. nh hng hot đng kinh doanh nói chung ca Ngân hàng thng mi
C phn Công Thng Vit Nam – Chi nhánh Chng Dng 84
3.2. nh hng cho vay tiêu dùng ti Ngân hàng thng mi C phn Công
Thng Vit Nam - Chi nhánh Chng Dng 85
3.3. Gii pháp nâng cao cht lng cho vay tiêu dùng ti Ngân hàng thng
mi C phn Công Thng Vit Nam – Chi nhánh Chng Dng 86
3.3.1. Xây dng chính sách khách hàng hiu qu 86
3.3.2. Gii pháp v con ngi 90
3.3.3. Gii pháp v sn phm 91
3.3.1.1. Hoàn thin các sn phm hin có 91
3.3.1.2. a dng hóa sn phm 92
3.3.4. Nâng cao công tác qun lý n 93
3.3.5. Hin đi hóa công ngh ngân hàng 94
3.3.6. M rng mng li hot đng ca chi nhánh 94
3.4. Mt s kin ngh 95
3.4.1. Kin ngh vi Chính Ph 95
3.4.2. Kin ngh vi Ngân hàng Nhà Nc 96
3.4.3. Kin ngh vi Ngân hàng thng mi C phn Công Thng Vit Nam
97
KT LUN
Thang Long University Library
DANH MC T VIT TT
Ký hiu vit tt Tên đy đ
ATM Máy rút tin t đng
CPI Ch s giá tiêu dùng
CVTD Cho vay tiêu dùng
EUR ng tin chung Châu Âu
GBP ng Bng Anh
GDP Tng sn phm quc ni
JPY ng Yên Nht
NHCT VN Ngân hàng Công Thng Vit Nam
NHNN Ngân hàng Nhà Nc
NHTM Ngân hàng thng mi
NHCT Ngân hàng Công Thng
USD ô la M
TKTG Tài khon tin gi
TMCP Thng mi c phn
TNHH MTV Trách nhim hu hn mt thành viên
TSB Tài sn đm bo
VN Vit Nam ng
WTO T chc thng mi th gii
DANH MC CÁC BNG BIU
Trang
S đ 1.1. Quy trình cho vay tiêu dùng gián tip 9
S đ 1.2. Quy trình cho vay tiêu dùng trc tip 11
S đ 1.3. Quy trình chung cho vay tiêu dùng ti ngân hàng thng mi 12
S đ 2.1. C cu t chc ca NHCT VN - Chi nhánh Chng Dng 35
S đ 2.2. Quy trình cho vay tiêu dùng ti NHCT VN – Chi nhánh Chng Dng.40
Bng 2.3. Doanh s cho vay tiêu dùng 44
Bng 2.4. Doanh s thu n cho vay tiêu dùng 45
Bng 2.5. Tình hình d n cho vay tiêu dùng phân theo thi gian 47
Bng 2.6. Tình hình d n cho vay tiêu dùng phân theo hình thc đm bo 49
Bng 2.7. Tình hình d n cho vay tiêu dùng phân theo loi tin 52
Bng 2.8. Tình hình d n cho vay tiêu dùng phân theo mc đích s dng vn 54
Bng 2.9. Tình hình d n cho vay tiêu dùng phân theo nhóm n 58
Bng 2.10. Tình hình d n cho vay tiêu dùng theo phng thc gii ngân 61
Bng 2.11. S lng th tín dng phát hành 63
Bng 2.12. Tình hình n quá hn cho vay tiêu dùng phân theo thi gian 2009-2011 68
Bng 2.13. H s n quá hn cho vay tiêu dùng nm 2009 - 2011 70
Bng 2.14. Vòng quay vn cho vay tiêu dùng 72
Bng 2.15. Thu lãi cho vay tiêu dùng 74
Thang Long University Library
DANH MC CÁC S , BIU
Trang
Biu đ 2.1. Tình hình d n cho vay tiêu dùng phân theo thi gian 48
Biu đ 2.2. Tình hình d n cho vay tiêu dùng phân theo hình thc đm bo 50
Biu đ 2.3. Tình hình d n cho vay tiêu dùng phân theo loi tin 53
Biu đ 2.4. C cu d n các sn phm cho vay tiêu dùng 55
Biu đ 2.5. Tình hình d n cho vay tiêu dùng phân theo nhóm n 59
Biu đ 2.6. Tình hình d n cho vay tiêu dùng theo phng thc gii ngân 62
Biu đ 2.7. Tình hình d n cho vay tiêu dùng qua ch tiêu s lng th tín dng 63
Biu đ 2.8. N quá hn cho vay tiêu dùng phân theo thi hn 69
Biu đ 2.9. H s n quá hn trong tng d n CVTD 71
Biu đ 2.10. Vòng quay vn cho vay tiêu dùng 72
Biu đ 2.11. Thu lãi cho vay tiêu dùng 74
LI M U
1. Tính cp thit ca đ tài
T mt nc nông nghip lc hu sn xut không đ tiêu dùng, qua hn 20 nm
đi mi, Vit Nam đã và đang tng bc vn lên. Di s qun lý ca nhà nc, nn
kinh t đã có nhng bc phát trin mnh m c v “cht và lng”. Vai trò to ln
ca h thng ngân hàng, đc bit là các ngân hàng thng mi ngày càng đc khng
đnh. Trong khi nhu cu tiêu dùng ca cá nhân, h gia đình ngày càng ln, tín dng
tiêu dùng là mt trong nhng gii pháp luôn đc các cá nhân, h gia đình la chn.
Trên bc đng toàn cu hoá, ngân hàng thng mi nói chung cng nh Ngân hàng
thng mi C phn Công Thng Vit Nam nói riêng phi không ngng nâng cao
hiu qu kinh doanh, phát trin các loi hình tín dng, đc bit là cho vay tiêu dùng,
bi đây là mt trong các loi hình cho vay đem li nhng khon li nhun cao cho
ngân hàng.
Tuy nhiên, thc t đã cho thy rng cht lng cho vay tiêu dùng ti Ngân hàng
thng mi C phn Công Thng Vit Nam – Chi nhánh Chng Dng cha thc
s đc quan tâm đúng mc. Nâng cao cht lng cho vay tiêu dùng vn là mt bài
toán ln không ch vi bn thân chi nhánh mà còn ca toàn h thng và các cp, ngành
khác.
Nhn thc đc tm quan trng và ý ngha ln lao ca vn đ trên, vi nhng
kin thc đã đc hc tp, nghiên cu ti trng và sau mt thi gian thc tp ti
Ngân hàng thng mi C phn Công Thng Vit Nam, em quyt đnh chn đ tài:
“Gii pháp nâng cao cht lng cho vay tiêu dùng ti Ngân hàng thng mi C
phn Công Thng Vit Nam – Chi nhánh Chng Dng” làm khóa lun tt
nghip bc đi hc ca mình.
2. Mc đích nghiên cu ca đ tài
Mc tiêu nghiên cu ca đ tài tp trung vào ba ni dung chính sau:
- Làm rõ c s lý lun v cho vay tiêu dùng ca ngân hàng thng mi.
- Phân tích, đánh giá thc trng cho vay tiêu dùng ca Ngân hàng thng mi C
phn Công Thng Vit Nam – Chi nhánh Chng Dng giai đon t nm 2009 –
2011.
- a ra các gii pháp kin ngh nhm nâng cao cht lng cho vay tiêu dùng ti
Ngân hàng thng mi C phn Công Thng Vit Nam – Chi nhánh Chng Dng.
Thang Long University Library
3. i tng và phm vi nghiên cu đ tài
i tng nghiên cu ca đ tài: Cho vay tiêu dùng và cht lng cho vay tiêu
dùng ca Ngân hàng thng mi C phn Công Thng Vit Nam – Chi nhánh
Chng Dng.
Phm vi nghiên cu ca đ tài: tài tp trung nghiên cu thc trng cho vay tiêu
dùng ti Ngân hàng thng mi C phn Công Thng Vit Nam – Chi nhánh
Chng Dng giai đon nm 2009 – 2011.
4. Phng pháp nghiên cu
thc hin đ tài nghiên cu, khóa lun s dng phng pháp thng kê, miêu t,
tng hp s liu và so sánh s liu gia các nm, các ch tiêu đ thy đc nhng kt
qu đt đc và hn ch trong cho vay tiêu dùng. Bên cnh đó, khóa lun còn s dng
phng pháp phân tích tng hp, đánh giá thc trng, tìm ra nguyên nhân và đa ra
phng hng gii quyt.
5. Kt cu ca khóa lun
Ngoài li m đu, kt lun, danh mc t vit tt, danh mc s đ, và bng biu, kt
cu ca khóa lun gm 3 chng:
Chng 1
: Lý lun chung v cho vay tiêu dùng ca ngân hàng thng mi.
Chng 2
: Thc trng cho vay tiêu dùng ti Ngân hàng thng mi C phn
Công Thng Vit Nam – Chi nhánh Chng Dng.
Chng 3
: Gii pháp nâng cao cht lng cho vay tiêu dùng ti Ngân hàng
thng mi C phn Công Thng Vit Nam – Chi nhánh Chng Dng.
1
CHNG 1
LÝ LUN CHUNG V CHO VAY TIÊU DÙNG CA
NGÂN HÀNG THNG MI
1.1. Nhng vn đ chung v cho vay tiêu dùng ti ngân hàng thng mi
1.1.1. Khái nim
Bt k mt sn phm nào đc sn xut ra thì mc tiêu cui cùng luôn là đ tiêu
dùng. Sn xut và tiêu dùng là hai b phn không th tách ri ca mt quá trình thng
nht, có tác dng h tr, kích thích ln nhau. Sn xut to ra sn phm đ phc v nhu
cu tiêu dùng, còn tiêu dùng có tác đng kích thích tng trng sn xut. Do đó, vi
mt nn kinh t đang trong giai đon phát trin thì nhu cu v vn s ngày càng cao,
không ch cn vn cho sn xut kinh doanh mà vn phc v mc đích tiêu dùng cng
là mt nhu cu không th thiu. Bi khi ngân hàng cho các nhà sn xut vay vn đ
sn xut ra sn phm mà kh nng chi tiêu hin thi ca ngi tiêu dùng không th
đáp ng thì các sn phm đó s b tn đng, do vy kh nng tr n cho ngân hàng ca
các nhà sn xut cng s gim, đng thi mong mun đc tiêu dùng ca dân c s
không đc đáp ng và tình trng thiu phát ca nn kinh t s xy ra. Trc tình hình
đó, đ kích cu nn kinh t, các ngân hàng đã phát trin mt loi hình cho vay mi, đó
là cho vay tiêu dùng. Vy, th nào là cho vay tiêu dùng?
Cho đn thi đim hin nay có rt nhiu khái nim v cho vay tiêu dùng vi nhng
cách nhìn nhn, din gii khác nhau. Trong giáo trình “Nghip v ngân hàng thng
mi” ca trng i hc Thng Long do PGS.TS. Mai Vn Bn làm ch biên đnh
ngha “Cho vay tiêu dùng là loi cho vay nhm đáp ng nhu cu tiêu dùng ca các cá
nhân và h gia đình”. Còn TS. H Diu, trong giáo trình “Tín dng ngân hàng” ca
Hc vin Ngân hàng đã nêu “Cho vay tiêu dùng là các khon cho vay nhm tài tr cho
nhu cu chi tiêu ca ngi tiêu dùng, bao gm cá nhân và h gia đình. ây là mt
ngun tài chính quan trng giúp nhng ngi này trang tri nhu cu nhà , đ dùng
gia đình và xe c,… Bên cnh đó, nhng chi tiêu cho nhu cu giáo dc, y t và du
lch… cng có th đc tài tr bi cho vay tiêu dùng”.
T nhng đnh ngha nêu trên có th thy rng: Cho vay tiêu dùng là nghip v
trong đó ngân hàng cho khách hàng là các cá nhân, h gia đình vay vn đáp ng
nhu cu chi tiêu cho cuc sng trên nguyên tc ngi đi vay cam kt hoàn tr c
gc và lãi trong khong thi gian xác đnh đã đc tha thun trong hp đng cho
vay nhm giúp ngi vay s dng hàng hóa, dch v trc khi h có kh nng chi
tr, to điu kin cho h nâng cao cht lng cuc sng.
Thang Long University Library
2
Có th nhìn nhn cho vay tiêu dùng di các góc đ khác nhau:
Xét theo mc đích s dng vn, cho vay tiêu dùng đc hiu là mt sn phm tín
dng hu ích nhm tài tr ca ngân hàng cho mc đích chi tiêu cho cuc sng ca các
cá nhân, h gia đình. Các ngun vn cho vay tiêu dùng là ngun tài chính quan trng
giúp ngi tiêu dùng có th trang tri các nhu cu trong cuc sng nh nhà , phng
tin đi li, tin nghi sinh hot, hc tp, du lch, y t…
Xét trên c s hot đng cho vay, có th hiu cho vay tiêu dùng là mt giao dch
v tài sn (tin hoc hàng hóa) gia bên cho vay và bên đi vay, trong đó bên cho vay
chuyn giao tài sn cho bên đi vay s dng vào mc đích tiêu dùng trong mt thi gian
nht đnh theo tha thun, bên đi vay có trách nhim hoàn tr vô điu kin vn gc và
lãi cho bên cho vay khi đn hn thanh toán.
Nh vy, cho vay tiêu dùng là mt sn phm tín dng rt cn thit trong cuc sng,
nó cho phép cá nhân, h gia đình đc th hng cuc sng có cht lng cao hn
trc khi h có kh nng chi tr. Do đó, ngoài vic nâng cao mc sng v mt vt cht
thì cho vay tiêu dùng còn gián tip kích thích sn xut phát trin.
Trong tng lai, cho vay tiêu dùng s hng theo mc tiêu v s thun tin, nhng
vn duy trì s kim soát đi vi món vay tiêu dùng đ tránh tình trng gim sút v cht
lng tín dng.
1.1.2. Nguyên tc cho vay
đm bo an toàn vn, trong quá trình cho vay tiêu dùng, ngân hàng luôn phi
tuân th các nguyên tc sau:
Mt là: Tin vay phi đc s dng đúng mc đích đã tha thun trong hp
đng tín dng.
Theo nguyên tc này thì khon vay phi đc xác đnh trc v mc đích s dng.
Bi vy khách hàng có nhu cu vay vn, trc khi vay phi trình bày vi ngân hàng
mc đích vay vn, gi cho ngân hàng các tài liu chng minh mc đích s dng vn
đ ngân hàng xem xét cho vay. Khi cho vay, ngân hàng cùng khách hàng lp hp đng
cho vay và khách hàng phi cam kt s dng tin vay đúng mc đích, điu này đc
ghi trong hp đng vay vn. Sau khi đã nhn đc tin vay, khách hàng phi s dng
đúng mc đích nh đã cam kt. Ngân hàng có trách nhim kim soát vic s dng vn
ca khách hàng, nu khách hàng s dng vn vay sai mc đích, ngân hàng phi áp
dng các ch tài thích hp đ x lý. Bi nu khách hàng s dng vn vay sai mc đích
- chng hn nh đ mua bán, trao đi nhng tài sn mà pháp lut cm, thì các tài sn
đó s b phong ta hoc b tch thu, t đó s nh hng ti kh nng hoàn tr gc và lãi
cho ngân hàng. Không nhng vy, điu này còn nh hng đn quan h tín dng gia
ngân hàng và khách hàng, do khi s dng vn bt hp pháp, t cách pháp lý ca khách
3
hàng có th s b mt đi (khách hàng b bt, truy t, b pháp lut hn ch nng lc hành
vi dân s )
Hai là: Tin vay phi hoàn tr đúng hn, đy đ c gc và lãi.
Hoàn tr là thuc tính vn có ca tín dng, s hoàn tr là mi quan tâm hàng đu
ca các ngân hàng khi cho vay. Thu hi n c gc và lãi đúng hn là c s đ các ngân
hàng thng mi tn ti và phát trin.
Ngun vn cho vay ca ngân hàng ch yu là ngun vn huy đng, ngân hàng là
ngi “đi vay đ cho vay”. Ngân hàng phi đm bo hoàn tr đy đ, kp thi cho
ngi gi khi h có nhu cu rút tin. Vì vy, ngân hàng đòi hi ngi vay vn phi
hoàn tr cho ngân hàng đúng hn. Nu ngân hàng không thu hi hoc không thu hi
đúng hn các khon cho vay thì có kh nng nh hng đn kh nng thanh toán ca
ngân hàng.
Ngoài ra, trong quá trình thc hin các nghip v tín dng ca mình, ngân hàng
phi bù đp các chi phí nh: tr lãi tin gi, chi phí n ch, tr lng cán b nhân viên,
np thu, trích lp các qu… Do đó, ngân hàng phi thu thêm khon chênh lch ngoài
s vn gc cho vay.
có th thc hin đc nguyên tc này trong qun lý vn vay tiêu dùng, ngân
hàng phi xác đnh thi hn cho vay tiêu dùng, các k hn n ca tng khon cho vay,
đng thi thng xuyên theo dõi, đôn đc khách hàng trong vic tr n.
1.1.3. iu kin cho vay
Cho vay tiêu dùng là mt trong các hình thc cp tín dng ca ngân hàng, do đó
mun đc ngân hàng cho vay tiêu dùng thì khách hàng trc ht phi tha mãn tt c
các điu kin vay vn mà lut pháp Vit Nam yêu cu, bao gm:
Th nht, khách hàng phi có nng lc pháp lut dân s, nng lc hành vi dân
s và chu trách nhim dân s theo quy đnh ca pháp lut.
i vi khách hàng là các cá nhân, h gia đình ngi Vit Nam: cn c B lut
Dân s, Lut các T chc tín dng nm 2010, ngân hàng s không cho vay đi vi
nhng ngi b mt nng lc hành vi dân s nh ngi b bnh tâm thn hoc mc các
bnh khác mà không nhn thc, làm ch hành vi ca mình; nhng ngi không có
nng lc hành vi dân s đi vi đi tng cha đ 6 tui; nhng ngi b hn ch
nng lc hành vi dân s do nghin ma túy và các cht kích thích khác dn đn phá tán
tài sn ca gia đình.
i vi khách hàng là cá nhân ngi nc ngoài sinh sng và làm vic trên lãnh
th Vit Nam, ngân hàng ch thc hin cho vay vn đi vi các trng hp visa nhp
cnh còn hiu lc và đáp ng đc các yêu cu ca ngân hàng; đng thi phi có nng
lc pháp lut dân s và nng lc hành vi dân s theo quy đnh pháp lut ca nc mà
Thang Long University Library
4
cá nhân đó là công dân, nu nc ngoài đó đc pháp lut Vit Nam quy đnh hoc
điu c quc t mà Vit Nam tham gia ký kt quy đnh.
Th hai, khách hàng phi có mc đích s dng vn vay kh thi và hp pháp.
Mc đích s dng vn vay ca khách hàng phi đc xác đnh phù hp vi cam
kt trong đn xin vay vn. Theo Lut các T chc tín dng nm 2010, Ngân hàng s
không cho khách hàng vay vn đ mua sm các tài sn mà pháp lut cm mua bán,
chuyn nhng, chuyn đi. Hn na, nu khách hàng vi phm điu kin này cng có
ngha là đã vi phm nguyên tc s dng tin vay đúng mc đích trong cho vay ca
ngân hàng. Do vy, vi trng hp khách hàng s dng vn vay sai mc đích, ngân
hàng phi áp dng các bin pháp ch tài thích hp đ x lý. Bên cnh đó, mc đích s
dng vn vay ca khách hàng cng phi đc xác đnh là kh thi, phù hp vi ngun
vn mà ngân hàng có th cho khách hàng vay, đng thi phù hp vi kh nng tài
chính ca khách hàng, đm bo khách hàng tr n đúng hn và đy đ n gc, lãi. Vi
trng hp khách hàng có mc đích s dng vt quá kh nng cho phép, ngân hàng
phi kiên quyt t chi, bên cnh đó có th đa ra nhng phng án khác kh thi hn
đ khách hàng cân nhc và la chn.
Th ba, khách hàng phi có kh nng tài chính đm bo tr n trong thi hn
cam kt.
Khi đ cp đn kh nng tài chính ca khách hàng vay vn tiêu dùng, thông
thng ngân hàng chú trng đn các ngun thu nhp hin ti ca khách hàng đó. ây
là điu kin tt yu nhm đm bo nguyên tc hoàn tr trong cho vay ca ngân hàng.
Bi thông thng, nu khách hàng có thu nhp cao và n đnh thì kh nng hoàn tr n
cho ngân hàng đúng hn s cao hn.
Th t, khách hàng phi thc hin các quy đnh v đm bo tin vay.
ây là yu t mà mi ngân hàng đu quan tâm vì đm bo tin vay là công c bo
đm trong vic thc hin trách nhim và ngha v ca khách hàng trong quan h vay
vn. Ngoài ra, bo đm tin vay còn là ngun thu n th hai cho ngân hàng trong
trng hp khách hàng không tr đc khon vay. Tuy nhiên, đi vi hình thc cho
vay tiêu dùng, nhiu ngân hàng cho vay không có TSB mà cho vay da trên uy tín
ca khách hàng (cho vay tín chp). Trong trng hp này thì ngun thu nhp ca
khách hàng đc ngân hàng đc bit quan tâm, chú trng.
1.1.4. c đim cho vay tiêu dùng
1.1.4.1. i tng vay vn tiêu dùng:
Cho vay tiêu dùng là hình thc cho vay nhm đáp ng nhu cu vn cho khách hàng
đ tài tr hot đng chi tiêu cho cuc sng, sinh hot. Do vy, đi tng khách hàng
ca các khon cho vay tiêu dùng là các cá nhân, h gia đình và quy mô khon vay ch
yu ph thuc vào mc đích tiêu dùng và thu nhp ca h.
5
1.1.4.2. Nhu cu vay vn tiêu dùng
úng vi tên gi ca nó, vay tiêu dùng là đ nhm mc đích tiêu dùng, không phi
xut phát t mc đích kinh doanh, do vy, không to ra ngun thu. Khách hàng đn
ngân hàng vay vn tiêu dùng đ phc v cho các nhu cu sinh hot đi sng nh mua
sm, xây dng nhà hay trang tri chi phí mua sm hình thành các đng sn nh xe
c, đ dùng gia đình và các chi phí sinh hot khác nh chi phí du hc, gii trí, du
lch
1.1.4.3. Thi hn cho vay tiêu dùng
Thi hn trong cho vay tiêu dùng khá đa dng, c ngn hn, trung hn và dài hn.
Cho vay tiêu dùng ngn hn là các khon cho vay có thi hn ti 12 tháng nhm
cung ng vn cho khách hàng ch yu đ phc v nhu cu mua sm, hình thành nên
nhng tài sn hoc nhu cu s dng dch v có giá tr tng đi thp.
Cho vay tiêu dùng trung và dài hn là các khon cho vay có thi hn trên 12 tháng,
nhm cung ng vn cho khách hàng đ mua sm nhng tài sn có giá tr ln nh vay
mua nhà, sa cha nhà, mua quyn s dng đt và các tài sn có thi gian s dng lâu
bn khác
1.1.4.4. Lãi sut cho vay tiêu dùng
Lãi sut áp dng trong cho vay tiêu dùng thng cao hn lãi sut các loi cho vay
thng mi do chi phí đ cho vay tiêu dùng cao, và ri ro ca khon cho vay ln. iu
này có th đc gii thích là do quy mô ca các món vay tiêu dùng nh nhng s
lng các khon vay li ln, s lng khách hàng đông nên ngân hàng phi mt nhiu
thi gian và s dng mt đi ng nhân viên khá đông cho công vic cho vay, t khâu
tip khách hàng, nhn h s, thm đnh khách hàng, gii ngân, theo dõi khách hàng
cho đn vic thu hi n. Vì th, chi phí ca ngân hàng gm c chi phí v thi gian và
nhân lc cho vic phc v cho vay tiêu dùng là không nh. Bên cnh đó, ri ro ca các
khon cho vay tiêu dùng là khá cao do t cách ca khách hàng vay tiêu dùng khó xác
đnh, tuy nhiên li là yu t quyt đnh s hoàn tr ca khon vay. Hn na, ngun tr
n bin đng và ph thuc vào nhiu yu t ca khách hàng cùng vi nhng ri ro
khách quan trong cuc sng ca h cng mang li nhiu ri ro cho khon vay tiêu
dùng. Chính vì vy, lãi sut cho vay tiêu dùng thng cao hn lãi sut cho vay kinh
doanh.
1.1.4.5. Ngun tr n ca các khon vay tiêu dùng
Ngun tr n ca khon vay tiêu dùng đc lp vi ngun thu t vic s dng vn
vay và ch yu là t thu nhp n đnh ca ngi vay, bi vy, kh nng tr n ca
khách hàng s b nh hng khi nn kinh t gp khó khn, hoc xy ra nhng bin
đng tiêu cc chung nh thiên tai, mt mùa, tht nghip. Kh nng tr n vay tiêu
dùng còn ph thuc vào tình trng sc khe ca khách hàng, đc bit khi ngi vay
Thang Long University Library
6
gp phi s c bt ng nh m đau, tai nn, mt vic hoc cht thì nhân viên ngân
hàng s rt khó thu hi n. Nh vy, ngun tr n các khon vay tiêu dùng có th bin
đng ln, ph thuc vào quá trình làm vic và nhng ri ro khách quan trong cuc
sng ca khách hàng vay vn.
1.1.4.6. m bo tin vay trong cho vay tiêu dùng
Loi hình cho vay tiêu dùng luôn cha đng nhng ri ro cao. Xét t góc đ bn
thân khách hàng, điu này có th đc gii thích là do cht lng các thông tin tài
chính ca khách hàng vay tiêu dùng thng không cao. Thông tin tài chính ca cá
nhân và h gia đình thng khó đy đ và rõ ràng nh thông tin v doanh nghip dn
đn ri ro đo đc và thông tin bt cân xng. Khách hàng có th không có thin chí tr
n cho ngân hàng mc dù có kh nng thanh toán, hoc cung cp thông tin không đy
đ và trung thc nhm mc đích vay vn. Bi vy, đ đc ngân hàng chp nhn cho
vay tiêu dùng, khách hàng phi kèm theo các hình thc đm bo tin vay. Bo đm
tin vay trong cho vay tiêu dùng rt đa dng, có th là cm c th chp bng tài sn
ca khách hàng vay, bo lãnh bng tài sn ca bên th ba hay bo đm bng tài sn
hình thành t vn vay. Ngoài ra, đi vi khách hàng là cán b công nhân viên có th
cho vay tín chp - là hình thc cho vay da trên uy tín khách hàng mà không cn tài
sn đm bo.
1.1.5. Vai trò ca cho vay tiêu dùng
1.1.5.1. i vi ngân hàng:
Giúp ngân hàng gia tng sc cnh tranh so vi các trung gian tài chính khác.
Trong nn kinh t th trng, các ngân hàng cnh tranh ngày càng gay gt vi nhau
đ giành git th phn. Các ngân hàng mi t ra đi, cùng vi cn bão hi nhp đa
các ngân hàng nc ngoài vào trong nc nên mc đ cnh tranh gia các ngân hàng
càng tr nên gay gt hn, s phát trin ca ngân hàng trong nc nói chung b thu hp
li. Hn na, hin nay hu ht các sn phm ngân hàng đc tung ra đu có tính cht
tng t nh nhau, do vy, nu không to ra đc s đc đáo khác bit, m rng nhiu
sn phm đáp ng cho nhu cu đa dng ca khách hàng, thì ngân hàng s khó đng
vng trên th trng. Vì vy, nu ch chú trng vào khách hàng doanh nghip thì kh
nng cnh tranh ca ngân hàng s rt hn ch. Th trng khách hàng cá nhân tuy nhu
cu vay nh nhng xét theo lng khách hàng tim nng và s đa dng ca nhu cu
tiêu dùng thì li vô cùng ln. Th nên hình thc cho vay tiêu dùng giúp ngân hàng m
rng danh mc khách hàng, giúp tng th phn ca ngân hàng. Ngoài ra, bn thân hình
thc cho vay tiêu dùng đã bao gm nhiu gói sn phm khác nhau nh sn phm cho
vay mua nhà, mua ô tô, cho vay du hc, xut khu lao đng, cm c giy t có giá
giúp ngân hàng gia tng s phong phú ca sn phm, t đó, góp phn làm tng sc
cnh tranh so vi các ngân hàng khác.
7
Góp phn gia tng thu nhp cho ngân hàng.
Do các khon cho vay tiêu dùng đc đnh giá cao, mc lãi sut cao nên t l li
nhun t cho vay tiêu dùng là khá ln trong tng li nhun t hot đng cho vay, t đó
góp phn gia tng thu nhp cho ngân hàng.
Tng cng mi quan h gia ngân hàng và khách hàng.
Khách hàng vay tiêu dùng là các cá nhân, h gia đình - đây cng chính là khách
hàng tim nng ca ngân hàng. Cho vay tiêu dùng giúp ngân hàng m rng quan h
vi khách hàng, đng thi làm tng kh nng huy đng các loi tin gi t dân c cho
ngân hàng. Ngoài ra, ngân hàng có th thông qua các khon cho vay tiêu dùng, qung
cáo và thu hút các khách hàng đn vi nhng sn phm dch v khác, t đó gia tng
mi quan h gia ngân hàng và khách hàng.
Giúp đa dng hóa hot đng kinh doanh và phân tán ri ro cho ngân hàng.
K t khi Vit Nam gia nhp WTO, s xut hin ca các ngân hàng nc ngoài đã
to ra sc ép cnh tranh ln cho các ngân hàng trong nc. Vì vy, đa dng hóa sn
phm ngân hàng đã và đang tr thành xu th tt yu trong chin lc phát trin ca các
ngân hàng. Trong đó, cho vay tiêu dùng là mt sn phm tim nng mang li ngun
thu nhp ln cho ngân hàng, giúp ngân hàng đa dng hóa hot đng kinh doanh, t đó
giúp gim thiu ri ro trong hot đng ca ngân hàng.
1.1.5.2. i vi ngi tiêu dùng
Là phng thc hu hiu đ gii quyt nhng nhu cu cp bách v vn ca
các cá nhân và h gia đình.
Trên thc t, ta thy rng có nhiu nhu cu mang tính t nhiên, thit yu, có ý
ngha quan trng trong cuc sng đi vi các cá nhân và h gia đình nh nhu cu v
mua sm, sa cha nhà ca, mua các đ dùng tin nghi sinh hot, mua sm các
phng tin đi li, nhu cu giáo dc và y t Nhng nhu cu thit yu nhng ca ci
thì đc tích ly theo thi gian, do vy kh nng tài chính thng b hn ch. Trong
nhng trng hp cn gp nh vy thì lãi sut vay ngân hàng hp lý hn nhiu so vi
vic khách hàng phi vay nóng t t nhân bên ngoài. Chính vì vy, cho vay tiêu dùng
ra đi đã tr thành phng thc hu hiu đ gii quyt nhng nhu cu này ca khách
hàng.
Là phng thc góp phn ci thin mc sng ca ngi tiêu dùng khi cha có
đy đ kh nng thanh toán hin ti.
Trc đây, khi hình thc cho vay tiêu dùng cha đc bit đn, nu ngi dân
mun mua hàng hóa tha mãn nhu cu cuc sng thì h phi tit kim đ tin hoc vay
nóng t bên ngoài mi mua đc. Tuy nhiên vi s kém n đnh và kém an toàn, cng
vi lãi sut cao hn nhiu so vi lãi sut ngân hàng ca nhng ngun vay nóng, thì cho
vay tiêu dùng tr thành phng án tt hn và hiu qu hn cho khách hàng. Nh vy,
Thang Long University Library
8
cho dù kh nng tài chính không cho phép nhng ngi tiêu dùng vn có th s dng
các sn phm dch v trc khi h tr đ s tin cn phi tr nh hình thc cho vay
tiêu dùng. Vì vy, cho vay tiêu dùng góp phn ci thin mc sng ca ngi tiêu dùng
khi h cha có đy đ kh nng thanh toán hin ti.
1.1.5.3. i vi nn kinh t
Có vai trò quan trng trong vic kích cu, góp phn thúc đy tng trng
kinh t.
Cho vay tiêu dùng đc xem là đòn by đ kích cu. i vi mt nn sn xut
hàng hóa thì s phát trin cho vay tiêu dùng đng ngha vi vic tng mc cu hay sc
mua ca dân c, to thêm s sôi đng cho th trng tiêu th hàng hóa, t đó kích
thích sn xut phát trin, to điu kin thun li phát trin kinh t.
Góp phn đm bo an sinh xã hi.
Cho vay tiêu dùng làm tng tng cu ca nn kinh t, to thêm th trng đu ra
cho khu vc sn xut, t đó góp phn gii quyt công n vic làm, gim tht nghip
cho xã hi, đng thi nâng cao mc sng ca dân c. Hn na, cho vay tiêu dùng vi
th tc tng đi đn gin, nhanh gn nên góp phn quan trng đy lùi nn cho vay
nng lãi, t đó gii quyt tt các mi quan h khác trong xã hi.
1.1.6. Phân loi cho vay tiêu dùng
1.1.6.1. Phân loi theo mc đích
Cn c vào mc đích vay, cho vay tiêu dùng đc chia thành 2 loi: Cho vay tiêu
dùng c trú và cho vay tiêu dùng không c trú.
Cho vay tiêu dùng c trú
Là các khon cho vay nhm tài tr cho nhu cu mua sm, xây dng hoc/và ci to
nhà ca khách hàng là cá nhân hoc h gia đình.
Cho vay tiêu dùng phi c trú
Là các khon cho vay tài tr cho vic trang tri các chi phí mua sm hình thành các
đng sn nh xe c, đ dùng gia đình, và trang tri các chi phí sinh hot khác nh chi
phí hc hành, gii trí và du lch…
1.1.6.2. Phân loi theo phng thc hoàn tr
Cn c vào phng thc hoàn tr, cho vay tiêu dùng đc chia làm 3 loi: Cho vay
tiêu dùng tr góp, cho vay tiêu dùng phi tr góp và cho vay tiêu dùng tun hoàn.
Cho vay tiêu dùng tr góp
Là hình thc cho vay tiêu dùng trong đó ngi đi vay tr n (gm s tin gc và
lãi) cho ngân hàng nhiu ln, theo nhng k hn nht đnh trong thi hn cho vay.
Phng thc này thng đc áp dng cho các khon vay có giá tr ln hoc/và thu
nhp tng k ca ngi cho vay không đ kh nng thanh toán ht mt ln s n vay.
9
Cho vay tiêu dùng phi tr góp
Theo phng thc này, tin vay bao gm c gc và lãi đc khách hàng thanh toán
cho ngân hàng ch mt ln khi đn hn. Thng thì các khon cho vay tiêu dùng phi
tr góp ch đc cp cho các khon vay có giá tr nh vi thi hn không dài.
Cho vay tiêu dùng tun hoàn
Là các khon cho vay tiêu dùng trong đó ngân hàng cho phép khách hàng s dng
th tín dng hoc phát hành loi séc đc phép thu chi da trên tài khon vãng lai.
Theo phng thc này, trong thi hn tín dng đc tha thun trc, cn c vào nhu
cu chi tiêu và thu nhp tng k, khách hàng đc ngân hàng cho phép thc hin vay
và tr n nhiu k mt cách tun hoàn theo mt hn mc tín dng.
1.1.6.3. Phân loi theo ngun gc ca khon n
Cn c vào ngun gc khon n, cho vay tiêu dùng đc chia làm 2 loi: Cho vay
tiêu dùng gián tip và cho vay tiêu dùng trc tip.
Cho vay tiêu dùng gián tip
Là hình thc cho vay trong đó ngân hàng mua các khon n phát sinh do nhng
công ty bán l đã bán chu hàng hóa hay dch v cho ngi tiêu dùng, do vy nó chính
là hình thc tài tr bán tr góp ca các ngân hàng thng mi.
Thông thng, cho vay tiêu dùng gián tip đc thc hin bng mt trong hai cách
sau:
Cách 1: Ngân hàng, công ty bán l và ngi tiêu dùng phi tha thun đc vi
nhau v s tin vay, mc và thi hn tr dn, sau đó ngân hàng cho ngi tiêu dùng
vay phn tin cha tr đ cho công ty bán l đ giao cho công ty bán l và gi li
quyn s hu tài sn cho đn khi ngi tiêu dùng tr góp đ. Có th mô t quy trình
này theo s đ sau:
S đ 1.1. Quy trình cho vay tiêu dùng gián tip
(Ngun: “Nghip v ngân hàng thng mi”, H Thng Long, NXB Tài Chính)
Ngi tiêu
dùng
Ngân hàng
(1)
(2)
(3)
(5)
Công ty bán
l
(4)
Thang Long University Library
10
Trong đó:
(1) Ngi tiêu dùng tr trc 20-30% giá tr ca tài sn.
(2) Công ty bán l giao tài sn cho ngi tiêu dùng đng thi gi li quyn s hu
tài sn.
(3) Công ty bán l giao quyn s hu tài sn cho ngân hàng làm th chp và phiu
bán hàng.
(4) Ngân hàng tr phn tin còn thiu cho công ty bán l.
(5) Ngi tiêu dùng tr góp cho ngân hàng theo mc và k hn đc xác đnh.
Cách 2: c thc hin vi thi hn và mc tr dn tng t nh trên nhng khác
mt s đim: công ty bán l và ngi tiêu dùng thc hin hành vi mua bán chu tài
sn nên xut hin k phiu, ngân hàng chit khu k phiu ca công ty bán l Trình
t nh sau:
(1) Ngi tiêu dùng mua chu hàng hóa và có k phiu cho công ty bán l.
(2) Ngi tiêu dùng ký qu 20-30% giá tr tài sn và cam kt th chp tài sn.
(3) Ngân hàng chiu khu k phiu t công ty bán l.
(4) Công ty bán l giao tài sn và quyn s hu cho ngi tiêu dùng.
(5) Ngi tiêu dùng tin hành tr góp cho ngân hàng theo mc và k hn đc xác
đnh.
Cho vay tiêu dùng gián tip thng đc thc hin thông qua các phng thc:
Tài tr truy đòi toàn b: Theo phng thc này, khi bán cho ngân hàng các
khon n mà ngi tiêu dùng đã mua chu, công ty bán l cam kt s thanh toán cho
ngân hàng toàn b các khon n nu khi đn hn, ngi tiêu dùng không thanh toán
cho ngân hàng.
Tài tr truy đòi hn ch: Theo phng thc này, trách nhim ca công ty bán l
đi vi các khon n ngi tiêu dùng mua chu không thanh toán ch gii hn trong
chng mc nht đnh, ph thuc vào các điu khon đã đc tha thun gia ngân
hàng vi công ty bán l.
Tài tr min truy đòi: Theo phng thc này, sau khi bán các khon n cho
ngân hàng, công ty bán l không còn chu trách nhim cho vic chúng có đc hoàn
tr hay không. Phng thc này cha đng ri ro cao cho ngân hàng nên chi phí tài tr
thng đc ngân hàng tính cao hn so vi các phng thc khác và các khon n
đc mua cng đc kén chn k. Ngoài ra, ch có nhng công ty bán l đc ngân
hàng tin cy mi đc áp dng phng thc này.
11
Tài tr có mua li: Khi thc hin cho vay tiêu dùng gián tip theo phng thc
min truy đòi hay truy đòi mt phn, nu ri ro xy ra, ngi tiêu dùng không tr đc
n thì ngân hàng thng phi thanh lý tài sn đ thu hi n. Trong trng hp này,
nu có tha thun trc thì ngân hàng có th bán tr li cho công ty bán l phn n
mình cha đc thanh toán, kèm vi tài sn đã đc th đc trong mt thi hn nht
đnh.
Cho vay tiêu dùng trc tip
Là các khon cho vay tiêu dùng trong đó ngân hàng trc tip tip xúc và cho khách
hàng vay cng nh trc tip thu n t ngi này.
Cho vay tiêu dùng trc tip thng đc thc hin qua s đ sau:
S đ 1.2. Quy trình cho vay tiêu dùng trc tip
(Ngun: Giáo trình “Tín dng ngân hàng”, Hc Vin Ngân hàng, NXB Thng Kê)
(1) Ngân hàng và ngi tiêu dùng ký kt hp đng vay.
(2) Ngi tiêu dùng tr trc mt phn s tin mua tài sn cho công ty bán l.
(3) Ngân hàng thanh toán s tin mua tài sn còn thiu cho công ty bán l.
(4) Công ty bán l giao tài sn cho ngi tiêu dùng.
(5) Ngi tiêu dùng thanh toán n vay cho ngân hàng.
1.1.6.4. Phân loi theo loi tin
Cho vay tiêu dùng bng ni t: Là vic ngân hàng cho khách hàng vay đ tài tr
cho nhng nhu cu phc v đi sng bng ni t.
Cho vay tiêu dùng bng ngoi t: Là vic ngân hàng cho khách hàng vay vn tiêu
dùng bng ngoi t nh cho vay bng USD, GBP, EUR, JPY
1.1.6.5. Phân loi theo phng thc gii ngân
Cho vay tiêu dùng theo phng thc gii ngân trc tip cho khách hàng: Theo
phng thc nhn tin vay này, nu khách hàng đã đc ngân hàng đng ý cho vay thì
khách hàng s đc nhn trc tip s tin bng tin mt ti ngân hàng.
Ngân hàng Công ty bán l
Ngi tiêu dùng
(3)
(2)
(4)
(5)
(1)
Thang Long University Library
12
Cho vay tiêu dùng theo phng thc gii ngân bng chuyn khon: Theo
phng thc nhn tin vay này, nu khách hàng đã đc ngân hàng đng ý cho vay,
ngân hàng s chuyn s tin vay vào TKTG ca khách hàng ti ngân hàng.
1.1.7. Quy trình cho vay tiêu dùng ti ngân hàng thng mi
S đ 1.3. Quy trình chung cho vay tiêu dùng ti ngân hàng thng mi
Bc 1
: Tìm kim khách hàng và tip nhn nhu cu xin vay vn.
Nhân viên tín dng tìm kim, tip nhn nhu cu, thông báo cho khách hàng bit
các chính sách cho vay mà ngân hàng hin đang áp dng, t vn h s và hng dn
khách hàng lp h s vay vn. B h s vay vn bao gm các tài liu đc phân nhóm
nh sau: h s pháp lý, h s khon vay, h s tài sn đm bo, các h s khác có liên
quan.
Bc 2
: Thu thp thông tin và thm đnh tín dng.
Cán b tín dng tin hành thu thp thông tin khách hàng t nhiu ngun khác
nhau: thông tin trong h s do khách hàng lp; thông tin đc lu gi ti ngân hàng
(đi vi khách hàng c); thông tin t Trung tâm thông tin tín dng ca NHNN
Sau đó, cán b tín dng tin hành thm đnh tín dng, kim tra rà soát tt c nhng
thông tin đã thu thp đc. Trong quá trình thm đnh, cán b tín dng s ln lt
thm đnh tình hình phi tài chính, tài chính và TSB ca khách hàng.
Tìm kim khách hàng và tip nhn nhu cu xin vay vn
Thu thp thông tin và thm đnh tín dng
Ra phán quyt cp tín dng và ký hp đng cho vay
X lý khon cho vay
Qun lý, kim tra, giám sát khon cho vay
Thanh lý hp đng cho vay
13
V thm đnh phi tài chính, cán b tín dng cn thm đnh nhng ni dung sau:
Th nht, thm đnh nng lc pháp lut dân s, nng lc hành vi dân s ca
khách hàng. Vì quan h tín dng gia ngân hàng vi khách hàng là quan h đc
pháp lut bo v nên quan h này phi đc lp trên c s quy đnh ca lut pháp, do
vy, khách hàng cng phi có đ t cách pháp lý. Hn na, trong quan h tín dng s
phát sinh s chuyn giao và giao dch v tài sn, do đó cn có s xác nhn ca các bên
tham gia theo đúng quy đnh ca lut pháp. Nh vy, khách hàng phi có đ t cách
pháp lý đ thc hin các giao dch.
Th hai, thm đnh uy tín ca khách hàng. ây là yu t ht sc quan trng mà
ngân hàng cn phi đánh giá. Phn ln các thông tin v khách hàng đu đã đc ngân
hàng bit đn. i vi mt khách hàng c, nhng giao dch trc đó ca ngân hàng
vi h s đa li mt lng ln thông tin v tính trung thc, nng lc ca khách hàng,
thông tin v tính nghiêm túc trong vic thc hin ngha v tr n. i vi khách hàng
mi, phn nhiu ph thuc vào s gii thiu, vào thông báo thc trng t ngân hàng
khác.
V thm đnh tài chính, cán b tín dng thm đnh nhng ni dung sau:
Th nht, thm đnh ngun tr n và kh nng tr n ca khách hàng. ây là
yu t rt quan trng bi ngun tr n ca khách hàng là c s vng chc v tài chính
đ đm bo cho cam kt hoàn tr tin vay đúng hn. Cán b tín dng tin hành xác
đnh nhng vn đ sau:
Xác đnh thu nhp ca khách hàng: Vi các cán b tín dng, thu nhp và s n
đnh trong thu nhp ca khách hàng là nhng thông tin quan trng. Nhng khách hàng
có mc thu nhp cao và n đnh s đc đánh giá cao hn. Bên cnh đó, cán b tín
dng cng phi đng thi xác nhn li ti đn v công tác ca khách hàng đ đánh giá
chính xác v mc thu nhp cng nh mc đ n đnh ca các ngun thu nhp này.
Xác đnh s d các TKTG: Mt tiêu thc gián tip v tng thu nhp và s n
đnh thu nhp ca khách hàng là s d tin gi trung bình hàng ngày mà khách hàng
duy trì. Cán b tín dng phi kim tra con s này thông qua các ngân hàng có liên
quan.
Xác đnh s n đnh v vic làm và ni c trú: Hu ht các ngân hàng đu
không mun cho vay đi vi nhng ngi mi ch làm vic ti ni làm vic hin ti
mt vài tháng, nht là cho vay các khon tin ln. Bên cnh đó, thi gian sng ti ni
c trú hin ti cng rt đc quan tâm. Bi nu khong thi gian mt ngi sng ni
đang c trú càng lâu thì có th thy rng, cuc sng ca ngi đó n đnh; còn vi mt
ngi thng xuyên thay đi ch s là mt yu t bt li đi vi ngân hàng khi
quyt đnh cho vay.
Thang Long University Library
14
Xác đnh nng lc hoàn tr: Là vic đánh giá kh nng trong tng lai ngi
vay có các ngun tài chính đ tr n vay hay không. Nng lc này đc đánh giá qua
nhiu tiêu thc khác nhau (có th dùng phng pháp chm đim vi tng tiêu thc) đó
là: tui đi, ngh nghip, sc khe, thu nhp, s n đnh ca thu nhp cng nh kh
nng, trình đ chuyên môn ca khách hàng.
Th hai, thm đnh mc đích s dng vn ca khách hàng. Mc đích vay phi
phù hp vi quy đnh ca pháp lut và chính sách tín dng tng thi k ca ngân hàng
và phi đc ghi rõ trong đn xin vay vn. Tuy nhiên mc đích vay tht s thng bc
l qua đc đim ca ngi vay. Vì vy, cán b tín dng cn gp trc tip vi khách
hàng đ làm rõ mc đích s dng vn thc s ca khách hàng.
V thm đnh tài sn đm bo, cán b tín dng xác đnh các hình thc bo đm
bng tài sn nh th chp, cm c tài sn hoc bo lãnh ca ngi th ba. Nhng tài
sn dùng đ th chp, cm c vay vn ngân hàng phi đc thm đnh v điu kin tài
sn, xem tài sn đó có thuc quyn s hu hp pháp ca ngi vay vn không? Tài
sn đó có b cm lu thông trên th trng không? Tài sn đó giá c có n đnh không?
Bán có d dàng không?
i vi TSB là bt đng sn, cn chú ý đn tính pháp lý và giá tr ca bt đng
sn. Giá tr bt đng sn ph thuc vào các yu t nh: quy mô và cht lng bt đng
sn, mc cung cu ca bt đng sn đa phng (trong trng hp khách hàng
không tr đc n, ngân hàng phi phát mi TSB).
i vi trng hp bo lãnh, phi thm đnh xem ngi bo lãnh có đ điu kin
đ bo lãnh hay không? Ngi bo lãnh có đ nng lc pháp lý, nng lc tài chính, có
uy tín đi vi ngân hàng, trên th trng và xã hi hay không?
Bc 3: Ra phán quyt cp tín dng và ký hp đng cho vay.
Sau khi đã thm đnh h s vay vn, cán b tín dng lp t trình thm đnh, trong
đó ghi tng quát v tình hình ca khách hàng: nhn thc, mc đích vay, s tin vay,
kh nng tr n và TSB. Cán b tín dng đa ra nhng đánh giá v khách hàng và ý
kin có cho vay hay không đi vi khách hàng và trình lên lãnh đo đ ra quyt đnh
phán quyt cp tín dng.
Nu không đ điu kin cho vay: thông báo ngay cho khách hàng bng vn bn.
Cán b h tr tín dng kim tra li điu kin, h s vay vn ca khách hàng, chm li
đim tín nhim khách hàng và nêu ý kin khác (nu có).
Nu đ điu kin cho vay: àm phán và kí kt các hp đng liên quan đn vic
cp tín dng. Khi khon vay đc phê duyt đng ý cho vay cùng các điu kin có liên
quan, cán b tín dng tin hành son tho các hp đng và giy t liên quan đn gii
ngân. Trng hp có phn hi t khách hàng v vic không đng ý hoc không rõ các