B GIÁO DC ÀO TO
TRNGăI HCăTHNGăLONG
o0o
KHÓA LUN TT NGHIP
TÀI:
GII PHÁP NÂNG CAO CHTăLNG CHO VAY
TIÊU DÙNG TIăNGỂNăHÀNGăTHNGăMI C
PHN HÀNG HI ậ CHI NHÁNH HÀ NI
SINH VIÊN THC HIN : VăMINHăTUN
MÃ SINH VIÊN : A18287
CHUYÊN NGÀNH : TÀI CHÍNH ậ NGÂN HÀNG
HÀ NI ậ 2014
B GIÁO DC ÀO TO
TRNGăI HCăTHNGăLONG
o0o
KHÓA LUN TT NGHIP
TÀI:
GII PHÁP NÂNG CAO CHTăLNG CHO VAY
TIÊU DÙNG TIăNGỂNăHÀNGăTHNGăMI C
PHN HÀNG HI ậ CHI NHÁNH HÀ NI
Gingăviênăhng dn : Th.s Phm Th Bo Oanh
Sinh viên thc hin : VăMinhăTun
Mã sinh viên : A18287
Chuyên ngành : Tài chính ậ Ngân hàng
HÀ NI ậ 2014
Thang Long University Library
LI CMăN
Li đu tiên, em xin chân thành cm n Th.s Phm Th Bo Oanh đã dành nhiu
thi gian, tâm huyt hng dn, ch bo nhng đim còn thiu sót đ em có th sa
cha kp thi và giúp đ em hoàn thin khóa lun này mt cách tt nht.
Em cng xin gi li cm n ti Ban giám hiu và các thy cô giáo Khoa Kinh t
- Qun lý Trng i hc Thng Long đã tn tình truyn dy cho em nhng kin thc
và kinh nghim vô cùng quỦ báu cng nh to mi điu kin thun li đ em thc hin
khóa lun này.
Bên cnh đó, em xin đc bit cm n Ban lãnh đo cùng các cô chú, anh ch đang
công tác ti Ngân hàng thng mi c phn Hàng Hi – Chi nhánh Hà Ni đã nhit
tình giúp đ, bo ban em trong quá trình thc tp ti Chi nhánh đ em hoàn thành tt
đ tài này.
Cui cùng, xin gi li cm n sâu sc đn gia đình và bn bè đã ng h và đng
viên em trong sut quá trình thc hin khóa lun.
Sinh Viên
VăMinhăTun
LIăCAMăOAN
Tôi xin cam đoan Khóa lun tt nghip này là do t bn thân thc hin có s h
tr t giáo viên hng dn và không sao chép các công trình nghiên cu ca ngi
khác. Các d liu thông tin th cp s dng trong Khóa lun là có ngun gc và đc
trích dn rõ rang.
Tôi xin chu hoàn toàn trách nhim v li cam đoan này!
Sinh viên
VăMinhăTun
Thang Long University Library
MC LC
CHNGă 1.ă MT S Că S LÝ LUN V CHO VAY TIÊU DÙNG VÀ
CHTăLNG CHO VAY TIÊU DÙNG CA NGÂN HÀNG THNGăMI . 1
1.1. Hotăđng cho vay tiêu dùng caăngơnăhƠngăthngămi 1
1.1.1. Khái nim cho vay tiêu dùng 1
1.1.2. c đim và vai trò ca cho vay tiêu dùng 2
1.1.2.1. c đim ca cho vay tiêu dùng 2
1.1.2.2. Vai trò ca cho vay tiêu dùng 3
1.1.3. Nguyên tc và điu kin cho vay tiêu dùng 4
1.1.3.1. Nguyên tc cho vay tiêu dùng 4
1.1.3.2. iu kin cho vay tiêu dùng 6
1.1.4. Các phng pháp cho vay tiêu dùng 7
1.1.5. Các bin pháp đm bo tin vay 8
1.1.5.1. Cho vay tiêu dùng có đm bo bng tài sn 8
1.1.5.2. Cho vay tiêu dùng không có đm bo bng tài sn 9
1.1.6. Quy trình cho vay tiêu dùng 9
1.1.7. Phân loi cho vay tiêu dùng 13
1.1.7.1. Cn c theo phng thc hoàn tr 13
1.1.7.2. Cn c vào mc đích vay 13
1.1.7.3. Cn c vào ngun gc ca khon n 13
1.1.7.4. Cn c theo thi gian cho vay 14
1.1.7.5. Cn c theo loi tin 14
1.1.7.6. Cn c theo nhóm n 14
1.2. Chtălng cho vay tiêu dùng caăngơnăhƠngăthngămi 15
1.2.1. Khái nim v cht lng cho vay tiêu dùng 15
1.2.2. Ý ngha ca vic nâng cao cht lng cho vay tiêu dùng 16
1.2.3. Các ch tiêu đánh giá cht lng cho vay tiêu dùng 16
1.2.3.1. Ch tiêu đnh tính 16
1.2.3.2. Ch tiêu đnh lng 18
1.2.4. Các nhân t nh hng đn cht lng cho vay tiêu dùng 22
1.2.4.1. Các nhân t khách quan 22
1.2.4.2. Các nhân t ch quan 23
CHNGă2.ăTHC TRNG CHO VAY TIÊU DÙNG VÀ CHTăLNG CHO
VAY TIÊU DÙNG TIăNGỂNăHÀNGăTHNGăMI C PHN HÀNG HI ậ
CHI NHÁNH HÀ NI 25
2.1. Khái quát v NgơnăhƠngăthngămi c phn Hàng Hi ậ Chi nhánh Hà Ni
25
2.2.ăCácăquyăđnh chung trong cho vay tiêu dùng caăNgơnăhƠngăthngămi c
phn Hàng Hi ậ Chi nhánh Hà Ni 26
2.2.1. Nguyên tc và điu kin cho vay tiêu dùng 26
2.2.2. i tng cho vay tiêu dùng 27
2.2.3. Phng pháp cho vay tiêu dùng 27
2.2.4. Quy đnh v nhng bin pháp đm bo tin vay 27
2.2.5. Quy trình cho vay tiêu dùng 28
2.2.6. Các sn phm cho vay tiêu dùng 29
2.3. Tình hình cho vay tiêu dùng caăNgơnăhƠngăthngămi c phn Hàng Hi ậ
Chi nhánh Hà Ni giaiăđonănmă2011ă- 2013 30
2.3.1. Tình hình doanh s cho vay tiêu dùng 30
2.3.2. Tình hình doanh s thu hi n cho vay tiêu dùng 31
2.3.3. Tình hình d n cho vay tiêu dùng 32
2.4. Tình hình chtălng cho vay tiêu dùng caăNgơnăhƠngăthngămi c phn
Hàng Hi ậ Chi nhánh Hà Ni giaiăđon nmă2011ă- 2013 46
2.4.1. Các ch tiêu đánh giá cht lng cho vay tiêu dùng ti Ngân hàng thng
mi c phn Hàng Hi – Chi nhánh Hà Ni giai đon nm 2011 - 2013 46
2.4.1.1. Ch tiêu đnh tính 46
2.4.1.2. Ch tiêu đnh lng 48
2.4.2. ánh giá cht lng cho vay tiêu dùng ti Ngân hàng thng mi c phn
Hàng Hi – Chi nhánh Hà Ni giai đon nm 2011 - 2013 53
2.4.2.1. Kt qu đt đc 53
2.4.2.2. Hn ch còn tn ti 54
2.4.2.3. Nguyên nhân ca hn ch 55
CHNGă 3.ă MT S GII PHÁP NÂNG CAO CHTă LNG CHO VAY
TIÊU DÙNG TIăNGỂNăHÀNGăTHNGăMI C PHN HÀNG HI ậ CHI
NHÁNH HÀ NI 60
3.1.ănhăhng cho vay tiêu dùng caăNgơnăhƠngăthngămi c phn Hàng Hi
ậ Chi nhánh Hà Ni 60
3.2. Mt s giiăphápă că bn nhm nâng cao chtă lng cho vay tiêu dùng ti
NgơnăhƠngăthngămi c phn Hàng Hi ậ Chi nhánh Hà Ni 61
3.2.1. Nâng cao hiu qu ca chính sách cho vay 61
3.2.2. Tuân th nghiêm túc quy trình cho vay 61
3.2.3. Tng cng tính xác thc trong công tác thm đnh, đánh giá tài sn đm
bo 62
3.2.4. Giám sát cht ch hot đng sau khi cho vay 63
Thang Long University Library
3.2.5. y mnh công tác kim tra, giám sát ni b 64
3.2.6. Nâng cao cht lng nhân s 65
3.2.7. Hn ch ri ro đn t khách hàng 65
3.3. Mt s kin ngh 66
3.3.1. Kin ngh vi Chính ph 66
3.3.2. Kin ngh vi Ngân hàng Nhà nc 67
3.3.3. Kin ngh vi Ngân hàng thng mi c phn Hàng Hi 69
DANH MC VIT TT
Ký hiu vit tt Tênăđyăđ
CBTD Cán b tín dng
CVTD Cho vay tiêu dùng
DPRR D phòng ri ro
HMTD Hn mc tín dng
Maritime Bank Ngân hàng thng mi c phn Hàng Hi
NHNN Ngân hàng nhà nc
NHTM Ngân hàng thng mi
NHTW Ngân hàng trung ng
TMCP Thng mi c phn
TSB Tài sn đm bo
Thang Long University Library
DANH MC CÁC BNG BIU
S đ 1.1. Quy trình cho vay tiêu dùng 10
S đ 2.1. Quy trình cho vay tiêu dùng ti ngân hàng TMCP Hàng Hi – Chi nhánh Hà
Ni 28
Bng 2.1. Tình hình doanh s cho vay tiêu dùng giai đon nm 2011 – 2013 30
Bng 2.2. Tình hình doanh s thu hi n cho vay tiêu dùng 31
giai đon nm 2011 – 2013 31
Bng 2.3. Tình hình d n cho vay tiêu dùng giai đon nm 2011 – 2013 33
Bng 2.4. Tình hình d n cho vay tiêu dùng phân loi theo mc đích s dng vn giai
đon nm 2011 – 2013 35
Bng 2.5. Tình hình d n cho vay tiêu dùng phân loi theo thi hn cho vay giai đon
nm 2011 – 2013 38
Bng 2.6. Tình hình d n cho vay tiêu dùng phân loi theo phng thc đm bo tin
vay giai đon nm 2011 – 2013 40
Bng 2.7. Tình hình d n cho vay tiêu dùng phân loi theo loi tin cho vay giai đon
2011 – 2013 42
Bng 2.8. Tình hình d n cho vay tiêu dùng phân loi theo nhóm n giai đon nm
2011 – 2013 44
Bng 2.9 Các h s đo lng cht lng CVTD giai đon nm 2011 – 2013 48
Bng 2.10 Vòng quay vn CVTD giai đon nm 2011 – 2013 50
Bng 2.11. Tình hình thu lãi cho vay tiêu dùng giai đon 2011 – 2013 52
LI M U
1. Tính cp thit caăđ tài
Cho vay là hot đng mi nhn trong hot đng kinh doanh, mang li thu nhp
ln nht cho các ngân hàng thng mi. Song cht lng cho vay ca các NHTM Vit
Nam còn thp. Theo báo cáo ca y ban Giám sát tài chính quc gia t l n xu ca
NHTM là 11,8% tng ng vi 270.000 t đng vào nm 2012. Tuy t l này có chiu
hng gim trong nm 2013 nhng mc gim còn khá thp và vic gim n xu cha
phi do các NHTM nâng cao đc cht lng cho vay mà mt phn quan trng là
thông qua vic điu chnh k thut nh: c cu li n, s dng d phòng ri ro trong
cho vay đ bù đp… iu này s dn đn các tác đng xu trong hot đng kinh doanh
ngân hàng, mang li các khon tn tht và gây mt an toàn trong hot đng kinh doanh
ca ngân hàng. Trong đó, cht lng cho vay tiêu dùng ca các ngân hàng thng mi
cng có nhiu vn đ bt cp còn tn ti, mang li nguy c ri ro cao trong hot đng
kinh doanh ca ngân hàng.
Sau mt thi gian hc tp trên gh nhà trng cùng vi khong thi gian thc
tp, tìm tòi và hc hi ti Ngân hàng TMCP Hàng Hi – Chi nhánh Hà Ni, em nhn
thy ngân hàng đã bt đu có s quan tâm đn hot đng cho vay tiêu dùng nhng cht
lng ca hot đng cho vay này chi nhánh còn thp, đòi hi cn có nhng gii pháp
đa ra đ nâng cao cht lng cho vay tiêu dùng. T nhng lý do trên, em quyt đnh
la chn đ tài: “Gii pháp nâng cao cht lng cho vay tiêu dùng ti Ngân hàng
TMCP Hàng Hi - Chi nhánh Hà Ni” làm đ tài cho khóa lun tt nghip chng
trình đào to bc đi hc ca mình.
2. Mc tiêu nghiên cu ca khóa lun
tài khóa lun tp trung làm rõ ba mc tiêu sau:
- Làm rõ c s lý lun v cho vay tiêu dùng và cht lng cho vay tiêu dùng ca
NHTM.
- Phân tích, đánh giá thc trng cho vay tiêu dùng và cht lng cho vay tiêu
dùng ca Ngân hàng TMCP Hàng Hi – Chi nhánh Hà Ni, t đó rút ra nhng hn ch
còn tn ti và nhng nguyên nhân ca hn ch trong cho vay tiêu dùng ca đn v.
- T nhng hn ch và nguyên nhân đó s đa ra mt s gii pháp nhm nâng
cao cht lng cho vay tiêu dùng ti Ngân hàng TMCP Hàng Hi – Chi nhánh Hà Ni.
3.ăiătng, phm vi nghiên cu
iătng nghiên cu: Cho vay tiêu dùng và cht lng cho vay tiêu dùng ca
Ngân hàng TMCP Hàng Hi – Chi nhánh Hà Ni.
Phm vi nghiên cu: Cho vay tiêu dùng và cht lng cho vay tiêu dùng ca
Ngân hàng TMCP Hàng Hi – Chi nhánh Hà Ni t nm 2011 đn nm 2013.
Thang Long University Library
4.ăPhngăphápănghiênăcu
Khóa lun s dng kt hp nhiu phng pháp nghiên cu, trong đó ch yu s
dng các phng pháp nghiên cu sau:
- Phng pháp thng kê mô t: thu thp thông tin, s liu v cho vay tiêu dùng
và cht lng cho vay tiêu dùng ti Ngân hàng TMCP Hàng Hi – Chi nhánh Hà Ni
và xem xét s thay đi ca s liu qua các nm cho thy bin đng tng gim ca
chúng đ thy đc tình hình cho vay tiêu dùng và cht lng cho vay tiêu dùng ti
đn v.
- Phng pháp so sánh: s dng các s liu v tình hình cho vay tiêu dùng và
cht lng cho vay tiêu dùng đ so sánh vi nhau nhm xác đnh xu hng, mc đ
bin đng ca các ch tiêu phân tích. T đó rút ra các nhn xét tình hình cho vay tiêu
dùng và cht lng cho vay tiêu dùng ti Ngân hàng TMCP Hàng Hi – Chi nhánh Hà
Ni.
- Phng pháp tng hp, phân tích: là phng pháp tng hp phân tích, đánh
giá các thông tin và s liu đa ra, t đó thy đc ý ngha, nguyên nhân ca s bin
đng các con s đ có s hiu bit c th vn đ, rút ra nhn xét và đa ra các bin
pháp nhm khc phc, nâng cao cht lng cho vay tiêu dùng ti Ngân hàng TMCP
Hàng Hi – Chi nhánh Hà Ni.
5. Kt cu khóa lun
Ngoài li m đu, kt lun, danh mc các t vit tt, danh mc bng biu và đ
th, kt cu ca khóa lun bao gm ba chng vi ni dung c bn nh sau:
Chng 1: Mt s c s lý lun v cho vay tiêu dùng và cht lng cho vay
tiêu dùng ca ngân hàng thng mi.
Chng 2: Thc trng cho vay tiêu dùng và cht lng cho vay tiêu dùng ti
Ngân hàng thng mi c phn Hàng Hi – Chi nhánh Hà Ni.
Chng 3: Mt s gii pháp nâng cao cht lng cho vay tiêu dùng ti Ngân
hàng thng mi c phn Hàng Hi – Chi nhánh Hà Ni.
1
CHNGă1.ăMT S CăS LÝ LUN V CHO VAY TIÊU DÙNG VÀ
CHTăLNG CHO VAY TIÊU DÙNG CAăNGỂNăHÀNGăTHNGăMI
1.1. Hotăđng cho vay tiêu dùng caăngơnăhƠngăthngămi
1.1.1. Khái nim cho vay tiêu dùng
Ngân hàng là mt doanh nghip, t chc kinh t vi hot đng chính là đi vay đ
cho vay. Trong đó, cho vay đc coi là mt trong các nghip v truyn thng ca
NHTM, nó đc hình thành ngay t bui s khai ca các ngân hàng. Nghip v cho
vay đc đánh giá là hot đng phc tp nht nhng li là hot đng kinh doanh quan
trng, to kh nng sinh li cao nht cho các NHTM.
iu 4 Lut các t chc tín dng s 47/2010/QH12 quy đnh: “cho vay là hình
thc cp tín dng, theo đó bên cho vay giao hoc cam kt giao cho khách hàng mt
khon tin đ s dng vào mc đích xác đnh trong mt thi gian nht đnh theo tha
thun vi nguyên tc có hoàn tr c gc và lãi.”
Nh vy, có th hiu khái nim cho vay ca NHTM là quan h gia mt bên là
ngi cho vay (NHTM) và mt bên là ngi đi vay (khách hàng vay) đ s dng mt
s vn vay trong thi gian nht đnh vi cam kt ca bên đi vay là hoàn tr c gc và
lãi khi đn hn. Cho vay là quyn ca NHTM, vì vy NHTM có quyn yêu cu khách
hàng phi tuân th nhng điu kin mang tính pháp lý nhm đm bo vic tr n.
Ngày nay ngoài các doanh nghip, t chc kinh t đn vay vn ngân hàng đ
hot đng kinh doanh còn có các cá nhân, h gia đình đn NHTM vay vi mc đích
tiêu dùng. Có th thy, kinh t ngày càng phát trin, mc sng xã hi ngày càng cao
thì nhu cu chi tiêu mua sm ca khách hàng cng ngày càng ln hn. Nm bt thi
th, c hi đó, các NHTM đã đa ra dch v cho vay tiêu dùng đi vi các khách hàng
cá nhân, h gia đình đ đáp ng nhng nhu cu cp thit ca ngi dân, đng thi đem
li li nhun ln cho ngân hàng. Cho vay tiêu dùng là mt sn phm ca cho vay nhm
đáp ng nhu cu chi tiêu ca khách hàng là cá nhân, h gia đình, ch vi mc đích chi
dùng mà không kinh doanh. Các khon vay tiêu dùng là ngun tài chính quan trng
giúp ngi tiêu dùng có th chi tiêu, trang tri các nhu cu cho cuc sng mà h cha
th có ngay mt khon tài chính ln, ví d nh nhà , phng tin đi li, du hc, du
lch, y t, các khon chi tiêu ln,…
T nhng khái nim chung v cho vay và mc đích s dng vn tiêu dùng ca
khách hàng, ta có th hiu “cho vay tiêu dùng ca NHTM là mt trong các hình thc
cp tín dng qua đó ngân hàng giao hoc cam kt giao cho khách hàng (cá nhân hay
h gia đình) quyn s dng mt lng giá tr (tin) nht đnh trong mt khong thi
gian đã xác đnh trc, vi nhng tho thun mà hai bên đã ký kt (v s tin vay,
thi gian vay, lãi sut phi tr…) vi nguyên tc hon tr c gc và lãi nhm giúp cho
Thang Long University Library
2
khách hàng có th s dng nhng hàng hoá và dch v trc khi h có kh nng chi
tr, to điu kin cho h có th hng cht lng cuc sng cao hn”.
1.1.2. c đim và vai trò ca cho vay tiêu dùng
1.1.2.1. c đim ca cho vay tiêu dùng
Ch phc v đi tng khách hàng dân c: Cho vay tiêu dùng là hot đng tài
tr, trong đó NHTM đáp ng nhu cu vn cho khách hàng đ thc hin các vic chi
tiêu, phc v nhu cu cuc sng, giúp nâng cao cht lng cuc sng ca khách hàng
trc khi nng lc tài chính ca khách hàng có th tha mãn. Do đó, khác vi hot
đng cho vay kinh doanh, CVTD ca NHTM ch hng ti phc v mt nhóm đi
tng khách hàng duy nht là dân c bao gm cá nhân và h gia đình trong nn kinh
t.
Mc đích cho vay phc v tiêu dùng: Mc đích vay nhm đáp ng nhu cu tiêu
dùng ca cá nhân, h gia đình không phi xut phát t mc đích kinh doanh. Do đó
mc đích vay tiêu dùng ch đ chi tiêu nhng có ph thuc vào nhu cu ca tng đi
tng khách hàng và chu k kinh t ca ngi đi vay. Mc thu nhp và trình đ dân trí
tác đng ln đn nhu cu vay tiêu dùng. Nhng ngi có thu nhp cao có xu hng
vay nhiu hn so vi thu nhp hàng nm ca mình. i vi nhng ngi có trình đ
hc vn cao, vic vay mn là mt công c đ đt đc mc sng nh mong mun
ch không phi mt la chn chi tiêu trong trng hp khn cp.
Thi gian cho vay đa dng: Cho vay tiêu dùng có thi gian cho vay đa dng,
ngn hn, trung hn và dài hn. Cho vay tiêu dùng ngn hn là khon cho vay có thi
gian nh hn hoc bng 12 tháng. Cho vay tiêu dùng trung hn có thi gian cho vay t
1 nm đn 5 nm. Trên 5 nm là cho vay tiêu dùng dài hn. Vic ngân hàng cho khách
hàng vay vn vi thi gian ngn, trung hay dài hn ph thuc vào mc đích s dng
vn ca khách hàng cng nh kh nng tr n ca h.
Ngun tr n t thu nhp hàng tháng ca khách hàng: Cho vay tiêu dùng là
khon cho vay cá nhân, h gia đình vi mc đích chi dùng không kinh doanh. Th nên,
ngun tr n ca khách hàng không ging nh cho vay kinh doanh ph thuc vào kt
qu hot đng ca công vic mà ph thuc vào thu nhp ca cá nhân ngi vay. Vì
vy, nhng khách hàng có vic làm, mc thu nhp n đnh và có trình đ hc vn là
nhng tiêu chí quan trng đ NHTM quyt đnh cho vay.
Ri ro trong cho vay cao: Cho vay tiêu dùng ri ro hn cho vay kinh doanh do
nhng nguyên nhân khách quan và ch quan. Nhng nguyên nhân khách quan có th
đa đn ri ro cho các khon vay là tình hình kinh t v mô bt n, thiên tai, tình trng
tht nghip gia tng… tình trng sc kho, tình hình công vic, đo đc ca ngi vay
có nh hng trc tip đn ri ro ca món vay. Ri ro ca NHTM trong quá trình cho
vay tiêu dùng mt phn cng do tình hình công vic, cuc sng ca khách hàng. Nu
3
khách hàng vay tiêu dùng gp phi ri ro trong công vic nh b mt vic làm, gim
lng,… s nh hng đn vic tr n cho NHTM. Hay nh tình hình thu chi mt cân
đi ca khách hàng cng s khin NHTM gp ri ro trong vic thu n.
Quy mô khon vay thng nh: So vi hot đng cho vay kinh doanh, s tin
cho vay tiêu dùng thng có quy mô nh. Do các cá nhân, h gia đình vay nhm mc
đích tiêu dùng nhng giá tr hàng hóa dch v tiêu dùng là không quá ln. Hn na, đa
s khách hàng vay tiêu dùng đã có s tích ly trc, ngân hàng ch là ngi h tr đ
cho vic mua đc sn phm là d dàng hn khi vic tích ly vn cha đ nên quy mô
các khon CVTD thng nh.
S lng món vay ln: Tt c các nhân đu có nhu cu, k hoch chi tiêu tiêu
dùng cho bn thân, gia đình. Vi mi cá nhân, h không ch có mt nhu cu tiêu dùng
mà có th có rt nhiu nhu cu nh mua nhà, ô tô, sm vt dng cá nhân, gia đình,…
Các cá nhân đó có th cha đ tài chính ngay đ chi tiêu, cn có thi gian tích ly. Th
nên vic đn ngân hàng vay vn tiêu dùng là phng án hiu qu nht đáp ng ngay
nhu cu ca h. Vic nhu cu con ngi ngày càng nhiu dn đn càng nhiu món vay
ca h đi vi ngân hàng, t đó làm cho s lng món vay tiêu dùng ti NHTM ln.
Chi phí cho vay ln: Các khon cho vay tiêu dùng có chi phí ln và đ ri ro
cao. Quy mô khon cho vay tiêu dùng thng không ln trong khi ngân hàng phi tn
nhiu thi gian và nhân lc đ điu tra, thu thp thông tin cá nhân, kh nng tài chính,
mc đ uy tín ca ch th vay tin cng nh chi phí qun lý các khon cho vay, do vy
mà chi phí CVTD là rt ln. Nhng nguyên nhân này làm chi phí cho vay tiêu dùng
tng lên khá nhiu mà không th tránh khi.
Lãi sut tin vay cao: Ngân hàng có th s dng nhiu phng pháp khác nhau
đ tính lãi sut thc t đi vi cho vay tiêu dùng. Tuy nhiên, hu ht các NHTM đu
xác đnh lãi sut thc t da trên lãi sut c bn cng vi phn li nhun cn biên và
phn bù đp ri ro, công thc tng quát nh sau:
Lãi sut cho vay tiêu dùng = Chi phí huy đng vn + chi phí huy đng khác +
Ri ro tn tht d kin + Phn bù kì hn đi vi các khon cho vay dài hn + Li
nhun cn biên.
Cho vay tiêu dùng thng có chi phí cho vay ln và đ ri ro cao hn so vi các
loi cho vay trong lnh vc sn xut kinh doanh, th nên lãi sut cho vay tiêu dùng
cng thng cao hn lãi sut cho vay trong các lnh vc khác.
1.1.2.2. Vai trò ca cho vay tiêu dùng
i vi nn kinh t
Khi các cá nhân, ngi tiêu dùng tng thêm chi tiêu đng ngha vi vic đy
nhanh quá trình tiêu th hàng hóa, thúc đy sn xut kinh doanh làm cho nn kinh t
phát trin. Các nhà sn xut kinh doanh s có c hi m rng phát trin, nâng cao hiu
Thang Long University Library
4
qu s dng vn và kh nng cnh tranh trong vic cung ng sn phm.
Ngi dân tng mc chi tiêu cng giúp cho quá trình lu thông tin t tng
nhanh, giúp cho đng tin đc lu chuyn liên tc, tránh tình trng đng vn trong
dân và tin s đc đa vào s dng đ tng li ích cho xã hi và ngi dân.
Do đó, thông qua hot đng cho vay tiêu dùng, các NHTM đã góp phn kích cu
trong nn kinh t, tng sc cnh tranh ca hàng hoá trong nc, t đó h tr Nhà nc
đt mc tiêu kinh t nh tng GDP, tng thu nhp bình quân đu ngi…
i vi ngân hàng thng mi
Cho vay tiêu dùng giúp tng kh nng cnh tranh gia các NHTM, thu hút đc
đi tng khách hàng mi, t đó m rng quan h vi khách hàng. Vi vic cung cp
sn phm CVTD, NHTM đa dng hóa đc sn phm giúp phân tán ri ro trong hot
đng kinh doanh, góp phn quan trng làm gia tng tng thu nhp cho đn v. Không
ch vy, vic NHTM cung cp sn phm CVTD còn giúp ngân hàng m rng mi quan
h vi khách hàng, thu hút thêm khách hàng mi s dng sn phm cho vay ca ngân
hàng cng nh các sn phm tài chính khác. T đó, ngân hàng có th tng thêm th
phn, to sc mnh cnh tranh vi các ngân hàng khác trên th trng.
Cho vay tiêu dùng cng là mt công c marketing rt hiu qu, nhiu ngi s
bit ti ngân hàng. Thông qua đó, ngân hàng s huy đng đc ngun gi tin ca dân
c giúp gia tng ngun vn kinh doanh cho chính ngân hàng.
i vi khách hàng
Xã hi ngày càng phát trin, mc sng ngày càng tng kéo theo nhu cu v tiêu
dùng hàng hóa ca con ngi cng tng lên theo. Ngày nay, con ngi không ch là n
no mc m mà còn là n ngon mc đp, vt dng xung quanh phi nhiu tin ích,…
làm cho chi phí tiêu dùng tng lên rt nhiu. iu này đt ra cho con ngi nhu cu
phi có ngun tài chính đ ln đ ít nht là đáp ng nhng nhu cu tt thiu nh nhà ,
phng tin đi li,… thm chí là tiêu dùng các hàng hóa xa x hn, tin nghi hn. Vic
tích ly lng tài chính đ ln đ đáp ng nhu cu tiêu dùng ca khách hàng s tn rt
nhiu thi gian, công sc khin cho ngi tiêu dùng tr nên ái ngi hn trong chi tiêu
ca mình. Nh có cho vay tiêu dùng, con ngi có th hng th các tin ích trc khi
tích ly đ tin và trong mt s tình hung cp bách có th đ kinh phí đ trang tri
đc nhu cu v hc tp, y t. Không ch vy, vic tha mãn nhu cu, chi tiêu trc s
to đng lc thúc đy ngi tiêu dùng phn đu làm vic hn đ tr n và thc hin
các d đnh tiêu dùng tip theo.
1.1.3. Nguyên tc và điu kin cho vay tiêu dùng
1.1.3.1. Nguyên tc cho vay tiêu dùng
đm bo an toàn vn, trong quá trình cho vay tiêu dùng các NHTM luôn phi
tuân th nhng nguyên tc:
5
- Tin vay phi đc s dng đúng mc đích đã tha thun trong hp đng cho
vay.
Theo nguyên tc này thì mi khon vay đu phi đc xác đnh trc v mc
đích kinh t. Mc đích s dng vn vay tiêu dùng là c s đ ngân hàng xem xét cho
vay. Khi mt khách hàng đn vay tiêu dùng cn đc các nhân viên tín dng kim tra,
xem xét mc đích s dng vn có phù hp vi các quy đnh pháp lut hay không. Khi
nhng mc đích vay tiêu dùng này phù hp vi lut pháp quy đnh thì cn phi da
vào kh nng tr n ca khách hàng thì ngân hàng mi có th cho vay đ đm bo kh
nng thu hi n. Hn na, mc đích s dng vn vay còn là c s đ NHTM kim tra,
giám sát khon vay, phát hin ri ro và đa ra các bin pháp phòng nga nhm ngn
chn và hn ch tn tht cho ngân hàng. Bi vy, cá nhân, h gia đình có nhu cu vay
vn, trc khi vay phi trình bày vi ngân hàng mc đích vay vn, gi cho ngân hàng
k hoch, d đnh tiêu dùng, các hp đng mua bán tiêu dùng đã kí kt đ ngân hàng
xem xét, cho vay. Khi cho vay, ngân hàng cn phi lp hp đng cho vay và khách
hàng phi cam kt s dng vn vay đúng vi mc đích đã d tho vi ngân hàng và
phi đc ghi trong hp đng.
Sau khi đã nhn đc tin vay khách hàng phi s dng đúng mc đích nh đã
cam kt. Ngân hàng có trách nhim kim soát vic s dng vn ca khách hàng. Nu
khách hàng s dng sai mc đích đã kí kt trong hp đng thì cn có nhng bin pháp
ch tài x lý phù hp nhm ngn nga ri ro có th xy ra cho ngân hàng.
- Tin vay cn phi hoàn tr đúng thi hn, đy đ c gc và lãi.
Hoàn tr là thuc tính vn có ca quan h vay mn, s hoàn tr là mi quan tâm
hàng đu ca ngân hàng khi cho vay. Thu n c gc và lãi đúng thi hn là c s đ
NHTM tn ti và phát trin.
Hot đng ca ngân hàng là hot đng đi vay đ cho vay. Ngun vn ca ngân
hàng ch yu là ngun vn t huy đng, vì vy ngân hàng đóng vai trò là ngi đu
tiên đi vay. Ngân hàng phi đm bo hoàn tr đy đ, kp thi cho ngi gi khi h có
nhu cu cn rút tin. Th nên, khi đem ngun vn ca mình đi cho vay, ngân hàng đòi
hi ngi vay vn phi hoàn tr cho ngân hàng đúng hn. Nu nh không th thu hi
hoc thu hi quá hn các khon cho vay thì ngân hàng có th b dn đn tình trng mt
cân đi kh nng thanh khon và phá sn.
Ngoài ra, trong quá trình kinh doanh, ngân hàng phi bù đp các khon chi phí
nh tr lãi tin gi, đóng thu, trích lp d phòng, tr lng cán b nhân viên, chi phí
n ch, chi phí hot đng,… Do đó, ngân hàng không ch phi thu đy đ vn gc mà
còn phi thu thêm mt khon chênh lch ngoài s vn gc cho vay đ tr nhng chi
phí trên và tip tc kinh doanh, đm bo li nhun. CVTD là mt trong nhng hình
thc cho vay ca NHTM nên cng phi tuân theo nhng nguyên tc hoàn tr c gc và
Thang Long University Library
6
lãi này.
có th thc hin đc nguyên tc hoàn tr trong qun lý vn vay ngân hàng
phi xác đnh thi hn cho vay, các kì hn n ca tng khon cho vay tiêu dùng, đng
thi thng xuyên theo dõi đôn đc khách hàng trong vic tr n.
1.1.3.2. iu kin cho vay tiêu dùng
Khách hàng ch có th vay vn ca ngân hàng khi h tha mãn tt c các điu
kin vay vn mà lut pháp đa ra:
- Th nht, khách hàng phi có đ t cách pháp lý.
Quan h vay mn gia ngân hàng vi khách hàng là quan h đc pháp lut bo
v. Vì vy, nó phi đc lp trên c s quy đnh ca lut pháp. Do đó các ch th tham
gia quan h vay mn phi đm bo có đ t cách pháp lỦ. Hn th trong mi quan h
cho vay tiêu dùng s phát sinh s chuyn giao và giao dch v tài sn, do vy cn có s
xác nhn ca bên tham gia theo đúng quy đnh ca pháp lut. Nh vy, khách hàng cn
có đ t cách pháp lỦ đ thc hin các giao dch.
- Th hai, vn vay phi đc s dng hp pháp.
Vn vay phi đc s dng hp pháp tc là không vi phm nhng điu cm
đc ghi trong vn bn lut và mc đích s dng vn vay phù hp vi nhu cu tiêu
dùng, kh nng tr n ca khách hàng. Vì vy, khi khách hàng s dng vn bt hp
pháp thì các tài sn đó s b phong ta hoc tch thu t đó nh hng đn kh nng thu
hi n gc và lãi cho ngân hàng. Ngoài ra, khi vn vay s dng bt hp pháp thì t
cách pháp lý ca khách hàng có th b mt đi, do đó nh hng ti quan h vay mn
hp pháp gia ngân hàng và khách hàng.
- Th ba, khách hàng phi đm bo nng lc tài chính lành mnh đ đ hoàn tr
tin vay đúng hn cam kt
Lý do khách hàng phi có tài chính lành mnh có th đc hiu nh sau: khách
hàng có tình hình tài chính lành mnh tc là cá nhân, h gia đình đó có kh nng qun
lý tài chính tt, cân đi thu chi, chng minh các khon thu nhp n đnh ca bn thân
nh tin lng, mt s các khon thu nhp hàng tháng,… đm bo cho khách hàng đó
có c s vng chc v tài chính đ hoàn tr tin vay đúng hn.
- Th t, khách hàng phi có d đnh, k hoch tiêu dùng c th.
i vi cá nhân, h gia đình vay tiêu dùng thì khách hàng cn có k hoch chi
tiêu c th. Bi đây là cn c đ NHTM thm đnh, t đó thy đc tính hp pháp ca
hot đng chi tiêu, cng nh xem xét kh nng tr n ca khách hàng. Trên nhng c
s đó, ngân hàng mi có th đa ra quyt đnh cho vay đi vi khách hàng. Không ch
vy, khi cho vay ngân hàng cn có cam kt s dng vn vay đúng mc đích ban đu,
không s dng vn vay sai mc đích gây nên nhng hu qu khin khách hàng không
th chi tr vn và lãi vay vi ngân hàng.
7
- Th nm, khách hàng phi thc hin đm bo tin vay theo quy đnh.
CVTD là hot đng cho vay cha đng nhiu ri ro, c trong công vic và cuc
sng nh hng đn ngun thu nhp ca khách hàng, hay nh vic mt cân đi thu chi
ca ngi đi vay. T đó dn đn ngun thu n th nht t thu nhp hàng tháng ca
khách hàng không đc đm bo đ có th tr đy đ n gc và lãi, khin cho ngân
hàng gp ri ro, tn tht.
gim thiu ri ro và tn tht, ngân hàng cn yêu cu khách hàng vay vn tiêu
dùng phi thc hin đy đ các bin pháp đm bo tin vay, to c s cho ngân hàng
thu hi n. c bit trong đó NHTM thng yêu cu khách hàng vay vn phi có tài
sn thuc quyn s hu, quyn s dng hp pháp ca chính khách hàng hoc bên bo
lãnh làm tài sn đm bo ngha v tr n. Mc dù các tài sn này ch là ngun thu n
b sung song nó li là bin pháp giúp ngân hàng có th ngn nga và hn ch tn tht
hiu qu khi các khon CVTD xy ra ri ro do khách hàng không th tr đc đy đ
n cho ngân hàng t thu nhp ca mình.
1.1.4. Các phng pháp cho vay tiêu dùng
Phngăphápăchoă vayă tiêu dùng theo món: Phng pháp cho vay theo món
hay còn gi là phng pháp cho vay tng ln là phng pháp mà mi ln vay, khách
hàng và ngân hàng đu phi làm th tc (lp k hoch vay vn, ngân hàng xem xét,
duyt cho vay) và ký hp đng cho vay tiêu dùng. Khi áp dng cho vay theo món thì
khách hàng có bao nhiêu món vay thì phi lp by nhiêu h s cho vay. i vi cho
vay theo món, ngân hàng chia nh k hn tr n đ khách hàng cá nhân, h gia đình có
th dùng thu nhp cá nhân hàng tháng đ tr n gc và lãi. Ngân hàng thng áp dng
cho vay tiêu dùng theo món đi vi khách hàng là cá nhân, h gia đình không có nhu
cu s dng vn thng xuyên hoc cha có nhiu uy tín vi ngân hàng.
Phngăphápăcho vay tiêu dùng theo hn mc tín dng: là phng pháp cho
vay mà ngân hàng và khách hàng tha thun, xác nhn mt hn mc cho vay duy trì
trong mt thi gian nht đnh. Trong đó, hn mc tín dng là mc d n vay ti đa
đc duy trì trong mt khong thi gian nht đnh, đc tha thun trong hp đng
cho vay. Khi khách hàng vay vn tiêu dùng theo hn mc tín dng thì khách hàng ch
cn lp h s vay vn mt ln. Trong thi gian ngân hàng cam kt cho khách hàng
vay, khách hàng đc quyn vay và tr n nhiu ln, ch cn đm bo s d n ti mi
thi đim không vt quá HMTD mà ngân hàng đã cam kt cung cp cho khách hàng.
Do trong thi gian ngân hàng cam kt cho vay, khách hàng đc vay và tr n nhiu
ln nên doanh s cho vay có th ln hn nhiu ln HMTD ngân hàng đã cam kt.
NHTM xác đnh HMTD cho vay tiêu dùng cn c vào uy tín và nng lc tài
chính ca khách hàng. Càng nhng khách hàng có uy tín cao, kh nng tài chính vng
mnh thì HMTD ngân hàng cam kt cp cho khách hàng càng ln. Thông thng,
Thang Long University Library
8
trong CVTD, ngân hàng áp dng hình thc cho vay này thông qua nghip v phát
hành và cho phép khách hàng s dng th tín dng.
1.1.5. Các bin pháp đm bo tin vay
Bo đm tín dng hay còn gi là bo đm tin vay là vic các NHTM áp dng
các bin pháp nhm phòng nga ri ro, to c s kinh t và pháp lỦ đ thu hi đc
các khon n đã cho khách hàng vay. H thng các bin pháp đm bo tin vay trong
cho vay tiêu dùng gm cho vay có đm bo bng tài sn và cho vay không có đm bo
bng tài sn (hay còn gi là cho vay tín chp).
1.1.5.1. Cho vay tiêu dùng có đm bo bng tài sn
CVTD có tài sn đm bo là hình thc cho vay có tài sn đm bo hoc có s
bo lãnh ca ngi th ba. Trên nguyên tc không phi bt c mt nghip v tín dng
nào cng phi có tài sn đm bo. Trong các nghip v đn gin ít khi ngân hàng đòi
hi phi có đm bo đi vi khách hàng quen thuc và có tín nhim cao. Nhng đ
phòng nga ri ro cho vay tiêu dùng, ngoài ngun thu n th nht, ngân hàng cn có
mt ngun thu n th hai b sung. Bi vy trên thc t, đm bo thng đc coi là
điu kin quan trng trong mi nghip v cho vay ca NHTM, trong đó có cho vay
tiêu dùng.
Cho vay có tài sn đm bo ca ngi vay là hình thc cho vay qua s xác đnh
giá tr ca tài sn mà khách hàng cm c hay th chp cho ngân hàng khi vay vn. Tài
sn cm c, th chp có th là đng sn hoc bt đng sn. Các bin pháp c bn đ
đm bo tin vay bng tài sn trong vay tiêu dùng bao gm: cm c, th chp, bo
lãnh,… c th nh sau:
Bin pháp cm c: Cm c là vic khách hàng dùng tài sn thuc s hu ca
mình là đng sn đ đm bo thc hin ngha v tr n đi vi bên cho vay. Cm c
tài sn có hiu lc t thi đim chuyn giao tài sn cho NHTM. Tài sn cm c ch
yu trong CVTD là công trái, trái phiu kho bc, c phiu, trái phiu,… Tùy theo tính
thanh khon ca mi loi tài sn mà ngân hàng có mc cho vay phù hp vi giá th
trng ca nó. Sau khi các loi tài sn đc kim tra k lng và ngân hàng chp
thun, khách hàng lp giy cm c tài sn có xác nhn ca c quan công chng và
chuyn giao tài sn cho ngân hàng lu tr trong thi gian vay vn. Sau đó, ngân hàng
lp biên lai cho khách hàng và t chc qun lý tài sn.
Bin pháp th chp: Th chp là bin pháp bo đm trong đó khách hàng cá
nhân, h gia đình dùng tài sn thuc s hu ca mình hoc quyn s dng đt hp
pháp đ bo đm thc hin ngha v đi vi NHTM. Tuy nhiên, nu nh phng thc
đm bo tin vay bng bin pháp cm c, khách hàng chuyn giao tài sn cho ngân
hàng thì đi vi nhng tài sn th chp, khách hàng gi và có trách nhim qun lý.
Ngân hàng ch gi h s xác nhn quyn s hu và giy t th chp tài sn đó. Các tài
9
sn thng đc dùng đ đm bo cho mt khon vay tiêu dùng là: ô tô, đt đai, nhà
ca,… Nhng tài sn này phi thuc quyn s hu hp pháp ca ngi vay vn và có
th bán bt c lúc nào vi mt mc giá tng đi n đnh.
Bin pháp bo lãnh: Nu ngi vay không có kh nng tr n khi đn hn,
ngi bo lãnh cam kt vi ngân hàng s tr n thay cho ngi đi vay. Trong CVTD,
ngi bo lãnh thng là các cá nhân và phi có tài sn cm c, th chp ca ngi
bo lãnh. Sau khi thm đnh t cách bo lãnh, nu ngân hàng chp thun thì s bo
lãnh phi đc thc hin da trên chng th bo lãnh có ch ký ca ngi bo lãnh
kèm theo công chng. Bên cnh đó, hp đng bo lãnh s đc ký kt gia ba bên là
ngân hàng, khách hàng và ngi bo lãnh.
1.1.5.2. Cho vay tiêu dùng không có đm bo bng tài sn
Cho vay tiêu dùng không có đm bo bng tài sn là các khon cho vay mà theo
đó ngha v tr n ca khách hàng không đc cam kt đm bo thc hin bng tài sn
th chp, cm c, hoc không có bên th ba đng ra bo lãnh, ch da vào uy tín ca
bn thân khách hàng đ xem xét cho vay. Khách hàng có uy tín là khách hàng có nng
lc tài chính lành mnh, có thu nhp rõ ràng, n đnh, có tín nhim trong các khon
vay tiêu dùng vi các ngân hàng, hoàn tr n gc và lãi đúng hn. Loi hình này là khá
ri ro nên ngân hàng ch áp dng đi vi các khách hàng có uy tín, có nng lc tài
chính lành mnh, đc ngân hàng tín nhim cao và là khách hàng truyn thng, chin
lc ca ngân hàng.
1.1.6. Quy trình cho vay tiêu dùng
Quy trình CVTD là trình t thc hin các bc trong quá trình cp vn, thu n.
Nó đc bt đu t khi tip nhn nhu cu vay vn ca khách hàng cho đn khi thu hi
đc đy đ n và thanh lý hp đng cho vay. Hiu qu và cht lng CVTD tu
thuc vào vic thc hin tt các quy đnh tng bc và s phi hp cht ch, nhp
nhàng gia các bc trong quy trình cho vay.
Thang Long University Library
10
Săđ 1.1. Quy trình cho vay tiêu dùng
(Ngun: tác gi t tng hp)
(1) Tip nhn nhu cu vay vn và hng dn khách hàng lp h săvay vn
Khi khách hàng đn ngân hàng trình bày nhu cu vay vn và phía bên ngân hàng
s c cán b tín dng tip nhn nhu cu và hng dn khách hàng lp h s vay vn.
i vi khách hàng xin vay ln đu, CBTD hng dn khách hàng cung cp nhng
thông tin v khách hàng, các quy đnh mà khách hàng phi đáp ng v điu kin vay
vn và t vn lp h s cn thit đ đc ngân hàng cho vay. i vi khách hàng đã
có quan h cho vay, CBTD hng dn khách hàng b sung thông tin còn thiu hay cp
nhp thêm thông tin mi.
(2) Khách hàng lp h săvayăvn và np cho ngân hàng
Theo hng dn ca CBTD, khách hàng v chun b h s bao gm nhng thông
tin v bn thân, mc đích vay vn,… Khi khách hàng đã chun b đy đ thông tin h
s theo yêu cu thì khách hàng np li h s vay vn cho ngân hàng.
(3) Ngân hàng thu thp thông tin t nhiu ngun khác nhau
Ngân hàng có th thu thp thông tin t nhiu ngun khác nhau đ to c s vng
chc giúp ngân hàng có các bng chng đáng tin cy v nhu cu vay vn, kh nng tr
n ca khách hàng, t đó đa ra quyt đnh cho vay tiêu dùng. C th, ngân hàng có
th thu thp thông tin t các ngun nh:
- Thông tin do khách hàng cung cp: T vic lp h s xin vay cho ngân hàng
là thông tin c s, quan trng cho ngân hàng thm đnh, đa ra quyt đnh cho vay. B
h s này thông thng gm ba nhóm h s c bn sau:
H s pháp lý: các giy t chng minh nng lc hành vi dân s và nng lc pháp
lut dân s ca khách hàng bao gm: chng minh th nhân dân hoc h chiu, s h
Tip nhn nhu cu
vay vn và hng
dn khách hàng
lp h s
Khách hàng lp h
s vay vn và np
cho ngân hàng
Ngân hàng thu
thp thông tin t
nhiu ngun khác
nhau
Ngân hàng
thm đnh
và ra quyt
đnh cp tín
dng
Son tho
hp đng
cho vay và
ký kt hp
đng CVTD
Ngân hàng
gii ngân
Kim tra,
giám sát
khon vay
và thu n
11
khu, giy đng kí kt hôn (vi khách hàng là cá nhân đã lp gia đình),…
H s khon vay: là các tài liu chng minh nng lc tài chính và nhu cu vay
vn ca khách hàng nh: hp đng lao đng, bng kê lng, quyt đnh tuyn dng,
quyt đnh b nhim v trí, hp đng mua bán tài sn,…
H s tài sn đm bo: vi các khon vay tiêu dùng có tài sn đm bo thì cn có
các tài liu chng minh v quyn s hu tài sn, quyn s dng hp pháp ca khách
hàng đi vi tài sn mà khách hàng cam kt s dng làm tài sn đm bo trong khi đi
vay tiêu dùng ti ngân hàng, hoc các giy t liên quan đn bo lãnh ca bên th ba.
- Thôngătinăđcăluătr ti ngân hàng: là nhng thông tin v tài khon, s
tin vay, s tin gi,… ca khách hàng ti ngân hàng cng nh các t chc tín dng
hay ngân hàng khác. Ngoài ra còn có nhng thông tin đã có trc đây v tình hình tr
n, mc đ uy tín ca khách hàng trong các nghip v cho vay ca ngân hàng đi vi
khách hàng đó.
- Thông tin khác: là nhng thông tin liên quan đn các mi quan h ca khách
hàng vay tiêu dùng đi vi các doanh nghip, ngân hàng trong quá kh,… hay nhng
thông tin liên quan đn quyt đnh cho vay tiêu dùng ca ngân hàng.
(4) Ngân hàng thmăđnh và ra quytăđnh cp tín dng
Sau khi đã thu thp đy đ thông tin v khách hàng, ngân hàng cn phi thm
đnh và đa ra quyt đnh cho vay tiêu dùng hay không. Ngân hàng phi xem xét v
kh nng tài chính cng nh nhng thông tin phi tài chính ca khách hàng. Vi các
tiêu chí v tài chính, ngân hàng cn da trên kh nng tài chính ca khách hàng, thu
nhp hàng tháng, mc n đnh công vic ca khách hàng,… Ngoài ra, khi cho vay tiêu
dùng, ngân hàng cng phi tìm hiu k nhu cu chi tiêu, mc đích vay tiêu dùng và kh
nng tr n ca khách hàng và có nhng bin pháp đm bo tin vay thích hp vi
tng nhóm đi tng. Bên cnh vic thm đnh v tình hình tài chính, CBTD ca ngân
hàng cng cn thm đnh nhng thông tin phi tài chính nh mc đ uy tín ca khách
hàng, tình hình vay n, tr n ca khách hàng đi vi ngân hàng ca mình và các ngân
hàng khác có liên quan đn khách hàng.
T nhng thm đnh v tài chính và phi tài chính trên, lãnh đo ngân hàng ra
quyt đnh cui cùng có cp tín dng hay không. Nu phát hin thy nhng ri ro khi
cho vay, hay nhng bt n thì phía bên ngân hàng s đa ra quyt đnh không cho vay.
Khi đa ra quyt đnh không cho khách hàng vay tiêu dùng thì cn phi có vn bn
gii thích lý do phía ngân hàng không cho khách hàng vay tiêu dùng. Nu trng hp
h s đy đ, ngân hàng chp nhn cho vay thì bên ngân hàng cn làm tip các th tc
xác đnh s tin vay, phng thc cho vay, phng thc tr n, thi gian cho vay,…
c th và gi vn bn cho khách hàng.
Thang Long University Library
12
(5) Son tho hpăđng cho vay và ký kt hpăđng cho vay tiêu dùng
Trng hp phê duyt đng ý cho vay, hp đng cho vay đc son tho theo
mu. Hp đng cho vay là vn bn đc ký kt gia ngân hàng và khách hàng, ghi
nhn nhng tha thun v đi tng cho vay, điu kin cho vay, hình thc cho vay, s
tin cho vay, lãi sut, thi hn cho vay (bao gm thi gian gii ngân, thi hn tr n,
thi gian ân hn), các hình thc tr n và các cam kt khác. Ngoài ra, ngân hàng và
khách hàng vay cn tha thun mt s điu khon v tài sn cm c, th chp cng
nh quyn s dng, lu gi giy t s hu, bo qun, tng giá tr, thi hn th chp,
cm c. i vi nhng tài sn cm c, th chp phc tp, giá tr ln, gia khách hàng
và ngân hàng phi ký hp đng cm c, th chp. Tip theo, khách hàng kim tra li
các điu khon hp đng cho vay và hp đng đm bo tin vay đúng ni dung, điu
kin đã đc duyt, đm bo chc chn các hp đng này tuân th các quy đnh hin
hành ca pháp lut và kí hp đng vay vn, hp đng đm bo tài sn vi ngân hàng.
Cui cùng, th tc giao, nhn giy t và TSB tin vay t khách hàng đc tin hành
mt cách cn thn.
(6) Ngân hàng gii ngân
bc này, ngân hàng s phát tin cho khách hàng theo mc đã kỦ kt trong hp
đng cho vay. i vi cho vay tiêu dùng cá nhân, h gia đình, ngân hàng và khách
hàng s la chn mt trong hai cách gii ngân:
Phát tin vay trc tip cho khách hàng. Khách hàng s trc tip nhn tin
vay vào tài khon ca mình hoc nhn tin mt trc tip ti ngân hàng.
Chuyn tin tr ngi cung cp hàng hóa, dch v tiêu dùng cho khách
hàng. S tin vay tiêu dùng ca khách hàng s đc ngân hàng trích chuyn
thng vào tài khon ca ngi bán.
(7) Kim tra, giám sát khon vay, thu n
Sau quyt đnh cho vay và gii ngân s tin vay tiêu dùng ca khách hàng, ngân
hàng cn áp dng các bin pháp nhm giám sát khon tin vay đó, phòng nga ri ro,
tn tht cho phía ngân hàng.
Trng hp trong quá trình cho vay, ngân hàng không phát hin ri ro, khách
hàng đã tr đy đ toàn b s n gc và lãi thì ngân hàng s thanh lỦ ht hp đng cho
vay tiêu dùng và lu tr li h s.
Trng hp ngân hàng phát hin ra ri ro thì cn phi c ngay CBTD, nhân viên
kim tra nguyên nhân dn đn ri ro và đa ra nhng bin pháp khc phc thích hp
nhm hn ch tn tht cho ngân hàng.
Nu phát hin ri ro không quá nghiêm trng thì ngân hàng có th đa ra các
bin pháp khai thác n và tip tc quá trình cho vay tiêu dùng. n khi khách hàng tr
đc toàn b n gc và lãi s thanh lý hp đng cho vay và lu tr li thông tin.
13
Nu trng hp phát hin ra ri ro là nghiêm trng trong quá trình cho vay
tiêu dùng mà ri ro đó đc đánh giá là nghiêm trng, gây nh hng xu đn ngân
hàng thì ngân hàng yêu cu khách hàng tr n trc hn, x lỦ TSB hoc khi kin
khách hàng trc pháp lut.
1.1.7. Phân loi cho vay tiêu dùng
1.1.7.1. Cn c theo phng thc hoàn tr
Cho vay tiêu dùng tr góp: ây là hình thc cho vay tiêu dùng mà trong đó
khách hàng vay vn tiêu dùng tr n cho ngân hàng nhiu ln theo các quy đnh đã
tha thun trong hp đng. Hình thc cho vay này thng áp dng vi các khon
CVTD có quy mô vn ln, giúp hình thành nên nhng tài sn có giá tr cao ca khách
hàng.
Cho vay tiêu dùng phi tr góp: ây là hình thc tài tr mà theo đó, s tin vay
ca khách hàng s đc tr n mt ln c gc và lãi khi đáo hn. Ngân hàng áp dng
hình thc này vi các khon CVTD có quy mô vn nh, thi gian tr n ngn.
Cho vay tiêu dùng tun hoàn: Là các khon cho vay tiêu dùng trong đó ngân
hàng cho phép khách hàng s dng th tín dng hoc phát hành loi séc đc phép
thu chi da trên tài khon vãng lai. Theo phng thc này, trong thi hn đc tha
thun trc, cn c vào nhu cu chi tiêu và thu nhp kim đc tng k, khách hàng
đc ngân hàng cho phép vay và tr n nhiu k mt cách tun hoàn, theo mt hn
mc tín dng.
1.1.7.2. Cn c vào mc đích vay
Choăvayătiêuădùngăcătrú: Là các khon cho vay nhm phc v nhu cu xây
dng, mua sm hoc ci to nhà ca cá nhân, h gia đình. c đim ca nhng món
vay này quy mô thng ln, thi gian dài nên mc đ ri ro cao.
Choăvayătiêuădùngăkhôngăcătrú:ăLà các khon cho vay phc v nhu cu ci
thin đi sng nh mua sm phng tin, đ dùng, du lch, hc hành hoc gii trí,…
c đim ca nhng khon tín dng này thng có quy mô nh, thi gian tài tr ngn,
do đó mà mc đ ri ro đi vi ngân hàng thp hn nhng khon tín dng tiêu dùng
c trú.
1.1.7.3. Cn c vào ngun gc ca khon n
Cho vay tiêu dùng trc tip: Là các khon cho vay tiêu dùng trong đó ngân
hàng trc tip tip xúc vi khách hàng ca mình, thm đnh, đánh giá nhu cu vay vn
ca khách hàng và cho khách hàng vay cng nh vic thu n cng đc tin hành trc
tip vi khách hàng.
Cho vay tiêu dùng gián tip: Cho vay tiêu dùng gián tip là hình thc cho vay
trong đó ngân hàng mua nhng khon n phát sinh do nhng công ty bán l đã bán
chu hàng hóa hay dch v cho ngi tiêu dùng. Trong trng hp này công ty bán l
Thang Long University Library
14
và ngân hàng ký kt hp đng mua bán n. Trong hp đng, ngân hàng thng đa ra
các điu kin v đi tng k thut đc bán chu, s tin bán chu ti đa và loi tài
sn bán chu. Sau đó Công ty bán l và ngi tiêu dùng ký kt hp đng mua bán chu
hàng hóa. Thông thng ngi tiêu dùng phi tr trc mt phn giá tr tài sn. Công
ty bán l s giao tài sn cho ngi tiêu dùng và bán b chng t bán chu hàng hóa cho
ngân hàng. Ngân hàng da trên b chng t đó s thanh toán tin cho vay cho công ty
bán l. Cui cùng ngi tiêu dùng thanh toán tin tr góp cho ngân hàng.
1.1.7.4. Cn c theo thi gian cho vay
Cn c vào thi hn khon vay đc kí kt trong hp đng thì ngân hàng chia
CVTD ra làm 3 nhóm:
CVTD ngn hn: là các khon vay tiêu dùng có thi hn nh hn hoc bng 1
nm.
CVTD trung hn: là các khon vay tiêu dùng có thi hn trên 1 nm ti 5 nm.
CVTD dài hn: là các khon vay tiêu dùng có thi hn ln hn 5 nm.
1.1.7.5. Cn c theo loi tin
Da trên loi tin, CVTD có cho vay bng ni t và cho vay bng ngoi t.
CVTD bng ni t là vic ngân hàng cho khách hàng cá nhân, h gia đình vay
tiêu dùng bng VN.
CVTD bng ngoi t là vic ngân hàng cho khách hàng cá nhân, h gia đình vay
chi tiêu bng các đng tin ngoi t, không phi VN nh USD, EUR, AUD, GBP,…
1.1.7.6. Cn c theo nhóm n
Ngân hàng thc hin phân loi nhóm n cho các khon CVTD theo phng pháp
đnh lng da trên thi gian n quá hn. Theo điu 6 Quyt đnh s 18/2007/Q-
NHNN, ngân hàng thc hin phân loi n theo 5 nhóm nh sau:
Nhóm 1 (N đ tiêu chun) bao gm:
Các khon n trong hn và ngân hàng đánh giá là có kh nng thu hi đy đ c
gc và lãi đúng hn.
Các khon n quá hn di 10 ngày và ngân hàng đánh giá là có kh nng thu
hi đy đ gc và lãi b quá hn và thu hi đy đ gc và lãi đúng thi hn còn li.
Nhóm 2 (N cn chú ý) bao gm:
Các khon n quá hn t 10 ngày đn 90 ngày.
Các khon n điu chnh k hn tr n ln đu.
Nhóm 3 (N di tiêu chun) bao gm:
Các khon n quá hn t 91 ngày đn 180 ngày.
Các khon n c cu li thi hn tr n ln đu.
Các khon n đc min hoc gim lãi do khách hàng không đ kh nng tr lãi
đy đ theo hp đng cho vay.