đề tài sang kiến kinh nghiêm: tên đề tài "nâng cao chất lượng giảng dạy phân môn vẽ tranh ở học sinh lớp 1"

A. PHẦN MỞ ĐẦU
I. Lý do chọn đề tài.
Xuất phát từ mục tiêu GD&ĐT theo quan điểm của Đảng và nhà nước với sự phát
triển ngày càng đi lên của thế giới nói chung và Việt am nói riêng, việc đưa môn mĩ thuật
trở thành một trong chín môn học bắt buộc trong nhà trường tiểu học, để cho trẻ hình
thành nhân cách về mọi mặt: Đức, Trí, Lao, Thể, Mĩ. Do vậy, việc giáo dục thẩm mĩ cho
HS tiểu học là vô cùng quan trọng và cần thiết. Giáo dục thẩm mĩ cho HS nhất là những
năm đầu đi học, từng bước giúp trẻ hòa nhập thế giới xung quanh, trẻ biết suy xét và
mong muốn làm theo cái đẹp, chính là giúp trẻ hoàn thiện mình, trở thành người công
dân có ích cho xã hội.
- Bản thân Tôi là giáo viên dạy mĩ thuật, Tôi luôn mong ước với kiến thức của mình
có thể giúp trẻ em, nhất là trẻ em mới vào lớp 1 nhìn nhận và thể hiện caí đẹp thông qua
các bài vẽ tranh đề tài một cách tự tin. Từ đó, phát huy óc sáng tạo và tình thẩm mĩ góp
phần phát triểm năng khiếu, phát hiện tài năng và bồi dượng nhân tài cho đất nước.
- Một số phụ huynh học sinh có quan niệm sai lầm, môn mĩ thuật là môn phụ, không
cần thiết, chỉ cần học toán, học văn là đủ nên lơ là không theo dõi, trang bị đầy đủ dụng
cụ, làm ảnh hưởng đến việc học môn mĩ thuật.
- Ở phân môn vẽ tranh, một số học sinh rất ngại học môn này vì: Các em chưa quen
sắp xếp bố cục như: sắp xếp hình mảng trong tranh thế nào cho cân đối, cho rõ chính
phụ. Nên việc dạy học giáo viên thường mất nhiều thời gian dẫn đến bài vẽ của học sinh
không đủ thời gian hoàn thành tại lớp.
- Để khắc phục khó khăn trên, Tôi tự tìm tòi học hỏi tìm ra “MỘT SỐ BIỆN PHÁP
ĐỂ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIẢNG DẠY PHÂN MÔN VẼ TRANH Ở HỌC
SINH LỚP 1”.
II. Mục đích nghiên cứu của đề tài .
Nhằm phát huy cách vẽ hồn nhiên, ngây thơ của trẻ từ mẫu giáo. Giúp trẻ bộc lộ sự
phát triển trí tuệ, cảm quan đối với thế giới xung quanh một cách tự nhiên, “rất trẻ thơ”
qua các bài vẽ tranh đề tài. Giúp trẻ lớp 1 ngày càng yêu thích môn mĩ thuật, làm nền
tảng cho việc giáo dục thẩm mĩ cho HS khi học ở các lớp trên trong bậc tiểu học. Cụ thể
là giúp trẻ lớp 1 điều chỉnh nét vẽ thật tự nhiên, cách sắp xếp hình vẽ (bố cục) trong
khuôn khổ giấy vẽ cho phù hợp. Tôi đã chọn đề tài này với mong muốn giúp trẻ lớp 1 vẽ

ngày càng tự tin hơn, đạt hiệu quả, phù hợp với mục tiêu giáo dục của môn mĩ thuật.
Giáo viên thực hiện: Phan Thị Kim Thơ Trang
1
Đồng thời, giúp trẻ có sân chơi lí thú, bổ ích, phần nào có cái nhìn tổng thể đối với sự vật,
hình ảnh quen thuộc xung quanh. Đây cũng là một yếu tố giúp trẻ học các môn học khác
tốt hơn.
III. Phạm vi nghiên cứu.
Học sinh khối 1 trường tiểu học Tân Phú 1 năm học 2012-2013. Thời gian 1 năm
học.
Đối tượng nghiên cứu:
- Là các biện pháp tổ chức dạy và học phân môn vẽ tranh ở học sinh lớp 1.
- Tính hiệu quả các hoạt động của phân môn vẽ tranh. Giúp HS tự tin vẽ hình, vẽ
màu và hình thành nét vẽ hồn nhiên.
IV. Phương pháp nghiên cứu.
Phương pháp tham khảo tài liệu để suy nghĩ tìm tòi, phân tích khái quát hóa nội
dung. Đồng thời kết hợp phương pháp quan sát và phương pháp thực hành để ghi nhận
những gì có thật, tồn tại khách quan theo thời gian, phạm vi mức độ, sản phẩm làm ra.
V. Cấu trúc


Giáo viên thực hiện: Phan Thị Kim Thơ Trang
Các phần chính
Ghi chú
Bìa
Trang phụ bìa
Mục lục
Danh mục chữ cái viết tắt
A. Phần mở đầu
B. Phần nội dung
C. Phần kết luận

Phụ lục
Tài liệu tham khảo
Ý kiến của hội đồng thẩm định
Qua trang mới
Qua trang mới
Qua trang mới
Qua trang mới
Qua trang mới
Qua trang mới
Qua trang mới
Qua trang mới
Qua trang mới
Qua trang mới
2
B. PHẦN NỘI DUNG
I. Cơ sở lý luận.
Mĩ thuật là môn học nghệ thuật. Nếu dạy – học là khó thì dạy nghệ thuật càng khó,
cần mang tính nghệ thuật cao hơn. Song không phải không dạy được, vì học mĩ thuật
đem lại niềm vui cho con người, làm cho con người nhìn ra cái đẹp, thấy cái đẹp có ở
trong mình, xung quanh mình, gần gũi và đáng yêu, đồng thời mĩ thuật giúp mọi người
tạo ra cái đẹp theo ý thích của mình và thưởng ngoạn nó ngay trong sinh hoạt thường
ngày làm cho cuộc sống thêm hài hòa hạnh phúc, Bởi cái đẹp “đeo đuổi” con người từ
lúc lọt lòng đến khi “trở về cát bụi”. Cho nên việc dạy học mĩ thuật cho học sinh lớp 1
nói riêng và học sinh tiểu học nói chung là rất quan trọng, để các em bước đầu tiếp xúc
cái đẹp, làm ra cái đẹp, yêu thích cái đẹp một cách dễ dàng.
Nhiều giáo viên quan niệm đối với học sinh tiểu học phân môn vẽ tranh là rất khó vì
các em nhỏ tuổi làm sao tự vẽ được chân dung, cảnh lao động, cảnh vui chơi, cảnh ngày
tết lễ hội,…Do quan niệm như vậy mà giờ vẽ tranh thường giao việc cho học sinh một
cách máy móc hoặc cho HS tự vẽ theo hình có sẵn ở vở tập vẽ, SGK, hay đồ dùng dạy
học.

II. Cơ sở thực tiễn.
Giáo viên thực hiện: Phan Thị Kim Thơ Trang
3
- Hiện nay HS không được học mẫu giáo còn nhiều, nhất là HS ở vùng sâu quê Tôi
cho nên điều kiện HS tiếp xúc làm quen cái đẹp còn hạn chế. Một số HS đã học mẫu giáo
được làm quen với môn mĩ thuật, do cách tư duy tưởng tượng của trẻ vẫn còn hạn chế, ít
có tổ chức, hình ảnh của tưởng tượng còn đơn giản hay thay đổi, chưa bền vững, chỉ một
số ít HS vào lớp 1 có ý thức sắp xếp bố cục trong tờ giấy, còn đa số HS lớp 1 bỡ ngỡ
chưa làm quen được với cách học của bậc tiểu học, hình vẽ nhỏ, hay tẩy xóa không tự tin
khi vẽ hình, tạo bố cục trống trải không đẹp mắt dẫn đến khó tô màu, khó biểu đạt nội
dung đề tài.
- Qua thực tế theo quan niệm của một số giáo viên, học sinh còn nhỏ nên vẽ theo mẫu
của giáo viên vẽ sẵn rồi chép lại thì mới vẽ được, nhiều em vẽ rất đẹp ở mẫu giáo, lên lớp
1 lại lúng túng không tìm được cách thể hiện bài vẽ thoải mái dẫn đến nhiều bài vẽ hình
vẽ đẹp nhưng lại quá bé không phù hợp tờ giấy hoặc tâm lí sợ vẽ không đúng với thực tế.
Ví dụ : Trẻ khi vẽ con vật (chó, mèo, gà, ) chúng muốn là phải thật giống, nếu vẽ sai
sợ cô giáo chê, hoặc khi vẽ người: Trẻ vẽ người có chân tay dài hơn thật, khi bị bạn chê
vội tẩy xoá ngay. Vậy để giúp học sinh, nhất là học sinh lớp 1 ngay từ ngày đầu cấp học
đã có thiện cảm với môn Mĩ thuật, luôn muốn được vẽ, được hoạt động phù hợp sinh lí
trẻ, Tôi muốn đưa ra một cách làm mà theo Tôi là đạt hiệu quả, giúp trẻ vẽ hình tự tin,
thoải mái, sắp xếp hình hợp khuôn khổ giấy vẽ.
III. Thực trạng và những mâu thuẫn.
1. Thuận lợi.
Về phía nhà trường luôn tạo điều kiện thuận lợi cho anh (chị) em bồi dưỡng để nâng
cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ. Học sinh có ý thức và yêu thích học môn mĩ thuật.
2. Khó khăn.
- Do ở vùng sâu, vùng xa, điều kiện kinh tế, đi lại khó khăn, quan niệm của một số
bậc phụ huynh, chưa quan tâm đến việc học mĩ thuật của các em nên chuẩn bị dụng cụ
học mĩ thuật cho các em còn hạn chế hoặc chưa tốt như: Thiếu tập vẽ, thiếu viết chì đen,
thiếu màu vẽ, mua màu sài không được, chổ bán dụng cụ học tập thì rất xa trường… Đặc

biệt không nhắc nhở các em mang vở tập vẽ, dụng cụ học vẽ đầy đủ khi có giờ mĩ thuật
nên đến giờ học mĩ thuật các em làm không kịp hoặc không làm được. Điều đó ảnh
hưởng trực tiếp đến chất lượng dạy và học của giáo viên và học sinh gây cho học sinh
cảm giác chán nản, không tự tin làm bài.
Giáo viên thực hiện: Phan Thị Kim Thơ Trang
4
- Các em chưa quen cách sắp xếp bố cục, nên sắp xếp các hình mảng trong tranh
chưa cân đối, chưa phân rõ hình ảnh chính phụ. Bên cạnh đó, các em thiếu tư liệu, thiếu
óc sáng tạo hay dựa vào tranh mẫu có sẵn để vẽ nên bài vẽ thiếu phong phú, thiếu sinh
động.
- Những vấn đề đặt ra ở trên đều không đảm bảo được yêu cầu, nội dung, phương
pháp dạy học. Từ đó, bản thân Tôi suy nghĩ và quyết định nghiên cứu, học hỏi kinh
nghiệm để dạy tốt môn mĩ thuật nói chung và phân môn vẽ tranh nói riêng vì đây là phân
môn học sinh ngại học nhất. Tôi tự hỏi: Làm thế nào để học sinh thích học và học tốt
phân môn vẽ tranh? Từ câu hỏi đó Tôi đã tìm thấy có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình
trạng trên là: lứa tuổi học sinh tiểu học các em chưa hiểu được nội dung, yêu cầu của bài
vẽ; chưa hiểu trọn vẹn các câu hỏi gợi ý; chưa có óc tưởng tượng cao; chưa quan sát hết ý
của tranh.
IV. Một số biện pháp, giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy và học phân môn vẽ
tranh trong bộ môn Mĩ thuật ở lớp 1 Trường Tiểu Học Tân Phú 1.
1. Tâm lí trẻ 6 tuổi.
* Theo các nhà tâm lí học, ở lứa tuổi tiểu học, sự tri giác của các em có các đặc điểm
sau:
- Tri giác: Tri giác của các em mang tính đại thể, ít đi sâu vào chi tiết, tri giác những
gì gây ấn tượng mạnh đối với các em hoặc tri giác những gì mình thích .
- Tình cảm: Có ảnh hưởng đến độ nhanh, độ bền trong trí nhớ của HS. Các em có thể
nhớ rất nhanh và làm những gì mình thích. Do đó, khi dạy vẽ học sinh lớp 1, ta lợi dụng
đặc điểm tâm lí trên để hướng trẻ vẽ tranh đề tài với cách nhìn của mình. Trong mỗi tiết
học vẽ, ta tạo ra sự hứng thú cho trẻ đối với những đề tài định vẽ; không khí lớp học
thoải mái, nhẹ nhàng; đưa ra đồ dùng trực quan hợp lí, ấn tượng, bám sát chủ đề tranh

định vẽ; các mẫu tranh vẽ là tranh của thiếu nhi, nhất là của chính HS lớp 1 làm HS dễ
hiểu dễ tri giác hơn .
Ví dụ : Trong bài “ Vẽ con vật mà em thích” các em rất thích vẽ con gà; giáo viên
mô tả lại con gà một cách say sưa lôi cuốn, cho các em xem tranh các bạn vẽ con gà đang
hoạt động (ăn lúa, nằm nghỉ, đang vỗ cánh gáy ò ó o) và nêu bằng lời cách vẽ con
gà: Đầu hình quả cam, mình gà hình quả trứng to hơn nhiều so với đầu, đuôi gà như
chiếc quạt tay, chân gà có 4 ngón …
Giáo viên thực hiện: Phan Thị Kim Thơ Trang
5
- Tư duy: Ở học sinh lớp một, tính trực quan cụ thể vẫn còn chiếm ưu thế (sẽ chuyển
dần sang tính trừu tượng, khái quát ở lớp cuối cấp). Cho nên đồ dùng trực quan đưa ra
phải đẹp, cô động, phong phú về thể loại ( tranh vẽ, băng hình video, máy chiếu,… )
hoặc vật thật. Mục đích cho học sinh lớp 1 tiếp xúc nhiều với những sự vật hiện tượng
sắp được vẽ. Tranh vẽ đẹp của các bạn năm trước được giới thiệu với học sinh sẽ làm cho
các em có chuẩn của cái đẹp mà vẽ bài hứng thú hơn. Cô giáo dạy Mĩ thuật vẽ thị phạm
lên bảng, lên giấy sẽ giúp học sinh nhận biết cách vẽ nhanh hơn, dễ hơn nhiều so với chỉ
dạy trên tranh mẫu. Tư duy lứa tuổi học sinh tiểu học có những nét đặc thù so với những
lứa tuổi khác. Mà bậc học tiểu học là bậc học nền tảng cho những bậc học sau này. Vì
vậy, giáo viên dạy Mĩ thuật phải lựa chọn phương pháp dạy học tối ưu, phù hợp với nội
dung từng bài vẽ tranh đề tài (Cũng như các phân môn vẽ khác). Hướng dẫn các em tích
cực suy nghĩ để hình thành kiến thức về Mĩ thuật, khuyến khích học sinh chủ động, tự tin
khi vẽ bài; Người giáo viên có vai trò hướng dẫn giúp đỡ chứ không áp đặt, làm thay các
em.
- Hoạt động chủ đạo của trẻ dưới 6 tuổi là: Vui chơi (ở gia đình, ở lớp mẫu giáo).
Đến 6 tuổi, các em vào học trong trường tiểu học; lúc này hoạt động chủ đạo của các
em là hoạt động học tập; môi trường của các em có sự thay đổi. Thời gian đầu của lớp
một các em gặp một số khó khăn, chưa quen bạn bè và cô giáo, khó tiếp thu trong khi
học, tính kỉ luật chưa cao. Giáo viên dạy Mĩ thuật phải biết điều chỉnh gây không khí hào
hứng trong lớp học song vẫn giữ được tính kỉ luật, trật tự: Cho phép các em trao đổi ý
kiến, xem, nhận xét bài bạn. Nhưng giáo viên phải nhắc nhở những học sinh mãi chơi,

nói chuyện riêng ngoài việc học vẽ.
-Tưởng tượng: Lứa tuổi này là lứa tuổi giàu tưởng tượng, tuy nhiên tưởng tượng của
các em còn tản mạn, ít có tổ chức. Hình ảnh của tưởng tượng còn đơn giản, hay thay đổi,
chưa bền vững; nhất là lớp 1, các em phải dựa vào đối tượng cụ thể. Cho nên tranh vẽ
theo đề tài của các em còn đơn giản về các hoạt động (của nhân vật), ít chi tiết, bố cục
chưa đẹp. Do đó người giáo viên dạy Mĩ thuật chú ý tập cho các em kĩ năng vẽ hình đơn
giản, cô động, dạy cách sắp xếp hình ảnh hợp với khuôn khổ giấy vẽ qua nhiều tiết học.
Phải biết cách khai thác óc tưởng tượng phong phúc của trẻ phục vụ cho việc biểu hiện
hình vẽ trong bài vẽ tranh đề tài; Có thể dùng phương pháp hỏi đáp, kể chuyện, so sánh
để bật ra đặc điểm của bức tranh định vẽ.
Giáo viên thực hiện: Phan Thị Kim Thơ Trang
6
- Ví dụ: Bài vẽ “Cây và nhà”: Cô giáo hỏi học sinh: Con biết các loại cây gì? Con thử
mô tả lại đặc điểm của cây đó… Đi ngoài phố, con nhìn thấy những ngôi nhà giống hay
khác nhau, mô tả cụ thể…. Cô kể lại ngôi nhà của mình có đặc điểm nào đó. Cô hỏi một
vài học sinh về ngôi nhà của mình. Hoặc so sánh nhà ở nông thôn và thành phố bằng
cách hỏi học sinh ( khi GV đặt câu hỏi và HS trả lới xong . GV cho HS xem một số tranh
ảnh minh họa cụ thể rồi chốt lại vấn đề. )
Nắm vững đặc điểm tâm sinh lí của học sinh tiểu học, cụ thể là học sinh lớp 1, giúp
cho giáo viên dạy vẽ như bản thân Tôi rất tự tin trong việc nghiên cứu hướng dẫn cho các
em cách vẽ hình tự tin, tạo bố cục thuận mắt trong bài vẽ tranh đề tài.
2 . Khái niệm “tranh vẽ theo đề tài” .
- Đây là một phân môn của Mĩ thuật trong chương trình dạy học ở bậc tiểu học.
- Học sinh được vẽ những đề tài về cuộc sống xung quanh: Thiên nhiên, sinh hoạt của
con người, thế giới động vật…
- Qua cách học vẽ tranh đề tài, giúp trẻ khám phá thêm về thế giới xung quanh, thêm
yêu cuộc sống, yêu gia đình, bạn bè, thầy cô…
- Giúp học sinh phần nào biểu đạt được tình cảm, cảm xúc của mình với cuộc sống
qua các bài vẽ của chính bản thân.
- Rèn luyện óc quan sát, tưởng tưởng, kĩ năng cầm bút, giúp trẻ học tốt các môn học

khác. Học sinh lớp 1, lớp nền tảng của cả cấp học tiểu học, do đó việc cho các em làm
quen, yêu thích vẽ tranh đề tài cũng như vẽ theo mẫu, vẽ trang trí… là một nhiệm vụ
quan trọng hàng đầu của các giáo viên dạy Mĩ thuật như Tôi.
3. Những việc làm trước đây chưa đạt kết quả cao.
Tôi là giáo viên dạy môn Mĩ thuật thuộc Trường Tiểu Học Tân Phú 1, ở nơi Tôi công
tác là một vùng sâu, học sinh đa số là con em nông dân nghèo, có nhiều hoàn cảnh khó
khăn, thiếu thốn phương tiện, đồ dùng học tập cho môn học Mĩ thuật, gia đình thiếu quan
tâm mua sắm đồ dùng học tập cho học sinh vì thế nên còn hạn chế về nhiều mặt. Nên khi
đến tiết dạy Mĩ thuật Tôi rất lo lắng, vì đến lúc cho các em thực hành công việc vẽ, thì có
một số em nói với Tôi rằng.
- Cô ơi ! Em không vẽ được. Không biết cách tô màu như thế nào ?
-Cô ơi ! Em không biết vẽ ?
-Cô ơi ! Em vẽ xấu quá ?
-Cô ơi ! Em không có viết?
Giáo viên thực hiện: Phan Thị Kim Thơ Trang
7
Nhiều em trong lớp nhốn nháo lên, khiến Tôi không biết phải làm sao ? cho nên có
những em vẽ không được, Tôi phải dành nhiều thời gian đến hướng dẫn các em vẽ để các
em không gọi Tôi nữa, đến khi đánh giá sản phẩm, tôi thường chú ý các em vẽ không
được, những em mà phụ huynh không mua đồ dùng học tập, Tôi cho các em vẽ bằng chì
đen hoặc động viên những em trong lớp có đủ đồ dùng học tập cho mượn, giúp bạn cùng
thực hiện công việc. Có lúc do các em vẽ không được, Tôi lại phải hướng dẫn vẽ mẫu
nhiều lần tốn nhiều thời gian, các em vẽ chưa đạt yêu cầu, còn một vấn đề rất quan trọng
là vẽ chưa đẹp, nhất là ĐDDH trực quan cho các em quan sát lại thiếu, chưa có nhiều,
chưa phong phú nội dung. Đã làm cho các em chưa hứng thú lắm khi đến tiết học Mĩ
thuật, từ những thiếu sót trên Tôi đã nhận thấy kết quả tiết Mĩ thuật của Tôi HS vẽ chưa
đạt lắm, yêu cầu làm sao cho học sinh học tốt, yêu thích môn Mĩ thuật là điều kiện mà
Tôi quan tâm, cố gắng tìm ra giải pháp để HS học tốt và đạt yêu cầu .
4. Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả dạy và học phân môn vẽ tranh
nói riêng môn Mĩ thuật nói chung của học sinh lớp 1 Trường tiểu học Tân Phú 1.

- Tôi nhận thấy muốn cho HS có bài vẽ đẹp và nhận thức đúng đối với môn Mĩ thuật
nói chung và phân môn vẽ tranh nói riêng, Tôi quyết định cần phải tập trung dạy tốt cho
HS ở khối lớp một và để làm nền tảng cho các lớp tiếp theo .
- Tôi đã tìm tòi học hỏi thông qua các thầy cô có nhiều năm giảng dạy đi trước,
thông qua học hỏi, rút kinh nghiệm, trao đổi trong những lần sinh hoạt ở tổ chuyên môn,
dự giờ các đồng nghiệp để nâng cao tay nghề và qua tìm hiểu, nghiên cứu thêm các tài
liệu, sách báo, tạp chí, những tác phẩm hội họa, điêu khắc hay đẹp để tích luỹ thêm vốn
kinh nghiệm cho quá trình giảng dạy, để tiết dạy Mĩ thuật của Tôi đạt kết quả cao.
a. Tìm hiểu về hoàn cảnh gia đình: Ở nơi Tôi công tác là một vùng nông thôn,
đa số phụ huynh của học sinh là nông dân quanh năm lam lũ, kinh tế gia đình đa số là hộ
gia đình nghèo nên ít quan tâm đến việc học của con em mình. Trong các lần họp phụ
huynh học sinh của lớp. Tôi đưa ra những giải pháp thuyết phục trong các kỳ họp, đại hội
CMHS đầu năm học, học kỳ1. Tôi nhờ phụ huynh giúp Tôi nhắc nhở các em vẽ thêm ở
nhà để rèn luyện kĩ năng cho các em: là gia đình buôn bán, khá giả, cán bộ, viên chức, hộ
nông dân, hộ nghèo Còn những em thuộc gia đình nghèo, khó khăn về kinh tế, Tôi liên
hệ GV chủ nhiệm cùng liên hệ ban đại diện CMHS vận động các phụ huynh khác ủng hộ
tiền mua sắm dụng cụ học tập cho các em để các em theo kịp bạn bè, học tập đạt kết quả
tốt.
Giáo viên thực hiện: Phan Thị Kim Thơ Trang
8
b. Tự học hỏi để nâng cao chuyên môn của bản thân:
* Học hỏi đồng nghiệp: Các năm qua Tôi đều cố gắng học hỏi trao đổi với thầy
cô, đồng nghiệp có nhiều năm giảng dạy về bộ môn Mĩ thuật những cái hay, tránh những
thiếu sót hạn chế trong khi dạy.
* Nghiên cứu kĩ môn Mĩ thuật: Tìm xem các đĩa VCD về đề tài tiết dạy mẫu
môn Mĩ thuật Tôi xem đi, xem lại nhiều lần để khắc sâu kiến thức cơ bản về môn Mĩ
thuật, yêu cầu của từng loại tiết, các phương pháp để bổ sung vào những thiếu yếu của
mình. Đối với chương trình môn Mĩ thuật lớp 1 có 5 phân môn nhưng Tôi đi sâu nghiên
cứu phân môn vẽ tranh. Học sinh vẽ tranh về các đề tài gần gũi quen thuộc theo cảm
nhận riêng của mỗi em nên ta cần:

- Sưu tầm tranh:
Ngoài tranh vẽ mẫu ở bộ ĐDDH Tôi còn sưu tầm thêm các tranh, tự làm ĐDDH
trực quan, ảnh chụp, cắt tranh trong lịch treo tường có màu sắc hài hòa, chuẩn bị ở mỗi
tiết dạy làm cho tiết học thêm sinh động để kích thích sự hứng thú học tâp của các em .
- Vẽ mẫu tranh, minh họa các bước vẽ tranh đề tài:
Để các em có đủ thời gian hoàn thành bức tranh tại lớp Tôi đã cố gắng vẽ mẫu cách
vẽ tranh đề tài và vẽ mẫu một số nội dung tranh khác nhau ở nhà để không mất thời gian
vẽ lên bảng, đồng thời kích thích sự tư duy, tưởng tượng, hứng thú học tập của HS.
Vd: - Minh họa cách vẽ: Bài 17. Vẽ tranh ngôi nhà của em

Bước: 1 Bước:2 Bước: 3
+ GV chuẩn bị sẵn dán nam châm lá phía sau để đính lên bảng sẽ không bị động
thời gian tập trung được sự chú ý của HS.
+ Tùy theo trình độ, nhận thức của HS thầy cô dạy có cách tháo, gỡ đồ dùng dạy
học cho phù hợp: Gỡ hết hoặc chừa lại….
- Tự thiết kế trò chơi cho mỗi tiết dạy vẽ tranh đề tài:
Theo Tôi GV nên lòng ghép trò chơi trong mỗi tiết dạy để HS dễ hiểu kiến thức
bài học, tạo hứng thú học tập cho HS, lớp học trở nên sôi động hơn.
Giáo viên thực hiện: Phan Thị Kim Thơ Trang
9
Vd: Trò chơi: “Ghép tranh”. Áp dụng cho bài 17. Vẽ tranh ngôi nhà của em, ở
phần hoạt động hướng dẫn cách vẽ.
Cách làm: Gv cắt rời từng hình ảnh trong tranh ra rồi đem ép lại, dáng nam châm
lá phía sau, vẽ mẫu 1 nền tranh (một trò chơi chúng ta làm hai bộ ).
Cách chơi: GV chọn hai đội chơi (mỗi đội hai đến ba HS) yêu cầu mỗi đội dùng
những hình ảnh như: Ngôi nhà, cây, con người, ….đính lên nền tranh GV đã đính lên
bảng sắp xếp thành một bức tranh về ngôi nhà của em.
c. Chú ý đến những hạn chế của HS:
Ngoài dạy vẽ cho các em khi vẽ phải hướng dẫn tư thế ngồi, chú ý cách cầm bút
thoải mái, cách vẽ tô màu, cách quan sát mẫu vật thật hoặc mô hình, tranh mẫu, Tôi đặc

biệt chú ý đến những vấn đề quan trọng sau và tôi chia ra 6 dạng :
+ Đối với các em vẽ chưa phong phú về nội dung :
Đối với các em ở khối 1 đến tiết vẽ tranh Tôi thường cho các em quan sát kĩ tranh mẫu,
gợi ý cho các em xem tranh .
Ví dụ : Bức tranh vẽ những gì ?
- Hình ảnh chính trong tranh là hình ảnh nào ?
- Hình ảnh phụ trong tranh là hình ảnh nào?
- Trong tranh sử dụng màu nào ?em hãy kể ra?
- Những hình ảnh trong tranh màu của chúng như thế nào với nhau? …
Với tiết vẽ tranh ngôi nhà của em, các em chỉ vẽ đơn giản vẽ có một ngôi nhà, Tôi
gợi ý cho các em bằng các câu hỏi như: Nhà thì ai sinh sống? có nhiều người không?
(nhiều người). Vậy các em có thể vẽ thêm nhiều người nữa nhé (có thể không vẽ thêm
người cũng được), và con người có nhiều tư thế, hình dáng và quần áo khác nhau, lớn
nhỏ khác nhau và mỗi người làm một việc giống như tranh mẫu mà cô cho các em xem.
Xung quanh nhà còn có những hình ảnh nào nũa? (có cây, hàng rào, gà, chó… ) đúng rồi,
các em phải vẽ thêm một số cây và con vật xung quanh nhà, cho bài vẽ thêm sinh động.
Nhưng ngôi nhà phải vẽ to rõ đẹp hơn vì nó là chủ đề vẽ hôm nay của chúng ta. Đối với
các chi tiết khác tôi cũng gợi ý như thế để các em hoàn thành một bức tranh chứ không
phải ngôi nhà không như đề tài đã yêu cầu.
+ Đối với các em vẽ yếu về bố cục :
Muốn vẽ bố cục đep HS cần phải biết về lý thuyết trước sau đó mới thực hành.Tôi
Giáo viên thực hiện: Phan Thị Kim Thơ Trang
10
hướng dẫn HS cách sắp xếp các chi tiết trên trang giấy, nhắc HS vẽ cân đối các phần.
Gợi ý các em vẽ bố cục xa, gần bằng cách so sánh vật gì ở gần thì vẽ lớn, vật gì ở xa thì
vẽ nhỏ và gợi ý HS sắp xếp hình trong bức tranh. Nếu HS sắp xếp chưa được thì tôi đưa
tranh mẫu cho HS xem và giải thích cặn kẻ cho HS thấy cách bố trí trong tranh từ dễ đến
từng chi tiết.
Ví dụ : Với tiết vẽ theo mẫu: Vẽ quả tôi cho HS sử dụng giấy A4 HS vẽ sao cho
cân xứng, không vẽ lệch trái, lệch phải, lệch trên, lệch dưới mà chúng ta vẽ chính giữa tờ

giấy, không vẽ quá to, quá nhỏ, vẽ cho cân đối với kích cỡ khổ giấy (vừa thuyết trình vừa
cho HS xem tranh mẫu), từ đó HS biết cân đối giữa quả và khổ giấy vẽ. Từ bài vẽ theo
mẫu giúp học sinh hình thành được thế nào là sắp xếp bố cục trên tờ giấy hay vở bài tập,
từ từ định hình sắp xếp bố cục tranh. Hình ảnh chính được sắp xếp ở đâu (thường được
vẽ ở chính giữa tờ giấy), hình ảnh phụ được đặc ở đâu (thường được vẽ xung quanh cho
bức tranh thêm sinh đông). Đó là phương pháp và nền tảng để HS tiểu học làm hành
trang lên các lớp tiếp theo.
+ Đối với các em vẽ yếu, không đạt :
Đối với các em này là HS học yếu chưa học mẫu giáo năm nào tôi sẽ chú ý hơn dạy
HS tư thế ngồi, cách cầm bút, cách vẽ từng nét cơ bản và ghép các nét này lại với nhau
để thành sản phẩm. Đối với những HS mà phụ huynh ít quan tâm dạy các em ở nhà. Tôi
sẽ trao đổi với phụ huynh, nhờ phụ huynh dạy thêm cho các em học ở nhà, theo yêu cầu
của Tôi là dạy HS tập vẽ các nét cơ bản từ dễ đến khó dần và từ các nét đơn giản tạo
thành sản phẩm như (ngôi nhà, cây, núi, hoa, quả, vv ) đối với phụ huynh không biết vẽ
Tôi vẽ sẵn đề tài vào giấy A4 đưa cho phụ huynh theo mẫu đó mà hướng dẫn dạy HS tập
vẽ thêm ở nhà để các em theo kịp bạn bè trong lớp.
+ Đối với các em không có tập, bút chì, màu vẽ :
Theo tôi biết các em không có bút chì, tập vẽ, hay màu là do phụ huynh quên mua
cho con vì nhà nghèo hoặc phụ huynh chưa thật sự quan tâm đến việc học của con, vì có
nhiều quan niệm của phụ huynh cho rằng môn Mĩ thuật là môn phụ chưa chú trọng, quan
tâm, nên khi phụ huynh đưa các em đến lớp Tôi sẽ gặp riêng các phụ huynh để tìm hiểu
nguyên nhân. Đồng thời Tôi cũng nói lên lợi ích của các em khi có tập, bút, màu để học
vẽ, để thấy được kết quả bức tranh của HS không có tập, bút chì, màu (Tôi cho HS vẽ
trên vở tập hay tờ giấy đôi và vẽ bằng bút mực) và Tôi đưa bức vẽ bằng chì, tô màu, trên
tập mĩ thuật, đem cho phụ huynh xem để phụ huynh so sánh vẽ bằng bút mực với bức vẽ
Giáo viên thực hiện: Phan Thị Kim Thơ Trang
11
có nhiều màu để tác động đến phụ huynh có sự so sánh, nhận xét và quan tâm việc học
của con em mình hơn. Tôi giải thích thêm cho phụ huynh thấy, các em nào có đủ đồ dùng
học tập để vẽ sẽ kích thích các em có nhiều tư duy, hứng thú vẽ và thể hiện được khả

năng của mình và giúp cho các môn học TV – Toán sẽ có nhiều kết quả tốt vì bài vỡ,
chữ viết, con số luôn sạch, đẹp, ngăn nắp sẽ được nhiều điểm tốt .
Đối với các em trong lớp có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn thì tôi tham mưu với
BĐD CMHS ủng hộ và trích l phần tiền cá nhân mua cho em đó một hộp bút màu để học.
+ Không áp đặt HS theo khuôn khổ nào đó khi vẽ :
Khi các em vẽ Tôi không gò bó bắt buộc các em vẽ đúng mẫu để phát triển trí
tưởng tượng của các em.
Ví dụ : Với đề tài vẽ vườn cây, vẽ cá
Đối với vẽ cá thì các em muốn vẽ quay đầu về hướng nào cũng được, hoặc khi các
em vẽ vườn cây, thì các em vẽ cây gì cũng được (Nếu đó là cây hoa, cây có quả, ) hoặc
khi vẽ chân dung bạn thì các em có thể vẽ bạn trai hoặc bạn gái, tóc ngắn hay tóc dài tuỳ
thích của các em (trừ khi lớp có HS vẽ yếu thì tôi mới gợi ý). Từ đó sẽ phát triển được
tính tư duy độc lập, tính sáng tạo, trí tưởng tượng của các em.
+ Phụ đạo học sinh yếu:
Đối với những em có kĩ năng vẽ yếu, ngoài giờ phụ huynh dạy thêm ở nhà tôi còn
dạy thêm các em ngoài tiết học, Tôi dành vào cuối buổi học hoặc trong những tiết dạy
lớp hai buổi/ ngày của buổi thứ hai tôi tập trung dạy các em vẽ các nét cơ bản để tạo
thành sản phẩm
Ví dụ : Tôi vẽ nhạt (lợt) rồi cho các em đồ tô lại những nét phát thảo cơ bản, sau
nâng dần từ đồ thành vẽ một mình các hình ảnh đơn giản, rồi sau cùng tôi dạy các em vẽ
các đề tài trong chương trình từ dễ đến khó.
5. Tại sao phải làm thế.
Đối với các HS lớp 1 là lớp học vỡ lòng, trong đó có một số HS đi học mẫu giáo,
có một số em chưa học qua lớp mẫu giáo. Các em mới tiếp xúc với cái đẹp nên chưa
quen với mọi vật xung quanh, rất khó biểu đạt thành hình ảnh, mà môn mĩ thuật đòi hỏi
người học cần phải có tư duy và sự hiểu biết về thế giới quanh ta một cách chi tiết và cụ
thể, việc dạy mĩ thuật ở HS tiểu học lại càng khó hơn. Chúng ta là GV dạy mĩ thuật cần
phải tìm hiểu mọi khía cạnh, và từng lớp có những đối tượng học sinh nào để áp dụng các
cách dạy đã nêu trên dạy cho từng lớp thì mới tiến bộ được, GV phải nhờ đồng nghiệp có
Giáo viên thực hiện: Phan Thị Kim Thơ Trang

12
tay nghề tốt hơn mình góp ý cho mình và cần thường xuyên rèn luyện thêm nghiệp vụ và
tính thẩm mĩ của hội hoạ trên sách báo, học hỏi kinh nghiệm đồng nghiệp đi trước để
nâng cao tay nghề, thì kết quả tiết dạy mới tốt hơn. HS có kiến thức thì tự tin vẽ hình, vẽ
màu ở phân môn vẽ tranh và các phân môn khác khi học mĩ thuật, đồng thời làm nền tảng
ở các lớp trên. Qua hơn một học kỳ tôi đã nhận thấy công sức tôi đã đổ ra cũng mang lại
cho Tôi một kết quả rất khả quan sau kiểm chứng.
V. Hiệu quả áp dụng.
Trong quá trình đứng lớp tôi đã áp dụng các biện pháp trên và nhận thấy học sinh
đã có tiến bộ rõ rệt. Bản thân các em cũng ý thức và tự tin hơn khi vẽ, tô màu tranh đề
tài, không còn ngại vẽ không được ở tiết vẽ tranh đề tài hay những tiết học mĩ thuật như
trước kia nữa .
Những HS trước kia thường không tự tin để vẽ và không biết cách tô màu từ 9-10
HS trên một lớp nay chỉ con 1- 2 học sinh trên một lớp.Tuy rằng đây chỉ là kết quả hết
sức khiêm tốn và việc giúp số lượng học sinh lớp một tự tin để vẽ và tô màu là một quá
trình lâu dài và Tôi vẫn cảm thấy rất vui vì công việc mình làm bước đầu đã có hiệu quả.
C. PHẦN KẾT LUẬN
I. Kết luận.
Mĩ thuật là môn học nghệ thuật chính thức trong chương trình giáo dục tiểu học, để
môn học này giúp HS nhận thức, cảm thụ và biết thưởng thức cái đẹp trong nghệ thuật,
cái đẹp trong cuộc sống, đồng thời học sinh phải biết tự mình làm ra sản phẩm, theo ý
thích của mình, qua sự hướng dẫn của người GV. Đồng thời người GV phải có cách nhìn
đúng để hình thành nhân cách thẩm mĩ cho HS. Cho nên qua việc làm và kết quả đạt
được ở phần nội dung, bản thân Tôi đã rút ra một số bài học kinh nghiệm như sau:
Ngay từ đầu năm học giáo viên phải nắm chặt, đi sát, động viên, khích lệ kịp thời
các em vào nề nếp học tập, đi sâu tìm hiểu hoàn cảnh gia đình các em để có biện pháp
giáo dục tích cực cho từng đối tượng .
Giáo viên thực hiện: Phan Thị Kim Thơ Trang
13
Dựa vào đặc điểm tâm sinh lý của các em từ giai đoạn Mẫu giáo bước vào lớp 1 để

giáo dục về mặt thẩm mỹ, tình cảm, đạo đức cho các em thông qua các bức tranh. Quan
hệ chặt chẽ với cha mẹ học sinh góp phầm giúp đỡ, tạo điều kiện cho các em học tập, rèn
luyện thêm ở gia đình, giúp các em có những điều kiện học tốt hơn ở môn học này.
Vẽ là một hình thức biểu hiện tình cảm của mình qua bức tranh cho nên cần phải tạo
cho các em có cảm xúc đẹp hứng thú trong khi vẽ để bức tranh được hoàn hảo nhưng
việc làm này không phải là dễ. Qua kinh nghiệm khi lên tiết dạy Mĩ thuật cho thấy, các
em vẽ tốt phần nào do các em có năng khiếu còn phần lớn là do nhiệt tình của giáo viên
đi sát giúp đỡ, động viên các em tạo hứng thú cho các em.
Để giảng dạy, giáo dục cho HS học tốt môn mĩ thuật, GV phải có trình độ cần thiết
về môn mĩ thuật (Cả lý thuyết lẫn thực hành). Phải coi trọng về nội dung phương pháp
giảng dạy và áp dụng từng phương pháp cho phù hợp với nội dung bài, nhằm thuyết
phục, lôi cuốn, hấp dẫn học sinh thích thú học tập.
Tăng cường công tác soạn giảng một cách có hiệu quả, tham khảo các giáo trình sư
phạm mĩ thuật, tự làm đồ dùng dạy học để bổ sung cho tiết dạy.
Ngoài kiến thức trên, người giáo viên phải thường xuyên dự giờ để học tập kinh
nghiệm của đồng nghiệp, tham gia tốt các lớp bồi dưỡng mĩ thuật do ngành tổ chức.
Vận động phụ huynh học sinh mua, chuẩn bị đồ dùng học tập đầy đủ trước khi học
nhất là học sinh nghèo.
Phải khảo sát mức độ kiến thức vẽ của các em ngay đầu năm học và hoàn cảnh
sống của mỗi gia đình học sinh để đưa ra những giải pháp, cách dạy cho phù hợp theo
từng đối tượng học sinh mình phụ trách .
Trên đây là những kinh nghiệm của Tôi để góp một phần nào đó nhằm nâng cao
chất lượng dạy và học phân môn vẽ tranh nói riêng môn Mĩ thuật lớp 1 và cấp tiểu học
nói chung. Tôi hy vọng rằng quí Thầy, (Cô) và đồng nghiệp sẽ có nhiều biện pháp hay
hơn nữa nhằm đóng góp cho Tôi để nâng cao chất lượng dạy - học môn Mĩ thuật, ở lớp 1
và ở bậc tiểu học .
Để hoàn thành sáng kiến kinh nghiệm này, ngoài sự nổ lực của bản thân nghiên cứu
và thực hiện còn có sự đóng góp giúp đỡ của BGH nhà trường và đồng nghiệp trong đơn
vị đã quan tâm giúp đỡ Tôi hoàn thành. Tuy nhiên do kinh nghiệm còn ít nên đề tài này
còn mang tính chủ quan, khó tránh khỏi thiếu sót khi thực hiện. Rất mong quí Thầy (Cô)

đồng nghiệp góp ý và bổ sung hoàn chỉnh hơn .|.
Giáo viên thực hiện: Phan Thị Kim Thơ Trang
14
II. Đề xuất - Kiến nghị.
Để cho việc dạy và học môn Mĩ thuật được tốt hơn, tôi mong các cấp lãnh đạo quan
tâm hơn nữa đến việc giảng dạy bộ môn này, và tôi có một số kiến nghị sau :
- Đề nghị nhà trường và phòng giáo dục trang bị mẫu vẽ, tranh vẽ để phục vụ cho các
phân môn của bộ môn mĩ thuật.
- Sở GD&ĐT cần tổ chức các lớp học nâng cao việc giảng dạy môn Mĩ thuật.
- Nhà trường cần có phòng học chức năng đầy đủ về cơ sở vật chất.
- Cung cấp thêm các loại sách có liên quan đến môn mĩ thuật để giáo viên tự bồi
dưỡng thêm về chuyên môn nghiệp vụ.
- Hỗ trợ giáo viên kinh phí làm đồ dùng dạy học.|.

Tân phú, ngày 19 / 02 / 2013
BAN GIÁM HIỆU DUYỆT Người thực hiện
Phan Thị Kim Thơ
PHỤ LỤC
Kết quả đạt được: Trong tuần đầu năm học cho đến cuối năm học tôi tiến hành cho các
em vẽ kiểm tra theo chú tích để phân loại xem khả năng vẽ của các em như thế nào :
Giáo viên thực hiện: Phan Thị Kim Thơ Trang
15
Giáo viên thực hiện: Phan Thị Kim Thơ Trang
Biểu hiện cụ thể
Giai đoạn
Khảo sát
đầu năm
Tháng
09
Tháng

10
Tháng
11
Tháng
12
Cuối học kì 1
Tổng số HS khối: 1 97 HS 97 HS 97 HS 97 HS 97 HS 97 HS
- Vẽ hình ảnh gần
giống thực tế.
35% 50,4% 78% 85% 93% 95%
- Bài vẽ có bố cục
đẹp. Thể hiện được
hình ảnh chính, phụ
20.2% 40,6%
65,2
7,6% 81,5% 90,6%
- Vẽ được nội dung
tranh theo yêu cầu.
40% 55% 86% 93% 95% 98,5%
- Vẽ màu không bị
lem, tô màu đều,
đẹp.
20% 40,5% 75,3% 80% 93% 95%
- Đạt loại A + (HS
có năng khiếu.)
0,1% 0,1% 0,2% 0,3%
16