B GIÁO DC ÀO TO
TRNG I HC THNG LONG
- - - o0o - - -
KHÓA LUN TT NGHIP
TÀI:
MT S GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU
HOT NG CHO THUÊ TÀI CHÍNH TI CÔNG TY
CHO THUÊ TÀI CHÍNH TNHH MT THÀNH VIÊN -
NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THNG VIT NAM
SINH VIÊN THC : PHM TH XUYN
MÃ SINH VIÊN : A12135
CHUYÊN NGÀNH :TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
HÀ NI – 2011
B GIÁO DC ÀÒ TO
TRNG I HC THNG LONG
- - - o0o - - -
KHÓA LUN TT NGHIP
TÀI:
MT S GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU
HOT NG CHO THUÊ TÀI CHÍNH TI CÔNG TY
CHO THUÊ TÀI CHÍNH TNHH MT THÀNH VIÊN -
NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THNG VIT NAM
Giáo viên hng dn: TS Châu ình Phng
Sinh viên thc hin : Phm Th Xuyn
Mã sinh viên : A12135
Chuyên ngành : Tài chính – Ngân hàng
HÀ NI - 2011
Thang Long University Library
LI CM N
hoàn thành Khoá lun này, em xin chân thành cm n các thy cô giáo ca
Trng i hc Thng Long đã nhit tình ging dy chúng em trong quá trình hc tp
ti trng.
Em cng xin cm n các anh, ch cán b Công ty Cho thuê tài chính TNHH mt
thành viên – Ngân hàng TMCP Công thng Vit Nam đã ch bo em trong quá trình
thc tp ti đn v.
Cui cùng, em xin gi li cm n đn TS. Châu ình Phng, thy đã tn tình
hng dn và giúp đ em hoàn thành Khoá lun này.
MC LC
Trang
LI M U
CHNG 1. MT S VN CHUNG V LÝ LUN VÀ THC TIN CA
HOT NG CHO THUÊ TÀI CHÍNH 1
1.1. Khái nim 1
1.1.1. Khái nim 1
1.1.2. Bn cht ca cho thuê tài chính 3
1.1.3. c trng ca nghip v cho thuê tài chính 4
1.1.4. S khác nhau gia cho thuê tài chính và cho thuê vn hành 5
1.1.5. Li ích ca cho thuê tài chính 6
1.2. Ni dung hot đng ca cho thuê tài chính 8
1.2.1. Qui trình cho thuê 8
1.2.2. K thut cho thuê 11
1.2.2.1. Tng s tin cho thuê 11
1.2.2.2. Thi hn cho thuê 12
1.2.2.3. K thut tính tin thuê 13
1.3. Phân loi cho thuê tài chính 14
1.3.1. Cho thuê tài chính c bn 15
1.3.2. Cho thuê tài chính đc bit 16
1.4. Các yu t tác đng đn hot đng CTTC 20
1.4.1. Các yu t ch quan 20
1.4.1.1. Ngun vn hot đng 20
1.4.1.2. Cht lng thm đnh các d án cho thuê 21
1.4.1.3. Lãi sut huy đng vn và lãi sut cho thuê 21
1.4.2. Các yu t khách quan 21
1.4.2.1. Ri ro tài chính 21
1.4.2.2. Ri ro liên quan đn TS thuê 22
1.4.2.3. Các yu t khác 22
1.5. Khái quát v hot đng CTTC trên th gii và Vit Nam 22
1.5.1. Babylonia và Hy Lp c đi 22
1.5.2. Anh quc 23
1.5.3. Hoa K 23
1.5.4. Các th trng mi ni 23
1.5.5. Vit Nam 24
Thang Long University Library
CHNG 2. THC TRNG HOT NG CHO THUÊ TÀI CHÍNH TI
CÔNG TY CHO THUÊ TÀI CHÍNH TNHH MT THÀNH VIÊN – NGÂN
HÀNG TMCP CÔNG THNG VIT NAM 25
2.1. Vài nét s lc v Công ty Cho thuê tài chính TNHH mt thành viên – NH
TMCP Công thng VN 25
2.1.1. Quá trình hình thành và phát trin 25
2.1.2 Mô hình t chc ca Công ty 26
2.2. Thc trng hot đng Công ty CTTC TNHH mt thành viên – Ngân hàng
TMCP Công thng Vit Nam 28
2.2.1. Quy trình cho thuê tài chính ti Công ty 28
2.2.2. Tình hình ngun vn 30
2.2.2.1. C cu ngun vn ca Công ty 30
2.2.2.2. Tc đ gia tng vn 34
2.2.3. Tình hình s dng vn 35
2.2.3.1. Tình hình chung 35
2.2.3.2. Phân loi mc d n 36
2.2.4. Kt qu hot đng kinh doanh ca Công ty 45
2.2.5. Mt s ch tiêu đánh giá hot đng CTTC 50
2.2.6. Các hot đng khác ca Công ty 51
2.3. ánh giá chung v hot đng ca Công ty CTTC – Ngân hàng TMCP Công
thng VN 53
2.3.1. Nhng kt qu đt đc 53
2.3.1.1. Tng trng trong tng NV huy đng và d n cho thuê 54
2.3.1.2. Duy trì t l n xu mc thp 54
2.3.1.3. M rng mng li kinh doanh, gia tng s lng khách hàng và s hp
đng CTTC 54
2.3.1.4. Chuyn đi mô hình t công ty nhà nc sang công ty TNHH mt thành
viên 54
2.3.1.5. Tng trng trong kt qu hot đng kinh doanh 55
2.3.2. Nhng hn ch cn đc khc phc 56
2.3.2.1. C cu ngun vn cha đa dng 56
2.3.2.2. Phng thc cho thuê còn đn điu 56
2.3.2.3. Th trng CTTC còn nh hp 56
2.3.2.4. C cu khách hàng thuê không đng đu 56
2.3.2.5. Lnh vc hot đng kinh doanh cha đa dng 56
2.3.3. Nguyên nhân 57
2.3.3.1. Môi trng pháp lý cha rõ ràng 57
2.3.3.2. Doanh nghip cha có thói quen s dng dch v CTTC 57
2.3.3.3. Môi trng kinh doanh cho hot đng CTTC cha phát trin 57
2.3.3.4. Cha chú trng nhiu trong công tác marketing 58
CHNG 3: MT S GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU HOT NG
CHO THUÊ TÀI CHÍNH TI CÔNG TY CHO THUÊ TÀI CHÍNH TNHH
MT THÀNH VIÊN - NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THNG VIT NAM 59
3.1. nh hng phát trin ca Công ty Cho thuê tài chính - Ngân hàng TMCP
Công thng VN 59
3.2. Gii pháp nâng cao hiu qu hot đng CTTC ti Công ty CTTC - Ngân
hàng Công thng 60
3.2.1. a dng hoá các hình thc huy đng vn 61
3.2.1.1. Vay vn t NHCT, NHNN và các TCTD khác 61
3.2.1.2. Huy đng tin gi có k hn ca các t chc và cá nhân 61
3.2.1.3. Phát hành trái phiu, chng ch tin gi và giy t có giá khác có k hn t
1 nm tr lên 62
3.2.1.4. Huy đng vn thông qua liên doanh, liên kt vi nc ngoài 62
3.2.1.5. Tranh th vn t các nhà cung cp máy móc thit b 62
3.2.1.6. Huy đng vn t các ngun khác 62
3.2.2. Phòng nga ri ro trong hot đng CTTC 63
3.2.2.1. Phòng nga ri ro liên quan đn khách hàng 63
3.2.2.2. Phòng nga ri ro liên quan đn nhà cung cp 65
3.2.2.3. Phòng nga ri ro liên quan đn tài sn thuê 65
3.2.2.4. Các bin pháp phòng nga ri ro khác 65
3.2.3. M rng các hình thc cho thuê 66
3.2.4. Xây dng chin lc khách hàng hp lý 66
3.2.5. M rng đa bàn hot đng 68
3.2.6. Xây dng chin lc Marketing 69
3.2.7. ào to và phát trin ngun nhân lc 69
3.3. Mt s kin ngh 70
3.3.1. Kin ngh vi Chính ph 70
3.3.1.1. Hoàn thin h thng pháp lut 70
3.3.1.2. Các chính sách h tr hot đng CTTC 72
3.3.2. Kin ngh vi Ngân hàng Nhà nc 74
3.3.2.1. Ni lng quy đnh cho thuê vn hành 74
3.3.2.2. Phát huy vai trò Hip hi CTTC Vit Nam 74
3.3.3. Kin ngh vi Ngân hàng TMCP Công thng Vit Nam 75
KT LUN 77
Thang Long University Library
DANH MC CÁC CH VIT TT
Ký hi
u vit tt
Tên đ
y đ
BCTC Báo cáo tài chính
CP Chi phí
CTTC Cho thuê tài chính
CTVH Cho thuê vn hành
DN Doanh nghip
DPRR D phòng ri ro
LNST Li nhun sau thu
NH Ngân hàng
NHCTVN Ngân hàng Công thng Vit Nam
NHNN Ngân hàng nhà nc
NHTM Ngân hàng thng mi
NV Ngun vn
TCTD T chc tín dng
TMCP Thng mi c phn
TN Thu nhp
TNHH Trách nhim hu hn
Trđ Triu đng
TS Tài sn
VCSH Vn ch s hu
VL Vn điu l
VH Vn huy đng
VN Vit Nam
VTC Vn t có
XDCB Xây dng c bn
DANH MC CÁC BNG
Trang
Bng 1: Phân bit Cho thuê tài chính và Cho thuê vn hành 5
Bng 2: C cu ngun vn ca Công ty 31
Bng 3: C cu NV ca các Công ty thuc Hip hi CTTC VN nm 2009 33
Bng 4: T trng d n CTTC so vi tng NV ca Công ty 35
Bng 5: C cu d n theo đi tng cho thuê ca Công ty 37
Bng 6: C cu d n theo thành phn kinh t ca các Công ty trong Hip hi CTTC
VN nm 2009 38
Bng 7: C cu d n cho thuê theo ngành ca Công ty 40
Bng 8: D n CTTC theo thi gian ca Công ty 41
Bng 9: Tình hình n quá hn ca Công ty 43
Bng 10: T l n xu ca các Công ty CTTC trong Hip hi CTTC VN nm 2009 44
Bng 11: Kt qu hot đng ca Công ty 45
Bng 12: T trng thu nhp t lãi so vi tng thu ca Công ty 46
Bng 13: T trng chi phí lãi so vi tng chi ca Công ty 48
Bng 14: Tình hình thu, chi, d phòng cho ri ro ca các Công ty trong Hip hi
CTTC VN nm 2009 49
Bng 15: Mt s ch tiêu đánh giá hot đng CTTC ca Công ty 50
Thang Long University Library
DANH MC CÁC BIU
Trang
Biu đ 1: Chênh lch trong c cu vn ca các Công ty trong Hip hi CTTC VN
nm 2009 33
Biu đ 2: Tc đ tng trng ngun vn ca Công ty 34
Biu đ 3: Tc đ tng trung d n CTTC ca Công ty 36
Biu đ 4: D n CTTC theo TS ca các Công ty CTTC trong Hip hi CTTC VN
nm 2009 39
Biu đ 5: T l n xu ca các Công ty CTTC trong hip hi CTTC VN nm 2009 . 44
Biu đ 6: Tng thu ca Công ty qua mt s nm 46
Biu đ 7: Tng chi ca Công ty qua mt s nm. 47
Biu đ 8: Tc đ tng trng LNST ca Công ty 48
Biu đ 9: Thu, chi, DPRR ca các Công ty CTTC trong hip hi CTTC VN nm
2009 50
DANH MC CÁC S
Trang
S đ 1: Cho thuê tài chính hai bên 15
S đ 2: Cho thuê tài chính ba bên 16
S đ 3: Tái cho thuê 17
S đ 4: Cho thuê hp tác 18
S đ 5: Cho thuê giáp lng 19
S đ 6: Cho thuê tài chính liên kt 20
S đ 7: S đ t chc Công ty ti tr s chính 27
S đ 8: S đ t chc Công ty ti chi nhánh 27
S đ 9: Quy trình CTTC ti Công ty 28
Thang Long University Library
LI M U
1. S cn thit ca đ tài
M rng th trng dch v là mt trong nhng cam kt ca nc ta khi gia
nhp T chc thng mi th gii (WTO), trong đó có th trng tài chính. Vì vy,
trong nhng nm ti, th trng tài chính Vit Nam (VN) s có nhng bin chuyn
ln: cùng vi các dch v tài chính hin ti nhiu dch v tài chính mi s xut hin.
Dch v Cho thuê tài chính (CTTC) không nm ngoài xu th đó.
Cho thuê tài chính (finance leasing) là mt dng cho thuê máy móc, thit b và
đng sn. Ngi ta còn gi là cho thuê thit b. Ting Anh là “leasing”. Ngày nay,
M, trên 30% tng s các thit b đu đc trang b di các hp đng thuê. Hn 80%
các công ty – t nhng công ty nh mi thành lp cho ti nhng doanh nghip (DN)
nm trong danh sách Fortune 500 – danh sách 500 DN ln nht th gii do tp chí kinh
doanh Fortune ca M công b đu đi thuê mt phn hoc toàn b máy móc thit b
ca h. M, ngi ta cho thuê xe hi, máy bay, xe ti, tàu ho, tàu thu, máy vi tính,
máy photocopy, máy fax,…Tp đoàn IBM ti M còn cho thuê c máy vi tính. Hin
nay VN, hãng hàng không Vietnam Airlines thuê máy bay ca TEAC, AirFrance,…
CTTC xut hin VN đc khong 20 nm, đó là mt loi hình dch v cung
cp vn, khá thun li cho các DN. Vn đ vn luôn là s đau đu ca bt k DN nào
khi mun bc chân vào thng trng. Hu ht các DN không có sn vn đ đu t
vào nhng yu t nh máy móc, thit b sn xut, thit b vn phòng, tin hc, vin
thông và các đng sn khác hoc có vn nhng s lng không ln.
Trong khi các
DN đang gp khó khn v th tc th chp tài sn (TS) khi vay vn các ngân hàng
(NH) thì vic có mt ca các Công ty CTTC đã m ra nhiu thun li cho các DN.
Loi hình này rt thích hp cho DN va và nh bi vì vi u đim không phi th
chp TS, các DN khi thuê tài chính không b vng th tc th chp TS nh nu phi
vay vn các NH. CTTC s là kênh tín dng hu hiu giúp DN gii quyt nhng khó
khn đó.
Mc dù là mt loi hình dch v có nhiu u đim, li th cnh tranh vi các
hình thc cp vn khác và rt thun li cho DN, nht là các DN nh và va trong vic
tip cn ngun vn, máy móc, thit b, khoa hc – công ngh… nhng theo đánh giá
chung thì hot đng ca loi hình dch v này VN vn còn nhiu hn ch, hiu qu
thu đc cha cao, s lng và cht lng dch v cha thu hút đc các DN, nhn
thc ca khách hàng v loi hình dch v này còn khá m h… Vì vy, dù đã có mt
th trng tài chính nc ta khong 20 nm qua, nhng dng nh dch v CTTC vn
còn xa l. Do đó, đ thúc đy hot đng ca dch v này trong thi gian ti, nht là
trong thi k hu gia nhp WTO vi s cnh tranh khc lit ca chính các dch v tài
chính trong nn kinh t, chúng ta phi có đc cái nhìn tng th v loi dch v này,
đng thi xây dng nhng gii pháp đ thúc đy hot đng đó phát trin VN trong
nhng nm ti.
i vi Ngân hàng TMCP Công thng Vit Nam (NHCTVN), mt NH vi xu
hng kinh doanh đa nng vi các sn phm dch v phong phú cho các đi tng
khách hàng, hot đng CTTC NH xut hin t nm 1995 do phòng tín dng thuê
mua qun lý, sau đó đn nm 1998 phòng này tách ra và tr thành Công ty CTTC đc
lp theo lut đnh.
Thi gian qua hot đng CTTC ti Công ty còn gp nhiu khó khn, bt cp và
thc s cha hiu qu. Nhm góp phn gii quyt nhng khó khn trên, tôi la chn
đ tài: “Mt s gii pháp nâng cao hiu qu hot đng cho thuê tài chính ti Công ty
cho thuê tài chính TNHH mt thành viên - Ngân hàng TMCP Công thng Vit Nam”.
2. Mc đích nghiên cu
Phân tích đánh giá thc trng hot đng CTTC nói chung và đi sâu vào phân
tích đánh giá thc trng hot đng CTTC ti Công ty CTTC TNHH mt thành viên –
NHTMCP Công thng VN. Nêu đc mt s vn đ bt cp trong hot đng CTTC
t đó đ ra nhng gii pháp khc phc nhm nâng cao hiu qu hot đng CTTC ti
Công ty.
3. i tng và phm vi nghiên cu
- i tng nghiên cu ca đ tài là hot đng CTTC và thc tin hot đng
CTTC VN t đó đ xut nhng gii pháp nhm nâng cao hiu qu CTTC.
- Phm vi nghiên cu ch yu là hot đng CTTC ti VN mà c th hn là ti
Công ty CTTC – NH Công thngVN.
4. Phng pháp nghiên cu
Khoá lun áp dng phng pháp kt hp phân tích h thng, thng kê, đng
thi s dng các loi bng biu s liu đ minh ho.
5. Kt cu ca lun vn
Tên Khoá lun: “Mt s gii pháp nâng cao hiu qu hot đng cho thuê tài
chính ti Công ty Cho thuê tài chính TNHH mt thành viên - Ngân hàng TMCP
Công thng Vit Nam”.
Ngoài phn m đu và kt lun, khóa lun gm 3 chng:
Chng 1: Mt s vn đ chung v lý lun và thc tin ca hot đng cho thuê
tài chính.
Chng 2: Thc trng hot đng cho thuê tài chính ti Công ty Cho thuê tài
chính TNHH mt thành viên - Ngân hàng TMCP Công thng Vit Nam.
Chng 3: Mt s gii pháp nâng cao hiu qu hot đng Cho thuê tài chính
ti Công ty Cho thuê tài chính TNHH mt thành viên Ngân hàng TMCP Công thng
Vit Nam.
Thang Long University Library
1
CHNG 1. MT S VN CHUNG V LÝ LUN VÀ THC TIN CA
HOT NG CHO THUÊ TÀI CHÍNH
1.1. Khái nim
1.1.1. Khái nim
Cho thuê tài chính là mt trong nhng hot đng tín dng khá ph bin trên th
gii. Vit Nam, hot đng này xut hin có phn mun hn, hot đng CTTC đc
đ cp t nm 1991. Nm 1994, NH Ngoi thng Vit Nam là NH đi đu trong lnh
vc này. đm bo cho hot đng ca lnh vc này phù hp vi nhng quy đnh
pháp lut ca nc ta, ngày 17/5/1995, NHNN ra quyt đnh 149/Q-NH5 v Th l
tín dng thuê mua. Cui nm 1995, vn bn di Lut đu tiên v hot đng CTTC ra
đi – Ngh đnh 64/CP ngày 9/10/1995 ca Chính ph v vic ban hành Quy ch tm
thi v t chc và hot đng ca Công ty CTTC trên c s tng kt kinh nghim ca
mt s nm t chc trin khai nghip v này ti Vit Nam. Ngày 2/5/2001, Th tng
Chính ph ban hành Ngh đnh 16/CP – Quy ch v t chc và hot đng ca Công ty
CTTC Vit Nam.
Hin nay, các khái nim, thut ng liên quan đn CTTC còn nhiu tranh cãi.
Thc cht, phng thc Finance Lease là tài tr thuê mua, tín dng thuê mua hay cho
thuê tài chính. Trong nhiu tài liu mt s tác gi còn gi Finance Lease bng nhiu
thut ng khác nh: Leasing, Capital Lease…Chính s đa dng trong các thut ng
“du nhp” t nc ngoài đã khin các nhà dch thut đa ra nhiu cách dch, tên gi
khác nhau nh: Cho thuê tài chính, tín dng thuê mua, tài tr thuê mua…
Tuy nhiên, đ phù hp vi quy đnh trong các vn bn pháp lý ca Vit Nam thì
s dng thut ng Cho thuê tài chính.
Thc t, trên th gii có nhiu khái nim khác nhau v CTTC. nh ngha v
CTTC ca Công ty CTTC quc t (IFC) đc nhiu nhà nghiên cu cho rng là chính
xác hn c: “CTTC là mt tha thun mang tính hp đng cho phép mt bên (Bên đi
thuê) đc s dng tài sn thuc quyn s hu ca Công ty cho thuê (Bên cho thuê) và
thc hin các khon chi tr đnh k đã đc quy đnh c th”.
Vit Nam, theo iu 113 ca Lut các T chc tín dng đc Quc hi nc
Cng hòa xã hi ch ngha Vit Nam khóa XII, k hp th by thông qua ngày
16/6/2010:
“Hot đng cho thuê tài chính là vic cp tín dng trung hn, dài hn trên c s
hp đng cho thuê tài chính và phi có mt trong các điu kin sau đây:
Khi kt thúc thi hn cho thuê theo hp đng, bên thuê đc nhn chuyn
quyn s hu tài sn cho thuê hoc tip tc thuê theo tha thun ca hai bên;
Khi kt thúc thi hn cho thuê theo hp đng, bên thuê đc quyn u tiên mua
tài sn cho thuê theo giá danh ngha thp hn giá tr thc t ca tài sn cho thuê ti
2
thi đim mua li;
Thi hn cho thuê mt tài sn phi ít nht bng 60% thi gian cn thit đ khu
hao tài sn cho thuê đó;
Tng s tin thuê mt tài sn quy đnh ti hp đng cho thuê tài chính ít nht
phi bng giá tr ca tài sn đó ti thi đim ký hp đng”.
Trong mt s ngh đnh hng dn thi hành lut do chính ph ban hành nh:
Ngh đnh 16/2001/N-CP ngày 02/05/2001, Ngh đnh 65/2005/N-CP ngày
19/05/2005 và Ngh đnh 95/2008/N-CP ngày 25/08/2008 v vic ban hành Quy ch
v t chc và hot đng ca Công ty CTTC. Ti khon 1 iu 1 ca Ngh đnh
16/2001/N-CP: “Cho thuê tài chính là hot đng tín dng trung và dài hn thông qua
vic cho thuê máy móc, thit b, phng tin vn chuyn và các đng sn khác trên c
s hp đng cho thuê gia bên cho thuê vi bên thuê. Bên cho thuê cam kt mua máy
móc, thit b, phng tin vn chuyn và các đng sn khác theo yêu cu ca bên thuê
và nm gi quyn s hu đi vi các tài sn cho thuê. Bên thuê s dng tài sn thuê và
thanh toán tin thuê trong sut thi hn thuê đã đc hai bên tho thun. Khi kt thúc
thi hn thuê, bên thuê đc quyn la chn mua li tài sn thuê hoc tip tc thuê
theo các điu kin đã tha thun trong hp đng cho thuê tài chính. Tng s tin thuê
mt loi tài sn quy đnh ti hp đng thuê ít nht phi tng đng vi giá ca tài sn
đó trên th trng vào thi đim ký hp đng”.
Cn c vào đnh ngha này, có th hiu mt cách đn gin: CTTC là mt hình
thc cho thuê TS có kèm theo li ha là bán li TS cho bên thuê khi hp đng thuê kt
thúc, vi giá c đc tho thun t trc. Nh vy, CTTC khác hn vi hình thc cho
thuê TS đn thun hay hình thc bán hàng tr góp v: hình thc s hu, tính cht,
cng nh mi quan h gia các bên tham gia. Trong CTTC, bên thuê TS (là t chc và
cá nhân) ch có quyn s dng TS thuê, ch không có quyn s hu và đnh đot.
Trong sut c quá trình thuê, bên thuê không đc hch toán vào TS có ca mình, mà
ch đc hch toán vào tài khon ngoi bng và cng không đc s dng làm vt bo
đm trong th chp. Khi s dng TS thuê, bên thuê phi tr mt khon tin nht đnh
theo đnh k (tháng, quí) đã đc ghi trong hp đng. Khon tin này đ đ bù đp
khu hao c bn, cng vi khon lãi tng ng vi s vn b ra đ mua sm TS trên
và nhng chi phí qun lý, li nhun ca Công ty CTTC.
Vì vy, trong giao dch cho thuê tài chính thng có các ch th sau đây tham
gia:
Bên thuê: là khách hàng thuê thit b, tài sn ca bên cho thuê (tc là bên nhn
tài tr tín dng ca công ty CTTC). Bên thuê cng là ngi có quyn s dng tài sn
và có trách nhim tr nhng khon tin thuê theo tha thun. Vit Nam, theo khon
Thang Long University Library
3
2 iu 7 Ngh đnh 16/2001/N-CP: “Bên thuê là t chc và cá nhân hot đng ti
Vit Nam, trc tip s dng tài sn thuê cho mc đích hot đng ca mình”.
Bên cho thuê: là nhà tài tr vn cho ngi thuê, ngha là ngi s thanh toán
toàn b giá tr máy móc thit b theo tha thun gia ngi thuê vi nhà cung cp và là
ch s hu tài sn v mt pháp lý. Theo khon 1 iu 7 Ngh đnh 16/2001/N-CP:
“Bên cho thuê là công ty cho thuê tài chính đc thành lp và hot đng theo pháp lut
Vit Nam”.
Nhà cung cp: là ngi cung cp tài sn thit b theo s tha thun vi bên thuê
và theo nhng điu khon trong hp đng mua bán thit b đã ký kt vi ngi cho
thuê.
Ngoài ra có th có thêm mt s ch th khác tùy theo tng hình thc giao dch:
ngi cho vay, các c quan qun lý nhà nc…
Tài sn cho thuê: là máy móc, thit b, phng tin vn chuyn và các đng sn
khác. ây là mt trong nhng yu t cu thành quan trng trong giao dch CTTC và là
đim khác bit c bn gia hot đng CTTC và loi cho vay bng tin ca NHTM.
1.1.2. Bn cht ca cho thuê tài chính
- CTTC là mt hot đng tín dng
“Tín dng là mt giao dch v TS (tin hoc hàng hóa) gia bên cho vay
(NH và các đnh ch tài chính khác) và bên đi vay (cá nhân, DN và các ch th khác),
trong đó bên cho vay chuyn tip TS cho bên đi vay s dng trong mt thi hn nht
đnh theo tha thun, bên đi vay có trách nhim hoàn tr vô điu kin vn gc và lãi
cho bên đi vay khi đn hn thanh toán”. [7, tr.20].
Trong mt giao dch CTTC: bên cho thuê chuyn giao TS thc (nhà , vn
phòng làm vic, máy móc thit b) cho bên thuê s dng trong mt thi gian nht đnh.
Trong quá trình s dng TS, bên thuê phi thanh toán tin thuê đnh k cho đn khi ht
hn hp đng, khon tin thuê này cng bao gm hai phn: phn vn gc và lãi. c
bit, đi vi các hp đng cho thuê thì có th thanh toán mt phn sau khi chm dt
hp đng thuê ngha là tin lãi đc thanh toán đy đ trong thi gian s dng vn,
nhng vn gc cha hoàn tr đy đ. Trng hp này có ba cách gii quyt và đc
thc hin trong hp đng.
+ Ngi thuê đng ý mua TS: phn vn gc đã đc hoàn tr di dng tin
thanh toán mua TS.
+ Ngi thuê mun thuê tip TS: phn vn gc đc hoàn tr di dng thanh
toán tin thuê trong thi gian hp đng cho thuê đc gia hn.
+ Ngi đi thuê không mun thuê tip TS: phn vn gc li đc hoàn tr di
dng hin vt, tc là TS thuê mua.
Nh vy trong giao dch CTTC, nguyên tc hoàn tr ca tín dng luôn luôn
4
đc bo đm; tin thuê và giá tr TS còn li thng ln hn giá tr TS ban đu. đây
chính là s trao đi TS không ngang giá – bn cht ca mt quan h tín dng: vic
quay tr v đim xut phát ca tín dng không phi nh lúc đã nhng đi mà là mt
giá tr ln hn – đó gi là tin lãi mà ngi đi vay đc hng ngoài giá tr ban đu
ca tín dng.
- Cho thuê tài chính là mt hot đng tín dng trung và dài hn
Trong giao dch CTTC thì TS cho thuê thng là các máy móc, thit b và mt
s đng sn khác có giá tr s dng và thi gian hu ích trên mt nm. Mà theo các
hp đng CTTC thì thi gian thuê ti thiu bng 75% hoc cao hn đi đi sng hot
đng c tính ca TS thuê. Do vy, có th nói CTTC là mt hot đng tín dng trung
và dài hn.
1.1.3. c trng ca nghip v cho thuê tài chính
Hot đng CTTC đã, đang và ngày càng phát trin hn. Nhng thc t vn cha
có mt khái nim, đnh ngha hay h thng tiêu chun chung nào đc tt c các quc
gia chp nhn chính thc.
- “Theo U ban Tiêu chun k toán quc t (IASC), bt c mt giao dch cho
thuê mn nào tha mãn mt trong bn tiêu thc sau s đc coi là giao dch CTTC:
+ Quyn s hu tài sn thuê đc chuyn giao khi kt thúc hp đng.
+ Hp đng quy đnh quyn chn mua tài sn thuê vi giá tng trng ti thi
đim chm dt hp đng.
+ Thi hn hp đng chim phn ln thi hn hu dng ca tài sn.
+ Hin giá ca toàn b các khon tin cho thuê do ngi thuê tr tng đng
hoc ln hn giá tr th trng ca tài sn ti thi đim bt đu hp đng” [6, tr.170].
- “Theo Hip đnh thng nht lut dân s v tín dng thuê mua quc t do Hip
hi tín dng thuê mua quc t tha thun thì giao dch CTTC gm nhng đc đim
sau:
+ Ngi thuê ch rõ thit b và nhà cung cp không ph thuc vào nhng k
nng và ý kin ca ngi cho thuê.
+ Thit b đc đ cp trong tha thun thuê mua do ngi cho thuê mua theo
tha thun gia ngi cho thuê và ngi thuê trong tình trng ngi thuê bit rõ v
ngi cung cp.
+ Nhng khon tin thuê phi đc tr theo tha thun ca bên thuê và bên cho
thuê, đc tính theo phng thc tr dn hay tr ngay mt phn đáng k chi phí mua
thit b” [6, tr.170].
- “Theo tiêu chun ca U ban K toán Hoa k, giao dch CTTC phi tha mãn
các điu kin sau:
+ Quyn s hu tài sn đc chuyn giao cho ngi đi thuê khi chm dt hp
Thang Long University Library
5
đng thuê.
+ Hp đng thuê cho phép ngi đi thuê đc quyn chn mua tài sn thuê vi
giá thp hn mt thi đim nào đó hay đn khi chm dt hp đng.
+ Thi hn cho thuê phi bng 75% hoc cao hn vòng đi hot đng c tính
ca tài sn thuê.
+ Giá tr hin ti ca các khon thanh toán tin thuê ti thiu là 90% so vi giá
tr tài sn thuê” [6, tr.170].
- “ Vit Nam theo Quy ch hin hành thì mt giao dch cho thuê tài chính phi
tha mãn 1 trong 4 điu kin sau:
+ Khi kt thúc thi hn cho thuê theo hp đng, bên thuê đc chuyn quyn
s hu tài sn thuê hoc đc tip tc thuê theo s tha thun ca hai bên.
+ Khi kt thúc thi hn cho thuê theo hp đng, bên thuê đc quyn u tiên
mua tài sn thuê theo giá danh ngha thp hn giá tr thc t ca tài sn thuê ti thi
đim mua li.
+ Thi hn cho thuê mt loi tài sn ít nht phi bng 60% thi gian cn thit
k đ khu hao tài sn thuê.
+ Tng s tin thuê mt loi tài sn quy đnh ti hp đng cho thuê tài chính, ít
nht phi tng đng vi giá tr ca tài sn đó ti thi đim ký hp đng” [6, tr.171].
Mc dù có rt nhiu h thng các tiêu chun quy đnh v hot đng CTTC khác
nhau. Nhng tóm li thì các h thng này đu thng nht mt s đc đim: s
chuyn quyn s hu, tng s thin thuê ln, thi hn thuê dài, quyn đc chn mua
tài sn thuê khi kt thúc hp đng.
1.1.4. S khác nhau gia cho thuê tài chính và cho thuê vn hành
Cho thuê vn hành (CTVH) là loi cho thuê ngn hn, bên đi thuê có th hu b
hp đng và bên cho thuê có trách nhim bo trì, đóng bo him và thu TS. Cho thuê
vn hành là kiu cho thuê tài sn có t lâu đi. Ngoài ra, nó còn đc gi là cho thuê
hot đng hay cho thuê kiu truyn thng.
CTVH và CTTC đu là hot đng cho thuê, nhng v bn cht thì li khác nhau:
Bng 1: Phân bit Cho thuê tài chính và Cho thuê vn hành
STT
Tiêu th
c
Cho t
huê v
n h
ành
Cho thuê tài chính
1
2
Quyn s hu
Thi hn thuê
Tách bit quyn s hu pháp
lý và quyn s dng
Thi hn ca mt hp đng
ngn, ngha là thi hn thuê
rt ngn so vi thi gian hu
ích ca TS.
Nh thuê vn hành
Thi hn ca mt hp
đng dài, thông thng
thi hn thuê chim ít
nht 2/3 thi gian hu ích
ca TS.
6
3
4
5
6
7
8
Quyn hy ngang
hp đng
Trách nhim v
ri ro liên quan
đn TS
Chi phí bo trì,
dch v…
TS thuê
Mc thu hi vn
ca mt hp đng
thuê
Chuyn quyn s
hu hoc bán TS
c quyn hy ngang hp
đng
Bên cho thuê chu phn ln
các ri ro và thit hi, ch tr
ri ro do li ca bên đi thuê
gây ra.
Bên cho thuê chu mi chi
phí vn hành, bo trì, dch
v, bo him.
TS cho thuê thng có sn
nên ch đáp ng đc nhng
khách hàng có nhu cu v
loi tài sn đó.
Tng s tin thuê ca mt
hp đng nh hn nhiu so
vi giá tr TS (tng s tin
tài tr). Ngi cho thuê ch
có th hoàn li toàn b giá tr
TS thuê t nhiu ngi thuê.
Ngi cho thuê không cam
kt chuyn quyn s hu
hoc bán li TS cho bên đi
thuê khi kt thúc hp đng.
Không đc quyn hy
ngang hp đng
Bên đi thuê chu phn ln
ri ro và thit hi, k c
ri ro không phi do mình
gây ra.
Bên thuê chu mi chi phí
vn hành, bo trì, bo
him.
TS cho thuê thng cha
có sn mà bên cho thuê s
tin hành mua theo nhu
cu ca bên đi thuê và sau
đó cho thuê li.
Tng s tin thuê gn
bng hoc ln hn giá tr
TS. Do vy ngi cho
thuê k vng có th hoàn
li toàn b giá tr TS thuê
t mt ngi duy nht.
Ngi cho thuê cam kt
chuyn quyn s hu
hoc bán li TS hoc cho
thuê tip khi chm dt
hp đng.
1.1.5. Li ích ca cho thuê tài chính
Vi nn kinh t
CTTC làm tng ngun vn cho đu t. Trong bt c xã hi nào, nn kinh t nào
mà tìm đc phng thc đ ngi có vn và ngi cn vn gp nhau hiu qu, ti u
thì nn kinh t đó s phát trin. Bn cht ca hot đng CTTC là mt hình thc cp tín
dng trung và dài hn, th trng CTTC cng là mt b phn ca th trng vn, th
trng này din ra các hot đng trao đi mua bán quyn s dng các ngun tài chính
trung và dài hn theo nhng phng thc giao dch nht đnh. Nh vy, CTTC hay th
trng CTTC đã mt góp mt phn đ gii quyt bài toán v vn cho nn kinh t.
CTTC giúp các DN trong nc tip thu đc công ngh cao. Vì bn cht ca
CTTC gn cht vi vic trang b và đi mi máy móc, công ngh và m rng sn xut
Thang Long University Library
7
đc bit là trong lnh vc sn xut ca các ngành công nghip va và nh. Phát trin
tt th trng CTTC s giúp cho các DN đi mi công ngh, nâng cao nng sut ca
DN cng nh ca toàn nn kinh t.
CTTC đóng vai trò cu cánh, h tr phát trin cho các DN nh và va trong
nn kinh t. Vì đi vi các DN nh và va thì vn đ đi tìm ngun vn đ đu t, m
rng hot đng sn xut gp nhiu khó khn hn so vi các DN ln.
Vi bên cho thuê
i vi bên cho thuê, vic ra đi và áp dng phng thc tài tr CTTC không
phi là loi hình thay th các phng thc tài tr c đin nh cho vay trung và dài hn
bng tin, mà nó là hình thc tài tr b sung nhm to điu kin cho các đnh ch tài
chính m rng khách hàng và nâng cao nng lc cnh tranh. ng trên góc đ ngi
cho thuê phng thc tài tr này có mt s li ích so vi loi tài tr khác nh sau:
- Phng thc CTTC có đ ri ro thp trong đu t vn. Bên cho thuê vi t
cách là ch s hu v mt pháp lý, vì vy h đc quyn qun lý và kim soát TS theo
các điu khon ca hp đng thuê. Trong trng hp bên đi thuê không thanh toán
tin thuê đúng hn thì bên cho thuê đc thu hi TS, đng thi buc bên đi thuê phi
bi thng các thit hi. Trong trng hp bên đi thuê b phá sn thì TS CTTC không
b phát mi mà bên cho thuê thu hi li đc.
- CTTC đm bo vic s dng vn đúng mc đích và có hiu qu. i tng tài
tr đc thc hin di dng TS c th gn lin vi mc đích kinh doanh ca bên đi
thuê, vì vy mc đích s dng vn đc đm bo, t đó to tin đ đ hoàn tr tin
thuê đúng hn.
- CTTC to điu kin đ gn cht mi quan h gia ngi cho thuê và nhà cung
cp.
- CTTC giúp ngi cho thuê có th thu đc mt khon tin chênh lch khi ht
thi hn hp đng trong trng hp ngi đi thuê tr li thit b. Vì khi thit b đc
thu v thì giá tr tái đu t thng cao hn giá tr còn li ca thit b. Ngoài ra, CTTC
giúp các t chc tín dng đa dng hóa đc hot đng đu t.
Vi bên đi thuê
- Hot đng cho thuê to điu kin cho các DN hn hp v ngân qu có đc c
s vt cht và thit b cn thit đ s dng. Thuê tài chính giúp tip cn đc vi rt
nhiu loi TS, các thit b máy móc tiên tin, các phng tin và các dây chuyn sn
xut hin đi. Mc dù thuê tài chính không trc tip chuyn vn cho DN, nhng hình
thc này hoàn toàn có th giúp h gim lng tin cn thit đ khi s hoc m rng
DN. Thông thng đi vi các khon vn vay trung và dài hn, NHTM luôn đòi hi
TS đm bo th chp hoc cm c, và ch cho vay ti đa 80% tng chi phí thc hin d
án. Nhng vi kênh CTTC, DN không cn ký qu đm bo hay TS th chp mà còn có
8
th đc tài tr t 90%, có khi đn 100% vn đu t. Thm chí, nu DN đã đu t
mua TS trc nhng thiu vn lu đng vn có th bán li cho Công ty CTTC, ri sau
đó Công ty li cho DN thuê li. Nh vy trong giao dch cho thuê, có trng hp bên
cho thuê tài tr đn 100% vn, trong khi đó, nu DN mua TS bng vn t có hoc vn
vay thì đòi hi ngi mua phi có vn tham gia. Vì vy hot đng cho thuê mang li
li ích ln cho các DN.
+ Không đ vn t có đ mua TS hoc thiu vn đi ng trong các hp đng
vay đ mua TS.
+ Hot đng cho thuê s to kh nng d tr các ngun tín dng cho tng lai.
+ Các DN thiu tín nhim trong quan h vay vn nên vic đi thuê là cách thc
tt nht đ có TS s dng.
+ Ngoài ra đi vi các d án đu t hot đng cho thuê còn là hình thc tài tr
b sung đ gii quyt bài toán vn và hiu qu trong đu t, ngha là kt hp gia mua
TS và thuê đ đm bm bo có li nht.
- CTTC là mt phng thc tài tr vn linh hot. Thông thng thi hn thuê
thit b dài hn so vi thi hn vay đ mua theo thông l. iu này s làm gim ngân
qu và chi phí cho TS hàng nm. ng thi giao dch cho thuê giúp cho bên đi thuê
tránh đc ri ro v tính lc hu và li thi ca TS, đc bit đi vi nhng thit b có
tc đ phát trin nhanh, nh ngành công nghip máy tính và nhng dây chuyn sn
xut công nghip ln
Khác vi vic huy đng vn trên th trng và đi vay, giao dch cho thuê
thng đc thc hin nhanh chóng và linh hot. Nhng tho thun cht ch thng
có trong hp đng tín dng đu không cn thit phi có trong hp đng thuê, lch trình
thanh toán tin thuê cng đc sp xp linh hot phù hp vi lu chuyn tin t theo
thi v ca bên thuê. Nu DN cn có máy móc, thit b ngay lp tc, vic đi thuê s
đc chp thun nhanh hn nhiu so vi các khon vay tín dng và không cn nhiu
th tc giy t. Nht là vi các DN đang giai đon khi đu hay nhng khon đu t
khn cp, bt ng nhm chp thi c trên th trng mà không cn đo ln c cu tài
chính ca DN vì vic thuê tài chính s d dàng hn nhiu so vi vic đi vay NH.
1.1. Ni dung hot đng ca cho thuê tài chính
1.2.1. Qui trình cho thuê
CTTC là hình thc tài tr trung và dài hn, vì vy mt s vn đ c bn v qui
trình tài tr nh h s đ ngh tài tr, phân tích kh nng tài chính và thanh toán, quyt
đnh tài tr…cng tng t nh cho vay trung và dài hn. Qui trinh thc hin gm các
bc:
- T chc tài chính tip nhn h s xin thuê ca khách hàng: Ti bc này,
khách hàng có nhu cu thuê các thit b, máy móc gi h s đn cho công ty CTTC.
Thang Long University Library
9
B h s thuê mua gm các giy t theo qui đnh ca pháp lut và ca Công ty nh: h
s pháp lý, h s kinh t, các tài liu liên quan đn thuê tài chính Tùy theo đi tng
khách hàng b h s có th có thêm mt s tài liu khác.
- Thm đnh và quyt đnh CTTC: Sau khi nhn đc b h s ca khách hàng
Công ty s tin hành thm đnh và quyt đnh xem có nên đu t vào d án không.
- Ký kt hp đng CTTC: Nu Công ty quyt đnh đu t vào d án thuê mua
thit b máy móc ca khách hàng thì Công ty và khách hàng tin hành ký kt hp đng
CTTC theo đúng qui đnh, th tc ca pháp lut và tha thun ca hai bên.
- Thc hin ni dung ca hp đng: Tin hành mua sm thit b máy móc theo
tha thun trong hp đng cho thuê và chuyn giao TS cho bên đi thuê.
- Thanh lý hp đng: khi hp đng ht hiu lc thì hai bên thc hin các tha
thun theo hp đng đã ký kt. Công ty có th thu hi TS hoc tin hành chuyn giao
quyn s hu TS cho bên đi thuê theo tha thun trong hp đng.
Ngoài ra phng thc tài tr này còn có mt s yu t mang tính đc thù cn
phi chú ý trong quá trình cho thuê:
Vn đ liên quan đn TS thuê
Tài tr cho thuê là hình thc tài tr trc tip bng TS. Bên đi thuê đc quyn
la chn và yêu cu bên cho thuê TS mua và giao cho bên đi thuê s dng. Vì vy
trong quy trình cho thuê cn lu ý mt s đim sau:
- Trong h s đ ngh tài tr, bên đi thuê phi mô t chi tit các thông s k
thut liên quan đn TS, giá TS, nhà cung cp và cách thc chuyn giao TS ca các bên
liên quan.
- Bên cho thuê s tr thành ch s hu TS, vì vy đ hn ch ri ro liên quan
đn TS và thanh toán, bên cho thuê phi thm đnh k các yu t nêu trên, đc bit là
trình đ ca máy móc thit b và giá c ca TS. Mc đ lc hu ca máy móc thit b
s nh hng đn kh nng thanh toán ca bên đi thuê và vic thu hi vn ca bên cho
thuê. ôi lúc máy móc thit b quá tiên tin cng cha hn là tt.
- Giá TS cng là yu t quan trng cn phi thm đnh k, vì nu xác đnh mc
giá cao hn th trng s nh hng đn li nhun ca bên đi thuê và tt yu nh
hng đn kh nng thanh toán tin thuê.
Bo đm trong giao dch cho thuê
Theo nguyên tc trong giao dch cho thuê, các bên không cn có các bin pháp
bo đm nh th chp, cm c hoc bo lãnh ca bên th ba, vì bên cho thuê đc
quyn thu hi TS nu bên đi thuê mt kh nng thanh toán. Tuy nhiên trong mt s
trng hp đc bit bên cho thuê cng có th yêu cu bên đi thuê phi có các bin
pháp bo đm thích hp.
10
Nhà cung cp và điu kin chuyn giao tài sn
i vi các loi CTTC nhà cung cp là ngi bán, có trách nhim chuyn giao
quyn s hu TS cho bên cho thuê, nhng TS thc t li đc chuyn giao trc tip
cho bên đi thuê. Vì vy trong quy trình tài tr cn lu ý:
- Nhà cung cp do bên đi thuê la chn, nhng vi t cách là nhà tài tr, bên
cho thuê cn phi thm đnh nng lc ca nhà cung cp. Nu xét thy nhà cung cp
không đ kh nng cung cp hàng theo đúng các điu kin ca hp đng thì có th yêu
cu bên đi thuê thay đi nhà cung cp khác có điu kin tt hn.
- i vi nhng TS là thit b hoc dây chuyn công ngh phc tp nhà tài tr
cn thm đnh k trách nhim v lp đt, bàn giao TS, đào to công nhân, chuyn giao
công ngh, bo hành và bo dng TS. ây là nhng điu kin cn thit đ đa TS
vào s dng mt cách có hiu qu, và to điu kin đ thanh toán tin thuê đúng hn.
Giám sát vic s dng và qun lý tài sn
Vic s dng và qun lý TS đúng quy trình k thut là mt trong nhng ni
dung c bn đc quy đnh trong hp đng cho thuê. kim tra vic thc hin các
điu khon theo hp đng bên tài tr phi tin hành giám sát theo đnh k và trong
nhng trng hp đc bit có th kim tra đt xut. Vic giám sát tp trung ch yu
vào các ni dung sau:
- Kim tra quy trình bo dng TS ca bên đi thuê và vic đóng bo him TS
thuê.
- Kim tra môi trng vn hành TS và tình trng hot đng ca TS. Cn xem
xét mc đ h hng TS có nm trong gii hn cho phép không.
- Kim tra cng đ s dng TS. Trong hp đng cho thuê máy móc thit b
thng có quy đnh hn mc s dng ti đa và bên đi thuê không đc phép s dng
quá hoc nu s dng quá hn mc s b pht.
Ngoài vic giám sát s dng và qun lý TS, nhà tài tr cn giám sát vic thanh
toán tin thuê và hiu qu tài chính ca vic s dng vn, điu này tng t nh hot
đng cho vay.
Trên c s giám sát vic s dng TS, nhà tài tr s đa ra các gii pháp nhm
hn ch ri ro v TS và tín dng khi bên đi thuê vi phm hp đng.
Các phng thc x lý tài sn khi chm dt hp đng thuê
Khác vi CTVH, vic x lý TS khi kt thúc hp đng CTTC thng đc bên
cho thuê và bên đi thuê tho thun trc và ghi trong bn hp đng thuê. Trng hp
không có tho thun x lý theo hp đng thì sau khi kt thúc hp đng thuê bên đi
thuê tr li TS. Thông thng TS cho thuê có th đc gii quyt theo mt trong các
cách sau:
Thang Long University Library
11
- Bên đi thuê đc chuyn giao quyn s hu TS thuê. i vi nhng hp đng
cho thuê thanh toán toàn b, tc là bên cho thuê đã thu hi toàn b vn tài tr, cùng
vi CP tài chính thì sau khi kt thúc hp đng cho thuê, bên cho thuê s chuyn giao
quyn s hu TS cho bên đi thuê.
- Bên đi thuê mua TS thuê: Nu hp đng cho thuê có điu khon bên đi thuê
đc quyn mua TS thì khi kt thúc hp đng bên đi thuê đc mua TS đó. Tuy nhiên
đây là s cam kt đn phng, có ngha là bên đi thuê đc quyn la chn mua hoc
không. Nu khi hp đng cho thuê kt thúc mà bên đi thuê mun mua TS thì bên cho
thuê phi bán (tr mt s trng hp ngoi l) và nu bên đi thuê không mun mua TS
thì đc quyn tr li cho bên cho thuê.
V nguyên tc giá bán đc tính toán trên c s hin giá, có ngha là bên cho
thuê s bán theo vn gc còn li phi thu hi.
- Cho thuê tip: Mt cách x lý cng thng xy ra theo tho thun, sau khi kt
thúc hp đng, đó là tho thun bên đi thuê đc quyn thuê tip TS sau khi kt thúc
thi hn cho thuê c bn. Gn lin vi tho thun thuê tip thng có điu khon v
giá thuê hoc c s tính tin thuê. Thông thng tin thuê trong thi hn gia hn thp
hn so vi tin thuê trc đây.
- Bên đi thuê tr li TS: Sau khi kt thúc hp đng thuê, TS đc tr li cho bên
cho thuê trong các trng hp sau:
+ Hp đng thuê không có điu khon tho thun cách thc x lý TS.
+ Hp đng thuê có quy đnh quyn chn mua hoc thuê tip, nhng bên đi
thuê t chi quyn chn. V nguyên tc khi ht thi hn hp đng bên đi thuê không
đc quyn s dng TS và bên cho thuê đc quyn đnh đot TS đó. Có nhiu cách
đnh đot TS nh sau: bên cho thuê thu hi TS đ t x lý theo ý chí ca mình; u
quyn cho bên đi thuê bán TS. Vic u quyn này có th đc tho thun ngay trong
hp đng thuê, hoc bng mt giy u quyn riêng, trong trng hp u quyn bán TS
bên đi thuê đc hng mt khon thu nhp theo tho thun.
Ngoài ra, bên cho thuê cng có th ký gi TS bên đi thuê đ tìm ngi mua
hoc ngi thuê li hoc có th bán TS đi đ thu hi vn…
1.2.2. K thut cho thuê
CTTC thc cht là mt hình thc tài tr vn. Do đó, v khía cnh k thut thì
CTTC có nhiu đim ging cho vay trung và dài hn. Tuy nhiên, phng thc này
cng có nhng nét đc trng riêng. Do đó, trong quá trình thc hin hp đng cho
thuê, cn phi lu ý thêm mt s ni dung sau:
1.2.2.1. Tng s tin cho thuê
Trong cho vay, các ngân hàng thng cho vay ti đa mt t l phn trm nht
đnh trên giá tr d án hoc giá tr TS đm bo ca đi tng vay… Tuy nhiên, trong
12
hot đng CTTC thì bên đi thuê hoàn toàn có th đc vay 100% giá tr ca d án.
iu này đã mang li li ích ln cho các DN mun m rng hot sn xut kinh doanh.
Do vy, tng s tin tài tr cho thuê bao gm toàn b chi phí liên quan đn TS thuê
nh sau:
- Chi phí mua TS
- Chi phí vn chuyn
- Chi phí lp đt, chy th
- Các chi phí khác đ hình thành nguyên giá TS.
Tuy nhiên, trong hp đng thuê hai bên có th tha thun khác, ví d bên thuê
có th phi chi tr chi phí lp đt, chy th.
1.2.2.2. Thi hn cho thuê
Thông thng thi hn cho thuê là thi gian k t khi bên thuê nhn TS đ s
dng cho đn khi chm dt quyn thuê theo hp đng. Tuy nhiên trong mt s trng
hp, nu thi hn thanh toán tin mua TS ca bên cho thuê và thi đim nhn TS ca
bên đi thuê có khong cách đáng k, đc bit trong trng hp thanh toán trc thì bên
cho thuê phi gii quyt chi phí liên quan đn qu đi vay dùng đ tài tr. Bên cho thuê
có th la chn mt trong hai cách x lý sau:
- Nu thi hn thuê tính t thi đim nhn TS thì trong chi phí thuê phi cng
thêm chi phí qu mà bên cho thuê ng trc đ mua. Nu quy đi ra lãi sut tài tr thì
lãi sut này phi cao hn bình thng.
- Hai bên cng có th tha thun thi hn thuê k t khi bên cho thuê ng vn
thanh toán vic mua TS.
Trên thc t cách th nht đc áp dng ph bin, vì v mt k thut tính toán
và x lý các quyn li, ngha v ca các bên có liên quan d thc hin hn.
Ngoài ra, đi vi mt s loi hp đng, thi hn cho thuê đc chia ra làm hai
loi:
- Thi hn c bn (basic lease priod) còn gi là thi hn ca cho thuê s cp là
thi hn đc tha thun ghi trong hp đng CTTC ln đu. Trong thi hn này bên
cho thuê và bên đi thuê không đc đn phng hy b hp đng.
- Thi hn gia hn (renewal period) hay thi hn cho thuê th cp là thi hn
sau khi ht thi hn c bn và hai bên tha thun mt thi hn đ thuê tip TS mà
không cn phi mua hoc tr li TS. Trong thi hn gia hn có hai đc đim c bn
khác vi thi hn c bn là: hp đng thuê trong thi hn này có th đc hy b và
tin thuê trong thi hn này thng thp hn trong thi hn c bn.
Vic xác đnh thi hn cho thuê c bn phi da trên các c s sau: thi gian
hot đng ca TS, tc đ li thi ca TS, nhu cu s dng TS, kh nng thanh toán và
các ri ro liên quan đn th trng. Trên thc t vic xác đnh thi hn cho thuê ph
Thang Long University Library
13
thuc vào tính cht ca TS. Ví d: xe du lch là loi TS có chu k sng ngn, vì vy
thi hn cho thuê thng trong khong 3 – 5 nm, trong khi đó các thit b thuc t
liu sn xut thng có thi hn cho thuê dài hn, 10 – 20 nm.
1.2.2.3. K thut tính tin thuê
Tin thuê thc cht là vn gc và lãi mà bên đi thuê phi tr cho bên tài tr. V
nguyên tc vic tính tin thuê cng tng t nh vic xác đnh mc tr n trong cho
vay, tc là phi da trên c s tng s tin tài tr, thi hn cho thuê và lãi sut. Ngoài
ra đ tính tin thuê các bên liên quan còn phi xác đnh các yu t sau:
- K hn thanh toán tin thuê: trong CTTC vic thanh toán tin thuê đc chia
làm nhiu k hn. Da trên đc đim sn xut và luân chuyn vn ca DN đi thuê có
th chn thanh toán theo thi v hoc thanh toán đu đn (theo tháng, quý, nm).
- Thi đim thanh toán: có th đu k hoc cui k. Thông thng tin thuê
đc thanh toán đu mi đnh k và trong mt s trng hp đc bit tin thuê có th
thanh toán cui đnh k.
- Mc hoàn vn trong thi hn tài tr
Tng s tin tài tr đc chia làm hai phn: mt phn đc thu hi trong thi
hn tài tr và phn còn li s đc thu hi thông qua bán TS hoc cho thuê th cp
trong thi hn gia hn.
Tuy nhiên, tùy theo tính cht ca mi loi TS mà xác đnh mc vn thu hi
trong thi hn cho thuê c bn. Nu TS có mc ri ro cao và th trng hn ch thì
mc hoàn vn cao, có ngha là trong thi hn cho thuê c bn phn ln s tin tài tr
đc hoàn tr cho bên cho thuê.
Ngoài ra vic tính tin thuê còn ph thuc vào cng đ s dng TS, các yu t
ri ro liên quan đn hot đng cho thuê.
Mt s k thut tính tin thuê ca hot đng cho thuê đang đc các Công ty
CTTC áp dng ph bin hin nay:
+ Trng hp 1: S tin thanh toán bng nhau gia các đnh k
Vn tài tr đc thu hi toàn b trong thi hn cho thuê c bn và tin thuê tr
đu mi đnh k
Trong đó:
T: Tin thuê mi đnh k.
V: Tng s tin tài tr (vn gc).
r: Lãi sut theo k hn thanh toán.
n: S k hn thanh toán tin thuê.
1)1()1(
)1(*
n
n
rr
rrV
T