B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC THNG LONG
o0o
KHOÁ LUN TT NGHIP
TÀI:
GII PHÁP NÂNG CAO CHT LNG NGUN TIN GI CA
CÁC DOANH NGHIP TI NGÂN HÀNG THNG MI C PHN
CÔNG THNG VIT NAM CHI NHÁNH THÀNH PH HÀ NI
Giáo viên hng dn : Th.s Nguyn Th Thuý
Sinh viên thc hin : Th Ánh Hng
Mã sinh viên : A11321
Chuyên ngành : Tài chính – Ngân hàng
HÀ NI – 2011
LI CM N
Trc tiên em xin gi li cám n chân thành nht ti cô giáo - Ths. Nguyn Th Thuý,
ngi đã trc tip hng dn em trong sut quá trình nghiên cu đ tài lun vn. Nh có
s ch bo và hng dn tn tình ca cô, em đã tìm ra đc nhng đim sai và thit sót
ca mình trong quá trình vit lun vn đ có th kp thi sa cha nhm hoàn thin lun
vn mt cách t
t nht.
Em cng xin gi li cm n ti ban lãnh đo trng i hc Thng Long, các thy cô
giáo trong t b môn Kinh t trng i hc Thng Long đã to điu kin cho em đc
làm lun vn và giúp đ em hoàn thành đ tài nghiên cu ca mình.
Ngoài ra em cng xin cám n các cán b nhân viên công tác ti Ngân hàng thng
mi c phn Công Thng Vit Nam - Chi nhánh thành ph Hà Ni đã quan tâm và tn
tình giúp đ
em trong vic cung cp tài liu thc t đ em có th hoàn thành bài lun vn
mt cách tt nht.
Thang Long University Library
MC LC
Chng 1 1
NHNG LÝ LUN C BN V CHT LNG NGUN TIN GI CA CÁC
DOANH NGHIP TI NGÂN HÀNG THNG MI 1
1.1 Khái quát v ngân hàng thng mi 1
1.1.1 Khái nim Ngân hàng thng mi 1
1.1.2 Nhng hot đng ch yu ca Ngân hàng thng mi (các dch v ngân hàng) 2
1.2 Tng quan v doanh nghip 6
1.2.1 Khái nim 6
1.2.2 Thc trng ca doanh nghip hin nay 7
1.2.3 Vai trò ca doanh nghip 10
1.3 Ngun vn tin gi doanh nghip ca ngân hàng thng mi 12
1.3.1 Các hình thc huy đng ngun vn tin gi doanh nghip 12
1.3.2 c đim ngun vn tin gi doanh nghip ca ngân hàng thng mi 16
1.3.3 Vai trò ca ngun vn tin gi doanh nghip đi vi ngân hàng thng mi 17
1.3.3.1 Ngun tin gi doanh nghip là ngun vn quan trng ca ngân hàng 17
1.3.3.2 Ngun tin gi doanh nghip đáp ng mt phn phc v cho hot đng
kinh doanh ca ngân hàng 17
1.3.3.3 Tng kh nng cnh tranh trong ngành 18
1.4 Cht lng ngun tin gi doanh nghip 18
1.4.1 Các ch tiêu đnh tính 18
1.4.2 Các ch tiêu đnh lng 19
1.5 Các nhân t nh hng đn cht lng tin gi ca doanh nghip 24
1.5.1 Các nhân t kim soát đc 24
1.5.1.1 Chin lc kinh doanh ca Ngân hàng 24
1.5.1.2 Chin lc huy đng ngun tin gi doanh nghip ca Ngân hàng 24
1.5.1.3 Mng li và các hình thc huy đng ngun tin gi doanh nghip 25
1.5.1.4 Công ngh Ngân hàng 26
1.5.1.5 Uy tín ca Ngân hàng 26
1.5.1.6 Nng lc và trình đ ca cán b Ngân hàng 26
1.5.2 Các nhân t không kim soát đc 27
1.5.2.1 Môi trng pháp lý 27
1.5.2.2 Môi trng chính tr 27
1.5.2.3 Môi trng kinh t 28
1.5.2.4 Môi trng vn hoá 28
KT LUN CHNG 1 29
Thang Long University Library
Chng 2 30
THC TRNG CHT LNG TIN GI CA DOANH NGHIP TI NGÂN
HÀNG THNG MI C PHN CÔNG THNG VIT NAM – CHI NHÁNH
THÀNH PH HÀ NI 30
2.1 Khái quát hot đng kinh doanh ti ngân hàng thng mi c phn Công Thng
Vit Nam – Chi nhánh thành ph Hà Ni 30
2.1.1 Lch s hình thành Ngân hàng thng mi c phn Công Thng Vit Nam 30
2.1.2 Lch s hình thành Ngân hàng thng mi c phn Công Thng Vit Nam –
Chi nhánh thành ph Hà Ni 31
2.1.3 C cu t chc và nhim v các phòng ban 32
2.1.3.1 C cu t chc 32
2.1.3.2 Nhim v ca các phòng ban 34
2.1.4 Khái quát hot đng kinh doanh ca Ngân hàng thng mi c phn Công
Thng Vit Nam – Chi nhánh thành ph Hà Ni 36
2.1.4.1 Công tác huy đ
ng vn 36
2.1.4.2 Hot đng s dng vn (ch yu là cho vay) 41
2.1.4.3 Các hot đng kinh doanh khác 44
2.1.4.4 Kt qu kinh doanh ca ngân hàng thng mi c phn Công Thng 45
Vit Nam – Chi nhánh Hà Ni 45
2.2 Thc trng cht lng tin gi doanh nghip ti ngân hàng thng mi c phn
Công Thng Vit Nam – Chi nhánh thành ph Hà Ni 46
2.2.1 Khái quát hot đng thu hút tin gi ti các Ngân hàng thng mi Vit Nam 46
2.2.2 Khái quát hot đng thu hút tin gi ti Ngân hàng thng mi C phn Công
Thng Vit Nam 48
2.2.3 Khái quát hot đng thu hút tin gi ti Ngân hàng thng mi c phn Công
Thng Vit Nam – Chi nhánh thành ph Hà Ni 55
2.2.3.1 Các vn bn hng dn huy đng vn 55
2.2.3.2 Cht l
ng huy đng ngun tin gi doanh nghip 63
2.2.4 ánh giá cht lng ngun vn tin gi doanh nghip ti Ngân hàng thng
mi c phn Công Thng Vit Nam 70
2.2.4.1 Thành tu đt đc 70
2.2.4.2 Nhng tn ti và hn ch 71
2.2.4.3 Nguyên nhân ca tn ti 72
KT LUN CHNG 2 75
Thang Long University Library
CHNG 3 76
GII PHÁP NÂNG CAO CHT LNG NGUN TIN GI CA CÁC DOANH
NGHIP TI NGÂN HÀNG THNG MI C PHN CÔNG THNG VIT NAM
– CHI NHÁNH THÀNH PH HÀ NI 76
3.1 nh hng hot đng kinh doanh ca Ngân hàng thng mi c phn Công
Thng Vit Nam 76
3.2 nh hng hot đng kinh doanh ca Ngân hàng thng mi c
phn Công
Thng Vit Nam – chi nhánh thành ph Hà Ni 77
3.3 nh hng hot đng thu hút tin gi ca Ngân hàng thng mi c phn Công
Thng Vit Nam – Chi nhánh thành ph Hà Ni 80
3.4 nh hng hot đng huy đng vn doanh nghip ca Ngân hàng thng mi c
phn Công Thng Vit Nam – Chi nhánh thành ph Hà Ni 81
3.5 Gii pháp nâng cao cht lng ngun tin g
i doanh nghip ti Ngân hàng thng
mi c phn Công Thng Vit Nam – Chi nhánh thành ph Hà Ni 82
3.5.1 Tip tc thc hin đa dng các hình thc huy đng vn ngun tin gi doanh
nghip 82
3.5.2 Thc hin tt công tác thanh toán không dùng tin mt 82
3.5.3 Duy trì chính sách lãi sut linh hot, hp lý 83
3.5.4 Phát trin mng li và nâng cao uy tín 84
3.5.5 y m
nh chin lc Marketing 85
3.5.6 Phát huy ti đa yu t con ngi 86
3.6 Mt s kin ngh nhm nâng cao cht lng ngun vn tin gi doanh nghip ti
Ngân hàng thng mi c phn Công Thng Vit Nam – Chi nhánh thành ph Hà Ni
86
3.6.1 Kin ngh đi vi Ngân hàng thng mi c phn Công Thng Vit Nam 86
3.6.1.1 Xây dng chin lc kinh doanh hp lý da trên điu kin c th ca Chi
nhánh 86
3.6.1.2 Phát trin và m rng mng li Ngân hàng thng mi c phn Công
Thng Vit Nam 87
3.6.2 Kin ngh đi vi Ngân hàng Nhà nc 88
3.6.2.1 V lãi sut 88
3.6.2.2 V t giá 88
KT LUN 90
DANH MC TÀI LIU THAM KHO 91
Thang Long University Library
DANH MC VIT TT
Ký hiu vit tt Tên đy đ
ATM Auto transfer Machine
BIDV Bank for investment and development of VN
DN Doanh nghip
DNNN Doanh nghip nhà nc
HSC Hi s chính
NH Ngân hàng
NHNN Ngân hàng nhà nc
NHTM Ngân hàng thng mi
NHTW Ngân hàng trung ng
NHNN – CSTT Ngân hàng Nhà nc – Chính sách tin t
TC T chc
TCTD T chc tín dng
TDQT Tín dng quc t
TDQT Tín dng quc t
Techcombank Ngân hàng th
ng mi c phn K Thng Vit Nam
TG Tin gi
TGDN Tin gi doanh nghip
TMCP Thng mi c phn
TNHH Trách nhim hu hn
Viettinbank Ngân hàng thng mi c phn Công Thng Vit Nam
VN Vit Nam
WTO World Trade Organization
DANH MC CÁC BNG BIU, HÌNH V, TH, CÔNG THC
Bng 1.1: S lng doanh nghip ti thi đim 31/12 hàng nm 7
Hình 1.1: Tc đ tng trng doanh nghip thi k 2000 – 2008 chia theo loi hình doanh
nghip (Nm gc = 2000) 8
Bng 1.2: Doanh thu thun sn xut kinh doanh ca các doanh nghip phân theo loi hình
doanh nghip 10
Hình 2.1: S đ c cu t chc ca chi nhánh 33
Hình 2.2: Biu đ huy đng vn cui k qua các nm 38
Bng 2.1: Tình hình huy đng vn ca chi nhánh thành ph Hà Ni (theo tính cht ngun
huy đng) 39
Bng 2.2: Tình hình huy đng vn ca chi nhánh thành ph Hà Ni (theo k hn) 40
Bng 2.3: Tình hình s dng vn ca Ngân hàng thng mi c phn Công Thng Vit
Nam – Chi nhánh thành ph Hà Ni 42
Bng 2.4: Hot đng kinh doanh ngoi t tháng 12/2010 44
Bng 2.5: Kt qu kinh doanh ca Ngân hàng thng mi c phn Công Thng Vit
Nam – Chi nhánh thành ph Hà Ni 45
Bng 2.6: Lãi sut tin gi tit kim thông thng và T chc kinh t 55
Bng 2.7: Lãi sut tit kim không k hn bc thang theo s d tin gi đi vi VN 57
Bng 2.8: Lãi sut tit kim có k hn bc thang theo s d tin gi đi vi VN 58
Bng 2.9: Lãi sut tit kim có k hn bc thang theo s d tin gi đi vi USD 58
Bng 2.10: Lãi sut tit kim k hn linh hot đi vi VN 59
Bng 2.11: Lãi sut khi rút tin gi trên tài khon theo k hn chi tit đi vi VN 59
Bng 2.12: Lãi sut tit kim k hn linh hot đi vi USD 60
Bng 2.13: Lãi sut khi rút tin gi trên tài khon theo k hn chi tit đi vi USD 60
Bng 2.14: Tit kim có k hn lãi sut th ni đi vi VN 61
Bng 2.15: Tit kim có k hn lãi sut th ni đi vi USD 61
Bng 2.16: Tit kim có k hn lãi sut siêu th n
i đi vi VN 62
Bng 2.17: Tin gi đu t lãi sut th ni đi vi T chc đi vi VN 62
Thang Long University Library
Bng 2.18: Tin gi thanh toán lãi sut bc thang 63
Bng 2.19: T l chi phí cho mt đn v vn ngun tin gi doanh nghip 65
Bng 2.20: T trng ngun tin gi doanh nghip trên tng ngun vn huy đng 66
Bng 2.21: T trng ngun tin gi doanh nghip ngn hn trên tng ngun vn huy đng
67
Bng 2.22: T tr
ng ngun tin gi doanh nghip trung và dài hn trong tng ngun vn
huy đng 68
Bng 2.23: Hiu qu cn biên 69
Bng 2.24: T l rút tin đt xut trên tng ngun tin gi doanh nghip huy đng đc70
LI M U
1. Tính cp thit ca đ tài
Ngân hàng là mt trong nhng mt xích quan trng cu thành nên s vn đng nhp
nhàng ca nn kinh t. Cùng vi các ngành kinh t khác, ngân hàng có nhim v tham
gia bình n th trng tin t, kim ch và đy lùi lm phát, to công n vic làm cho
ngi lao đng, giúp đ các nhà đu t, phát trin th trng vn, th trng ngoi hi,
tham gia thanh toán và h tr thanh toán
Trong hot đng ca ngân hàng thì hot đng huy đng vn là mt lnh vc quan
trng, là xng sng, quyt đnh mi hot đng kinh t trong nn kinh t quc dân và
nó còn là ngun vn ch yu, quyt đnh s tn ti, phát trin ca ngân hàng. Nhng
hot đng huy đng vn li rt khó khn và phc tp. Trong đó ngu
n v
n huy đng t
doanh nghip là ngun vn huy đng gây nhiu khó khn hn c. Ngun vn này có
tính n đnh thp gây nh hng không nh ti kh nng thanh khon ca các ngân
hàng thng mi.
Xut phát t thc tin trên, vi nhng kin thc đã đc hc trng, cùng vi
nhng kin thc thu nhn đc trong thi gian thc tp, tìm hi
u tình hình thc t ti
ngân hàng TMCP Công Thng VN – Chi nhánh thành ph HN va qua, em mnh dn
la chn đ tài “ Gii pháp nâng cao cht lng ngun tin gi ca doanh nghip ti
ngân hàng TMCP Công Thng Vit Nam – Chi nhánh thành ph Hà Ni ” làm
chuyên đ tt nghip cho mình.
2. Mc đích nghiên cu ca khoá lun
Nghiên cu nhng lý lun c bn v hot đng huy đng vn t các doanh nghip.
Tìm hiu v
hot đng huy đng vn t các doanh nghip ca các ngân hàng thng mi,
nhng khó khn ca hot đng huy đng vn này.
i sâu tìm hiu nhng kt qu đt đc cng nh nhng hn ch trong hot đng huy
đng vn t các doanh nghip Vit Nam trong thi gian qua, cng nh nhng nguyên
nhân ca nhng kt qu, hn ch đó.
a ra nhng gi
i pháp nhm hn ch, loi b nhng nguyên nhân nh hng đn
hot đng huy đng vn t doanh nghip ca các ngân hàng.
Thang Long University Library
3. i tng và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu : Lý lun chung v cht lng ngun vn tin gi, các yu t
nh hng đn cht lng huy đng tin gi ca doanh nghip và hot đng kinh doanh
ca Ngân hàng.
Phm vi nghiên cu : Phân tích, đánh giá và đa ra các gii pháp nhm nâng cao cht
lng ngun vn tin gi ca doanh nghip ti Ngân hàng thng mi c
phn Công
Thng Vit Nam – Chi nhánh thành ph Hà Ni.
4. Phng pháp nghiên cu
Lun vn s dng các phng pháp khoa hc nh : phng pháp ch s, phân tích, so
sánh và tng hp. S dng s liu thng kê đ lun chng.
5. Kt cu lun vn
Ngoài phn m đu và kt lun lun vn đc trình bày theo 3 chng vi ni dung
c bn nh sau :
Chng 1
: Nhng lý lun c bn v cht lng ngun tin gi các doanh nghip ca
Ngân hàng thng mi.
Chng 2 : Thc trng cht lng tin gi ca các doanh nghip ti Ngân hàng thng
mi c phn Công Thng Vit Nam – Chi nhánh thành ph Hà Ni.
Chng 3 : Gii pháp nâng cao cht lng ngun tin gi ca các doanh nghip ti Ngân
hàng thng mi c phn Công Thng Vit Nam – Chi nhánh thành ph Hà Ni.
1
Chng 1
NHNG LÝ LUN C BN V CHT LNG NGUN TIN GI CA
CÁC DOANH NGHIP TI NGÂN HÀNG THNG MI
Trong chng 1, chúng ta s trình bày tng quan v Ngân hàng thng mi, các hot
đng c bn ca Ngân hàng thng mi trong nn kinh t th trng. Tip đó ta s tìm
hiu sâu hn v hot đng huy đng vn ca doanh nghip ti các ngân hàng thng mai,
cht lng ca hot đng huy đng vn này đc th hin qua các ch tiêu nh th nào và
các nhân t nh hng đn ch
t lng tin gi ca doanh nghip ra sao.
1.1 Khái quát v ngân hàng thng mi
1.1.1 Khái nim Ngân hàng thng mi
Ngân hàng thng mi là mt trung gian tài chính đóng vai trò quan trng trong vic
đm bo cho nn kinh t hot đng nhp nhàng, hiu qu. Ngân hàng thng mi là loi
hình ngân hàng giao dch trc tip vi các t chc kinh t và cá nhân bng cách nhn tin
gi, tin tit kim ri s dng s v
n đó đ cho vay, chit khu, cung cp dch v thanh
toán và dch v ngân hàng. S có mt ca ngân hàng thng mi trong các hot đng kinh
t xã hi đã cho ta thy đâu có h thng ngân hàng thng mi phát trin thì đó s có
s phát trin vi tc đ cao ca nn kinh t.
Theo đo lut ngân hàng cng hoà Pháp khng đnh: “Ngân hàng thng mi là nhng
c s
mà ngh nghip thng xuyên là nhn tin bc ca công chúng di hình thc ký
thác hoc di các hình thc khác và s dng ngun lc đó cho chính h trong các nghip
v v chit khu, tín dng và tài chính”.
M: “NHTM là mt công ty kinh doanh chuyên cung cp dch v tài chính và hot
đng trong ngành dch v tài chính”.
n : “NHTM là c s xác nhn các khon tin gi đ cho vay, tài tr và đu t”.
ó là các quan ni
m v Ngân hàng đng trên giác đ lut pháp. Còn đng trên giác đ
tài chính Ngân hàng thì sao? Mt đnh ngha khác v Ngân hàng đc nhà kinh t hc
David Begg đa ra nh sau: “Ngân hàng thng mi là trung gian tài chính có giy phép
kinh doanh ca Chính ph đ cho vay tin và m các tài khon tin gi”.
Vit Nam, theo Lut các TCTD nm 2010, có khái nim Ngân hàng thng mi là
loi hình ngân hàng đc thc hin toàn b hot đng ngân hàng và các hot đng kinh
doanh khác nhm mc tiêu li nhun.
Thang Long University Library
2
Bên cnh đó, lut cng đnh ngha: “Ngân hàng là loi hình t chc tín dng có th
đc thc hin tt c hot đng ngân hàng” và “T chc tín dng là doanh nghip có th
thc hin mt hoc mt s hoc tt c các hot đng ngân hàng. T chc tín dng bao
gm ngân hàng, t chc tín dng phi ngân hàng, t chc tài chính vi mô và qu tín dng
nhân dân”. Còn Hot
đng ngân hàng là vic kinh doanh, cung ng thng xuyên mt
trong các nghip v sau đây:
X Nhn tin gi
X Cp tín dng
X Cung ng dch v thanh toán qua tài khon
Nh vy, mc dù có nhiu cách th hin khác nhau v đnh ngha NHTM, nó tu thuc
vào tp quán pháp lut ca tng quc gia, tng vùng lãnh th. Nhng khi đi sâu vào phân
tích, khai thác ni dung ca tng đnh ngha đó, ngi ta d dàng nhn thy rng:
X Ngân hàng thng mi là mt t chc đc phép nhn ký thác ca công chúng vi
trách nhim hoàn tr.
X Ngân hàng thng mi là mt t chc đc phép s dng ký thác ca công chúng
đ cho vay, chit khu và thc hin các dch v tài chính khác.
1.1.2 Nhng hot đng ch yu ca Ngân hàng thng mi (các dch v ngân hàng)
Ngân hàng là mt doanh nghip cung cp dch v cho công chúng và doanh nghip.
Thành công ca ngân hàng ph thuc vào nng lc xác đnh các dch v tài chính mà xã
hi có nhu cu, thc hin các dch v mt cách có hiu qu.
¬ Mua bán ngoi t
Mt trong nhng dch v ngân hàng đu tiên đc thc hin là trao đi (mua bán)
ngoi t - mt ngân hàng đng ra mua bán mt loi tin này ly mt loi khác và hng
phí dch v. Trong th trng tài chính ngày nay, mua bán ngoi t thng ch do các
ngân hàng ln nht thc hin vì nhng giao dch nh vy có mc đ ri ro cao, đng thi
yêu cu phi có trình đ chuyên môn cao.
¬ Nhn tin gi
Cho vay đc coi là hot đng sinh li cao, do đó các ngân hàng đã tìm mi cách đ
huy đng đc tin. Mt trong nhng ngun quan trng là các khon tin gi (thanh toán
và tit kim ca khách hàng). Ngân hàng m dch v nhn ti
n gi đ bo qun h ngi
có tin vi cam kt hoàn tr đúng hn. Trong cuc cnh tranh đ tìm và dành đc các
3
khon tin gi, các ngân hàng đã tr lãi cho tin gi nh là phn thng cho khách hàng
v vic sn sàng hy sinh nhu cu tiêu dùng trc mt và cho phép ngân hàng s dng tm
thi đ kinh doanh. Trong lch s đã có nhng k lc v lãi sut, chng hn các ngân hàng
Hy Lp đã tr lãi sut 16%/nm đ thu hút các khon tit kim nhm mc đích cho vay
đi vi các ch tàu a Trung H
i vi lãi sut gp đôi hay gp ba lãi sut tit kim.
¬ Cho vay
Cho vay thng mi
Ngay thi k đu, các ngân hàng đã chit khu thng phiu mà thc t là cho vay đi
vi nhng ngi bán (ngi bán chuyn các khon phi thu cho ngân hàng đ ly tin
trc). Sau đó là bc chuyn tip t chit khu thng phiu sang cho vay trc tip đi
vi các khách hàng (là ng
i mua), giúp h có vn đ mua hàng d tr nhm m rng sn
xut kinh doanh.
Cho vay tiêu dùng
Trong giai đon đu, hu ht các ngân hàng không tích cc cho vay đi vi cá nhân và
h gia đình vì h tin rng các khon cho vay tiêu dùng ri ro v n tng đi cao. S tng
thu nhp ca ngi tiêu dùng và s cnh tranh trong cho vay đã buc các ngân hàng phi
hng ti ngi tiêu dùng nh mt khách hàng tim nng. Sau chin tranh th
gii ln
th hai, tín dng tiêu dùng tr thành mt trong nhng loi tín dng tng trng nhanh
nht các nc có nn kinh t phát trin.
Tài tr d án
Bên cnh cho vay truyn thng là cho vay ngn hn, các ngân hàng ngày càng tr nên
nng đng trong vic tài tr cho xây dng nhà máy mi đc bit là trong ngành công ngh
cao. Do ri ro trong loi hình tín dng này nói chung là cao song lãi li ln. Mt s ngân
hàng còn cho vay đu t vào đt.
¬ B
o qun vt có giá
Các ngân hàng thc hin vic lu gi vàng và các vt có giá khác cho khách hàng
trong bo qun. Ngân hàng gi vàng và giao cho khách t biên nhn (giy chng nhn do
ngân hàng phát hành). Do kh nng chi tr bt c lúc nào cho giy chng nhn nên giy
chng nhn đã đc s dng nh tin – dùng đ thanh toán các khon n trong phm vi
nh hng ca ngân hàng phát hành. Li ích ca vic s dng phng tin thanh toán
b
ng giy thay cho bng kim loi đã khuyn khích khách hàng gi tin vào ngân hàng đ
Thang Long University Library
4
đi ly giy chng nhn ca ngân hàng. ó là hình thc đu tiên ca giy bc ngân hàng.
Ngày nay, vt có giá đc tách khi tin gi và khách hàng phi tr phí bo qun.
¬ Cung cp các tài khon giao dch và thc hin thanh toán
Khi các doanh nhân gi tin vào ngân hàng, h nhn thy ngân hàng không ch bo
qun mà còn thc hin các lnh chi tr cho khách hàng ca h. Thanh toán qua ngân hàng
đã m đu cho thanh toán không dùng tin mt, tc là ngi g
i tin không cn phi đn
ngân hàng đ ly tin mà ch cn vit giy chi tr cho khách (còn đc gi là séc), khách
hàng mang giy đn ngân hàng s nhn đc tin. Các tin ích ca thanh toán không dùng
tin mt (an toàn, nhanh chóng, chính xác, tit kim chi phí) đã góp phn rút ngn thi
gian kinh doanh và nâng cao thu nhp cho các doanh nhân. Khi ngân hàng m chi nhánh,
thanh toán qua ngân hàng đc m rng phm vi, càng to nhiu tin ích cho các doanh
nhân. iu này đã khuyn khích các doanh nhân gi tin vào ngân hàng đ nh thanh
toán h. Nh vy, mt dch v mi, quan trng nht đc phát trin đó là tài khon tin
gi giao dch (demand deposit), cho phép ngi gi tin vit séc thanh toán cho vic mua
hàng hoá và dch v. Vic đa ra loi tài khon tin gi mi này đc xem là mt trong
nhng bc đi quan trng nht trong công nghip ngân hàng. Cùng vi s phát trin ca
công ngh thông tin, nhiu th thc thanh toán đc phát trin nh U nhim chi, nh
thu, L/C, thanh toán bng đin, th, …
¬ Qun lý ngân qu
Các ngân hàng m tài khon và gi tin ca phn ln các doanh nghip và nhiu cá
nhân. Nh đó, ngân hàng thng có mi liên h cht ch vi nhiu khách hàng. Do có
kinh nghim trong qun lý ngân qu và kh nng trong vic thu ngân, nhiu ngân hàng đã
cung cp cho khách dch v qun lý ngân qu, trong đó ngân hàng đng ý qun lý vic
thu và chi cho mt công ty kinh doanh và tin hành đu t phn thng d tin tm thi
vào các chng khoán sinh li và tín dng ngn hn cho đn khi khách hàng cn tin mt
đ thanh toán.
¬ Tài tr các hot đng ca Chính ph
Kh nng huy đng và cho vay vi khi lng ln ca ngân hàng đã tr thành trng
tâm chú ý ca các Chính ph. Do nhu cu chi tiêu ln và thng là cp bách trong khi thu
không đ, Chính ph các nc đu mun tip c
n vi các khon cho vay ca Ngân hàng.
Trong điu kin các ngân hàng t nhân không mun tài tr cho Chính ph vì ri ro cao,
Chính ph thng dùng mt s đc quyn trao đi ly các khon vay ca nhng ngân
hàng ln. Khi NHTW thành lp, Chính ph đu tìm cách tham d hoc trc tip can thip
5
đ có đc các khon tín dng ln. Ngày nay, Chính ph giành quyn cp giy phép hot
đng và kim soát các ngân hàng. Các ngân hàng đc cp giy phép thành lp vi điu
kin là h phi cam kt thc hin vi mc đ nào đó các chính sách ca Chính ph và tài
tr cho Chính ph. Các ngân hàng phi mua trái phiu Chính ph theo mt t l nht đnh
trên tng lng tin gi mà ngân hàng huy đng đc hoc phi cho vay v
i các điu
kin u đãi cho các doanh nghip ca Chính ph.
¬ Bo lãnh
Do kh nng thanh toán ca ngân hàng cho mt khách hàng rt ln và do ngân hàng
nm gi tin gi ca các khách hàng, nên ngân hàng có uy tín trong bo lãnh cho khách
hàng. Trong nhng nm gn đây, nghip v bo lãnh ngày càng đa dng và phát trin
mnh. Ngân hàng thng bo lãnh cho khách hàng ca mình mua chu hàng hoá và trang
thit b, phát hành chng khoán, vay vn ca t chc tín dng khác, …
¬
Cho thuê thit b trung và dài hn
Nhm đ bán đc các thit b, đc bit là các thit b có giá tr ln, nhiu hãng sn
xut và thng mi đã cho thuê (thay vì bán) các thit b. Cui hp đng thuê, khách hàng
có th mua (do vy còn gi là hp đng thuê mua). Rt nhiu ngân hàng tích cc cho
khách hàng kinh doanh quyn la chn thuê các thit b, máy móc cn thit thông qua hp
đng thuê mua, trong đó ngân hàng mua thit b và cho khách hàng thuê. Hp đng cho
thuê th
ng phi đm bo yêu cu khách hàng phi tr ti hn 2/3 giá tr ca tài sn cho
thuê. Do vy, cho thuê ca ngân hàng cng có nhiu đim ging nh cho vay, và đc
xp vào tín dng trung và dài hn.
¬ Cung cp dch v u thác và t vn
Do hot đng trong lnh vc tài chính các ngân hàng có rt nhiu chuyên gia v qun
lý tài chính. Vì vy, nhiu cá nhân và doanh nghip đã nh ngân hàng qun lý tài sn và
qun lý hot đng tài chính h. Dch v u thác phát trin sang c u thác vay h, u thác
cho vay h, u thác phát hành, u thác đu t,… Thm chí, các ngân hàng đóng vai trò là
ngi u thác trong di chúc, qun lý tài sn cho khách hàng đã qua đi bng cách công b
tài sn, bo qun các tài sn có giá. Nhiu khách hàng còn coi ngân hàng nh mt chuyên
gia t vn tài chính. Ngân hàng sn sàng t vn v đu t, v qun lý tài chính, v thành
lp, mua bán, sáp nhp doanh nghip.
Thang Long University Library
6
¬ Cung cp dch v môi gii đu t chng khoán
Nhiu ngân hàng đang phn đu cung cp đ các dch v tài chính cho phép khách
hàng tho mãn mi nhu cu. ây là mt trong nhng lý do chính khin các ngân hàng bt
đu bán các dch v môi gii chng khoán, cung cp cho khách hàng c hi mua c
phiu, trái phiu và các chng khoán khác mà không phi nh đn ngi kinh doanh
chng khoán. Trong mt vài trng hp, các ngân hàng t chc ra công ty chng khoán
ho
c công ty môi gii chng khoán.
¬ Cung cp các dch v bo him
T nhiu nm nay, các ngân hàng đã bán bo him cho khách hàng, điu đó đm bo
vic hoàn tr trong trng hp khách hàng b cht, b tàn ph hay gp ri ro trong hot
đng, mt kh nng thanh toán.
¬ Cung cp các dch v đi lý
Nhiu ngân hàng trong quá trình hot đng không th thit lp chi nhánh hoc vn
phòng khp mi ni. Nhiu ngân hàng (thng ngân hàng ln) cung cp dch v ngân
hàng đi lý cho các ngân hàng khác nh thanh toán h, phát hành h các chng ch tin
gi, làm ngân hàng đu mi trong đng tài tr,…
1.2 Tng quan v doanh nghip
1.2.1 Khái nim
Nói đn doanh nghip chúng ta có th có mt khái nim chung nht: doanh nghip là
mt t chc kinh t đc thành lp đ tin hành các hot đng kinh doanh không b pháp
lut cm, thc hin các chc nng sn xut, ch bin, ch to sn phm hoc mua bán
hàng hoá, làm dch v cung ng nhm tho mãn nhu cu ca th trng, xã hi. Thông
qua các hot đng hu ích đó, doanh nghip có th đt đc nhiu mc đích khác nhau
trong đó có mc đích cn bn là thu li nhun hoc lãi.
Theo lut doanh nghip ca quc hi nc cng hoà xã hi ch ngha Vit Nam, s
60/2005/QH11 ngày 29 tháng 11 nm 2005, doanh nghip đc đnh ngha là “T chc
kinh t có tên riêng, có tài sn, có tr s giao dch n đnh, đc đng ký kinh doanh theo
quy đnh ca pháp lut nhm mc đích thc hin các hot đng kinh doanh”.
7
1.2.2 Thc trng ca doanh nghip hin nay
Nm 2008 nn kinh t toàn cu bin đng phc tp: giá xng du tng mnh và giá
lng thc leo thang, khng hong tài chính toàn cu bùng n vào tháng 9/2008 và nn
kinh t th gii bt đu ri vào thi k suy thoái. Nm 2009, s suy gim kinh t toàn cu
cha có du hiu dng li. Trc s suy thoái ca nn kinh t th gii và cuc khng
hong tài chính toàn cu, nn kinh t Vit Nam cng chu tác đng không ít và chu
không ít khó khn. Tuy nhiên, s lng doanh nghip thành lp mi không ngng tng
qua các nm.
Ti thi đim 31/12/2009, s lng doanh nghip thc t hot đng là 248,847 doanh
nghip, tng 21% so vi nm 2008 (tng 43159 doanh nghip), gp 5.9 ln s lng
doanh nghip nm 2000.
Bng 1.1: S lng doanh nghi
p ti thi đim 31/12 hàng nm
Ch tiêu 2000 2007 2008 2009
Tng s doanh nghip 42.288 155.771 205.688 248.847
Doanh nghip Nhà nc 5.759 3.494 3.286 3.369
Doanh nghip ngoài Nhà nc 35.004 147.316 196.776 238.932
Doanh nghip có vn đu t nc
ngoài 1.525 4.961 5.626 6.546
(Ngun : Niên giám thng kê 2010)
Tuy s lng doanh nghip tng nhanh nhng li có s khác bit ln gia các khu vc
doanh nghip. Khu vc doanh nghip Nhà nc tip tc gim s lng do ch trng c
phn hoá ca Nhà nc t nhiu nm nay. Song trong nm 2009 s lng doanh nghip
Nhà nc có tng nh so vi nm 2008. S lng doanh nghip Nhà nc ti thi đim
31/12/2009 là 3.369 doanh nghip, chim 1,4% tng s doanh nghip, tng 2,5% so vi
nm 2008.
Các doanh nghip có vn đu t nc ngoài có s tng trng n đnh. S doanh
nghip có vn đu t nc ngoài nm 2009 là 6.546 doanh nghip, chim 2,63% tng s
doanh nghip, tng 16,4% so vi nm 2008.
Thang Long University Library
8
Tng trng mnh m và ni bt nht, liên tc nhiu nm qua v s lng doanh
nghip là khu vc ngoài nhà nc. Nm 2009, khu vc này đã có 238.932 doanh nghip
thc t đang hot đng, chim t l 96% trên tng s doanh nghip, tng 21,4% so vi
nm 2008.
Hình 1.1: Tc đ tng trng doanh nghip thi k 2000 – 2008 chia theo loi hình
doanh nghip (Nm gc = 2000)
(Ngun : Niên giám thng kê 2009)
Mt s ngành có tc đ tng trng s doanh nghip cao hn mc bình quân chung
gm : xây dng, hot đng khoa hc và công ngh, hot đng liên quan đn kinh doanh
tài sn và dch v t vn, giáo dc và đào to, y t, vn hoá th thao, hot đng làm thuê
công vic gia đình trong h t nhân.
Hình 1.2: S doanh nghip thi k 2000 – 2008 chia theo ngành kinh t
(Ngun : Niên giám thng kê 2009)
9
Tuy nhiên, xét v quy mô ngun vn thì tng trng ca các doanh nghip có quy mô
nh dng nh chm hn. Tng trng nhanh nht là các doanh nghip thuc loi hình
công ty c phn không có vn nhà nc có quy mô vn t 5 t đn di 10 t và các
doanh nghip có vn t 10 t đn di 50 t đng.
S doanh nghip tng nhanh nên các ch tiêu liên quan ca doanh nghip cng tng
nhanh tng ng nh: Lao đ
ng, ngun vn, tài sn c đnh và đu t dài hn, doanh thu
thun, thu và các khon phi np ngân sách,…
Tuy s lng doanh nghip tng trng nhiu nhng quy mô nh đi kèm vi công
ngh lc hu. Hu ht các doanh nghip mi thành lp hot đng trong lnh vc cn vn
đu t ít, ri ro thp ch cha có nhiu doanh nghip đc thành lp mi ho
t đng trong
lnh vc cn hàm lng công ngh cao. Thêm vào đó các doanh nghip vn thiu lao
đng có tay ngh cao, lao đng có k thut đc đào to có h thng. i vi doanh
nghip thì đt đai rt quan trng nhng đt đai li thiu đi vi các doanh nghip ngoài
quc doanh mi thành lp gn đây. Hn na, do tim lc ca nhà đu t còn thp nên
Vit Nam ch yu là các doanh nghip nh và va, khó tip cn vi ngun vn tín dng
ngân hàng và luôn phi kinh doanh trong tình trng thiu vn.
Bên cnh đó, chúng ta cng không th không nói đn mt s đim còn hn ch ca
các doanh nghip Vit nam hin nay là:
Tuyn dng nhân s cha thc s hiu qu: Khi mi thành lp, các doanh nghip
trong nc có xu hng thuê nhng ngi quen trong gia đình làm cho mình. Thông
thng nhng ngi này cha chc đã phù hp vi công vic và rt khó k lut, đui vic
khi không đáp úng nhu cu công vic.
Tip nhn nhng đi tác cha tht cn thit cho công vic kinh doanh: Các doanh
nghip trong nc thng rt h hi vi các đi tác, đc bit là các đi tác nc ngoài mà
quên cha xem xét trc liu đi tác này có giúp cho vic phát trin kinh doanh ca
doanh nghip hay không.
Ch
a tp trung vào ngành ngh mà công ty có th mnh: Doanh nghip trong nc
thng hay thích nhng thut ng nh “đa dng hóa ngành ngh, dch v”, “tng hp
nhng ngun lc hin có”, “theo trào lu gia nhp WTO”, “tp đoàn đa ngành'' Nhng
thc cht, khi doanh nghip tham gia vào đi cuc “đa dng hóa ngành ngh, dch v”, thì
doanh nghip thng mt tp trung vào ngành ngh mà h đã có th mnh và d
n dn h
tr nên yu hn đi th
Thang Long University Library
10
Phm vi quyn hn ca mi cá nhân làm trong doanh nghip cha rõ ràng: Doanh
nghip trong nc thng b hn ch rt nhiu trong vic phân quyn cho các qun lý. Có
nhiu doanh nghip khi nhà qun lý đi vng thì mi hot đng có th ngng tr. iu này
nh hng không nh ti kt qu hot đng kinh doanh ca các doanh nghip
1.2.3 Vai trò ca doanh nghip
Nhng nm gn đây, Vit Nam
đã đt đc nhng thành tu to ln trong phát trin
kinh t - xã hi, trong đó có s đóng góp quan trng ca các doanh nghip, th hin qua t
l phn trm trong c cu GDP, s công n vic làm do các doanh nghip mang li và
nhng đóng góp vào quá trình phân phi li thu nhp, gim bt s phát trin không đng
đu gia đô th và nông thôn. Vai trò ca các doanh nghip th hin các khía cnh sau
đây:
Thúc đy s tng trng kinh t, gia tng thu nhp quc dân
Bng 1.2: Doanh thu thun sn xut kinh doanh ca các doanh nghip phân theo loi
hình doanh nghip
n v : Nghìn t đng
Ch tiêu 2007 2008 2009
Tng s doanh nghip 3459,8 5133,1 5789,7
Doanh nghip Nhà nc 1089,0 1305,6 1445,0
Doanh nghip ngoài Nhà nc 1635,3 2868,9 3272,3
Doanh nghip có vn đu t nc ngoài 735,5 958,6 1072,4
( Ngun : Niên giám thng kê nm 2010 )
Ngoài đóng góp ln vào GDP và thúc đy phát trin nn kinh t, doanh nghip còn
góp phn quan trng tng ngun thu cho ngân sách nhà nc, góp phn xây dng và phát
trin đt nc. C th, nm 2008 ngành công nghip chim 21,2% s doanh nghip,
52,5% s lao đng, 27,9% vn sn xut kinh doanh, 35,5% doanh thu và 54,1% thu và
các khon np ngân sách. Ngành thng nghip chim 39,5% s doanh nghip, 12,2% s
lao đng, 11,4% vn sn xut kinh doanh, 42,9% doanh thu và 24,4% thu và các kho
n
np ngân sách. Ngành xây dng chim 13,8% s doanh nghip, 15,0% s lao đng, 7,9%
vn sn xut kinh doanh, 5,2% doanh thu và 4,1% thu và các khon np ngân sách.
11
Ngành kinh doanh tài sn và dch v t vn chim 10,7% s doanh nghip, 4,4% s lao
đng, 7,5% vn sn xut kinh doanh, 2,0% doanh thu và 2,9% thu và các khon np
ngân sách. Ngành vn ti, kho bãi và thông tin liên lc chim 4,7% s doanh nghip, 5,8%
s lao đng, 5,3% vn sn xut kinh doanh, 3,8% doanh thu và 4,7% thu và các khon
np ngân sách. Ngành khách sn, nhà hàng chim 3,4% s doanh nghip, 1,9% s lao
đng, 1,8% vn sn xut kinh doanh, 0,7% doanh thu và 1,4% thu và các khon np
ngân sách. Các ngành sn xut và dch v khác chim 6,7% s
doanh nghip, 8,3% s lao
đng, 38,2% vn kinh doanh, 10,0% doanh thu và 8,4% thu và các khon np ngân sách.
Ngoài ra, các doanh nghip còn đem li khi lng hàng hoá và dch v ln hn,
phong phú hn, thay th đc nhiu đc nhiu mt hàng phi nhp khu, góp phn quan
trng ci thin và nâng cao mc tiêu dùng trong nc và tng xut khu. ó cng là yu
t gi cho nn kinh t n đnh và phát trin.
Gii quy
t vic làm, nâng cao thu nhp, ci thin đi sng ca ngi lao đng
Trong nhng nm gn đây, s doanh nghip tng nhanh đã gii quyt đc nhiu vic
làm vi thu nhp cao hn cho ngi lao đng c th nm 2008 cho thy các doanh nghip
ngành công nghip đã to vic làm cho 52,5% tng s lao đng trong toàn khu vc doanh
nghip. Lao đng khu vc doanh nghip có thu nhp cao hn nhi
u so vi khu vc cá
th và h gia đình. Lao đng ca khu vc doanh nghip là lc lng ch yu to ra ngun
thu cho ngân sách Nhà nc và đóng góp ln cho tng trng GDP. Thu nhp cao và tng
nhanh ca lao đng khi doanh nghip góp phn ci thin và nâng cao mc sng chung
ca toàn xã hi và tham gia vào quá trình chuyn dch c cu lao đng t nông nghip
sang các ngành phi nông nghip.
Cùng vi các ngân hàng phát trin kinh t đt nc
Trong nh
ng nm gn đây, do h thng thanh toán ca ngân hàng ngày càng phát
trin, nhu cu gi tin ca các doanh nghip đ thc hin thanh toán, phát hành séc,…
ngày càng tng. Ngoài ra, các doanh nghip còn gi tin nhàn ri vào ngân hàng đ đu t
va đm bo an toàn va đm bo sinh li. Nh đó, các ngân hàng thu hút đc mt
ngun vn khá di dào cung cp ngc tr li cho nn kinh t, giúp thúc đy kinh t đt
nc phát tri
n bi nu xét v quy mô thì các doanh nghip hot đng trong ngành tài
chính, tín dng là nhng doanh nghip có quy mô ln nht c v lao đng, vn, tài sn c
đnh và doanh thu. Do vy, mà theo báo cáo nng lc cnh tranh toàn cu 2009 – 2010
đánh giá 75 trên 133 quc gia cho thy, nm 2009, Vit nam có ci thin đc nhiu tiêu
chí, đc bit là quy mô th trng (hng 38), hiu qu th trng lao đng (hng 38).
Thang Long University Library
12
1.3 Ngun vn tin gi doanh nghip ca ngân hàng thng mi
1.3.1 Các hình thc huy đng ngun vn tin gi doanh nghip
ây là ngun vn quan trng ca các ngân hàng thng mi, bao gm:
a) Tin gi không k hn (tin gi thanh toán)
Là loi tin gi mà doanh nghip gi tin có th rút ra bt c lúc nào nên còn đc
gi là “tin gi có th rút ra theo yêu cu”.
Tin gi không k
hn đc đ trong các tài khon gi là tài khon vãng lai. Doanh
nghip gi tin có th gi thêm tin vào hoc rút tin ra khi tài khon bt c lúc nào. Do
tính cht có th rút ra bt c lúc nào nên dng tin gi này ch đc hng lãi sut rt
thp hoc không đc ngân hàng tr lãi nhng đi li doanh nghip gi tin đc s dng
các dch v thanh toán qua ngân hàng. Các ngân hàng thm chí còn yêu c
u duy trì mt s
d ti thiu trên tài khon. Trng hp trong thi gian dài trên tài khon không có tin
hoc có s d thp hn mc ti thiu quy đnh thì doanh nghip còn phi tr phí duy trì
tài khon cho ngân hàng. Phi tr phí dch v thanh toán hay không là tùy vào quy đnh
ca ngân hàng đi vi tng loi hình dch v thanh toán.
Vi loi tin gi này, doanh nghip gi không nhm mc đích hng lãi mà ch yu
là nhm đm bo an toàn cho khon tin và thc hin các hot đng thanh toán qua ngân
hàng. Chính vì vy mà loi tin gi này còn đc gi là tin gi thanh toán.
Hu ht các tài khon vãng lai đu dng tài khon có kh nng phát séc tc là ngân
hàng cho phép ngi ch tài khon đc phép phát hành séc đ thanh toán. Chúng thng
tn ti di các dng sau:
- Tài khon séc: ây là dng tài khon tin gi có kh n
ng phát séc ph bin nht.
Ban đu (t nhng nm 1970 tr v trc), lut các nc không cho phép tr lãi cho loi
tin gi này, nhng v sau thì đc tr lãi nhng rt thp. Lý do cm vic tr lãi là nhm
hn ch vic ngân hàng thng mi dùng tin gi dng này đu t hoc cho vay vào
nhng thng v có thi hn c đnh, d gây ri ro v
thanh khon cho h thng ngân
hàng vì đc tính ca loi tin gi này là không k hn. Mt khác, điu này giúp tránh
đc s cnh tranh đ thu hút tin gi gia các ngân hàng s dn đn vic nâng cao lãi
sut. Có hai loi tài khon séc là tài khon séc ca doanh nghip và tài khon séc ca các
nhân.