BOI DUONG TTCM 2013-2014

1
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG CÁN BỘ QUẢN LÝ GIÁO DỤC TP HỒ CHÍ MINH

XIN CHÀO CÁC ĐỒNG CHÍ
XIN CHÀO CÁC ĐỒNG CHÍ
LỚP B I D NG Ồ ƯỠ
LỚP B I D NG Ồ ƯỠ
TỔ TRƯỞNG CHUYÊN MÔN
TỔ TRƯỞNG CHUYÊN MÔN
TRƯỜNG TRUNG HỌC
TRƯỜNG TRUNG HỌC
TỈNH BÌNH THUẬN
TỈNH BÌNH THUẬN
Chúc các đồng chí luôn
Chúc các đồng chí luôn
dồi dào sức khỏe, hạnh phúc
dồi dào sức khỏe, hạnh phúc
và thành đạt
và thành đạt
Giảng viên – Th.S QLGD Trần Quốc Bảo
Giảng viên – Th.S QLGD Trần Quốc Bảo
Chun đề 1
Chun đề 1
TỔ CHUN MƠN
TỔ CHUN MƠN


VÀ
VÀ
TỔ TRƯỞNG CHUYÊN MÔN

TỔ TRƯỞNG CHUYÊN MÔN


TRƯỜNG TRUNG HỌC
TRƯỜNG TRUNG HỌC


3

Cung cấp những nội dung cơ bản liên quan đến tổ
Cung cấp những nội dung cơ bản liên quan đến tổ
chun mơn và người tổ trưởng chun mơn ở trường
chun mơn và người tổ trưởng chun mơn ở trường
Trung học.
Trung học.

Xác định được vị trí, vai trò của tổ chun mơn đối với
Xác định được vị trí, vai trò của tổ chun mơn đối với
sự nghiệp phát triển nhà trường; những phẩm chất,
sự nghiệp phát triển nhà trường; những phẩm chất,
năng lực, nhiệm vụ, quyền hạn của người tổ trưởng
năng lực, nhiệm vụ, quyền hạn của người tổ trưởng
chun mơn ở trường Trung học.
chun mơn ở trường Trung học.

Học viên đ ề
Học viên đ ề
xuất được một số ý tưởng,
xuất được một số ý tưởng,
giải

giải
pháp quản
pháp quản
lý tổ chun mơn có hiệu quả.
lý tổ chun mơn có hiệu quả.

Học viên luôn luôn thể hiện thái độ
Học viên luôn luôn thể hiện thái độ
tích cực trong đổi
tích cực trong đổi
mới
mới
công tác
công tác
quản lý tổ chun mơn.
quản lý tổ chun mơn.
MỤC
MỤC
TIÊU
TIÊU
CỦA CHUYÊN ĐỀ
CỦA CHUYÊN ĐỀ
4
5
TỔNG QUAN CỦA CHUYÊN ĐỀ
TỔNG QUAN CỦA CHUYÊN ĐỀ
TỔNG QUAN CỦA CHUYÊN ĐỀ
TỔNG QUAN CỦA CHUYÊN ĐỀ
II. TỔ CHUN
II. TỔ CHUN

MƠN TRƯỜNG
MƠN TRƯỜNG
TRUNG HỌC
TRUNG HỌC
1. Vị trí và vai trò tổ
1. Vị trí và vai trò tổ
chun mơn
chun mơn
2. Chức năng của tổ
2. Chức năng của tổ
chun mơn
chun mơn
3. Nhiệm vụ của tổ
3. Nhiệm vụ của tổ
chun mơn
chun mơn
III. TỔ TRƯỞNG
III. TỔ TRƯỞNG
CHUN MƠN
CHUN MƠN
TRƯỜNG TRUNG HỌC
TRƯỜNG TRUNG HỌC
1. Vị trí và vai trò của tổ
1. Vị trí và vai trò của tổ
trưởng chun mơn
trưởng chun mơn
2. Phẩm chất và năng lực
2. Phẩm chất và năng lực
của tổ trưởng chun mơn
của tổ trưởng chun mơn

3. Nhiệm vụ của tổ trưởng
3. Nhiệm vụ của tổ trưởng
chun mơn
chun mơn
4. Quyền hạn của tổ trưởng
4. Quyền hạn của tổ trưởng
chun mơn
chun mơn
I. NHỮNG VẤN ĐỀ
I. NHỮNG VẤN ĐỀ
CHUNG VỀ LÃNH ĐẠO
CHUNG VỀ LÃNH ĐẠO
VÀ QUẢN LÝ
VÀ QUẢN LÝ


1. Khái niệm lãnh đạo
1. Khái niệm lãnh đạo
2. Khái niệm quản lý
2. Khái niệm quản lý
3. Khái niệm cán bộ quản lý
3. Khái niệm cán bộ quản lý
4. Ba yếu tố cơ bản của cán
4. Ba yếu tố cơ bản của cán
bộ quản lý
bộ quản lý
5. Các vai trò cơ bản của cán
5. Các vai trò cơ bản của cán
bộ quản lý
bộ quản lý

6. Các kỹ năng cơ bản của
6. Các kỹ năng cơ bản của
cán bộ quản lý
cán bộ quản lý
7. Các chức năng quản lý
7. Các chức năng quản lý
chung
chung
6
I. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ LÃNH ĐẠO
I. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ LÃNH ĐẠO
VÀ QUẢN LÝ
VÀ QUẢN LÝ
Một số khái niệm
Một số khái niệm



Khái niệm
Khái niệm
lãnh đạo
lãnh đạo
Lãnh đạo là sự ảnh hưởng về cách xử sự của
một số người trong mỗi nhóm hoặc tổ chức,
đặt ra mục tiêu, vạch ra con đường để đạt tới
những mục tiêu đó và tạo ra những qui tắc xã
hội trong nhóm.
*
*
Lãnh đạo

Lãnh đạo
là đề ra chủ trương và tổ chức
là đề ra chủ trương và tổ chức
động viên thực hiện
động viên thực hiện
(Từ điển tiếng Việt).
(Từ điển tiếng Việt).
* Lãnh đạo
* Lãnh đạo
là việc đề ra tầm nhìn chiến
là việc đề ra tầm nhìn chiến
lược để đònh hướng phát triển cho tổ chức
lược để đònh hướng phát triển cho tổ chức
cũng như sử dụng các kỹ năng khích lệ
cũng như sử dụng các kỹ năng khích lệ
(
(
không ép buộc
không ép buộc
) nhằm động viên các nhân
) nhằm động viên các nhân
viên cấp dưới tích cực cùng theo đuổi việc
viên cấp dưới tích cực cùng theo đuổi việc
thực hiện tầm nhìn đề ra.
thực hiện tầm nhìn đề ra.
*
*
Lãnh đạo
Lãnh đạo
là đề ra chủ trương và tổ chức

là đề ra chủ trương và tổ chức
động viên thực hiện
động viên thực hiện
(Từ điển tiếng Việt).
(Từ điển tiếng Việt).
* Lãnh đạo
* Lãnh đạo
là việc đề ra tầm nhìn chiến
là việc đề ra tầm nhìn chiến
lược để đònh hướng phát triển cho tổ chức
lược để đònh hướng phát triển cho tổ chức
cũng như sử dụng các kỹ năng khích lệ
cũng như sử dụng các kỹ năng khích lệ
(
(
không ép buộc
không ép buộc
) nhằm động viên các nhân
) nhằm động viên các nhân
viên cấp dưới tích cực cùng theo đuổi việc
viên cấp dưới tích cực cùng theo đuổi việc
thực hiện tầm nhìn đề ra.
thực hiện tầm nhìn đề ra.

Khái niệm
Khái niệm
quản lý
quản lý
Quản lý là hoạt động, tác động có
định hướng, có chủ đích của chủ thể

quản lý đến đối tượng quản lý trong một
tổ chức nhằm làm cho tổ chức vận hành
và đạt được mục đích của tổ chức.

Khái niệm
Khái niệm
quản lý
quản lý
Quản lý là hoạt động, tác động có
định hướng, có chủ đích của chủ thể
quản lý đến đối tượng quản lý trong một
tổ chức nhằm làm cho tổ chức vận hành
và đạt được mục đích của tổ chức.
Tiếp cận định nghĩa về Quản lý có nhiều cách, đơn kể như:
Tiếp cận định nghĩa về Quản lý có nhiều cách, đơn kể như:
*Theo nghĩa gốc từ “Quản” là trơng nom, “Lý” là sắp đặt lo liệu
cơng việc; quản lý vừa là khoa học vừa là nghệ thuật đang là vấn đề
thu hút, quan tâm nhiều nhất của các nhà quản lý và các nhà nghiên
cứu.
* Theo Từ điển tiếng Việt :
- Trông coi và giữ gìn theo những yêu cầu nhất đònh ;
- Tổ chức&điều khiển các hoạt động theo những yêu cầu nhất
đònh.
* Theo F. Taylor : " Quản lý là biết được chính xác điều bạn
muốn người khác làm, và sau đó hiểu được rằng họ đã hoàn
thành công việc một cách tốt nhất và rẻ nhất ".
* Theo Henry Fayol : " Quản lý - nghóa là dự kiến, tổ chức, lãnh
đạo, phối hợp và kiểm tra ".
•
*Theo Kast và Rosenweig : " Quản lý bao

gồm việc điều hòa các nguồn tài nguyên về
người và vật chất để đạt tới mục đích ".
•
Nh
Nh
v y, có 4 y u t c b n c a qu n lý:ư ậ ế ố ơ ả ủ ả
v y, có 4 y u t c b n c a qu n lý:ư ậ ế ố ơ ả ủ ả
1) Là h ng t i m c tiêu, m c đíchướ ớ ụ ụ
1) Là h ng t i m c tiêu, m c đíchướ ớ ụ ụ
2) Là ph i thơng qua con ng iả ườ
2) Là ph i thơng qua con ng iả ườ
3) V i ph ng ớ ươ
3) V i ph ng ớ ươ
tiện
tiện
cơng ngh và k thu tệ ỹ ậ
cơng ngh và k thu tệ ỹ ậ
4) Đ c th c hi n bên trong m t t ch cượ ự ệ ộ ổ ứ
4) Đ c th c hi n bên trong m t t ch cượ ự ệ ộ ổ ứ
11
•
Theo PGS- TS Đ ng Qu c B oặ ố ả :
Hoạt động quản lý là hoạt động bao gồm hai
q trình “Quản” và “Lý” tích hợp vào nhau;
trong đó, “Quản” có nghĩa là duy trì và ổn định
hệ, “Lý” có nghĩa là đổi mới hệ.
=>“Quản” tốt mà “Lý” không tốt

Hệ trì trệ, bảo
thủ, không phát triển.

=>“Lý” tốt mà
“
Quản” không tốt

Hệ rối ren, mất
trật tự, không ổn đònh.
=>
=> “Quản lý” là quá trình khắc phục sự lạc hậu và sự
lạc điệu của hệ. Trong quản có lý và trong lý có quản.
12
13
1414
S
A
A
B
1
B
2
B
3
B
CH TH QU N LÝỦ Ể Ả
Đ I T NG QU N Ố ƯỢ Ả
LÝ
1515



LAO ĐỘNG QUẢN LÝ

LAO ĐỘNG QUẢN LÝ

Theo Marx, quản lý như là lao động để điều khiển lao động.
Theo Marx, quản lý như là lao động để điều khiển lao động.
Ôâng cho rằng,
Ôâng cho rằng,
lao động quản lý
lao động quản lý


là dạng đặc biệt của lao LĐSX
là dạng đặc biệt của lao LĐSX
tham gia vào quá trình SX xã hội để thực hiện chức năng quản lý.
tham gia vào quá trình SX xã hội để thực hiện chức năng quản lý.

Đặc điểm của lao động quản lý:
Đặc điểm của lao động quản lý:


+ Tính gián tiếp
+ Tính gián tiếp


+ Thể hiện qua 3 yếu tố:
+ Thể hiện qua 3 yếu tố:
(1) đối tượng của LĐQL là thông tin
(2) phương tiện của LĐQL là tư duy
(3) sản phẩm của LĐQL là quyết đònh QL

+ Đặc điểm của lao động quản lý là phức tạp, đa dạng và biến
+ Đặc điểm của lao động quản lý là phức tạp, đa dạng và biến
hóa.
hóa.
+ Chất lượng của
+ Chất lượng của
quyết đònh quản lý
quyết đònh quản lý
có vai trò hết sức quan trọng
có vai trò hết sức quan trọng
và có ý nghóa cực kỳ to lớn đối với một tổ chức (rộng), một cơ
và có ý nghóa cực kỳ to lớn đối với một tổ chức (rộng), một cơ
quan (hẹp)
quan (hẹp)
1616



QUAN HỆ QUẢN LÝ
QUAN HỆ QUẢN LÝ
- Chủ thể tác động đến đối tượng, khách thể quản lý làm
- Chủ thể tác động đến đối tượng, khách thể quản lý làm
nảy sinh quan hệ quản ly.ù
nảy sinh quan hệ quản ly.ù
-
Quan hệ quản lý là tập hợp những mối liên hệ qua lại
Quan hệ quản lý là tập hợp những mối liên hệ qua lại
giữa chủ thể và khách thể quản lý và đồng thời giữa các
giữa chủ thể và khách thể quản lý và đồng thời giữa các
yếu tố của chủ thể, của khách thể diễn ra trong hệ quản

yếu tố của chủ thể, của khách thể diễn ra trong hệ quản
lý do ảnh hưởng của sự quản lý.
lý do ảnh hưởng của sự quản lý.
- Quan hệ quản lý là một dạng đặc biệt của quan hệ xã
- Quan hệ quản lý là một dạng đặc biệt của quan hệ xã
hội, diễn ra đồng thời với các mối quan hệ xã hội khác.
hội, diễn ra đồng thời với các mối quan hệ xã hội khác.
- Có 2 dạng quan hệ quản lý cơ bản là:
- Có 2 dạng quan hệ quản lý cơ bản là:


+
+
Quan hệ chỉ huy – chấp hành
Quan hệ chỉ huy – chấp hành


+
+
Quan hệ hợp tác – phối hợp
Quan hệ hợp tác – phối hợp
PHÂN BIỆT LÃNH ĐẠO, QUẢN LÝ
Lãnh đạo
- Lãnh đạo là khả năng gây
ảnh hưởng, động viên, chỉ
dẫn, chỉ thị người khác hành
động nhằm thực hiện mục
tiêu mong muốn
-Lãnh đạo là quá trình định
hướng dài hạn cho chuỗi các

tác động của CT QL
Quản lí
- Quản lý hướng vào trật tự
và sự nhất quán của tổ chức
(Thông qua việc thực hiện
các chức năng QL)
- Là quá trình CTQL tổ
chức liên kết và tác động lên
đối tượng quản lý để thực
hiện các định hướng tác
động dài hạn
Lãnh đạo tập trung vào:
•
Hiệu lực
•
Mục tiêu lâu dài
•
Con người và chất lượng
•
Phát triển một tầm nhìn được
chia sẻ.
•
Điều chỉnh con người và tầm
nhìn
•
Lôi kéo làm việc nhóm
•
Thúc đẩy và hỗ trợ
•
Lãnh đạo giỏi là làm đúng việc

cần thiết.
Quản lý tập trung vào:
•
Hiệu quả
•
Những thành tựu gần nhất
•
Khuôn khổ căn bản
•
Lập kế hoạch và ngân sách
•
Tổ chức (công việc và nguồn
lực)
•
Hành pháp
•
Giám sát
•
Quản lý giỏi là làm các công
việc đúng cách.
(Theo Bennis, 1994)
(Theo Bennis, 1994)
LÃNH ĐẠO QUẢN LÝ
1. Chỉ đạo
Xây dựng tầm nhìn & chiến lược
Nhìn ra chân trời
Lập kế hoạch & ngân sách
Nhìn vào hiện tại
2. Sắp xếp
nhân sự

XD văn hóa và giá trị chung
Giúp mọi người trưởng thành
Giảm thiểu các giới hạn
Tổ chức & bố trí nhân sự
Điều hành & kiểm tra
Tạo ra các giới hạn
3. Quan hệ
Tập trung vào con người, khích
lệ & động viên nhân viên
Dựa vào quyền lực nhân cách
chính mình
Tác nghiệp như người thầy, trợ
giúp, phục vụ
Tập trung các đối tượng: sản
xuất, bán hàng, dịch vụ
Dựa vào quyền lực chức vụ
Tác nghiệp như ông chủ
4. Phẩm chất
nhân cách
Gần gũi về tình cảm
Tinh thần cởi mở
Lắng nghe
Không tuân thủ cứng nhắc
Quan tâm đến con người
Ngăn cách tình cảm
Tinh thần chuyên gia
Yêu cầu, ra lệnh
Tuân thủ
Quan tâm đến tổ chức
5. Kết quả

Tạo ra thay đổi, thường là thay
đổi cơ bản
Duy trì ổn định
SO SÁNH LÃNH ĐẠO VÀ QUẢN LÝ TRONG 5 LĨNH VỰC QUAN TRỌNG
SO SÁNH LÃNH ĐẠO VÀ QUẢN LÝ TRONG 5 LĨNH VỰC QUAN TRỌNG
Trong các hành động sau, đâu là LĐ? Đâu là QL?
Hành động LĐ QL
Tạo kích thích cho mọi người bằng một tầm nhìn
Tạo các cơ hội cho mọi thành viên
Dự giờ giáo viên
Xác định phương hướng
Lên kế hoạch và dự thảo ngân sách
Nhấn mạnh hành động và cấu trúc
Thay đổi/ điều chỉnh các qui định của đơn vị
Đánh giá thành tích học tập của HS, SV
Động viên GV, HS tích cực
Tuân thủ các qui định của tổ chức
Phân công GV, nhân viên
Chịu trách nhiệm kiểm soát các hoạt động của tổ
chức
212121

Phân biệt khái niệm lãnh đạo
và quản lý Vi t Namở ệ
•
Lãnh đạo

Đảng

Thủ trưởng Đảng


Nội dung chủ yếu là
vạch ra chủ trương,
đường lối và phương
hướng chỉ đạo.
•
Quản lý

Nhà nước

Thủ trưởng cơ quan
Nhà nước

Nôi dung chủ yếu là
tổ chức thực hiện các
chủ trương, đường lối
đã vạch ra.
22
Văn kiện Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam
lần thứ IX ñaõ neâu:
•
“…
“…
Về cơ bản cán bộ lãnh đạo hoặc cán bộ quản
Về cơ bản cán bộ lãnh đạo hoặc cán bộ quản
lý là chỉ những người đứng đầu phụ trách một tổ
lý là chỉ những người đứng đầu phụ trách một tổ
chức, một đơn vị phong trào nào đó do bầu cử
chức, một đơn vị phong trào nào đó do bầu cử
hoặc bổ nhiệm…

hoặc bổ nhiệm…
•
Nếu nói riêng, cán bộ quản lý là chỉ những
Nếu nói riêng, cán bộ quản lý là chỉ những
người mà hoạt động nghề nghiệp của họ hoàn
người mà hoạt động nghề nghiệp của họ hoàn
toàn hay chủ yếu gắn với việc thực hiện chức
toàn hay chủ yếu gắn với việc thực hiện chức
năng quản lý, là người điều hành, hướng dẫn và
năng quản lý, là người điều hành, hướng dẫn và
tổ chức thực hiện những quyết định của cán bộ
tổ chức thực hiện những quyết định của cán bộ
lãnh đạo
lãnh đạo
”
”
•
“…
“…
Về cơ bản cán bộ lãnh đạo hoặc cán bộ quản
Về cơ bản cán bộ lãnh đạo hoặc cán bộ quản
lý là chỉ những người đứng đầu phụ trách một tổ
lý là chỉ những người đứng đầu phụ trách một tổ
chức, một đơn vị phong trào nào đó do bầu cử
chức, một đơn vị phong trào nào đó do bầu cử
hoặc bổ nhiệm…
hoặc bổ nhiệm…
•
Nếu nói riêng, cán bộ quản lý là chỉ những
Nếu nói riêng, cán bộ quản lý là chỉ những

người mà hoạt động nghề nghiệp của họ hoàn
người mà hoạt động nghề nghiệp của họ hoàn
toàn hay chủ yếu gắn với việc thực hiện chức
toàn hay chủ yếu gắn với việc thực hiện chức
năng quản lý, là người điều hành, hướng dẫn và
năng quản lý, là người điều hành, hướng dẫn và
tổ chức thực hiện những quyết định của cán bộ
tổ chức thực hiện những quyết định của cán bộ
lãnh đạo
lãnh đạo
”
”
2323

Nhà quản lý là ai ?
•
Nhà quản lý là người có trách nhiệm
phân bổ các nguồn lực, chỉ dẫn sự vận
hành của một bộ phận hay toàn bộ tổ
chức để tổ chức hoạt động có hiệu quả
và đạt tới mục tiêu đề ra.
24
25



Phân loại nhà quản lý
Phân loại nhà quản lý

Theo cấp quản lý

+ Nhà quản lý cấp cao
+ Nhà quản lý cấp trung gian
+ Nhà quản lý cấp thấp nhất

Theo phạm vi quản lý, phạm vi tác
động và ảnh hưởng của nhà quản lý
+ Nhà quản lý tổng hợp
+ Nhà quản lý theo chức năng
+ Nhà quản lý dự án