Một số giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động đấu thầu và thiết bị toàn bộ cở Công ty XNK xi măng Việt Nam

Website: Email : Tel : 0918.775.368
LỜI NÓI ĐẦU
rong chu trình của mỗi dự án đầu tư phát triển, việc xây dựng
và mua sắm trang thiết bị là một trong những khâu có tầm quan
trọng hàng đầu (bên cạnh các khâu quan trọng khác như nghiên
cứu khả thi và thẩm định tính khả thi của dự án, lựa chọn công nghệ thích
hợp và kí kết, giám sát hợp đồng chuyển giao công nghệ).
T
Để việc xây dựng và mua sắm trang thiết bị đáp ứng tốt nhất những
đòi hỏi về chất lượng, kĩ thuật, tiến độ thực hiện, để tiết kiệm chi phí và
hạn chế đến mức thấp nhất những tranh chấp có thể gây thiệt hại về vật
chất và phương hại uy tín của các bên hữu quan, phương pháp đấu thầu
Quốc tế theo các chuẩn mực thông dụng trên trường quốc tế ngày càng tỏ
ra có ưu điểm và được áp dụng rộng rãi.
Với tính chất là một phương pháp phổ biến và có hiệu quả cao, đấu
thầu quốc tế ngày càng được nhìn nhận như một điều kiện thiết yếu để
đảm bảo thành công cho các nhà thầu dù họ thuộc khu vực nhà nước hay
tư nhân, dù họ đầu tư trong nước hay đầu ttư ở nước ngoài. Đương nhiên
trong bối cảnh đó, các nhà thầu xây dựng, các nhà thầu cung ứng thiết bị
càng không thể không áp dụng phương pháp đấu thầu quốc tế nếu họ
muốn giành được các hợp đồng đáng kể từ các dự án đầu tư tầm cỡ.
Tuy nhiên, ở Việt Nam nói chung cũng như ở Công ty Vinacimex
(Công ty xuất nhập khẩu xi măng Việt Nam) nói riêng thì việc áp dụng
phương thức đấu thầu quốc tế trong mua sắm máy móc, thiết bị còn là
điều hết sức mới mẻ. Nhưng trong những vừa qua và những năm tới nhu
cầu mua sắm thiết bị tăng nhanh do đó việc hoàn thiện phương thức và
nâg cao chất lượng mua sắm là rất cần thiết, do đó sau khi khảo sát thực
tế hoạt động nhập khẩu và việc áp dụng phương thức đấu thầu Quốc tế
trong mua sắm thiết bị ở Công ty VINACIMEX, em đã quyết định chọn
Website: Email : Tel : 0918.775.368
đề tài: “Một số giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động đấu thầu quốc tế

về thiết bị toàn bộ ở Công ty xuất nhập khẩu xi măng Việt Nam –
VINACIMEX” làm luận văn tốt nghiệp.
Luận văn này gồm 3 chương:
Chương I : Những vấn đề chung về đấu thầu và đấu thầu Quốc
tế.
Chương II: Phân tích thực trạng việc vận dụng phương thức đấu
thầu quốc tế trong nhập khẩu thiết bị toàn bộ ở Công ty XNK xi măng
Việt Nam.
Chương III: Một số giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động đấu thầu
Quốc tế ở Công ty XNK xi măng Việt Nam.
Website: Email : Tel : 0918.775.368
CHƯƠNG I
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ ĐẤU THẦU QUỐC TẾ
I. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ ĐẤU THẦU VÀ ĐẤU THẦU
QUỐC TẾ.
1. Quá trình hình thành và phát triển phương thức đấu thầu ở Việt
Nam.
Phương thức đấu thầu ra đời trên cơ sở của phương thức bán đấu giá.
Nó được nghiên cứu và áp dụng ở nhiều nước trên Thế giới, đặc biệt là những
nước có nền kinh tế phát triển.
Vào cuối những năm 30, đầu những năm 40 cùng với sự phát triển cuẩ
thị trường kinh tế tư bản trên nhiều lĩnh vực, đòi hỏi hình thức đấu giá cũng
phải áp dụng rộng rãi. Nhưng bán đấu giá chưa có đủ cơ sở để thực hiện trong
lĩnh vực có đặc thù riêng như: chuyển giao công nghệ, xây dựng cơ bản, mua
sắm trang thiết bị,... do vậy mà đấu thầu đã ra đời. Đấu thầu ra đời và được áp
dụng là một tất yếu khách quan.
Những năm gần đây, với chính sách đổi mới của Đảng và Nhà nước,
việc chuyển từ cơ chế tập trung quan liêu bao cấp sang cơ chế thị trường có
sự điều tiết của Nhà nước, cùng với xu thế hội nhập nền kinh tế Thế giới, đa
phương hoá, đa dạng hoá phát triển kinh tế, như một tất yếu khách quan, hoạt

động đầu tư cũng trở nên sôi động, và hình thành trên thị trường rộng lớn, đòi
hỏi nhu cầu rất khắt khe cả về trình độ khoa học kỹ thuật, con người và tài
chính.
Đứng trước sự chuyển đổi cơ chế kinh tế, nhằm khắc phục những tồn
tại của phương thức tự làm và giao thầu đã sử dụng trước đây, với mục đích
phát triển toàn diện nền kinh tế, tháng 8 năm 1988, trong quyết định
217/HĐBT có đưa ra một số qui định về đấu thầu, nhưng không có văn bản
Website: Email : Tel : 0918.775.368
hướng dẫn cụ thể nên hiệu quả của việc thực hiện chế độ đấu thầu lúc đó là
không đáng kể.
Sau đó, ngày 30 tháng 10 năm 1994, Chính phủ ra quyết định số
177/CP về quản lý đầu tư và xây dựng cơ bản thay cho quyết định số 385/CP
cũ. Trong quyết định 177/CP có ghi rõ “Những dự án có vốn đầu tư từ 500
triệu đồng trở lên đều phải tổ chức đấu thầu”và hiện nay là Nghị định 43/CP
ngày 16/7/1996 về việc ban hành Qui chế đấu thầu.
Như vậy phương thức đấu thầu đi vào nước ta như một tất yếu khách
quan bởi trong cơ chế thị trường, mọi hoạt động đều không thể thiếu yếu tố
cạnh tranh, có cạnh tranh thì mới thúc đẩy được mọi ngành, mọi đơn vị kinh
tế cơ sở phát triển, cạnh tranh trên thị trường đầu tư lại càng cần thiết. Đấu
thầu đã, đang và sẽ là phương thức cần phải được nghiên cứu, hoàn thiện và
thực hiện cùng với sự chuyển đổi và đi lên với các ngành kinh tế của cả nước.
2. Các quan niệm về đấu thầu và đấu thầu quốc tế trong việc mua
sắm thiết bị hàng hóa
2.1. Các quan niệm về đấu thầu
Đấu thầu nói chung là một phạm trù kinh tế, nó gắn liền với sự ra đời
của sản xuất và trao đổi hàng hoá, không có sản xuất và trao đổi hàng hoá thị
không có đấu thầu.
Đấu thầu ở dạng giản đơn - bán đấu giá, là cách làm thông thường có
lợi về giá cho người bán. Tức là người có hàng đem bán trên thị trường thu
được lợi nhuận là cao nhất đối với hàng hoá đó.

Đứng ở mỗi góc độ khác nhau người ta có những quan niệm khác nhau
về đấu thầu.
- Quan niệm của chủ đầu tư: Đấu thầu là hình thức mở ra cho các công
ty cạnh tranh với nhau. Nó là một hình thức kinh doanh dựa vào tính chất
cạnh tranh công khai của thị trường. Bởi không có cạnh tranh thì không thể có
đấu thầu và cũng không cần đến đấu thầu.
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Ở nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung thị không có cạnh tranh nên
không có đấu thầu. Trong hoạt động kinh tế mọi ngành kinh tế đều thực hiện
nhiệm vụ kế hoạch hoá Nhà nước theo chỉ thị của trên đưa xuống. Còn ở nền
kinh tế thị trường, nơi quy luật cạnh tranh chi phối mọi hoạt động kinh doanh
thì đấu thầu là một hình thức kinh doanh rất phổ biến, nhất là trong các hoạt
động kinh doanh lớn.
Như vậy theo quan niệm của chủ đầu tư thì đấu thầu chỉ tồn tại và phát
triển trong nền kinh tế thị trường, ở đó là nơi các quy luật được diễn ra đúng
bản chất của nó.
- Quan điểm của nhà thầu: “Đấu thầu ít nhiều mang tính cờ bạc”.
Đã nói đến “cờ bạc” thì bao giờ cũng có kẻ thắng người thua, ở đây đấu
thầu cũng được các nhà thầu hiểu như vậy. Bởi: đôi khi các nhà thầu thắng
cuộc trong khi cho rằng giá của mình khá thấp, đôi khi lại thất bại khi nghĩ
rằng giá của mình quá cao. Khi đã dành được hợp đồng nhà thầu thường đưa
ra các yêu sách đòi hỏi để bảo đảm lợi nhuận thực tế cao vì giá dự thầu dựa
trên cơ sở dự toán thấp. Vì vậy không có gì ngạc nhiên khi vấn đề tham dự
đấu thầu đã hấp dẫn việc điều tra nghiên cứu của chính các công ty dự thầu
cũng như nhiều học giả khác.
2.2. Đấu thầu Quốc tế mua sắm thiết bị là gì
Đấu thầu mua sắm thiết bị trước hết là phương thức cạnh tranh trong
việc cung cấp thiết bị và các dịch vụ nhằm lựa chọn đơn vị nhận thầu đáp ứng
được yêu cầu đặt ra của chủ đầu tư trong việc mua sắm trang thiết bị với chi
phí thấp nhất.

Đấu thầu mua sắm thiết bị là việc dựa trên tài liệu mời thầu do chủ đầu
tư biên soạn để các nhà thầu cạnh tranh dành các hợp đồng cung cấp thiết bị
và dịch vụ. Có nghĩa là chủ đầu tư muốn mua được cái mình cần với giá rẻ
nhất. Điều đó cũng có nghĩa là nhà thầu phải bán với giá phải chăng, do đó có
lợi cho chủ đẩu tư, đồng thời dù muốn hay không nhà thầu có được họp đồng
Website: Email : Tel : 0918.775.368
cũng phải thoả mãn được mục đích của mình về lợi nhuận, uy tín, việc làm,
kinh nghiệm.
Vậy, đấu thầu Quốc tế nói chung và đấu thầu mua sắm thiết bị nói riêng
là hình thức đấu thầu mở ra cho các công ty trong và ngoài nước tham gia và
cạnh tranh với nhau trong việc cung cấp và dịch vụ, hàng hoá, ... theo yêu cầu
của chủ đầu tư.
3. Phân loại đấu thầu quốc tế
Căn cứ vào mục đích đấu thầu, Qui chế đấu thầu (ban hành kèm theo
Nghị định 43/CP - ngày 16/7/96 của chính phủ nước Cộng hoà xã hội chủ
nghĩa Việt nam) phân loại đấu thầu gồm bốn loại:
- Đấu thầu mua sắm vật tư, thiết bị.
- Đấu thầu tuyển chọn tư vấn.
- Đấu thầu xây lắp.
- Đấu thầu dự án.
Để tuyển chọn được các nhà thầu có khả năng đáp ứng yêu cầu công
trình, chủ đầu tư có thể lựa chọn một trong các hình thức đấu thầu sau:
4. Các hình thức đấu thầu quốc tế và các phương thức áp dụng
4.1. Các hình thức đấu thầu Quốc tế.
Có ba hình thức đấu thầu cạnh tranh Quốc tế:
4.1.1. Đấu thầu tổng thể (rộng rãi).
Đấu thầu tổng thể là hình thức không hạn chế số lượng nhà thầu tham
gia. Bên mời thầu thông báo công khai trên các phương tiên thông tin đại
chúng và ghi rõ các điều kiện, thời gian dự thầu. Đối với những gói thầu lớn
phức tạp về công nghệ và kỹ thuật, bên mời thầu phải tiến hành sơ tuyển để

lựa chọn nhà thầu có đủ tư cách và năng lực tham dự đấu thầu.
Phương thức này có một số lợi thế:
Website: Email : Tel : 0918.775.368
- Do thông báo mời thầu được thông báo công khai do đó tất cả những
ai muốn tham gia đều có quyền tham dự, như vậy nó bảo đảm sự tham gia tối
đa và do đó là cạnh tranh tối đa.
- Nó cho phép các lực lượng của thị trường tham gia tự do.
- Gắn liền với các nguyên tắc và qui chế có sẵn bảo đảm cho một quyết
định mua bán công bằng.
- Không có sự ưu ái và loại bỏ được đặc ân và sự mất công bằng.
- Có thể bảo vệ cho những người có liên quan trong các hoạt động mua
sắm khỏi các áp lực và chỉ trích.
Tuy vậy, phương thức này có một số bất lợi:
- Việc áp dụng phương thức này sẽ tiêu tốn khá nhiều thời gian và
trong tình hình thị trường tăng giá sẽ không đảm bảo cho một sự mua sắm tốt
nhất.
- Việc xem xét và loại bỏ các đơn hàng không phù hợp gây lãng phí
nguồn lực.
- Không đảm giá hợp lý nhất ở một thị trường độc quyền với giá cao
hoặc đấu thầu thông đồng.
Do có các bất lợi này, phương thức đấu thầu rộng rãi là phù hợp nhất
đối với các sản phẩm đã được tiêu chuẩn hoá dó thị trường đã xác lập, với số
lượng nhà cung cấp lớn.
4.1.2. Đấu thầu hạn chế hoặc có sự lựa chọn.
Để tránh các đơn dự thầu không đáng xem xét, người ta đã sử dụng hệ
thống đấu thầu hạn chế. Đây là hình thức đấu thầu mà bên mời thầu chỉ gửi
thư mời thầu tới một số nhà cung cấp có tiềm năng đã được chọn lọc.
Có hai cách trong phương thức đấu thầu chọn lọc :
* Có sự phân loại trước.
Các phương thức này dựa trên sự mở rộng danh sách của những người

cung cấp thông qua thủ tục phân loại trước. Một tổ chức mua sắm sử dụng
Website: Email : Tel : 0918.775.368
một phương tiện quảng cáo mời tất cả những người quan tâm đăng kí với tư
cách là những người cung cấp có tiềm năng đối với một sản phẩm cụ thể
(hoặc một nhóm sản phẩm). Thủ tục yêu cầu rằng tất cả những người có liên
quan được liệt kê hoặc đăng kí với một cơ quan mua săms, điền vào mẫu
được làm sẵn đã mô tả nhằm lấy ra tất cả các thông tin, như vậy (với sự giúp
đỡ của các chứng từ xác minh ) tạo khả năng cho tổ chức mua đánh giá khả
năng cung cấp của các hãng và các giấy tờ liên quan đến uy tín. Chỉ có những
người gửi đơn được đánh giá đủ khả năng theo hệ thống này mới được đăng
kí hoặc ghi tên là đủ tư cách để dến đấu thầu sau naỳ đối với một sản phẩm
được đưa ra.
* Không có sự phân loại trước.
Một đại lí có thể quyết định không thông qua các thủ tục phân loại
trước để mở rộng danh sách các nhà cung cấp có khả năng.Có thể xây dựng
một danh sách như vậy, đặc biệt đối với những việc mua sắm một lần hoặc
không lặp lại, sử dụng một trong các phương thức sau: khảo sát thị trường
cung cấp của chính họ, hoặc các hồ sơ trước đây; liên hệ với những người
mua sản phẩm tương tự; xem xét các tạp chí kĩ thuật; thông qua sự giúp đỡ
của các tổ chức dịch vụ tư vấn chuyên môn hoá trong lĩnh vực đó.
Mục đích của hệ thống đấu thầu hạn chế là nhằm chọn lọc những nhà
thầu có đủ khả năng thực hiện hợp đồng nếu họ được chọn trên cơ sở so sánh
các đơn dự thầu khác nhau. Mục đích của người mua trong quá trình lựa chọn
trước là được tự thoả mãn khả năng đó.
Điều này được thực hiên thông qua khảo sát và đánh giá đối với một
người cung cấp dựa trên:
- Số liệu về kết quả hoạt động trước đó.
- Năng lực của nhân công có kĩ thuật.
- Khả năng /phương tiện sản xuất.
- Năng lực quản lí.

Website: Email : Tel : 0918.775.368
- Khả năng tài chính.
4.1.3 Đấu thầu riêng lẻ (chỉ định thầu).
Có các sản phẩm mà chỉ có một nhà cung cấp. Trong tình huống như
vậy thông qua đấu thầu hạn chế hay rộng rãi sẽ gây lãng phí công sức. Đơn
đặt hàng các phụ tùng thay thế một thiết bị đang có thông thường sẽ đưa tới
người cung cấp ban đầu thiết bị đó... Tương tự đối với các sản phẩm có quyền
sở hữư công nghiệp hoặc quy trình được cấp bằng sáng chế, thì người mua
cần tiếp xúc với chính người cung cáp của sản phẩm hoặc công nghệ đó.
Trong tình huống như vậy, người mua chỉ kí phhát một giấy mời thầu cho một
nhà cung cấp độc quyền.
Thực chất, đó là một phương thức mua sắm, nó tương tự các phương
thức mua sắm thông qua thương lượng. Do vậy, giá sẽ được thương lượng sau
khi nhận được đơn dự thầu của nhà cung cấp.
Ở Việt nam, theo điều 3- Quy chế đấu thầu - quy định về hình thức lựa
chọn nhà thầu có nêu ba hình thức, thì ngoài hai hình thức thông thường là
đáu thầu mở rộng và đấu thầu hạn chế còn có hình thức chỉ định thầu. Đây là
hình thức mà người mua cũng chỉ thương thảo hợp đồng với một nhà thầu
(giống như hình thức đấu thầu riêng lẻ theo thông lệ Quốc tế), tuy nhiên nhà
thầu này phải do người có thẩm quyền quyết định đầu tư chỉ định, nếu không
đạt yêu cầu mới thương thảo với nhà thầu khác.
Hình thức chỉ định thầu chỉ được áp dụng với các dự án có tính chất
nghiên cứu, thử nghiệm; cấp bách do thiên tai địch hoạ; bí mật quốc gia, an
ninh quốc phòng; một số dự án đặc biệt do Thủ tướng Chính phủ cho pháp;
các dự án hoặc gói thầu có trị giá nhỏ hơn 500 triệu đồng.
4.2.Các phương thức áp dụng. (theo Quy chế đấu thầu của Việt Nam)
4.2.1. Đấu thầu một túi hồ sơ (một phong bì).
Khi dự thầu theo phương thức này, nhà thầu cần nộp những đề xuất về
kĩ thuật, tài chính, giá cả và những điều kiện khác trong một túi hồ sơ chung.