Quy ước vẽ bánh răng trong cơ khí

Bắc ninh 12. 2007
Ngờibiênsoạnvàthựchiện:TrầnThanhBình

TrờngTrungCấpNghềCơĐiệnvàXâyDựngBN
Môn học Vẽ Kỹ Thuật


6.2. vẽ quy ớc bánh răng
Bộ truyền
động
bánh răng
6.2.1. Khái niệm chung
Để truyền chuyển động giữa hai trục ng ời ta th ờng dùng
các ph ơng pháp sau :
- Truyền động bánh đai.
- Truyền động bánh xích.
- Truyền động bánh răng.
- Truyền động bánh ma sát.
Bánh răng là Chi tiết có răng dùng để truyền
chuyển động quay giữa các trục bằng sự ăn
khớp lần l ợt giữa các cặp răng.
Vậy Bánh răng là gì ?
Khái niệm Bánh răng

6.2.2. Các loại bánh răng th ờng dùng
1. Phân loại bánh răng theo vị trí t ơng đối giữa các
trục
- Bánh răng trụ : Là loại bánh răng dùng để truyền
chuyển động giữa hai trục song song.

B¸nh r¨ng trô cì lín

Vµnh r¨ng trong
Vµnh r¨ng trong
- B¸nh r¨ng c«n : Lµ lo¹i b¸nh r¨ng dïng ®Ó truyÒn
chuyÓn ®éng gi÷a hai trôc c¾t nhau. Th êng hai trôc
vu«ng gãc víi nhau.
- B¸nh vÝt vµ trôc vÝt : Lµ lo¹i b¸nh r¨ng dïng ®Ó truyÒn
chuyÓn ®éng gi÷a hai trôc chÐo nhau
2. Ph©n lo¹i theo cÊu t¹o cña r¨ng :
Gåm cã r¨ng th¼ng, r¨ng nghiªng, r¨ng ch÷ V,
r¨ng cong…
3. Ph©n lo¹i theo biªn d¹ng r¨ng :
Gåm cã r¨ng th©n khai, r¨ng Xicl«it, cung trßn …

6.2.3. C¸c th«ng sè cña B¸nh r¨ng trô.
XÐt mét b¸nh r¨ng trô r¨ng th¼ng , ta cã:
d
a
d
f
h
a
P
U
t
S
t
h

f
h
d
1.Vßng ®Ønh.
Vßng ®Ønh lµ ®
êng trßn ®i qua
®Ønh r¨ng. § êng
kÝnh vßng ®Ønh
ký hiÖu lµ d
a.
2.Vßng ®¸y
Vßng ®¸y lµ ® êng
trßn ®i qua ®¸y
r¨ng. § êng kÝnh
vßng ®Ønh ký
hiÖu lµ d
f

d
a
d
f
h
a
P
U
t
S
t
h

f
h
d
Vòng chia là đ ờng tròn tiếp xúc với một đ ờng
tròn t ơng ứng của bánh răng khác, khi hai bánh răng này
ăn khớp với nhau. Đ ờng kính vòng chia ký hiệu là d.
4. Số răng
Là số răng của
bánh răng. Số
răng ký hiệu là Z
3.Vòng chia.
5. B ớc răng
Là độ dài cung
giữa hai Prôfin
cùng phía của
hai răng kề nhau
đo trên vòng
chia. Ký
hiệu là P.

d
a
d
f
h
a
P
U
t
S

t
h
f
h
d
Mô đun là tỉ số P/ , là thông số quan
trọng nhất của bánh răng.
6.Mô đun.
Tất cả các thông số
khác đều phụ thuộc
vào mô đun, Hai
bánh răng muốn ăn
khớp với nhau thì
Mô đun phải bằng
nhau. Mô đun ký
hiệu là m
P

Z
d =
P

= m
đặt

d
a
d
f
h

a
P
U
t
S
t
h
f
h
d
Là khoảng cách
h ớng tâm giữa
vòng đỉnh và
vòng chia. Ký
hiệu là h
a
Chiều cao răng chia làm hai phần:
- Chiều cao đầu răng:
Là khoảng cách h ớng
tâm giữa vòng chia và
vòng đáy. Ký hiệu là h
f
- Chiều cao chân
răng
Chiều cao răng là khoảng cách h ớng tâm
giữa vòng đỉnh và vòng đáy. Chiều cao răng ký hiệu là h.
7. Chiều cao răng:

d
a

d
f
h
a
P
U
t
S
t
h
f
h
d
Lµ ®é dµi cung trßn gi÷a hai pr«fin cña mét r¨ng
®o trªn vßng chia. Ký hiÖu lµ S
t
.
8. ChiÒu dµy r¨ng.
9. ChiÒu réng
r∏nh r¨ng.
Lµ ®é dµi
cung trßn ®o
trªn vßng
chia cña mét
r∏nh r¨ng. Ký
hiÖu lµ U
t
.

Mối liên hệ giữa các thông số của Bánh răng

* h
a
= m
* h
f
= 1,25m
* h

= 2,25m
* d

= m.Z
* d
a
= m(Z+2)
* d
f
= m(Z-2,5)
* P

= .m
* S
t
=P/2= .m/2
*U
t
=P/2= .m/2
Bài tập 1.( Nhóm 1)
Hy tính các thông số của bánh
răng có Mô đun m = 6. Z = 50.

Bài tập 2. ( Nhóm 2 )
Hy tính các thông số của bánh
răng có đ ờng kính vòng đỉnh bằng
110mm, Z = 20.
Bài tập 3. ( Nhóm 3 )
Hy tính các thông số của bánh
răng có Mô đun m = 5mm, Z = 12.

6.2.4. Quy ớc vẽ bánh răng trụ
TCVN 13-78 quy định cách vẽ quy ớc bánh răng trụ nh
sau:
- Vòng đỉnh và đ ờng sinh mặt trụ đỉnh răng vẽ bằng
nét liền đậm.
- Vòng chia và đ ờng sinh mặt trụ chia vẽ bằng nét
chấm gạch mảnh.

Quy ớc vẽ bánh răng trụ
- Không vẽ vòng đáy và đ ờng sinh
mặt trụ đáy trên hình chiếu
- Trên hình cắt dọc của bánh răng,
các răng coi nh không bị cắt và đ
ờng sinh mặt trụ đáy răng vẽ bằng
nét liền đậm.

Quy íc vÏ b¸nh r¨ng trô
- Khi cÇn thÓ hiÖn r¨ng nghiªng, r¨ng
ch÷ V, trªn h×nh chiÕu cña b¸nh r¨ng
vÏ ba nÐt liÒn m¶nh theo h íng
nghiªng cña r¨ng .

- Trong hình biểu diễn một cặp bánh răng trụ
ăn khớp, Hai vòng chia vẽ tiếp xúc nhau, còn
hai đ ờng đỉnh răng vẽ bằng nét liền đậm( Kể
cả trong vùng ăn khớp) .
Bánh
răng
chủ
động
Bánh
răng
bị
động

- Hình biểu diễn trên mặt phẳng song song với trục
bánh răng th ờng là hình cắt, tại khu vực ăn khớp
răng của bánh răng chủ động quy ớc là che khuất
bánh răng bị động, do đó đ ờng đỉnh răng của bánh
răng chủ động vẽ bằng nét liền đậm, đ ờng đỉnh răng
của bánh răng bị động vẽ bằng nét đứt.
Bánh
răng
chủ
động
Bánh
răng
bị
động

6.2.5. Trình tự vẽ bánh răng trụ
B ớc1.Tính toán các thông số của bánh răng trụ.

B ớc 2.Vẽ các đ ờng trục,
đ ờng tâm của các hình
biểu diễn.
B ớc 3.Vẽ một hình chữ
nhật, một cạnh bằng
8.m, một cạnh bằng đ
ờng kính vòng đỉnh d
a

trong đó m là mô đun
của bánh răng
B ớc 4.Vẽ một đ ờng
tròn nét liền đậm, đ ờng
kính d
a
.
b= 8.m
d
a
d
a

B ớc 5.Vẽ một đ ờng
tròn nét chấm gạch
mảnh, đ ờng kính vòng
chia d.
B ớc 6.Vẽ lỗ lắp trục
có rnh then, các kết
cấu khác nếu có.
B ớc 7.Vẽ hình cắt dọc

bánh răng, gạch mặt
cắt.
B ớc 8. Kiểm tra và hoàn
chỉnh bản vẽ.
b= 8.m
d
a
d
a
d
d
f
- Thùc hµnh vÏ b¸nh r¨ng trô r¨ng th¼ng.
H∏y vÏ b¸nh r¨ng trô r¨ng th¼ng cã m«
®un m = 5, sè r¨ng Z = 16.
b=8.m
d
a
d
a
d
d
f
TÝnh to¸n
m = 5
Z = 16
d = 80
d
a
= 90

d
f
= 67,5
h = 11,25
h
a
= 5
h
f
= 6,25