i
B K HO
HC VIN CHÍNH SÁCH VÀ PHÁT TRIN
Trí Tuệ Và Phát Triển
KHÓA LUN TT NGHIP
tài:
MT S GII PHÁP GÓP PHN PHÁT TRIN
HIU QU H THNG CNG BIN VIT NAM
ng dn : TS. Lê Kim Chi
Sinh viên thc hin : Nguy
Khóa : I
Ngành : Kinh t
Chuyên ngành : Quy hoch Phát trin
HÀ NI
ii
LI CAM
Trong quá trình làm khóa lun tt nghi i s ng dn ca
T ng khoa Quy hoch phát trin, Hc vin Chính
sách & Phát trin,
- Tôi hoàn toàn không sao chép y nguyên ca m tài nào
- Tt c các s liu và tài liu thu thu trung thc. Khi
trích du có chú thích ngun c th.
- Nu khóa lui khác làm tôi
xin hoàn toàn chu trách nhing và pháp lut.
Hà Ni ngày 20 tháng
Sinh viên
Nguy
iii
LI C
c tiên tôi xin gi li cn Hc vin Chính
sách & Phát trin n bó vi tôi suc va qua.
ng hc tp và rèn luyn mc hc chuyên ngành yêu
thích, tham gia các hong tp thc quen bit vi nhiu bn bè
mc bi là s dìu dt tn tình ca các thy cô trong Hc
vin, thc s ng thành lên rt nhiu c v kin th
nhc t.
Tôi xin gi lc nhn T.S. Lê Kim Chi trong quá
trình làm khóa lu ng d tôi hoàn thành
khóa lun mt cách tp.
Gi ln bn bè trong l
ng b tôi trong quá trình hc tp tng
và quá trình thc hin khóa lun.
Và ngung viên tinh thn không th thi
tôi c gt qua nhng tháng ngày vt v trong quá trình hc tp 4
i Hc vii gian tôi thc hin khóa lun này.
Trong sâu thm, tôi luôn có lòng bii v
Xin chúc Hc vin ngày càng phát trii ca nó.
Xin chúc các thy cô trong Hc vin di dào sc khe, công tác tt và
luôn có nhng nim vui trong cuc sng.
Xin chúc các bn t trong công vic và cuc sc
bit gi l n các bn sinh viên khóa I ca Hc vin sau khi ra
ng s gc nhiu thành công.
Mt c gng, tuy nhiên do có nhng hn ch c v ch
quan và khách quan nên khóa lun ca tôi còn nhiu thiu sót. Mong thy
cô và các b khóa lun cc hoàn thi
Xin chân thành c
iv
MC LC
M U 1
1. 1
2. 2
3. 2
4. ng nghiên c 3
4.1. 3
4.2. 3
5. u 3
5.1. ng kê, thu th liu th cp 3
5.2. i, so sánh chéo 3
5.3. 4
5.4. ng hp 4
6. Kt cu ca khóa lun 4
LÝ LUN VÀ THC TIN V
CNG BIN 5
1.1. lý lun 5
1.1.1. Cng bin và phân loi cng bin 5
1.1.1.1. ng bin 5
1.1.1.2. Phân loi cng bin 6
1.1.2. 7
1.1.3. Các nhân t ch yu cu thành nên cng bin 9
1.1.4. Hong ca cng bin 10
1.1.4.1. c 10
1.1.4.2. t lin 11
1.1.4.3. Các hong chung 12
1.1.5. Các nhân t quy n s hình thành và phát trin
cng bin 13
1.1.5.1. V u kin t nhiên 13
1.1.5.2. Quan h c, khu vc và quc t 14
v
1.1.5.3. S phát trin kinh t trong vùng và các vùng lân cn 15
1.1.5.4. Kinh t 15
1.1.5.5. 15
1.1.6. 16
1.1.6.1. 16
1.1.6.2. i vi chuyn du kinh t 17
1.1.7. Phát trin hiu qu h thng cng bin 19
1.2. Thc tin phát trin h thng cng bin ca mt s quc gia trên
th gii 20
1.2.1. Trung Quc 20
1.2.2. Singapore 21
1.2.3. Châu Âu 22
1.2.4. Bài hc kinh nghim cc 24
C TRNG PHÁT TRIN CA H THNG CNG
BIN VIN HIN NAY 26
2.1. Ti mnh ca Vit Nam trong phát trin h thng cng
bin26
2.1.1. V v u kin t nhiên 26
2.1.2. V kinh t xã hi 28
2.2. Thc trng ca h thng cng bin Vit Nam hin nay 30
2.2.1. Phân loi h thng cng bin Vit Nam 30
30
2.2.1.2. Ma phân loi cng bin Vit Nam 32
2.2.1.3. 33
34
2.2.3. Tình tr vt cht, k thut 36
2.2.4. Thc trc bc d và thông qua hàng hóa 37
2.2.5. Hin tr h tng b vi h thng cng 41
2.2.6. Ngun nhân l qun lý 41
2.2.6.1. Ngun nhân lc 41
vi
qun lý 44
2.2.7. Hin trng chính sách phát trin h thng cng bin 44
thc trng h thng cng bin Vit Nam hin
nay47
2.2.8.1. Nhng thành qu c 47
2.2.8.2. Hn ch 50
56
T S GII PHÁP GÓP PHN PHÁT TRIN HIU
QU H THNG CNG BIN VIT NAM 59
3.1. Mc ng phát trin h thng cng bin Vit Nam
m nhìn 2050 59
3.1.1. 59
3.1.1.1. Mc tiêu chung 59
3.1.1.2. Các mc tiêu c th 59
3.1.2. ng phát trin 60
3.2. Mt s gii pháp góp phn phát trin hiu qu h thng cng bin
Vit Nam 61
3.2.1. 61
3.2.1.1.
61
3.2.1.2. 64
3.2.1.3. 65
3.2.1.4. 65
3.2.2. 66
3.2.3. Phân cp qun lý 71
3.2.4. Hp tác quc t trong phát trin và khai thác cng bin 72
3.2.5. Phát trin ngun nhân lc 73
75
75
3.2.6.2. Gii pháp phát trin vn tc 76
vii
78
79
80
ASEAN
Hip h
FDI
c tic ngoài
FILP
GTVT
Giao thông vn ti
GSO
Tng cc Thng kê
JICA
p tác quc t Nht Bn
DWT
Trng ti tng cng (ti)
ODA
H tr phát trin chính thc
USD
VINALINES
Tng công ty Hàng hi Vit Nam
VINAMARINE
Cc Hàng hi Vit Nam
VINASHIN
Tp tàu thy Vit Nam
VITRANSS
D án chic phát trin Giao thông vn
ti Vit Nam
VIWA
Cng sông Vit Nam
TEU
a hàng c container hóa
i mt container tiêu chun 20 ft
(dài) × 8 ft (rng) × 8,5 ft (cao)
WTO
T chi th gii
TPHCM
Thành ph H Chí Minh
UBND
y ban nhân dân
2.1: D
TTg
2011 (phân theo
3.2
Nam
3.3
2011
.1:
1
M U
1.
Th k c gi là th k cc gia có
biu có ching ra bin. Nn kinh t th gii ngày càng hi
nhp sâu ri phi vn chuyn mng hàng hóa vô cùng ln
i, giao di trên phm vi toàn cu. Cng bii
là tt yu trong quá trình phát trin kinh t ca các quc gia có bin nhm
y nn kinh t phát triu kin không th thi phát
trin kinh t bin kinh t - xã hi nói chung.
Vi khong 3260 km b bin trài dài t bc vào nam, vùng thm lc
a rng ln khong 1 triu km² vi nhi sâu
lc bit v a lý b bin cc ta gn vi tuyng hàng
hi quc t - tuyng vn chuyn khong hàng hóa toàn
c t Nam có ti t ln trong vic phát trin kinh t
bin ti bin. Hin ti, vn ti bin vn là ngành vn ti
quan trng vào bc nht cc, chi gi vi
khong 90% khng hàng hóa trong vii quc t
và có t ng hàng n 8 9%. Các cng bin có
kh ng hàng hóa thông qua ln nh u nm khu vc châu Á
c ta có mt ti y, th bin tim
a bin thành hin thc ca nhng li ích kinh t, xã hi, chính tr,
quân su không h d i mi
và hi nhp cc ta g
nh là phi phát trin kinh t bin, quay mt
ra biy rngn nhn thc vai trò
ca bin và nhng li ích to ln mà bin mang li cho quc gia.
Phát tri h tng bic phát trin h thng cng
bin phi quyt, phát trin h thng cng bin ph
2
c m phc v cho phát trin kinh t xã hi c
ca vùng, ca c c và song song v c hin chi c an
ninh quc phòng. Hin t ch phát trin h thng
cng bi m nhìn m r
trên thc t vn còn tn ti nhiu bt cp. Tình tra tha va thi
trong h thng cng bin, vii không có trng tâm, trng
m, có quá nhiu c c c c sâu, cng có
quy mô quc tin lc ca qu
t di th v bim gi.
Xut phát t vic nghiên cu nhng hn ch ca vic phát trin h
thng cng bin Vit Nam hin nay. Tôi xin ch tài cho khóa lun tt
nghip ca mình là Mt s gii pháp góp phn phát trin hiu qu h
thng cng bin Vit Nam. Vi mc tiêu xem xét vai trò ca h thng
cng bin, thc trng ca h thng cng bin Vit Nam hi t
ra mt s gii pháp i góc nhìn có hn ca mt sinh viên góp phn
phát trin h thng cng bin Vit Nam ngày càng hiu qu
2.
3. N
-
-
-
3
4. ng nghiên c
4.1.
H thng cng bin Vit Nam t 2005 n 2010.
4.2.
- Phm vi v mt không gian: nghiên cn hình mt s cng bin tiêu
biu tri dài trên ba min Bc, Trung, Nam ca c c.
- Phm vi v mt th n t 2005
n 2010, m rng phm vi thn thm nghiên cu.
5. u
5.1. ng kê, thu thp s liu th cp
5.2. i, so sánh chéo
i, so sánh chéo tìm ra xu th, nhu cu
phát trin cng bi
4
5.3.
T nha các chuyên gia v các mt, các
c ca vic phát trin h thng cng bin.
5.4. ng hp
6. Kt cu ca khóa lun
Ngoài phn m u và phn kt lun, khóa lun bao g
c kt c
lý lun và thc tin v cng bin
c trng ca h thng cng bin Vit Nam hin nay
t s gii pháp góp phn phát trin hiu h
thng cng bin Vit Nam
5
LÝ LUN VÀ THC TIN V
CNG BIN
1.1. lý lun
1.1.1.
1.1.1.1. ng bin
Có rt nhi cng bi tài này tôi
ltheo -
CP.
-
, c
á
.
6
ng, cng có nhm ni chung vc
vn tng bng st và do vy cng bin
cung cp nhng dch v tip n m hi i, cng bin
không phm cui hoc kt thúc ca quá trình vn tm
trung chuyn hàng hoá và hành khách. Nói cách khác, ct mt
xích trong dây chuyn vn ti.
1.1.1.2. Phân loi cng bin
a) ng qun lý
Hin ti trên th gii có 4 loi hình cng bin phân theo hình thc
Cc, cng công cng: là nhng cc qun lý
và s dng vào mn kinh t - xã hi cc.
Cn lý: là nhng cc
trao quyn qun lý, s dng ch yu cho mn kinh t xã
hi n.
Cng t ch: là cng mà c ch ng kt cu h
tng, pht b và khai thác s m nhim.
C nhng c ng và qun lý, s
dng nhm mc v cho hong kinh t ca t ch
b) Phân theo cách thc s dng
Cng tng hp c gia): là các ci
giao nhn nhiu loi hàng hoá. Cng tng hc chia làm 3 loi: cng
loi A hay còn gi là các cc sâu, cng loi B, cng loi C.
Cng chuyên dng: là các cng giao nhn ch yu mt loi hàng hoá
c v ng riêng bit (cung cp
nguyên liu, phân phi sn phm ca nhà máy hoc các khu công nghip
7
dch v sa cha tàu thuy m cng chuyên dng hàng ri,
cng chuyên dng du, cng chuyên dng công nghip.
Cng chuyn tàu quc t: là nhng cng chuyên làm nhim v
chuyn tàu hoc trung chuyn hàng quc t và mt phn nh ng hàng
giao nhn na.
c)
Cng bin loi I là cng bic bit quan trng có qui mô ln, phc
v cho vic phát trin kinh t xã hi ca c c hoc bn vùng. [7]
Cng bin loi II là cng bin quan trng, có qui mô va, phc v
cho vic phát trin kinh t xã hi c[7]
Cng bin loi III là cng bin có qui bin mô nh, phc v cho hot
ng ca doanh nghip. [7]
1.1.2.
Cng bin là nhng công trình vt ch c xây dng nhm mc
c v cho các hong sn xut- kinh doanh trong mt h thng
kinh t xã hi. Cng bin là các công trình không trc tip tham gia vào
mt hong sn xut kinh doanh c th nào mà ch có vai trò h tr cho
các hong sn xuu kin din ra thun l
thiu chúng thì sn xut, kinh doanh khó phát trin c.
m truyn thng, cng biu m
thc hin các thao tác xp d hàng hóa t c vn ti bin sang
c vn tc ln ca cng là xp
d hàng hóa, h tr cho công tác xut nhp khu vt b
ph h tng quan trng ca qu m hi i,
cng bin mun hong tt, phát huy ht kh a mình cn phi
có mt b vt cht l phc v cho tt c các hong ca
các doanh nghiy, ngoài vai trò xp d hàng hóa, trung chuyn
n và logistic to giá tr ng còn có vai trò ca chui kinh
8
doanh nên hong ca nó gn lin vi hong ca các khu kinh t
mi t do, khu công nghip, khu ch xut
n ca h thng cng bin và h thng h tng
phc v kinh t bin:
Tính h thng: th hin ch ng lên hong sn xut xã
hi trên quy mô c c hoc trên nhng vùng lãnh th rng ln. S trc
trc v h tng mt khâu, m gây ra ách tc toàn h
thng sn xut, n nhiu tác nhân tham gia khác.
ng b: các b phn cu thành ca h thng cng bin có s
liên kng bi trong tng th hp lý. S thing b có th s
dn làm tê lit c h thng công trình hoc làm cho công trình không
c ht tác dng.
ng: mun phát trin sn xut và các hot
ng xã hi thì h thng cng bin phc m
phc xây dng xong, hoàn chng sn xut và
i sng xã hi mi có th din ra. H thng cng bing ti
ng phát trin các hong sn xut và m ng cho các hong
kinh t xã hi phát trin.
Tính công cng: phn ln sn ph h tng cng bin to ra
là nhng sn phm hàng hóa công cng. Nhing, không phân bit
v trí xã hi hoc kinh t u có th ng li.
Tính vùng: vic phát trin h tng ph n và ph thuc rt
nhiu kin t nhiên, vic phát trin h tng kinh t bin phi tu
thu u kia lý có sng phát trin kinh t ca
tng vùng, khu vc.
S ng ca kinh t bin nói chung và ca h thng cng bin
nói riêng d ng không ngng ca các hong kinh
doanh. V ng bin tuy không trc tip tham gia kinh
n trong vi y các ho ng kinh
9
doanh có hiu qu, vì v i v ng
kinh t. [2]
1.1.3. Các
Cng bin là khu vc bao g t c c cng,
c xây dng kt cu h tng và lt trang thit b cho tàu bin ra,
vào ho bc d hành khách và thc hin các
dch v khác.
Bn cng bao gm cu cng, kho, bãi, ng, tr s dch
v, h thng giao thông, thông tin liên lc, lung vào bn cng
và các công trình ph tr khác.
Cu cng là kt cu c nh thuc bn cc s dng cho tàu
biu, bc d hành khách và thc hin các dch
v khác.
Khu vc tip nhn tàu thuyng d
khu v tàu bin ra, vào hong, bc d hàng hóa và thc hin các
dch v khác t.
Lung nhánh cng bin là phn gii hn v c t lung cng
bin vào bn cnh bi h thng báo hiu hàng hi và các
công trình ph tr bm cho tàu bin thu khác
ra, vào bn cng an toàn.
Lung cng bin là phn gii hc t bin vào cc
nh bi h thng báo hiu hàng hi và các công trình ph tr bo
m cho tàu thuyn ra, vào cng bin an toàn.
tàu thuy
10
hoa tiêu.
Vùng kim dch là phn gii hn thuc cng bi tàu
thuyu thc hin kim dch.
Khu tránh bão là phn gii hn thu c cng bi tàu
thuyu tránh bão.
u là phn gii hn thu c cng bi tàu
thuyu ch cp cu, cp tàu cha du khí, ch vào khu chuyn
ti, ch ng hoc thc hin các dch v hàng hi liên quan khác.
Vùng quay tr tàu là phn gii hn thuc cng bi tàu
thuyn quay tr.
Khu chuyn ti là phn gii hn thuc cng bi tàu
thuyu thc hin chuyn ti hàng hoá, hành khách.
Tàu thuyn bao gm tàu bin, tàu quân s, tàu công v, tàu cá,
n thu na, thu n thy khác.
Ch tàu là ch s hu tàu hoi qu i thuê tàu,
i khai thác tàu hoc nc y quyn.
t cc gii h xây dng cu cng, kho,
ng, tr s dch v, h thng giao thông, thông tin liên
lc, các công trình ph tr khác và lt trang thit b.
c cng là vùng c gii h thit lc
c cu cng, vùng quay tr u, khu chuyn ti, khu tránh
hoa tiêu, vùng kim d xây dng lung cng
bin và các công trình ph tr khác.
1.1.4.
1.1.4.1. c
Kim soát hàng hn tt c các hong cn thi
m bo tàu ra vào cng, bao gm: hoa tiêu, lai dt, tiêu dn, phao neo.
[7]
11
Bm an toàn cho tàu bn tt c nhng hong
cn thit phi thc hi m bo an toàn cho tàu trong phm vi cng.
[7]
Xp d n vic xp hàng lên tàu và d
hàng t tàu. Thit b s dng tu thuc vào loi hàng và loi bn. [7]
Phc v tàu: là vic chun b cho tàu cho hành trình k ti
cp nhiên lic ngt, thc phm. [7]
Duy trì hong tàu: có th thc hin cng cho vic sa cha nh
hoc bng tàu hoc có th thc hin ng sa cha. Bng
m nhim, có th làm ngay trong cng
hoc ngoài cng. [7]
Qun lý hong bin Lut Hàng hi, s tuân th và
king thu trong phm vi cng và vùng lân cn. [7]
1.1.4.2. t lin
h hàng hoá: có th trong kho hoc ngoài bãi ph thuc vào s
ng hàng hoá và thi gian hàng c n vn chuyn tip
theo. [7]
Kho bo qun ngn hng cho nh
thi gian ngn trong khi ch n vn ti na, vn ti thu
hoc ch phân phi, ch o qun dài hn. Rt nhiu
loi tr vin hc chuyn trc
tip lên kho cha dài hn trong hoc ngoài cng. [7]
Kho bo qun dài hm, t c tiêu th. [7]
Kho chuyên dng: s d bo qun mt loi hàng hoá riêng bit
u hu bo qun dài hn. Ví d nh, kho
hàng lng, kho hàng nguy hi u h ng hp, kho
chuyên dng là mt phn ca bn chuyên dng. [7]
n vic dch chuyn hàng hoá, phân loi, kim
tra, xp d hàng hoá. Thit b xp d cn thi i ph
12
thuc vào loi hàng, các cht xp. [7]
Quá trình tái ch: áp d i vi loi hàng yêu cu tái ch trong
phm vi c m bo tp trung, phân phi hoc nâng cao hiu qu
vn chuyn. Trong hu hng hc thc hin
trong kho bãi ca c[7]
Quá trình vn chuyn trong ni b cng. [7]
Kim soát giao thông trong cng. [7]
1.1.4.3. Các hong chung
Kinh, quy tc
loi tr mi nguy hi i v i, bao gm c
phòng chng cháy n, kim soát ô nhic và không khí, kim soát
ting.
Kim soát hong ca cng. Nhng ho m bo
thc hin cha ci hp hong vi các bên, quyt
nh giá c, phân phi ngun lc.
Duy trì, bng thit b, công trình, tu kin cho cng hot
ng có hiu qu.
No vét.
Sa cha, bng cu ng sá.
Sa cha, bng máy móc thit b.
An ninh cu kim bo an toàn cho hàng hoá, cho tài
sn ca cng.
Các ho c bi ng quân s c
thc hin trong c c tip nhn tàu chin, tàu ngm, xp d
nhc bit nguy him. [7]
13
1.1.5.
1.1.5.1. V u kin t nhiên
a) V a lý
V t vai trò ht sc quan trng trong vic hình
thành nên cng biu tiên phi k c quc gia có giáp
biu kin tiên quyt cho vic hình thành nên cng
bin. Khi mt quc gia tip giáp vi bin và các khu vc bi
ng hàng hi quan trm n ca quc
gia cho v hình thành nên h thng cng bin.
Th c gia lân cn có bin hay không, hoc chi phí
vn chuyn hàng hóa ca các quc gia hoc vùng lãnh th lân cn s dng
cng bin ti quc gia hay vùng lãnh th i vic vn
chuy n cng bin ca quc gia th u này mun nhn mnh
n tính cnh tranh v chi phí vn ti cng bin. i vi nhng quc gia
không có cng bin vì không tip giáp vi bin thì vic phi trung chuyn
hàng hóa qua cng bin ca quc gia khác là mt li th các quc gia
lân cn có bin hình thành nên h thng cng bin.
14
b) u kin t nhiên
Vic xây dng và phát trin cng bin ch có th thc hin nu có các
u kin t nhiên nh nh, phù hp vi vic xây dng c
nhi nh ln, b
bin ít bãi ly, nhiu ca sông, ít b bi lp, có nhiu ch thun li cho
vic xây dng nhiu cng ln tu kin cho công tác xây dng và khai
thác cng, gi chi phí v vic xây dng các công trình cu bn
và công trình bo v c
c chn làm cng bin phn các
yu t bing ca t c cng cn, b bi lp dn thì cn có
các bin pháp no vét, ci to sau này. Hin nay v c bin dâng
ng nghiêm trn các quc gia trên th gii. Nu không
n các yu t này thì vic xây dng cng không th lâu dài, nh.
i vi nhng c c xem xét mt cách
th c nhng bin pháp phòng ngc phc
nu x
1.1.5.2. Quan h c, khu vc và quc t
Vii buôn bán trong mt quc gia, gia các khu vc và quc
t t ti không th thiu ca vic hình thành nên h thng
cng bin. Nu không có s i, buôn bán thì s không có s vn
chuy thng cng bin.
Do vy quc gia nào quan h c bit là
quan h i quc t ng thì qu thng
cng bin càng phát trin.
i bin vi tm quan trng ca h thng cu
kin t phát trin kinh t, tn dc li th c
Xem xét các th ng
sn xut và th ng tiêu th trong dây chuyn ca mi hàng
15
hóa qua cng là mt v ht sc quan trng.
1.1.5.3. S phát trin kinh t trong vùng và các vùng lân cn
S phát trin kinh t trong vùng và các vùng lân cn là ti to ra
ngun hàng cho cng bin. Nu xây dng cng bin mà không có ngun
cng thc hin chn chuyn ca mình thì t tm
nhìn sai lm.
Hin nay trên th gi xây dng nhng mô hình khu kinh t ven
bin v các cht nn kinh t thu nh ng
bit sc quan trng. Các khu kinh t ven bin này to ra
ngun hàng trc tip vi cng bin nm trong khu kinh tng thi các
c p nhn luôn hàng hóa, trang thit b p
khu phc v cho chính khu kinh tn ti hàng hóa gim
t nhiu.
1.1.5.4. Kinh t
Phát trin cng bi ng bao gm mc tiêu phát trin mnh v
kinh t. Nh nhng li th i sn có, cng bin còn cung cp
a o ra nhiu ngành ngh
dch v mi, phát trin rng khp, hay nói cách khác phát trin cng bin
kéo theo s phát trin ca các ngành, dch v khác. H thng cng còn là
yu t h tc khi phát trin các ngành kinh t
lc du, khai thác, nuôi trng thy sn, du lch bic phát trin kinh
t bin có th n kéo theo s phát trin c
và c c. Có nhng quc gia mnh v bin kinh t theo
ng này, có th k n Singapore, Hng Kông hay Th
1.1.5.5.
Có cng bin, vi v kinh ti gia các
quc gia trong khu vc là trên th gii s tr nên d i nhng
c có v a lý trên bin chic, phát trin h thng cng bin
ng trong vic gi vng nh an ninh, quc