258 Một số giải pháp góp phần phát triển ngành thủy sản tỉnh Kiên Giang đến năm 2010

Trang 1
PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài :
Kinh tế thủy sản là thế mạnh thứ hai của tỉnh Kiên Giang và là ngành có khả năng
tạo ra sản phẩm hàng hóa có giá trị cao. Với 200 km bờ biển và 63.000 km
2
ngư
trường, nguồn lợi thủy sản phong phú, hàng năm sản lượng khai thác đạt tương đối lớn.
Tuy nhiên hiện nay vấn đề cốt lõi là vốn đầu tư và cơ chế chính sách cũng như việc
định hướng chiến lược phát triển ngành nghề thủy sản thực tế còn đòi hỏi cần có thêm
nhiều chính sách mới, giải pháp mới đồng bộ của Nhà nước để không chỉ khôi phục mà
điều quan trọng hơn là đầu tư chiều sâu, xây dựng chiến lược thủy sản thật sự vững
mạnh để đáp ứng với yêu cầu của chiến lược kinh tế biển của Tỉnh.
Kinh tế thủy sản là ngành kinh tế quan trọng và có tiềm năng lớn của tỉnh Kiên
Giang, trong những năm qua tuy có phát triển nhưng chưa đáp ứng với yêu cầu của xã
hội, chưa tương xứng với khả năng nguồn lợi to lớn của ngành, nhất là ngành chế biến
thủy sản: Tuy đã có được uy tín tương đối tốt tại một số thị trường thủy sản truyền
thống, việc được xuất hàng trực tiếp sang Châu Âu, Bắc Mỹ cũng là bước nhảy của
ngành, tạo thêm lực đẩy cho xuất khẩu thủy sản phát triển, nhưng sản phẩm thủy sản
xuất khẩu của Kiên Giang hiện nay vẫn còn ở dạng nguyên liệu, bán thành phẩm nhiều,
để đạt được hiệu quả trong sản xuất kinh doanh cần xử lý nhiều vấn đề, trong đó các
vấn đề về quản lý, tiền vốn, công nghệ, con người, thị trường… mà thị trường là yếu tố
quan trọng.
Là một ngành kinh tế kỹ thuật mang tính khép kín từ các khâu sản xuất nguyên liệu
như khai thác, nuôi trồng thủy sản đến các khâu chế biến và dịch vụ hậu cần nghề cá,
kinh tế nghề cá của tỉnh Kiên Giang trong giai đoạn 2005 – 2010 muốn phát triển đi lên
cần phải tranh thủ mọi nguồn vốn để đầu tư đầy đủ và đồng bộ ở tất cả các khâu trong
qui trình sản xuất khép kín của mình. Nhằm khuyến khích đầu tư và phát triển các lĩnh
vực thủy sản, UBND Tỉnh và sở Thủy sản Kiên Giang đã rất quan tâm đến sự phát
triển của ngành, đã xây dựng các dự án và cũng đã có nhiều biện pháp để hỗ trợ. Chính

vì những cơ hội, thách thức và tiềm năng của tỉnh Kiên Giang hiện tại cũng như tương
lai về phát triển thủy sản tôi đã nghiên cứu đề tài : Một số giải pháp góp phần phát
Trang 2
triển ngành thủy sản tỉnh Kiên Giang đến năm 2010” để góp một phần vào tiến trình
phát triển của ngành Thủy sản Kiên Giang.
2. Phạm vi nghiên cứu của đề tài:
Như chúng ta đã biết Kiên Giang là tỉnh được thiên nhiên ưu đãi, có bờ biển dài và
sản lượng hải sản lớn, có rất nhiều tiềm năng và lợi thế phát triển trong khai thác, nuôi
trồng và chế biến thủy sản. Tuy nhiên trong đề tài này tôi chỉ đánh giá một cách tổng
quan về ngành thủy sản Kiên Giang. Những nội dung nghiên cứu và phân tích, đánh
giá trong đề tài chỉ đi sâu một số lĩnh vực như vấn đề về thị trường, nuôi trồng và chế
biến từ đó tìm ra các giải pháp mang tính qui hoạch chiến lược cho sự phát triển đi lên
của ngành.
3. Các phương pháp nghiên cứu :
+ Phương pháp thu thập dữ liệu :
- Dữ liệu thứ cấp:
. Từ các báo cáo tổng kết và tài liệu hội thảo về phát triển thủy sản của địa bàn
nghiên cứu.
. Các số liệu niên giám thống kê, bộ thủy sản, cùng với nguồn số liệu phong phú
trên internet.
- Dữ liệu sơ cấp:
. Khảo sát ghi nhận thông tin cần thiết về các vấn đề cần nghiên cứu.
. Phỏng vấn trực tiếp các cán bộ chủ chốt của ngành trên địa bàn nghiên cứu.
. Phỏng vấn một số ngư dân.
+ Phương pháp nghiên cứu, phân tích:
Trong luận văn này các phương pháp nghiên cứu, phân tích trong quản trị được
sử dụng gồm: phương pháp lịch sử, phương pháp mô tả, phương pháp nghiên cứu
tương quan kết hợp với các kỹ thuật so sánh, thống kê, dự báo nhằm xem xét và phân
tích sự vật, hiện tượng trong mối quan hệ tác động qua lại lẫn nhau một cách biện
chứng và có hệ thống, để từ đó phát hiện ra những thuận lợi cũng như những bất cập

nhằm tạo cơ sở cho việc đề ra giải pháp hợp lý cho việc phát triển ngành thủy sản tỉnh
Kiên Giang.

Trang 3
PHẦN MỘT : TỔNG QUAN VỀ NGÀNH THỦY SẢN
I.1/. ĐẶC ĐIỂM SẢN XUẤT KINH DOANH TRONG NGÀNH THỦY SẢN:
Mỗi ngành, mỗi địa phương đều có lịch sử hình thành và phát triển. Trên bước
đường lịch sử đó, mỗi ngành, mỗi địa phương đã xây dựng nên những truyền thống tốt
đẹp, làm nền tảng cho các bước phát triển sau này.
Ngành thủy sản được xác định là ngành kinh tế mũi nhọn, đã có quá trình phát
sinh và phát triển lâu đời gắn liền với việc xây dựng và phát triển nền kinh tế của đất
nước. Nghề cá nhân dân đã nêu cao truyền thống yêu nước, chống ngoại xâm từ thực
dân Pháp đến đế quốc Mỹ, và tiếp tục truyền thống kiên cường bất khuất đó, đã đạt
nhiều thành tựu trong công cuộc đổi mới do Đảng lãnh đạo.
Truyền thống tốt đẹp của nghề cá nhân dân là vốn quý của ngành thủy sản,
không chỉ cho bây giờ mà còn cho mãi mãi các thế hệ mai sau.
I.1.1
Đặc điểm về sản xuất :
Ngành thủy sản là ngành kinh tế có khả năng tạo ra sản phẩm hàng hóa có giá trị
kinh tế cao, góp phần tăng nhanh kim ngạch xuất khẩu cho các địa phương, cũng như
giải quyết việc làm cho người lao động. Mục tiêu phát triển kinh tế thủy sản giai đoạn
2005 – 2010 mở ra triển vọng cho các ngành khai thác, nuôi trồng, chế biến và dịch vụ
hậu cần nghề cá những điều kiện thuận lợi để đầu tư, nâng cấp, phát triển sản xuất một
cách đồng bộ. Gắn nhiệm vụ phát triển kinh tế thủy sản với công tác bảo vệ an ninh
quốc phòng vùng biển, ngư dân vừa bám biển sản xuất vừa bảo vệ an ninh quốc phòng
trong đó hải đoàn tự vệ biển thuộc các Công ty quốc doanh đánh cá các tỉnh thành phối
hợp với các lực lượng vũ trang đã và luôn làm nòng cốt trong công tác an ninh quốc
phòng trên biển, bảo vệ môi sinh, môi trường, bảo vệ nguồn lợi thủy sinh vật và cảnh
quan thiên nhiên theo những mục tiêu ổn định, lâu bền và đa dạng sinh học.

- Về khai thác thủy sản: Ngành nghề khai thác thủy sản của Việt Nam đa dạng,
năng lực sản xuất đã tăng lên về số phương tiện và tổng công suất máy. Khuynh hướng
đóng tàu mới có công suất lớn khai thác xa bờ ngày một nhiều, ngư trường sản xuất
được mở rộng ra các khu vực Biển Đông và Trường Sa. Lực lượng khai thác tuyến
khơi phát triển góp phần giữ gìn an ninh trật tự vùng biển.

Trang 4
- Về nuôi trồng thủy sản: Việt Nam là một trong những nước nằm trong nhóm
các nước sản xuất nguyên liệu cho chế biến và xuất khẩu lớn trên thế giới với nhiều
loại hình, phương thức nuôi đa dạng, phong phú và ngày càng tiến bộ như: nuôi tôm
mặn, lợ; nuôi cá ao hầm, mương vườn; nuôi cá ruộng lúa; nuôi cá rừng tràm, nuôi thâm
canh, bán thâm canh, nuôi sinh thái, nuôi tôm trên đất cát… Đặc biệt do thiên nhiên ưu
đãi về nguồn tôm giống và thức ăn tự nhiên phong phú nên nghề nuôi tôm nước lợ có
bước phát triển nhanh chóng trong thời gian gần đây.
- Các sản phẩm chủ yếu của thủy sản Việt Nam là:
+ Tôm đông: ở dưới dạng tôm vỏ và thịt block 2 kg tịnh.
+ Cá đông: nguyên con hoặc fillet.
+ Mực đông.
+ Nước mắm.
+ Khô các loại.
- Về trang thiết bị sản xuất: Cao trào cải tạo và nâng cấp toàn diện các các xí
nghiệp hiện có, sự ra đời của hàng chục cơ sở chế biến thủy sản thế hệ mới đã làm thay
đổi hẳn diện mạo của ngành công nghiệp chế biến thủy sản Việt Nam.
I.1.2.
Đặc điểm sản phẩm và xu hướng sử dụng sản phẩm thủy sản :
Sản phẩm thủy sản Việt Nam rất được thị trường trong và ngoài nước ưa chuộng
vì từ năm 1994 trở lại đây ngành thủy sản Việt Nam chú trọng nâng cấp cũng như đầu
tư, quan tâm tiếp cận với nhu cầu khách hàng nên các mặt hàng cũng được nâng dần
chất lượng (nhiều sản phẩm chủ yếu đạt tiêu chuẩn qui định cả trong và ngoài nước),
qui cách mẫu mã, đa dạng hóa mặt hàng, thị trường cũng được mở rộng hơn. Đặc biệt

các mặt hàng chủ lực như Tôm, nước mắm Phú Quốc, nước mắm Phan Thiết – Bình
Thuận, khô các loại (khô mực, khô thiều đường, khô đuối, tôm khô, cá cơm sấy…) là
các sản phẩm rất được người tiêu dùng trong và ngoài nước ưa chuộng, tín nhiệm và đã
có mặt trên thị trường thế giới. Chính kỹ thuật sản xuất mang tính cha truyền con nối
của một số sản phẩm thủy sản cũng là đặc điểm riêng tạo ưu thế riêng cho các sản
phẩm thủy sản Việt Nam.
I.1.3. Thị trường tiêu thụ :Từ năm 2000, một cơ cấu thị trường mới cho ngành
thủy sản cũng đã được thiết lập. Theo đó, thị trường Nhật Bản chiếm 33%, Mỹ chiếm
Trang 5
22%, Trung Quốc chiếm 19%, EU chiếm 7%, các thị trường khác là 19%, tạo thế cân
bằng có lợi cho thủy sản Việt Nam.
Thị trường tiêu thụ sản phẩm thủy sản Việt Nam đã vượt ra khỏi biên giới quốc
gia và đang thâm nhập dần vào thị trường quốc tế đặc biệt là hai thị trường khó tính là
Mỹ và Châu Âu. Hiện nay thị trường tiêu thụ sản phẩm thủy sản Việt Nam không chỉ
dừng lại ở các nước trong khu vực Châu Á như Thái Lan, Nam Triều Tiên, Singapore,
Malaysia, Nhật…mà còn mở rộng sang các nước Châu Âu như Pháp, Ý , Thụy Sĩ, Đan
Mạch…với kim ngạch xuất khẩu ngày càng tăng. Tuy nhiên khó khăn nảy sinh trong
năm 2004 cũng rất lớn đó là vụ kiện bán phá giá tôm của Mỹ đã gây ách tắc cho việc
chế biến và xuất khẩu mặt hàng tôm, nhất là bị ép giá; tôm nguyên liệu còn rớt giá,bấp
bênh làm ảnh hưởng đến người nuôi.

I.2./. CÁC YẾU TỐ MÔI TRƯỜNG ẢNH HƯỞNG ĐẾN NGÀNH THỦY
SẢN:
I.2.1/.
Các tác lực vĩ mô :
a/. Tác lực kinh tế:
Các yếu tố kinh tế chi phối hoạt động của ngành, của doanh nghiệp. Chẳng hạn
như: lợi tức đầu người, lãi suất ngân hàng, các cân thanh toán, chính sách tài chính tiền
tệ, tỷ lệ lạm phát, lực lượng lao động, xu hướng của tổng sản phẩm quốc dân (GNP),
chu kỳ kinh tế... Trong đó có 4 yếu tố thuộc kinh tế vĩ mô quan trọng nhất mà nhà

doanh nghiệp hay nhà quản lý ngành cần lưu ý:
• Tỷ lệ phát triển kinh tế: Sự phát triển kinh tế có khuynh hướng làm dịu bớt các
áp lực cạnh tranh trong lĩnh vực kinh doanh vì nó làm tăng nhu cầu tiêu dùng
của dân chúng. Ngược lại, nền kinh tế suy thoái làm giảm nhu cầu tiêu dùng, dễ
tạo ra cạnh tranh về giá cả trong các ngành kinh doanh thuộc giai đoạn bảo hòa.
• Lãi suất: Mức lãi suất cao thấp có thể ảnh hưởng trên sự tăng giảm nhu cầu đối
với sản phẩm của doanh nghiệp.
• Hối suất: Sự biến động hối suất có tác động đáng kể trên giá cạnh tranh trong
lĩnh vực xuất nhập khẩu.
Trang 6
• Tỷ lệ lạm phát: Lạm phát làm cho tỷ lệ tăng trưởng kinh tế chậm lại, lãi suất tín
dụng tăng lên, tiến trình đầu tư dài hạn dễ rủi ro. Mức lạm phát cao thường là
nguy cơ đối với các doanh nghiệp.
b/. Tác lực thể chế và pháp lý:
Tác lực thể chế và pháp lý bao gồm các chính sách, quy chế, định chế, luật lệ,
chế độ đãi ngộ, thủ tục, quy định... của Nhà nước.
Luật pháp đưa ra những quy định cho phép hoặc không cho phép hoặc những
ràng buộc đòi hỏi các doanh nghiệp, các ngành phải tuân thủ.
Chính phủ là cơ quan giám sát, duy trì, thực hiện pháp luật và bảo vệ lợi ích
quốc gia. Chính phủ cũng đóng vai trò là nhà cung cấp các dich vụ cho các doanh
nghiệp, các ngành như cung cấp các thông tin vĩ mô, các dịch vụ công cộng khác…
Như vậy hoạt động của chính phủ cũng có thể tạo ra cơ hội hoặc nguy cơ. Sự ổn
định chính trị tạo ra môi trường thuận lợi đối với các hoạt động kinh doanh. Điều đó
đòi hỏi nhà doanh nghiệp cần sớm phát hiện ra những cơ hội hoặc thách thức để điều
chỉnh thích ứng các hoạt động.
c/. Tác lực văn hóa - xã hội:
Môi trường văn hóa – xã hội bao gồm những chuẩn mực và những giá trị được
chấp nhận và tôn trọng bởi một xã hội hoặc một nền văn hóa cụ thể. Tác lực xã hội bao
gồm các yếu tố như vai trò của nữ giới, áp lực nhân khẩu, phong cách sống, tôn giáo,
tập quán, tỷ lệ tăng dân số, dịch chuyển dân số. Cũng như các thay đổi của các tác lực

thể chế và pháp lý, những biến đổi trong các yếu tố xã hội cũng tạo nên nhưng cơ hội
hoặc nguy cơ cho nhà doanh nghiệp tuy rằng những biến động xã hội thường diễn ra
hoặc tiến triển chậm nên khó nhận biết hơn.
Trong điều kiện thực hiện cơ chế thị trường, có sự quản lý của Nhà nước, đạo
đức xã hội trong đó có đạo đức kinh doanh được coi là một khía cạnh thiết thực và
quan trọng của môi trường kinh doanh.
d/. Tác lực tự nhiên:
Điều kiện tự nhiên bao gồm vị trí địa lý, khí hậu, cảnh quan thiên nhiên, đất đai,
sông biển, tài nguyên rừng biển…tác động của các điều kiện tự nhiên đối với các quyết
sách kinh doanh từ lâu đã được các doanh nghiệp thừa nhận. Trong rất nhiều trường
Trang 7
hợp, chính các điều kiện tự nhiên trở thành một yếu tố quan trọng để hình thành trường
hợp các điều kiện tự nhiên trở thành một yếu tố rất quan trọng để hình thành lợi thế
cạnh tranh của các sản phẩm và dịch vụ
I.2.2/. Môi trường tác nghiệp:
Môi trường tác nghiệp bao gồm các yếu tố trong ngành và là các yếu tố ngoại
cảnh đối với doanh nghiệp, quyết định tính chất và mức độ cạnh tranh trong ngành
kinh doanh đó. Sự am hiểu các nguồn sức ép cạnh tranh giúp các doanh nghiệp nhận ra
mặt mạnh, mặt yếu của mình liên quan đến các cơ hội và nguy cơ mà ngành kinh
doanh đó gặp phải.
a/. Các đối thủ cạnh tranh:
Sự hiểu biết về các đối thủ cạnh tranh có một ý nghĩa quan trọng đối với các
doanh nghiệp do nhiều nguyên nhân. Thứ nhất là các đối thủ cạnh tranh quyết định tính
chất và mức độ tranh đua hoặc thủ thuật giành lợi thế trong ngành. Thứ hai là mức độ
cạnh tranh dữ dội phụ thuộc vào mối tương tác giữa các yếu tố như số lượng doanh
nghiệp tham gia cạnh tranh, mức độ tăng trưởng của ngành, cơ cấu chi phí cố định và
mức độ đa dạng hóa sản phẩm. Ngoài ra các đối thủ cạnh tranh mới và các giải pháp
công nghệ mới cũng thường làm thay đổi mức độ và tính chất cạnh tranh.
Các doanh nghiệp cần phân tích từng đối thủ cạnh tranh để nắm và hiểu được
các biện pháp phản ứng và hành động mà họ có thể thông qua. Xem xét đến tiềm năng

chính yếu của đối thủ cạnh tranh, các ưu, nhược điểm của họ trong các lĩnh vực hoạt
động đồng thời đánh giá khả năng phản ứng nhanh của đối thủ cạnh tranh và khả năng
đối thủ cạnh tranh có thể thích nghi với những thay đổi.
b/. Khách hàng:
Vấn đề khách hàng là một bộ phận không thể tách rời trong môi trường cạnh
tranh. Sự tín nhiệm của khách hàng có thể là tài sản có giá trị nhất của doanh nghiệp.
Các doanh nghiệp cần lập bảng phân loại các khách hàng hiện tại và tương lai. Các
thông tin thu được từ bảng phân loại này là cơ sở định hướng quan trọng cho việc
hoạch định kế họach, nhất là các kế hoạch liên quan trực tiếp đến Marketing.


Trang 8
c/. Nhà cung ứng:
- Các tổ chức cung cấp vật tư, thiết bị có ưu thế có thể gây khó khăn bằng cách
tăng giá, giảm chất lượng…Nếu người cung cấp có được điều kiện thuận lợi thì các
doanh nghiệp mua hàng cần kiếm cách cải thiện vị thế của họ bằng cách tác động đến
một hay nhiều yếu tố như số lượng cung cấp ít, không có mặt hàng thay thế…
- Nguồn lao động cũng là một phần chính yếu trong môi trường cạnh tranh của
doanh nghiệp. Khả năng thu hút và giữ được các nhân viên có năng lực là tiền đề để
đảm bảo thành công cho doanh nghiệp. Các yếu tố chính cần được đánh gía là: trình độ
đào tạo, trình độ chuyên môn của họ, mức độ hấp dẫn tương đối của doanh nghiệp với
tư cách là người sử dụng lao động và mức tiền công phổ biến.
- Đối thủ tiềm ẩn hay đối thủ mới tham gia trong ngành có thể là yếu tố làm
giảm lợi nhuận của ngành, của doanh nghiệp do họ đưa vào khai thác các năng lực mới
với mong muốn giành được thị phần và các nguồn lực cần thiết đồng thời có thể gây
ảnh hưởng đến chiến lược kinh doanh của ngành, của doanh nghiệp.
- Sức ép do các sản phẩm thay thế làm hạn chế tiềm năng lợi nhuận của ngành
do mức giá cao nhất bị khống chế.
I.3.
VAI TRÒ CỦA NGÀNH THỦY SẢN ĐỐI VỚI PHÁT TRIỂN KINH

TẾ - XÃ HỘI :

Trong phát triển kinh tế xã hội của Việt Nam thì ngành thủy sản được coi là
ngành kinh tế thế mạnh và là ngành có khả năng tạo ra sản phẩm hàng hóa có giá trị
cao góp phần mang lại nguồn thu cho kinh tế xã hội. Chính vì lẻ đó việc đầu tư và tìm
ra giải pháp phát triển đồng bộ, đầu tư chiều sâu cho ngành thủy sản là trọng tâm hàng
đầu hiện nay nhằm góp phần phát triển kinh tế xã hội của Việt Nam, từng bước đưa
ngành thủy sản trở thành ngành sản xuất chính đúng theo phương hướng của Chỉ thị số
32/1998/CT-TTg ngày 23/9/1998 của Thủ tướng Chính phủ.




Trang 9

PHẦN HAI : THỰC TRẠNG NGÀNH THỦY SẢN
TỈNH KIÊN GIANG TRONG THỜI GIAN QUA
II.1/. ĐẶC ĐIỂM TỰ NHIÊN, KINH TẾ - XÃ HỘI TỈNH KIÊN GIANG :
II.1.1/. Vị trí địa lý :
Tỉnh Kiên Giang nằm ở Tây Nam Việt Nam thuộcvùng kinh tế IV và tiểu vùng
Tây Nam Bộ. Phía Bắc và Tây Bắc giáp địa phận và hải phận Campuchia, có đường
biên giới đất liền dài 56,8km.
- Phía Bắc giáp tỉnh An Giang và Campuchia.
- Phía Đông giáp Thành phố Cần Thơ.
- Phía Nam và Đông Nam giáp hai tỉnh Bạc Liêu và Cà Mau.
- Phía Tây giáp vịnh Thái Lan.
Có bờ biển dài gần 200 km từ Hà Tiên đến giáp Cà Mau. Vùng biển Kiên Giang
có 105 hòn đảo lớn nhỏ, trong đó đảo Phú Quốc là đảo có diện tích lớn nhất so với các
đảo trong cả nước. Diện tích tự nhiên đảo Phú Quốc là 57.013 ha.
Vị trí đất liền của Kiên Giang ở 9

0
23
’
50
’’
vĩ độ Bắc đến 10
0
32
’
30
’’
vĩ độ Bắc,
104
0
26
’
40
’’
kinh độ Đông đến 105
0
32
’
30
’’
kinh độ Đông.
Tổng diện tích đất tự nhiên của Kiên Giang là : 617.709 ha. Trong đó:
- Phần đất liền : 554.734 ha.
- Phần hải đảo : 62.975 ha.
Tỉnh bao gồm: 02 thị xã (Rạch Giá, Hà Tiên), 09 huyện đất liền (Kiên Lương,
Hòn Đất, Châu Thành, Tân Hiệp, Giồng Riềng, Gò Quao, Vĩnh Thuận, An Biên, An

Minh) và 02 huyện đảo (Phú Quốc, Kiên Hải).
II.1.2/.
Điều kiện tự nhiên :
Kiên Giang thuộc khí hậu duyên hải nhiệt đới chịu ảnh hưởng chính của gió
mùa Đông Bắc và Tây Nam, hàng năm hình thành 02 mùa rõ rệt:
- Mùa mưa từ tháng 4 đến tháng 11 trong năm.
- Mùa khô từ tháng 12 đến tháng 3 năm sau.
Trong đó có hai tháng giao mùa là tháng 4 và tháng 9 trong năm. Thời tiết, khí
hậu ở Kiên Giang tương đối ổn định, nắng ấm quanh năm, tổng tích ôn cao, nhiệt độ
Trang 10
trung bình và ổn định, biên độ nhiệt độ giữa các tháng trong năm nhỏ, mùa khô lượng
mưa thấp, lượng bốc hơi cao hơn lượng mưa rất nhiều gây tình trạng thiếu nước ngọt
nghiêm trọng trong sinh hoạt, mùa mưa tập trung vào các tháng 7, 8, 9, 10, lượng bốc
hơi thấp nên thường gây úng lụt vào các tháng 9, 10 :
- Nhiệt độ trung bình hàng năm : 27
o
C
- Lượng mưa bình quân năm : 2.153,7 mm.
- Lượng bốc hơi bình quân năm: 1.241.
- Độ ẩm không khí bình quân: 22% - 80%.
Những nhân tố trên rất thuận lợi cho khai thác và chế biến thủy sản truyền thống
phát triển.
II.1.3/.
Kinh tế Kiên Giang :
-
Về dân số: Theo báo cáo của Cục thống kê năm 2004 tỉnh Kiên Giang có 1.646.823
người, trong đó dân thành thị là 379.099 người chiếm 23,02% và dân cư nông thôn là
1.267.724 người chiếm 76,98%. Lao động nông nghiệp chiếm khoảng 65%, lao động
phi nông nghiệp chiếm 35%. Mật độ dân số là 259 người/km2, tỷ lệ tăng dân số tự
nhiên là 15 %

o
.
-
Tiềm năng về nông, lâm, thủy sản: Tỉnh Kiên Giang có nhiều tiềm năng phát triển
công, nông, lâm, ngư nghiệp. Tuy nhiên nổi bật nhất trong cơ cấu tổng sản phẩm vẫn là
nông, lâm, thủy sản chiếm 47,03%. Hàng năm mang lại bình quân 4.866.382 triệu
đồng, chiếm 50,37%tổng sản phẩm trên địa bàn.
-
Hoạt động thương mại, tiềm năng du lịch: Kiên Giang có hệ thống ngân hàng, bảo
hiểm hoạt động hiệu quả và ngày càng mở rộng. Được thiên nhiên ưu đãi, Kiên Giang
có nhiều danh lam thắng cảnh nổi tiếng trong và ngòai nước như Hà Tiên, Phú Quốc…,
có trên 50 khách sạn với trên 1.500 phòng hoàn toàn có khả năng đáp ứng nhu cầu nghỉ
ngơi cho du khách khi tham quan du lịch tại nơi đây. Ngoài ra hiện nay việc chú trọng
đầu tư các khu thương mại, siêu thị, khu vui chơi giải trí đang mở ra một bước phát
triển mới cho thương mại và du lịch của Kiên Giang.
Để phát triển mạnh trong các lĩnh vực nêu trên, Tỉnh Kiên Giang kêu gọi đầu tư
cho các dự án, các chiến lược nhằm khai thác hơn nữa tiềm năng sẳn có nhằm phục vụ
Trang 11
cho công cuộc phát triển của Kiên Giang và công cuộc công nghiệp hóa hiện đại hóa
đất nước.
II.2/.
THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG CỦA NGÀNH THỦY SẢN KIÊN GIANG
TRONG THỜI GIAN QUA:
II.2.1/.
Quá trình hình thành:
Nhìn lại 25 năm (1975 – 2000) xây dựng và phát triển ngành thủy sản, nghề cá
Kiên Giang trải qua những bước thăng trầm, vượt nhiều khó khăn thách thức, từng
bước đưa nghề cá phát triển đi lên, từ sản xuất nhỏ là chủ yếu, đến nay trở thành một
ngành kinh tế mũi nhọn của Tỉnh.
Qua thực tiễn sản xuất kinh doanh 25 năm qua có thể chia thành 3 giai đoạn:

II.2.1.1/. GIAI ĐOẠN I : Tổ chức lại sản xuất (1975 – 1980)
1- Dưới sự chỉ đạo của Khu ủy miền Tây Nam bộ, Tỉnh ủy và UBND cách
mạng tỉnh Rạch giá quyết định thành lập Công ty Thủy sản Rạch Giá, chính thức
hoạt động vào ngày 01-7-1975 với nhiệm vụ được giao là đăng ký lại tàu thuyền, cấp
xăng dầu, dụng cụ nghề cá cho ngư dân để tàu thuyền sớm ra khơi đánh bắt; tổ chức
thu mua để phân phối cá cho địa phương, nguyên liệu cho các nhà máy chế biến thủy
sản, cung cấp thực phẩm cho Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh bạn theo sự chỉ đạo
của Trung Ương; công quản các nhà máy chế biến thủy sản và tàu thuyền đánh bắt
vắng chủ.
Hình thức quốc doanh đầu tiên trực thuộc Công ty Thủy sản Rạch giá là:
• Phòng Quốc doanh đánh cá với 49 tàu công quản, bắt đầu hoạt động ngày 14-7-
1975 mới sử dụng 18 chiếc.
• Công quản các Xí nghiệp chế biến thủy sản như Nhà máy bột cá Incomap, Nhà máy
cá ngừ xông khói Hatico, Nhà máy đông lạnh FIDECO, Kiên Giang công ty (Xí
nghiệp đông lạnh Ngô quyền), Việt Nam đông lạnh Công ty (Chi nhánh
VINADOLACO-Sài Gòn), đưa tất cả các xí nghiệp trên vào hoạt động theo mô
hình xí nghiệp quốc doanh.
• Ở thị xã Rạch giá và 05 huyện có các cửa hàng bán xăng dầu, dụng cụ nghề cá theo
định mức Nhà Nước.
Trang 12
Đến đầu tháng 3-1976 UBND Cách mạng tỉnh Rạch Giá quyết định thành lập
Ty Thủy sản tỉnh Rạch Giá để đưa tổ chức và hoạt động của ngành vào nề nếp. Riêng
Quốc doanh đánh cá chuyển từ Phòng quốc doanh đánh cá lên thành Xí nghiệp Quốc
doanh đánh cá vào tháng 10-1976 và đến ngày 14/11/1989 được quyết định của
UBND tỉnh đổi thành Công ty quốc doanh đánh cá Kiên Giang cho đến nay.
2- Tháng 10-1976, sau khi thống nhất đất nước, thành lập nước Công hòa xã hội
chủ nghĩa Việt Nam, chính phủ thành lập Bộ Hải sản. Ngày 27-10-1977, UBND tỉnh
Kiên Giang ra quyết định số 467/UB-QĐ kiện toàn tổ chức Ty Thủy sản Kiên Giang
và đến giữa năm 1978 đổi thành Ty Hải sản Kiên Giang theo đúng quy định thống
nhất cả nước.

Giai đoạn I là thời kỳ khó khăn nhất của ngành Thủy sản Kiên Giang nói riêng,
của ngành Thủy sản cả nước nói chung.
II.2.1.2/. GIAI ĐOẠN 2 : Ổn định sản xuất, chấm dứt suy giảm, dần dần
khởi sắc, bước đầu áp dụng cơ chế quản lý mới, đưa nghề cá đi lên (1981 – 1990).
1- Năm 1981, Bộ Hải sản đổi thành Bộ Thủy sản.
Tỉnh Kiên Giang năm 1981 – 1982 Ty Hải sản đổi thành Ty Thủy sản, sang năm
1983 chuyển thành Sở Thủy sản đến nay. Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Kiên Giang
lần thứ 3 tháng 1 năm 1983 ghi: “Xác định Thủy sản là thế mạnh thứ hai của tỉnh. Ra
sức phát huy 3 thế mạnh của nông nghiệp, thủy sản, công nghiệp…Khẩn trương khôi
phục và phát triểnthủy sản toàn diện và đồng bộ… Trang bị cơ sở vật chất kỹ thuật cho
nông nghiệp, thủy sản và công nghiệp, đồng thời phát triển các ngành khoa học kỹ
thuật, phục vụ đắc lực sản xuất và đời sống… khai thác có hiệu quả 3 thế mạnh nông
nghiệp, ngư nghiệp và công nghiệp”.
2- Đặc điểm của giai đoạn này là Bộ thủy sản chủ trương cơ chế tư cân đối ,tự
trang trải trong sản xuất kinh doanh được thử nghiệm và áp dụng trong ngành; thông
qua đẩy mạnh xuất khẩu thủy sản để cân đối lại và trang trải cho sự phát triển của
ngành. Vượt qua khó khăn thách thức, ngành Thủy sản Kiên Giang cũng vận dụng cơ
chế tự cân đối, tự trang trải, lấy xuất khẩu thủy sản có ngoại tệ để tư trang trải cho sự
phát triển của ngành,dần dần nghề cá Kiên Giang được ổn định và khởi sắc.
Trang 13
II.2.1.3/. GIAI ĐOẠN 3 : Quyết tâm thực hiện công cuộc đổi mới của Đảng,
của ngành, phát triển nghề cá theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà Nước
theo định hướng XHCN (1991-2000) và (2001 – 2010)
Đặc điểm của giai đoạn này là huy động nguồn lực các thành phần kinh tế, đặc
biệt quan tâm khơi dậy huy động mọi nguồn vốn trong dân để phát triển nghế cá theo
hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa; Thành lập Hội nghề cá tỉnh để thúc đẩy nghề cá
nhân dân phát triển cả khai thác, chế biến và nuôi trồng thủy sản. Về quản lý Nhà nước
tiếp tục đổi mới cơ chế quản lý từ Sở đến công ty, nâng cao vai trò nòng cốt trong hoạt
động sản xuất kinh doanh của 2 doanh nghiệp Nhà nước đứng đầu trong lĩnh vực khai
thác hải sản xa bờ và chế biến xuất khẩu thủy sản của tỉnh. Thành lập Trung tâm

khuyến ngư, Chi cục bảo vệ nguồn lợi thủy sản, Xí nghiệp quản lý bến cảng cá. Từng
bước đổi mới thiết bị công nghệ, xây dựng kết cấu hạ tầng dịch vụ nghề cá. Trong sản
xuất kinh doanh quan tâm đến hiệu quả chất lượng, sức cạnh tranh của sản phẩm trong
thị trường nội địa và xuất khẩu. Củng cố kiện toàn các phòng Hải sản huyện, thị, đảm
bảo quản lý thống nhất tòan ngành.
Tóm lại, Vượt qua thời kỳ khó khăn nhất của ngành Thủy sản Kiên Giang ở những
năm 1976 – 1997. Những năm gần đây, đặc biệt là giai đoạn 1991 – 2000, nghề cá
Kiên Giang đã có bước phát triển mới nhiều triển vọng trên các mặt: khai thác, nuôi
trồng, chế biến và dịch vụ hậu cần. Nổi bật nhất là trong lĩnh vực khai thác hải sản,
phương tiện tàu thuyền tăng nhanh về số lượng, công suất và sản lượng khai thác năm
sau cao hơn năm trước. Cơn bảo số 5 (1997) đã gây thiệt hại nặng nề cho ngành khai
thác của tỉnh; Sang năm 1998 với nguồn vốn Nhà nước cho vay phục hồi hậu quả cơn
bảo và tinh thần yêu nghề của ngư dân, lực lượng tàu thuyền được phục hồi và có bước
phát triển nhảy vọt đáng kể. Sau đây là phần đánh giá cụ thể:
II.2.2/. Đánh giá hiện trạng khai thác hải sản năm 2000 – 2004:
II.2.2.1/.
Tàu thuyền khai thác:
Tàu thuyền khai thác những năm 2000 – 2004 có mức tăng trưởng nhanh và ổn
định. Năm 2000 toàn tỉnh có 6.635 chiếc với tổng công suất 626.047cv, bình quân
94,30cv/chiếc. Đến năm 2001 tòan tỉnh có 6.835 chiếc với tổng công suất 698.862cv,
bình quân 102.2cv/chiếc so với cùng kỳ tăng 7.8 cv/chiếc. Đến năm 2003 tòan tỉnh có
Trang 14
7.249 chiếc với tổng công suất 911.618cv, bình quân 125.7cv/chiếc. Đến năm 2004
tòan tỉnh có 7.565 chiếc với tổng công suất 1.059.110cv, bình quân 140cv/chiếc Về số
lượng tàu thuyền năm 2004 tăng 276 chiếc (chủ yếu đóng mới) với 98.056 cv bình
quân 355,2cv/chiếc, so với cùng kỳ tăng 36 chiếc với 12.084cv mức tăng trưởng 3,9%
về số lượng và 15% về mã lực so với cùng kỳ. Trong đó tàu từ 90cv trở chiếm 33% về
số lượng, 85,2% về công suất so với năng lực tàu cá của tỉnh. Từ cuối năm 2002 đến
hết năm 2004 xu hướng đóng mới tàu có công suất lớn trong bà con ngư dân vẫn tiếp
tục gia tăng. Sản lượng khai thác năm 2004 đạt 295.500 tấn, đạt 100,17% kế hoạch,

tăng 3,32% so với cùng kỳ. Mặc dù giá nguyên liệu tăng cao khoảng 12% nhưng giá
tiêu thụ sản phẩm cũng tăng có lợi cho ngư dân khoảng 13 – 17%.

Bảng 1: Diễn biến số lượng phương tiện và công suất (2000-2004) của toàn Tỉnh
Thực hiện
Danh mục Đvt
2000 2001 2002 2003 2004
- Tổng số phương tiện
- Tổng công suất
- Bình quân
Chiếc
Cv
Cv/chiếc
6.635
626.047
94,30
6.835
698.862
102,2
6.980
793.000
113,6
7.390
989.655
133,92
7.565
1.059.110
140,00

(Nguồn: Sở thủy sản Kiên Giang)
II.2.2.2/. Cơ cấu nghề nghiệp - Sản lượng khai thác:
a/. Cơ cấu nghề nghiệp:
Các loại nghề khai thác ở Kiên Giang rất đa dạng và phong phú. Theo số liệu
điều tra quý IV/1998, xác định được 23 lọai nghề khai thác các đối tượng: cá, tôm,
mục, chủ yếu thuộc 4 họ nghề chính.
+ Họ lưới kéo: chiếm đa số, chiếm 49,4% phương tiện khai thác toàn tỉnh, gồm
3 lạoi nghề: lưới kéo đơn (cào đơn), lưới kéo đôi (cào đôi) và nghề xiệp.
+ Họ lưới rê: chiếm 30,28% phương tiện khai thác tòan tỉnh, gồm các lạoi
nghề: lưới rê thu, lưới hường bóng, lưới thưng, lưới quàng, lưới ghẹ, lưới mực, lưới
tôm, lưới kến, lưới sỉ... khai thác cá đối tượng: cà thiều, cá nhám, cá thu, cá bạc má, cá
kến, cua, ghẹ...
Trang 15
+ Họ lưới vây: chiếm 4,14% phương tiện khai thác toàn tỉnh, gồm các loại
nghề: lưới vây cá cơm, vây ba thú, bạc má, mành đèn, lưới bao rạn...
+ Họ nghề câu: chiếm 7,53% phương tiện khai thác toàn tỉnh, gồm các nghề:
câu kiều, câu mập, câu mực, câu thu lạc...
Ngòai ra còn một số loại nghề không thuộc 4 họ nghề trên và phương tiện thu
gom vận chuyển hàng hải sản chiếm 8,65%.
Nhìn chung năm 2004 nghề cào đôi khai thác xa bờ sản lượng vẫn ổn định và có
hiệu quả. Riêng nghề lưới bao cá cơm sản lượng thấp. Khó khăn nổi lên trong khai thác
hảI sản là các tàu cá công suất nhỏ khai thác ven bờ, sản lượng sụt giảm.
b/. Sản lượng khai thác:
Sản lượng khai thác năm 2000 là 239.238 tấn đạt 84% kế họach , đến năm 2003
là 286.000 tấn, tăng 5,93% so với cùng kỳ; vượt 0,35% so với kế họach. Sản lượng
khai thác năm 2004 đạt 295.500 tấn, đạt 100,17% kế hoạch, tăng 3,32% so với cùng kỳ
Đối tượng khai thác ngày càng phong phú, các đối tượng có giá trị xuất khẩu được ngư
dân khai thác ngày một nhiều.
Bảng 2: Sản lượng khai thác theo vùng (2004)
STT

DANH MỤC SẢN LƯỢNG (tấn) TỶ LỆ (%)
1
2
3
4
5
Vùng từ 0 đến 5m nước
Vùng từ 5 đến 10m nước
Vùng từ 10 đến 20m nước
Vùng từ 20 đến 30m nước
Vùng từ 30m nước trở ra
23.141
14.565
67.455
29.714
160.625
7,83
4,93
22,83
10,06
54,35
Tổng cộng: 295.500 100
Bảng 2a : Thống kê sản lượng và cơ cấu sản lượng năm 2000 – 2004
Thực hiện
Danh Mục
Đơn vị
tính
2000 2001 2002 2003 2004
Tổng SL
1/. Cá

+ Cá 1-3
+ Cá 4-6
+ Cá 7
2/. Tôm
3/. Mực
4/. HS khác
Tấn
//
//
//
//
//
//
//
239.219
173.571
22.454
59.044
92.073
21.530
17.846
26.272
256.200
184.600
16.614
42.458
125.528
22.600
19.500
29.500

270.000
194.860
23.760
65.800
105.300
24.300
20.250
30.590
286.000
206.200
26.200
70.500
109.500
26.050
23.000
30.750
295.500
210.750
29.000
71.750
110.000
27.000
26.000
31.750
Trang 16
Bảng 2b : Tỷ lệ cơ cấu sản lượng năm 2000 - 2004
Thực hiện
Danh Mục
Tỷ lệ
2000 2001 2002 2003 2004

Tổng SL
1/. Cá
+ Cá 1-3
+ Cá 4-6
+ Cá 7
2/. Tôm
3/. Mực
4/. HS khác
%
//
//
//
//
//
//
//
100
72,56
9,40
24,68
38,49
9,00
7,46
10,98
100
72,04
6,48
16,57
48,99
8,82

7,62
11,52
100
72,17
8,80
24,37
39,00
9,00
7,50
11,33
100
72,09
9,16
24,65
38,28
9,11
8,04
10,76
100
71,36
9,83
24,24
37,29
9,15
8,81
10,68

Về chương trình khai thác hải sản xa bờ : có 47 dự án đóng mới 54 tàu, tổng
công suất 24.800cv trong đó vốn tín dụng từ năm 1998 – 2000 là 70 tỷ đồng. Thu nợ
gốc 28,777 tỷ đồng, đạt 41,2% nợ vay. Riêng năm 2003 thu được 4,443 tỷ đồng. Vốn

vay khắc phục cơn bão số 5 đã giải ngân 213,982 tỷ đồng, thu được nợ gốc 65,528 tỷ
đồng, đạt 30,62%. Đến 2004, toàn tỉnh đóng mới 276 chiếc với 98.056 cv bình quân
355,2cv/chiếc, so với cùng kỳ tăng 36 chiếc với 12.084cv đã thu nợ gốc lũy kế 35,426
tỷ/69,84 tỷ đồng đạt 50,7%, trong đó năm 2004 là 6,649 tỷ đồng. Đa số các hộ vay vốn
đều hoạt động có hiệu quả, trả được nợ vay. Vốn vay khắc phục cơn bão số 5 đã giải
ngân 312,982 tỷ đồng, thu nợ gốc lũy kế 72,651 tỷ đạt 33,9%, trong đó năm 2004 thu
được 7,123 tỷ đồng.
Mặc dù năng suất khai thác hải sản tăng không cao nhưng ổn định. Khó khăn
nổi lên là giá dầu tăng đã ảnh hưởng lớn đến hiệu quả sản xuất của ngư dân. Riêng ngư
trường biển đông, nguồn lợi cá bò giảm nên lực lượng tàu thuyền của tỉnh trong đó
nhất là Công ty quốc doanh đánh cá Kiên Giang gặp nhiều khó khăn hơn trước. Tình
hình vùng biển nhất là trong vùng nước lịch sử Việt Nam – Campuchia vẫn còn diển
biến phức tạp. Một bộ phận ngư dân vì lợi ích kinh tế đã đưa tàu sang Campuchia khai
thác. Ngược lại các lực lượng của Campuchia có vũ trang đã lấn sang ngư trường của
ta để bắt tàu đòi chuộc. Đã có dư luận các tàu công suất lớn bị bắt phạt và có khả năng
chuộc là do thông tin nội bộ phía ta cung cấp. Đã xảy ra 34 vụ với 70 tàu của ngư dân
Việt Nam bị kéo về phía Campuchia để nộp phạt 49.400 USD, 218.000 Baht, 129.1
triệu đồng và bị tịch thu một số thiết bị trên tàu…
Trang 17
II.2.2.3/. Tình hình lao động nghề cá và áp dụng kỹ thuật mới trong khai
thác:
Lực lượng lao động đánh cá ngày càng phát triển cả về số lượng lẫn chất lượng.
LAO ĐỘNG NGÀNH THỦY SẢN
LABOUR OF FISHERY ĐVT:Người - person

2002 2003 2004
TỔNG SỐ
A. Theo thành phần kinh tế :
+ Quốc doanh
+ Ngoài quốc doanh

56.224

546
55.678
60.120

530
59.590
63.110

545
62.565
B. Chia theo huyện, thị:
- Thị xã Rạch Giá
- Thị xã Hà Tiên
- Huyện Kiên Lương
- Huyện Hòn Đất
- Huyện Châu Thành
- Huyện Tân Hiệp
- Huyện Giồng Riềng
- Huyện Gò Quao
- Huyện An Biên
- Huyện An Minh
- Huyện Vĩnh Thuận
- Huyện Phú Quốc
- Huyện Kiên Hải

13.643
3.360
2.820

5.780
4.696
85
127
97
2.186
1.964
115
12.947
7.858

14.172
4.563
3.425
5.840
4.532
120
135
210
2.280
2.175
935
13.250
7.953

14.880
4.790
3.596
6.132
4.758

126
142
220
2.394
2.283
982
13.912
8.350
Nguồn: Cục thống kê Kiên Giang
Qua bảng trên ta thấy từ năm 2002 đến năm 2004 số lượng lao động hoạt động
trong nghề ngày càng tăng. Tính đến cuối năm 2004 toàn tỉnh có 63.110 lao động trong
đó quốc doanh là 545 lao động, chiếm 0,86% tổng số lao động toàn tỉnh; ngoài quốc
doanh là 62.545 lao động, chiếm đại đa số và có trên 3.500 trong số lao động trên đã
được qua lớp bồi dưỡng nghiệp vụ thuyền trưởng.
Trang 18
Việc áp dụng các kỹ thuât mới trong hàng hải - khai thác ngày càng được ngư
dân chú ý. Hiện nay hầu hết có công suất từ 60cv đều trang bị máy vô tuyến điện đàm
để thông tin qua lại giữa các tàu và với đất liền. Các tàu từ 250 cv trở lên đều có trang
bị máy định vị dò cá.
II.2.3/. Đánh giá hiện trạng nuôi trồng thủy sản năm 2000 - 2004:
Kiên Giang có bờ biển dài 198 km hình thành một vùng bãi triều rộng lớn và
bên trong nội đồng có hệ thống kênh mương chằng chịt rất thuận lợi trong phát triển
nuôi trồng thủy sản với nhiều loại hình phong phú như: nuôi tôm mặn lợ, nuôi cá ao
hầm, mương vuờn, nuôi cá ruộng lúa, nuôi cá rừng tràm. Đặc biệt do thiên nhiên ưu đãi
về nguồn tôm giống và thức ăn tự nhiên phong phú nên nghề nuôi tôm nước lợ có bước
phát triển nhanh trong thời gian gần đây.
II.2.3.1/. Kết quả sản xuất trong thời gian qua:
Năm 2000 toàn tỉnh có diện tích nuôi trồng thủy sản 34.628 ha với sản lượng
9.991 tấn thủy sản các loại. Trong đó nghề nuôi tôm nước lợ 12.520 ha đạt sản lượng
1.764 tấn tăng gấp 2,1 lần về diện tích và 2,7 lần về sản lượng so với cùng kỳ, so với

kế họach cả năm nuôi tôm tăng 83,3% về diện tích và 64,2% về sản lượng; nuôi sò
huyết 1.858 ha, sản lượng 2.750 tấn; nuôi cá ao, cá ruộng, cá rừng 20.250 ha, sản
lượng 5.477 tấn. Ở giai đoạn này hình thức nuôi còn dựa nhiều vào thiên nhiên, sản
phẩm thu hoạch không đồng đều, chất lượng kém và lợi nhuận chưa cao. Chính điều
này chưa khuyến khích người dân đầu tư vốn phát triển sản xuất.
Đến năm 2001, 2002 thì người dân đã chú trọng nhiều hơn đến việc nuôi trồng
thủy sản, diện tích nuôi trồng ngày càng tăng, sản lượng nuôi ngày càng được cải thiện
và tính đến cuối năm 2003 diện tích nuôi trồng thủy sản đạt 62.075 ha với sản lượng
20.363 tấn. So sánh năm 2003 với năm 2000 cho thấy diện tích bình quân tăng
79,26%/năm, sản lượng tăng 103,8%/năm. Trong đó cá nước ngọt 10.283 ha sản lượng
5.835 tấn, sò nghêu 226 ha sản lượng 2.040 tấn, riêng nuôi tôm là 51.044 ha sản lượng
10.183 tấn tăng 34,3% về diện tích và tăng 52,5% về sản lượng so với cùng kỳ. So với
kế hoạch sản lượng nuôi tôm tăng 27,2%. Trong tổng số diện tích nuôi tôm hiện nay có
9.696 ha ngoài vùng quy hoạch chủ yếu tập trung ở huyện An Minh và Vĩnh Thuận, đã
được UBND Tỉnh bổ sung vào vùng qui hoạch.
Trang 19
Đến năm 2004 toàn tỉnh có diện tích nuôi trồng thủy sản là 79.161 ha, sản lượng
25.882 tấn tăng 27,52% về diện tích và tăng 25,42% về sản lượng so với cùng kỳ trong
đó cá 6.097 tấn, riêng tôm diện tích 67.725 ha, sản lượng 15.228 tấn, năng suất
224kg/ha, tăng 32,68% về diện tích và tăng 49,54% về sản lượng so với cùng kỳ.
Trong năm đã đầu tư nạo vét 94 kêng mương thủy lợi phục vụ nuôi tôm với khối lượng
65 triệu m
3
, tổng kinh phí 16,5 tỷ đồng nâng tổng số giải ngân lũy kế lên 50,4 tỷ đồng.
a/. Nuôi tôm nước lợ: Diện tích nuôi tôm năm 2002 là 38.000 ha, phân bố tại
các huyện An Biên, An Minh, Hòn Đất, Kiên Lương, Thị xã Hà Tiên và Vĩnh Thuận,
sản lượng 6.675 tấn với hình thức nuôi chủ yếu là quảng canh và quảng canh cải tiến.
Ngoài ra một số hộ dân ở Hà Tiên, An Biên cũng nuôi thử nghiệm mô hình bán thâm
canh và thâm canh nhưng năng suất không cao, lợi nhuận thấp vì chưa đảm bảovề kỹ
thuật nuôi và vệ sinh phòng dịch. Gần đây một hiện tượng đáng lo ngại là tình trạng

người nuôi tôm lạm dụng thuốc nông dược trong vuông tôm để diệt cá tạp và phòng
bệnh cho tôm đã đưa đến hậu quả là tôm bị bệnh mềm vỏ kinh niên, giá trị thương mại
thấp. Ngoài ra tác dụng của thuốc khi ngấm sâu vào đất sẽ gây ra những tác hại khác
mà hiện chưa biết được. Năm 2004 năng suất bình quân trên tôm nuôi đạt 224kg/ha
tương đương với diện tích nuôi là 67.725 ha và sản lượng đạt 15.228 tấn.
b/. Nuôi sò huyết theo ven biển: Năm 2002 có tổng diện tích 752 ha, sản lượng
3.074 tấn. Chủ yếu nuôi tại bãi triều các xã Nam Thái, Nam Yên (huyện An Biên) và
xã Thuận Hoà (huyện An Minh). Phương thức nuôi đơn giản, sử dụng nguồn giống
khai thác trong tự nhiên để nuôi thành sò thành phẩm.Cái khó của nghề nuôi sò huyết
là chưa chủ động con giống thả nuôi vào chính vụ và khi thu hoạch rộ thường bị ép giá
do đầu ra chưa ổn định. Phần lớn sò chỉ ăn tươi, mặt hàng chế biến chưa có thị trường
chắc chắn. Đến năm 2003 diện tích nuôi sò chỉ còn 226 ha, với sản lượng đạt 2.040 tấn.
Và năm 2004 diện tích nuôi có tăng lên là 276 ha với sản lượng đạt 1.077 tấn. Gần đây
một số hộ dân chuyển sang nuôi giống, tuy sản lượng không cao nhưng thu lãi nhiều
hơn nuôi sò thịt vì con giống bán rất được giá. Ngoài loại hình nuôi sò huyết trên các
bãi triều ven biển, người dân nuôi tôm 2 huyện An Biên, An Minh đã biết tận dụng
diện tích mặt nước trong ao nuôi tôm để kết hợp nuôi thêm sò. Mô hình sản xuất tôm -
sò huyết rất hiệu quả vì chỉ cần đầu tư con giống thôi. Ngoài ra, không phải tốn kém gì
Trang 20
thêm như nuôi ngoài bãi mà vẫn đạt năng suất cao. Đặc biệt sò huyết với tính năng
dinh dưỡng lọc nước bắt mồi sẽ tận dụng được các vật chất hữu cơ, phiêu sinh vật
trong ao tôm sẽ làm cho môi trường ao tôm được cải thiện tốt hơn.
c/. Nuôi trai cấy ngọc: Nghề nuôi trai lấy ngọc tại huyện đảo Phú Quốc bước
đầu đã thu được kết quả khả quan với hai loại sản phẩm là ngọc trai bán cấy trên vỏ và
ngọc tròn cấy vào xoang màng áo. Đặc biệt, ở ngọc bán cầu có quá trình hình thành
ngọc chất lượng cao chỉ sau 7 tháng nuôi (ngắn hơn hai tháng so với điều kiện nuôi tại
Úc) đang được khách hàng nước ngoài ưa chuộng. Thành công của quy trình sản xuất
trai giống và sản xuất ngọc trai mở ra hướng phát triển nuôi theo qui trình công nghiệp,
góp phần tăng thêm ngoại tệ đáng kể và bảo vệ tốt nguồn trai quí hiếm trong tự nhiên.
d/. Nuôi cá ao, ruộng lúa, rừng: Năm 2002 diện tích 10.993 ha, sản lượng

4.783 tấn, phần lớn diện tích nuôi tập trung tại 2 huyện An Biên, An Minh. Tuy nhiên
đến năm 2004 diện tích giảm còn 10.500ha và sản lượng đạt được là 6.052 tấn. Qua đó
ta thấy mặc dù diện tích nuôi giảm nhưng hiệu quả nuôi đã tăng lên rõ rệt.
Trước đây nghề nuôi cá vuông truyền thống của các huyện vùng bán đảo Cà
Mau rất phát triển đã mang lại lợi nhuận khá cao cho người sản xuất, nhưng sau năm
1975 diện tích nuôi bị thu hẹp, một phần do chính sách cải tạo nông nghiệp đã chia cắt
phá vỡ hệ thống vuông nuôi, tình trạng sử dụng thuốc trừ sâu ngày càng gia tăng tiêu
diệt hàng loạt cá giống trên đồng ruộng và nạn câu trộm cá vào mùa sản gây thiệt hại
nặng cho người sản xuất. Từ năm 1997 - 2002 phong trào nuôi cá trên ruộng lúa đã
được người dân ở nhiều địa phương chú ý mở rộng diện tích do hiệu quả mang lại khá
cao, trong khi vốn đầu tư không nhiều. Mô hình sản xuất lúa mùa - cá đồng đã góp
phần tích cực vào mục tiêu xoá đói , giảm nghèo, tạo ra nhiều công ăn việc làm cho
người lao động những lúc nông nhàn.


e/. Sản xuất giống: Tỉnh Kiên Giang có 8 trại sản xuất tôm giống tại xã Bình
An - huyện Kiên Lương, sản xuất 35 triệu P.15/năm đang từng bước đi vào ổn định.
Với qui trình sản xuất tôm sú giống bằng tôm bố, mẹ khai thác tại địa phương thu kết
quả khá. Thành công của đề tài mở ra một triển vọng tạo thế chủ động cung cấp con
giống chó chất lượng tốt, sạch bệnh, giá cả hợp lý cho người nuôi tôm trong tỉnh.
Trang 21
Về cá giống nước ngọt đã có hệ thống trại ương phát triển rộng khắp các huyện,
thị xã, đáp ứng phần lớn các giống cho người nuôi. Tuy nhiên, giá cả giống vẫn còn
cao vì phần lớn các trại chưa chủ động sản xuất tại chỗ mà làm dịch vụ ương nuôi từ cá
hương lên cá giống rồi bán lại. Do qua nhiều khâu trung gian nên giá thành sản phẩm
tăng cao, và chính điều này làm hạn chế khả năng mở rộng phong trào nuôi cá trong
dân.
Trong năm 2003 cũng đã đầu tư xây dựng các công trình thủy lợi với khối lượng
hoàn thành 19,442 tỷ đồng và giải ngân 13,385 tỷ đồng, nâng tổng số vốn giải ngân lũy
kế từ khi thực hiện chuyển dịch cơ cấu sản xuất năm 2000 đến nay là 33,811 tỷ đồng.

Việc chuyển dịch cơ cấu sản xuất từ nông nghiệp sang nuôi trồng thủy sản bước
đầu mang lại hiệu quả kinh tế cao, tạo công ăn việc làm và nâng cao đời sống vật chất.

II.2.3.2/. Đánh giá chung :
Nhìn chung thời gian qua nuôi trồng thủy sản ở Kiên Giang có bước phát triển
về diện tích và sản lượng. Với nhiều loại hình nuôi thủy sản phong phú đã làm cho
nghề nuôi tăng thêm nguồn hàng xuất khẩu, tạo ra công ăn việc làm thường xuyên cho
hàng ngàn hộ nông dân, góp phần cải thiện đời sống kinh tế của nhiều hộ nông dân
vùng nông thôn và ven biển. Bên cạnh mặt tích cực trên nghề nuôi thuỷ sản cũng gặp
nhiều khó khăn nên tốc độ phát triển nuôi thuỷ sản ở Kiên Giang tăng còn chậm so với
một số tỉnh lân cận.; Nguyên nhân là do thiếu điều tra quy hoạch, thiếu vốn đầu tư xây
dựng hệ thống kênh mương thuỷ lợi, công trình ao nuôi và thiếu các biện pháp khoa
học đồng bộ về giống, kỹ thuật nuôi, thức ăn và phòng trị bệnh.
Tình trạng dịch bệnh vẫn còn xảy ra nguyên nhân là do môi trường thay đổi đột
ngột, độ pH và nồng độ muối giảm thấp, sự giảm sút quá lớn về nồng độ muối và hàm
lượng chất hữu cơ tăng cao do tích tụ qua nhiều vụ nuôi. Chính những yếu tố môi
trường xấu đi làm cho sức khỏe của tôm giảm thấp, cộng với mầm bệnh đã có sẵn
trong tôm giống là những nguyên nhân thuận lợi cho dịch bệnh phát triển và lây lan.
Trang 22
Bảng 3: Tình hình thực hiện các chỉ tiêu nuôi trồng thuỷ sản 2000-2004
STT
DANH MỤC ĐVT
NĂM
2000
NĂM
2001
NĂM
2002
NĂM
2003

NĂM
2004
1 Tôm nước lợ
- Diện tích
- Năng suất
- Sản lượng

ha
kg/ha
tấn

12.520
141
1.764

26.800
179
4.800

38.000
176
6.675

51.044
199
10.183

67.725
225
15.228

2 Sò huyết
- Diện tích
- Năng suất
- Sản lượng

ha
kg/ha
tấn

1.858
1.480
2.750

789
9.479
7.479

752
4.088
3.074

226
9.027
2.040

276
3.902
1.077
3 Nuôi cá ao, mương, vườn
- Diện tích

- Năng suất
- Sản lượng

ha
kg/ha
tấn

20.250
270
5.477

15.181
441
6.700

10.993
435
4.786

10.283
567
5.835

10.500
576
6.052
4 Nuôi lồng bè
- Thể tích
- Năng suất
- Sản lượng

m
3
kg/ m
3
tấn

580
21
12

972
7
7

1.080
11
12

992
28
28

1.128
40
45

Tổng cộng
- Diện tích
- Sản lượng

Ha
tấn

34.628
9.991

42.770
18.979

49.745
14.547

62.075
20.636

79.161
25.882

II.2.4/. Chế biến thủy sản và xuất nhập khẩu năm 2000 - 2004:
II.2.4.1/. Chế biến đông lạnh:
Kiên Giang hiện nay có 4 xí nghiệp chế biến đông lạnh thuộc doanh nghiệp Nhà
nước do Công ty Xuất Nhập khẩu Thủy sản Kiên Giang quản lý, với công suất thiết kế
là 21.900 tấn/năm. Nay công suất sử dụng còn khoảng 10.200 tấn/năm.
Trong 4 xí nghiệp trên, có Xí nghiệp chế biến thuỷ sản xuất khẩu Kiên Giang
mới xây dựng và đi vào sản xuất cuối năm 1997, Xí nghiệp được lắp đặt máy móc thiết
bị hiện đại, cơ sở vật chất kỹ thuật cũng như điều kiện sản xuất theo tiêu chuẩn EU.
Ngoài ra Xí nghiệp còn có đầy đủ cả phòng kiểm nghiệm vi sinh, sản phẩm được quản
lý chất lượng theo hệ thống HACCP. Tháng 5/1998 Xí nghiệp đã được Bộ Thuỷ sản
cấp giấy phép xuất khẩu hàng hoá vào thị trường EU, hiện nay là 1 trong 15 cơ sở xếp

loại 1 về đạt tiêu chuẩn xuất hàng trực tiếp sang EU, giảm được chi phí xuất khẩu uỷ
Trang 23
thác, mở ra một thị trường mới với khả năng tiêu thụ ổn định, góp phần khắc phục khó
khăn trong tiêu thụ sản phẩm.
Ba Xí nghiệp còn lại, nhìn chung có tuổi bình quân của các xí nghiệp là trên 15
năm. Trong đó Xí nghiệp chế biến thủy sản xuất khẩu Ngô Quyền có từ năm 1972, đến
nay đã qua 32 năm sản xuất và trẻ nhất là Xí nghiệp chế biến thuỷ sản An Hoà thành
lập từ năm 1988 cũng được 15 năm. Máy móc thiết bị ban đầu tương đối hiện đại, đồng
bộ, nhưng theo thời gian dần dần bị xuống cấp, hư hỏng. Mặt khác do phụ tùng vật tư
thay thế không đồng bộ nên từ công suất thiết kế ban đầu là 17.400 tấn/năm đến nay dù
đã được đầu tư nâng cấp cũng như sữa chữa trong các năm gần đây nhưng công suất
chỉ còn 5.700 tấn/năm bằng 32,75% công suất thiết kế. Mặt bằng chật hẹp, khó bố trí
dây chuyền công nghệ hợp lý. Theo quyết định 686/1998/QĐ-BTS ngày 18/11/1999 về
tiêu chuẩn ngành quy định: “Tất cả các cơ sở chế biến thuỷ sản dùng làm thực phẩm
trên phạm vi cả nước, từ ngày 01/01/2001 đều phải đạt tiêu chuẩn về vệ sinh an toàn
thực phẩm theo tiêu chuẩn EU”, do vậy cần phải đầu tư nâng cấp nhiều.
II.2.4.2. Xuất khẩu và tiêu thụ sản phẩm:
Do những hạn chế trong công tác tiếp thị và chất lượng hàng hoá chưa cao nên
những năm đầu thị trường xuất khẩu còn hạn hẹp, chỉ giới hạn một số nước trong khu
vực: Nhật, Hồng Kông... với sản phẩm chủ yếu là:
- Tôm đông: ở dưới dạng tôm vỏ và thịt block 2 kg tịnh.
- Cá đông: nguyên con hoặc fillet.
- Mực đông: chỉ mới bắt đầu chế biến mực fillet.
Từ năm 1994 đến nay, vì chú trọng nâng cấp cũng như đầu tư, quan tâm tiếp cận
với nhu cầu khách hàng, nên các mặt hàng cũng được nâng dần chất lượng, qui cách
mẫu mã, đa dạng hoá mặt hàng, thị trường cũng được mở rộng hơn không chỉ dừng lại
ở các nước trong khu vực Châu Á như Thái lan, Nam triều tiên, Singapore, Malaysia,
Nhật... mà còn mở rộng sang các nước Châu Âu như: Pháp, Ý, Thuỵ sĩ, Đan mạch...
kim ngạch xuất khẩu ngày càng tăng. Hiện nay với việc Xí nghiệp chế biến thuỷ sản
xuất khẩu Kiên Giang đã được cấp mã số xuất trực tiếp sang thị trường Châu Âu, giảm

được chi phí xuất khẩu uỷ thác, tránh sự cố khi có sự biến động thị trường. Đang dần
dần nâng cao tỷ lệ thành phẩm có giá trị gia tăng với các mặt hàng như: Ghẹ mai, ghẹ
Trang 24
đùi, ghẹ cắt, ngoe ghẹ, tôm luộc đông, mực trái thông, mực ống Tube, mực nang cắt
Shushi, chả cá, cá tẩm gia vị cấp đông, cá tẩm gia vị phơi khô, mực khô các ăn liền...
và đóng gói nhỏ đưa đến tận người tiêu dùng.
b/. Chế biến bột cá:
Chế biến bột cá Kiên Giang mới khôi phục trong mấy năm gần đây, toàn tỉnh
có:
- 03 nhà máy thuộc doanh nghiệp Nhà nước quản lý: Xí nghiệp chế biến bột cá
Kiên Giang công suất 6.000 tấn/năm, Xí nghiệp chế biến bột cá Ba Hòn công suất
3.000 tấn/năm , Xí nghiệp chế biến bột các Tắc Cậu công suất 6.000 tấn/năm.
- 03 nhà máy thuộc doanh nghiệp tư nhân quản lý : Xí nghiệp chế biến bột cá
Hải Sơn - An Hòa công suất 600 tấn/năm, Xí nghiệp chế biến bột cá Lình Huỳnh công
suất 600 tấn/năm , Xí nghiệp chế biến bột cá ở Hà Tiên công suất 600 tấn/năm.
Từ năm 2000 đến nay do cơ chế thu mua năng động nên các Xí nghiệp quốc
doanh đã đảm bảo được nguyên liệu cho sản xuất, phát huy tốt công suất máy móc
thiết bị nâng sản lượng từ 3.300 tấn năm 1995 lên 12.620 tấn năm 1998, tuy nhiên đến
năm 2003 sản lượng chỉ đạt 9.380 tấn. Tồn tại của các Xí nghiệp chế biến bột cá Kiên
Giang là có hệ thống chống ô nhiễm khí thải vào loại khá nhưng phòng chống ô nhiễm
do nước thải sản xuất và chất bẩn hôi tanh từ nguyên liệu chạy ra thì chưa được tốt, cần
có biện pháp khắc phục, ngoài ra do giá cả chưa khuyến khích ngư dân bảo quản
nguyên liệu tốt.
c/. Chế biến các mặt hàng truyền thống:
Đây là lĩnh vực chế biến nhân dân đang được giữ vững và phát triển ổn định với
hai mặt hàng chủ lực là nước mắm và khô.
Đến nay đã có trên 107 cơ sở chế biến nước mắm tập trung chủ yếu ở Phú Quốc
và Kiên Hải. Nước mắm Kiên Giang rất được người tiêu dùng tín nhiệm và đã có mặt
trên thị trường thế giới. Năm 1998 đã có 02 doanh nghiệp tư nhân được cấp mã số cho
phép xuất thẳng vào thị trường EU. Tuy vậy bức tranh chung trong lĩnh vực chế biến

nước mắm vẫn là: Sản xuất phân tán, tỉnh chưa có quy hoạch rõ ràng nên chưa trở
thành ngành công nghiệp, lao động thủ công, kỹ thuật mang tính cha truyền con nối,
Trang 25
mỗi cơ sở sản xuất theo một kiểu, theo một kinh nghiệm riêng, cơ sở chế biến còn thô
sơ, chưa có thiết bị hiện đại hỗ trợ sản xuất hoặc để thay đổi phương pháp sản xuất.
Chế biến khô các loại thuỷ sản là một nghề truyền thống lâu đời của nhân dân
Kiên Giang. Hiện nay có trên 224 cơ sở chế biến khô thuộc doanh nghiệp tư nhân quản
lý và 2 phân xưởng chế biến khô thuộc doanh nghiệp Nhà nước quản lý, có nhiều sản
phẩm nổi tiếng như khô mực, khô thiều đường, khô đuối, tôm khô, cá cơm sấy... Các
sản phẩm khô ngày càng đóng góp đáng kể vào giá trị thuỷ sản chế biến tiêu thụ nội
địa cũng như xuất khẩu. Tuy vậy bên cạnh những thành tựu đã đạt được, so với bước
tiến của thế giới và các nước trong khu vực thì nghề chế biến khô của Kiên Giang còn
mang tính chất sản xuất nhỏ, manh mún. Trình độ công nghệ thuộc loại nghèo nàn, lạc
hậu, máy móc thiết bị chắp vá. Quá trình chế biến tuyệt đại đa số là dùng lao động thủ
công, điều kiện sản xuất không đạt yêu cầu, mặt bằng chật hẹp, ô nhiễm môi trường,
ảnh hưởng đến an toàn vệ sinh thực phẩm và ảnh hưởng xấu tới người dân sống xung
quanh.
Bên cạnh đó mặt tích cực của việc tổ chức sơ chế các mặt hàng: Ghẹ, tôm luộc,
mực nang, bạch tuộc, mực ống... đã giải quyết việc làm cho hàng ngàn lao động.
d/. Tình hình thu mua nguyên liệu:
Sản lượng thu mua từ năm 2000 - 2004 dao động từ 29% - 37,3% tổng sản
lượng thủy sản khai thác. Kết quả đạt như trên là do các doanh nghiệp chủ động tổ
chức mạng lưới thu mua đều khắp trên các địa bàn trọng điểm của tỉnh. Hoạt động thu
mua gồm các dạng sau:
- Tổ chức thu mua nguyên liệu, bảo quản, vận chuyển về xí nghiệp để chế biến.
- Tổ chức thu mua nguyên liệu, sơ chế phân loại, bảo quản đóng gói để giao cho
khách hàng tại các cảng xuất nhập khẩu, hoặc mua bán trực tiếp hàng hóa thủy sản xuất
khẩu không thông qua khâu chế biến.
Nhìn chung công tác thu mua nguyên liệu phục vụ cho chế biến và kinh doanh
hàng thủy sản trong thời gian qua tuy có tiến bộ song vẫn còn có mặt tồn tại kém như:

- Thu mua nguyên liệu chủ yếu theo mô hình thương mại tự do nên độ ổn định
không cao, không có quyền kiểm soát đối với chất lượng cũng như vệ sinh nguyên liệu,
giá cả dao động.