Ô nhiễm môi trường đất khu chế xuất công nghiệp

Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN


B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC THNG LONG
KHOA KHOA HC SC KHE


CHUYÊN  SC KHO
VÀ MÔI TRNG
Ô NHIM MÔI TRNG T
KHU CH XUT CÔNG NGHIP






SINH VIÊN THC HIN : NGUYN TUN V
MÃ SINH VIÊN : A17993
CHUYÊN NGÀNH : Y T CÔNG CNG
KHÓA : 23






HÀ NI - 2014

Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN

LI CM N
Li đu tiên, tôi xin gi li cm n sâu sc đn các Thy Cô ca trng
i hc Thng Long; đc bit là các thy cô trong b môn: Y t cng cng
trng i hc Thng Long - nhng ngi đã dy d, ch bo và truyn th kin
thc cng nh to mi điu kin thun li giúp chúng tôi trong sut thi gian
hc tp ti trng.
Sau khi chuyên đ hoàn thành, tôi xin bày t lòng bit n chân thành và sâu
sc đn các thy cô: ThS.BS Phm c Minh, BS Nguyn c in, ThS. K
s Nguyn Th Thu Trang – nhng ngi đã trc tip tn tình hng dn cho tôi
trong sut quá trình thc hin chuyên đ.
Tôi xin cm n đn nhng ngi bn trong lp chuyên đ Sc khe môi
trng đã luôn  bên cnh, đng viên, đóng góp ý kin đ tôi hoàn thin chuyên
đ mt cách tt nht.
Cui cùng, tôi mun gi li cm n trân trng nht đn tt c nhng ngi
đã giúp đ, h tr và hng dn tôi trong quá trình hc tp cng nh thc hin
chuyên đ.


Hà Ni, ngày 8 tháng 11 nm 2014
Sinh viên Trng i Hc Thng Long


Nguyn Tun V

Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN

MC LC
T VN  1
CHNG 1. TNG QUAN TÀI LIU 3
1.1. Ô nhim môi trng đt trên th gii 3
1.1.1. Ô nhim bùn than Tennessee 3
1.1.2. Nhim đc chì Picher 4
1.1.3. L bùn đ  Hungary 4
1.2. Ô nhim môi trng đt ti Vit Nam 5
1.2.1. Ô nhim đt  Thái Nguyên 7
1.2.2. Tình hình ô nhim môi trng đt do nc thi khu công nghip An
Khánh ( Hà Ni) 8

CHNG 2. PHM VI NGHIÊN CU 9
2.1. Thi gian 9
2.2. Không gian 9
2.3. i tng nghiên cu 9
2.4. Phng pháp nghiên cu 9
CHNG 3. KT QU NGHIÊN CU 10
3.1. Mt s khái nim 10
3.1.1. Khu công nghip (KCN) 10
3.1.2. Môi trng đt 10
3.1.3. Ô nhim môi trng đt 10
3.2. S phân b các khu công nghip  Vit Nam 11
3.3. Nguyên nhân gây ô nhim môi trng đt 12
3.3.1. Cht thi xây dng 14
3.3.2. Cht thi kim loi 14
3.3.3. Cht thi khí và phóng x 16
3.3.4. Cht thi hóa hc và hu c 16

3.4. nh hng , hu qu ca ô nhim môi trng đt 17



Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN
3.4.1. Tn tht ti h sinh thái, nng sut cây trng công nghip và nuôi
trng thy sn 18
3.4.2. Gia tng gánh nng bnh tt 18
3.5. Bin pháp khc phc 19
3.5.1. Phng pháp x lí ti ch 19
3.5.2. X lí đt b ô nhim sau khi đã bóc khi v trí 19
3.5.3. iu tra và phân tích đt 20
3.5.4. Loi b ngun gây ô nhim 20
3.5.5. Thay đi cây trng và li dng hp thu sinh vt 20
3.5.6. u t xây dng h thông thu gom, phân loi, x lý rác thái 20
3.5.7. Hn ch s dng phân hóa hc, thuc bo v thc vt, s dng phân
bón đúng cách 20

3.5.8. Tuyên truyn bo v môi trng 21
3.5.9. Thc hin lut Môi trng 21
TÀI LIU THAM KHO 25



Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN

DANH MC HÌNH NH, BNG BIU
Bng 1.1. Hàm lng mt s kim loi nng trong nc kênh, rch ca thành ph
H Chí Minh 7
Bng 3.1. Ngun gc công nghip ca kim loi nng trong cht thi 14

Biu đ 3.1. S lng và din tích KCN theo vùng kinh t tính đn ht tháng
12/2008 12
Hình 1.1. Ô nhim bùn than  Tennessee 4
Hình 1.2. Nhim đc chì Picher  Oklahoma 4
Hình 1.3. Nc thi khu công nhip 6




Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN

DANH MC CH CÁI VIT TT

BVTV:
Bo v thc vt
CCN:
Cm công nghip
CTR:
Cht thi rn
KCN:
Khu công nghip
KCX:
Khu ch xut
KTT:
Kinh t trng đim

Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN




Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN
T VN 
t là mt tài nguyên vô cùng quý giá mà t nhiên đã ban tng cho con
ngi t đóng vai trò quan trng: là môi trng nuôi dng các loi cây, là
ni đ sinh vt sinh sng, là không gian thích hp đ con ngi xây dng nhà 
và các công trình khác. Th nhng ngày nay, con ngi đã quá lm dng ngun
tài nguyên quý giá này và đã có nhiu tác đng có nh hng xu đn đt.[1]
Trong bi cnh toàn cu nói chung, môi trng đt đang b ô nhim trm
trng đc bit là  các nc đang phát trin, Vit Nam cng nm trong tình trng
này . Do vy, bo v môi trng đt nói riêng và bo v môi trng nói chung là
mt trong nhng vn đ quan trng đc ng và nc ta rt quan tâm trong
chin lc phát trin chung v kinh t xã hi trong giai đon công nghip hoá
hin đi hoá đt nc.
 có mt s phát trin bn vng cn phi có mt chng trình hành đng
thng nht và có th b sung h tr ln nhau gia phát trin sn xut vi công
tác bo v và kim soát môi trng. Nu không có mt chính sách đúng đn v
bo v môi trng, nn kinh t s b thit hi trc mt cng nh lâu dài. ng
thi s phát trin ca đt nc cng thiu bn vng. Nht là trong nhng nm
gn đây do nn kinh t nc ta phát trin đi lên công nghip hoá hin đi hoá
nhiu đô th và thành ph đc hình thành thì tình hình ô nhim ngày càng
nghiêm trng nc thi t các nhà máy và khu dân c đô th làm ô nhim ngun
nc, nc b ô nhim thì đt cng b ô nhim nng n - môi trng đt ngày
càng ô nhim.
Theo d báo ca các c quan nghiên cu thì mc đ ô nhim môi trng
đt vào nhng nm 2015 - 2020 s tng lên t 2-3 ln so vi hin ti và các ch

s ô nhim s tnh tin vi tc đ phát trin công nghip và đô th hóa. N
u
không có nhng gii pháp công ngh và qun lý thì cht lng môi trng đt
ca Vit Nam s b suy gim đn mc báo đng và nh hng trc tip đn sc
khe ca tt c chúng ta.
1


Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN
Do vy, chuyên đ ca tôi xin đ cp đn tình hình “ Ô nhim môi trng
đt  các khu công nghip ti Vit Nam” vi các mc tiêu:
1. Mô t đc hin trng tình hình ô nhim môi trng đt  các khu
công nghip ti Vit Nam.
2.  xut mt s gii pháp nhm khác phc tình trng ô nhim môi
trng đt  các khu công nghip ti Vit Nam.
2


Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN
CHNG 4.
CHNG 1. TNG QUAN TÀI LIU
1.1. Ô nhim môi trng đt trên th gii
Tài nguyên đt trên th gii đang bi suy thoái nghiêm trng do xói mòn,
ra trôi, bc màu, nhim mn, nhim phèn và ô nhim đt, bin đi khí hu.
Trên tng din tích 14.777 triu ha , vi 1.527 triu ha đt đóng bng và
13.251 triu ha đt không ph bng. Trong đó, 12 % tng din tích là đt canh
tác, 24% là đng c, 32% là đt rng và 32% là đt c trú, đm ly. Din tích có
kh nng canh tác là 3.200 triu ha, hin mi khai thác hn 1.500 triu ha. T
trng đt đang canh tác trên đt có kh nng canh tác  các nc phát trin là 70
% ;  các nc đang phát trin là 36 % .

1.1.1. Ô nhim bùn than Tennessee
Nu thm ho Exxon Valdez đc xem là ti t nht v tràn du trong lch
s nc M thì v Tennessee là ln nht trong lnh vc ô nhim v nguyên liu
hoá thch.Theo đó, vào ngày 22/12/2008, kho cha bùn than rng 80 mu ca
nhà máy Fossil Plant b v gây ô nhim mt vùng rng ti trên 300 mu, phá
hu ngay 15 gia đình, gây ô nhim thch tín, thu ngân và chì.

3


Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN
Hình 1.1. Ô nhim bùn than  Tennessee
Sau 1 nm, sn phm ph ca nhà máy đã tung ra môi trng khong 18
tn thch tín, gn 20 tn chì, 0,5 triu cân barium, 40.000 kg crôm và 600.000 kg
mng gan. Các cht kim loi này là th phm gây bnh ung th, gan và các bin
chng v bnh thn kinh và nhiu ri ro khác v sc kho. Mt trong nhng
nguyên nhân làm cho v kin kéo dài là do M không có quy ch c th v vic
s dng than và x lý cht thi có liên quan đn ngun nguyên liu hoá thch
này.[2]
1.1.2. Nhim đc chì Picher
V nhim đc chì Picher  Oklahoma là thm ho môi trng nguy him
do chính con ngi gây ra, bin thành ph c kính, đông dân này thành "thành
ph ma" ca xã hi hin đi.

Hình 1.2. Nhim đc chì Picher  Oklahoma
C mt vùng rng ln ti 25.000 mu đã b nhim đc chì nghiêm trng,
ngun nc  các vùng lân cn bin thành màu vàng, ngm vào đt vào ngun
nc sinh hot, làm cho nhiu ngi mc bnh nghiêm trng, nht là tr em,
ngi già.Mc dù các m chì  đây đã b đóng ca t nm 1970 nhng đn nm

2006, ngi dân  đây mi bt đu s tán.[2]
1.1.3. L bùn đ  Hungary
4


Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN
Xy ra hi tháng 10 va qua ti thành ph Ajka, Hungary, cn l bùn đ
chy tràn qua làng Klontar, ni có tr s ca Tp oàn Nhôm Hungary (MAL
Zrt), c quan ch qun ca nhà máy này và bin Klontar thành “làng cht”.
ánh giá v v tràn bùn nói trên B trng B Môi trng Hungary, ông
Giontan Iles cho rng “đây là thm ho sinh thái ti t nht trong lch s
Hungary”. Cht thi đc hi còn chy vào 3 con sông h lu gây ô nhim mt
vùng rng ln. Hungary hiên đang phong ta tài sn ca lãnh đo tp đoàn MAL
Zrt đ bi thng cho ngi dân b nh hng.[2]
1.2. Ô nhim môi trng đt ti Vit Nam
Hin c nc có 283 khu công nghip (KCN), khu ch xut đc thành lp
vi tng din tích đt t nhiên 80.000ha, trên phm vi 58 tnh, thành ph. Ngoài
ra, còn có khong 878 cm công nghip (CCN) do các đa phng thành lp.
Tuy nhiên, thc t cho thy các KCN, CCN hin ti không tuân theo quy hoch
thng nht, mt s ni thiu c s khoa hc do cha gii quyt đng b gia đu
t c s h tng và bo v môi trng. Nhiu KCN không xây dng nhà máy x
lý nc thi tp trung, cng nh vic đu t cho h thng thoát nc còn manh
mún, chp vá. Ô nhim môi trng  các KCN  nc ta hin nay ch yu là t
nc thi và cht thi rn trong nhng nm gn đây rt ln, tc đ gia tng này
cao hn rt nhiu so vi tng nc thi t các lnh vc khác.
Báo cáo môi trng quc gia nm 2009 đ cp đn tình trng ô nhim môi
trng đt do cht thi rn ( CTR). Tng lng CTR trung bình ca c nc đã
tng t 25.000 tn/ ngày (1999) lên khong 30.000 tn/ ngày (2005), trong đó
lng CTR t hot đng công nghip cng có xu hng gia tang, phn ln tp
trung ti các KCN  vùng KTT Bc B và vùng KTT phía Nam.[8]

Bng 1.1. c tính khi lng CTR t các khu công nghip phía Nam nm
2008
Tnh/ TP
Khi lng CTR công nghip
( tn/ ngày)
Không nguy hi
Nguy hi
ng Nai
329
55
5


Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN
Tnh/ TP
Khi lng CTR công nghip
( tn/ ngày)
Không nguy hi
Nguy hi
Bình Dng
155
41
Tp. HCM
1.618
191
Long An
102
26
Bình Phc
45

11
Bà Ra – Vng Tàu
288
72
Tây Ninh
5
1
Tin Giang
26
6
11 tnh BSCL ( không k Long
An và Tin Giang)
371 93
Tng cng
2.939
496
Ngun: Trung tâm Công ngh Môi trng ( ENTEC) tháng 5/2009.
Ti tnh Bc Ninh, lng cht thi công nghip trên đa bàn tnh phát sinh c
tính khong 450 tn/ngày, trong đó cht thi nguy hi khong 48 tn/ ngày. Hu
ht các khu, cm công nghip trên đa bàn tnh đu không xây dng khu tp kt,
trung chuyn CTR tp trung.[10]
Kt qu nghiên cu ca N.M. Maqsud (1995-1997) v ô nhim môi trng
vùng ni và ngoi ô thành ph H Chí minh cho thy: nc và bùn  kênh, rch
thuc thành ph đã b ô nhim đn mc rt nng: nng đ các kim loi nng
trong nc ô nhim ca các kênh, rch này vt quá ngng cho phép, so vi
nc kênh, rch không b ô nhim tng t 16 - 700 ln.[3]

Hình 1.3. Nc thi khu công nhip
6

Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN
Bng 1.2. Hàm lng mt s kim loi nng trong nc kênh, rch ca thành ph
H Chí Minh
Kênh, rch
Nng đ (mg/L)
Cd
Cr
Cu
Pb
Zn
H thng Nhiêu Lc, Th Nghè
1-3
15-20
12-30
5-140
100-500
Chi Lu kênh Cu Bông
7-8
15-18
18-25
7-300
395-650
Các h thng Tân Hòa
3-4
20-22
20-72
10-20
150-800
Kênh Doi Tê, Tân hu, Bn Nghé

2-7
12-19
10-180
10-160
200-250
Nhánh kênh U cay
2-6
8-10
8-85
30-350
690-900
Nc kênh, rch không b ô nhim
0,5
1
3
0.5
10
Tích t ( ti đa)
16
22
60
700
90

Theo nghiên cu ca PGS-TS Nguyn Vn Phc (Vin Môi trng và Tài
nguyên), thng kê ngun thi theo ngành ngh đã bc l mt s ngành thi nhiu
cht đc hi ra môi trng là dt nhum, may mc (21%), sn xut sn phm t
kim loi (11%), hóa cht (9%), thc phm (8%).[9]
1.2.1. Ô nhim đt  Thái Nguyên
Trong quá trình khai thác, các đn v đã thi ra mt khi lng ln đt đá

thi, làm thu hp và suy gim din tích đt canh tác, đin hình là các bãi thi ti
m st Tri Cau (gn 2 triu m3 đt đá thi/nm), m than Khánh Hòa (gn 3
triu m3 đt đá thi/nm), m than Phn M (hn 1 triu m3 đt đá thi/nm)…
Hot đng khai thác khoáng sn trên đa bàn tnh Thái Nguyên đang phát
trin nhanh chóng, tuy nhiên, do s dng công ngh lc hu, đa phn khai thác
theo kiu l thiên… nên đt ti các khu vc khai khoáng đu b ô nhim, nh
hng trc tip đn cht lng đt và gián tip nh hng đn sc khe, đi
sng ca ngi dân trong khu vc.
Thái Nguyên hin có 66 đn v hot đng khai thác khoáng sn vi tng s
m đc cp phép khai thác lên ti 85, trong đó có 10 đim khai thác than, 14
đim khai thác qung st, 9 đim khai thác qung chì km, 24 đim khai thác đá
7


Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN
vôi, 3 đim khai thác qung titan… Tng din tích đt trong hot đng khai thác
chim hn 3.191 ha, tng ng gn 1% din tích đt t nhiên ca tnh.
Mt nghiên cu đánh giá nh hng ca các hot đng sn xut ti khu ch
bin kim loi màu Thái Nguyên đn sc khe dân c sng xung quanh cho thy
hàm lng chì và asen trong đt  vùng nghiên cu cao hn 1,2- 2,5 ln so vi
vùng đi chng. [7]
1.2.2. Tình hình ô nhim môi trng đt do nc thi khu công nghip An
Khánh ( Hà Ni)
Tình hình x lý nc thi ti KCN giám sát nm 2012 nh sau:
− Tng lng nc thi phát sinh t KCN trung bình khong 3.190 m
3
/
ngày
− Cht lng không khí xung quanh:
+ Tt c các ch tiêu phân tích ti các v trí giám sát đu nm trong gii

hn cho phép theo Quy chun QCVN 05;2008/BTNMT.
− Cht lng môi trng nc:
+ Cht lng nc thi sau h thng x lý nc thi tp trung đu đt
Quy chun QCVN40:2011/BTNMT.
− Tin hành ly mu nc mt xung quanh KCN, kt qu phân tích c th
nh sau:
+ Cht lng nc mt khu vc xung quanh các KCN hu ht đu
không đt, ch yu không đt đi vi các ch tiêu COD, BOD, TSS,
N-NH
4
+
, Coliform.
− c bit, đáng quan tâm nht là có mt s ch tiêu đc hi là đc thù ca
các ngành sn xut công nghip ti mt s v trí ly mu có giá tr vt
nhiu ln so vi Quy chun.[11]

8


Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN
CHNG 2.
CHNG 2. PHM VI NGHIÊN CU
2.1. Thi gian
Nhng thông tin s liu đc s dng trong đ tài là s liu t nm 2000-
2012
2.2. Không gian
 tài nghiên cu thc trang ô nhim môi trng đt  các KCN trên
phm vi c nc
2.3. i tng nghiên cu
“ Ô nhim môi trng đt  các khu công nghip ti Vit Nam”

2.4. Phng pháp nghiên cu
Phng pháp thu thp s liu th cp
9


Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN
CHNG 3.
CHNG 3. KT QU NGHIÊN CU
3.1. Mt s khái nim
3.1.1. Khu công nghip (KCN)
KCN là ni tp trung các doanh nghip chuyên sn xut kinh doanh các sn
phm công nghip và thc hin các dch v cho sn xut công nghip. KCN có
ranh gii đt đai vi khu dân c và cng là ni thi nhiu cht đc hi nht cho
môi trng và cho cng đng. KCN là ni tp trung các thit b công ngh cao,
nhà qun lý có trình đ khoa hc tiên tin và công nhân lành ngh.[4]
3.1.2. Môi trng đt
Môi trng đt là môi trng sinh thái hoàn chnh, bao gm vt cht vô
sinh sp xp thành cu trúc nht đnh. Các thc vt, đng vt và vi sinh vt sng
trong lòng trái đt. Các thành phn này có liên quan mt thit và cht ch vi
nhau. Môi trng đt đc xem nh là môi trng thành phn ca h môi
trng bao quanh nó gm nc, không khí, khí hu.
3.1.3. Ô nhim môi trng đt
Theo đnh ngha ca T chc Y t th gii (WHO) thì “Ô nhim môi
trng là s đa vào môi trng các cht thi nguy hi hoc nng lng đn
mc nh hng tiêu cc đn đi sng sinh vt, sc khe con ngi hoc làm suy
thoái cht lng môi trng”. t đc xem là ô nhim khi nng đ các cht
đc tng lên quá mc an toàn, vt lên kh nng t làm sch ca môi trng
đt.
Ô nhim môi trng đt đc xem là tt c các hin tng làm nhim bn
môi trng đt bi các cht gây ô nhim. Ngi ta có th phân loi đt b ô

nhim theo ngun gc phát sinh, hoc theo các tác nhân gây ô nhim.Ô nhim
môi trng đt là hu qu các hot dng ca con ngi làm thay đi các nhân t
sinh thái vt qua nhng gii hn sinh thái ca qun th sng trong đt.
10


Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN
3.2. S phân b các khu công nghip  Vit Nam
S liu v s lng KCN thành lp mi và m rng nm 2008 cng nh
nhng nm trc cho thy mc dù s phân b KCN đã đc điu chnh theo
hng to điu kin cho mt s đa bàn đc bit khó khn  min núi phía Bc
(Yên Bái, Tuyên Quang, Hòa Bình, Bc Kn…), Tây Nguyên (k Lk, k
Nông, Gia Lai, Kon Tum, Lâm ng…), Tây Nam B (Hu Giang, An Giang,
Sóc trng…) Nhm pht trin công nghip đ chuyn dich c cu kinh t, song
các KCN vn tp trung  23 tnh, thành ph thuc 4 vùng KTT (vùng KTT
Bc B, vùng KTT min trung, vùng KTT min Nam, vùng KTT vùng
BSCL). n cui tháng 12/2008, các KCN thuc 4 vùng KTT chim ti
74,9% tng s KCN và 81,9% tng din tích đt t nhiên và các KCN trên c
nc. ng Nai và Bình Dng là đa phng có KCN ln nht trong c nc
[5]
11


Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN

Biu đ 3.1. S lng và din tích KCN theo vùng kinh t tính đn ht tháng
12/2008 (ngun: B KT&T; s liu điu tra ca TCMT, tháng 10/2009)
3.3. Nguyên nhân gây ô nhim môi trng đt
Theo thng kê, Vit Nam có trên 800.000 c s sn xut công nghip vi
gn 70 KCX-KCN tp trung, trong đó, khong 90% c s sn xut công nghip

và phn ln các KCN cha có trm x lý nc thi. Ví d, tính t nm 2000 đn
nm 2003, t l cht thi rn  Thành ph Hà Ni tng 9%.
Tng lng rác thi bình quân mt ngày đêm ca c nc đã tng t 25
nghìn tn nm 1999 lên khong 30 nghìn tn nm 2005. ã đang và s tip tc
tng => ây s tr thành mi đe do nghiêm trng đi vi môi trng.
12


Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN
Trên thc t, có nhiu nhà máy, xí nghip, nc thi thi trc tip vào môi
trng không qua x lý, hoc x lý không đt yêu cu. Chính ngun nc thi
này mang theo nhiu hóa cht nh du m, cht ty ra, hóa cht( BOD5, COD,
N, P…), các vi sinh vt gây bnh, cht hu c, các cn bn l lng trong nc
khi thi vào đt làm cho đt b nhim.  Vit Nam, hin nay nhiu ngun nc
thi  các đô th, khu công nghip và các làng ngh tái ch kim loi, cha các
kim loi nng đc hi nh :Cd, As, Cr, Cu, Zn, Ni, Pb và Hg gây hin tng ô
nhim kim loi nng cho đt
Ô nhim v nc thi công nghip trong các KCN, KCX ngày càng tr nên
nghiêm trng. c tính tng lng nc thi ca các KCN, KCX  vùng kinh t
trng đim phía Bc bình quân khong 100.000-130.000 m3/ngày đêm. ây
thc s là mt khi lng nc thi ln và là mt thách thc ln đi vi các
KCN, KCX trong công tác x lý. Hu ht các nhà máy trong KCN, KCX thuc
vùng kinh t trng đim phía Bc đu có h thng x lý nc thi riêng ca
mình, đi vi nc thi thông thng, khi ra khi nhà máy đu đt tiêu chun
loi C. Trong KCN, KCX đã vn hành, h thng đng ng thoát nc thi đu
đc xây dng, tuy nhiên, ch có rt ít KCN, KCX đã xây dng đc công trình
x lý nc thi tp trung.
Theo s liu thng kê, trong s 22 KCN, KCX thuc vùng kinh t trng
đim phía Bc, ch có 4 KCN đã xây dng công trình x lý nc thi tp trung,
5 KCN, KCX đang xây dng, s còn li cha có.  các KCN đã có công trình x

lý nc thi tp trung, nc thi công nghip đc x lý cc b ti nhà máy, sau
đó qua x
lý ti khu x lý tp trung, nhìn chung đu đt yêu cu v mc đ đm
bo môi trng trc khi thi ra ngoài. Tuy nhiên, ti các KCN, KCX còn li,
nc thi sau khi x lý cc b đu thi trc tip ra sông, gây ô nhim nghiêm
trng môi trng nc, đt và nh hng ti dân c xung quanh

Các hot đng công nghip rt phong phú và đa dng, chúng có th là
ngun gây ô nhim đt mt cách trc tip hoc gián tip. Ngun gây ô nhim
trc tip là khi chúng đc thi trc tip vào môi trng đt, ngun gây ô nhim
13


Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN
gián tip là chúng đc thi vào môi trng nc, môi trng không khí nhng
do quá trình vn chuyn, lng đng chúng di chuyn đn đt và gây ô nhim đt.
Có th phân chia các cht thi ra 4 nhóm chính:
− Cht thi xây dng.
− Cht thi kim loi.
− Cht thi khí và phóng x
− Cht thi hóa hc và hu c.
3.3.1. Cht thi xây dng
Cht thi xây dng nh gch ngói, thy tinh, g, ng nha, dây cáp,
bêtông, nha…trong đt các cht thi này b bin đi theo nhiu con đng khác
nhau, nhiu cht rt khó b phân hy…
3.3.2. Cht thi kim loi
Các cht thi kim loi, đc bit là các kim loi nng (Pb, Zn, Cd, Cu, và Ni)
thng có nhiu  các khu vc khai thác hm m, các khu công nghip và đô
th.

Bng 3.1. Ngun gc công nghip ca kim loi nng trong cht thi
Kim loi nng Ngun gc công nghip
As
Nc thi công nghip thy tinh, sx phân bón
Cd
Luyn kim, m đin, xng thuc nhum, hi thi cha Cd
Cu
Luyn kim, CN ch đ ung, sx thuc BVTV
Cr
Luyn kim, m, nc thi xng in và nhum
Hg
Xng sx hp cht có cha Hg, BVTV có cha Hg
Pb
Nc thi luyn kim, BVTV, nhà máy sx pin, c quy, khí
thi cha Pb
14


Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN
Kim loi nng Ngun gc công nghip
Zn
Nc thi luyn kim, xng dt, nông dc cha Zn và
phân lân
Ni
Nc thi luyn kim, m, luyn du, thuc nhum
F
Nc thi sau khi sn xut phân lân
Mui kim
Nc thi nhà máy giy, nhà máy hóa cht
Axit

Nc thi nhà máy sx axit sunfuric, đá du, m đin

+ Các loi bình đin (pin, acquy) có mc cht thi kim loi nng cao
nht: 93% tng s lng thy ngân, khong 45% s lng Cadmium
(Cd).
+ St ph liu cha khong 40% s lng chì (Pb), 30% đng (Cu),
10% crôm (Cr).
+ Các cht thi mn (<20 mm) cha 43% Cu thi, 20% Pb và 12% nickel
(Ni).
+ 38% Cd thi và 25% Ni là cht do.
+ Nickel có trong các loi thành phn rác, trong đó có 6 loi rác cha
trên 10% Ni.
− Kt qu ca mt s kho sát cho thy hàm lng kim loi nng trong đt
gn các khu công nghip đã tng lên trong nhng nm gn đây. Nh ti
cm công nghip Phc Long hàm lng Cr cao gp 15 ln so vi tiêu
chun, Cd cao t 1,5 đn 5 ln, As cao hn tiêu chun 1,3 ln. (Theo Báo
cáo Hin trng môi trng quc gia 2005 ).
− Các cht thi ca các nhà máy và hm m thng cha mt s kim loi
nng hoc mt s cht đc dng hu c và dng axit, dng baz hoc các
mui khác làm cho đt b ô nhim  các kiu khác nhau. Vn đ này rt
ph bin  các thành ph và khu công nghip ln.

15


Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN
3.3.3. Cht thi khí và phóng x
− CO là sn phm đt cháy không hoàn toàn carbon (C), 80% Co là t
đng c xe hi, xe máy, hot đng ca các máy n khác, khói lò gch, lò
bp, núi la phun…CO vào c th đng vt, ngi gây nguy him do

CO kt hp vi Hemoglobin làm máu không hp thu oxy, cn tr s hô
hp. Trong đt mt phn CO đc hp thu trong keo đt, mt phn bi
oxy hoá thành CO
2
.
− SO
2
đi vào không khí chuyn thành SO
4
 dang axit gây ô nhim môi
trng đt
− Bi chì trong khí thi t các hot đng công nghip (ch yu là giao
thông vn ti), lng xung và tích t gây ô nhim đt.
− Oxit nit sinh ra t nit trong không khí do hot đng giao thông vn ti,
do các vi sinh vt trong đt, do hot đng  rm r ca con ngi. Lng
ln oxit nit tích ly li trong cây nh hng đn con ngi.
Vy CO
2
, SO
2
, NO
2
trong không khí b ô nhim là nguyên nhân gây ra ma
axít, làm tng quá trình chua hoá đt.
− Ngun ô nhim đt bi các phóng x là nhng ph thi ca các trung tâm
khai thác các cht phóng x, trung tâm nghiên cu nguyên t, các nhà
máy đin nguyên t, các bnh vin dùng cht phóng x và nhng v th
v khí ht nhân. Các cht phóng x thâm nhp vào đt và theo chu trình
dinh dng ti cây trng, đng vt và con ngi.
− Ngi ta thy rng, sau mi v n th v khí ht nhân thì cht phóng x

trong đt tng lên gp 10 ln. T l gia lng đng v phóng x có
trong c th đng vt vi lng đng v phóng x có trong môi trng
đc gi là” h s cô đc” sau các v n bom nguyên t trong đt
thng tn lu ba cht phóng x Sn
90
; I
131
;Cs
137
. Các cht phóng x này
xâm nhp vào c th ngi, làm thay đi cu trúc t bào, gây ra nhng
bnh v di truyn, bnh v máu, bnh ung th…
3.3.4. Cht thi hóa hc và hu c
16


Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN
Các cht thi có kh nng gây ô nhim đt  mc đ ln nh: cht ty ra,
phân bón, thuc bo v thc vt, thuc nhum, màu v, công nghip sn xut
pin, thuc da, công nghip sn xut hoá cht.

Nhiu loi cht thi hu c cng dn đn ô nhim đt. Nhiu loi nc t
cng rãnh thành ph thng đc s dng nh ngun nc ti trong sn xut
nông nghip. Trong các loi nc thi này thng bao gm c nc thi sinh
hot và công nghip, nên thng cha nhiu các kim loi nng.
3.4. nh hng , hu qu ca ô nhim môi trng đt
t b xung cp. Mt s biu hin nh:
− D b xói mòn do nc, khi gp các chuyn đng ln nh l đt khi
lng ma cao, thm thc vt b phá hy, canh tác không hp lý, cht
dinh dng b mt do trm tích và b ra trôi theo dòng nc, gp

khong 10 ln lng dinh dng và b trôi.
− D tha mui: đt d tha Na
+
nhng li thiu các cht dinh dng cn
thit.
− S xung cp hóa hc: liên quan đn s mt đi nhng cht dinh dng
cn thit và c bn cng nh s hình thành các đc t Al
3+
, Fe
2+
khi
các ch tiêu này quá cao hoc quá thp đu gây nh hng đn môi
trng.
− S xung cp sinh hc: s gia tng t l khoáng hóa ca mùn mà không
có s bù đp các cht hu c s làm cho đt nhanh chóng nghèo kit,
gim kh nng hp th và gim kh nng cung cp N cho sinh vt. a
dng sinh vt trong môi trng đt b gim thiu.
− Làm thay đi thành phn và tính cht ca đt; làm chai cng đt; làm
chua đt; làm thay đi cân bng dinh dng gia đt và cây trng do
hàm lng nit còn d tha trong đt (ch có khong 50% nit bón trong
đt là đc thc vt s dng, s còn li là ngun gây ô nhim môi trng
đt).
− Gây mt s bnh truyn nhim, bnh do giun sán, ký sinh trùng mà đa
s ngi dân mc phi đc bit là tr em  các vùng nông thôn.
17


Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN
− Các cht phóng x, kim loi, nylon, do không phân hy đc nên gây tr
ngi cho đt.

− Các phân bón hóa hc, thng có mt s vt kim loi và hóa cht nh
As, Cd, Co, Cu, Pb, Zn … theo thi gian s tích t trên lp đt mt làm
đt b chai xu, thoái hóa, không canh tác tip tc đc.
3.4.1. Tn tht ti h sinh thái, nng sut cây trng công nghip và nuôi
trng thy sn
Sông sui là ngun tip nhn và vn chuyn các cht ô nhim trong nc
thi t các KCN và các c s sn xut kinh doanh. Nc thi cha cht hu c
vt quá gii h cho phép s gây ra hin tng phú dng, làm gim lng oxy
trong nc, các loài thy sinh b thiu oxy dn đn mt s loi b cht hàng lot.
S xut hin các cht đc nh du m, kim loi nng, các loi hóa cht trong
nc s tác đng đn đng thc vt thy sinh và đi vào chui thc n trong h
thng sinh tn ca các loài sinh vt, cui cùng s nh hng ti sc khe con
ngi.
3.4.2. Gia tng gánh nng bnh tt
Theo con s thng kê, nm 2004 s ngi mc bnh ngh nghip là 21.579
ngi và d báo s ngi mi mc bnh ngh nghip đn nm 2010 là trên
30.000. Tng tin chi cho tr cp bnh ngh nghip t 2000-2004 là hn 50 t
đng [6]
Ô nhim môi trng đã gây nh hng rõ rt đn sc khe ngi dân sng
 khu vc gn các nhà máy t đó gây ra tn tht kinh t cho KCB và các thit
hi thu nhp do b bnh.
Mt s bnh tt do ô nhim môi trng khu công nghip:
− Nc thi t các KCN không đc x lý gây ô nhim nc mt và nc
ngm, t đó nh hng đn cht lng ngun nc cp và có th thông
qua chui thc n gây nh hng xu ti sc khe con ngi. Các bnh
ch yu liên quan đn cht lng nc là bnh đng rut, các bnh do
kí sinh trùng, vi khun, virus, nm mc,…, các bnh do côn trùng trung
gian và các bnh do vi yu t và các cht khác trong nc (bnh bu c
18