Giáo án giáo dục công dân lớp 10 bài11

Bài 11
MỘT SỐ PHẠM TRÙ CƠ BẢN
CỦA ĐẠO ĐỨC HỌC
( 2 tiết )
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
1.Về kiến thức:
- Biết được thế nào là nghóa vụ, lương tâm, nhân phẩm, danh dự và hạnh phúc.
2.Về kiõ năng:
- Biết thực hiện các nghóa vụ đạo đức liên quan đến bản thân.
- Biết giữ gìn danh dự, nhân phẩm, lương tâm của mình; biết phấn đấu cho hạnh phúc của
bản
thân và xã hội.
3.Về thái độ:
- Coi trọng việc giữ gìn lương tâm, nhân phẩm, danh dự và hạnh phúc.
- Tôn trọng nhân phẩm của người khác.
II. TRỌNG TÂM :
- Làm rõ cả 4 phạm trù: nghóa vụ, lương tâm, nhân phẩm, danh dự và hạnh phúc.
III.PHƯƠNG PHÁP :
Thuyết trình, kể chuyện, đàm thoại, trực quan.
IV. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:
- Tranh, ảnh, sơ đồ.
- Có thể sử dụng vi tính, máy chiếu.
V. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP :
1. Ổn đònh tổ chức lớp :
2. Kiểm tra bài cũ:
3. Giảng bài mới:
Phạm trù về thực chất là khái niệm, nhưng là khái niệm cơ bản nhất, chung nhất, khái quát
nhất của một ngành khoa học. Bài học giúp ta tìm hiểu các phạm trù của khoa học nghiên
cứu về đạo đức: nghóa vụ, lương tâm, nhân phẩm, danh dự, hạnh phúc.
Phần làm việc của Thầy Phần làm việc của Trò Nội dung chính của bài học
Hoạt động 1:

GV sử dụng phương pháp
đàm thoại giúp HS tìm
hiểu phạm trù “Nghóa vụ”ï
a. Nghóa vụ là gì?
GV nêu các câu hỏi:
 Qua ví dụ trong SGK về
hoạt động nuôi con của loài
sói và loài người, các em
thấy có gì khác nhau?
GV chốt ý:
- Loài người thực hiện nghóa vụ
nuôi con, trong khi loài sói nuôi
con theo bản năng.
1. Nghóa vụ:
a. Nghóa vụ là gì?

Nghóa vụ là một trong
những nét đặc trưng của đời
sống con người, trong khi
đó, con vật chỉ quan hệ với
nhau trên cơ sở bản năng.
GV nêu câu hỏi khác:
Tại sao trong cuộc sống,
để thoả mãn những nhu cầu,
lợi ích của mình, mỗi cá
nhân cần đến sự giúp đỡ
của người khác, của xã hội?
Ví dụ minh hoạ.
GV giảng:
Mọi người trong xã hội đều

có những nhu cầu, lợi ích
cần thoả mãn để đựơc tồn
tại và phát triển. Làm thế
nào để có thể thoả mãn nhu
cầu lợi ích của mình nhưng
cũng đáp ứng được nhu cầu,
lợi ích của người khác, của
cộng đồng? Xã hội đặt ra
các yêu cầu chung. Cá nhân
ý thức được và biến những
yêu cầu đó thành trách
nhiệm của bản thân, những
trách nhiệm này được gọi là
nghóa vụ.
GV nêu các câu hỏi:
 Thế nào là nghóa vụ?
 Tại sao gia đình các em
và mọi người trong xã hội
có nghóa vụ phải đóng thuế
cho nhà nước?
 Tại sao HS đủ tuổi phải
tham gia nghóa vụ quân sự?
 Trong thực tế, không
phải khi nào nhu cầu, lợi ích
cá nhân cũng phù hợp với
nhu cầu, lợi ích của xã hội,
- Để tồn tại và phát triển, mỗi
cá nhân cần thoả mãn rất nhiều
nhu cầu vật chất và tinh thần.
Tuy nhiên dù cố gắng đến đâu,

cá nhân cũng không thể tạo ra
đủ các giá trò vật chất, giá trò
thần để đáp ứng nhu cầu của
mình. Vì thế, cá nhân cần đến
sự giúp đỡ của xã hội….
Ví dụ: Cá nhân cần sự giúp đỡ
của xã hội để thoả mãn nhu cầu
ăn, mặc, học hành, vui chơi,
giải trí…
-Nghóa vụ là trách nhiệm của
cá nhân đối với yêu cầu, lợi ích
chung của xã hội.
- Cần phải có nghóa vụ đóng
thuế vì nhờ thuế mà nhà nước
có thể xây trường học, bệnh
viện, các trung tâm vui chơi,
giải trí, trả lương cho cán bộ
công chức…
- Thanh niên phải thực hiện
nghóa vụ quân sự để bảo vệ tổ
quốc, bảo vệ cuộc sống yên
bình cho dân tộc.
- Nhà nước cần dựng cột điện
tại vò trí có cây lưu niệm của
gia đình; nhà nước cần mở
rộng đường giao thông, các hộ

Nghóa vụ là trách nhiệm của cá
nhân đối với yêu cầu, lợi ích
chung của xã hội.

có khi còn mâu thuẫn. Lấy
ví dụ?
 Trong trường hợp trên, cá
nhân phải phải làm gì? Vì
sao phải làm như vậy?
GV lưu ý HS:
+ Thật ra, vấn đề mâu
thuẫn nêu trên là tạm thời,
về lâu dài, mâu thuẫn ấy sẽ
không còn, bởi vì, đất nước
có thanh bình, thònh vượng
thì gia đình, bản thân mới
có điều kiện sống yên vui,
hạnh phúc.
+Trong đời sống, người ta
thường hay nhầm lẫn giữa
việc thực hiện nghóa vụ với
hành vi giúp đỡ người khác.
Phải thấy được những yêu
cầu khi thực hiện nghóa vụ:
tự do, tự giác, hướng thiện.
Nếu thiếu một trong ba điều
này thì không thể có nghóa
vụ thật sự.
a. Nghóa vụ của người
thanh niên hiện nay?
GV hỏi:
 Nghóa vụ của ngưòi
thanh niên hiện nay?

 Là HS trung học, em
thấy mình có những nghóa
vụ nào?
GV giảng:
Bốn nghóa vụ cơ bản mà
SGK đã nêu là những nghóa
dân phải dọn nhà đi nơi khác;
tổ quốc bò xâm lăng cần ta cầm
lên đường nhập ngũ, trong khi
bản thân phải nuôi mẹ già, con
dại…
-Phải chặt bỏ cây lưu niệm của
nhà mình…; Phải dọn nhà đi nơi
khác…; Phải cầm súng lên
đường => Phải hy sinh những
giá trò thấp để đạt những giá trò
cao, phải đặt lợi ích xã hội lên
trên lợi ích gia đình và bản
thân.
- Chăm lo rèn luyện đạo đức,
có ý thức quan tâm đến những
người xung quanh, đấu tranh
chống lại cái ác, góp phần xây
dựng xã hội phát triển tốt đẹp;
không ngừng nổ lực học tập
nâng cao trình độ văn hoá;
tích cực lao động , cần cù sáng
tạo; sẵn sàng tham gia bảo vệ
Tổ quốc….
HS nêu cụ thể những nghóa vụ

của mình đối đất nước, gia
đình, bản thân…
b. Nghóa vụ của người thanh
niên Việt Nam hiện nay:
- Chăm lo rèn luyện đạo đức.
- Không ngừng nổ lực học tập.
- Tích cực lao động sản xuất.
- Sẵn sàng tham gia bảo vệ Tổ
quốc.
vụ của bất cứ thanh niên
nào, tuỳ theo cá nhân khác
nhau, mức độ trưởng thành,
hoàn cảnh khác nhau sẽ xác
đònh những nghóa vụ nào là
chủ yếu.
Hoạt động 2:
GV sử dụng phương pháp
đàm thoại giúp HS tìm
hiểu phạm trù “Lương
tâm”ï
a. Lương tâm là gì?
GV nêu câu hỏi:
 Qua ví dụ ở cuối trang 69
SGK, em hãy cho biết:
- Tại sao bà A cảm thấy hối
hận?
- Cảm giác hối hận ấy tác
động đến bà A như thế nào?
GV giảng:
Trong cuộc sống, những

người có đạo đức luôn tự
xem xét, đánh giá mối quan
hệ giữa bản thân và với
người chung quanh, với xã
hội. Trên cơ sở đánh giá
hành vi của mình, các cá
nhân tự giác điều chỉnh
hành vi cho phù hợp các
chuẩn mực đạo đức. Đó là
lương tâm.
GV đặt các câu hỏi:
 Lương tâm là gì?
 Tìm một ví dụ minh hoạ
trạng thái thanh thản của
lương tâm?
 Tìm một ví dụ minh hoạ
trạng thái cắn rứt của lương
tâm?
GV giảng:
- Bà A cảm thấy hối hận vì sự
nghi ngờ và những lời nói bóng
gió không đúng của mình.
- Sự hối hận ấy đã giúp bà A
điều chỉnh thái độ của mình:
phải bình tónh xem xét, không
phản ứng vội vàng làm hại đến
tình làng nghóa xóm.
- Lương tâm là năng lực tự
đánh giá và điều chỉnh hành vi
đạo đức của bản thân trong mối

quan hệ với người khác, với xã
hội.
- Trên đường đi học về gặp một
một em bé bò lạc . Em đã đưa
em bé đến đồn công an gần
nhất nhờ các chú công an giúp
đỡ…
- Biết bạn gái sợ chuột, nhân
bắt được con chuột nhắt, em
trói lại gói vào tờ giấy bí mật
đặt vào cặp của bạn, khi bạn
2. Lương tâmï:
a. Lương tâm là gì?

Lương tâm là năng lực tự đánh
giá và điều chỉnh hành vi đạo
đức của bản thân trong mối
quan hệ với người khác, với xã
hội.
Cả hai trạng thái thanh thản
và cắn rứt lương tâm đều
mang ý nghóa tích cực: trạng
thái thanh thảng của lương
tâm giúp con người tự tin
hơn vào bản thân, phát huy
tính tích cực trong hành vi
của mình; trang thái cắn rứt
lương tâm giúp cá nhân
điều chiỏnh hành vi của
mình cho phù hợp với chuẫn

mực đạo đức xã hội.
 Thế nào là một người vô
lương tâm? Cho ví dụ.
b. Làm thế nào để trở
thành người có lương tâm?
GV giảng:
Lương tâm là đặc trưng của
đời sống đạo đức, là yếu tố
nội tâm làm nên giá trò đạo
đức của con người. Nhờ có
lương tâm mà những cái tốt
đep trong đời sống được duy
trì và phát triển. Do đo,ù
trong cuộc sống không chỉ
đỏi hỏi mỗi cá nhân phải có
lương tâm mà còn phải biết
giữ gìn lương tâm.
 Làm thế nào để trở thành
người có lương tâm?
Hoạt động 3:
GV sử dụng phương pháp
đàm thoại giúp HS tìm
hiểu phạm trù “Nhân
phẩm và danh dự”ï
a. Nhân phẩm.
GV đặt vấn đề:
Nghóa vụ và lương tâm là
hai phạm trù đạo đức cơ
bản. Nếu mỗi người luôn
thực hiện tốt nghóa vụ và

gái mở cặp, thấy gói lạ vội lấy
ra xem, thấy chuột , hoảng sợ
ngã vật xuống sàn, tai nạn xảy
ra. Trước hậu quả do hành vi
của mình gây nên, em vô cùng
ân hận…
- Đó là những cá nhân làm điều
ác nhưng không biết năn, hối
hận hay xấu hổ. Ví dụ: Những
kẻ cướp của, giết người…
- Thường xuyên rèn luyện tư
tưởng, đạo đức tiến bộ; thực
hiện đầy đủ các nghóa vụ đạo
đức đối với xã hội; thường
xuyên bồi dưỡng những tình
cảm trong sáng, đẹp đẽ…
b. Làm thế nào để trở thành
người có lương tâm?

- Thường xuyên rèn luyện tư
tưởng, đạo đức tiến bộ.
- Thực hiện đầy đủ các nghóa vụ
đạo đức đối với xã hội.
- Thường xuyên bồi dưỡng
những tình cảm trong sáng, đep
đẽ.
3. Nhân phẩm và danh dự:
a. Nhân phẩm :
sống có lương tâm trong
sáng thì chính họ đã tạo ra

những phẩm chất nhất đònh.
Những phẩm chất này làm
nên giá trò của cá nhân. Đó
là nhân phẩm.
GV hỏi:
 Nhân phẩm là gì ?
 Em hãy nêu những phẩm
chất đạo đức tiêu biểu của
người lính, người thầy
thuốc, người thầy giáo ?
 Ban M trong tình huống ở
trang 71-SGK đã có được
những phẩm chất gì?
GV giảng:
Trong cuộc sống, đa số mọi
người đều có ý thức, quan
tâm giữ gìn nhân phẩm của
mình. Tuy nhiên, vẫn có
những kẻ coi thường nhân
phẩm của chính mình, có
suy nghó và việc làm đi
ngược lại lợi ích của cộng
đồng.
GV hỏi:
 Em tìm ví dụ để minh
hoạ cho loại người nầy?
 Thái độ của xã hội đối
với người có nhân phẩm
hoặc thiếu nhân phẩm?
 Em hãy giải thích câu tục

ngữ: “Đói cho sạch, rách
cho thơm”
- Nhân phẩm là toàn bộ những
phẩm chất mà mỗi con người
có được (nói cách khác: nhân
phẩm là giá trò làm người của
mỗi con người )
- Nơi người lính: Trung thành
với Tổ quốc, hy sinh vì lợi ích
nhân dân, dũng cảm trong
chiến đấu…; Nơi người thầy
thuốc: tận tình chăm sóc bệnh
nhân như “từ mẫu”; Nơi người
giáo viên:
mẫu mực trong tác phong, tận
t với nghề, thương yêu học
sinh…
-Bạn A có lòng nhân ái và tính
tự trọng.
- Những kẻ bán buôn lậu, bán
hàng giả, cán bộ nhà nước tham
nhũng…
- Người có nhân phẩm được xã
hội đánh giá cao, kính trọng.
Ngược lại, kẻ thiếu nhân phẩm
bò chê trách, lên án.
- Câu tục ngữ khuyên ta dù khó
khăn, nghèo khổ đến đâu cũng
phải giữ gìn nhân phẩm của
chính mình.

- Nhân phẩm là toàn bộ những
phẩm chất mà mỗi con người có
được.
- Người có nhân phẩm được xã
hội đánh giá cao, kính trọng.

 Làm thế nào để trở thành
người có nhân phẩm?
b. Danh dự.
GV giảng:
Khi con người tạo ra cho
mình những giá trò làm
người ( nhân phẩm) mà
được xã hội đánh giá và
công nhận thì người đó có
danh dự. Ví dụ : Danh dự
của người thầy thuốc, danh
dự của người chiến só, danh
dự của người Đảng viên
cộng sản, danh dự của
người Đoàn viên thanh
niên…
GV hỏi:
 Danh dự là gì?
GV giảng:
Danh dự có cơ sở từ những
cống hiến của con người đối
với xã hội. Mỗi người đều
có đóng góp ít nhiều cho xã
hội, vì thế đều có danh dự.

Danh dự có ý nghóa rất lớn:
nó sẽ tạo nên một sức mạnh
tinh thần thúc đẩy con
người làm đều tốt, tránh
đều xấu.
GV hỏi:
 Các em lấy ví dụ từ
người chiến só, người thầy
thuốc…để chứng minh điều
đó?
GV đặt vấn đề và hỏi:
Trong xã hội, bên cạnh đa
số những người có danh dự,
vẫn có những kẻ đánh mất
danh dự của mình. Họ là
những đối tượng nào?
- Thường xuyên rèn luyện tư
tưởng, đạo đức tiến bộ; Thực
hiện đầy đủ các nghóa vụ đạo
đức đối với xã hội; Thường
xuyên bồi dưỡng những tình
cảm trong sáng, đep đẽ.
- Danh dự là sự coi trọng, đánh
giá cao của dư luận xã hội đối
với một người dựa trên các giá
trò đạo đức của người đó.
- VD1: Từ chiến trường trở về,
chú Nam được phân công làm
cán bộ tổ chức, có người đã
biếu chú tiền để xin vào cơ

quan, nhưng chú đã từ chối.
VD2: Bác só Mai trong bệnh
viện nhi luôn tận tình chăn sóc
bệnh nhân, yêu thương bệnh
nhân như người nhà, bác só Mai
luôn từ chối mọi sự cảm ơn về
vật chất.
- Cán bộ nhà nước tham nhũng,
những kẻ trộm cướp, lừa đảo …
- Người có nhân phẩm có lương
tâm trong sáng, luôn thực hiện
tốt các nghóa vụ đạo đức, các
chuẩn mực đạo đức.
b. Danh dự:

- Danh dự là sự coi trọng, đánh
giá cao của dư luận xã hội đối
với một người dựa trên các giá
trò đạo đức của người đó.
- Danh dự tạo sức mạnh tinh thần
giúp con người làm điều tốt,
tránh điều xấu.

GV giảng:
Khi một cá nhân biết tôn
trọng và bảo vệ nhân phẩm,
danh dự của mình thì người
đó có lòng tự trọng. Tự
trọng khác với tự ái.
GV hỏi:

 Các em hãy phân biệt tự
trọng với tự ái? Cho ví dụ
minh hoạ
GV giảng:
Tự trọng là một phẩm chất
tốt đẹp giúp con người cầu
tiến, vươn lên hoàn thiện
nhân cách ( VD: Anh công
an không nhận tiền mãi lộ;
em nhỏ đánh giày không
nhận tiền của khách hàng
vứt xuống đất…)
Tự ái là một thói xấu, quá
đề cao tính cá nhân, ích kỷ
có những phản ứng sai lầm.
( VD: Giận dỗi khi bố mua
cho chiếc xe đạp cũ; mượn
quyển truyện, bạn không
đưa ngay, đến lúc bạn đưa,
giận không cầm; chữi bạn,
đánh bạn vì một lời nói chỉ
ra khuyết điểm của mình …)
Hoạt động 4:
GV sử dụng phương pháp
đàm thoại giúp HS tìm
hiểu phạm trù “Hạnh
phúc”ï
a. Hạnh phúc là gì?
GV đặt vấn đề :
Trong cuộc sống, con người

luôn luôn mong muốn được
thoả mãn các nhu cầu về
vật chất và nhu cầu về tinh
thần.
- Tự trọng là sự tôn trọng và
bảo nhân phẩm, danh dự của
mình. Tự ái là những phản ứng
tiêu cực, thiếu suy nghó trước
các việc bò đụng chạm đến “cái
tôi” của mình.
VD1: Trong giờ kiểm tra toán,
bạn A loay hoay không tìm ra
kết qủa. Bạn B đã đưa bài cho
bạn A nhưng bạn A không
chép, vì lòng tự trọng, tự bản
thân cố gắng tìm ra tìm ra lời
giải.
VD2: Bạn B ăn uống, xả rác
làm bẩn bàn ghế, được bạn A
nhắc nhỡ phải giữ vệ sinh
chung, nhưng không thèm nghe,
còn cự lại, giận bạn A.
- Khi một cá nhân biết tôn trọng
và bảo vệ danh dự của mình thì
người đó có lòng tự trọng
4. Hạnh phúc:
a. Hạnh phúc là gì?

GV hỏi:
Em hiểu thế nào về

những nhu cầu này? Có thể
nêu các ví dụ?
GV giảng:
Có những nhu cầu không
lành mạnh, thiếu đạo đức
( nghiện ma tuý, ăn cắp ,
chiếm đoạt tài sản của
người khác để làm giàu…)
Có những nhu cầu chân
chính, lành mạnh ( học tập,
lao động, nghiên cứu khoa
học, thưởng thức nghệ
thuật…) Khi con người được
thoả mãn nhu cầu chân
chính, lành mạnh , con
người có cảm xúc vui
sướng, thích thú, khoan
khoái…Cảm xúc ấy chính là
hạnh phúc.
GV hỏi:
 Hạnh phúc là gì?
 Lấy các ví dụ về hạnh
phúc?
b. Hạnh phúc cá nhân và
hạnh phúc xã hội.
GV giảng:
Cảm xúc của con người
luôn gắn với từng cá nhân.
Vì vậy, khi nói đến hạnh
phúc trước tiên là nói đến

hạnh phúc cá nhân.
Con người sống trong xã hội
phải có nghóa vụ đối với xã
hội. Nghóa vụ đó đem lại
hạnh phúc cho mọi người và
đó là hạnh phúc xã hội
Giữa hạnh phúc cá nhân và
hạnh phúc xã hội có mối
liên hệ chặt chẽ với nhau.
- Những nhu cầu vật chất: ăn,
mặc, ở, đi lại…; nhu cầu tinh
thần: học tập, giải trí…
- Hạnh phúc là cảm xúc vui
sướng của con người khi được
thoả mãn các nhu cầu, lợi ích
chân chính.
- VD1: Em mong ước có chiếc
xe đạp. Cha mẹ tặng cho em
chiếc xe đạp khi em thi đỗ vào
lớp 10. Em cảmthấy hạnh phúc.
VD2: Lớp em thi đỗ 100%,
thầy, cô giáo và các ban thấy
hạnh phúc….
Hạnh phúc là cảm xúc vui
sướng của con người khi được
thoả mãn các nhu cầu, lợi ích
chân chính.
b. Hạnh phúc cá nhân và hạnh
phúc xã hội:
GV hỏi:

 Trình bày mối quan hệ
giữa hạnh phúc cá nhân và
hạnh phúc xã hội?
GV giảng:
Khi cá nhân phấn đấu cho
hạnh phúc của bản thân
mình và đồng thời biết thực
hiện nghóa vụ đối với xã hội
thì hạnh phúc của mỗi
người mới trọn vẹn
( VD: Cá nhân lao động
chân chính, làm giàu hợp
pháp và đóng thuế đầy đủ
cho nhà nước)
Hạnh phúc của xã hội
không thể có được nếu mỗi
người chỉ biết thu vén cho
hạnh phúc của riêng mình.
( VD: Cá nhân giàu có
nhưng không bao giờ làm
công tác từ thiện ) .
- Hạnh phúc của cá nhân là cơ
sở của hạnh phúc xã hội. Xã
hội hạnh phúc thì cá nhân có
điều kiện phấn đấu cho hạnh
phúc của mình hơn.
- Hạnh phúc của cá nhân là cơ sở
của hạnh phúc xã hội.
- Xã hội hạnh phúc thì cá nhân
có điều kiện phấn đấu cho hạnh

phúc của mình hơn.
4. Củng cố:
 Nghóa vụ là gì? Em hãy nêu vài nghóa vụ đạo đức cụ thể của công dân đối với xã hội?
Trong xã hội ta hiện nay, có một số người sống theo kiểu “ Đèn nhà ai nấy sáng”, em có nhận
xét gì về cách sống này? ( Lối sống theo “Chủ nghóa cá nhân”, ích kỹ, thiếu tính cộng đồng,
không thực hiện các nghóa vụ đối với xã hội )
 Lương tâm là gì? Cho ví dụ về sự hoạt động của lương tâm.
Vì sao người có lương tâm luôn được xã hội đánh giá cao ?
 Nhân phẩm và danh dự có vai trò thế nào đối với hạnh phúc cá nhân?
Vì sao những người nghiện ma tuý khó giữ được nhân phẩm và danh dự của mình?
 Hạnh phúc là gì? Cho ví dụ.
Có người cho rằng hạnh phúc là “Cầu được, ước thấy”, em có đồng ý không? Vì sao? ( Không
đồng ý: nhu cầu của con người là vô hạn nhưng khả năng đáp ứng nhu cầu thì có hạn, mặc khác,
có những nhu cầu, ước muốn không phù hợp với đạo đức và vi phạm pháp luật…)
 Tìm những câu tục ngữ , thành ngữ, danh ngôn có tính giáo dục các phẩm chất đạo đức: nghóa
vụ, lương tâm, nhân phẩm, danh dự ?
( Nghóa vụ: “Thương người như thể thương thân”, “Nhường cơm sẻ áo”. “Quyết tử cho Tổ quốc
quyết sinh”
Lương tâm: “Đào hố hại người lại chon mình”; “Một lời nói dối sám hối bảy ngày” “Cầm cân
nảy mực”
Nhân phẩm, Danh dự: “Danh dự quý hơn tiền bạc, mất danh dự là mất tất cả”; “Ta thà làm
quỹ nước Nam còn hơn làm vương đất Bắc” – Trần Bình Trọng; “Thà đui mà giữ đạo nhà”-
Nguyễn Đình Chiểu.
Hạnh phúc: “Hạnh phúc là đấu tranh”- Các Mác; “Hạnh phúc dễ tìm nhưng khó giữ”)
5. Dặn dò: