giáo án giáo dục công dân lớp 10 bài 9

Bài 9
CON NGƯỜI LÀ CHỦ THỂ CỦA LỊCH SỬ
VÀ LÀ MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN CỦA XÃ HỘI
( 2 tiết )
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
1.Về kiến thức:
- Nhận biết được con người là chủ thể của lòch sử, sáng tạo ra lòch sử.
- Hiểu được con người là mục tiêu phát triển của xã hội, sự phát triển của xã hội
phải vì hạnh phúc của con người.
2.Về kiõ năng:
- Chứng minh được mọi giá trò vật chất và tinh thần của xã hội là do con người tạo
ra.
3.Về thái độ:
- Đồng tình và tích cực tham gia các hoạt động vì sự tiến bộ và phát triển của đất
nước, nhân loại.
II. TRỌNG TÂM :
- Con người là chủ thể của lòch sử và là mục tiêu phát triển của xã hội
III. PHƯƠNG PHÁP :
Thuyết trình, kể chuyện, đàm thoại, trực quan.
IV. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:
- Tranh, ảnh, sơ đồ.
- Có thể sử dụng vi tính, máy chiếu.
V. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP :
1. Ổn đònh tổ chức lớp :
2. Kiểm tra bài cũ:
3. Giảng bài mới:
GV có thể hỏi HS để tạo tình huống có vấn đề:
- Qua thực tế cuộc sống và kiến thức đã học, em thấy con người có vai trò như thế
nào đối với sự phát triển của lòch sử?
- Vấn đề phát triển con người đã được Đảng, Nhà nước ta quan tâm như thế nào?
Để hiểu rõ điều đó, chúng ta cùng tìm hiểu bài 9.

Phần làm việc của Thầy Phần làm việc của Trò Nội dung chính của bài
học
Hoạt động 1:
GV sử dụng phương
pháp đàm thoại giúp HS
tìm hiểu :
Con người là chủ thể
của lòch sử.
a.Con người tự sáng tạo
ra lòch sử của mình:
GV cho HS đọc thông
tin
“ Vai trò của công cụ
lao động đối với sự phát
triển của lòch sử” (Tư liệu
tham khảo cuối bài - Sách
GV).
GV nêu các câu hỏi:
ïNgười tối cổ, Người tinh
khôn đã biết tạo ra và sử
dụng những công cụ lao
động nào?
ïNhững công cụ lao động
có ý nghóa như thế nào đối
với sự ra đời và phát triển
của lòch sử xã hội?
GV kết luận:
Lòch sử loài người được
hình thành từ khi con
- Người tối cổ sử dụng hai

chi trước cầm nắm và sử
dụng hòn đá, cành cây làm
công cụ. Họ biết ghè, đẽo đá
làm công cụ.
Người tinh khôn lúc đầu sử
dụng công cụ bằng đá, sau
đó biết chế tạo công cụ bằng
kim loại.
- Việc tạo ra và cải tiến công
cụ lao động giúp cho lòch sử
xã hội hình thành và phát
triển.
1.Con người là chủ thể
của lòch sử:
a.Con người tự sáng
tạo ra lòch sử của
mình:

Nhờ biết chế tạo và
sử dụng công cụ lao
động, con người đã tự
tách mình khỏi ra khỏi
thế giới loài vật chuyển
người biết chế tạo ra công
cụ sản xuất . Nhờ biết chế
tạo và sử dụng công cụ
sản xuất, con người đã
tách mình khỏi thế giới
động vật chuyển sang thế
giới loài người và lòch sử

con người cũng bắt đầu từ
đó.
b.Con người là chủ thể
sáng tạo nên các giá trò
vật chất và tinh thần của
xã hội :
GV nêu các câu hỏi:
ïVì sao nói con người là
chủ nhân các giá trò vật
chất của xã hội? Em hãy
nêu vài ví dụ để chứng
minh.
ï Tại sao nói con người
là chủ thể sáng tạo ra các
giá trò tinh thần của xã
hội? Em hãy nêu vài ví dụ
để chứng minh.

- Con người phải lao động
làm ra của cải vật chất để
nuôi sống mình và xã hội.
Đây là hoạt động đặc trưng
chỉ có ở con người. Quá trình
sản xuất không chỉ bảo đảm
cho sự tồn tại của xã hội mà
con thúc đẩy xã hội phát
triển.
VD: Lương thực, thực
phẩm, vải vóc, nhà cửa, xe
cộ, các công trình về kinh tế,

về giao thông (thuỷ điện
sông Đà, đê sông Hồng, )
- Con người còn sáng tạo ra
các giá trò tinh thần của xã
hội. Đời sống hằng ngày,
kinh nghiệm trong lao động
sản xuất, trong đấu tranh xã
hội, đấu tranh với tự nhiên…
của con người là nguồn đề
tài vô tận cho các phát minh
sang thế giới loài
người,và lòch sử xã hội
cũng bắt đầu.

b.Con người là chủ thể
sáng tạo nên các giá
trò vật chất và tinh
thần của xã hội :

GV kết luận:
ïCon người phải lao
động tạo ra của cải vật
chất để đảm bảo sự tồn tại
và thúc đẩy sự phát triển
của xã hội.
- Con người còn tạo ra
các giá trò tinh thần của xã
hội: các phát minh khoa
học và những sáng tạo
nghệ thuật…

c.Con người là động lực
của các cuộc cách mạng
khoa học và cảm hứng sáng
tạo nghệ thuật. Và cũng
chính con người là tác giả
của các công trình khoa học ,
các tác phẩm nghệ thuật…
VD:
+ Tác phẩm Truyện Kiều
của Nguyễn Du (nổi tiếng
Việt và thế giới) lấy chất
liệu từ cuộc sống nghiệt ngã
của con người dưới ách
thống trò của vua quan phong
kiến; Nhật ký trong tù của
Bác.
+ Các câu tục ngữ, ca dao,
dân ca, truyện cổ tích, thần
thoại v.v…
+ Các công trình có giá trò về
nhiều mặt về khoa học, nghệ
thuật:Kimtự tháp ở Ai
Cập ,Vạn Lý Trường Thành
ở Trung Quốc, Việt Nam có
Chùa một cột, Tháp chàm,
Trống đồng Ngọc Lũ, tượng
Phật bà nghìn tay nghìn mắt…
- Con người phải lao
động tạo ra của cải vật
chất để đảm bảo sự tồn

tại và thúc đẩy sự phát
triển của xã hội.
- Con người còn tạo ra
các giá trò tinh thần của
xã hội: các phát minh
khoa học và những
sáng tạo nghệ thuật…
c.Con người là động lực
của các cuộc cách
mạng xã hội:
xã hội:
GV nêu các câu hỏi:
ïTại sao con người không
ngừng đấu tranh để cải tạo
xã hội?
ï Em hãy nêu các hình
thức đấu tranh trong xã
hội mà em biết ?
ïTại sao nói đấu tranh
giai cấp là một động lực
thúc đẩy tiến bộ xã hội?

GV kết luận:
Nhu cầu về cuộc sống tốt
đẹp hơn là động lực thúc
đẩy con người không
ngừng đấu tranh để cải tạo
xã hội. Mọi sự biến đổi
của xã hội, mọi cuộc cách
mạng đều do con người

tạo ra.
Kết luận chung:
- Nhu cầu về cuộc sống tốt
đẹp hơn là động lực thúc đẩy
con người không ngừng đấu
tranh để cải tạo xã hội.
- Đấu tranh có thể diễn ra
dười nhiều hình thức: kinh tế,
chính trò, văn hoá, xã hội…
giữa những lực lượng tiến bộ
và lực lượng lạc hậu. Điển
hình là các cuộc đấu tranh
giai cấp ( mà đỉnh cao là
cách mạng xã hội), các cuộc
đấu tranh giải phóng dân tộc.
VD: CMTS Anh, CM tháng
10 Nga, Kháng chiến Pháp,
chống Mỹ ở VN….
- Các cuộc đấu tranh giai cấp
( mà đỉnh cao là cách mạng
xã hội) sẽ làm thay thế quan
hệ sản xuất đã lỗi thời bằng
quan hệ sản xuất mới tiến bộ
hơn. Quan hệ sản xuất mới
ra đời kéo theo sự xuất hiện
của phương thức sản xuất
mới. Mỗi khi phương thức
sản xuất mới thay đổi sẽ
thúc đẩy sự biến đổi mọi mặt
đời sống xã hội.

Nhu cầu về cuộc
sống tốt đẹp hơn là
động lực thúc đẩy con
người không ngừng đấu
tranh để cải tạo xã hội.
Lòch sử xã hội được hình
thành khi con người biết
chế tạo ra công cụ lao
động. Lòch sử phát triển
của xã hội từ chế độ công
xã nguyên thuỷ đến nay là
lòch sử phát triển của các
phương thức sản xuất, mà
trong đó con người là lực
lượng chính. Vì vậy, khi
nói con người là chủ thể
của lòch sử, sáng tạo ra
lòch sử, có nghóa là con
người phải tôn trong quy
luật khách quan, biết vận
dụng quy luật khách quan
trong hoạt động thực tiễn
của mình.
Hoạt động 2:
GV sử dụng phương
pháp đàm thoại giúp HS
tìm hiểu :
Con người là mục tiêu
của sự phát triển xã hội:

a.Vì sao nói con người
là mục tiêu của sự phát
triển xã hội?
GV đặt các câu hỏi:
ïHình tượng Prômêtê
(thần thoại HyLạp) lấy
cắp lửa của trời cho loài
người; hình tượng Đam
San (“Trường ca Đam
San” của dân tộc Ê đê
Việt Nam) đi bắt nữ thần
- Khát vọng tự do, ý chí kiên
cường, lòng dũng cảm vượt
qua những ràng buộc của tự
nhiên, xã hội để vươn tới
cuộc sống tự do, hạnh phúc…
Mọi sự biến đổi xã hội,
mọi cuộc cách mạng xã
hội đều do con người
thực hiện.
2.Con người là mục tiêu
của sự phát triển xã
hội:

a.Vì sao nói con người
là mục tiêu của sự
phát triển xã hội:

mặt trời về làm vợ, phản
ánh khát vọng gì của con

người ngay từ thời còn
mông muội?
ï Hiện nay, trên thế giới
có những vấn đề gì tác
động tiêu cực đến sự phát
triển của con người?
ïTheo em, chúng ta cần
làm gì để khắc phục tình
trạng đó?
ïTheo em, vì sao nói con
người là mục tiêu của sự
phát triển xã hội?
GV kết luận:
+ Từ khi xuất hiện đến
nay, con người luôn khao
khát được sống tự do,
hạnh phúc. Song, thực tế
vẫn tồn tại những bất
công, bất bình đẳng và
nhiều yếu tố khác đe doạ
tự do, hạnh phúc và cả
tính mạng của con người.
Vì vậy, con người không
ngừng đấu tranh vì tự do,
hạnh phúc của chính
mình. Mọi chính sách của
các quốc gia, của cả cộng
đồng quốc tế phải nhằm
muc tiêu phát triển con
- Chạy đua vũ trang, khủng

bố, khai thác bừa bãi tài
nguyên thiên nhiên, gây ô
nhiễm môi trường, bùng nổ
dân số cùng hiện tượng đói
nghèo, dốt nát, thất nghiệp,
các tệ nạn xã hội…
- Những vấn đề trên là
những vấn đề lớn, mang tính
toàn cầu cần có sự nỗ lực
hợp tác của toàn thể nhân
loại mới có thể ngăn chặn.
- Con người là chủ thể của
lòch sử nên con người cần
phải được tôn trọng, cần phải
được đảm bảo các quyền
chính đáng của mình, phải là
mục tiêu phát triển của xã
hội.
- Từ khi xuất hiện đến
nay, con người luôn
khao khát được sống tự
do, hạnh phúc. Song,
thực tế vẫn tồn tại
những bất công, cả
những yếu đe doạ tính
mạng của con người. Vì
vậy, con người đã
không ngừng đấu tranh
vì sự tồn tại và phát
triển của mình.

- Con người là chủ thể
người.
+ Con người là chủ thể
của lòch sử nên con người
cần được tôn trọng, cần
phải được bảo đảm các
quyền và lợi ích chính
đáng của mình, phải là
mục tiêu phát triển của xã
hội.
b.Chủ nghóa xã hội với
sự phát triển toàn diện
của con người:
GV giảng:
Xã hội loài người đã trải
qua 5 chế độ. Từ những
đặc trưng của các chế độ
nêu lên mặt ưu việt của
CNXH: sự thống nhất giữa
văn minh với nhân đạo,
con người tự do, hạnh
phúc, được phát huy
quyền làm chủ…
Các nước XHCN trên thế
giới hiện nay, tuy gặp khó
khăn, nhưng đã tìm ra con
đường phát triển thích hợp
và đang thu nhiều thành
tựu.
GV đặt các câu hỏi:

ïNhững thành tựu hiện
nay của CNXH trên thế
giới mà em biết ( điển
hình là Trung Quốc)?
ïNhững thành tựu của
CNXH ở Việt Nam?
- Chính quyền Nhà nước của
dân, do dân , vì dân, các
thành tựu kinh tế, văn hoá,
giáo dục, quốc phòng, ngoại
giao….
- Tình hình chính trò khá ổn
đònh, kinh tế đang có những
bước phát triển khá vững,
văn hoá, giáo dục, khoa học
- kỹ thuật có nhiều tiến bộ,
đời sống nhân được cải thiện
rõ rệt, các dân tộc trong
nước đoàn kết, ngoại giao
của lòch sử nên cần
phải được tôn trọng và
bảo đảm các quyền
chính đáng của mình.,
phải là mục tiêu phát
triển của xã hội.

b.Chủ nghóa xã hội với
sự phát triển toàn
diện của con người:

ïCho các ví dụ chứng
minh sự quan tâm của
Đảng, Nhà nước đối với
mục tiêu phát triển con
người?
- CNTB đang còn sức phát
triển, nhưng chứa đựng
nhiều mâu thuẫn gay gắt
không thể tự giải quyết
được. Đó là những mâu
thuẫn gì?
GV kết luận:
+ Xã hội loài người đã trải
qua 5 chế độ nhưng chỉ có
CNXH mới thực sự coi
con người là mục tiêu phát
triển của xã hội.
+ Xây dựng xã hội theo
mục tiêu: “Dân giàu, nước
mạnh, xã hội công bằng,
dân chủ, văn minh”, mọi
người có cuộc sống tự do,
hạnh phúc, có điều kiện
phát triển toàn diện cá
nhân là mục tiêu cao cả
của CNXH ở nước ta hiện
nay.
mở rộng…
- Các chính sách xã hội:
chính sách đònh canh, đònh

cư, chính sách “Xoá đói
giảm nghèo”, chính sách
“Đền ơn đáp nghóa” chính
sách đối với phụ nữ, trẻ em…
- Sự phát triển mâu thuẫn
với vấn nạn ô nhiễm môi
trường, xung đột sắc tộc, tôn
giáo, chạy đua vũ trang,
khủng bố, cạnh tranh kinh tế,
đạo đức suy thoái…
- Xã hội loài người đã
trải qua năm chế độ xã
hội nhưng chỉ có CNXH
mới thực sự coi con
người là mục tiêu phát
triển của xã hội.
- Xây dựng một xã hội
theo muc tiêu: “Dân
giàu, nước mạnh, xã
hội công bằng, dân chủ,
văn minh”, môi người
có cuộc sống tự do,
hạnh phúc, có điều
kiện phát triển toàn
diện cá nhân là mục
tiêu cao cả của CNXH
ở nước ta.
4. Củng cố:
ï Vì sao nói con người là chủ thể của lòch sử ?
ï Vì sao nói con người là mục tiêu phát triển của xã hội?

ï Hãy nêu những chính sách của Đảng và Nhà nước vì mục tiêu phát triển toàn diện
con người?
5. Dặn dò: