SKKN nâng cao hiệu quả dạy thực hành mô đun lắp đặt mạng điện trong nhà

Tên đề tài:
Nâng cao hiệu quả dạy thực hành mô đun
lắp đặt mạng điện trong nhà
PHầN I : phần mở đầu
I, lí do chọn đề tài
Môn Công nghệ lớp 9 là một môn học mới, khó cho cả Giáo viên và
Học sinh cả về phơng pháp dạy cũng nh phơng pháp học.
Thực tế cho thấy học sinh ở các trờng THCS hiện nay trên địa bàn tôi
công tác phần lớn là con em nông thôn, mức độ tiếp cận thông tin mới còn
chậm, bên cạnh đó giáo viên dạy bộ môn Công Nghệ còn thiếu, kể cả giáo
viên kiêm nhiệm. Nhiều giáo viên và học sinh coi môn này là môn phụ nên
không đầu t về thời gian nghiên cứu tài liệu, đầu t cho các giờ dạy lý thuyết
và đặc biệt là các giờ thực hành.
Môn Công Nghệ 9 đợc thiết kế theo Mô đun nghề nên thời l ợng thực
hành là khá cao, môn học mang tính thực tế cao, rất thiết thực cho việc
chọn nghề, hớng nghiệp cho học sinh sau THCS.
1
Một thực trạng là hiện nay trong các trờng THCS điều kiện cơ sở vật
chất còn nghèo nàn, phòng thực hành cha đủ kích thớc dẫn đến chất lợng
học tập của học sinh nói chung, việc nâng cao tay nghề, kỹ năng thực hành
cho học sinh nói riêng là không cao.
Là một giáo viên Công Nghệ đợc đào tạo chuyên sâu, đúng chuyên
ngành sau nhiều năm công tác tại trờngTHCS, trực tiếp giảng dạy môn Công
Nghệ lớp 9, trăn trở với việc làm sao để nâng cao chất l ợng môn học phục
vụ cho cuộc sống tơng lai của học sinh tôi đã mạnh dạn áp dụng một số ph-
ơng pháp mới trong việc dạy thực hành môn Công Nghệ để đạt hiệu quả cao
nhất. Sáng kiến mới này đã đợc áp dụng thành công trong
Trờng THCS .
phần 2: nội dung
I. cơ sở lí luận:
Môn Công Nghệ 9 đợc thiết kế theo Mô đun nghề. Mô đun nghề Điện

dân dụng nói riêng cũng nh các Mô đun nghề khác của môn Công Nghệ 9
có thời lợng Thực hành khá cao. Các bài thực hành đó thờng có hai dạng:
2
+ Vận dụng lý thuyết để giải các bài tập tình huống, bài thực hành rèn
luyện kỹ năng.
+ Thực hành tạo ra sản phẩm: Chủ yếu là thực hành việc thực hiện quy
trình Công nghệ, các thao tác kĩ thuật sản xuất ra sản phẩm đơn giản.
Cấu trúc chung của các bài thực hành: Có phần chuẩn bị, nội dung
thực hành, trình tự tiến hành hoặc mẫu báo cáo có phần đánh giá. Cấu trúc
này đã đảm bảo đợc những yêu cầu của nội dung thực hành tuy nhiên để vận
dụng vào thực tế, nhằm giúp cho học sinh nâng cao kỹ năng thì cần phải áp
dụng một cách linh hoạt theo từng nội dung cụ thể.
Một thực tế là sau khi hoàn thành chơng trình thì đa phần học sinh
thao tác thực hành còn yếu, để tự mình tạo ra một sản phẩm theo yêu cầu
của môn học là rất khó khăn vì đặc trng của môn học đòi hỏi ngời học phải
đợc trang bị nhiều kỹ năng khác nhau nh cách sử dụng bộ dụng cụ lắp đặt
điện vvv mặt khác còn phải tính toán đợc các thông số kĩ thuật của mạch
điện, có óc quan sát thẩm mĩ.
II. cơ sở thực tiễn:
Việc thực hiện chơng trình đối với các trờng THCS nói chung, ở trờng
THCS nói riêng là rất khó khăn vì cơ sở vật chất không thuận tiện. Mặt
3
khác các đồ dùng, thiết bị dạy học có chất lợng không cao, các vật liệu tiêu
hao không bổ sung kịp thời.
Môn học Công Nghệ lại là môn học khô cứng mang tính h ớng nghiệp,
việc lôi cuốn học sinh yêu thích môn học là khó khăn. Tâm lí các em học
sinh cha thực sự yêu thích môn học khi thực hiện bài học ngay tại lớp học,
điều này đã đợc kiểm nghiệm khi thực hiện chơng trình trong các năm học.
1.

Về đối t

ợng:
Các em học sinh đa phần đều là con em gia đình làm nghề nông nghiệp .
Việc hớng các em yêu thích nghề nghiệp mang tính Công nghiệp nh môn
Công Nghệ Mô đun: Lắp đặt mạng điện trong nhà là điều trớc tiên các giáo
viên giảng dạy bộ môn Công Nghệ phải thực hiện. Các em còn ngại khi tiếp
xúc với điện, với các thiết bị điện.
2.

Về khách quan.
Điều kiện cơ sở vật chất nhà trờng đã đảm bảo cho việc thực hiện bài
thực hành cho nhiều học sinh tham gia, các dụng cụ thiết bị cũng nh vật
liệu điện còn thiếu nhiều chủng loại, đặc biệt các thiết bị đợc cấp về có chất
lợng không cao, chỉ sử dụng thời gian ngắn đã hỏng .
4
III. thực trạng dạy học môn Công Nghệ 9 mô đun lắp
đặt mạng điện trong nhà tại trờng THCS Hồng lộc
1.

Khảo sát:
Sau khi tham khảo, lấy ý kiến học sinh về môn học Công Nghệ tôi thấy
đa phần các em học sinh ngại môn học này là bởi vì một phần các em nhận
thấy sản phẩm của mình chỉ mang tính thí nghiệm mà ch a thực tế, không đ-
ợc áp dụng vào sử dụng.
Về địa điểm các em không thích học thực hành ngay tại phòng học lý
thuyết. Tỷ lệ học sinh muốn đợc học thực hành tại phòng học thực hành
chuyên biệt hoặc làm việc ứng dụng thực tế là khá cao.
2.

Ph

ơng pháp áp dụng SKKN:
Thực tế dạy học môn Công Nghệ 9 Mô đun Lắp đặt mạng điện trong nhà
tại trờng THCS năm học 2011 2012 tôi đã mạnh dạn áp dụng một số kinh
nghiệm nh sau:
- Đối với các bài Thực hành tôi phân phối thời gian thành hai phần theo
nội dung bài dạy
phần lý thuyết thực hành (Dạy trong 1 tiết học 45 phút)
5
I. Phần chuẩn bị
II. Phần nội dung thực hành
1.
Tìm hiểu sơ đồ nguyên lý: ( GV giảng nguyên lý hoạt động của mạch
điện, tổ chức cho học sinh tìm hiểu các mối quan hệ điện trong mạch
điện).
2.
Vẽ sơ dồ lắp đặt: ( GV tổ chức cho học sinh vẽ sơ đồ lắp đặt mạch
điện theo đúng qui trình. Sau đó lựa chọn một sơ đồ khả thi nhất để sử
dụng)
3.
Lập kế hoạch làm việc: (GV tổ chức cho học sinh lên kế hoạch
làm việc bao gồm lập bảng dự trù thiết bị, bảng nội dung công việc cần
làm, yêu cầu kĩ thuật)
phần thực hành
1. GV kiểm tra việc chuẩn bị của học sinh:
2. GV tổ chức cho học sinh tự quan sát bố trí bảng điện, thiết bị tiêu thụ
điện trong một phòng cụ thể thực tế ( Có thể là phòng học ).
3.GV giám sát hớng dẫn học sinh làm việc lắp đặt thực tế
6

4. GV tổ chức cho học sinh tự đánh giá theo tiêu chí. Sau đó GV nhận xét,
kết luận chung. Rút kinh nghiệm.
Ví dụ một bài cụ thể:
Tuần 19, 20, 21: Tiết 19, 20, 21:
Bài 8: Thực hành
lắp mạch điện 2 công tắc 2 cực điều khiển 2 Đèn

I. Mục tiêu:
Dạy xong bài này Giáo viên cần làm cho Học sinh đạt đợc:
- Hiểu đợc nguyên lý làm việc của mạch điện dùng 2 công tắc 2 cực điều khiển 2 đèn.
- Vẽ đợc sơ đồ lắp đặt mạch điện 2 công tắc 2 cực điều khiển 2 đèn.
- Lắp đặt đợc mạch điện 2 công tắc 2 cực điều khiển 2 đèn đúng yêu cầu kĩ thuật,
đúng qui trình và đảm bảo an toàn điện.
- Làm việc cẩn thận, an toàn và khoa học.
II . Chuẩn bị:
2.1 Chuẩn bị của Giáo viên:
+ Bộ dụng cụ, thiết bị điện.
+ Các loại vật liệu.
+ Bảng điện mẫu mạch điện 2 công tắc 2 cực điều khiển 2 đèn.
2.2 Chuẩn bị của Học sinh:
+ Kìm, dao nhỏ, tua vít.
+ Bảng điện, công tắc hai cực, bóng đèn, đui đèn, băng cách điện
III. Các hoạt động dạy học:
Hoạt động 1: ổn định lớp và giới thiệu mục tiêu bài học.
Hoạt động 2: Tìm hiểu nguyên lý hoạt động của mạch điện 2 công tắc 2 cực
điều khiển 2 đèn.
7
Hoạt động 2: Vẽ sơ đồ lắp đặt mạch điện 2 công tắc 2 cực điều khiển 2 đèn.
Hoạt động 4: Tìm hiểu qui trình lắp đặt mạch điện 2 công tắc 2 cực điều
khiển 2 đèn:

Hoạt động của GV Hoạt động của HS
- Giáo viên Giới thiệu về nguyên lí làm
việc của mạch điện 2 công tắc 2 cực điều
khiển 2 đèn .

Sơ đồ nguyên lí:
Hoạt động của GV Hoạt động của HS
Học sinh vẽ sơ đồ lắp đặt, đi dây theo sơ
đồ nguyên lí.
Giáo viên hớng dẫn học sinh vẽ lại trên
bảng sau đó yêu cầu học sinh vẽ đúng
vào vở.
A
O
8
O
A
Hoạt động của GV Hoạt động của HS
- GV nêu qui trình và giải thích kĩ từng
công đoạn.
Hớng dẫn cụ thể tỉ mỉ từng bớc.
+ Bớc 1: Vạch dấu.
+ Bớc 2: Khoan lỗ BĐ.
+ Bớc 3: Lắp TBĐ của BĐ.
+ Bớc 4: Nối dây mạch điện.
+ Bớc 5: Kiểm tra.
( Dọn dẹp, vệ sinh nơi làm việc).
Hoạt động 5: Tổng kết bài.
- Giáo viên tổng kết bài học, củng cố kiến thức.
- Giáo viên nhắc nhở học sinh về nhà chuẩn bị cho tiết sau thực hành.

Tuần 20: Tiết 20:
Bài 8: Thực hành
lắp mạch điện 2 công tắc 2 cực điều khiển 2 đèn (Tiếp theo).
I. Mục tiêu:
Dạy xong bài này Giáo viên cần làm cho Học sinh đạt đợc:
- Hiểu đợc nguyên lý làm việc của mạch điện 2 công tắc 2 cực điều khiển 2 đèn.
- Vẽ đợc sơ đồ lắp đặt mạch điện 2 công tắc 2 cực điều khiển 2 đèn.
- Lắp đặt đợc mạch điện 2 công tắc 2 cực điều khiển 2 đèn đúng yêu cầu kĩ thuật,
đúng qui trình và đảm bảo an toàn điện.
- Làm việc cẩn thận, an toàn và khoa học.
II. Chuẩn bị:
2.1. Chuẩn bị của Giáo viên:
Bộ dụng cụ, thiết bị điện.
Các loại vật liệu.
9
Bảng điện mẫu mạch điện 2 công tắc 2 cực điều khiển 2 đèn.
2.2. Chuẩn bị của Học sinh:
+ Kìm, dao nhỏ, tua vít.
+Bảng điện, công tắc hai cực, bóng đèn, đui đèn, băng cách điện
III. Các hoạt động dạy học:
Hoạt động 1: ổn định lớp và giới thiệu mục tiêu bài học.
Hoạt động 2: Tổ chức thực hành.
+ Giáo viên chia nhóm, cử nhóm trởng. Nêu yêu cầu, nội quy thực hành.
+ Giáo viên kiểm tra đồ dùng, dụng cụ, vật liệu thiết bị mà học sinh chuẩn bị theo yêu
cầu.
+ Giáo viên yêu cầu học sinh thực hành theo từng công đoạn. Sau mỗi công đoạn Giáo
viên kiểm tra, nhận xét cụ thể sau đó mới cho tiến hành làm tiếp công đoạn tiếp theo.
+ Trong quá trình học sinh làm việc. Giáo viên quan sát, uốn nắn, sửa sai những lỗi
mà học sinh mắc phải. Hớng dẫn học sinh cách sử dụng khoan.
+ Giáo viên kiểm tra trong từng công đoạn xem học sinh sử dụng, dụng cụ gì, có thích

hợp không? và có đảm bảo yêu cầu kĩ thuật không. Sau đó uốn nắn để học sinh làm tốt
hơn.
Hoạt động 3: Tổng kết rút kinh nghiệm.
- Giáo viên yêu cầu học sinh thu dọn vệ sinh nơi làm việc. Yêu cầu học sinh nộp lại
sản phẩm.
- Giáo viên nhận xét chung về quá trình làm việc của học sinh.
+ Về ý thức kỉ luật.
+ Về sự chuẩn bị của học sinh.
+ Về thái độ làm việc.
+ Về kết quả đạt đợc.
+ Về thực hiện qui trình.
- Giáo viên dặn dò học sinh chuẩn bị cho tiết sau hoàn thiện sản phẩm.
.
Tuần 21: Tiết 21:
10
Bài 8: Thực hành
lắp mạch điện 2 công tắc 2 cực điều khiển 2 đèn. (Tiếp theo).
I. Mục tiêu:
Dạy xong bài này Giáo viên cần làm cho Học sinh đạt đợc:
- Hiểu đợc nguyên lý làm việc của mạch điện 2 công tắc 2 cực điều khiển 2 đèn.
- Vẽ đợc sơ đồ lắp đặt mạch điện 2 công tắc 2 cực điều khiển 2 đèn.
- Lắp đặt đợc mạch điện 2 công tắc 2 cực điều khiển 2 đèn đúng yêu cầu kĩ thuật,
đúng qui trình và đảm bảo an toàn điện.
- Làm việc cẩn thận, an toàn và khoa học.
II. Chuẩn bị:
2.1 Chuẩn bị của Giáo viên:
Bộ dụng cụ, thiết bị điện.
Các loại vật liệu.
Bảng điện mẫu mạch điện 2 công tắc 2 cực điều khiển 2 đèn.
2.2. Chuẩn bị của Học sinh:

+Kìm, dao nhỏ, tua vít.
+ Bảng điện, công tắc hai cực, bóng đèn, đui đèn, băng cách điện
III. Các hoạt động dạy học:
Hoạt động 1: ổn định lớp và giới thiệu mục tiêu bài học.
Hoạt động 2: Tổ chức thực hành.
+ Giáo viên chia nhóm, cử nhóm trởng. Nêu yêu cầu, nội quy thực hành.
+ Giáo viên kiểm tra đồ dùng, dụng cụ, vật liệu thiết bị mà học sinh chuẩn bị theo yêu
cầu.
+ Giáo viên yêu cầu học sinh mang sản phẩm đã làm từ tiết trớc ra để hoàn thiện sản
phẩm.
+ Giáo viên yêu cầu học sinh thực hành theo từng công đoạn. Sau mỗi công đoạn Giáo
viên kiểm tra, nhận xét cụ thể sau đó mới cho tiến hành làm tiếp công đoạn tiếp theo.
+ Trong quá trình học sinh làm việc. Giáo viên quan sát, uốn nắn, sửa sai những lỗi
mà học sinh mắc phải. Hớng dẫn học sinh cách sử dụng khoan.
11
+ Giáo viên kiểm tra trong từng công đoạn xem học sinh dùng dụng cụ gì, có thích
hợp không? và có đảm bảo yêu cầu kĩ thuật không. Sau đó uốn nắn để học sinh làm tốt
hơn.
Hoạt động 3: Tổng kết rút kinh nghiệm.
- Giáo viên yêu cầu học sinh thu dọn vệ sinh nơi làm việc. Yêu cầu học sinh nộp lại
sản phẩm.
- Giáo viên nhận xét chung về quá trình làm việc của học sinh.
+ Về ý thức kỉ luật.
+ Về sự chuẩn bị của học sinh.
+ Về thái độ làm việc.
+ Về kết quả đạt đợc.
+ Về thực hiện qui trình.
Hoạt động 4: Báo cáo thực hành.
Giáo viên hớng dẫn học sinh làm báo cáo thực hành theo mẫu. Sau đó tự nhận xét
kết quả làm việc của từng cá nhân.

Họ và tên: Lớp:
Báo cáo thực hành
Bài thực hành lắp mạch điện 2 công tắc 2 cực điều khiển 2 đèn.
1. Sơ đồ nguyên lý:
2. Sơ đồ lắp đặt:
3. Qui trình lắp đặt:
4. Lập bảng dự trù:
TT Vật liệu, dụng cụ, Thiết bị Số lợng Yêu cầu kĩ thuật
12
5. Báo cáo nội dung thực hành.
Các công đoạn Nội dung làm việc Sử dụng dụng cụ Yêu cầu kĩ thuật
6. Đánh giá kết quả thực hành.



Kết quả thực nghiệm:
Thực tế khảo sát chất lợng tại trờng THCS đầu năm học 2010 - 2011 Môn
Công Nghệ lớp 9 có kết quả nh sau:
Lớp Số HS
giỏi khá tb yếu kém
SL % SL % SL % SL % SL %
9A
30
7 13 9 1 0
9B
29
6 5 12 6 0
9C
33
0 3 25 3 2

9D
33
2 4 22 2 3
9E
30
4 6 18 1 1
13
Sau khi áp dụng phơng pháp mới vào thực tế giảng dạy tại trờng THCS
năm học 2010 - 2011 thu đợc kết quả nh sau:
Lớp Số HS
giỏi khá tb yếu kém
SL % SL % SL % SL % SL %
9A
30
15 13 2 0 0
9B
29
13 10 6 0 0
9C
33
15 12 6 0 0
9D
33
13 16 4 0 0
9E
30
13 9 8 0 0
Kết quả khảo sát đầu năm học 2011 - 2012 thu đợc kết quả nh sau:
Lớp Số HS
giỏi khá tb yếu kém

SL % SL % SL % SL % SL %
9A
30
7 12 10 1 0
9B
29
6 14 7 2 0
9C
30
10 12 5 3 0
9D
29
8 13 7 1 0
14
9E
29
6 15 5 3 0
9G
31
10 12 6 3 0
Kết quả khảo sát tính đến tháng 4 năm học 2011 - 2012 thu đợc
kết quả nh sau:
Lớp Số HS
giỏi khá tb yếu kém
SL % SL % SL % SL % SL %
9A
30
12 16 2 0 0
9B
29

13 15 1 0 0
9C
30
15 12 3 0 0
9D
29
14 14 1 0 0
9E
29
12 16 1 0 0
9G
31
13 16 3 0 0
IV. bài học kinh nghiệm
Thực tế để đạt đợc kết quả cao nhất thì đòi hỏi giáo viên cần phải thực
sự có sự chuẩn bị thật kỹ trớc khi tiến hành tổ chức cho học sinh học thực
hành. Nếu thấy cần thiết thì phải thao tác nhiều lần để nâng cao kỹ năng
15
làm việc cũng nh phán đoán đợc các nguyên nhân h hỏng hoặc mạch điện
không làm việc có thể xảy ra.
Giáo viên hớng dẫn thực hành phải quán xuyến đ ợc học sinh, phải đảm
bảo đợc các điều kiện an toàn cho học sinh khi học sinh thực hiện thực
hành.
Trong quá trình giảng dạy trực tiếp, trớc khi tiến hành cho học sinh thực
hành bao giờ tôi cũng làm thử trớc, quan sát và chuẩn bị trớc nơi làm việc.
Đặc biệt là kiểm tra thật kĩ phần chuẩn bị của học sinh. Khi sản phẩm
hoàn thành thì giáo viên phải trực tiếp kiểm tra và vận hành thử.
Sau mỗi bài thực hành thì phải nên nhận xét rút kinh nghiệm ngay
Phần 3: kết luận
1 - Đánh giá:

Trong quá trình áp dụng sáng kiến mới của mình bản thân tôi nhận thấy
không chỉ học sinh hiểu bài, kỹ năng đợc nâng cao hơn mà học sinh còn trở
nên yêu thích môn học hơn rất nhiều.
Khi hỏi về việc chọn nghề cho tơng lai một số em đã mạnh dạn nói sẽ
theo nghề điện dân dụng.
16
Không chỉ các em đợc làm việc thực tế tại trờng học với sảm phẩm đợc
đa vào sử dụng, mà các em có thể lắp đặt đ ợc một số mạch điện đơn giản
trong gia đình nhà mình. Các em cũng có thể tính toán đ ợc các thông số kỹ
thuật của mạch điện.
Kết quả đạt đợc rất khả quan, phải nói là thành công hơn cả mong đợi có
đến 49% học sinh đạt loại giỏi. 46% học sinh đạt loại khá. 5% học sinh đạt
loại TB. Không có học sinh xếp loại yếu kém.
2
- ý

kiến đề xuất:
Môn Công Nghệ là một môn học có phần khô cứng, tỷ lệ thực hành
khá cao lại là môn mà đòi hỏi ngời dạy phải trang bị rất nhiều kỹ năng khác
nhau từ kỹ năng sử dụng khoan, kỹ năng sử dụng các loại dụng cụ điện, đến
kỹ năng sử dụng ca, đục, bào (để làm bảng điện). Chính vì vậy giáo viên
trực tiếp giảng dạy phải là giáo viên đợc đào tạo đúng chuyên ngành.
Mặt khác đặc thù của bộ môn đòi hỏi khá nhiều về điều kiện cơ sở vật
chất từ phòng thực hành chuyên biệt đến trang bị các dụng cụ, trang thiết
bị, vật t điện nên các nhà trờng cần có sự đầu t thờng xuyên bổ sung cho
môn học. Các giáo viên trực tiếp giảng dạy môn học này để đạt đ ợc thành
17
công thì cần phải tuân thủ việc chuẩn bị thật kỹ tr ớc khi lên lớp. Theo cá
nhân tôi, trớc khi lên lớp giáo viên cần chú ý những điểm sau:
- Lên kế hoạch thật chi tiết, cụ thể. Trình BGH xem xét, bố trí địa điểm,

tạo điều kiện về nơi làm việc cũng nh nguồn điện ổn định, an toàn.
- Nghiên cứu thật kỹ nội dung chơng trình SGK, SGV.
- Su tầm tài liệu hỗ trợ, tham khảo các loại tài liệu liên quan.
- Làm thử nhiều lần trớc.
- Kiểm tra thật kỹ các dụng cụ, các vật liệu, thiết bị điện cần sử dụng trong
bài giảng.
Hiện nay theo phân phối chơng trình 1tiết/1tuần nên việc bố trí thời
khoá biểu cần phải phù hợp hơn bởi thời l ợng thực hành đảm bảo thì chất l -
ợng mới đợc nâng cao. Có thể bố trí 2 tiết liên tục trên 2 tuần.
Tôi trình bày tất cả điều mình đã và đang làm, đồng thời cũng mạnh
dạn nêu lên những kinh nghiệm trong quá trình giảng dạy nh đã trình bày ở
phần trên. Rất mong sự quan tâm của đồng nghiệp với bài viết này, tôi xin
lĩnh hội các ý kiến xây dựng.
Chân thành cảm ơn.
18