Chẩn đoán phù-BS NGuyễn Văn Sĩ

BS. Nguyễn Văn Sĩ

Mục tiêu học tập

Đặt vấn đề

Định nghĩa

Sinh lý bệnh

Phân loại phù

Nguyên nhân gây phù

Tiếp cận chẩn đoán

Nêu được định nghĩa phù

Mô tả giả thuyết Starling trong sinh lý bệnh của phù

Biết cách phân loại phù

Nắm vững cách xác định có phù

Nắm vững biểu hiện phù của bốn nhóm nguyên nhân thường gặp

Phù là triệu chứng thường gặp

Biểu hiện của nhiều bệnh lý khác nhau

Một số trường hợp dễ gây lầm lẫn trên lâm sàng


Phù là tình trạng gia tăng thể tích dịch trong mô kẽ

Dạng đặc biệt: Cổ trướng, tràn dịch màng phổi

Sự lưu thông và phân bố dịch trong cơ thể tùy thuộc và sự cân bằng giữa
chênh áp thủy tĩnh và chênh áp keo qua thành mao mạch

Dẫn lưu bạch huyết cũng có vai trò quan trọng
ĐƯA DỊCH RA NGOÀI LÒNG
MẠCH

Áp lực thủy tĩnh trong lòng
mạch

Áp lực keo trong dịch mô
kẽ
ĐƯA DỊCH VÀO TRONG LÒNG
MẠCH

Áp lực keo trong lòng mạch

Áp lực thủy tĩnh trong dịch
mô kẽ

Áp lực thủy tĩnh phụ thuộc vào tổng lượng dịch trong khoang

Áp lực keo phụ thuộc vào tổng lượng protein trong đó albumin đóng vai
trò quan trọng


Jv: Sự di chuyển của dịch

P: Áp lực thủy tĩnh

π: Áp lực keo

c: Mao mạch

i: mô kẽ

Kf: Hệ số lọc

σ: Hệ số phản hồi
PHÙ TOÀN THÂN

Tăng dịch mô kẽ toàn thân

Phù ở mặt, thân, chi

Có thể kèm theo tràn dịch
màng phổi, màng bụng.
PHÙ KHU TRÚ

Do các yếu tố tại chỗ

Có thể gây lầm lẫn với phù
toàn thân


Suy tĩnh mạch hai chân

Tắc nghẽn bạch mạch vùng
chậu
PHÙ MỀM

Gia tăng đơn thuần dịch
trong mô kẽ

Có dấu ấn lõm
PHÙ CỨNG

Ngoài dịch, còn có tích tụ
các chất khác

Protein: Phù do viêm, tắc
mạch bạch huyết

Mucopolysaccharide: Phù
niêm trong suy giáp hoặc
cường giáp

Áp lực thủy tĩnh tăng

Thận tăng giữ muối
nước


Tăng áp lực tĩnh mạch

Giảm kháng lực tiểu
động mạch

Giảm áp lực keo

Giảm tổng hợp albumin

Mất albumin qua đường
tiểu

Mất albumin qua đường
tiêu hóa

Mất albumin do tổn
thương da

Tổn thương mao
mạch

Hóa học

Vi sinh

Chấn thương

Dị ứng


Miễn dịch.

Tắc nghẽn dẫn lưu
bạch huyết

Ung thư

Sau xạ trị

Giun chỉ
Phù toàn thân Phù khu trú
Bất thường lực
Starling
- Suy tim
- Xơ gan
- Bệnh thận: Hội chứng thận
hư, viêm cầu thận cấp, suy
thận
- Suy dinh dưỡng nặng
- Thuốc
- Tắc tĩnh mạch
- Suy van tĩnh mạch
- Tắc nghẽn hệ bạch huyết
do ung thư, giun chỉ, xạ
trị, phẫu thuật
Tổn thương mao mạch - Chấn thương
- Viêm nhiễm tại chỗ
- Thiếu máu cục bộ kéo dài
- Bỏng
- Phù mạch


Hỏi bệnh

Cảm giác nặng nề ở vùng bị phù

Sưng căng và mất các vùng lõm bình thường

Nhẫn đeo tay chật hơn, khó mang giày dép

Cân nặng gia tăng bất thường

Liên quan đến tư thế, thời gian trong ngày, chế độ ăn

Kèm theo: Đau vùng phù, tiểu ít, khó thở, sốt

Chú ý khai thác đầy đủ: Vị trí, thời gian xuất hiện, tiến
triển, yếu tố tăng giảm, triệu chứng kèm theo.

Nhìn

Mất chỗ lõm thông thường

Thay đổi da vùng phù

Các chỗ tì hằn lên vùng phù

Sự phân bố của phù

Sờ


Dấu ấn lõm

Nhiệt độ da

Độ dày của da