Sử dụng bản đồ tư duy dạy học chương Chuyên hóa vật chất và năng lượng ở động vật Sinh học 11 - Trung học Phổ thông (Ban nâng cao

- -
1
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC





NGUYỄN THỊ PHÚ






SỬ DỤNG BẢN ĐỒ TƢ DUY DẠY HỌC CHƢƠNG
“CHUYỂN HOÁ VẬT CHẤT VÀ NĂNG LƢỢNG Ở ĐỘNG VẬT” -
SINH HỌC 11 - TRUNG HỌC PHỔ THÔNG (BAN NÂNG CAO)





LUẬN VĂN THẠC SĨ SƢ PHẠM SINH HỌC



Chuyên ngành: Lý luận và phƣơng pháp dạy học
(Bộ môn Sinh học)

Mã số: 60 14 10



Người hướng dẫn khao học: PGS. TS. Mai Văn Hƣng






HÀ NỘI - 2010


- -
2
LỜI CẢM ƠN

Tôi xin chân thành cảm ơn tập thể Thầy Cô Trường Đại học Giáo dục
- Đại học Quốc Gia Hà Nội, phòng Quản lý đào tạo và Nghiên cứu khoa học,
phòng Tư liệu đã tạo mọi điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập,
nghiên cứu và hoàn thành luận văn thạc sĩ.
Bằng lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc, tôi xin chân thành cảm ơn TS.
Mai Văn Hưng, người thầy đã dành nhiều thời gian, công sức và tâm trí trực
tiếp hướng dẫn tôi hoàn thành luận văn.
Xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, các thầy cô giáo cùng các em
học sinh trường THPT Lê Xoay và trường THPT Yên Lạc I thuộc tỉnh Vĩnh
Phúc đã tạo điều kiện cho tôi khảo sát tình hình thực tế việc dạy học và tổ
chức thực nghiệm sư phạm.
Tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, người thân và đồng nghiệp đã động

viên, giúp dỡ tạo mọi điều kiện để tôi hoàn thành luận văn này.
Xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, tháng 12 năm 2009
Tác giả

Nguyễn Thị Phú

- -
3
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT


DH 
 
GV : Giáo viên
HS 
Nxb : Nhà xu b
SH 
SGK : Sách giáo khoa
THPT 
THCS 
TN 
Tr : Trang

- -
4
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU

1. 

1

2

3

4
5. Gi 
4

4

4

5

6
1
7

7

7

9

9

11


14

16


1.2.2. 











 
17
17
18
1.2 
22
 


26
          
        
  SINH H 




28
28


- -
5



28


29

34
 
 
 
37
37

sinh 

39

44
Chng 


47
47



47
47
47


48
48

48


51
51

88

1. K 

96
96
97

- -
1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
 c Vt Nam  trong th kì h nhp.  thành công trên con
n nh  chúng ta t  nhng con ng có n lc, b nh,
sáng      tác, s sàng thích ng trong môi tr 
 H  c ngành  nào khác, giáo d ph là lá c u a m
qu gia trong i m nh tc và t duy. Ng  Trung  2 khóa
VIII  ch ra r   và   là  sách hàng  là  lc
thúc  là    b  tc  các m tiêu kinh  xây
dng và  v   Thc  này  h ngành Giáo dc ph i
m m cách toàn di  m tiêu,  dung, ph pháp và hình tc 
cc tc   cn chú ý  m m m ph pháp d 
theo  phát huy tính tích cc, ch  t duy sáng to  ni h
nh  ng nhu   ào hân ln nay.
Bên nh  s bùng n v công  thông tin va là th , a là thách
tc  ngành Giáo  Vt Nam. Làm th nào   tng  
có t p nh m thông tin  là mt câu i khó. Bên cnh vic tìm ra
mt png pháp y c n u qu cao thì vi bi ng k n c
lc,  lí và biu  thông tin là vn    thit  v mi giáo viên trong
p i m giáo c n nay.








 

- -
2
“Sử dụng Bản đồ Tư duy dạy học chương “Chuyển hóa
vật chất và năng lượng ở động vật” – Sinh học 11 – Trung học phổ thông
(Ban nâng cao)
2. Lịch sử nghiên cứu




           
Llull (1235 -  
 



Hình 1.3: Bản ghi chép của Darwin (1) và Da Vinci (2) có dạng bản đồ tư
duy
(1)
(2)

- -
3
 









      


 
o  







 
 còn .
3. Mục đích nghiên cứu

 -  - Sách
 11 nâng cao 


- -
4

4. Khách thể, đối tƣợng nghiên cứu
BT 
.




5. Giả thuyết khoa học

   
sinh.
6. Nhiệm vụ nghiên cứu
 BT
 - 
-
cao.
              
THPT.




,

7. Phạm vi nghiên cứu

              -  
 - 

- -
5
.




8. Phƣơng pháp nghiên cứu
8.1. Phương pháp nghiên cứu lí thuyết




duy.
8



   

8.3. Phương pháp thực nghiệm sư phạm
            

             

8.4. Phương pháp xử lí số liệu






- -
6

9. Cấu trúc nội dung luận văn



 

 
Ch




- -
7
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
1.1. Cơ sở lí luận
1.1.1 Khái niệm Bản đồ Tư duy
 (Mind Map) 
 
 



               

gi

                


     


       
  




- -
8

Hình 1.2: Cấu trúc của bản đồ tư duy
















              on


- -

9

          
5]
1.1.2. Lợi ích của Bản đồ Tư duy




.









1.1.3. Mối liên quan giữa Bản đồ Tư duy và hoạt động của bộ não



       
   





- -
10

 








         
nhiên 


              

  
                








            
54, tr.42-43]

- -
11







Hình ảnh
Liên tưởng. 
Hình ảnh Liên tưởng. [54. tr. 44-45]



1.1.4. Phương thức thành lập Bản đồ Tư duy
1.1.4.1. Bảy bước để tạo nên Bản đồ Tư duy
Bước 1: 


 [54. tr. 46]
Bước 2: 

              



 [54. tr. 46]
Bước 3: 

 

- -
12
               
[54. tr. 46-47]
Bước 4: 
  
               

u.

          


 

[54. tr. 47]
Bước 5: 


 [54. tr. 48]
Bước 6: 









 [54. tr. 48]

- -
13
Bước 7: 



 [54. tr. 49]
1.1.4.2. Thí dụ cụ thể về sáng tạo Bản đồ Tư duy
 
 
Cấp độ 1


ý
 [54. tr. 49]
Cấp độ 2


 
 
 

 



         

              



- -
14
          
 n 
 [ 54. tr. 50- 52]
Cấp độ 3

B
 

 


 -  
 Trên các nhánh con này, chúng



hành. Chúng ta
 

 
[54. tr. 52-54]
1.1.5. Bản đồ Tư duy trên máy tính








- -
15
sun            


 



             

   











 




tìm 



- -
16
1.1.6. Sử dụng Bản đồ Tư duy trong dạy học

  

duy. Không nh




giúp  

Không nh


 
 


, các inh hay nhóm  
           

cho các em.

G




 
               

- -
17
 giáo viên. 
      




 



 


1.2. Cơ sở thực tiễn
1.2.1. Quan điểm xây dựng chương trình và SGK Sinh học mới:
    -           



- 




- 

 
 

-            

- -
18

               

- 





- 


- 
   


1.2.2. Thực trạng việc dạy học Sinh học ở một số trươ
̀

ng THPT thuộc tỉnh
Vĩnh Phúc hiê
̣
n nay










 , 
 .
- :
+ 














  
 .
+  ,
 , 






 .
 


- -
19
- : 35 










.
- 




 :  .
- 











 :
Bảng 1.1: Kết quả điều tra GV về thực trạng DH sinh học ở trường THPT
Nô
̣
i dung câu ho
̉
i kha
̉
o sa
́
t
Thƣờng
xuyên
Thỉnh

thoảng
Không
bao giờ
Các biện pháp thầy/cô sử
dụng để DH Sinh học là:



- 
41,4
58,6
0
-  
66,4
34,6
0
- 
72,5
27,5
0
- 
31
54
15
- 
29
53,5
17,5
- 
33

47
20
- 
35,8
39,4
24,8
- 
23,5
51,5
25
-      

65,5
34,5
0
- 
35
45
20
- 
0
21,3
78,7
- 
0
5
95

- -
20





 , 














 :
-               
 


- 
 



- 














