Phát triển đội ngũ giảng viên Khoa Sư phạm tiếng Anh - Trường Đại học Ngoại ngữ - Đại học Quốc gia Hà Nội trong bối cảnh mới

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

NGUYỄN THỊ THANH AN

PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN
KHOA SƢ PHẠM TIẾNG ANH - TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI NGỮĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRONG BỐI CẢNH MỚI.

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÍ GIÁO DỤC

HÀ NỘI - 2010

1


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

NGUYỄN THỊ THANH AN

PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN
KHOA SƢ PHẠM TIẾNG ANH - TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI NGỮĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRONG BỐI CẢNH MỚI.

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÍ GIÁO DỤC
Chuyên ngành: QUẢN LÍ GIÁO DỤC
Mã số: 60 14 05

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS ĐẶNG QUỐC BẢO

HÀ NỘI - 2010

2


LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành, tác giả luận văn xin được bày tỏ lòng biết ơn
sâu sắc tới:
- Tập thể các Giáo sư, Phó giáo sư,Tiến sỹ, cán bộ, giảng viên trường
Đại Học Giáo Dục – ĐHQG HN đã tận tình giảng dạy và giúp đỡ em trong
quá trình học tập và nghiên cứu.
- Lãnh đạo Khoa Sư phạm tiếng Anh, phòng Tổ chức cán bộ và các bạn
đồng nghiệp đã động viên, hỗ trợ tác giả nghiên cứu, hoàn thành luận văn
này.
- Đặc biệt xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến người hướng dẫn khoa học
trực tiếp PGS.TS Đặng Quốc Bảo đã hết lòng chỉ bảo, định hướng, giúp đỡ và
động viên em trong quá trình thực hiện luận văn một cách hiệu quả.
Trong thời gian nghiên cứu, tuy đã có nhiều nỗ lực, cố gắng của bản
thân, nhưng do điều kiện, hoàn cảnh và thời gian có hạn chắc chắn luận văn
khơng tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế. Tác giả mong nhận được sự
giúp đỡ, chỉ bảo và góp ý chân thành của các thầy, cô giáo và các bạn đồng
nghiệp.
Xin trân trọng cảm ơn!
Tác giả

Nguyễn Thị thanh An

3


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................

10

2. Mục đích nghiên cứu .......................................................................................... 12
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu .................................................................. 13
4. Giả thuyết khoa học ...........................................................................................

13

5. Nhiệm vụ nghiên cứu .........................................................................................

13

6. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................ 13
7. Phƣơng pháp nghiên cứu ................................................................................... 13
8. Cấu trúc luận văn ............................................................................................... 14
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
GIẢNG VIÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC
1.1. Lịch sử nghiên cứu .......................................................................................... 15
1.2. Một số khái niệm công cụ ...............................................................................

17

1.2.1. Giảng viên, đội ngũ giảng viên.......................................................................

18

1.2.2.Phát triển, phát triển đội ngũ, phát triển đội ngũ giảng viên .........................

18

1.3. Giáo dục đại học trong bối cảnh hiện nay ..................................................... 22
1.4. Vai trị, vị trí của giảng viên trong nhà trƣờng đại học, cao đẳng và công 24
tác phát triển đội ngũ giảng viên...........................................................................
1.4.1. Quan điểm của Đảng và Nhà nước về xây dựng và phát triển đội ngũ giảng 24
viên trong trường học ...............................................................................................
1.4.2. Vị trí, chức năng, nhiệm vụ của trường Đại Học............................................ 24
1.4.3. Vai trị, vị trí của giảng viên trong nhà trường đại học, cao đẳng................. 29
1.4.4. Công tác phát triển đội ngũ giảng viên........................................................... 30
1.4.5. Những yêu cầu đối với ĐNGV trong nhà trường đại học, cao đẳng..............

31

1.4.6. Những yêu cầu đối với giáo viên dạy ngoại ngữ ............................................ 34
1.5. Nội dung công tác phát triển đội ngũ giảng viên trƣờng đại học, cao
đẳng trong giai đoạn hiện nay và những vấn đề đặt ra cho công tác quản lý... 34
1.5.1. Thực hiện đồng bộ ba mặt cơ cấu, số lượng, chất lượng................................ 34
1.5.2. Thực hiện có tính hệ thống các chức năng: Kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, 37
kiểm tra......................................................................................................................
Tiểu kết chƣơng 1 ................................................................................................... 43
Chương 2: THỰC TRẠNG ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN VÀ CÔNG TÁC
PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN KHOA SƢ PHẠM TIẾNG ANH TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI NGỮ - ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

4


2.1. Khái quát chung về Trƣờng Đại học Ngoại ngữ - ĐHQG Hà Nội

44

2.1.1. Sơ lược lịch sử ra đời và phát triển của Trường ............................................ 44
2.1.2. Cơ cấu tổ chức bộ máy của nhà trường ......................................................... 45
2.1.3. Chức năng, nhiệm vụ và sứ mệnh của trường ................................................ 48
2.1.4. Công tác đào tạo và bồi dưỡng của trường....................................................

49

2.2. Quá trình phát triển của khoa Sƣ Phạm Tiếng Anh - Trƣờng Đại học
Ngoại ngữ - ĐHQG Hà Nội ................................................................................... 51
2.2.1. Quá trình hình thành và phát triển của khoa ................................................. 51
2.2.2. Cơ cấu tổ chức và đội ngũ cán bộ hiện nay .................................................

52

2.2.3. Nhiệm vụ được giao .......................................................................................

53

2.2.4. Những thành tích đạt được ............................................................................. 54
2.2.5. Đặc điểm của Khoa Sư Phạm Tiếng Anh và ĐNGV Khoa Sư Phạm Tiếng
Anh ........................................................................................................................... 57
2.3. Thực trạng đội ngũ GV của khoa Sƣ phạm Tiếng Anh - Trƣờng Đại học
Ngoại ngữ - ĐHQG Hà Nội ................................................................................... 59
2.3.1. Số lượng ......................................................................................................... 59
2.3.2. Chất lượng ...................................................................................................... 63
2.3.3. Cơ cấu ĐNGV ................................................................................................

67

2.4. Thực trạng công tác phát triển đội ngũ giảng viên khoa Sƣ phạm Tiếng
Anh - Trƣờng Đại học Ngoại ngữ - ĐHQG Hà Nội ............................................. 75
2.4.1. Nhận thức về công tác phát triển đội ngũ giảng viên .................................... 75
2.4.2. Công tác qui hoạch, tuyển chọn và sử dụng ĐNGV.......................................

76

2.4.3. Công tác đánh giá ĐNGV ..............................................................................

80

2.4.4. Công tác đào tạo, bồi dưỡng giảng viên ........................................................ 81
2.4.5. Các chế độ, chính sách đãi ngộ đối với giảng viên ........................................ 83
2.5. Đánh giá chung về công tác phát triển ĐNGV khoa Sƣ phạm Tiếng Anh
- Trƣờng Đại học Ngoại ngữ - ĐHQG Hà Nội ..................................................... 84
2.5.1. Những điểm mạnh và ưu điểm......................................................................... 84
2.5.2. Những hạn chế và khó khăn............................................................................

85

Tiểu kết chƣơng 2 .................................................................................................. 87
Chương 3: BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN KHOA SƢ
PHẠM TIẾNG ANH - TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI NGỮ - ĐHQG HÀ
NỘI
3.1. Định hƣớng phát triển đội ngũ giáo viên của khoa Sƣ phạm tiếng Anh
trong bối cảnh mới.................................................................................................. 88
3.2. Nguyên tắc lựa chọn biện pháp ...................................................................... 89

5

3.2.1. Tính kế thừa .................................................................................................... 89
3.2.2. Tính thực tiễn .................................................................................................

90

3.2.3. Tính khả thi ....................................................................................................

90

3.2.4. Tính đồng bộ và thống nhất............................................................................

91

3.3. Biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên khoa Sƣ phạm tiếng Anh Trƣờng Đại học Ngoại ngữ - ĐHQG Hà Nội .......................................................
3.3.1. Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của công tác phát triển đội ngũ
giảng viên ................................................................................................................
3.3.2. Cải tiến công tác quy hoạch, tuyển chọn và sử dụng đội ngũ giảng
viên............................................................................................................................
3.3.3. Tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ
giảng viên để xây dựng ĐNGV là những chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực
ngoại ngữ và đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu khoa học trong đội ngũ giảng viên

91
91
93
100

3.3.4. Xây dựng môi trường thuận lợi và tạo ra động lực để giảng viên không
ngừng nỗ lực nâng cao chất lượng giảng dạy .......................................................... 107

3.3.5. Cải tiến công tác đánh giá giảng viên ........................................................... 111
3.3.6. Xây dựng khoa thành tổ chức biết học hỏi ..................................................... 113
3.4. Thực hiện đồng bộ các biện pháp .................................................................. 117
3.5. Kiểm chứng sự nhận thức về tính cần thiết và tính khả thi của các biện
pháp ...........................................................................................................................

118
Tiểu kết chƣơng 3 ................................................................................................... 122
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ........................................................................ 123
1. Kết luận ................................................................................................................

123

2. Khuyến nghị .........................................................................................................

124

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................. 127
PHỤ LỤC

6


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
BCN

Ban chủ nhiệm

CBGV

Cán bộ giáo viên

CBGD

Cán bộ giảng dạy

CBQL

Cán bộ quản lý

CNH - HĐH

Công nghiệp hố - Hiện đại hố

CNTT

Cơng nghệ thơng tin

ĐHKT

Đại học kinh tế

ĐHTC

Đại học tại chức

ĐHNN

Đại học ngoại ngữ

ĐHQGHN

Đại học quốc gia hà nội

ĐNGV

Đội ngũ giảng viên

ĐH, CĐ

Đại học, Cao đẳng

HĐLĐ

Hợp đồng lao động

HSSV

Học sinh sinh viên

GD - ĐT

Giáo dục, đào tạo

GV

Giảng viên

KHGD

Khoa học giáo dục

NCKH

Nghiên cứu khoa học

NNL

Nguồn nhân lực

NN & VH

Ngơn ngữ và văn hố

PTCNN

Phổ thơng chun ngoại ngữ

SPTA

Sƣ phạm tiếng anh

PLCB

Pháp lệnh cán bộ

SĐH

Sau đại học

THT

Thực hành tiếng

THCN

Trung học chuyên nghiệp

THPT

Trung học phổ thông

7


DANH MỤC BẢNG SỐ CỦA ĐỀ TÀI
Bảng 2.1. Thống kê số lượng giảng viên của khoa Sư phạm tiếng Anh 5 năm
gần đây.
Bảng 2.2. Tổng hợp số lượng Giảng viên/ HSSV của khoa từ năn học 2005 –
2006 đến 2009-2010.
Bảng 2.3. Kết quả đánh giá về phẩm chất & năng lực của Giảng viên khoa Sư
phạm tiếng Anh trường ĐHNN – ĐHQG HN hiện nay.
Bảng 2.4. Thống kê cơ cấu độ tuổi của ĐNGV khoa Sư phạm tiếng Anh
trường ĐHNN – ĐHQG HN hiện nay.
Bảng 2.5. Thống kê cơ cấu giới tính của ĐNGV khoa SPTA – ĐHNN –
ĐHQG HN hiện nay.
Bảng 2.6. Thống kê cơ cấu thâm niên công tác của ĐNGV khoa SPTA –
ĐHNN – ĐHQG HN hiện nay.
Bảng 2.7.Thống kê trình độ đào tạo và trình độ chuyên môn của ĐNGV khoa
SPTA – ĐHNN – ĐHQG HN hiện nay.

Bảng 2.8. Kết quả khảo sát về nhận thức của ĐNGV đối với công tác phát
triển ĐNGV khoa SPTA.
Bảng 3.1 Kết quả thăm dò mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp
phát triển ĐNGV.

8


DANH MỤC SƠ ĐỒ VÀ BIỂU ĐỒ CỦA ĐỀ TÀI
Sơ đồ 1.1. Vị trí của trường Đại học trong hệ thống Giáo dục quốc dân
Sơ đồ 2.2. Mơ hình quản lý nguồn nhân lực
Sơ đồ 3.1. Tiến trình đào tạo, bồi dưỡng ĐNGV
Sơ đồ 3.2. Nội dung chương trình đào tạo, bồi dưỡng ĐNGV.
Sơ đồ 3.3. Mối liên hệ giữa các biện pháp.
Biểu đồ 2.1. Sự phát triển số lượng giảng viên của khoa SPTA – ĐHNN –
ĐHQG HN từ năn 2005 đến 2009.
Biểu đồ 2.2. Tỷ lệ giữa ĐNGV và cán bộ, chuyên viên khoa SPTA ĐHNN –
ĐHQG HN hiện nay.
Biểu đồ 2.3. Cơ cấu độ tuổi của ĐNGV khoa SPTA hiện nay.
Biểu đồ 2.4. Cơ cấu tỷ lệ giới tính của ĐNGV khoa SPTA hiện nay.
Biểu đồ 2.5. Cơ cấu ĐNGV phân theo thâm niên công tác của ĐNGV khoa
SPTA hiện nay.
Biểu đồ 2.6. Cơ cấu ĐNGV phân theo trình độ chun mơn của ĐNGV khoa
SPTA hiện nay.
Biểu đồ 2.7. Cơ cấu ĐNGV phân theo ngạch của ĐNGV khoa SPTA hiện nay.

9


MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài
Việt Nam đã chính thức trở thành một thành viên đầy đủ của tổ chức
thƣơng mại thế giới (WTO). Trong xu thế hội nhập và phát triển nhƣ hiện
nay, đất nƣớc chúng ta đang chuyển sang một giai đoạn phát triển mới với
nhiều thời cơ và thách thức. Song hành với những dấu mốc này là những đòi
hỏi ngày càng cao về chất lƣợng và quản lý chất lƣợng trong tất cả các lĩnh
vực của đời sống kinh tế - xã hội. Đối với lĩnh vực giáo dục và đào tạo thì yếu
tố chất lƣợng lại càng phải coi trọng bởi nó là yếu tố sống còn quyết định đến
chất lƣợng nguồn nhân lực phục phụ sự nghiệp cơng nghiệp hóa hiện đại hóa
đất nƣớc.
Trong “Chiến lƣợc phát triển giáo dục 2001- 2010”, bảy giải pháp lớn
đã đƣợc xác định trong đó giải pháp “đổi mới quản lý giáo dục” và “ phát
triển đội ngũ giảng viên” đƣợc coi là những giải pháp quan trọng nhằm thực
hiện mục tiêu phát triển nguồn nhân lực cho sự nghiệp đổi mới đất nƣớc. Hơn
thế nữa, để hoàn thành mục tiêu giáo dục mà Đảng và Nhà nƣớc đã đề ra là:
“Đào tạo con ngƣời Việt Nam phát triển tồn diện, có đạo đức, tri thức, sức
khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung thành với lý tƣởng độc lập dân tộc và
chủ nghĩa xã hội; hình thành và bồi dƣỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực
của công dân, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” thì trƣớc hết
phải xây dựng đƣợc đội ngũ các nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục đủ về số
lƣợng, mạnh về chất lƣợng, đồng bộ về cơ cấu, có phẩm chất đạo đức và
lƣơng tâm nghề nghiệp, có kỹ năng sƣ phạm tốt và cách quản lý tiên tiến. Bởi
trong một nhà trƣờng thì lực lƣợng giáo viên ln giữ vai trị nịng cốt, có tính
chất quyết định đến chất lƣợng đào tạo của nhà trƣờng.
Luật giáo dục 2005, đề án đổi mới giáo dục Đại học Việt Nam giai
đoạn 2006 – 2020 đều nhấn mạnh vai trò, tầm quan trọng của đội ngũ nhà
giáo đối với sự nghiệp giáo dục và đào tạo và đƣa ra nhiều biện pháp để phát

10

triển đội ngũ giáo viên về mọi mặt đáp ứng sự nghiệp phát triển giáo dục
nƣớc ta trong nền kinh tế thị trƣờng định hƣớng xã hội chủ nghĩa.
Trƣờng Đại học Ngoại ngữ - ĐHQGHN đƣợc thành lập theo Nghị định
số 97/CP của Thủ tƣớng chính phủ ngày 10/12/1993 trên cơ sở của Trƣờng
Đại học Sƣ phạm Ngoại ngữ Hà Nội – mà tiền thân là Trƣờng Ngoại ngữ cơ sở đào tạo Ngoại ngữ chính quy đầu tiên đƣợc ra đời từ khu Việt Nam Học
xá ( Bạch Mai – Hà Nội ).Sứ mạng chính của Trƣờng là đào tạo chuyên gia
Ngoại ngữ chất lƣợng cao theo danh mục các ngành đào tạo, loại hình đào tạo
ở các trình độ đại học và sau đại học để giảng dạy ngoại ngữ ở các cấp học,
bậc học, nghiên cứu ngôn ngữ và văn hố nƣớc ngồi, biên dịch và phiên
dịch; xây dựng và phát triển các cơng trình nghiên cứu về ngơn ngữ, văn hố
nƣớc ngồi và việc dạy – học Ngoại ngữ ở Việt Nam cho phù hợp với điều
kiện, hoàn cảnh của việt Nam; tổ chức bồi dƣỡng thƣờng xuyên, bồi dƣỡng
định kỳ giáo viên Ngoại ngữ ở các bậc học trong toàn quốc. Trƣờng phải tiếp
tục phấn đấu để phát triển về nhiều mặt: quy mô đào tạo, đa dạng hố các loại
hình đào tạo (đa ngành, đa cấp, đa hệ,...), quy mô về cơ sở vật chất và trang
thiết bị dạy học, đội ngũ giảng viên,...
Chức năng, nhiệm vụ của Trƣờng Đại học Ngoại Ngữ - ĐHQG Hà Nội
chỉ có thể đƣợc thực hiện khi đội ngũ giảng viên của trƣờng đƣợc xây dựng,
phát triển đủ về số lƣợng, đảm bảo về chất lƣợng, đồng bộ về cơ cấu và loại
hình. Việc nghiên cứu vấn đề phát triển đội ngũ giảng viên và quản lý nhằm
phát triển đội ngũ giảng viên là yêu cầu cấp thiết với sự phát triển của nhà
trƣờng. Hiện nay các khoa ngành trực thuộc quản lý của trƣờng ĐHNN –
ĐHQGHN bao gồm 10 khoa, trƣờng PTCNN, các phòng ban chức năng và
các tổ bộ mơn... Trong đó khoa Sƣ phạm tiếng Anh, tiền thân là khoa Ngơn
Ngữ và Văn hố Anh – Mỹ là một khoa lớn nhất và giữ vị trí quan trọng trong
trƣờng, có đội ngũ giảng viên đơng đảo (139 CBGV), với bề dày thành tích
hơn 55 năm. Tuy nhiên trong thời kỳ hội nhập sâu với thế giới và hoàn thiện

11

nền kinh tế thị trƣờng của Vệt Nam, cùng với xu thế phát triển quan hệ ngoại
giao với các nƣớc trên thế giới, với vị trí là một khoa chủ lực trong một
trƣờng đầu ngành về lĩnh vực ngoại ngữ, khoa Sƣ phạm tiếng Anh càng phải
khẳng định tầm quan trọng của mình trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo. Điều
này đặt ra cho các nhà quản lý nhiệm vụ to lớn về việc quản lý phát triển đội
ngũ giảng viên vốn là nòng cốt của khoa và cũng là của trƣờng.
Thực tế đã có nhiều bài báo khoa học, cơng trình nghiên cứu, luận án
và luận văn nghiên cứu về vấn đề này. Các cơng trình đã giúp cho tác giả luận
văn có thêm nhiều lý luận, thực tiễn và phƣơng pháp nghiên cứu. Tuy nhiên
chƣa có cơng trình nào nghiên cứu về biện pháp quản lý phát triển đội ngũ
giảng viên khoa Sƣ phạm tiếng Anh (Trƣờng Đại học Ngoại Ngữ - ĐHQG Hà
Nội).
Vì những lý do trên, hơn nữa bản thân tác giả đã từng đƣợc học tập và
nay lại đƣợc tham gia công tác tại khoa Sƣ phạm tiếng Anh nên ít nhiều nắm
đƣợc tình hình của khoa, vì vậy tác giả nhận thấy vấn đề phát triển đội ngũ
giảng viên cần phải đƣợc quan tâm và nghiên cứu một cách nghiêm túc.
Đề tài: “Phát triển đội ngũ giảng viên khoa Sư phạm tiếng Anh – Trường Đại
học ngoại ngữ - ĐHQG Hà nội trong bối cảnh mới” đã đƣợc tác giả lựa chọn
làm nội dung nghiên cứu cho luận văn tốt nghiệp Thạc sỹ của mình với hi
vọng đóng góp phần nhỏ bé cho sự nghiệp phát triển chung của một trƣờng
đào tạo ngoại ngữ hàng đầu của đất nƣớc – Trƣờng Đại học ngoại ngữĐHQG Hà nội.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu về lý luận, đánh giá thực trạng đội ngũ giảng
viên, xác định phƣơng hƣớng và đề xuất những biện pháp phát triển đội ngũ
giảng viên Khoa Sƣ Phạm Tiếng Anh - Trƣờng Đại học Ngoại ngữ - ĐHQG
Hà Nội đủ về số lƣợng, mạnh về chất lƣợng, đồng bộ về cơ cấu và loại hình

12

để đáp ứng yêu cầu và nhiệm vụ đào tạo, bồi dƣỡng, nghiên cứu khoa học và
hợp tác quốc tế của trƣờng trong giai đoạn hiện nay.
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu: Đội ngũ giảng viên khoa sƣ phạm tiếng Anh Trƣờng Đại học ngoại ngữ - ĐHQG Hà nội.
3.2. Đối tượng nghiên cứu: Phát triển đội ngũ giảng viên Khoa Sƣ phạm
tiếng Anh - Trƣờng Đại học Ngoại ngữ - ĐHQG Hà Nội.
4. Giả thuyết khoa học
Nhận thức đƣợc tầm quan trọng của cơng tác phát triển ĐNGV và có
những cải tiến trong công tác tuyển dụng, đào tạo, bồi dƣỡng, đánh giá GV,
đồng thời tạo đƣợc môi trƣờng làm việc thuận lợi thì hiệu quả trong cơng tác
phát triển ĐNGV sẽ đƣợc nâng cao.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận của vấn đề phát triển đội ngũ giáo viên
5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng và công tác phát triển đội ngũ giảng viên
Khoa Sƣ phạm Tiếng Anh (Trƣờng Đại học Ngoại ngữ - ĐHQG Hà Nội).
5.3. Đề xuất một số biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên Khoa Sƣ phạm
Tiếng Anh (Trƣờng Đại học Ngoại ngữ - ĐHQG Hà Nội) đáp ứng u cầu
cơng nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nƣớc trong giai đoạn hiện nay.
6. Phạm vi nghiên cứu
Do thời gian và điều kiện nghiên cứu có hạn, trong đề tài này tác giả chỉ
tập trung nghiên cứu sâu về công tác phát triển đội ngũ giảng viên Khoa Sƣ
Phạm Tiếng Anh – Trƣờng Đại học ngoại ngữ - ĐHQG Hà Nội (từ năm 2005
đến 2010), các vấn đề nhƣ: số lƣợng GV, tuổi, giới tính, trình độ chun mơn,
nghiệp vụ sƣ phạm, thâm niên công tác, chế độ đào tạo, đãi ngộ….)
7. Phƣơng pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận

13

- Phân tích tổng hợp và hệ thống hố các tài liệu, văn bản có liên quan nhằm
xây dựng cơ sở lý luận của đề tài.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Điều tra, khảo sát thực tiễn (2/3 GV khoa SPTA)
- Phƣơng pháp phỏng vấn, tổng kết kinh nghiệm (BCN khoa, 5 GV tổ
trƣởng)
7.3. Phương pháp xử lý số liệu
- Phƣơng pháp thống kê toán học với kết quả khảo sát
- Phƣơng pháp tổng hợp ý kiến với kết quả phỏng vấn
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, danh mục tài liệu tham khảo và
phụ lục, luận văn dự kiến đƣợc trình bày theo 3 chƣơng:
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận của vấn đề phát triển đội ngũ giáo viên trƣờng
Đại Học.
Chƣơng 2: Thực trạng đội ngũ giảng viên và công tác phát triển đội ngũ
giảng viên Khoa Sƣ Phạm Tiếng Anh - Trƣờng Đại học Ngoại ngữ - ĐHQG
Hà Nội.
Chƣơng 3: Biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên Khoa Sƣ Phạm Tiếng
Anh - Trƣờng Đại học Ngoại ngữ - ĐHQG Hà Nội trong bối cảnh mới.

14


Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
GIẢNG VIÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC
1.1. Lịch sử nghiên cứu
Thế kỷ XXI là thế kỷ khoa học, công nghệ sẽ tiếp tục phát triển nhƣ vũ bão,
thúc đẩy mạnh mẽ q trình tồn cầu hố kinh tế, hội nhập kinh tế quốc tế,

phát triển kinh tế tri thức, cũng là thế kỷ mà vai trò của giáo dục - đào tạo,
khoa học cơng nghệ có ý nghĩa quyết định hơn bao giờ hết đối với sự phát
triển toàn diện của mỗi quốc gia.
Nhận thức rõ điều đó, Đảng và Nhà nƣớc ta đã đƣa ra nhiều đƣờng lối,
chính sách phát triển giáo dục, tăng cƣờng đầu tƣ cho giáo dục, xem đây là
mũi nhọn quan trọng thúc đẩy sự nghiệp CNH-HĐH: “Phát triển giáo dục đào
tạo là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp
hoá- hiện đại hoá, là điều kiện để phát huy nguồn lực con ngƣời - yếu tố cơ
bản để phát triển xã hội, tăng trƣởng kinh tế nhanh và bền vững”. Trong hệ
thống các đƣờng lối, chính sách phát triển giáo dục, đầu tƣ xây dựng và phát
triển đội ngũ nhà giáo có vai trị hết sức quan trọng. Với vị trí, vai trị chủ đạo
của mình, đội ngũ nhà giáo phải đƣợc thừa hƣởng tất cả những chính sách, ƣu
tiên của Nhà nƣớc, phải đƣợc nghiên cứu đổi mới theo những thay đổi của
nền giáo dục.
Trong những năm gần đây, nhiều đề án, giải pháp nhằm xây dựng và
phát triển đội ngũ nhà giáo ở các cấp học, bậc học đã đƣợc nghiên cứu và áp
dụng rộng rãi:
- Đề án xây dựng và nâng cao chất lƣợng đội ngũ nhà giáo và cán bộ
quản lý giáo dục giai đoạn 2005-2010 (QĐ số 09/2005/QĐ-TTg ngày 11
tháng 1 năm 2005 của Thủ tƣớng chính phủ).
- Đề án về đổi mới cơ bản và toàn diện giáo dục Đại học Việt Nam giai
đoạn 2006- 2020 (Nghị quyết số 14/2004/NQ-CP ngày 02 tháng 11 năm 2005
của Thủ tƣớng Chính phủ ).

15


- Bồi dƣỡng và đào tạo lại đội ngũ nhân lực trong điều kiện mới (Đề
tài khoa học cấp nhà nƣớc mã số KX07-14, năm 1996)...
Trong mảng đề tài nghiên cứu về phát triển đội ngũ giảng viên các

trƣờng đại học, cao đẳng cũng đã có nhiều cơng trình, đề tài nghiên cứu: nhƣ
tác giả Nguyễn Đức Toàn, 2006, với nghiên cứu ”Những biện pháp phát triển
đội ngũ Giảng viên tại trƣờng Cao Đẳng Bắc giang trong giai đoạn hiện nay”,
tác giả Nguyễn Thi Loan, 2008, với đề tài ”Các biện pháp phát triển đội ngũ
giảng viên trƣờng Cán Bộ Hội Nông Dân Việt Nam trong giai đoạn hiện nay”,
tác giả Nguyễn Thi Thanh Vân, 2008, với nghiên cứu ”Những biện pháp phát
triển đội ngũ giáo viên đáp ứng yêu cầu nâng cấp trƣờng Trung học Bƣu
chính viễn thơng và Công nghệ thông tin 1 thành trƣờg Cao Đẳng”, tác giả
Hoàng Ngọc Hiền, 2007, với đề tài ”Các biện pháp phát triển đội ngũ giáo
viên Trƣờng Cao đẳng cộng đồng Hà Nội trong giai đoạn hiện nay”, và tác
giả Nguyễn Trƣờng Sơn, 2002, với nghiên cứu ”Các giải pháp xây dựng và
phát triển đội ngũ giáo viên Trƣờng Phổ thông vùng cao Việt Bắc”.
Các nghiên cứu trên cũng đã đề xuất nhiều giải pháp khác nhau trong
xây dựng và phát triển đội ngũ, tuy nhiên với những góc độ, mục tiêu, hồn
cảnh và bình diện khác nhau. Các nghiên cứu này tập trung chủ yếu vào phát
triển đội ngũ giáo viên ở các cấp bậc nhƣ Phổ thông vùng cao, trƣờng Trung
học nhằm đáp ứng yêu cầu nâng cấp thành trƣờng Cao đẳng hay trƣờng Cao
đẳng, nhƣng chƣa có nghiên cứu cụ thể nào về phát triển đội ngũ giảng viên
khoa Sƣ phạm tiếng Anh - Trƣờng Đại Học Ngoại Ngữ - ĐHQG HN trong
bối cảnh mới.Với đặc thù là một trƣờng chuyên nghiên cứu về ngôn ngữ các
nƣớc trên thế giới - Trƣờng ĐHNN – ĐHQG HN cũng đã có những chuyển
biến về phát triển ĐNGV, tuy nhiên vẫn cịn nhiều bất cập và chƣa thực sự
hiệu quả.
Vì vậy, việc nghiên cứu đề tài ”Phát triển đội ngũ giảng viên khoa Sƣ
phạm tiếng Anh - Trƣờng Đại Học Ngoại Ngữ - Đại Học Quốc Gia Hà nội

16


trong bối cảnh mới” là cần thiết nhằm nâng cao chất lƣợng ĐNGV của Khoa

và nâng cao chất lƣợng đào tạo của trƣờng đáp ứng yêu cầu của bối cảnh mới.
1.2. Một số khái niệm công cụ
1.2.1. Giảng viên - đội ngũ giảng viên .
1.2.1.1. Giảng viên
Luật giáo dục năm 2005, điều 79 ghi rõ: “Nhà giáo của trƣờng cao
đẳng, trƣờng đại học đƣợc tuyển dụng theo phƣơng thức ƣu tiên đối với sinh
viên tốt nghiệp loại khá, giỏi, có phẩm chất tốt và ngƣời có trình độ đại học,
trình độ thạc sỹ, trình độ tiến sỹ, có kinh nghiệm hoạt động thực tiễn, có
nguyện vọng trở thành nhà giáo”.
Nhƣ vậy, trƣớc khi trở thành nhà giáo ở bậc cao đẳng, đại học họ nhất
định phải là những ngƣời có trình độ đào về chun mơn, nghiệp vụ về ngành
nghề mà họ sẽ giảng dạy. Thuật ngữ “Giảng viên” đƣợc hiểu là những nhà
giáo giảng dạy ở các cơ sở ĐH và sau ĐH. Họ là những ngƣời công chức ,
viên chức chuyên môn đảm nhiệm việc giảng dạy, đào tạo ở bậc ĐH, CĐ
thuộc một chuyên ngành đào tạo của trƣờng ĐH hoặc CĐ.
Cũng nhƣ bao nhà giáo khác, giảng viên là nhân tố quyết định đến chất
lƣợng giáo dục. Do vậy, GV phải có đủ những tiêu chuẩn nhƣ: phẩm chất, đạo
đức, tƣ tƣởng tốt; đạt trình độ chuẩn đƣợc đào tạo về chuyên môn, nghiệp
vụ;đủ sức khoẻ theo u cầu nghề nghiệp và có lí lịch bản thân rõ ràng.
1.2.1.2. Đội ngũ giảng viên
Từ điển Tiếng Việt định nghĩa “đội ngũ” cõ nghĩa: “Là tập hợp gồm
một số đông ngƣời cùng chức năng, nhiệm vụ hoặc nghề nghiệp hợp thành
lực lƣợng hoạt động trong một hệ thống (tổ chức) nhất định [30]. Có rất nhiều
cái tên gắn với khái niệm “đội ngũ”: đội ngũ cán bộ, đội ngũ giảng viên, đội
ngũ trí thức…Tựu trung lại ta thấy đội ngũ của một tổ chức chính là nguồn
nhân lực trong tổ chức đó. Từ cách diễn đạt về khái niệm “đội ngũ” ở trên có
thể suy rộng ra khái niệm “Đội ngũ giảng viên”: là tập hợp những GV đƣợc tổ

17

chức thành một lực lƣợng có cùng chung một nhiệm vụ là thực hiện các mục
tiêu giáo dục đặt ra. Khi xem xét trên quan điểm hệ thống thì ĐNGV không
phải là một tập hợp rời rạc mà luôn bị ràng buộc bởi những cơ chế nhất định
nào đó.
1.2.2. Phát triển, phát triển đội ngũ, phát triển đội ngũ giảng viên.
1.2.2.1. Phát triển
Theo từ điển Tiếng Việt: “Phát triển là sự lớn lên về mặt kích thƣớc,
rộng (số lƣợng) hay về mặt giá trị, tầm quan trọng (chất lƣợng) [30]. Khi bàn
về kinh tế học tác giả Đặng Quốc Bảo cho rằng: “Phát triển là tăng cả về số
lƣợng và chất lƣợng làm cho hệ giá trị đƣợc cải tiến, đƣợc hoàn thiện”.
Mọi cá nhân hay bất kỳ tổ chức nào cũng mong muốn đƣợc phát huy
hết khả năng và đƣợc cống hiến trong môi trƣờng đầy tiềm năng để có cơ hội
phát triển. Phát triển là điều kiện tiên quyết để các tổ chức có thể đứng vững
và thắng lợi trong môi trƣờng cạnh tranh. Theo tiếp cận quản lý nguồn nhân
lực thì phát triển nguồn nhân lực đƣợc hiểu là những hoạt động học tập đƣợc
tổ chức cho ngƣời lao động nhằm tạo ra sự thay đổi hành vi nghề ngfhiệp cho
ngƣời lao động theo hƣớng đi lên, tức là nhằm nâng cao khả năng và trình độ
nghề nghiệp của họ. Hay nói cách khác, phát triển là các hoạt động học tập
vƣợt ra khỏi phạm vi công việc trƣớc mắt của ngƣời lao động, nhằm mở ra
cho họ nnhững công việc mới dựa trên cơ sở những định hƣớng tƣơng lai của
tổ chức.
Đối với mỗi tổ chức, việc phát triển nguồn nhân lực sẽ giúp cho tổ chức
có thể nâng cao chất lƣợng cũng nhƣ hiệu quả thực hiện cơng việc. Bên cạnh
đó cịn tạo điều kiện ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật và quản lý vào cơng tác tổ
chức, nâng cao tính ổn định và tạo đƣợc thế cạnh tranh với đơn vị trong cùng
một ngành với nhau.
Đối với mỗi cá nhân trong tổ chức, vai trò của việc phát triển nguồn
nhân lực thể hiện rất rõ nét vì nó tạo ra sự gắn bó giữa cá nhân với tổ chức,

18


tạo ra tính chun nghiệp trong việc thực hiện cơng việc của mỗi cá nhân
đồng thời tạo ra sự thích ứng giữa ngƣời lao động và công việc hiện tại cũng
nhƣ tƣơng lai và điều quan trọng là đáp ứng nhu cầu và nguyện vọng phát
triển của cá nhân ngƣời lao động. Đây chính là cơ sở để phát huy tính sáng
tạo của ngƣời lao động trong cơng việc.
1.2.2.2. Phát triển đội ngũ
Theo từ điển Tiếng Việt: “Phát triển là biến đổi hoặc làm cho biến đổi
từ ít đến nhiều, từ hẹp đến rộng, từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp”
[30].
Phát triển là thuật ngữ đƣợc sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực nhƣ
phát triển kinh tế, phát triển xã hội, phát triển nguồn nhân lực, phát triển đội
ngũ. Còn theo quan điểm triết học, phát triển là khái niệm biểu hiện sự thay
đổi tăng tiến cả về chất, cả về không gian lẫn thời gian của sự vật hiện tƣợng
và con ngƣời trong xã hội. Nhƣ vậy, phát triển đƣợc hiểu là sự tăng trƣởng, là
sự chuyển biến theo chiều hƣớng tích cực, tiến lên.
Phát triển là một quá trình nội tại: bƣớc chuyển từ thấp lên cao xảy ra
bởi vì trong cái thấp đa chứa đựng dƣới dạng tiềm tang những khuynh hƣớng
dẫn đến cái cao. Cái cao là cái thấp đã phát triển”.
Nhƣ vậy, sự vật, hiện tƣợng, con ngƣời, xã hội biến đổi để tăng tiến về
số lƣợng, chất lƣợng dƣới tác động của bên trong hoặc bên ngoài đều đƣợc
coi là phát triển.
Phát triển đội ngũ là phát triển về số lƣợng, nâng cao chất lƣợng, đảm
bảo cơ cấu đội ngũ, là việc tạo ra các giá trị mới cho đội ngũ để đội ngũ đó
đƣợc thay đổi, hồn thiện theo một chiều hƣớng tích cực. Phát triển có thể coi
là trọng tâm của cơng tác quản lý vì xét cho cùng chức năng chủ yếu của quản
lý là tạo ra sự ổn định và phát triển.
1.2.2.3. Phát triển đội ngũ giảng viên

19


Phát triển ĐNGV là nhiệm vụ trọng tâm và ƣu tiên hàng đầu trong công
tác quản lý phát triển nhà trƣờng. Mục tiêu của phát triển ĐNGV là nhằm
toàn diện ngƣời GV trong hoạt động nghề nghiệp. Ở cách tiếp cận hẹp trong
môi trƣờng giáo dục, cụ thể là trong quản lý nhà trƣờng thì khái niệm phát
triển ĐNGV đƣợc hiểu là chăm lo cho ĐNGV đủ về số lƣợng, mạnh về chất
lƣợng và phù hợp về cơ cấu.
* Phát triển ĐNGV về số lƣợng:
Thực chất là xây dựng một ĐNGV đủ về số lƣợng, chuyên sâu về trình
độ chuyên môn nghiệp vụ tiến tới giảm tỉ lệ sinh viên/giảng viên, tăng tỉ lệ
GV cao đẳng, đại học có trình độ thạc sỹ, tiến sỹ.
* Phát triển ĐNGV về chất lƣợng:
Phát triển ĐNGV về chất lƣợng tức là đề cập đến phẩm chất, năng lực
cũng nhƣ trình độ chun mơn của GV. Trƣớc hết, khả năng trình độ của
ngƣời GV thể hiện ở trình độ qua đào tạo đã đạt chuẩn hay không đạt chuẩn
theo quy định, đã đƣợc đào tạo chính quy hay khơng chính quy cũng nhƣ chất
lƣợng và uy tín của cơ sở đào tạo ra GV. Trong q trình lên lớp, ngồi việc
nắm vững nội dung bài giảng, ngƣời GV còn phải biết sử dụng kết hợp công
nghệ dạy học mới để thiết kế bài giảng một cách khoa học, có chiều sâu, gắn
với thực tiễn.
* Phát triển ĐNGV đồng bộ về cơ cấu:
- Cơ cấu ĐNGV theo chuyên môn: là tổng thể về tỉ trọng GV của môn
học theo ngành học ở cấp tổ, bộ môn, cấp khoa. Nếu tỉ lệ này vừa đủ, phù hợp
với định mức qui định thì ta có đƣợc một cơ cấu chun mơn hợp lý. Nếu
thiếu thì chúng ta phải điều chỉnh cho phù hợp để đạt hiệu quả các hoạt động
giáo dục và đào tạo.
- Cơ cấu ĐNGV theo trình độ đào tạo: là sự phân định GV theo tỉ trọng

trình độ đào tạo nhƣ: THCN, CĐ, ĐH, SĐH để sắp xếp, bố trí GV cho phù

20


hợp với cơ cấu và có kế hoạch đào tạo nâng chuẩn theo yêu cầu chung của
mạng lƣới các trƣờng CĐ, ĐH.
- Cơ cấu ĐNGV theo độ tuổi: xác định cơ cấu ĐNGV theo từng nhóm
tuổi để phân tích thực trạng cũng nhƣ chiều hƣớng phát triển của nhà trƣờng
từ đó làm tiền đề cho việc tuyển dụng, đề bạt, bổ nhiệm, đào tạo và bổ sung
bộ máy tổ chức phù hợp với mục tiêu phát triển của trƣờng.
- Cơ cấu ĐNGV theo giới tính: thơng thƣờng tỉ lệ ĐNGV là nữ luôn
chiếm tỉ lệ cao hơn nam giới. Yếu tố này tác động không nhỏ tới chất lƣợng
đội ngũ nói chung (vì nữ giới nghỉ dạy trong thời gian thai san, con ốm
đau…). Do vậy, việc phân tích cơ cấu giới tính về đội ngũ giúp cho ngƣời
quản lý có các biện pháp phù hợp trong việc nâng cao chất lƣợng cơng việc
của từng cá nhân và của tồn đội ngũ.
Đối với một nhà trƣờng CĐ, ĐH thì ĐNGV đóng vai trị vơ cùng quan
trọng, quyết định trực tiếp đến chất lƣợng đào tạo cuả trƣờng. Do vậy, việc
phát triển ĐNGV cũng có một vai trị đặc biệt. Trong chiến lƣợc phát triển
giáo dục 2000 – 2010 đã xác định rõ mục tiêu: “Phát triển đội ngũ nhà giáo
đảm bảo về số lƣợng, hợp lý về cơ cấu, chuẩn về chất lƣợng đáp ứng nhu cầu
vừa tăng quy mô, vừa nâng cao chất lƣợng hiệu quả giáo dục”. Với vai trị đặc
biệt của tồn đội ngũ thì cụ thể đối với mỗi cá nhân GV, vai trò của họ rất đa
dạng: họ là ngƣời thiết kế bài giảng sao cho phù hợp với mục tiêu đào tạo của
trƣờng cũng nhƣ ngƣời học; họ là nhà tổ chức và quản lý lớp học , tạo động
lực học tập trong sinh viên; là nguồn động viên, là ngƣời dẫn đƣờng đáng tin
cậy trong việc khơi dậy nhận thức học tập đúng đắn, tạo tính tích cực chủ
động, sáng tạo trong sinh viên; và cuối cùng với vai trò là ngƣời đánh giá, họ
chính là những ngƣời “cầm cân nảy mực” thật sự tin cậy trong việc đánh giá

thành quả học tập của sinh viên. Vì vậy, việc quan tâm chăm lo đến việc phát
triển đội ngũ này cần đƣợc các trƣờng ƣu tiên hàng đầu, xác định là nhiệm vụ

21


trọng tâm trong chiến lƣợc phát triển toàn diện của trƣờng. Mục tiêu cơ bản
của công tác phát triển ĐNGV chủ yếu tập trung ở những yếu tố sau:
+ Xây dựng một đội ngũ đảm bảo đủ về số lƣợng, đồng bộ về cơ cấu,
vững vàng về trình độ chuyên môn nghiệp vụ, phẩm chất đạo đức và tƣ tƣởng
vững vàng, yêu nghề, tận tuỵ với nghề. Tạo mọi điều kiện vật chất cũng nhƣ
tinh thần để ĐNGV thực hiện tốt nhất, hiệu quả nhất nhiệm vụ đƣợc giao,
cống hiến sức sáng tạo vì mục tiêu chung của nhà trƣờng.
+ Phải gắn việc phát triển ĐNGV với công tác quy hoạch, tuyển chọn,
đào tạo, bồi dƣỡng nâng cao trình độ thƣờng xuyên, liên tục nhằm mục đích
tăng cƣờng hơn nữa đến sự phát triển toàn diện của ngƣời GV trong hoạt
động nghề nghiệp.
+ Mục tiêu phát triển ĐNGV không chỉ đơn thuần là nâng cao trình độ
chun mơn, phát huy khả năng sáng tạo trong mỗi cá nhân mà cần phải chú
trọng đến việc thăng thƣởng, động viên kịp thời, quan tâm đến nhu cầu cần có
ở mối GV để khiến họ gắn bó trung thành và phấn đấu hết mình vì mục tiêu
chung của tổ chức.
1.3. Giáo dục đại học trong bối cảnh hiện nay
Song song với những tiến bộ nhanh chóng của khoa học cơng nghệ và
những chuyển dịch có tính cách mạng sâu sắc về kinh tế xã hội diễn ra trên
thế giới vào các thập niên cuối thế kỷ 20, những hoạt động về giáo dục và
giáo dục đại học cũng diễn ra sôi nổi chƣa từng thấy ở trong khu vực và toàn
cầu. Sự trùng hợp của những biến đổi và những hoạt động này không phải
ngẫu nhiên. Những biến đổi lớn lao về khoa học công nghệ và kinh tế xã hội
làm nảy sinh những vấn đề lớn về giáo dục và giáo dục đại học, đòi hỏi phải

đƣợc giải quyết chẳng nhƣng trong riêng từng nƣớc mà cịn trên phạm vi tồn
cầu.
Chính những biến đổi lớn lao về khoa học công nghệ và kinh tế xã hội
đã khẳng định vai trò của giáo dục và giáo dục đại học. Trong chuyên luận

22


tổng hợp của Hội đồng Jacques Delors “Học tập - một kho báu tiềm ẩn”, nói
đến những biến đổi lớn của xã hội ở mức độ toàn cầu khi vào thế kỷ 21 đã
khẳng định: “giáo dục là con chủ bài để đƣa nhân loại tiến lên”, đã nêu triển
vọng hình thành “một xã hội học tập”. Jacques Delors cũng đã xác định mục
tiêu của việc học dựa trên 4 trụ cột nổi tiếng: “học để biết, học để làm, học để
chung sống, học để làm ngƣời”, trong đó học để chung sống là một mục tiêu
mới đƣợc đặt ra trong bối cảnh kinh tế xã hội mới.
Về giáo dục đại học, Hội nghị Paris về “Giáo dục đại học cho thế kỷ
21” nêu bật tính phổ quát của giáo dục đại học trong điều kiện mới về kinh tế
xã hội, trong đó nhấn mạnh:
 Giáo dục đại học phải phục vụ cho tất cả mọi ngƣời có khả năng và cho
mọi giai đoạn của cuộc đời.
 Giáo dục đại học khơng chỉ đào tạo mà cịn giáo dục ngƣời học, đặc biệt
phải dạy cho học đầu óc kinh doanh, biết tìm và tạo việc làm.
 Giáo dục đại học là nơi có nguồn trí tuệ cao, phải cảnh giác đối với tình
trạng chân lý bị miệt thị, phải bảo vệ xã hội trong tƣơng lai tốt đẹp; phải có
vai trò hƣớng dẫn đạo đức khi xã hội gặp khủng hoảng về gia trị; phải tăng
cƣờng hoạt động cho một nền văn hố hồ bình.
 Gáo dục đại học phải xây dựng mối liên kết trong và ngoài các cộng đồng
đại học.
Nhƣ vậy, trong khung cảnh mới của sự biến đổi khoa học công nghệ và kinh
tế xã hội, giáo dục đại học có liên quan với mọi ngƣời, mọi lứa tuổi, tác động

mạnh mẽ tới mọi hoạt động của đời sống xã hội, có vai trị hƣớng dẫn để hình
thành các giá trị đích thực trong xã hội, trong các cộng đồng xã hội trên tồn
cầu. Nếu nói giáo dục là con chủ bài để đƣa nhân loại tiến lên trong kỷ
nguyên mới, thì giáo dục đại học là chỗ dựa của giáo dục để thực hiện sứ
mệnh nói trên.

23


Nền kinh tế tri thức đặt ra yêu cầu cao đối với ngƣời lao động, dẫn đến
yêu cầu cao đối với công tác đào tạo. Nhƣ vậy việc phát triển ĐNGV là một
trong những nhiệm vụ tất yếu và cấp thiết trong công tác đào tạo của các
trƣờng đại học, cao đẳng trong bối cảnh mới.
1.4. Vai trị, vị trí của giảng viên trong nhà trƣờng đại học, cao đẳng và
công tác phát triển đội ngũ giảng viên.
1.4.1. Quan điểm của Đảng và Nhà nước về xây dựng và phát triển đội ngũ
giảng viên trong trường học
- Quan điểm của Đảng:
Nghề dạy học là một nghề lao động đặc biệt: đối tƣợng lao động là con
ngƣời; công cụ lao động chủ yếu là nhân cách nhà giáo; môi trƣờng giáo dục
mang tính văn hố, đạo đức. Sản phẩm của lao động rất đặc biệt: đó là con
ngƣời có nhân cách. Vì vậy, nhà giáo có vai trị, vị thế hết sức quan trọng
trong nhà trƣờng và đƣợc xã hội tôn vinh.
Trong lịch sử, dân tộc ta có truyền thống hiếu học, quý trọng nhân tài.
từ thế kỷ thứ 18, cha ông ta đã khẳng định: “Hiền tài là nguyên khí của quốc
gia, ngun khí mạnh thì thế nƣớc cƣờng, ngun khí suy thì thế nƣớc tàn”.
Trải qua các giai đoạn thăng trầm của lịch sử, nhƣng giáo dục đều đƣợc lấy
làm cơ sở để chấn hƣng đất nƣớc; vai trò của ngƣời thầy đƣợc đánh giá
“không thầy đố mày làm nên”, “một chữ cũng là thầy, nửa chữ cũng là
thầy”…

Kế thừa truyền thống ấy, Đảng và Nhà nƣớc đánh giá cao vị trí, vai trị
của nhà giáo: “Nhà giáo giữ vai trò quyết định đảm bảo chất lƣợng giáo dục.
Nhà giáo không ngừng học tập, rèn luyện, nêu gƣơng tốt cho ngƣời học. Nhà
nƣớc tổ chức đào tạo, bồi dƣỡng nhà giáo; có chính sách đảm bảo các điều
kiện cần thiết về vật chất và tinh thần để nhà giáo thực hiện nhiệm vụ của
mình; giữ gìn và phát huy truyền thống q trọng nhà giáo, tơn vinh nghề dạy
học” (Điều 15, luật giáo dục 2005).

24


Đối với các cấp uỷ Đảng từ trung ƣơng đến cơ sở, quan tâm chỉ đạo
thƣờng xuyên công tác đào tạo, bồi dƣỡng nhà giáo và cán bộ quản lý giáo
dục về mọi mặt, coi đây là một phần của công tác cán bộ; đặc biệt chú trọng
nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất, lối sống của nhà giáo.
Tại Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam khoá X, quan điểm này tiếp tục
đƣợc phát triển: “phát triển giáo dục và đào tạo là một trong nhhững động lực
quan trọng thúc đẩy sự nghiệp cơng nghiệp hố, hiện đại hố, là điều kiện để
phát huy nguồn lực con ngƣời - yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng trƣởng
kinh tế nhanh và bền vững…”.
Theo chỉ thị 40/TW của Ban bí thƣ TW Đảng khố IX ngày 15/6/2004
về việc xây dựng, nâng cao chất lƣợng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý
giáo dục đã chỉ đạo “Xây dựng đội ngũ nhà giáo và đội ngũ quản lý giáo dục
một cách toàn diện. Đây là nhiệm vụ vừa đáp ứng yêu cầu trƣớc mắt, vừa
mang tính chiến lƣợc lâu dài nhằm thực hiện thành công chiến lƣợc phát triển
giáo dục 2001-2010 và chấn hƣng đất nƣớc. Mục tiêu xây dựng đội ngũ nhà
giáo và cán bộ quản lý giáo dục đƣợc chuẩn hoá, đảm bảo chất lƣợng, đủ về
số lƣợng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị,
phẩm chất, lối sống, lƣơng tâm, tay nghề của nhà giáo; thông qua việc quản
lý, phát triển đúng định hƣớng và có hiệu quả sự nghiệp giáo dục để nâng cao

chất lƣợng đào tạo nguồn nhân lực, đáp ứng đòi hỏi ngày càng cao sự nghiệp
cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất nƣớc”.
- Chính sách của Nhà nước về phát triển đội ngũ giáo viên:
Theo chiến lƣợc phát triển giáo dục 2001-2010: Phát triển đội ngũ nhà
giáo đảm bảo đủ về số lƣợng, hợp lý về cơ cấu và chuẩn về chất lƣợng đáp
ứng yêu cầu vừa tăng quy mô vừa nâng cao chất lƣợng và hiệu quả giáo dục.
Trách nhiệm của ngƣời giảng viên ở các trƣờng cao đẳng, đại học rất
lớn, mỗi giảng viên chịu trách nhiệm trực tiếp một bộ môn trong q trình
giảng dạy để tạo năng lực chun mơn và hình thành nhân cách của sinh viên,

25