Công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở Trung Quốc và bài học kinh nghiệm đối với Việt Nam

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
 



NGUYỄN VĂN TIẾN


CÔNG NGHIỆP HOÁ, HIỆN ĐẠI HOÁ Ở TRUNG QUỐC
VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM ĐỐI VỚI VIỆT NAM


Chuyên ngành : KINH TẾ CHÍNH TRỊ XHCN
Mã số : 60 31 01


TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ CHÍNH TRỊ


Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN BÍCH


HÀ NỘI – 2008



Trang


1
:  CÔNG
      

4

4

4


12

Trung Q
18
   

18
           

20

c
22

22

23



23
CH
  

26
2

26

26





29
, nông thôn
36


39

45


50


50



64
       
 NAM
75


75

75
      

78



80



81



82


hoá
84

         , nông

86


89


91


94

97

99



ASEAN 
APEC - 
ASEM :   Âu
CNH 
 
EU : Liên minh châu Âu
FDI 
NDT 
-
OECD 
R&D 
UNIDO 
UNCTAC 

WB 
WTO 

XHCN 



Trang


1949  1978

26


1990-2007

50


53


-2007

59


1
PHN M U
1. Tính cp thit c tài
i h i biu toàn quc ln th  ng Cng Sn Vit Nam 
12/1986 là mc son quan trng ca công cui mi kinh t c, nhm
mc tiêu xây dng thành công CNXH  Vit Nam.Tri qua nhic
hii mc rt nhiu thành tu to lc có

nhng chuyn bin.
Trong , công nghip hoá, hin
i hoá nh là nhim v trung tâm
trong th lên CNXH
 thc hin thành công nhim v trên, nhiu công vic,
nhin kinh t - xã hi cc hoàn thành trong tng
n phát trin,  u kin c th cc và th gii.
Ngo nhng lý thuyt hii v công nghip
hoá, hii hoá và kinh nghim cn hành công
nghip hoá, hii hoá, nhm xây dng mô hình công nghip hoá, hii
hoá hiu qu và phù hp vi Vit Nam.
Trung Quc là mt quc gia có nhing vi
Vit Nam v a lý, lch s và chính tr - xã hn hành công nghip
hoá, hic trong thi kì ci cách, m ca kinh t vi xut phát
m ging Vi sc sn xut th kinh t k hoch tp
trung bao c trong mt thi gian ngc phát trin
thn tc, tr m sáng v phát trin kinh t trên th gii.
Do vy, nghiên cu mô hình công nghip hoá c,
c hiy nhanh  
  Trung Quc s giúp gi m cho Vit Nam nhng bài hc kinh nghim
cn thit, có ý ngha vc ti
công nghip hoá, hii hoá  c ta.
Xut phát t nhng v nh dn la ch
nghiên c Công nghip hoá, hii hoá  Trung Quc và bài
hc kinh nghii vi Vit Nam cho lut nghip thc s 
ca mình.


2
2. Tình hình nghiên cu  tài

Quá trình ci cách, m ca kinh t ca Trung Quc nói chung và quá
trình công nghip hoá, hii hoá t thp k 80 ca th k XX n nay nói
i s phát trin ngon mc v kinh t  xã hc
Trung Quc. Chính vì vy công nghip hoá, hii hoá  Trung Qu
c nhiu nhà nghiên cu c quan tâm. Có th nêu ra mt
s công trình tiêu bi
* Phm Thái Quc vc  quá trình công nghip hoá trong
i th k  Nhà xut bn khoa hc xã hi  2001. Ông cng là
tác gi bài vi gia công nghip hoá và hii hoá nông nghip
Trung Qu Tp chí nhng v kinh t th gii  2003.
*  vi bài vit s la chn mang tm thi  con
ng công nghip hoá kiu m Tp chí nghiên cu Trung Quc  2003.
* Nguyn Minh Hu v hii hoá nông nghip
Trung Qut s v v hii hoá nông nghip Trung Quc
 Nhà xut bn khoa hc xã hi  2003.
 do s vng, phát trin không ngng ca Trung Quc và th
gii nên v công nghip hoá, hii hoá  Trung Quc cc nghiên
cu mt cách h thng và cp nh
.
Tác gi lut s phân tích và k tha có chn lc kt qu
c, tip tu v công nghip hoá,
hii hoá  Trung Quc và rút ra bài hc kinh nghii vi Vit Nam.
3. Mm v nghiên cu
* M nghiên cu:
T vit cách toàn din v công nghip hoá,
hii hoá  Trung Quc, lung bài hc kinh nghii
vi Vit Nam .
* Nhim v nghiên cu :
- Lun gii khoa hc v công nghip hoá, hii hoá  Trung Quc
khi ci cách, m ca kinh t, chuy th ng.

- H thng hoá các chính sách, ch n pháp thc hin công
nghip hoá, hii hoá  Trung Quc.

3
- 
 thành công cn ch ca công nghip hoá,
hii hoá  Trung Quc.
-
Nam.
i tng và phm vi nghiên cu
* i tng nghiên cu :
Lup trung nghiên cu quá trình công nghip hoá, hii hoá
 Trung Quc t thp k 80 ca th k XX n nay.
* Phm vi nghiên cu :
Luu các chính sách, ch n pháp thc hin
công nghip hoá, hii hoá  Trung Quc và kt qu ca quá trình này
.
5. Phu
 c nghiên c n ca ch ngha duy
vt bin chng và ch ngha duy vt lch s. Nhng  th c
s dng là: nghiên cu tng hp các tài liu lý lun khoa hc, phân tích và
tng hp, thi chi
6. óng góp ca lu
- Trình bày mt cách h thng và toàn din v quá trình công nghip
hoá, hii hoá  Trung Quc t thp k 80 ca th k XX n nay.
- Rút ra nhng bài hc có ý ngha sâu si vi quá trình công nghip
hoá, hii hoá  Vit Nam.
7. Kt cu ca lu
Ngoài phn m u, kt lun, danh mc tài liu tham kho, lum 3
ch

Ch  lý luu kin ca công nghip hoá, hii hoá
 Trung Quc
Ch: Quá trình công nghip hoá, hii hoá  Trung Quc t
thp k 80 ca th k XX n nay
Ch Nhng bài hc kinh nghim  



4



 lý lun
1.1.1. Quan nim v công nghip hoá, hii hoá trên th gii
1.1.1.1. ông nghip hoá, hii hoá
Công nghip hoá là mt quá trình có tính tt yu lch s tr thành
mc phát trin, giàu có, mi quu tri qua quá trình CNH. S d
y, vì CNH gn lin vi quá trình xoá b nghèo nàn lc hu, gn lin
vi quá trình chuyn t ng th  sn xut t
cp t túc v ng thp sang sn xut chuyên môn hoá vi
ng cao. CNH gn lin vi vic xây du kinh t hp
lý, trang thit b k thut và công ngh hin xut tiên
ti t  dng có hiu qu các ngun lc ca nn kinh t.
CNH không ch là s phát trin ca công nghip, mà còn bao hàm s phát
trin ca các ngành khác, các lnh v  n công nghip
trong toàn b u kinh t, nhng t công nghing tr li
công nghip. Kt qu ca quá trình này không ch  và
t trng ca công nghip trong nn kinh t, mà là quá trình chuyn d
cu g i m  bn v công ngh, to nn tng cho s  ng
nhanh, có hiu qu cao và bn vng ca toàn b nn kinh t qu


:
- 


. 

.
- 



5



p.
- 




.
-  chc Phát trin công nghip ca Liên hp qu
nh ngh là mt quá trình phát trin kinh t
mt b phn ca ci qu
phát triu kinh t c vi k thut him
cu kinh t này là mt b phn ch bi sn xu
liu sn xut và hàng tiêu dùng, có kh m cho toàn b nn kinh t
phát trin vi nh cao, bt ti s tin b v kinh t - xã h

 là mt quá trình chuyn nn sn xut t s dng
th công là chính sang s dng có k thut cùng vi công ngh tiên
tin tng xã hi ngày càng cao; là quá trình chuyn dch
u kinh t t nông nghip và khai thác tài nguyên là ch yu
mi mà ngành công nghi o, t trng công nghip trong
 trng nông nghip ngày càng gim, thu hp khong
cách v  phát trin gia thành th  khai thác
hp lý ngun tài nguyên thiên nhiên và các li th ca tng vùng, tng min
và ca quc gia.


., k cn khái nim CNH, cn nhn thc rõ:
- CNH là mt phm trù kinh t - xã hi gn lin vi nhng bii
phc tp ci sng kinh t-xã hi trong tn phát trin lch s, là

6
quá trình kinh t hong ci nên
ph thu nhn thc vn dng, t chc thc hin.
- Khái nim CNH phi gn vn lch s nhnh, không th
thoát ly tính cht lch s c th ca tng quu kin kinh t-
xã hi i, thì quan nim v CNH cng s i theo.
- Khi tip cn phm trù CNH không nên nhìn phin din vào mt nhim
v hay mm toàn din mc tiêu
cui cùng.
- Trong mt th giu hoá, nht th hoá kinh t và các nn
kinh t quu theo mô hình mng ngong quc t tác
ng rt ln CNH ca mc. CNH cng có ngha là phát trin các
ngành kinh t, sn xut hàng hoá công nghip phng khai thác ti
i th tuy nâng cao kh nh tranh chung ca
toàn b nn kinh t.

-    gn lin vi s phát trin nhanh chóng ca cách
mng khoa hc và công nghc bit, các lnh vc công ngh mi nhn là
công ngh sinh hc, công ngh ng, công ngh vt liu mi và công
ngh thông tin chính là s phát trin mi ca lng sn xut công nghip
da trên tri thc.
- Hii hoá là mt quá trình mà nh n tìm
c s ng và phát trin kinh t, tin hành ci cách chính tr
và cng c u xã hi nht ti m phát trin cao v khoa hc
công ngh, s thng kinh t và công bng xã hi.
Hii hoá va là quá trình chuyn du kinh t ca mt xã hi
ng dng công ngh cao va là quá trình
i mi cách thc t chc sn xut các ngành sn có ca qung
áp dng ngày càng nhiu các công ngh sn xut và qun lý tiên tin. Kt qu
c sn xut nâng cao. 
là mt quá trình lâu dài, phc ti tin mt xã
hi truyn thng thành xã hi hi  hin
 ng giá tr chung mà nhân loi. Cng gi
c khác nhau  nhng thm khác nhau có th và cn phi tin hành

7
i nhng hình thc khác nhau và bng nhng không hoàn
toàn ging nhau.
1.1.1.2. 


.

       
. 




Tóm li, c là mt quá trình phát
trii, hài hoà v kinh t, chính tr, xã hm bo
c s phát tring, có hiu qu và bn vng. CNH là mt quá trình
tt yu có tính lch s nhm to nên nhng chuyn bin v kinh t -
xã h khai thác có hiu qu các ngun lc và li th c,
m rng quan h kinh t quc t, xây du kinh t i trình
 khoa hc công ngh i áp lc khách quan ca toàn cu
ng lc ca công nghia nó
i nhanh chóng trong hai thp k g  lý thuyt v CNH
c ng dng thành công trong chính sách phát trin ca các quc gia và
thm chí trên  ca các công ty, do cnh tranh ngày càng gay gt các
c bt buc phi tháo b hàng rào bo v và các hong kinh doanh phi
ng trt t và quy lut cuu.
1.1.1.3. Các mô hình  trong lch s
Có th nói rng mi mu kin c th o ra mt mô hình công
nghing vy, mô hình công nghii
theo thi gian và không gian. Các chuyên gia cho rng công nghi
t mô hình c n mô hình hi nhp quc t a là chuyn t
nn kinh t công nghip) sang nn kinh t tri thc.

8
Trong lch s c thc hin  các quc
gia, trên các châu lc khác nhau, trong nhng khong thi gian khác nhau.
Tuy nhiên, mô hình CNH, mà mi quc gia hoc mi nhóm quc gia áp dng
không phc thc hin CNH theo mô hình nào tu thuc
vào nhu kin quc t c thng thi cng ph thuc vào nhu
kin kinh t, xã hi, lch s riêng có ca mc.
n nay lch s kinh t th gii cho thy có nhng mô hình CNH


- Mô hình CNH c n: din ra vào khong thi gian t gia th k
XVIII n gia th k XIX. Mô hình CNH c n mang nh
m khu cho s xut hin và phát trin ca cách mng
k thut (hay cách mng công nghip) là cuc cách mng trong lnh vc nông
nghip; hai là, mô hình CNH c n din ra theo tin trình: công nghip nh,
công nghip nng, giao thông vn ti, nông nghip, dch v
là, CNH theo mô hình c n dit quá trình lch s t nhiên, t t
chm chp trong khong th
-  k hoch t k
hoch tp trung là mô hình din ra trong h thc xã hi ch ngha,
i din là Liên xô (c k hoch tp trung có
nh nhc CNH theo mô hình này ngay t
thi k u coi công nghip n, là nn tng. Th hai, coi các ch
tiêu hin v quan trng nh duy trì s i gia các ngành ca
nn kinh t chung ca mô hình này là nn kinh t da trên ch 
công hu v u sn xut, nên loi b các quan h th ng, quan h hàng
hoá tin t, quan h giá tr. Tt c các mi quan h kinh t 
hoi s ch huy cc. Th 
theo mô hình này thc hiu kin kinh t nông nghip lc hu,
nên ngun vt hn hp, da vào tích lu c là chính và
mt phn da vào s vin tr cc anh em.
- Mô hình CNH thay th nhp khu: Mô hình này có nh
t là, CNH thay th nhp kht ra mc tiêu là phát trin hu ht
mi ngành công nghip thit yu t ng các nhu cu thay vì phi nhp

9
khc thc hiu thc hin nghiêm ngt các
chính sách bo h th m, hn ch nhp kh
biu thu  bo vng các ngành công nghip non tr

c, khic quyn tiêu th hàng hoá trên th
ng na. Ba là, nhiu chính sách kinh t v mô vi s can thip ca
Chính ph c s d khuyn khích phát trin công nghip. Chính sách
t ng c nh hoc xác l nâng cao giá tr ng tin
n      i li ln cho các nhà sn xut hàng công
nghip tiêu dùng bán hàng trên th ng na. Ngoài ra, các chính sách
 giá qua s dng lãi sut thc kim soát chính sách giá
ci, ngoc áp di ph bin.
- ng v xut khu. Mô hình này mang mt s c
 nht, thc hin các chính sách khuyn khích xut khu
hàng hoá nhm phát huy li th so sánh, tham gia sâu rng vào phân công lao
ng quc t, ly ngoi t t xut kh nhp khu máy móc và k thut,
y chuyn du kinh t ng hii hoá. Th hai, khuyn
khích thu hút các ngun v c ngoài (gm vn ODA, vn FDI và các
ngun vp khác) phc v xut khu. Th ba, là thành lp các
c khu kinh t, các khu ch xut, các khu mu dch t do. Khi thc hin
ng v xut khc chm phát trin, vi nhinh, th
ch lc h h tng yu kém, không th m ca toàn b nn kinh t,
không th  h t  m
cùng mt lúc. H phi thc hin tng vic, tc.
T vic xem xét các mô hình CNH din ra qua các thi k lch s  các
châu lc khác nhau, có th thy mu có nhm hp lý.
Do vy cách th s dc các yu t hp lý ca mi mô hình nhm
y quá trình CNH nhanh, có hiu qu u ht sc cn thit
và có ý ngha ln.
1.1.1.4. côn
Có th nói rng mi mu kin c th o ra mt mô hình công
nghing vy, mô hình công nghii
theo thi gian và không gian. Các chuyên gia cho rng công nghi

10
t mô hình c n mô hình hi nhp quc t a là chuyn t
nn kinh t công nghip) sang nn kinh t trí thc.
Có hai câu ht ra: th nào là "mc phát trin (công nghip)",
hay "mt xã hi hii" mà chúng ta nht ti? và làm th  i
t tài liu nghiên cu , mc phát tric ht phi có nn
kinh t phát trin, th hin tp trung  nh 
i; S ng kinh t này có quan h hi s chuyn
du kinh t. Theo Ngân hàng th gic phát tric có thu
nhi t 9.361 USD tr c công
nghip phát trin nht Bn, M,
u có khu vc công nghip và dch v lng trên 50%
và 60% GDP, còn khu vc nông nghip chim t trng nh n 4%. Cái ct
lõi là to ra s chuyn du kinh t ng công nghip hoá, hin
i hoá, gn lin vi mi công ngh phát trin mnh m các ngành có hàm
ng khoa hc và công ngh cao.
n cui th k 20, toàn th gi
n hoàn thành công nghip hoá. Theo Liên Hp Quc, có 48 quc gia và
vùng lãnh th thc s hoàn thành công nghip hoá, vi tng dân s là 1,05 t.
c mi bu tin hành xây dng công nghip
hoá vi tng dân s là 5 t dân s ca các quc gia thu
nhp rt thu công nghip hoá. Cuc cách mng công nghip
bu t cui th k XVIIIu mi giành thng li trong
c chim 1/6 dân s toàn th gii. Nhc ln, dân s 
Trung Quc, m trên 80% dân s toàn cu vn
c cách mng này.
Mt s nghiên cu quc t khác v tiêu chí công nghiu ly
i làm ch  m
3.000 USD) cùng vi các ch  thành ph, chng
cuc s phát trin giáo dc, khoa hc công ngh, t trng công

nghip - dch v trong tng GDP.
Tiêu chí mi nht ca thi k hu công nghi    chuyn
sang k nguyên thông tin - nn kinh t tri thc là:

11
1 + Trên 70% tng sn phc (GDP) là do các ngành sn
xut và dch v ng dng công nghip công ngh cao làm ra.
2 + u làm ra giá tr ng trí óc chim trên
70%.
3 + V ng, trên 70% là nhi làm vic trong các
doanh nghip công ngh cao.
4 + Yu t i chim trên 70% n ca nn sn
xut (gm các yu t u sn xut ).
Mn ca nn kinh t tri thc là sn xut công ngh tr
thành loi hình sn xut quan trng nht, tiên tin nht và tiêu biu nht. Nn
kinh t tri thc phi da vào công ngh m phát trin. Theo các chuyên
gia, ni dung công nghip hoá ca th k XXI và công nghip hoá ca th k
XVIII-XIX, thm chí XX rt khác nhau. K thut tin h thành
ng lc to ln và là v y s tin b ca ni và
n thc khách quan. Lch s ca th gi
chúng ta thy rng  tt c  công nghip hoá quynh giai
n phát trin ca xã hi và mc sng ci dân.
 là các ngành kinh t và k thut ch yu ca 5 chu k (phát
trin) dài, còn gi là "lý lun sóng dài" do các nhà kinh t quc t n
u th k XXng mnh m n tin trình công nghip
hoá và phn ánh m hii hoá có ti theo thi gian.
Thi gian
Ngành kinh t ch yu
K thut mi chim ch o
1770-1830

n bng sc,
tàu thuy
Thit b    
n chc
1830-1890
 ng st, máy phát
n b
n lt trong,
n báo, tàu thu
1890-1935
Ôtô, xe vn tài, công nghip
hoá cht, gia công kim loi
n t, k thut máy bay,
vn tng không
1935-1985
n lc, du la, hàng
không, truyn hình
K thut ht nhân, máy tính,
vin thông, khí gaz
1985-2040
t, ht nhân, vin thông,
v tinh,thông tin
  inh hc, trí tu
nhân to, thông tin và v tr

12
m v công nghip hoá, hii hoá trong thi kì ci
cách, m ca kinh t
1.1.2.1.


Trung Qu
, 
xây



 
19
            
)19


Qu.

           :     
              



.
Trong báo cáo chính tr c t i h  ng Cng sn Trung
Quc,  phn IV (xây dng kinh t và ci cách th ch kinh t), cu Tng bí
nh: Trung Qu ng
công nghip hoá mi và thc hin công nghip hoá vn là nhim v lch s
n trình hic ta". Cong công nghip
hoá mi  c hiu là vic thc hin quá trình công nghip hoá theo
c mi, theo mô hình mi, khác vc, các mô hình

13
p hoá mi này có nhng nét riêng, mang

m du n, màu sc Trung Quc.
1.1.2.2. Mô hình công nghip hoá  Trung Quc
 

i Trung Qu























c, nâng cao


14
             
.

Qu





Quc. 

.
Cách thc thc hin chic công nghip hoá mi:
Th nht, phi da vào khoa hc k thuc ht là phi phát trin
: Tin hc hoá là s la chn tt y Trung Quc nhanh
chóng thc hin công nghip hoá và hi i hoá,     công
nghip hoá mi vng khoa hc k thut cao, hiu qu kinh t tt,
tiêu hao tài nguyên thp, ô nhing ging chính là nn
kinh t tri thc mà chúng ta vn trong nhiu tài liu và sách báo hin
nay.
c vào th k XXI, nhn thc tm quan trng ca khoa hc
công ngh i vi phát trin kinh tng, Trung Quc rt
coi trng phát trin khoa hc công ngh. Chính vì vy gio Trung
Qun là: "xây dng kinh t phi da vào khoa
hc và công ngh-khoa hc và công ngh phng vào phc v xây dng
kinh t". Trong chic phát trin khoa hc công ngh, Trung Quc yêu
cu phi nâng cao nhn thc toàn b v tm quan trng ca khoa hc công
nghng và lôi kéo phn ln lng cán b khoa hc công ngh vào

các hong kinh t, nhn mnh tm quan trng ci mi k thut, thu
hút mnh m và ph bin các công ngh tin b và thích hp ca th giy
nhanh ci to k thut trong mi ngành ca nn kinh t quc dân. Trong mt
thi gian dài, s phát trin khoa hc công ngh phng vào hii hoá

15
các công ngh trong công nghip và thiét b cho sn xut ln, phát trin công
ngh cao, công ngh mi và nhng ngành công ngh m b
nh s h tr cho nghiên cn và phát trin tim lc khoa hc.
Th hai là, phi thc hin chi c phát trin bn v t phát
trin bn vng vào v trí ni bt", g có k hoch vào bo v môi
ng"; bo v và khai thác hp lý và tit kim s dng các ngun tài nguyên
thiên nhiên; xây dng ý thc bo v ng cho toàn dân, làm tt vic
bo v và xây dng sinh thái.
Trên thc t mô hình công nghip hoá mi  Trung Quc vi nhiu
nhân t cnh hình t lâu,  cn vic "xây dng
ch ngha xã hi mang mu sc Trung Qui hi XVI
u này mn rõ ràng, c th u này cng cho chúng ta
thy vic xây dm sc thái
Trung Quc cng tri qua mt thi gian dài, vi nhiu ni dung.
1.1.2.3. Mt s m m,
a Trung Quc
ng công nghip hoá mi  Trung Quc phù hp vu
kin và tình hình mi. Vic thc hin công nghip hoá  Trung Quc hin
nay có nh
- ng quc t i sng din ra mnh m. Hic
dù mun hay không cu b thu hút vào các quan h kinh t quc t. Các
quan h này có ng quyi vi vic u kinh t
và cách thc tin hành công nghiu các lng
tham gia quá trình công nghip hoá, hii hoá nhi lc

u tu ca quá trình công nghip hoá có th thuc vè các
công ty xuyên quc gia khng l, các t  n c   c nhà
c.
- Cuc cách mng khoa hc công ngh hic trình
t phát trin ca mt s lnh vp hoá din ra  các
c có nn khoa hc k thut phát trin nht theo trình t: Khoa hc ng
dng, ph cp k thut tiên tin  din r
Trung Quc và nhic ASEAN khác có th  khác, s dng

16
k thut và công ngh tiên tin nhp khu, phát trin khoa hc ng dng và
ch  phát trin kinh t xã hi cao thì khoa hn mi
u ki phát trin mnh. V mt lý thuyi th
là ngay t u có th áp dng các thành tu mi nht ca khoa hc và công
ngh, b qua nhng nc thang phát trin trung gian, rút ngn tht ti
 hii nht cu h tc phát trin sau cùng
trong quá trình cách mng công nghip, thì ngày nay vic xây dng kt cu h
tng hit ti tiên quyt cho s thành công ca quá
trình công nghip hoá, hii hoá  c. Do , ngày nay càng sm có
kt cu h tng hii bao nhiêu thì quá trình công nghip hoá càng din ra
nhanh chóng by nhiêu. Nh  i din ra  khu ph mi ph 
Trung Quc cho thu này.
- Quá trình công nghip hoá ngày nay không còn mang tính t 
ng din ra  p hoá.
c có vai trò rt quan try quá trình công nghip
hoá bng các công c kinh t v mô: các chính sách tài chính tin t Trong
mt s lnh vt ra các quy ch, quy tc thông qua các chính
sách c thu hành quá trình công nghip hoá.
Theo quy lut phát trin thì thi gian tin hành công nghip hoá  các
c rút ngn. Quá trình công nghip hoá  c Anh

c bi tu
i m, Hoa k bu công nghip hoá t 
 p gn tt Bn rút ngn thi
p xuc thc hin
u này ch -1977).
c còn có
nhim khác vi các mô hình khác c v lý lun và thc tiu này th
hin qua nhng n
Sau nhi  n hành công nghip hoá theo mô hình kinh t k
hoch hoá t vi nhiu hn ch ràng buc, chuyn sang kinh t
th ng , thc hin các nhim v n ca công nghic
n t, Trung Qui ln - có th coi là nht phá

17
vè lý lun. Nh cho nhng ci cách mi m, mnh bo
c thy rõ trong các báo cáo chính tr ci hi hi XIV
c bic phn ánh tp trung trong báo cáo chính tr i hi XV, XVI
ng cng sn Trung Quc. Nhc th hin  nhng ni
dung mi trong mt lot v 
- Lý lun v u ca ch ngha xã hi và ch ngha xã hi
mang mu sc Trung Quc.
- Lý lun v ch  s hu và hình thc thc hin ch  s hu.
- Lý lun v ch  c phn và ch  hp tác c phn,
- Lý lun v phân phng và phân phi theo yu t sn xut.
- Lý lun v công nhân viên chc r và tái to vic làm.
Các quan nim truyn thng không phù hu b xoá b c thay
bng nhng quan nim mi, phù hp v    u kin thc t 
Trung Quc. Các quan nim mi thích ng các yêu cu ca ci cách và phát
trin, do vy quá trình công nghip hoá  Trung Quc
tin tri

D, kt hp vi nhng n
ci hi XVI ng Cng sn Trung Quc, có th khng
nh mô hình công nghip hoá mà Trung Qui là mt
mô hình mi mn l. Tính mi m hin
 nhiu khía cnh, c v lý lun và thc ti kt hp các li th sn
 s dng các ngun lc bên trong và bên ngoài, kt hp gia các chin
c thay th nhp khng các nhu cu khng l ca th ng trong
ng v xut khu ( các khu ven bin, các khu vc biên gii),
gia khai thác th c và th ng quc t, gia công nghip
 và công nghip hoá nông thôn. Tính mi m
tin l c th hin  công cuc công nghip hoá trong mc
Trung Qui t nn kinh t k hoch hoá tp trung sang kinh
t th ng, mc Trung Quc rng lu vùng lãnh
th   ng tin ti thng nht, có nhiu Hoa kiu giu có luôn
ng v c, m c Trung Qu  n mình vi s song
song tn ti hai ch  xã hi ch nghn ch ngha. Rõ ràng mt mô

18
hình công nghit mi m ng có trong lch s th
gii.
Nhim v u th k XXI vi Trung Quc là phi
thc hin v n các nhim v công nghip hoá.
1.2.      ca công nghip hoá, hi i hoá 
Trung Quc

1.2.1.1.
c C
chm dt ch  na thua, na phong kin. Chính ph Trung Quc ngay
lp tu chính sách, bi khôi phc li nn kinh t.
Tuy nhiên, Trung Qum trong v nhn thng li

phát trin kinh t t khuynh trong quá trình xây dng CNXH khin cho kinh
t Trung Quc thi k p nghiêm trng. Trong nông
nghing th công là ph bin, còn trong công nghip, nhi
lc hc
cng tha nhn tình tra lâu ngày nn kinh t cng s gây trì tr
cho sn xut và dn tt hu trong phát trin kinh t.
Thi k c ci cách m cc xây dng
mô hình kinh t k hoch tp trung, kinh t còn lc hu, mang nng tính cht
t cp, t  hoch, trc tip qun lý sn xut và phân
phi si, sc ca, mi hong kinh t u tin hành trong phm vi
nh. Thu th ch này có tác dn lm phát, nh
giá c, phát trin gia các ngành, các vùng vì nn kinh t  xut phát
thp. Tuy nhiên, do chính sách ci to, xoá b ch  s hi
vàng, hình thành ch  s hu toàn dân và tp tho li sng
kinh t ca nhân dân.
c can thip trc tip và quá mc vào các xí nghip
sn xut và ch  phân php h
quyn lc gì nên th ch c l nhiu hn ch có 55
loi vc thng nht phân phi 231 loi.
a phong trn c hc bit là cuc  i cách mng

19
t s bing tiêu cc trong phát trin
kinh t -xã hi: sn xun, nn tht nghi
ng hvào tình trng ri lon và lc
hu vì b cô lp trong cách mn kinh t b suy sp
nng n, xã hi ri lon b vc thm.
 thu nhp quc dân, sn xut công nghip và nông nghip
gim so vc lt là -2,7% ; -2,4% ; -0,4% so vc. Thu
nhi (tính theo sa

c có thu nhp thp trên th gip 1,9 ln ca nhóm
c có thu nhp trung bình thp cao gp 3,5 ln, ca nhóm các có
trung bình cao va phi cao gp 9,2 ln, và cc có thu nhp cao
gp 24,1 ln Trung Quc
Nguyên nhân chính dn khng hong kinh t xã hi thi k này là
do Trung Quc áp dng th ch kinh t k hoch hoá tp trung không phù hp
vi s phát trin ca lng sn xut, không coi trng quy lut kinh t
khách quan. Mt s  i hoàn cn hình là
ch  phân phu kin sn xut xã hi còn thp kém nên
c li vc hn
ch quan h kinh t v c ngoài trong mt th    n cho
i dân b trói buc v quan nim, v ý thc, không mun hc tp kinh
nghim hii hoá cc ngoài, do v l nhii khi làn
sóng khoa hc k thut phát tri  ng vào nh    
khin cho Trung Quc càng tt hi nhic trên th gii.
1.2.1.2. 
Trong nh kinh t n
c vào thi k phát trii nh. M
hoàn toàn tránh khi nhng cuc khng hong kinh t, song vn có tim lc
l phát trin sn xut và không ngng. Cuc
cách mng khoa hc k thui nhng thành tu kh quan cho s
ng kinh t cn ch ngha thi gian này.
 là  mt s c và vùng lãnh th  khu v
 u nha th k XX, do li dc các

20
ngun vn, k thut cao và kp thi thích ng vi s ng quc
t nên t gia thp k 60 và thp k 70, nn kinh t n vi t
 nhanh chóng tr thành các nn kinh t công nghip mi. Thp k
70, t ng kinh t a Hàn Quc là 

10,2% Singapo: 9,4%; Hng Kông: 9,3%
c t u chnh
nn kinh t ca mình, cu kinh tc
tic ngoài và hi nhp kinh t quc t. Ngun vn FDI v
loi b nhng b ty ca các ngun lc kinh t, phát
tri xut khu cc vào s nghip công
nghip hoá ca nhc này.
Tình hình thc t cc cùng vi làn sóng ci cách kinh t rng
khp  nhic trên th gii t cui thp k o nên áp lc mnh m
cho công cuc ci cách m ca ca Trung Quc, buc Trung Quc phi 
c

.
,

1.2.2.1. u kiên thiên nhiên
Trung Quc nm  ông và Bc bán c tây
o khong 2000 km và cách Bc Cc gn 4000
  ng biên gii chung vi Triu Tiên, Liên bang Nga, Mông C;
Kazakstan, Kyrgyzstan, Tajikistan, Afghanistan, Pakistan,  , Nepal,
Bhutan; Myanmar, Lào, Vit Nam;
Din tích: 9,6 triu km2, din tích ln th ba trên th gii sau Liên bang
Nga và Canada, chim 6,5% din tích th gii.
Trung Qu    tà       


  380 tri
