SKKN Một số biện pháp giúp học sinh học ghi nhớ các dấu mốc lịch sử

SỞ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO THANH HOÁ
TRUNG TÂM GDTX TRIỆU SƠN
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH
GHI NHỚ CÁC DẤU MỐC LỊCH SỬ
Giáo viên: Hoàng Thị Bình
Tổ chuyên môn: Khoa học Xã hội
Triệu Sơn, tháng 4 năm 2013
1
MỤC LỤC TRÌNH BÀY

TT Nội dung Số trang
1 A-Đặt vấn đề 1
2 Lý do chọn đề tài 1
3 B- Giải quyết vấn đề 2
4 I-Cơ sở lý luận của vấn đề 2
5 II-Thực trạng của vấn đề 2
6 III-Biện pháp thực hiện
1. Phải thổi hồn vào các con số
2. Ghi nhớ chọn lọc các sự kiện lịch sử tiêu biểu và lập
bảng niên biểu để học tập
3. Nắm sự kiện lịch sử bằng cách trả lời 5 câu hỏi trong
tiếng anh
4
4
7
8
7 IV-Kết quả thực hiện 9
8 C-Kết luận và đề xuất
1. Kết luận
2. Đề xuất

10
10
11
Tên đề tài:
MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH GHI NHỚ
2
CÁC DẤU MỐC LỊCH SỬ
A- ĐẶT VẤN ĐỀ:
Lí do chọn đề tài . Có triết gia đã nói:
“Điều quan trọng không phải dạy cho trẻ biết nhiều tri thức, mà gieo
cho chúng niềm khát khao học hỏi”. Đó là một câu danh ngôn là hành trang
theo tôi trên con đường dạy và học.
Thật vậy! Trong các môn học nói chung, môn học lịch sử nói riêng để
quá trình dạy và học thành công, có hiệu quả trước hết nhà sư phạm phải làm
thế nào để khêu gợi hứng thú của học sinh đối với việc học tập, làm rõ mục
đích học tập. Hoạt động học tập dần dần phải được xem như là thoả mãn nhu
cầu nhận thức.
Tuy nhiên, động cơ học tập của học sinh rất đa dạng và chưa bền vững,
biểu hiện ở những thái độ nhiều khi mâu thuẫn từ rất tích cực đến thờ ơ, lười
biếng. Từ nỗ lực học tập đến thụ động học tập từng câu chữ, hứng thú học tập
bài này, môn học này nhưng hoàn toàn không hào hứng học bài khác, môn
học khác.
Đặc thù của bộ môn lịch sử là tìm hiểu những gì đã xảy ra trong quá khứ
tính từ khi con người xuất hiện đến ngày nay.Những sự kiện lịch sử thường
không bao giờ lặp lại, chỉ xuất hiện trong bài giảng một lần và yêu cầu học
sinh phải hiểu và ghi nhớ chính xác theo các mốc thời gian. Đó là một khó
khăn rất lớn đối với học sinh trong học tập bộ môn lịch sử.
Vậy để tạo hứng thú học tập môn lịch sử giúp học sinh học tập tốt môn
học lịch sử - một môn học bị coi là khô khan, khó nhớ với hàng trăm nhân
vật, hàng nghìn sự kiện xảy ra trong quá khứ của lịch sử dân tộc và lịch sử thế

giới, tôi xin phép mạo muội trình bày đề tài “Một số biện pháp giúp học
sinh học ghi nhớ các dấu mốc lịch sử”.
3
B- GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.
I-Cơ sở lí luận của vấn đề.
Lịch sử là một môn khoa học đồng thời là môn học ở nhà trường. Ngay
từ khi mới xuất hiện, con người đã có ý thức về lịch sử của cha ông mình và
nhận thấy sự cần thiết phải giáo dục cho các thế hệ sau những hiểu biết,
những kinh nghiệm lịch sử phục vụ cho cuộc sống thực tiễn. Những hiểu biết,
những bài học kinh nghiệm về nhiều mặt của lớp người đi trước là tài sản vô
cùng quý giá cho thế hệ trẻ noi gương.
Chúng ta hãy thử tưởng tượng đến một ngày nào đó thế hệ trẻ không yêu
thích học môn lịch sử, không tìm bài học, kinh nghiệm của quá khứ cho hiện
tại và tương lai thì cuộc sống tiền đồ của đất nước, của dân tộc ra sao? Chắc
chắn con người sẽ rơi vào trạng thái mà Mác đã dự đoán: “Nếu như tất cả
truyền thống của các bậc tiền bối đều chết, thì đầu óc của người sống sẽ rối
bời như một cơn ác mộng”.
4
Nhận thức được vị trí vai trò to lớn của bộ môn lịch sử đối với việc giáo
dục tri thức, đạo đức cho học sinh tôi xin đưa ra sáng kiến kinh nghiệm: “Một
số biện pháp giúp học sinh ghi nhớ các dấu mốc lịch sử”. Trong đề tài này
tôi xin đưa ra một số biện pháp sư phạm giúp học sinh ghi nhớ hàng trăm
nhân vật lịch sử, hàng ngàn sự kiện lịch sử một cách nhẹ nhàng bền vững hơn.
Từ đó giúp học sinh hiểu và giải thích, đánh giá sự kiện lịch sử, nhân vật lịch
sử để trình bày một vấn đề lịch sử, hoàn thiện một bài viết lịch sử, nhằm
không ngừng nâng cao chất lượng học bộ môn, góp phần đào tạo nên những
con người vừa hồng vừa chuyên, hội tụ cả đức lẫn tài.
II-Thực trạng của vấn đề:
* Thuận lợi:
Bộ môn Lịch sử được sự quan tâm chỉ đạo của Ban Giám hiệu nhà

trường, tổ bộ môn cùng toàn thể tập thể giáo viên trong nhà trường.
Môn lịch sử có lợi thế trong việc giáo dục thế hệ trẻ, hình thành nhân
cách đạo đức, giúp các em trở thành những con người vừa nắm bắt được khoa
học kỹ thuật tiên tiến, vừa hội tụ đầy đủ những phẩm chất, truyền thống tốt
đẹp của dân tộc.
* Khó khăn
Hiện nay những tác động của cơ chế thị trường khiến cho không ít bậc
cha mẹ học sinh, kể cả một số người có trách nhiệm trong ngành giáo dục có
thái độ xem thường bộ môn lịch sử, coi đó là môn học phụ, môn học thuộc
lòng không cần làm bài tập, không cần học thêm phí công vô ích. Dẫn đến
hậu quả học sinh không nắm được những kiến thức lịch sử cơ bản, nhớ sai,
nhầm lẫn kiến thức lịch sử là hiện tượng khá phổ biến trong thực tế ở nhiều
trường học, trong các kỳ thi tuyển chọn hoặc các kỳ thi tốt nghiệp phổ thông
khiến nhiều nhà giáo dục, người giáo viên dạy học lịch sử có tâm huyết không
khỏi xót xa, đau lòng.
5
Do ảnh hưởng của thời kỳ hội nhập, của phim ảnh trên truyền hình, của
mạng internét, của các trò chơi điện tử…. đã ảnh hưởng không nhỏ đến những
học sinh thiếu động cơ thái độ học tập, sao nhãng việc học hành dẫn đến liệt
môn, nhất là môn lịch sử. Bản thân một số ít học sinh còn không xác định
tương lai cho mình bằng con đường học vấn .
Chưa loại bỏ được cách học tập thực dụng xem nặng môn này coi nhẹ
môn kia, “học gì thi nấy” làm cho học vấn của học sinh bị què quặt - thiếu
toàn diện. Tình trạng “mù lịch sử” hiện nay ở không ít học sinh phổ thông là
kết quả của việc học lệch không toàn diện. Học sinh thường lựa chọn những
ngành học thiên về kinh tế, xây dựng, tin học …để khi ra trường có nhiều cơ
hội xin việc làm.
Môn học lịch sử chưa được các nhà giáo dục đánh giá đúng về ý nghĩa
của nó như lời một vị Bộ trưởng trả lời là bình thường khi có hàng ngàn thí
sinh dự kỳ thi đại học năm 2011 nộp giấy trắng vì không thể làm được bài.

Lịch sử nước Mỹ mới được 236 năm trong khi nước ta có tới gần 4000 năm
lịch sử, vậy mà số giờ học lịch sử của ta mới chỉ có một đến hai tiết trên tuần
trong khi đó nước Mỹ là bảy tiết.
Ngoài những thực trạng trên đối với Trung tâm GDTX Triệu Sơn nói
riêng và các trung tâm khác nói chung một thực trạng mang tính chất căn bản
đó là đối tượng học sinh phần lớn là chưa có động cơ học tập đúng đắn, bền
vững. Chất lượng đầu vào của các Trung tâm thường thấp hơn so với các
trường THPT vì thế gây ra khó khăn lớn cho giáo viên giảng dạy ở tất cả các
môn học nói chung và môn học lịch sử nói riêng.
Cuối năm học 2011-2012 để phục vụ cho việc nghiên cứu đề tài tôi đã
làm một phiếu trắc nghiệm để tìm hiểu động cơ và thái đôi học tập của 50 học
sinh lớp 10B2, một lớp chọn Văn của trường TTGDTX Triệu Sơn như sau:
STT Phương án Đúng Sai
6
1 Lịch sử chỉ là môn học phụ
2 Lịch sử rất khô khan và dài dòng
3 Học lịch sử rất thú vị vì nó giúp em tim
hiểu được lich sử loài người và lịch sử
dân tộc.
4 Học lịch sử chỉ cần học những gì thầy
cô giáo cho ghi là được.
5 Học lich sử để học tậpvà kế thừa những
truyền thống tôt đẹp, hào hùng của dân
tộc, rút ra những bài học kinh nghiệm
của quá khứ cho hiên tại và tương lai.
Kết quả thu được như sau:
Số HS Số câu Phương án đúng Phương án sai
SL % SL %
50 1 39 78 11 22
50 2 41 82 9 18

50 3 18 36 32 64
50 4 42 84 8 16
50 5 17 34 33 66
Qua kết quả thu được từ bài tập trắc nghiệm ở một lớp học Văn, chúng ta
có thể kết luận: Đa sồ học sinh vẫn coi lịch sử là môn phụ, khô khan, dài dòng
và chỉ cần học những gì thầy cô cho ghi là đủ.
Từ những thực trạng trên và qua thực tế giảng dạy tôi muốn chia sẻ với
đồng nghiệp những kinh nghiệm: “Một số biện pháp giúp học sinh ghi nhớ
các dấu mốc lịch sử”.
III-Biện pháp thực hiện:
1- Phải thổi hồn vào các con số.
Khác với các môn khác như toán học, vật lý, hoá học. Kiến thức có thể
lặp lại nhiều lần trong suốt quá trình học. Nhưng môn lịch sử các sự kiện,
7
hiện tượng, khái niệm lịch sử sau khi giảng một lần không còn lặp lại nữa.
Điều này gây khó khăn nhất định cho việc ghi nhớ các sự kiện lịch sử. Vì vậy
giáo viên có thể hướng dẫn cho học sinh một số phương pháp ghi nhớ thời
gian, sự kiện lịch sử như sau:
*Thứ nhất: Dạy cho học sinh kỹ năng tìm điểm tựa để nhớ các mốc
thời gian, sự kiện lịch sử.
Ví dụ một: Khi dạy bài 17 “Quá trình hình thành và phát triển của nhà
nước phong kiến (TK X-XV)” trong phần nói về Ngô Quyền, học sinh cần ghi
nhớ các niên đại:
- Năm 898-năm sinh của Ngô Quyền.
- Năm 938 - chiến thắng Bạch Đằng đất nước hoàn toàn độc lập tự do.
- Năm 939 - Ngô Quyền xưng vương.
- Năm 944 – Ngô Quyền mất.
Trong đó năm 938 là sự kiện trọng đại học sinh không thể quên sự kiện
này - đây là điểm tựa để nhớ các sự kiện khác.
Khi Ngô Quyền lãnh đạo nhân dân ta làm nên chiến thắng Bạch Đằng

ông tròn 40 tuổi, một năm sau ông xưng vương, năm năm sau ông mất. Như
vậy từ sự kiện năm 938 học sinh có thể nhớ năm sinh, năm mất của Ngô
Quyền một cách dễ dàng, nhanh chóng và bền lâu.
Ví dụ hai: Trong phần lịch sử lớp 10 bài 38 “Quốc tế thứ nhất và công
xã Pa ri năm 1871”, học sinh cần ghi nhớ sự kiện công xã Pa ri năm 1871, đây
là một sự kiện quan trọng. Từ đó giáo viên hướng dẫn học sinh ghi nhớ những
sự kiện lịch sử liên quan như cũng trong năm 1871 quá trình thống nhất nước
Đức hoàn thành. Trước đó một năm là năm sinh của nhà lãnh tụ vĩ đại nước
Nga: Vlađimi Ilích Ulianốp Lênin năm 1870, và năm 1870 quá trình thống
nhất nước Ý được hoàn thành.
Như vậy bằng cách nhớ một được hai, ba sự kiện như vậy học sinh sẽ rất
thuận lợi trong ghi nhớ sự kiện lịch sử.
8
*Thứ hai: Nhớ thời gian xảy ra sự kiện lịch sử với những con số có
tính quy luật hoặc đặc biệt.
Ví dụ một: Khi dạy học về cuộc kháng chiến chống quân Mông -
Nguyên trong chương trình lịch sử 10, giáo viên yêu cầu học sinh nhớ những
mốc thời gian sau:
+ Cuộc kháng chiến lần 1 xảy ra vào năm 1258.
+ Cuộc kháng chiến lần 2 xảy ra vào năm 1285.
+ Cuộc kháng chiến lần 3 xảy ra vào năm 1287 – 1288.
Nếu ghi nhớ đơn lẻ theo kiểu học vẹt thì rất dễ quên, giáo viên có thể chỉ
ra điểm chung của 3 cuộc kháng chiến này đều xảy ra vào thế kỷ XIII. Hơn
nữa lần thứ nhất là năm 1258 lần thứ hai chỉ cần đảo hai số cuối thành 1285
và lần ba là hai số liên tiếp 87-88 là năm 1287-1288.
Bằng cách ghi nhớ các sự kiện lịch sử như vậy học sinh có thể ghi nhớ
nhanh, bền vững thời gian xảy ra các sự kiện lịch sử.
Ví dụ hai: Khi dạy phần lịch sử VN lớp 10, học sinh phải nhớ thời gian
xảy ra cuộc khởi nghĩa Lam Sơn là từ năm 1418-1427 và thời gian tồn tại của
vương triều Lê sơ (1428-1527). Nếu chỉ liệt kê những mốc thời gian như vậy

học sinh rất khó nhớ. Giáo viên có thể hướng dẫn học sinh thấy được khởi
nghĩa Lam Sơn xảy ra 10 năm (1418-1427) thì thắng lợi và vương triều Lê sơ
cũng tồn tại đúng 100 năm (1428-1527) kết thúc với sự kiện Mạc Đăng Dung
cướp ngôi nhà Lê sơ. Với cách tìm những con số tròn chĩnh như vậy giúp cho
học sinh thấy lịch sử là những con số rất thú vị.
*Thứ ba: Ghi nhớ thời gian xảy ra sự kiện lịch sử bằng cách lập dàn
ý hoặc bảng hệ thống hoá.
Ví dụ một : Khi dạy phần lịch sử Việt Nam thời phong kiến ở lịch sử
lớp 10 giáo viên cần cung cấp cho học sinh những bảng hệ thống kiến thức
như:
9
Bảng hệ thống kiến thức về các triều đại phong kiến VN từ thế kỷ X-
XIX.
TT TRIỀU ĐẠI
THỜI
GIAN
NGƯỜI SÁNG
LẬP
QUỐC
HIỆU
KINH ĐÔ
1 Triều Ngô 939-967 Ngô Quyền Cổ Loa
Triều Đinh 968-980 Đinh Bộ Lĩnh Đại Cồ Việt Hoa Lư
Tiền Lê 980-1009 Lê Hoàn Hoa Lư
Triều Lý 1010-1225 Lý Công Uẩn Đại Việt Thăng Long
5 Triều Trần 1226-1400 Trần Cảnh Đại Việt Thăng Long
Nhà Hồ 1400-1407 Hồ Quý Ly Đại Ngu Tây Đô
Lê sơ 1428-1527 Lê Lợi Đại Việt Đông Đô-HN
Nhà Mạc 1527-1595 Mạc Đăng Dung Đông Đô-HN
Lê Trung Hưng 1533-1788 Lê Duy Ninh Đại Việt Đông Đô-HN

10 Tây Sơn 1778-1802 Ng Nhạc, Ng Huệ Phú Xuân-Huế
11 Nguyễn 1802-1945 Nguyễn Ánh Việt Nam Phú Xuân-Huế
Ví dụ hai: Lập bảng hệ thống kiến thức về một số cuộc kháng chiến tiêu
biểu chống giặc ngoại xâm của nhân dân ta từ cổ đại đến giữa thế kỷ XIX.
TT THỜI GIAN
TÊN CUỘC KHÁNG
CHIẾN
NGƯỜI LÃNH
ĐẠO
1 Năm 79 TCN K/c chống quân Triệu Đà Thục Phán (ADV)
Năm 40-43 K/c chống quân Hán Hai Bà Trưng
Năm 248 K/c chống quân Ngô
Bà Triệu
Năm 542 K/c chống quân Lương Lý Bí
5 Năm 722 K/c chống quân Đường Mai Thúc Loan
Năm 776-791 K/c chống quân Đường Phùng Hưng
Năm 905 K/c chống quân Đường Khúc Thừa Dụ
Năm 938 K/c chống quân Nam Hán Ngô Quyền
Năm 981 K/c chống quân Tống Lê Hoàn
10 Năm 1075-1077 K/c chống quân Tống Lý Thường Kiệt
Năm 1258 K/c chống quân Mông Cổ Trần Thai Tong
Năm 1285 K/c chống quân Nguyên Trần Quốc Tuấn
Năm 1287-1288 K/c chống quân Nguyên Trần Quốc Tuấn
Năm 1406-1407 K/c chống quân Minh Hồ Quý Ly
15 Năm 1418-1427 K/c chống quân Minh Lê Lợi
Năm 1785 K/c chống quân Xiêm Nguyễn Huệ
10
Năm 1789 K/c chống quân Thanh Nguyễn Huệ
18 Năm 1858-1884 K/c chống quân Pháp
Bằng cách hệ thống những bảng kiến thức như vậy giúp học sinh học tập

lịch sử thuận lợi, dễ dàng hơn.
*Thứ tư: Nhớ một mốc thời gian để ghi nhớ nhiều sự kiện:
Ví dụ một: Cách mạng tư sản Pháp bùng nổ vào ngày 14/7/1789. Trong
năm đó ở Việt Nam chiến thắng oanh liệt của người anh hùng áo vải Quang
Trung đại phá 29 vạn quân Thanh. Như vậy nhớ sự kiện Quang Trung đại phá
quân Thanh để ghi nhớ sự kiện cách mạng tư sản Pháp.
Ví dụ hai:Thảm án Lệ Chi Viên gây ra cái chết oan khiên cho anh hùng
Nguyễn Trãi vào năm 1442, cũng năm 1442 là năm sinh ra vị vua xuất sắc
nhất của vương triều Lê sơ Lê Thánh Tông chính ông là người đã minh oan
cho Nguyễn Trãi sau này.
Lịch sử có muôn vàn sự kiện khác nhau vì thế người dạy sử và học sử
cần phải tìm ra những quy luật, những điểm chung để ghi nhớ bền vững các
sự kiện.
*Thứ năm: Có thể gắn các sự kiện lịch sử với những thứ gần gũi như
ngày sinh bản thân và những người đặc biệt trong cuộc đời mình.
Ví dụ một : Tôi sinh vào ngày 7/5/1981 đúng vào ngày chiến thắng Điện
Biên Phủ.
Ví dụ hai: Bạn tôi sinh vào ngày 20/12/1981- hơn ngày 19/12 là ngày
toàn quốc kháng chiến chống Pháp đúng một ngày.
Bằng cách gắn các sự kiện khô khan khó nhớ với những gì gần gũi với
bản thân là cách để học sinh ghi nhớ vô vàn các sự kiện lịch sử.
2 - Ghi nhớ chọn lọc các sự kiên lịch sử tiêu biểu và lập bảng niên
biểu để học tập .
11
Lịch sử loài người và lịch sử dân tộc Việt Nam có muôn vàn sự kiện lớn
nhỏ xảy ra ở trong những giai đoạn lịch sử khác nhau. Vì vậy để ghi nhớ các
sự kiện lịch sử một cách bền vững thì trước hết nhà sư phạm phải làm cho học
sinh hiểu sâu sắc sự kiện và chọn lọc các sự kiện để ghi nhớ.
Ví dụ: Để học sinh hiểu và ghi nhớ các sự kiện lịch sử cơ bản trong giai
đoạn từ 1930-1945 giáo viên cần yêu cầu học sinh lập bảng niên biểu các sự

kiện sau:
Thời gian Sự kiện
3-2-1930 Đảng cộng sản Việt Nam được thành lập.
1930-1931 Phong trào cách mạng Xô Viết NGhệ Tĩnh.
9-1930 Chính quyền các xô viết ra đời ở Nghệ -Tĩnh.
10-1930 Hội nghị lần thứ nhất ban chấp hành trung ương lâm thời
Đảng cộng sản Việt Nam.
3-1935 Đai hội đại biểu lần thứ nhất Đảng cộng sản Đông Dương.
7-1936 Hội nghị ban chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Đông
Dương.
8-1936 Phong trào Đông Dương Đại hội.
1-5-1938 Mít tinh kỉ niệm ngày quốc tế lao động ở nhà Đấu Xảo - Hà
Nội.
11-1939 Hội nghị ban chấp hành Đảng cộng sản Đông Dương.
27-9-1940 Khởi nghĩa Bắc Sơn.
23-11-1930 Khởi nghĩa Nam kì.
13-1-1940 Binh biến Đô Lương.
5-1941 Hội nghị lần thứ 8 Ban chấp hành Trung ương Đảng tại
Pác Pó (Hà Quảng-Cao Bằng).
19-5-1941 Việt Nam độc lập đồng minh ra đời (Việt Minh).
22-12-1944 Đôi Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân thành lập.
6-1945 Khu giải phóng Việt Bắc thành lập.
15-5-1945 Việt Nam cứu quốc quân và Việt Nam tuyên truyền giải
phóng quân thống nhất thành Việt Nam giải phóng quân
13-8-1945 Uỷ ban khởi nghĩa toàn quốc được triệu tập,phát lệnh tổng
khởi nghĩa.
12
14-15-8-1945 Hội nghị toàn quốc của Đảng họp ở Tân Trào.
16-17-8-1945 Đại hội quốc dân tân trào.
18-8-1945 Bắc Giang,Hải Dương Hà Tĩnh,Quảng Nam giải phóng.

19-8-1945 Tổng khởi nghĩa giành chính quyền ở Hà Nội.
23-8-1945 Tổng khởi nghĩa giành chính quyền ở Huế.
25-8-1945 Tổng khởi nghĩa giành chính quyền ở Sài Gòn.
28-8-1945 tổng khởi nghĩ tháng Tám giành thắng lợi trong cả nước.
30-8-1945 Vua Bảo Đại thoái vị, chế độ phong kiến Việt Nam hoàn
toàn sụp đổ.
2-9-1945 Bác hồ đọc bản Tuyên Ngôn Độc Lập khai sinh ra Nước
Việt Nam dân chủ cộng hoà.
3- Nắm sự kiện lịch sử bằng cách trả lời 5 câu hỏi trong tiếng Anh.
Sự kiện lịch sử chỉ diễn ra một lần không lặp lại, nó phản ánh một tiến
trình lịch sử được xác định cụ thể về không gian, thời gian, bối cảnh, con
người… chẳng hạn khởi nghĩa Tây Sơn, cuộc đấu tranh nhà ngục Baxti, Cách
mạng tháng Tám năm 1945, chiến dịch Hồ Chí Minh…
Để giúp học sinh ghi nhớ sự kiện lịch sử, hiểu sâu sắc và giải thích sự
kiện lịch sử, hiện tượng lịch sử, giáo viên có thể đặt ra 5 câu hỏi để học sinh
trả lời như sau.
1- What? (Cái gì?)
2- Who? (Ai?)
3- When? (Khi nào?)
4- Where? (Ở đâu?)
5- Why? (Tại sao?)
Ví dụ một : Khi dạy phần lịch sử Việt Nam thời phong kiến trong
chương trình lớp 10 khi giải thích chiến thắng Bạch Đằng năm 938 giáo viên
có thể đặt những câu hỏi sau:
13
What? Tên có nghĩa là gì?
- Đây là một chiến công oanh liệt trong sự nghiệp chống giặc ngoại xâm
của dân tộc Việt Nam.
Who? Nó liên quan đến ai?
- Liên quan đến anh hùng dân tộc Ngô Quyền.

When? Nó liên quan đến thời gian nào?
-Thời gian năm 938.
Where? Xảy ra ở đâu?
- Ở dòng sông Bạch Đằng nay thuộc địa phận tỉnh Quảng Ninh.
Why? Tại sao lại có sự kiện đó?
Đầu năm 937, Dương Đình Nghệ bị viên thuộc tướng phản bội tên là
Kiều Công Tiễn ám hại. Tháng 10-938 Ngô Quyền từ Ái Châu đem quân
đánh Kiều Công Tiễn. Kiều Công Tiễn cầu cứu quân Nam Hán, nhân cơ hội
đó quân Nam Hán đem quân xâm lược nước ta.
Nghe tin quân Nam Hán xâm lược nước ta Ngô Quyền cho xây dựng
trận địa bãi cọc ở lòng sông Bạch Đằng để tiêu diệt giặc.
Ví dụ hai: Khi dạy phần lịch sử Việt Nam trong lịch sử lớp 12 để giúp
học sinh ghi nhớ Hiệp định sơ bộ Việt-Pháp, giáo viên có thể đưa ra những
câu hỏi sau:
What? Đây là sự kiện gì?
- Đây là Hiệp định kí giữa Việt Nam và Pháp.
Who? Liên quan đến ai?
- Người kí là chủ tịch Hồ Chí Minh đại diện cho Việt Nam và Xanhtơni
đại diện cho nước Pháp.
When? Diễn ra thời gian nào?
- Ngày 06 tháng 03 năm 1946.
Why? Tại sao lại có Hiệp định đó?
14
- Sở dĩ có Hiệp định đó vì chúng ta cần có thời gian để chuẩn bị lực
lượng cho cuộc kháng chiến lâu dài với Pháp mà biết rằng không thể tránh
khỏi. Còn thực dân Pháp mới thoát khỏi thế chiến thứ hai đất nước còn kiệt
quệ nên cần hoà hoãn tạm thời.

IV- Kết quả thực hiện
Bản thân tôi trong quá trình giảng dạy đã áp dụng những biện pháp sư

phạm trên để giúp học sinh tiếp cận ghi nhớ và học tập tốt môn lịch sử. Kết
quả là học sinh có sự ham thích và hứng thú học tập hơn.
- Học sinh từ chỗ thờ ơ, chưa tích cực đã bắt đầu có hứng thú học tập,
yêu thích, ham tìm hiểu về kiến thức lịch sử, đặc biệt là những mốc son lịch
sử những chiến công lẫy lừng trong sự nghiệp chống giặc ngoại xâm của dân
tộc.
- Học sinh đã hình thành cho bản thân một số kỹ năng.
+ Kỹ năng sử dụng SGK, tranh ảnh, lược đồ, sơ đồ, bản đồ.
+ Kỹ năng một số thao tác tư duy cơ bản như: phân tích, so sánh, nhận
định, đánh giá sự kiện, hiện tượng lịch sử, rèn luyện phong cách học tập chủ
động tích cực.
+ Kỹ năng hoạt động nhóm tổ, kỹ năng ghi nhờ sự kiện lịch sử.
- Học sinh chủ động trong việc tiếp nhận kiến thức mới, phát huy tư duy
tích cực của mình.
- Trên cơ sở hiểu biết lịch sử học sinh có thể rút ra những bài học kinh
nghiệm trong tu dưỡng rèn luyện đạo đức, nhân phẩm của bản thân.
- Kết quả cụ thể năm học 2012-2013 đã đạt kết quả cao hơn so với năm
2011-2012. Ở khối 10 của TTGDTX Triệu Sơn. Cụ thể là:
Kết quả học tập môn lịch sử khối 10 từ năm 2010-2012
LOẠI
CUỐI NĂM
2011-
NĂM 2011-2012
ĐẦU GIỮA CUỐI KỲ GIỮA CUỐI
15
NĂM(%) KỲ I (%) I (%)
KỲ II
(%)
NĂM (%)
Giỏi 0 0 0 0 2,5 5,0

Khá 5,5 5,7 6,0 7,5 12,5 20,5
T.bình 30,5 30,7 33,5 35,5 40,6 60,3
Yếu 48,5 47,6 45,5 43,5 35,0 14,2
Kém 16,4 16,0 15,0 13,5 9,4 0
C- KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT
1. Kết luận:
Dạy học là trực tiếp đào tạo con người, sản phẩm của nghề dạy học
chính là con người có ích cho xã hội và gia đình.
Đúng như lời Bác Hồ đã dạy:
“Vì lợi ích mười năm trồng cây,
Vì lợi ích trăm năm trồng người”
Nhà văn Lỗ Tấn đã nói “Chữa bệnh trong người không quan trọng
bằng chữa bệnh trong đầu”. Với thực trạng học tập và hiểu biết về lịch sử
hiện nay của học sinh các cấp là một vấn đề cần quan tâm của toàn xã hội
trong việc xây dựng đất nước ta trở thành một nước tiên tiến đậm đà bản sắc
dân tộc. Bản thân tôi là một giáo viên giảng dạy môn lịch sử rất tâm huyết và
trăn trở về vấn đề trên, sẽ cố gắng đem hết khả năng để truyền đạt lại cho các
thế hệ học sinh và thắp lên ngọn lửa tự hào về truyền thống lịch sử của dân
tộc cho các em.
Trong cuốn lịch sử nước ta Bác Hồ đã viết: “Dân ta phải biết sử ta, cho
tường gốc tích nước nhà Việt Nam”. Mong muốn một ngày nào đó trong
thời gian gần nhất bộ môn lịch sử nhận được sự quan tâm đúng đắn của các
ban ngành và toàn xã hội về sự cần thiết của nó đối với việc trang bị cho thế
hệ trẻ những hành trang cần thiết để kế tục và phát huy các truyền thống lịch
sử vẻ vang của cha ông ta để lại. Từ đó kế thừa và phát huy cao hơn nữa
16
những giá trị lịch sử trong việc xây dựng nước ta trở thành một nước công
nghiệp tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, định hướng XHCN.
2. Đề xuất:
- Đối với cấp sở giáo dục: thường xuyên tổ chức các buổi tập huấn trao

đổi kinh nghiệm cho giáo viên có cơ hội chia sẻ kinh nghiệm, tháo gỡ nhưng
khó khăn trong quá trình dạy học.
- Cho lưu hành các sáng kiến kinh nghiệm đạt giải cao trong các kì thi
viết sáng kiến kinh nghiệm để giáo viên học hỏi, vận dụng vào thực tiễn dạy
học.
- Đối với cấp trường:
Trên đây là những kinh nghiệm nhỏ để góp phần nâng cao chất lượng
dạy và học môn lịch sử .Mặc dù có nhiều cố gắng song sẽ không tránh khỏi
những hạn chế thiếu sót, rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến và xây dựng
của các đồng nghiệp để tôi có thêm kinh nghiệm trong giảng dạy.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Triệu Sơn, ngày 15 tháng 4 năm 2013
Người viết
Hoàng Thị Bình


17
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1- Một số chuyên đề về phương pháp dạy học lịch sử.
2- Phương pháp dạy học lịch sử.
3- Sách giáo viên, sách giáo khoa lịch sử 10, 11, 12.
4- Giáo trình lịch sử Việt Nam Trung đại.
5- Giáo trình lịch sử Thế giới cận đại.
6- Giáo trình lịch sử Việt Nam hiện đại.
18
7- Các triều đại Việt Nam.
19
20