Phát triển và mở rộng thị trường xuất khẩu hàng nông sản tại Công ty Cổ phần xuất nhập khẩu tổng hợp I – GENERALEXIM

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
ĐỘC LẬP - TỰ DO - HẠNH PHÚC

LỜI CAM ĐOAN
Kính gửi: - Trường Đại học Kinh tế Quốc Dân
- Khoa Thương Mại và Kinh tế Quốc tế
Tên em là: Văn Thị Nhung
Lớp: Thương Mại 47
c
Khoá: 47
Hệ: Chính Quy
Mã Sinh viên: CQ 472450
Trong thời gian thực tập theo quy định của nhà trường, em thực tập tại Công
ty Cổ phần xuất nhập khẩu tổng hợp I với chuyên đề là “Phát triển và mở rộng thị
trường xuất khẩu hàng nông sản tại Công ty Cổ phần xuất nhập khẩu tổng hợp I –
GENERALEXIM”
Em xin cam đoan chuyên đề này hoàn toàn do em tìm hiểu, nghiên cứu và
viết trong quá trình thực tập tại Công ty, không sao chép chuyên đề, luận văn các
khoá trước. Nếu vi phạm, em xin chịu hoàn toàn trách nhiệm.
Sinh viên
Văn Thị Nhung
Văn Thị Nhung Lớp: Thương Mại 47C
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
MỤC LỤC
PHẦN I: LỜI MỞ ĐẦU 1
PHẦN II: NỘI DUNG 3
CHƯƠNG 1 3
NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG XUẤT KHẨU
NÔNG SẢN Ở CÁC DOANH NGHIỆP XUẤT NHẬP KHẨU
VIỆT NAM 3

1.1. Tầm quan trọng của phát triển thị trường xuất khẩu hàng nông sản đối với
sự phát triển của nền kinh tế nước ta 3
1.1.1. Khái quát chung về thị trường xuất khẩu nông sản nước ta 3
1.1.2. Đặc điểm của hàng nông sản xuất khẩu ở các doanh nghiệp nước ta. 6
1.1.3. Vai trò của xuất khẩu hàng nông sản đối với nền kinh tế quốc dân 7
1.1.4. Một số mặt hàng nông sản xuất khẩu chính của các doanh nghiệp
Việt Nam 8
Bảng 1.1: Một số mặt hàng xuất khẩu chính 8
Biểu 1.1: Câu lạc bộ xuất khẩu trên 1 tỷ USD 9
1.1.5. Lợi thế và hạn chế trong việc phát triển thị trường xuất khẩu hàng
nông sản của các doanh nhiệp Việt Nam 10
1.2. Phát triển thị trường xuất khẩu hàng nông sản ở các doanh nghiệp xuất
khẩu của nước ta 12
2.1. Phát triển thị trường theo chiều rộng 12
2.2. Phát triển thị trường theo chiều sâu 13
Bảng 1.2: Một số thị trường xuất khẩu nông sản chính của Việt Nam 14
Văn Thị Nhung Lớp: Thương Mại 47C
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển thị trường xuất khẩu hàng nông sản
ở các doanh nghiệp xuất khẩu thời kỳ hội nhập WTO 15
1.3.1. Môi trường kinh tế thế giới 15
1.3.2. Môi trường vĩ mô 18
3.3. Môi trường vi mô 23
CHƯƠNG 2 25
THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN VÀ MỞ RỘNG THỊ TRƯỜNG XUẤT KHẨU
HÀNG NÔNG SẢN TẠI 25
CÔNG TY CỔ PHẦN XUẤT NHẬP KHẨU TỔNG HỢP I 25
2.1 Tổng quan về Công ty Cổ phần xuất nhập khẩu tổng hợp I 25
2.1.1Lịch sử hình thành và phát triển Công ty Cổ phần xuất nhập khẩu tổng
hợp I 25

Biểu 2.1: Cơ cấu vốn của công ty GENERALEXIM năm 2008 30
2.1.2Cơ cấu tổ chức, chức năng nhiệm vụ của Công ty Cổ phần xuất nhập
khẩu tổng hợp I 31
2.1.3 Khái quát về hoạt động kinh doanh của công ty 33
Biểu 2.2: Kim ngạch xuất khẩu của công ty từ 2003 – 2008 34
Bảng 2.1: Kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty Cổ phần xuất nhập
khẩu Tổng hợp I 35
Biểu 2.3: Doanh thu, chi phí và lợi nhuận của công ty từ 2003 – 2008 37
Bảng 2.2: Kết quả hoạt động sản xuất hàng gia công may mặc 38
2.2Các hoạt động phát triển thị trường xuất khẩu nông sản của Công ty Cổ
phần xuất nhập khẩu tổng hợp I 39
2.2.1. Cơ cấu nhóm hàng xuất khẩu của công ty GENERALEXIM 39
Bảng 2.3: Cơ cấu mặt hàng xuất khẩu của công ty 39
Văn Thị Nhung Lớp: Thương Mại 47C
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
2.2.2. Xuất khấu hàng nông sản trong danh mục hàng hóa xuất khẩu của
công ty GENERALEXIM 40
Bảng 2.4: Kim ngạch xuất khẩu và xuất khẩu nông sản từ 2005 – 2008 41
Biểu 2.4: Kim ngạch xuất khẩu nông sản trong tổng kim ngạch xuất khẩu41
2.2.3 Thực trạng phát triển thị trường xuất khẩu nông sản của công ty
GENERALEXIM I 42
Bảng 2.5: Một số thị trường xuất khẩu nông sản chính của công ty 43
Bảng 2.6: Một số thị trường xuất khẩu nông sản mới khai thác của công ty
từ 2006 –2008 44
Bảng 2.7: Một số mặt hàng xuất khẩu nông sản chính 47
Biểu 2.5 Giá trị xuất khẩu café của công ty Generalexim I 48
Biểu 2.6 Giá trị xuất khẩu gạo của công ty Generalexim I 50
2.2.4.Đặc điểm hàng nông sản xuất khẩu và thị trường xuất khẩu của Công
ty Cổ phần xuất nhập khẩu tổng hợp I 52
Bảng 2.8: Khu vực thị trường xuất khẩu nông sản của công ty từ 2005 –

2008 53
Biểu 2.7: Kim ngạch xuất khẩu nông sản vào thị trường ASEAN 54
Biểu 2.8: Kim ngạch xuất khẩu nông sản vào thị trường ASEAN 56
2.3. Đánh giá chung về hoạt động phát triển và mở rộng thị trường xuất khẩu
nông sản của Công ty Generalexim I trong những năm qua 57
2.3.1. Những thành tự đã đạt được trong hoạt động phát triển thị trường
xuất khẩu nông sản 57
2.3.2 Vấn đề còn tồn tại và nguyên nhân 58
CHƯƠNG 3 62
Văn Thị Nhung Lớp: Thương Mại 47C
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN VÀ MỞ RỘNG THỊ TRƯỜNG XUẤT KHẨU
HÀNG NÔNG SẢN CỦA CÔNG TY XUẤT NHẬP KHẨU
TỔNG HỢP I 62
3.1. Định hướng phát triển thị trường xuất khẩu nông sản 62
3.2. Giải pháp nâng cao chất lượng công tác phát triển và mở rộng thị trường
xuất khẩu nông sản 63
3.2.1. Hoàn thiện công tác nghiên cứu thị trường xuất khẩu 63
3.2.2. Nâng cao chất lượng nguồn hàng 65
3.2.3. Nâng cao chất lượng hoạt động của nhân viên phát triển thị trường
xuất khẩu 67
3.2.4. Các hoạt động xúc tiến thương mại 68
3.2.5. Củng cố và phát triển mối quan hệ khách hàng 69
3.3. Kiến nghị để thực hiện với nhà nước 70
3.3.1. Hoàn thiện hệ thống chính sách tài chính, tín dụng và đầu tư phục vụ
xuất khẩu 70
3.3.2. Nâng cao hiệu quả của công tác xúc tiến thương mại phục vụ xuất
khẩu 72
3.3.3.Khai thác theo chiều sâu, chiều rộng đối với các thị trường xuất khẩu
73

3.3.4. Hỗ trợ đào tạo phát triển nguồn nhân lực cho một số ngành sản xuất
hàng xuất khẩu 73
3.3.5. Tiến hành cải cách thủ tục hành chính nhanh, mạnh hơn nữa 74
PHẦN III: KẾT LUẬN 75
Văn Thị Nhung Lớp: Thương Mại 47C
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
Văn Thị Nhung Lớp: Thương Mại 47C
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 1.1: Một số mặt hàng xuất khẩu chính Error: Reference source not found
Bảng 1.2: Một số thị trường xuất khẩu nông sản chính của Việt Nam Error:
Reference source not found
Bảng 2.1: Kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty Cổ phần xuất nhập khẩu
Tổng hợp I Error: Reference source not found
Bảng 2.2: Kết quả hoạt động sản xuất hàng gia công may mặc Error: Reference
source not found
Bảng 2.3: Cơ cấu mặt hàng xuất khẩu của công ty Error: Reference source not
found
Bảng 2.4: Kim ngạch xuất khẩu và xuất khẩu nông sản từ 2005 – 2008 Error:
Reference source not found
Bảng 2.5: Một số thị trường xuất khẩu nông sản chính của công ty Error: Reference
source not found
Bảng 2.6: Một số thị trường xuất khẩu nông sản mới khai thác của công ty từ
2006 –2008 Error: Reference source not found
Bảng 2.7: Một số mặt hàng xuất khẩu nông sản chính . . Error: Reference source not
found
Bảng 2.8: Khu vực thị trường xuất khẩu nông sản của công ty từ 2005 – 2008 Error:
Reference source not found
Biểu 1.1: Câu lạc bộ xuất khẩu trên 1 tỷ USD Error: Reference source not found
Biểu 2.1: Cơ cấu vốn của công ty GENERALEXIM năm 2008 Error: Reference

source not found
Biểu 2.2: Kim ngạch xuất khẩu của công ty từ 2003 – 2008 Error: Reference source
not found
Biểu 2.3: Doanh thu, chi phí và lợi nhuận của công ty từ 2003 – 2008 Error:
Reference source not found
Văn Thị Nhung Lớp: Thương Mại 47C
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
Biểu 2.4: Kim ngạch xuất khẩu nông sản trong tổng kim ngạch xuất khẩu Error:
Reference source not found
Biểu 2.5 Giá trị xuất khẩu café của công ty Generalexim I . Error: Reference source
not found
Biểu 2.6 Giá trị xuất khẩu gạo của công ty Generalexim I . . Error: Reference source
not found
Biểu 2.7: Kim ngạch xuất khẩu nông sản vào thị trường ASEAN Error: Reference
source not found
Biểu 2.8: Kim ngạch xuất khẩu nông sản vào thị trường ASEAN Error: Reference
source not found
Văn Thị Nhung Lớp: Thương Mại 47C
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
PHẦN I: LỜI MỞ ĐẦU
Qua hơn 20 năm đổi mới nền kinh tế nước ta đã có những thay đổi tích cực,
làm thay đổi mọi mặt của đời sống xã hội, hòa chung với xu thế đó của nền kinh tế,
ngoại thương Việt Nam đã có những bước tiến vượt bậc. Xuất khẩu hàng nông sản
là một trong những mũi nhọn của xuất khẩu nước ta, kim ngạch xuất khẩu hàng
năm của mặt hàng này đóng góp rất lớn vào tổng kim ngạch xuất khẩu của cả
nước. Những con số báo cáo hàng năm đã cho thấy kết quả rất đáng tự hào của
xuất khẩu nông sản của nước ta, từ đó đã nâng vị thế của Việt Nam trên thị trường
nông sản thế giới
Thị trường xuất khẩu hàng nông sản của các doanh nghiệp nước ta đã và
đang phát triển mạnh mẽ, các doanh nghiệp xuất khẩu đã xâm nhập và khẳng định

vị thế của mình tại những thị trường trọng điểm. Tuy nhiên do những yếu tố chủ
quan và khách quan, thực tiễn tại Việt Nam trong thời gian qua cho thấy công tác
phát triển thị trường còn nhiều bất cập và hạn chế trong diễn biến thương mại quốc
tế đang ngày càng phát triển. Kết quả là mặc dù kim ngạch xuất khẩu của nông sản
ngày càng tăng qua các năm nhưng thị trường xuất khẩu nông sản vẫn chỉ là những
thị trường truyền thống, việc phát triển thị trường xuất khẩu nông sản vẫn gặp khó
khăn ở những thị trường mới. Chính vì thế vấn đề phát triển và mở rộng thị trường
xuất khẩu nông sản đang là yêu cầu cấp thiết đặt ra đối với hầu hết doanh nghiệp
xuất khẩu hiện nay
Công ty Cổ phần xuất nhập khẩu tổng hợp I là công ty hoạt động trong lĩnh
vực xuất khẩu hàng hóa được 27 năm và đã khẳng định được vị thế của mình trong
khối các doanh nghiệp xuất khẩu trong nước. Trong suốt gần 30 năm lịch sử của
mình công ty đã xuất khẩu rất nhiều mặt hàng để đáp ứng nhu cầu của thị trường
Văn Thị Nhung Lớp: Thương Mại 47C
1
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
thế giới, trong đó nông sản là mặt hàng xuất khẩu chủ lực của công ty. Thị trường
xuất khẩu của công ty không ngừng được mở rộng và phát triển, mặc dù là một
doanh nghiệp xuất khẩu lớn của Việt Nam nhưng việc phát trển thị trường của
công ty gặp không ít những khó khăn . Trong thời gian thực tập tại công ty em đã
tìm hiều và nghiên cứu cách thức phát triển thị trường của công ty và chọn đề tài
“Phát triển và mở rộng thị trường xuất khẩu hàng nông sản tại Công ty Cổ
phần xuất nhập khẩu tổng hợp I – GENERALEXIM” để làm chuyên đề thực tập
của mình
Phần nội dung của chuyên đề thực tập của em gồm có 3 chương, được trình
bày như sau:
Chương 1: Những vấn đề cơ bản về phát triển thị trường xuất khẩu hàng
nông sản ở các doanh nghiệp xuất nhập khẩu
Chương 2: Thực trạng phát triển và mở rộng thị trường xuất khẩu tại
Công ty cổ phần xuất nhập khẩu tổng hợp I

Chương 3: Giải pháp phát triển và mở rộng thị trường xuất khẩu tại Công
ty xuất nhập khẩu tổng hợp I
Do thời gian thực tập có hạn, cùng với mức độ am hiểu về lĩnh vực xuất khẩu,
việc phát triển thị trường xuất khẩu nói chung và việc phát triển thị trường nông
sản nói riêng còn hạn hẹp nên chuyên đề thực tập không thể tránh khỏi những điểm
thiếu sót. Em rất mong nhận được sự góp ý và chỉ bảo của cô PSG.TS Phan Tố
Uyên cùng các thầy cô trong khoa Thương Mại và Kinh tế quốc tế để đề tài được
hoàn thiện hơn nữa
Văn Thị Nhung Lớp: Thương Mại 47C
2
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
PHẦN II: NỘI DUNG
CHƯƠNG 1
NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG XUẤT KHẨU
NÔNG SẢN Ở CÁC DOANH NGHIỆP XUẤT NHẬP KHẨU VIỆT
NAM
1.1. Tầm quan trọng của phát triển thị trường xuất khẩu hàng nông sản đối
với sự phát triển của nền kinh tế nước ta
1.1.1. Khái quát chung về thị trường xuất khẩu nông sản nước ta
Nông sản được hiểu là những sản phẩm do nông nghiệp sản xuất ra như gạo,
rau quả, café, cao su, hạt tiêu, hạt điều… khi nông sản được đem đi tiêu thụ trên thị
trường thì được gọi là nông sản hàng hóa hay hàng hóa nông sản.
Thị trường nông sản là nơi tiêu thụ hàng hóa nông sản để thỏa mãn nhu cầu
tiêu dùng của xã hội, nó bao gồm thị trường trong nước và nước ngoài, nông sản
sản xuất ra để bán ở thị trường nước ngoài thì được gọi là “xuất khẩu nông sản”
Việt Nam vốn là nước nông nghiệp, xuất phát từ nông nghiệp, đi lên từ nông
nghiệp. Theo chủ trương của Đảng và nhà nước lấy nông nghiệp làm nền tảng cho
phát triển kinh tế đất nước, trong đó xuất khẩu nông sản là trong tâm trong chiến
lược xuất khẩu của Việt Nam trong giai đoạn này với những mặt hàng chủ lực như
gạo, café, hat tiêu, hạt điều… đã và đang khẳng định được vị thế của mình trên thị

trường quốc tế. Nhờ chủ trương đổi mới nên nhiều doanh nghiệp đã tận dụng được
cơ hội để mở rộng thị trường xuất khẩu hàng hóa nói chung và hàng nông sản nói
riêng
Thị trường EU: kim ngạch xuất khẩu nông sản của các doanh nghiệp nước ta
sang EU trong những năm gần đây chiếm từ 18 – 19% kim ngạch xuất khẩu toàn
ngành nông nghiệp nước ta, từ đó có thể thấy tầm quan trọng của thị trường này
Văn Thị Nhung Lớp: Thương Mại 47C
3
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
đối với xuất khẩu nông sản. Hạt điều, chè, cao su, rau quả là những mặt hàng có
tính ổn định và liên tục tăng từ 2005 đến nay với mức tăng trung bình là 32%/năm
với hạt điều, chè là 35,8%, 44,7% với cao su và 35,5% với rau quả. Riêng café
đang có dấu hiệu phục hồi sau vài năm đi xuống với những thị trường như Bỉ,
Pháp, Đức, Italy, Tây Ban Nha, Anh…EU là một thị trường khó tính và yêu cầu
cao về chất lượng hàng hóa. Các doanh nghiệp xuất khẩu nông sản muốn hàng hóa
của mình có khả năng cạnh tranh trên thị trường này cần đầu tư cho xây dựng
thương hiệu, thiết kế nhãn mác, bao bì cho sản phẩm, đảm bảo vệ sinh an toàn thực
phẩm và các chứng chỉ cần thiết khác khi xuất khẩu vào thị trường này. Mục tiêu
của Bộ Nông Nghiệp và Phát triển nông thôn có kế hoạch nâng tỷ lệ xuất khẩu
nông sản sang thị trường này lên 30% với các mặt hàng xuất khẩu chủ lực như cao
su, cà phê, chè, rau quả, hạt có dầu Do vậy các doanh nghiệp phải nhận thức
đúng và đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại, xây dựng thương hiệu, chỉ
dẫn địa lý và quảng bá cho sản phẩm của mình
Thị trường Mỹ: đây là đối tác thương mại quan trọng nhất của Việt Nam,
năm 2008 vừa qua nền kinh tế Mỹ suy giảm nghiệm trọng đã ảnh hưởng sâu sắc tới
xuất khẩu của nước ta trong đó có nông sản và xu hướng trong năm 2009 này vẫn
sẽ tiếp tục gặp khó khăn. Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, năm 2008 kim
ngạch xuất khẩu nông sản của Việt Nam sang Mỹ đạt 2,52 tỉ đô la, chiếm 14,48%
tổng kim ngạch xuất khẩu nông sản của cả nước. Mặc dù bị ảnh hưởng bời khủng
hoảng tài chính nhưng Mỹ vẫn là một thị trường xuất khẩu nông sản hấp dẫn đối

với các doanh nghiệp Việt Nam, tuy nhiên để nông sản xuất khẩu sang thị trường
này thuận lợi thì các doanh nghiệp cần chú ý đến chất lượng, thương hiệu, vệ sinh
an toàn thực phẩm, các tiêu chuẩn GMP, ISO, HACCP và đặc biệt là rào cản về
luật pháp ở Mỹ như Đạo luật Nông nghiệp 2008 (Farm Bill 2008), Luật dán nhãn
xuất xứ các sản phẩm nông nghiệp…
Văn Thị Nhung Lớp: Thương Mại 47C
4
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
Khu vực Châu Á: đây là khu vực có quan hệ truyền thống lâu đời và quan
trọng với Việt Nam với những thị trường chính trong khu vực này là Trung Quốc,
Nhật, ASEAN… Trung Quốc là thị trường gần gũi với Việt Nam và là đối tác
thương mại nông nghiệp rất quan trọng, năm 2008, theo số liệu thống kê của Tổng
cục Hải quan Việt Nam, kim ngạch xuất khẩu hàng nông sản của Việt Nam sang
Trung Quốc đạt 1,9 tỉ USD, chiếm 11,9% tổng kim ngạch xuất khẩu nông sản, tăng
39% so với năm 2007. Các mặt hàng chủ yếu xuất vào Trung Quốc là cao su tự
nhiên, cà phê, hạt điều, sắn, dong, khoai trong đó cao su thiên nhiên là mặt hàng
xuất khẩu hàng đầu sang Trung Quốc và hiện đang chiếm 3,32% thị trường này,
tiếp theo đó là café, hạt điều…
Gạo là mặt hàng chiếm tỷ trọng cao nhất trong tổng kim ngạch xuất khẩu
hàng nông sản sang ASEAN với thị trường chính là Inđônêxia, Philipin, Malaixia
đều coi gạo là mặt hàng đặc biệt quan trọng và thực hiện nhiều biện pháp phi thuế
quan để quản lý mặt hàng này. Trong 2 năm gần đây, kim ngạch xuất khẩu gạo của
Việt Nam sang ASEAN đạt trên 1 tỷ USD. Ngoài ra thị trường này cũng có nhu
cầu lớn đối với mặt hàng rau quả, café, hạt tiêu…
Châu Á có vị trí địa lý thuận lợi đối với việc xuất khẩu nông sản của nước
ta, yêu cầu về chất lượng hàng hóa của hầu hết các nước không cao. Việc thực hiện
đấy đủ theo Hiệp định thuế quan có hiệu lực chung cho khu vực mậu dịch tự do
ASEAN (CEPT/AFTA) và khu vực mậu dịch tự do ASEAN - Trung Quốc
(ACFTA) thì thuế suất của hầu hết hàng hóa nhập khẩu vào các nước trong khối sẽ
còn 0 – 5%, sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tiếp tục xâm nhập sâu hơn

vào thị trường này. Bên cạnh đó Nhật Bản cũng là một thị trường rất hứa hẹn cho
các doanh nghiệp xuất khẩu nông sản, tuy Nhật là một thị trường có tính bảo hộ
cho những mặt hàng họ sản xuất được rất cao, yêu cầu của chất lượng cao. Trong
Văn Thị Nhung Lớp: Thương Mại 47C
5
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
những năm gần đây một số sản phẩm nông sản của Việt Nam đã xâm nhập và phát
triển tốt ở thị trường Nhật như thủy sản, các sản phẩm gỗ…
Một số thị trường khác: trong những năm qua để đa dạng hóa thị trường xuất
khẩu nông sản thì các doanh nghiệp đã chú trọng đến những thị trường như Châu
Phi, Trung Đông… Đây là những thị trường có vị trí địa lý xa, tình hình chính trị
không ổn định cũng không thuận lợi cho việc xuất khẩu nông sản sang thị trường
này. Tuy nhiên đây lại là thị trường có yêu cầu không cao về chất lượng và có nhu
cầu lớn về nông sản, chính vì vậy cơ hội cho các doanh nghiệp đối với thị trường
này là rất lớn
1.1.2. Đặc điểm của hàng nông sản xuất khẩu ở các doanh nghiệp nước ta
Nông sản là những mặt hàng phụ thuộc rất lớn vào điều kiện tự nhiên như khí
hậu, đất đai, địa lý, nguồn nước… và mang tính thời vụ rất cao, do đó hàng nông
sản xuất khẩu có những đặc điểm chính như sau
Hàng nông sản của các doanh nghiệp nước ta xuất khẩu chủ yếu những sản
phẩm mà Việt Nam sẵn có chứ chưa quan tâm đến việc phải cung cấp những hàng
hóa mà thị trường thế giới cần, trong khi nhu cầu của người tiêu dùng trên thế giới
rất phong phú và đa dạng
Hiện này hầu hết các doanh nghiệp xuất khẩu nông sản chủ yếu là ở dạng thô
sơ chưa qua chế biến, hoặc có thì chỉ sơ chế đơn giản nên mang lại giá trị thấp nên
chưa đáp ứng được nhu cầu đầy đủ của thị trường thế giới
Giá cả hàng hóa xuất khẩu là một yếu tố quan trọng trong việc cạnh tranh trên
thị trường hiện nay, hàng nông sản của Việt Nam xuất khẩu thường có giá thấp hơn
so với các mặt hàng cùng loại của những nước xuất khẩu khác trên thế giới, đây là
một yếu tố góp phần làm tăng khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp xuất khẩu

nông sản trên một số thị trường
Văn Thị Nhung Lớp: Thương Mại 47C
6
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
Việc xây dựng, đăng ký và quảng bá thương hiệu hàng nông sản góp phần
làm tăng uy tín và giá trị cho hàng nông sản xuất khẩu nhưng hiện này vấn đề này
chưa thực sự được các đơn vị kinh doanh xuất khẩu quan tâm đúng mức. Chính
điều này đã làm cho các doanh nghiệp Việt Nam gặp không ít khó khăn trong việc
cạnh tranh với nông sản của các nước khác
1.1.3. Vai trò của xuất khẩu hàng nông sản đối với nền kinh tế quốc dân
Là một nước hơn với 4000 năm kinh nghiệm trong việc trồng trọt và canh
tác sản xuất nông nghiệp, trong thời buổi toàn cầu hóa và thương mại tự do như
hiện nay thì các doanh nghiệp phải, thực hiện và tranh thủ các nguồn lực của nước
nhà đồng thời tận dụng tối đa các lợi thế để thúc đẩy xuất khẩu nông sản chính.
Đây là một sự cần thiết để tranh thủ cơ hội phát triển thị trường thế giới khi mà nhu
cầu về các mặt hàng nông sản đang tăng cao, đặc biệt khi mà chúng ta đã trở thành
thành viên thứ 150 của WTO
Xuất khẩu nói chung và xuất khẩu nông sản nói riêng có vai trò vô cùng to
lớn đối với sự phát triển của nền kinh tế nước nhà chính vì thế nó có một số vai trò
sau:
Xuất khẩu nông sản đóng góp một phần không nhỏ vào sự tích lũy vốn cho
nhà nước để thực hiện mục tiêu công nghiệp hóa hiện đại hóa vào năm 2020
Kim ngạch xuất khẩu nông sản càng tăng cũng đồng nghĩa với việc lực
lượng lao động trong ngành này cũng tăng lên một cách nhanh chóng
Xuất khẩu nông sản góp phần vào sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng
hiệu quả và tận dụng tốt nhất lợi thế so sánh tuyệt đối và tương đối của đất nước
Xuất khẩu nông sản cũng đồng thời kích thích dẫn đến đổi mới trong thiết bị
và công nghiệp sản xuất nông nghiệp, từ đó làm cho nông sản xuất khẩu của nước
ta ngày càng có giá trị trên thị trường thế giới
Văn Thị Nhung Lớp: Thương Mại 47C

7
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
1.1.4. Một số mặt hàng nông sản xuất khẩu chính của các doanh nghiệp Việt Nam
Trong thời kỳ đầu đổi mới xuất khẩu nông sản chiếm đến 50% giá trị xuất
khẩu của cả nước, tuy nhiên trong những năm qua do thay đổi trong cơ cấu ngành
hàng nên kim ngạch xuất khẩu nông sản có xu hướng giảm sút nhưng không vì thế
mà tầm quan trọng của nó bị giảm đi khi mà kim ngạch xuất khẩu nông sản vẫn
chiếm một vị trí quan trọng trong tổng kim ngạch xuất khẩu
Bảng 1.1: Một số mặt hàng xuất khẩu chính
Năm 2007 Năm 2008
Lượng (tấn) Trị giá (1000$) Lượng (tấn) Trị giá (1000$)
Cà phê 1.229.233 1.911.463 1.072.401 2.135.504
Chè 114.46 130.83 104.19 146.86
Hạt tiêu 82.905 271.01 90.928 313.46
Quế 14.654 15.934 14.321 16.55
Gạo 4.557.511 1.489.970 4.709.930 2.882.554
Lạc nhân 36.754 30.844 14.132 13.586
Hạt điều 152.53 653.86 164.24 904.41
Cao su 714.88 1.392.841 640.88 1.568.485
(Thời báo kinh tế Việt Nam)
Trong những năm vừa qua gạo và các sản phẩm chế từ gạo vẫn luôn dẫn đầu
thị trường về giá trị xuất khẩu của nhóm hàng nông sản xuất khẩu với giá trị thu về
liên tục tăng trong những năm qua. Điển hình là năm 2005 cả nước xuất khẩu được
Văn Thị Nhung Lớp: Thương Mại 47C
8
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
5.2 triệu tấn gạo và thu về 1.39 tỷ USD, đến năm 2008 thì chúng ta đã thu về được
2.9 tỷ USD mặc dù chúng ta chỉ xuất khẩu có 4.7 triệu tấn gạo. Từ đó có thể thấy
được giá trị gạo xuất khẩu của nước ta đã gia tăng đáng kể
Bên cạnh gạo thì cần phải nhắc đến café, đây là mặt hàng đã đóng góp 2.6 tỷ

USD vào tổng kim ngạch xuất khẩu năm 2008 vừa qua. Sau ceafé là một loạt các
mặt hàng xuất khẩu đã góp phần mang lại cho Việt Nam nhiều tỷ USD trong
những năm qua đó là cao su, hạt tiêu, hạt điều, chè….
Biểu 1.1: Câu lạc bộ xuất khẩu trên 1 tỷ USD
(Thời báo kinh tế Việt Nam)
Năm 2008 vừa qua là một năm đầy sóng gió cho xuất khẩu nhưng xuất khẩu
nông sản vẫn tiếp tục giữ vững tốc độ tăng trưởng và góp đến 4 trên tổng số 10 sản
phẩm xuất khẩu trong câu lạc bộ xuất khẩu trên 1 tỷ USD. Đóng góp vào tăng
trưởng xuất khẩu trong năm 2008 chủ yếu là nhờ giá xuất khẩu tăng mạnh. Nếu so
với 2007, năm 2008 giá xuất khẩu than đá tăng bình quân 134%; giá dầu thô tăng
Văn Thị Nhung Lớp: Thương Mại 47C
9
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
33,3%; giá gạo tăng bình quân 88%; giá cà phê tăng 29,5%; giá hạt điều tăng
28,3%; giá cao su tăng 27%; giá chè tăng 23%
1.1.5. Lợi thế và hạn chế trong việc phát triển thị trường xuất khẩu hàng nông
sản của các doanh nhiệp Việt Nam
Lợi thế của việc phát triển thị trường xuất khẩu nông sản của các doanh
nghiệp Việt Nam
Việt Nam có tiềm năng khá lớn trong việc sản xuất hàng nông sản, nếu như
được đầu tư một cách đồng bộ, lâu dài, khắc phục những yếu kém trong khâu thu
mua, chế biến thì Việt Nam có thể trở thành một trung tâm sản xuất hàng nông sản
lớn. Lợi thế của hàng nông sản thể hiện:
Thứ nhất là: điều kiện sinh thái tự nhiên của nước ta từ đất đai, khí hậu, vị trí
địa lý, cảng khẩu… rất thuận lợi cho việc phát triển sản xuất các loại nông sản
phục vụ cho xuất khẩu. Đây là điều kiện rõ nét cho thấy lợi thế của các doanh
nghiệp xuất khẩu nông sản nước ta trong việc cạnh tranh về nguồn hàng so với các
đối thủ của các nước có nguồn hàng tương tự
Thứ hai: lực lượng lao động trong nông nghiệp của nước ta dồi dào và giá rẻ,
bên cạnh đó họ lại có kinh nghiệm lâu năm trong lĩnh vực sản xuất nông nghiệp.

Ưu thế này tạo cho doanh nghiệp xuất khẩu tiết kiệm được chi phí từ đó giảm được
giá thành nông sản xuất khẩu
Thứ ba: với việc Việt Nam tham gia vào nhiều tổ chức tự do hóa thương mại,
ký kết các hiệp định thương mại song phương và đa phương với một loạt các nước
trên thế giới đã mở ra cơ hội kinh doanh rộng lớn cho các doanh nghiệp xuất khẩu
nói chung và doanh nghiệp xuất khẩu nông sản nói riêng. Đặc biệt việc trở thành
thành viên thứ 150 của WTO đã đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong việc
tham gia vào thương mại quốc tế của Việt Nam
Văn Thị Nhung Lớp: Thương Mại 47C
10
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
Thứ tư: với thể chế chính trị ổn định, môi trường đầu tư và hệ thống pháp luật
ngày càng được cải thiện và điều chỉnh để thích ứng với những thay đổi của
thương mại toàn cầu giúp doanh nghiệp yên tâm trong việc sản xuất kinh doanh
cũng là một lợi thế rất lớn
Hạn chế của các doanh nghiệp kinh doanh xuất khẩu nông sản nước ta trong việc
phát triên thị trường
Một: hầu hết các doanh nghiệp kinh doanh xuất khẩu của nước ta đều có quy
mô nhỏ bé so với thế giới, uy tín của những doanh nghệp này trên trường quốc tế là
không cao
Hai: Các doanh nghiệp xuất khẩu nông sản thường không chú trọng đầu tư
phát triển về thương hiệu, bao bì, quy trình sản xuất thiếu minh bạch từ đó dễ dẫn
đến việc vi phạm những tiêu chuẩn của các thị trường khó tính như Mỹ, EU, Nhật
Ba: do nền nông nghiệp lạc hậu, chất lượng hàng sản xuất ra không đồng đều
và ổn định, quy trình chế biến còn thủ công và sơ sài, nên hàng hóa nông sản mà
các doanh nghiệp sản xuất ra hầu hết là chưa đáp ứng được các tiêu chuẩn kỹ thuật
và vệ sinh an toàn khắt khe của những thị trường có yêu cầu cao. Mặt khác kết cơ
sở hạ tầng kho bãi của các doanh nghiệp xuất khẩu phục vụ cho vận chuyển, bốc
xếp, bảo quản dự trữ hàng nông sản nhất là mặt hàng tươi sống rất yếu kém cũng là
một nguyên nhân làm cho chất lượng hàng đi xuống và chi phí tăng

Bốn: năng lực quản lý kinh doanh, chế biến và xuất khẩu nông sản của hầu
hết các doanh nghiệp là chưa đáp ứng được yêu cầu trong điều kiện tự do hóa
thương mại hiện nay, nhất là những khâu tiền đề như nghiên cứu thị trường,
marketing, dự báo nhu cầu thị trường…
Văn Thị Nhung Lớp: Thương Mại 47C
11
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
1.2. Phát triển thị trường xuất khẩu hàng nông sản ở các doanh nghiệp xuất
khẩu của nước ta
2.1. Phát triển thị trường theo chiều rộng
Phát triển thị trường theo chiều rộng là mở rộng các thị trường xuất khẩu,
đưa nông sản xâm nhập vào những thị trường mới nhiều tiềm năng. Thị trường
xuất khẩu của nước ta đã thay đổi một cách đáng kể sau khi chúng ta mở cửa năm
1986, trước đây hàng hóa của chúng ta chỉ tập trung vào thị trường Nga và các
nước Đông Âu nhưng hiện nay thì những thị trường này đã không còn chiếm tỷ
trọng cao trong tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa nói chung và hàng nông sản
của nước ta nữa.
Việc Việt Nam tham gia vào các tổ chức mậu dịch tự do đã tạo điều kiện
thuận lợi cho các doanh nghiệp xuất khẩu nôgn sản phát triển thêm được nhiều thị
trường mới. Đặc biệt việc gia nhập Tổ chức thương mại thế giới đã giúp các doanh
nghiệp xâm nhập dễ dàng hơn vào những thị trường trong cùng khối do những ưu
đãi về thuế
Để mở rộng thị trường các doanh nghiệp xuất khẩu nông sản đã hướng đến
những thị trường có vị trí địa lý xa như khu vực thị trường châu Phi, hiện nay
doanh nghiệp này đã xuất hiện ở hầu hết các thị trường trong khu vực này và kim
ngạch xuất khẩu ngày một tăng. Trước đây các doanh nghiệp xuất khẩu nông sản
chỉ có mặt tại 3 nước thì hiện nay đã có mặt tại 52 quốc gia trong khu vực. Kết quả
khả quan này là do các doanh nghiệp này đã có những nỗ lực trong việc thăm dò,
khai phá thị trường châu Phi. Ngoài việc tháp tùng các đoàn lãnh đạo cấp cao, một
số doanh nghiệp đã tích cực tổ chức các đoàn đi khảo sát thị trường, đặc biệt tại

các thị trường Nam Phi, Ai Cập, các nước Tây Phi…Năm 2008 vừa qua kim ngạch
xuất khẩu sang châu Phi đã tăng tới 95,7% trong đó xuất khẩu nông sản chiếm
40% tổng kim ngạch
Văn Thị Nhung Lớp: Thương Mại 47C
12
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
Nam Mỹ là một thị trường cũng rất tiềm năng cho các doanh nghiệp nước ta,
trong những năm vừa qua rất nhiều doanh nghiệp đã tìm cách xâm nhập và mở
rộng thị trường này. Tuy nhiên do điều kiện tự nhiên nên một số sản phẩm nông
sản xuất khẩu ở nước ta cũng là thế mạnh của các nước trong khu vực nay nên
trong những năm qua việc phát triển mở rộng thị trường tại khu vực này còn gặp
nhiều khó khăn. Hiện một số doanh nghiệp xuất khẩu nông sản nước ta đã và đang
có mặt tại những thị trường như Argentina, Chile…
2.2. Phát triển thị trường theo chiều sâu
Các mặt hàng nông sản xuất khẩu chủ yếu của nước ta hiện nay là gạo, café,
cao su, hạt tiêu, hạt điều với những thị trường chính là Châu Á, EU, Mỹ. Việc phát
triển và mở rộng thị trường đã có nhiều thuận lợi nhưng bên cạnh đó các doanh
nghiệp xuất khẩu nông sản cũng ngày càng chú trọng hơn việc khai thác tốt hơn
nữa các thị trường này để tăng kim ngạch xuất khẩu, đa dạng hóa các danh mục
hàng nông sản xuất khẩu
Thị trường Mỹ là thị trường được các doanh nghiệp xuất khẩu nông sản đặc
biệt chú trọng, từ mức xuất khẩu ban đầu chỉ là
7.175 triệu USD thì đến năm 2008
con số này đã tăng vọt lên 11.75 triệu USD mặc dù năm qua Mỹ là nước bị ảnh
hưởng nặng nề nhất của cuộc khủng hoảng kinh tế. Các mặt hàng xuất khẩu vào thị
trường này liên tục được đa dạng từ café, chè trong những năm đầu tiên hiện nay
danh mục này đã có thêm hạt tiêu, hạt điều…
Văn Thị Nhung Lớp: Thương Mại 47C
13
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp

Bảng 1.2: Một số thị trường xuất khẩu nông sản chính của Việt Nam
(Đơn vị Triệu USD)
Thị trường 2006 2007 2008
Mỹ 7.175 10.092 11.75
EU 6.523 9.266 10.583
Nhật Bản 5.219 5.965 8620
Trung Quốc 3.006 3.298 4573
Australia 3.625 3.341 4346
Singapore 1.377 2.274 2630
Malaysia 1.206 1.317 1830
Philippine 739 967 1840
( )
Thị trường EU đây là thị trường lớn nhưng khó tính và yêu cầu cao về chất
lượng hàng nông sản, kim ngạch xuất khẩu nông sản sang thị trường này đã tăng từ
6.523 triệu USD năm 2006 lên đến 9.266 triệu USD năm 2007 và đến năm 2008
con số này là 10.583 triệu USD. Có được sự tăng trưởng này là do các doanh
nghiệp xuất khẩu nông sản đã không ngừng nâng cao chất lượng hàng nông sản sao
cho phù hợp với các tiêu chuẩn củ EU, đồng thời các mặt hàng xuất khẩu được đa
dạng hóa để tránh rủi ro. Hiện nay các mặt hàng nông sản xuất sang thị trường này
liên tục được đa dạng với những mặt hàng cao su, café, chè, rau quả, hạt tiêu, hạt
điều, hạt có dầu như đậu tương, hướng dương…
Văn Thị Nhung Lớp: Thương Mại 47C
14
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
Thị trường Châu Á là thị trường nhập khẩu hàng nông sản lớn nhất của các
doanh nghiệp Việt Nam với những thị trường chính là Trung Quốc, Nhật Bản,
Singapore, Malaysia, Philippine… Kim ngạch xuất khẩu sang thị trường này có xu
hướng giảm sút trong những năm qua do cơ cấu lại của nhà nước nhưng không vì
thế mà các doanh nghiệp ít chú trọng phát triển chiều sâu thị trường này. Các mặt
hàng xuất sang thị trường đã được đa dạng hóa cho phù hợp với nhu cầu của thị

trường trong đó chủ yếu là gạo, cao su, sắn, hạt tiêu, rau quả… với kim ngạch tại
các thị trường chính liên tục tăng. Như thị trường Trung Quốc kim ngạch xuất
khẩu nông sản năm 2006 là 3.006 triệu USD và đã tăng lên 4.573 triệu USD năm
2008, thị trường Nhật Bản tăng từ 5.219 triệu USD năm 2006 lên đến 8620 triệu
USD năm 2008
Cuộc khủng hoảng tài chính đã làm cho các nước tiêu dùng ở các nước nhập
khẩu trở nên hạn chế và chính vì thế yêu cầu đặt ra với doanh nghiệp Việt Nam là
bên cạnh việc mở rộng và tìm kiếm các thị trường mới thì còn phải khai thác tốt
hơn nữa các thị trường hiện có để tăng kim ngạch xuất khẩu
1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển thị trường xuất khẩu hàng nông
sản ở các doanh nghiệp xuất khẩu thời kỳ hội nhập WTO
1.3.1. Môi trường kinh tế thế giới
Nhu cầu hàng nông sản thế giới và xu hướng trong những năm tới
Sự gia tăng dân số là một thách thức lớn đối với nền kinh tế thế giới và với
vấn đề an ninh lương thực toàn cầu nói riêng. Theo dự báo của Liên Hợp Quốc,
dân số thế giới sẽ tăng thêm 2,5 tỷ người vào năm 2020, trong đó riêng Châu Á là
1,5 tỷ. Điều này sẽ làm tăng đáng kể khối lượng nhu cầu tiêu dùng các sản phẩm
nông nghiệp, đặc biệt là các sản phẩm lương thực, thực phẩm. Do đó, có thể thấy
Văn Thị Nhung Lớp: Thương Mại 47C
15
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
rằng, thị trường thế giới đang tạo ra cơ hội lớn cho các nông sản Việt Nam, nhất là
các sản phẩm lương thực đang là thế mạnh của nông nghiệp nước ta
Thị trường hàng nông sản thế giới vẫn đang có xu hướng chuyển dần về khu
vực các nước đang phát triển, nhất là các nước ở khu vực Châu Á. Xu hướng
chuyển dịch này của thị trường hàng nông sản thế giới là một thuận lợi lớn cho
xuất khẩu nông sản của Việt Nam do vị trí địa lý, do nhu cầu của những nước này
phù hợp với hàng nông sản nước ta từ đó góp phần hình thành và phát triển thị
trường công nghệ đáp ứng yêu cầu nâng cao năng suất, chất lượng và hiệu quả các
sản phẩm nông nghiệp của các nước đang phát triển. Các nước Châu Phi cũng có

nhu cầu nông sản lớn nhưng khả năng thanh toán hạn hẹp
Bên cạnh đó nhu cầu của các thị trường phát triển cũng vẫn còn rất lớn tuy
nhiên cơ chế trợ cấp và trợ giá quá cao cho hàng nông sản ở các nước đang phát
triển đã gây sự bóp méo giá cả hàng nông sản xuất khẩu, hạn chế tác động của quy
luật thị trường và giảm đi ưu thế cạnh tranh hàng nông sản của các nước đang phát
triển vốn nhờ vào lao động rẻ. Cơ chế này không những làm tăng khả năng xuất
khẩu hàng nông sản của các nước này mà còn hạn chế nhập khẩu nông sản của các
nước này
Tình hình trên làm cho thị trường nông sản bị thu hẹp trong khi nguồn cung
cấp nông sản khá dồi dào ở các nước Châu Á, Mỹ La Tinh, Tây Âu, Bắc Mỹ đã
đẩy kinh doanh nông sản trên thị trường thế giới vào tình trạnh cạnh tranh quyết
liệt khiến cho giá nông sản xuất khẩu trên thị trường thế giới giảm, gây bất lợi cho
những người sản xuất nông nghiệp và cho những nước xuất khẩu nông sản
Trên thị trường thế giới đang diễn ra hướng gia tăng nhanh chóng giá trị xuất
nhập khẩu các sản phẩm như thịt chế biến, dầu mỡ, sữa của nhóm các nước đang
phát triển. Đây là cơ hội lớn để thúc đẩy ngành chăn nuôi trong nước, cải thiện cơ
cấu giá trị xuất khẩu hàng nông sản Việt Nam, đồng thời tạo ra khả năng chống lại
Văn Thị Nhung Lớp: Thương Mại 47C
16
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
sự dao động cao của giá cả các sản phẩm trồng trọt, mang lại sự ổn định hơn cho
sản xuất nông nghiệp trong nước
Những rào cản thương mại trên thị trường thế giới với hàng nông sản Việt Nam
Tự do hóa thương mại, một mặt, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế thế giới, mặt
khác làm trầm trọng thêm những vấn đề ở mỗi quốc gia khác nhau. Đó là vấn đề ô
nhiễm môi trường qua biên giới, cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên, vấn đề bảo hộ sản
xuất của nông dân nước nhập khẩu, vấn đề chống bán phá giá Để hạn chế tác
động tiêu cực của quá trình tự do hóa thương mại đối với môi trường, với nền kinh
tế của các nước nhập khẩu thì các nước ngày càng áp dụng nhiều quy định và tiêu
chuẩn trong buôn bán quốc tế. Hệ thống rào cản trong thương mại quốc tế rất đa

dạng và được áp dụng rất khác nhau ở các nước tùy thuộc vào điều kiện cụ thể ở
từng nước. Tuy nhiên, về tổng thể, các rào cản được áp dụng trong thương mại
quốc tế bao gồm:
Đầu tiên phải kể đến là những quy định chung của WTO đối với hàng nông
sản xuất khẩu đó là: hiệp định nông nghiệp AoA, hiệp định về vệ sinh dịch tễ và
kiểm dịch động thực vật (SPS), hiệp định về hàng rào kỹ thuật trong thương mại
(TBT)
Trợ cấp nông nghiệp: đây là vấn đề nhức nhối đối với các nước đang phát
triển do hàng hóa nông nghiệp không thể vào các nước phát triển vì trợ cấp từ các
nước này đối với nền nông nghiệp của họ là quá lớn. Chỉ riêng tại EU mỗi năm đã
tiêu tốn 40 tỷ EURO cho trợ cấp nông nghiệp, ở Mỹ con số này cũng khiêm tốn ở
mức là hơn 25 tỷ USD
Các quy định chống bán phá giá, đây là những quy định mà các doanh
nghiệp Việt Nam thường hay mắc phải trong thời gian gần đây, một loạt các vụ
Văn Thị Nhung Lớp: Thương Mại 47C
17