Báo chí ngành Tài chính với vấn đề tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước

1


I HC QUI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN








ĐẬU HUY SÁU






BÁO CHÍ NGÀNH TÀI CHÍNH VỚI VẤN ĐỀ
TÁI CƠ CẤU DOANH NGHIỆP NHÀ NƢỚC








LUẬN VĂN THẠC SỸ

Chuyên ngành Báo chí











Hà Nội, 2013


2


I HC QUI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN






ĐẬU HUY SÁU

BÁO CHÍ NGÀNH TÀI CHÍNH VỚI VẤN ĐỀ
TÁI CƠ CẤU DOANH NGHIỆP NHÀ NƢỚC







LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC

Chuyên ngành: Báo chí học
Mã số: 60.32.01.01



Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS Đinh Văn Hƣờng








Hà Nội, 2013

3



LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình do tôi tự nghiên cứu. Các số liệu trong luận văn
rõ ràng và trung thực, các kết luận của luận văn này chưa từng được công bố trong các
công trình khác.





4

LI C

Tôi xin trân trọng cám ơn PGS-TS. Đinh Văn Hường đã nhiệt
tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện đề tài.
Tôi xin trân trọng cám ơn các thầy, cô ở Khoa Báo chí và Truyền
thông, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc
gia Hà Nội), các thầy, cô là nhà báo đã tham gia quá trình giảng dạy,
truyền đạt cho tôi những kiến thức quý giá và phương pháp nghiên cứu
khoa học bổ ích.
Nhân đây, tôi xin gửi lời cám ơn đến Phòng Đào tạo Sau đại
học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia
Hà Nội), các thầy, cô phụ trách công tác giáo vụ đã giúp đỡ, tạo điều
kiện để chúng tôi hoàn thành khóa học đúng tiến độ và chất lượng.
Xin cảm ơn các anh, chị, em học viên lớp Cao học Báo chí K15
đã động viên, cổ vũ, giúp đỡ nhau trong quá trình học tập.

Hà Nội, tháng 8 năm 2013
 lu





5

MỤC LỤC

Trang
DANH MC CH VIT T
DANH MC BNG BI
M U
1 - p thi 
2 -  .
3 - M m v u  
4  phu c  
5  
6  c tin c  
7  Kt cu lu
2
3
4
4
6
8
9
9
10
11
 C TIN V U DOANH NGHIP
A 

12
1.1  m, thut ng u DN
12
1.2  m cc v u DNNN trong nn kinh t th
i ch 

17
1.3  i v
Tiu k.
24
30
C TRN V U
DOANH NGHI

32
2.1-  Tht Nam, T
Doanh nghi

32
2.2- N
39
2.3 c chuyn t u DNNN
57
2.4  u qu u ci hou DNNN
Tiu k
74
78
N NGH, GIU QU 
N V U DOANH NGHIC

N MI .


79
3.1  Mt s kinh nghin c
 

79
3.2 Mt s v t ra trong vi


83
3.3- Kin ngh nhu qu n v i
vn mi
Tiu k

92
100
KT LU
102
U THAM KH
106
PH L
111
6


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

- DNNN: Doanh nghic

- CPH: C ph
- TCT: T
- 
- DN: Doanh nghip
- c
- i
- 
- CP: C phn
- i c phn














7

DANH MNG BIU

- Bảng 2.1: Tht v 
t Nam, Tp


- Bảng 2.2: Tht v thc trng hong ca DNNN
t Nam, T
doanh nghi
- Bảng 2.3: Th vit v nhng n
u DNNN Th
t Nam, Tp
:
- Bảng 2.4: Tht v n khai thc hiu
DNNN  Tht Nam, T
:
- Bảng 2.5: Th lot v 
t Nam, Tp

- Bảng 2.6: Thth loi phng vn v 
Th  t Nam, T  
doanh nghip 2012
- Bảng 2.7: Th  
Vit Nam, T
2012 v ch  u DNNN
- Bảng 3.1: Th a Th
 t Nam, T  
nghip
8

MỞ ĐẦU

1 - Tính cấp thiết và lý do chọn đề tài
u DNNN t trong nhng mc quan trng,
ng Ngh quyt ci hc ln th XI v
Chin kinh t -i 2011 - hon kinh

t - -  c Quc h thng nht
cao v nhn thc trong mi cp v i mi, sp xu DNNN.
Hi ngh ln th 3 Ban ch (hp t  6
n  p
c t trong 3 nhim v c
ng th nn kinh t c ta, bao gi trng
u li th i tr
h th chc DNNN
 c.
K t i mn nay, kh
nhu qu i vi sng kinh t - 
cutric. i s hi nhp mnh m
ng vi sng kinh t th gii, vi nhng ca cuc khng
hong kinh t - u, doanh nghip Vii
doanh nghic Vic l nhng hn ch, nhng
ynh n nn, thua l
thit h       i nhng  ng xu trong mt
y Vinashin, T
Hi Vit Nam Vinaliny thc tii cn ph
gi khc ph c cng vi nhu cu
u kin mi.
9

Thc hin Ngh quyt Hi ngh ln th 3 Ban ch
 quyt s 94/NQ-, B
c giao ch ng  tn 2011
 -11/2011, B ng B nh
s -BTC v vip Ban Ch  
nghic.
Vt tr t

nh m n thc hiu qu c bo
vi mt
c tham gii hong ci s - kinh t -
- i, tr t diu quc

nhng mc, tn ti, hn ch ng i mi.
 n thng cng,
 hi
ng c    kinh t
dicu qu  kinh t. Tuy vy, do
nhi  quan, trong th
n bc l mt s hn chht hiu qu nhng
li th cng ca B  ng
v    
thng v  
 cp d
Vic trin khai t cu DNNN c coi  mt u tt y
hp vi tii t n kinh t theo chiu r
trin theo chi DNNN thc s kht ca khu
vc kinh t p tc ci mi, sp xc
10

thc hin mn t h thn tng thc th ng b,
gn vi Chin kinh t - n 2011 - 
hon kinh t - i -2015.
B  ch  u
 ng trong vic tri 
         vi th mnh c  
ng ca B  ph ng
ng cng, Quc h  a

mp thn vi mi tng l
ng th c c
gia kinh t doanh nghii tng lp
 n khai thc hi   to dng s
ng thui c v nhn thng sc mt
 chung sc thc hiu DNNN.
Xut  nhu cu thc tin, vi kin thm nhnh
 thu nhc trong sut thi gian hc t ti mt t 
quan  n ca B     ch      
i v u DNNNi mm gi
c hiu qu n v   u
DNNN n
n kinh t - i trong xu th mi
 u bit, kin thm phc v c
c.
2 – Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
   c khng t cu i
vic thc hin Ngh Quyt ci hc ln th XI v Chin
n kinh t -i 2011 - hon kinh t - 
11

h i, vc Th ng
 nh s -c
 

 c, tr
tn 2011-
c ti i v u
 t o, vi


t s 
cu  
- “Báo chí góp phần hình thành và hoàn thiện chính sách tài chính đối
ngoại”  Luc s truy Nguy
bo v tc vi
i.
- “Báo chí góp phần hình thành và hoàn thiện chính sách tài chính ở
Việt Nam”  Lu  c s truy   Trc
Khang, bo v tc vi
i.
- “Báo chí với công tác sắp xếp, đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu
quả DNNN”  n tt nghip c - 2004),
bo v ti hc Khoa hi hc Quc gia
i.
- “Vai trò của báo chí trong phát triển doanh nghiệp”  cu
TS. Phm Thng  i ch ng, 
- “Tác động của báo chí đối với doanh nghiệp”  Luc s
 Nguyo v ti hc
Khoa hi hc Qui.
12

t s  li phng v
n v
v 

TS Nguyn Quang A, PGS.TS Trn Du L
 ng B , Th ng B 
u, B ng B K ho
Lut trong nhu mi m, th
nghic tin hong c trong nhi

mt t  -  lu
c kh p
a B t Nam, T
c ti
khn c
c git v c doanh nghic
 kinh t thc hi 

3 - Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1 – Mục đích nghiên cứu:
Mu c i v 
u doanh nghin diu
thc trn v ho
th  xu
a hiu qu c
n thc hin Ngh Quyt
ci hc ln th XI v Chin kinh t -
hi 2011 -2020.
13

3.2 –Nhiệm vụ nghiên cứu:
-  c tin v u DNNN a
i vi ho
-   c trng v  c t ch   i
 
- t s khuyn ngh, giu qu 
uyn v thc hi

4 – Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của đề tài
- u ca lu

i v thc hiu DNNN hin nay.
- Phc t ch
t Nam, T
c B  n

a B   
giao ch   
c trin khai thc hi i
un ca B T
 t n nghip v c
a C
Doanh nghip   c B u mi thc hin
ch       c hin qu   c v 
 trc tiu mng d tho
 u DNNN.
5 –Phƣơng pháp nghiên cứu:
5.1 – Phương pháp luận:
14

 c thc hin t n ca
Ch  ng H  th
truyt cc v u
DNNN; h th, B 
trong vic trin khai thc hi
t Nam, T

5.2 - Phương pháp cụ thể:
+ Thc t   t bn
    a B   
t Nam, Tp.

+ Thu thn ca B 
ht Nam, T
nghip.
u, kho cu;
+ Thi chiu;
ng hp; nh;
+ Khc gi; kh 
+ Tho luo lun vng nghip, v
 th
6 – Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài
- Ý nghĩa lý luận:
+ H thng v  c
i vi vic trin khai thc hiu DNNN hin nay.
+ n v n u DNNN 
Tht Nam, T
nghip thi gian qua.
15

+ Cung cp  n, khoa hc cho nhi vi
v c kinh t
u qu 
c hin hiu qu u DNN
ng nhu cu c
+ Lu  n
i.
- Ý nghĩa thực tiễn:
Luu thc trng hon v
u DNNN ca Tht Nam, T
p, do vy lu u
tham kh  o cu cho

vic honh t chv ng
th     u, kh         
nhng khuyn ngh, giu qu 
n v  
c bi Tht Nam trong thi gian ti.
7 – Kết cấu luận văn
n m u, kt luu tham kho, ph lc, lu
 
Chương 1:  c tin v 
c
Chương 2: Thc trn v 

Chương 3: Kin ngh, gi     u qu  
n v n mi
Ni dung ca lu y theo th t 
16

Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ TÁI CƠ CẤU DOANH
NGHIỆP NHÀ NƢỚC VÀ VAI TRÒ CỦA BÁO CHÍ

1.1 – Các khái niệm, thuật ngữ liên quan đến DNNN, tái cơ cấu DNNN
1.1.1 – Khái niệm và đặc điểm DNNN
DNNN ca Vii k k hop
i mi s n cn
kinh t  thng DNNN vn, m rng, vc sp
xu lc chuyn sang ho th ng.
DNNN ch s tn t    







  Vi

. Trong tn
 DNNN 




nhp vi thc tin.
Trong thu ci mi nn kinh t  Vit Nam,
DNNN c quan ning t ch
100% vu l (Điều 1 Nghị định 388/HĐBT về ban hành quy chế về thành
lập và giải thể DNNN ngày 20 tháng 11 năm 1991). DNNN m c
nhng t chc kinh t hoc (Điều 1 Luật Doanh
nghiệp nhà nước năm 1995). DNNN c tip cu
chnh b t v
v ch s h chng ca doanh nghip.
T nhi v  u cht
i v   p, Lut Doanh nghi  c 2005   nh
i v DNNN. Theo LuDNNN c hi chc kinh t do
c s h vu l ho phn, vc
t ch           ph   
17

nhim hu hn (Điều 1 Luật Doanh nghiệp nhà nước năm 2005)
hiu “Doanh nghiệp nhà nước là doanh nghiệp trong đó Nhà nước sở hữu

trên 50% vốn điều lệ” (Khoản 22 Điều 4 Luật Doanh nghiệp 2005).
Mi mi nht v m v c qui
nh ti Ngh -CP v p
thc hi ca ch s hi vi
DNNN do Th  m DNNN.
DNNN là doanh nghiệp mà Nhà nước nắm giữ trên 50%
vốn điều lệ, bao gồm doanh nghiệp mà Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ
là công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên; và doanh nghiệp mà Nhà
nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ là công ty cổ phần, công ty trách nhiệm
hữu hạn hai thành viên trở lên”(Điều 2 và Điều 3, Nghị định 99/2012/NĐ-
CP) - DNNN  chc kinh t c s hu
 vu l ho phn, phn chi phc t chc
 phm hu
hhiu .
Vm mi c, t ch
 thc hin quy ca ch s hc
i vi doanh nghic nm gi 100% vu l n vn
p.
      m v DNNN, Ngh nh
9- thng nht quc hin
ch   s hi vi DNNN        
nghip (Điều 1, Nghị định 99/2012/NĐ-CP).
c ch p hong trong
nht, cung cp sn phm, dch v 
thit y kinh t c
18

thc hi ng vt cht quan tr c
u tit nn kinh t  nh kinh t 
Ngh -nh c th, quym ca

nh theo
Ngh - - chu
nh v tp, t chc li, chuyi s hu, gii th
DNNNu l, s u l ca T
c (SCIC), Tt Nam
(Vietnam Airlines), Ti Vit Nam (Vinalines), T
ng st Vit Nam, Tc min B
c mii vi DNNN c gi 100% vu l
 ch u l mu.
 nh ch  qunh,
i li nhu d, ch  
 m tra DNNNnh ch  tuyn dng,
ting ca DNNNnh ch  ting
n la ch tc
ch tc) DNNNnh
ch  m tra, thanh tra vic cht, thc hin chin
c, k hoch, mm v c giao ca DNNN
Ngh -CP kh qu
trc tip ca hi t y, b
qu ngh Th  quy
lp, mm v  kinh doanh ca t 
c trc thuc; t chc li, chuyi s hu, gii th n
t 
19

B qu         ngh Th ng
  quy nh b nhim, b nhim li, min nhim, t chc, khen
ng, k lut ch tch h ngh Th 
t chic, k hoch sn xu ho
tria t c trc thuc.

 quc giao nhim v t ch 
n, nm gim vn ca t c; vic tip
nhn doanh nghip t nguy
duyt ch  bng hoc l
50% vu l ca DNNNt ch  a tp
 
Ngh -CP giao nhim v cho b quc
hic cht;
vic qu dng, bn vn; vic thc hin chic,
k hoch; vic thc hin ch  tuyn dng, ting ca tp
 c
c thng nht
 th ti Ngh -CPnh mi
nhng him  cho  u DNNN
n khai thc hin hin nay.
1.1.2 – Khái niệm về cơ cấu và tái cơ cấu
- Theo cu n ting Vit (2007), do c 
ch t s  t :
 dng danh t: (1) u c kt hng ca
t chnh th, theo nhng quy lut nhnh. (2)
u  chn nhm thc hin cha chnh
20

thu ca nn kinh tu chi biu quc hi, ci t u
t chc qu [39,Tr 348]
 dng t: C chc, sp xn, b phn
trong mt chnh th nhm thc hin ch u li danh mc
39, Tr 348]
Qua kho cm v  hi
cu hay kt ct pht hc ph

a m c s p hp
nhng mi quan h i nh giu t c
t thi gian nhnh.
u ca mc th hin b
 phn ci ti quan h gi phn cu

- u: m t c s d
thm v cm t  c
n t n ting Vit hin nay. Qua kho cu, t lun
n lc mt s n, mt s c s d bi
d hiu hi
+ Theo cun ct ng kinh t - c s d
Th t bn ln th  
3/1“Tái cơ cấu là sắp xếp, thay đổi cơ cấu về nguồn lực của một
tổ chức, doanh nghiệp hay nền kinh tế để tạo nên một cơ cấu mới hợp lý, hiệu
quả hơn. Nguồn lực ở đây có thể là nhân lực, tài sản, vốn, nợ vay, tài
nguyên”. [55].
+  hc gi (hc gi
i M) u t nhu 1990 n trong cun
 Reengineering the Corporation ): tu
21

i mt phn, mt s phn hay
 mt t chc, m 
vic t chc cho m ng chn xut, k
p thm v i chc hin.
Viu  n t m
u, cho tn xut, tip th n
u qua mt lo
T   hi

i cn t xut gii
nhm t nhm thc hin nhng mc
 ra trong nhu kii.
u doanh nghip, v bn cht  hi gin 
 i v s hu doanh nghip, ho i chic kinh
p vn ci, nhm
c c tn tn.
1.2 – Quan điểm của Đảng và Nhà nƣớc về tái cơ cấu DNNN trong
nền kinh tế thị trƣờng định hƣớng Xã hội chủ nghĩa
1.2.1 – Thực trạng hoạt động và sự cần thiết tái cơ cấu DNNN:
DNNN ca Vii k k hop
i mi s n cn
kinh t  thng DNNN vn, m rng, vc sp
xu lc chuyn sang ho th ng.
Bng kp x ph ca Ban Ch i
mn doanh nghi liu tng hp ca 10 t
tc hin c
phc mp hc trng hong c
kinh t, t    c - t n 31/12/2010) cho thy: “DNNN
22

trong các giai đoạn lịch sử đã thực thi có hiệu quả vai trò và nhiệm vụ của
mình, đã có nhiều cố gắng, sản xuất kinh doanh có hiệu quả, thực hiện nghĩa
vụ với Nhà nước, có lãi (tuy không cao), bảo đảm việc làm, cung ứng các sản
phẩm, hàng hóa và các dịch vụ thiết yếu cho xã hội, góp phần cùng với Nhà
nước bình ổn giá cả, kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, đảm bảo an
sinh xã hội…” [21]
Tuy v y, thi gian qua DNNN
c l nhiu s bt cp, y, thc trn thm
phi kh ng vi nhu ki

cn mi, c th 
- Hiệu quả và sức cạnh tranh thấp mặc dù nhận được khá nhiều ưu
đãi về nguồn lực: Theo s liu ti bn Bng kp x
ph ca Ban Ch i mn doanh nghip [21], DNNN
phi s dng tng v t
c doanh ch cng vip FDI
ng (m doanh nghip Ving).
t, n sut li nhun ch
s hu c ch  m
v chng s li
nhuc thu tp trung ti mt s 
n Vip
Cao su.
- Thực trạng tài chính ở không ít tập đoàn, tổng công ty, DNNN rất
yếu kém, tiềm ẩn nguy cơ rủi ro mất cân đối tài chính, thua lỗ kéo dài: 
a DNNN l 
  cho vay 12 t
t ci 218.738 t ng (T, EVN
23

62.800 t ng, Vinacomin 20.500 t      ng),
             m
 cho vay doanh nghic.[21]
n 30/85 tp  l n phi tr n ch s
hc bi l 
ng  1; TCT
ng  ng  8;
ng cao tc). [21]
i nhiu tm b
u v  v khi

hiu qu. Mc l 
c l a mt DNNN cao gp 12
ln so vi doanh nghic.
Mt s t
i c ph 
cho him, bng sn. Vic s
hn vn cho hong sn xun ch.
M cui chu k ng kinh
t   u c  ng khng ho    u, d  
thanh khon ca th ng chu qu 
hou qu.
- Việc thực hiện vai trò là công cụ điều tiết vĩ mô của Nhà nước đối
với kinh tế của các tập đoàn, tổng công ty nhà nước còn hạn chế: Nhi
vc quan trng DNNN gi th phn lu
ca nn kinh t n cho sn xun thiu
u tit th u qu
24

Trong mt s n kinh t  tham
   n gi th phn ln t    c quyn ca
t s c kinh t 
 u qu  chi phi bi sn
ph n xut ging, v
Khu vc DNNN s dng nhi    u qu s
dng th hoang ).
- Nhiều tập đoàn, tổng công ty nhà nước chưa bắt kịp với xu hướng
phát triển của nền kinh tế thị trường; chậm đổi mới, năng lực, hiệu lực, hiệu
quả quản trị doanh nghiệp còn yếu kém, bất cập. c qun tr doanh
nghi  th  hi
nh  c DNNN vn  mc thp so vc

trong khu vc, vii m 
th t v ch  c
c. H thng qun tr ni b 
u qun
lc giao. S m v i din ch s hu
trong mt s  chng nht
Thc him ch o c thc trng hong bc
l nhiu ya h thng DNNN, vic tric
 n thin thm phi kh
c ng vi nhu kin
mi. Vic tu nh  cn thii vi b
khu vc tip phc v  tr cho nhim v cu
tng th nn kinh t ng theo chi
ng thi, v trin khai t cu tt y
hp vi tii t n kinh t theo chiu r
25

trin theo chi DNNN thc s kht ca khu
vc kinh t p tc ci mi, sp xc
thc hin mn t h thn tng thc th ng b,
gn vi Chin kinh t - n 2011 -
hotrin kinh t - i -c bi
t mc thc hinh m 
vc ca nn kinh t  honh.
1.2.2 – Quan điểm và mục tiêu tái cơ cấu DNNN:
 u DNNN [24]  duy
ma v thc hiu DNNN. C th:
- Về quan điểm:
1. Pht chu tin kinh
t  d u ti quan tr

DNNN (xu c gi c th,
tp trung thc hin chnh kinh t m dch v 
n ch
phc s tr t ca kinh t 
 kinh t c thc hi o trong nn kinh
t th i ch 
trit thc him, mm v i m
cao hiu qu  quyt cng.
u DNNN phi thc hi u
chnh l li ngun lu s hu,
qua khu v iu chnh li s hu,
 hong, qun tr, b i ngun lc  t
ng thi phi gn vn kinh ti m