ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
LƢƠNG THANH SƠN
QUAN HỆ TRUNG – MỸ TỪ SAU CHIẾN TRANH
LẠNH ĐẾN NAY
LUẬN VĂN THẠC SĨ
CHUYÊN NGÀNH: CHÂU Á HỌC
HÀ NỘI-2010
2
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
Lƣơng Thanh Sơn
QUAN HỆ TRUNG – MỸ TỪ SAU CHIẾN TRANH
LẠNH ĐẾN NAY
Luận văn Thạc sỹ chuyên ngành: Châu Á học
Mã số: 603150
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: Tiến sỹ Lê Văn Mỹ
Hà Nội-2010
4
MỤC LỤC
p
Trang
LỜI NÓI ĐẦU:
1
Chương 1: KHÁI QUÁT QUAN HỆ TRUNG - MỸ THỜI KỲ CHIẾN
TRANH LẠNH……………………………………………………………….
6
1.1 Giai đoạn 1949-1969: Quan hệ đối đầu căng thẳng………………
6
1.2. Giai đoạn 1970 – 1989: Quá trình bình thường hóa quan hệ Trung
- Mỹ ………………………………
8
Chương 2: QUAN HỆ TRUNG – MỸ KỂ TỪ SAU CHIẾN TRANH
LẠNH………………………………………………………………………
13
2.1 Sự điều chỉnh chiến lược của Mỹ đối với Trung Quốc và của Trung
Quốc đối với Mỹ……………………………………………………………
14
2.1.1 Sự điều chỉnh chiến lược của Mỹ đối với Trung Quốc…….
14
2.1.2 Sự điều chỉnh chiến lược của Trung Quốc đối với Mỹ…….
17
2.2. Quan hệ chính trị, quân sự và kinh tế mậu dịch Trung -
Mỹ………………………………………………………………………
17
2.2.1 Về quan hệ chính trị………………………………………………
18
2.2.2 Quan hệ quân sự…………………………………………………
28
2.2.3. Quan hệ kinh tế - mậu dịch………………………………………
32
2.3. Vấn đề Đài Loan trong quan hệ Trung -Mỹ……………
39
2.4. Một số thay đổi lớn trong quan hệ Trung – Mỹ…………
46
2.4.1. Về mâu thuẫn chủ yếu……………………………………………
46
2.4.2. Về các vấn đề khu vực và quốc tế………………………………
47
2.4.3. Về phạm vi và mức độ của quan hệ song phương………
48
2.4.4. Những thay đổi về chiến lược của Mỹ đối với Trung Quốc
49
2.5. Nguyên nhân dẫn tới thay đổi trong quan hệ Trung -
Mỹ……………………………………………………………………………
50
5
Chương 3: TRIỂN VỌNG QUAN HỆ MỸ - TRUNG TRONG THỜI GIAN
TỚI VÀ TÁC ĐỘNG ẢNH HƯỞNG ĐẾN VIỆT NAM…………………….
55
3.1. Triển vọng quan hệ Trung - Mỹ trong thời gian tới……
55
3.2. Tác động của quan hệ Trung - Mỹ - đến Việt Nam……………….
61
3.2.1. Tác động tích cực…………………………………………
62
3.3.2. Tác động tiêu cực………………………………………………
64
3.3.2.1. Trung Quốc và Mỹ đều muốn lôi kéo Việt Nam theo quỹ đạo của
họ………………………………………………………………………………
64
3.3.2.2. Trung Quốc và Mỹ hòa hoãn, thỏa hiệp, cạnh tranh cũng gây
tác động đến Việt Nam……………………………………………
66
Kết luận
68
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
1
LỜI NÓI ĐẦU
1. Tầm quan trọng của đề tài
-
-.
-
2
,
-
, vai trò
-
-
-
-
2. Tình hình nghiên cứu của đề tài:
sau
quan,
-
, tháng 11/1997); -
2003);
, Nxb Trung
3
- Nxb
;
(do Nxb
States and China: Rhetoric and Reality
-1991(Nxb C m
2004); T
(27/3/2008); T
m 2009 (
5/2009) vv
Trung -
- (Nxb Thông
TTXVN phát hành -
(
-
g , Nxb ,
(), Nxb , Hà
m 2009)
Quang Vinh,
-- 11-9
( -
4
1-2009)
vv
Tuy nhiên,
-
3. Mục tiêu của đề tài:
Trung -
-
- .
,
trong
4. Phạm vi nghiên cứu:
- , trong
và
-
5. Phương pháp nghiên cứu:
5
; chuyên gia
6. Bố cục của đề tài:
Ngoài
dung sau:
-
-
-
6
Chương 1
KHÁI QUÁT QUAN HỆ TRUNG MỸ TRONG THỜI KỲ
CHIẾN TRANH LẠNH
Sau
C
n Trung Hoa,
1.1 Giai đoạn 1949-1969: Quan hệ đối đầu căng thẳng
vào Liên Xô, ký H - Trung (14/2/1950).
7
1
. Do
2
quan
1
Trích bài phát bi c Dean Rusk tr U ban các v Vi ng thu H vi M ngày 16/3/1966
Website Th vi Qu h M www.loc.gov.
2
the confrontation between conmunist china and the United stated” Word Afairs,
McGaw-Hill Book company, pg.11.
8
trong -
và
Xô.
sang
() (Liên Xô). P
Theo Andrew J.Nathan và Robert S.Ros
3
.
1.2. Giai đoạn 1970 – 1989: Quá trình bình thường hóa quan hệ
Trung - Mỹ
-
3
Andrew J. Nathan & Robert S.Ross (1997), “The Great Wall and the Empty Fortress”, W.W. Norton &
Company, NewYork, pg. 58.
9
Kinh n
-
- Tru
và
Trung -
-
giao Trung -
10
.
C
ng, n
,
sang
-
. -
.
11
-
-
4
.
4
(ch biên), “Ngoại giao Cộng hoà Nhân dân Trung Hoa 30 năm cải cách mở cửa”, Nxb Khoa
.
12
5
ên Xô
(cha)
6
,
5
Harry Hardinh (1984), “china forgeign Relations in the 1980s” Yale University Press, pg. 97.
6
Phan Doãn Nam - “Giáo trình lịch sử quan hệ quốc tế 1945-1990)”,
2002, tr. 298.
13
và
Á
-
14
Chương 2
QUAN HỆ TRUNG - MỸ
TỪ SAU CHIẾN TRANH LẠNH ĐẾN NAY
,
15
.
nên
.
- , vai
, h
16
-
Trung -
2.1. Sự điều chỉnh chiến lược của Mỹ đối với Trung Quốc và của
Trung Quốc đối với Mỹ
2.1.1 Sự điều chỉnh chiến lược của Mỹ đối với Trung Quốc
Thái Bình D
,
NM
17
-
-
khác
18
- Trung (G2),
, ,
-
2.1.2. Sự điều chỉnh chiến lược của Trung Quốc đối với Mỹ
19
-
Duy -
duy trì
Trung
Trung
a
-
an ninh qu
, g
.
7
7
Lê Vn M giao trong bi c qu t m
20
ASEAN;
2.2. Quan hệ chính trị, quân sự và kinh tế mậu dịch Trung - Mỹ
21
-
2.2.1.Về quan hệ chính trị
-
- Xô - Trung
8
.
L chính
8
the future of Sino – Americanpolicy: the Process”, Gerrit W.Gong & Bih-Jaw lin,
eds, Sino Ameriacan Relations at a time of change, the centre for satrategie and International studies,
Washinhtin D.C, pg. 37.