ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
o0o
LÊ THỊ THU THỦY
ĐỊNH HƢỚNG GIÁ TRỊ TRONG QUAN HỆ ỨNG XỬ
CỦA SINH VIÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM
KỸ THUẬT HƢNG YÊN
Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Tâm lý học
Mã số: 60 31 04 01
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Hữu Thụ
Hà Nội – 2013
LỜI CAM ĐOAN
Tác giả luận văn
Lê Thị Thu Thủy
LỜI CẢM ƠN!
Hà Nội, tháng 12 năm 2013
Lê Thị Thu Thủy
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU 1
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ GIÁ TRỊ, ĐỊNH HƢỚNG GIÁ TRỊ TRONG
QUAN HỆ ỨNG XỬ 5
1.1.Tổng quan nghiên cứu giá trị, định hƣớng giá trị trong quan hệ ứng xử 5
1.1.1. Nghiên cứu giá trị và định hướng giá trị trên thế giới và ở Việt Nam . 5
1.1.2. Nghiên cứu giá trị và định hướng giá trị trong quan hệ ứng xử trên thế
giới và ở Việt Nam 8
1.2. Lý luận về giá trị và định hƣớng giá tr 11
1.2.1. Giá trị 11
1.2.2. Định hướng giá trị 12
1.3. Lý luận về định hƣớng giá trị trong quan hệ ứng xử của sinh viên trƣờng
Đại học Sƣ phạm Kỹ thuật Hƣng Yên 14
1.3.1. Khái niệm sinh viên 14
1.3.2. Đặc điểm tâm lý của sinh viên 15
1.3.3. Đặc điểm sinh viên trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Hưng Yên 17
1.3.4. Quan hệ ứng xử của sinh viên trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Hưng
Yên 18
1.3.5. Định hướng giá trị trong quan hệ ứng xử của sinh viên trường Đại học Sư
Phạm Kỹ thuật Hưng Yên. 22
1.3.5.1. Khái niệm định hướng giá trị trong quan hệ ứng xử của sinh viên trường
Đại học Sư phạm Kỹ thuật Hưng Yên 22
1.3.5.2. Vai trò của định hướng giá trị trong quan hệ ứng xử với sinh viên trường
Đại học Sư phạm Kỹ thuật Hưng Yên 24
1.3.5.3. Biểu hiện định hướng giá trị trong quan hệ ứng xử của sinh viên trường
Đại học Sư phạm Kỹ thuật Hưng Yên 25
1.4. Những yếu tố ảnh hƣởng đến định hƣớng gia
́
tri
̣
trong quan hê
̣
ƣ
́
ng xƣ
̉
c ủa
sinh viên trƣờng Đại học Sƣ phạm Kỹ thuật Hƣng Yên 30
Tiểu kết chương 1 34
Chƣơng 2. TỔ CHỨC VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 35
2.1. Vài nét về địa bàn và khách thể nghiên cứu. 35
2.2. Tổ chức nghiên cứu 38
2.2.1. Nội dung nghiên cứu .38
2.2.2. Tiến trình nghiên cứu 38
2.3. Phƣơng pháp nghiên cứu 39
Tiểu kết chương 2 44
Chƣơng 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU THỰC TIỄN. 45
3.1. Thực trạng định hƣớng giá trị trong quan hê
̣
ƣ
́
ng xƣ
̉
c ủa sinh viên trƣơ
̀
ng
Đại học Sƣ Pha
̣
m Ky
̃
thuâ
̣
t Hƣng Yên .45
3.1.1. Định hướng giá trị trong quan hệ ứng xử với người khác thể hiện qua
nhận thức 45
3.1.1.1. Quan niệm của sinh viên về mối quan hệ ứng xử giữa con người với con
người trong xã hội hiện nay 45
3.1.1.2. Định hướng giá trị thể hiện qua nhận thức về ứng xử của sinh viên trường
Đại học Sư phạm Kỹ thuật Hưng Yên 48
3.1.1.3. Định hướng giá trị trong quan hệ ứng xử với người khác thể hiện qua nhận
thức của sinh viên về mức độ cần thiết của các giá trị 49
3.1.2. Định hướng giá trị trong quan hệ ứng xử với người khác của sinh viên
trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Hưng Yên thể hiện qua thái độ 58
3.1.2.1. Định hướng giá trị thể hiện qua thái độ đối với các giá trị trong quan hệ
ứng xử với người khác của sinh viên trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Hưng
Yên 58
3.1.2.2. Định hướng giá trị trong quan hệ ứng xử với người khác thể hiện qua mức
độ hài lòng về cách ứng xử đối với người khác 63
3.1.2.3. Định hướng giá trị của sinh viên trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Hưng
Yên thể hiện qua mức độ thỏa mãn trong quan hệ ứng xử với người
khác
3.1.3. Định hướng giá trị trong quan hệ ứng xử với người khác của sinh viên
trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Hưng Yên thể hiện qua hành
động 5
3.1.3.1. Mức độ thực hiện hành động của sinh viên trong quan hệ ứng xử với người
khác 65
3.1.3.2. Hành động của sinh viên nhằm chiếm lĩnh các giá trị trong quan hệ ứng xử
với người khác 70
3.1.4. Tương quan giữa ba mặt biểu hiện của định hướng giá trị trong quan hệ
ứng xử của sinh viên trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Hưng Yên
3.2. Đánh giá chung định hƣớng giá trị trong quan hê
̣
ƣ
́
ng xƣ
̉
của sinh viên
trƣờng Đại học Sƣ phạm Kỹ thuật Hƣng Yên
3.3. Các yếu tố ảnh hƣởng đến định hƣớng giá trị trong quan hê
̣
ƣ
́
ng xƣ
̉
của
sinh viên trƣờng Đại học Sƣ phạm Kỹ thuật Hƣng Yên… 75
3.4. Thực trạng xử lý một số tình huống giao tiếp ứng xử của sinh viên trƣờng
Đại học Sƣ phạm Kỹ thuật Hƣng Yên 80
3.5. Một số biê
̣
n pháp Tâm lý - giáo dục định hƣớng giá trị cho sinh viên
trƣờng Đại học Sƣ phạm Kỹ thuật Hƣng Yên .83
Tiểu kết chương 3 86
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 87
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .92
PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
TT
Viết tắt
Viết đầy đủ
1
ng
2
CNTT
3
CK
4
i hc
5
6
i hm K thut
7
8
GT
9
o
10
GV
Gi
11
HSSV
H
12
NCKH
u khoa hc
13
Quan h ng x
14
SV
15
SPKT
m K thut
16
SL
S ng
17
TH
ng
DANH MỤC BẢNG BIỂU
TT
Bảng
Nội dung
Trang
1
2.1
u
37
2
3.1
Quan nim c mi quan h ng x gia con
i vi hin nay
45
3
3.2
Kt qu so a gi ca sinh
u hin qua nhn thc
56
4
3.3
Kt qu c cng
biu hin qua nhn thc
57
5
3.4
Kt qu a gi ca sinh
vu hi
61
6
3.5
Kt qu c cng
th hi
62
7
3.6
Kt qu a gi ca sinh
u hing
69
8
3.7
Kt qu a c cng
th hing
69
9
3.8
a ba mt biu hin c
trong quan h ng x ci hm
K thu
73
10
3.9
Tng ha nh h trong quan
h ng x th hin ba mt biu hin nhn th
ng
74
11
3.10
M ng c u t t
ng i hm
K thut
76
DANH MỤC BIỂU ĐỒ - HÌNH VẼ
TT
Biểu
đồ
Nội dung
Trang
1
3.1
th hin qua nhn thc v ng x ca
i hm K thu
48
2
3.2
Tng h th hin qua
nhn thc c m cn thit c
trong quan h ng x v
50
3
3.3
trong quan h ng x c
hin qua nhn thc v
53
4
3.4
Tng h th hin qua
i v trong quan h ng x vi
58
5
3.5
trong quan h ng x v
th hin qua m ng x i vi
63
6
3.6
ci hm
K thu hin qua m th
quan h ng x v
64
7
3.7
Tng h thc hi ng
c ng x v
66
8
3.8
M thc hi ng ca sinh m
chi trong quan h ng x v
70
9
3.9
M ng cu t
quan h ng x ci hm K
thu
77
10
3.10
Thc trng x ng giao tip ng x ca sinh
i hm K thu
81
1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
i mi mnh m y mnh hi nhp
kinh t quc t. Nn kinh t th c nhng
bii v kinh t - Vit Nam, nhi
h ng ng mnh bi xu th
xen gia nh truyn th hii tu tranh
p nh ca m
cnh ving th nh ci mt
i mt vi nhiu v ma s
t. Xu ci hc ln
th ra nhim v: Xây dựng và hoàn thiện giá trị, nhân cách của con người
Việt Nam, bảo vệ và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc trong thời kỳ công nghiệp
hoá, hiện đại hoá, hội nhập kinh tế quốc tế. Bồi dưỡng các giá trị văn hoá trong
thanh niên, học sinh, sinh viên, đặc biệt là lý tưởng sống, năng lực trí tuệ, đạo đức
cao đẹp và bản lĩnh văn hoá con người Việt Nam.
SV
nay. TronSV
SV
theo SV
, SV
SV
2
SV
GV
kGV GV
GV
; ng
SV
SV
SV
SV
“Định hướng giá trị trong
quan hê
̣
ứng xử của sinh viên trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Hưng Yên”
nhm u thc trng trong SV, nhng yu t ng t
xut
- c cho SV.
2. Mục đích nghiên cứu
hc trng ca SV trong vi i
u t n trong ca SV ng
xut nhng bin T - c cho
SV.
3
3. Đối tƣợng nghiên cứu
ca SV trong th hin qua nhn thng
u t n trong a SV ng SPKT
4. Khách thể nghiên cứu
u c c ti 5 SV
thuSPKT; Khoa C. tio
n ca
3 cha m SV.
5. Giả thuyết khoa học
thu
trong quan h ng x vi ni m . trong ca
SV b ng bi yu t ch u, nhn thc,
kinh nghim s p ca SV, yu t
thng i. Trong nhng yu t nh
ng quynh n ca SV thu
6. Nhiệm vụ nghiên cứu
- ng v ;
, trong nhm
- Khc trng trong ca SV ng
Yu t n trong c
- xubin - c cho SV SPKT
7. Phạm vi nghiên cứu
- Phm vi v : u ti i h m K thut
- Phm vi v n u trong vi
ca SV ng hin qua nhn th
ng.
4
8. Phƣơng pháp nghiên cứu
8.1. Phương pháp nghiên cứu văn bản, tài liệu
nhng v n v ca SV, trong
thi gian thc hi m, tham kh
.
8.2. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi
thu th thc trng, yu t nh
c
8.3. Phương pháp phỏng vấn sâu
S d gii nhng s liu thu
c t bng hi. Ni dung ca phng vo theo m
8.4. Phương pháp quan sát
S dng h tr u tra bng
bng hcung cc tip v a SV.
8.5. Phương pháp bài tập đo nghiệm
u kh p ng x c ng x
c
i
8.6. Phương pháp xử lý kết quả bằng thống kê toán học
Vic x lic thc hi
lic nhu nh ng
t th nh t qu
u.
5
Chƣơng 1.
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ GIÁ TRỊ, ĐỊNH HƢỚNG GIÁ TRỊ TRONG QUAN HỆ
ỨNG XỬ
1.1 Tổng quan nghiên cứu giá trị, định hƣớng giá trị trong quan hệ ứng xử
1.1.1 Nghiên cứu giá trị và định hướng giá trị trên thế giới và ở Việt Nam
Nghiên cứu giá trị và định hướng giá trị trên thế giới
V c
bit t nhng thp k 70, 80 tr lt s
khoa hc t
Th nht, rt hi
trin ca n la tui, nhng c
i ng ca nh
c hi hc c t qu
y s n ca n lin vi
la tui, vi s thu
hi.
Th c t u nh a h
thng hoc mt loi c th mt cng, mi, mt lp
c cng GT
ca nhc khn thm ti
i tr ca
ninh quc gia, t n.
- u khoa hc v a Bungari
u v c cho cnh
ra s so vi th h c.
u th gii ca Nht Bu ly mu
n khu tra thanh ni 15 -
24 tui c khng v
6
cm chun b cho h sc
sng.
- ngh c b e club of
Rome) tiu tra quc t v v cc thm
th k ng bia
th gic bit v bo li
a th k XX. Ma cu
cc bi mc nhy mnh vic
i vi lp tr. [36, tr15]
Nga, mt s ni ti va, N.N Dkharov, V.N
v nghip; d nh ngh nghing
n ngh ca hc sinh THPT. Trong nhu c
ra: hc sinh THPT u ht h
mong muc tip thu nn hc vn h d ng
ngh o i hc chn ngh ca hc sinh
a tu
Nghiên cứu giá trị và định hướng giá trị ở Việt Nam
Vit Nam, si hi VI cu v
. Nhn thc tm quan trng c,
trong thi k i mi, thc hin ng
t s u v
u v Vi t
Hướng nghiên cứu thứ nhất: Nghiên cứu về giá trị truyền thống của dân tộc
Việt Nam và thay đổi của chúng:
tinh thn truyn thng cc Vi Tr
vi c truyn thn
lch s truyn th u lch s
7
n i
Vin lch s hin nay.[3]
Phm Minh Hc trong cu i
mt v thc trc, li s cn
ds liu ci hc v
i s]
truyn thng ci Vi
ch nhim (m s KX 07
tr truyn thng Vii dung
ca truyn thng trong mi quan h vi bn sc, nhi
i quan h truyn thi.
ng C truyn
th m n mnh ti
vi vic truyn thng. bii c
nhng chun mc cng ca s u kin kinh t
i. [12]
truyn thng ci Vit Nam
ng bii ca mt s i mi, do s n c
hi. S bin ra ch yu tng l hi
ca h i v truyn thng v cng.
Hướng nghiên cứu thứ hai: Nghiên cứu về bản chất định hướng giá trị
u ph n
khoa h hc trn
cn nh trong cuc sng yu
t m bo h Kt qu u cho thy nh
Cuc sc gii, v chng sp u
th b gic,
8
i v ng
bng Bc ba vin i thu
hiu v bi i c b u kin
chuyi sang nn kinh t sn xu
h tr do Ban khoa
cn v c s cc
tham gia ho i ca h.
c c KX -
cp v ci Viu kin kinh t th
ng. Kt qu ra nhci
Vii, nhc c n nhu
cu ci Vit Nam trong s n kinh t h
xut h th ci Vi phc v s nghip
c bin ngh nghip. [14]
t Nam hi
ci vi b gi, hin tc
c nghing c
ngh ca hc sinh Trung hc Ph t qu u
ra thc trng ngh ca hu t n m
ngh ca hc sinh THPT t[29]
1.1.2. Nghiên cứu giá trị và định hướng giá trị trong quan hệ ứng xử trên thế
giới và ở Việt Nam
Hic t nhiu v
giao tip, ng x trong t
i ng x ra khi giao tip, do ng
9
x ng biu hin c th xut hin trong
giao ting giao tip c th mi xut hin. Do v
o c nhu n giao tip, ng x.
u c
cn tc
x p, ng x rt phc tp
n nht thiu hiu bit lu hiu
bit v bng giao ti nhn th
p, ng x.
t phc tp ca giao ti
ti thng, hai mp
giao tip gia hai ch th
chuyt phc tp.
Kh th v ng x ci Vit
bn, t -06-13: “Lối sống, văn hóa, môi trường
h c KX-06 “Văn hóa, văn minh vì sự phát triển và tiến bộ xã
hộip th c Thun
ch i i sng. Cu
nhn mt trong nhnh quan trng ci sng
vc ng x cng sng ti
s i.
Vi Văn hóa ứng xử các dân tộc Việt Nam p th
tip cn mng x trong mt s ti nhnh. M
ng x ci Vit v th t Nam, cu
hai phn tip n ng x ca mt s t
i
n, ng x truyn thng cc thiu s
nhng vi Viu kii, lch s
10
c thiu s
bit.
La ch ng x ci Vit Nam t ng ca truyn
th Văn hóa ứng xử truyền thống của
người Việt kt lui Ving s ng th t
thc ch n quyi cha
ng nhic thit tha nhau. Nu thu
Văn hóa giao tiếp ứng xử trong hoạt động doanh nghiệp thời kỳ công nghiệp hóa,
hiện đại hóa đất nước ca Nguy ra ng x ci Vit vi
t i bao quanh h.
u v c
Vit Nam trong thi k i m ca
bic, nhiu m nghi
nt trong nhng mu ca lp tr. Vic hc t
tri c xp th b
mt s d bii
Ng t s biu hin
v cSV hic s chuyi kinh t i ct
cn s ca SV mt s cuc
s, ngh nghip. [4]
o v Định hướng giá trị
của thanh niên sinh viên giai đoạn hiện nay u v m
cuc sng, trong hc tu khoa hu hin
trong mi quan h giao tip.
u bng nhi
vi nhip c (Lch s
i h hv ng x ci
Viu vng nh trong
ci. c bin
11
nay, s bing v trong gii tr i. Trong lu
nmuu nhng biu hin tp trung trong
va SV SPKT vp cc.
1.2. Lý luận về giá trị và định hƣớng giá trị
1.2.1. Giá trị
Khái niệm về giá trị
hu t c tip cn bi nhiu khoa
hi c i nhng tri thc v gn lin vi Trit
hc. Cui th k hc mt khoa hc lt
ng im khoa hc.
Trong ti
,
i vm cht.
Phm Minh HGT c, t
ng vi ch th. GT n phm vt chn ca
i, c GT biu hin
mi quan h c l i vi tn ti xung
[7, tr 22]
Trn Trng Thy: GT t hiu
th vt, hi ca hin thng
chun mc, mi to ra u phc v cho s
tin b c n ci. [30, tr11]
ng: GT i vi, tp th
i quan h ch th
u kin lch s i thc t thu
c nhn tha ch tr t trong nhng lc
i theo ng nhnh. [23, tr19]
theo nhii
nhi th
12
i quan nim c Giá trị là
những gì có ý nghĩa đối với xã hội, tập thể và cá nhân, phản ánh mối quan hệ chủ
thể - khách thể, xuất phát từ những điều kiện lịch sử - xã hội thực tế và phụ thuộc
vào trình độ phát triển nhân cách”.
T hiu:
GT v a
c th hin chn trong thc ti
tr n ci dn khi
u kii lch s quan c c
th hin cht s vt, hii v tri vi
mt v t. Ngay trong mt ch thc
ng mi th
1.2.2. Định hướng giá trị
1.2.2.1. Khái niệm về định hướng giá trị
t v c nhic thuc nhi
ci hc, T
la ch vt cht h th,
nim tin, s i vi m t trong
nhng yu t quan trng nht ca cng c
bc nhn thc, bi kinh nghim s tri nghi
n
ch [28, tr3]
Trn Trng Thnh: chi
si tip nh ng tiu chu
v thc chc ca
bng tri nghim thc t. [22]
13
Phm Minh Hc: ng ti s la chn, mt
t nim tin, mt mn tc c
c5, tr154]
T t u
ĐHGT là quá trình xác định và lựa chọn của con người đối với các giá trị tồn tại
trong xã hội, được biểu hiện ở sự nhận thức về tầm quan trọng và ý nghĩa của các
giá trị đó đối với bản thân, ở thái độ của con người và sự điều chỉnh, thúc đẩy hành
động nhằm chiếm lĩnh các giá trị đó.
thy rng:
a chn v tn ti
i.
c biu hin s nhn thc c i v tm quan
tr i vi bn Nhn th
tr cc c a ch
. Do vy, nhn thc v thip
.
ng thi vi s nhn thc c t mt biu
hi thii vi s T ca ch th c hay
c, thin c n cm i v GT ht sc quan
trng.
i nhn th v m quan trng ca
i vi bng th i
chi . ng h u ki
n li n lc phn cnh hin t
c nh i by, hong thc ti
th hi c
1.2.2.2. Vai trò của định hướng giá trị
ng c
mt th ng li chi c c ng th nh
14
nh trc ti
c
gia ci xoay
ng chi ph u t chi phu chnh
ng cng hon mn ca cuc
i.
i vSV i v nhn thi cnh,
ng hc tp, do nhu cu ca cuc s ng ca th gi
c ca h hi c tp. Cn khc ph
tr v nim tin, thi i
chng thiu mc ng.
1.3. Lý luận về định hƣớng giá trị trong quan hệ ứng xử của sinh viên trƣờng
Đại học Sƣ phạm Kỹ thuật Hƣng Yên
1.3.1. Khái niệm sinh viên
c tp ti hc. Thut ng
ngun gc t ting La-tinh i hc tm
tri th c bin b sung lng lao
c.
Hi c chp nhn ri
i biu ca mc bit gm nh
n b tri th tr ng trong m
vc nhnh thui. M
rng c tp c.
m la tu
u kinh nghim s -
h lc lu t kh
15
i v
ng lp hoc
gii SV) trong phm vi nhi hoo tr tron
hc tp.
1.3.2. Đặc điểm tâm lý của sinh viên
Tu a tu i v th ch n
chun b c ngh nghip c th.
gi cuc sng,
hc tp, sinh ho m ny sinh
nhu ct. Hc tp i t c tri nghim
b, SV rmng thi, h c l
nhng th mnh ca bc hi, trau di, trang b vn sng, hiu bit
i mt vi th kha tu
i. H l
m ca, hi nhp quc tu kin
u ki
v gii, k c c
hc tp, tip thu nh p
nhn nh n mi.
i l, thi thu trong xu th
nhn bing ca mt, h hiu mt loc
bit cu ca np sch s hiu thm
mc s o gii SV. Mc th hin
n phi tn tho
ng tu mc chuyn mi trong sinh hon ca
ng thi chng minh s mong mup vi th gi
p, mu khnh bng thi d tip nh
mi.
16
- Hoạt động nhận thức và sự phát triển trí tuệ của sinh viên
Bn cht hong nhn thc c u nh c,
nhc c th nc nt
ca i m nhng
c nhng nhn th ho
tu tc lp vi nhing h
ng nhn thc
ca SV:
SV hc tp nhi tri thc khoa ho ngh nghi
phm chng hc tp ca SV
din ra m hoch, m c,
p nhc s ng c
tin hong thc tin cc m r
liu t c nghi hc tp m
nhim v rt quan trc tp
c kt qu hc tp tt. [20, tr146]
- Đặc điểm tự ý thức của sinh viên
Mt trong nhng nht tui SV trin
t c. T c ca SV
c nhn thc ca SVSV ng hiu bi i
vi b ch u ci. Trong
quc ng sng ta SV nh
n t c ca h. M c ca t c SV ph thu
thi ht ti mc vch ra. Nh hoc
sng biu hic t nhn thc trong hong.
- Đặc điểm tự đánh giá của sinh viên
T t trong nhng phm cht quan trng, m
trin cao c u chnh hong,
a ch th nhc mng sng m