BIỆN PHÁP PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC THẢO LUẬN THEO NHÓM NHẰM NÂNG CAO KẾT QUẢ HỌC TẬP Ở TIẾT HỌC TOÁN LỚP 7

Trường THCS Thị Trấn Phạm Thị Ánh
BẢNG TÓM TẮT SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM:
“BIỆN PHÁP PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC THẢO LUẬN THEO NHÓM NHẰM NÂNG CAO
KẾT QUẢ HỌC TẬP Ở TIẾT HỌC TOÁN LỚP 7”
Họ và tên tác giả: PHẠM THỊ ÁNH
Đơn vị công tác: Trường Trung Học Cơ Sở Thị Trấn
1/.Lí do chọn đề tài:
Đổi mới phương pháp dạy học là nhằm nâng cao chất lượng giáo dục. Một trong những phương
pháp đổi mới hiện được các trường từ tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông, đến các trường
đại học đánh giá mang lại hiệu quả cao là phương pháp thảo luận theo nhóm.
Trong dạy học các bộ môn nói chung và môn toán nói riêng vẫn có quan hệ giao tiếp thầy – trò nhưng
nổi lên mối quan hệ giao tiếp: thầy – trò thông qua sự hợp tác trong “Hoạt động nhóm” học sinh có
điều kiện nghiên cứu, thảo luận, tranh luận trong tập thể (nhóm), ý kiến của mỗi cá nhân được bộc lộ,
điều chỉnh, khẳng định hay bác bỏ, qua đó học sinh tự nâng mình lên một trình độ mới, bài học vận
dụng được vốn hiểu biết và kinh nghiệm của mỗi cá nhân và của tập thể nhóm. Từ xưa, bên cạnh
câu “Không thầy đó mày làm nên” ông cha ta lại có câu “Học thầy không tầy học bạn”. Điều đó thêm
khẳng định ý nghĩa của việc “Hoạt động nhóm” trong dạy học nói chung và môn Toán nói riêng…
Chính vì vậy nên tôi chọn đề tài: “BIỆN PHÁP PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC THẢO LUẬN
THEO NHÓM NHẰM NÂNG CAO KẾT QUẢ HỌC TẬP Ở TIẾT HỌC TOÁN LỚP 7”
2/.Đối tượng, phương pháp nghiên cứu:
a/ Đối tượng
- Học sinh .
b/ Phương pháp nghiên cứu:
- Thông qua các tiết dạy trực tiếp trên lớp kết hợp nhiều phương pháp dạy học sao cho phù hợp
với từng đối tượng học sinh. Chú trọng hơn trong phương pháp “ Hoạt động theo nhóm”.
- Triển khai nội dung đề tài và kiểm tra, đối chiếu kết quả học tập của học sinh từ đầu năm học
đến kết quả học kì một.
- Học sinh tập trung chú ý nghe giảng trước khi cùng hoạt động theo nhóm để kết quả hoạt động
của nhóm đạt kết quả cao.
3/.Đề tài đưa ra giải pháp mới:
- Phát huy tính tích cực,độc lập hoạt động của học sinh trong tiết học.

- Phát huy tính sáng tạo, khả năng suy luận và phán đoán của học sinh trong quá trình giải bài
tập Toán.
- Trình bày bài giải một cách logic, có thể giải bài toán bằng nhiều cách.
- Giáo dục tính cẩn thận của học sinh.
- Thu hút sự chú ý của học sinh
4/.Hiệu quả áp dụng:
Qua việc thực hiện sáng kiến kinh nghiệm trên, tôi nhận thấy từ đầu năm học đến giờ tinh thần
học tập của các em được nâng cao, các em hứng thú học hơn, tiếp thu tốt, kết quả học tập của học
sinh được nâng lên. Không những các em hoạt động tích cực hơn mà các em còn cảm thấy vui khi
Trang 1
Trường THCS Thị Trấn Phạm Thị Ánh
đóng góp ý kiến của mình vào một bài toán cho cả nhóm và cùng nhóm của mình có thể giải thêm
nhiều bài tập theo nhóm trong giờ ra chơi hoặc theo nhóm học ở nhà .
5/.Phạm vi áp dụng:
Đề tài được áp dụng cho tất cả các học sinh ở các khối lớp 6,7,8,9 trong trường Trung học cơ
sở Thị Trấn Châu Thành.Nhưng cụ thể hơn là học sinh lớp 7A
2
được áp dụng, theo dõi và so sánh kết
quả cụ thể.
Thị Trấn, ngày 30 tháng 3 năm 2011
Người thực hiện
PHẠM THỊ ÁNH
A/. MỞ ĐẦU:
Trang 2
Trường THCS Thị Trấn Phạm Thị Ánh
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM:
“BIỆN PHÁP PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC THẢO LUẬN THEO NHÓM NHẰM NÂNG CAO
KẾT QUẢ HỌC TẬP Ở TIẾT HỌC TOÁN LỚP 7”
1/. Lí do chọn đề tài:
Đổi mới phương pháp dạy học là nhằm nâng cao chất lượng giáo dục. Một trong những phương

pháp đổi mới hiện được các trường từ tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông, đến các trường
đại học đánh giá mang lại hiệu quả cao là phương pháp thảo luận theo nhóm.
Trong dạy học các bộ môn nói chung và môn toán nói riêng vẫn có quan hệ giao tiếp thầy – trò nhưng
nổi lên mối quan hệ giao tiếp: thầy – trò thông qua sự hợp tác trong “Hoạt động nhóm” học sinh có
điều kiện nghiên cứu, thảo luận, tranh luận trong tập thể (nhóm), ý kiến của mỗi cá nhân được bộc lộ,
điều chỉnh, khẳng định hay bác bỏ, qua đó học sinh tự nâng mình lên một trình độ mới, bài học vận
dụng được vốn hiểu biết và kinh nghiệm của mỗi cá nhân và của tập thể nhóm. Từ xưa, bên cạnh
câu “Không thầy đó mày làm nên” ông cha ta lại có câu “Học thầy không tầy học bạn”. Điều đó thêm
khẳng định ý nghĩa của việc “Hoạt động nhóm” trong dạy học nói chung và môn Toán nói riêng…
Chính vì vậy nên tôi chọn đề tài: “BIỆN PHÁP PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC THẢO LUẬN
THEO NHÓM NHẰM NÂNG CAO KẾT QUẢ HỌC TẬP Ở TIẾT HỌC TOÁN LỚP 7”
2/.Đối tượng nghiên cứu:
-Nhằm nắm lại chất lượng môn Toán lớp mình dạy trong năm học trước, theo dõi kết quả học tập
của các em ở đầu năm học mới, giữa học kì I, kết quả học kì I .
-Thông qua các tiết dạy trực tiếp trên lớp
-Thông qua dự giờ, rút kinh nghiệm từ đồng nghiệp.
-Triển khai nội dung đề tài và kiểm tra, đối chiếu kết quả học tập của học sinh từ đầu năm học đến
kết quả học kì một.
-Học sinh các khối lớp 6, 7, 8,9.
3/.Phạm vi nghiên cứu:
-Học sinh của lớp 7A
2
trường THCS Thị Trấn Châu Thành để so sánh kết quả.
4/.Phương pháp nghiên cứu:
Đề tài này được rút ra từ kinh nghiệm dạy toán của bản thân có sự tham gia góp ý của đồng
nghiệp. Các giải pháp nêu ra ở đề tài đã được áp dụng thử nghiệm, qua các bài kiểm tra thường
xuyên, kiểm tra định kỳ qua đối chiếu kết quả học tập của học sinh từ đầu năm học đến cuối mỗi
học kì.
Giả thiết khoa học đặt ra : học sinh nắm được kiến thức ngay trên lớp áp dụng làm được những
bài toán đơn giản. học sinh thấy yêu thích học môn toán hơn. Thông qua hoạt động nhóm dần hình

thành cho các em năng lực tự học đối với môn toán nói riêng và các môn học khác nói chung.
B/.NỘI DUNG
1/.Cơ sở lý luận:
Hiện nay, phương pháp “Thảo luận theo nhóm” đã được áp dụng rộng rãi trong dạy và học ở các
cấp học. Nếu trước đây, mỗi học sinh làm việc cá nhân, riêng lẻ thì ở phương pháp này dạy học tính
tập thể được nâng cao rõ rệt. Học sinh được trình bày, thảo luận, tranh luận về những vấn đề do giáo
viên đặt ra nhằm mục đích tự tìm hiểu vấn đề và tự giải đáp trước khi vấn đề đó được giải quyết dưới
sự giám sát, điều chỉnh của nhóm và giáo viên .
Trong quá trình tham gia hoạt động nhóm, học sinh sẽ học được tính hòa nhập, chia sẻ để giải
quyết vấn đề một cách nhanh chóng, chủ động. Học sinh biết chia sẻ công việc một cách bình đẳng,
Trang 3
Trường THCS Thị Trấn Phạm Thị Ánh
biết cách giao việc cho nhau và có trách nhiệm đối với công việc của mình cũng như cả nhóm. Đồng
thời, thông qua “Thảo luận theo nhóm” sẽ tập cho các em kĩ năng làm việc theo nhóm, giúp các em tự
tin hơn, có kinh nghiệm trong quản lý tổ chức làm việc nhóm, đặc biệt là tính năng động. Để khắc
phục tính thụ động của một số học sinh trong lớp, cần có sự giúp đỡ từ giáo viên và các bạn cùng
nhóm. Nếu giáo viên có phương pháp thảo luận tích cực, hấp dẫn thì sẽ lôi cuốn được các em tham
gia một cách tự giác. Đồng thời, đối với bản thân mỗi học sinh, khi đến lớp điểm số là rất quan trọng
đối với các em, do đó để khích lệ các em tích cực tham gia nên có các cột điểm thực hành dành cho
các buổi thảo luận theo nhóm.
Chính vì bản thân tôi muốn các em tự tin trong học tập hơn, các em có khả năng thuyết trình và mạnh
dạn hơn nên trong các tiết học tôi đã tổ chức cho các em thảo luận theo nhóm phù hợp với trình độ
hiểu biết của các em và để cho các em có thời gian vừa học, vừa có những phút thư giãn để đầu óc
luôn được thoải mái khi tiếp nhận bài học.
2/.Cơ sở thực tiễn:
2.1 Thực trạng giáo viên :
2.1.1 Thuận lợi :
Hầu hết tất cả các giáo viên đều được đào tạo chính quy trong các trường CĐSP, ĐHSP nên
có được nền tảng kiến thức, phương pháp giảng dạy vững chắc.
Được tham gia tập huấn chương trình thay sách với đặc thù bộ môn, tham gia lớp bồi dưỡng

thường xuyên do sở giáo dục tổ chức. Được dự các chuyên đề thường xuyên để nâng cao kinh
nghiệm và kiến thức.
2.1.2 Khó khăn : do học sinh một lớp đông phải chia làm nhiều nhóm nhỏ nên nếu giáo viên
sửa bài hết cho tất cả các nhóm rất mất thời gian./…
2.2 Thực trạng học sinh :
2.2.1 Thuận lợi :
Phương pháp hoạt động theo nhóm các em được thực hành ở hầu hết các môn mà các em
đang học nên các khá thuận lợi khi yêu cầu các em hoạt động theo nhóm để giải một bài tập toán nào
đó.
Học sinh ở lứa tuổi thiếu niên, ở lứa tuổi này các em rất thích tìm tòi và khám phá những kiến
thức khoa học tự nhiên, chúng ta phải biết tận dụng đặc điểm này để kích thích các em có hứng thú
học tập, tạo cho các em có khả năng học tập chủ động sáng tạo.
Do sự bùng nổ của khoa học – kỹ thuật và công nghệ thông tin nên việc tham khảo, tra cứu,
trao đổi kiến thức của học sinh cũng thuận tiện hơn.
Thông qua hoạt động nhóm giúp các em tự tin hơn trong ý kiến của mình khi đưa ra trước
lớp.
2.2.2 Khó khăn :
Còn một bộ phận không nhỏ học sinh của chúng ta chưa quen với việc “Hoạt động nhóm”.
Các em ít chịu thảo luận, ồn ào, không chịu làm việc, ỷ lại, trông chờ vào các bạn khác. Trong các
nhóm chỉ có học sinh khá-giỏi làm việc, những học sinh trung bình, yếu thường ngồi chơi, làm việc
riêng.
Phương pháp học tập ở nhà của học sinh chưa hợp lý nên cũng ảnh hưởng không nhỏ đến vấn
đề tiếp thu bài của học sinh.
Khả năng vận dụng kiến thức đã học vào bài tập chưa đồng đều.
Việc hoạt động nhóm của học sinh sẽ gặp khó khăn nếu thiếu các phương tiện thiết bị dạy
học.
Trang 4
Trường THCS Thị Trấn Phạm Thị Ánh
Các em vẫn còn nhút nhát khi đưa ra ý kiến trước lớp, các em sợ ý kiến của mình sai các bạn
cười.

3/.Nội dung vấn đề:
3.1 Đặt vấn đề:
Trong thời đại ngày nay, khi khoa học kĩ thuật ngày càng phát triển thì yêu cầu làm việc theo
nhóm là cần thiết hơn bao giờ hết. Đơn giản là vì khi hoạt động nhóm giúp học sinh đưa ra ý kiến của
mình trước nhóm dù ý kiến đó đúng hay sai thì cả nhóm sẽ tranh luận và sau đó đưa ra trước lớp cùng
các nhóm khác và giáo viên góp ý và nhận xét , làm việc theo nhóm có thể tập trung những mặt mạnh
của từng người và bổ sung, hoàn thiện cho nhau những điểm yếu. vì vậy các em dễ phát hiện ra cách
làm đúng hay sai của mình ( nếu đúng thì xem cách của nhóm nào hay còn nếu sai thì sẽ biết mình sai
ở điểm nào và sửa sai) như vậy các em dễ hiểu bài hơn. Vì vậy ta cùng trải qua các giải pháp thực
hiện sau:
3.2 Các giải pháp thực hiện:
3.2.1/ Các hình thức thảo luận theo nhóm:
Chúng ta có thể tổ chức học tập theo nhóm theo các hình thức sau, tuỳ theo điều kiện mức độ
thực tế của từng tiết học:
+ Thảo luận nhóm để lĩnh hội tri thức mới.
+ Thảo luận nhóm luyện tập giải toán hoạt động nhóm để củng cố kiến thức, rút kinh nghiệm.
+ Hoạt động nhóm trong các bài thực hành.
3.2.2/ Lập kế hoạch thảo luận theo nhóm:
Việc lập kế hoạch chuẩn bị cho hoạt động nhóm là thật sự cần thiết và giữ vai trò rất quan
trọng. Nếu việc chuẩn bị của giáo viên không tốt khi triển khai thực hiện sẽ gặp lúng túng, bị động
làm mất thời gian. Việc chuẩn bị này phải được chuẩn bị cụ thể trong giáo án : Những nội dung kiến
thức nào sẽ cho học sinh thảo luận; Cách thức thảo luận như thế nào? Thời gian bao lâu ? Việc triển
khai hướng dẫn các em như thế nào? Cần chuẩn bị những phương tiện; Đồ dùng dạy học gì?
3.2.3/ Chia nhóm :
Số lượng: dựa vào tình hình thực tế của từng lớp học, chúng ta có thể chia nhóm từ 4 đến 6 học
sinh tuỳ theo kích thước phòng học và điều kiện bàn ghế ( tương ứng với hai bàn các em quay mặt lại
với nhau dễ trao đổi làm bài chung)
Thành viên: có thể chia nhóm theo trình độ học lực, theo nhịp độ làm việc đồng đều của các
thành viên trong nhóm , theo những năng lực khác nhau hoặc theo vị trí sơ đồ lớp.
Người đại diện: Nhóm nói chung là không cần có nhóm trưởng cố định, giáo viên cần linh động

chỉ định các học sinh thay nhau làm đại diện nhóm lên trình bày sản phẩm của nhóm mình hoặc có
thể bầu nhóm trưởng theo tiết học. Song trong trường hợp nhóm quá yếu thì giáo viên có thể cử nhóm
trưởng tạm thời trong thời gian đầu, khi các thành viên trong nhóm quen dần với việc tổ chức học
nhóm thì lúc này ta có thể loại bỏ hình thức này. Tất nhiên nhóm trưởng đó phải học khá giỏi mới có
thể giúp đỡ và điều khiển các thành viên trong nhóm của mình.
3.2.4/ Trình tự chung để tổ chức một hoạt động nhóm (trong một tiết học) có thể tóm tắt như
sau:
3.2.4.1/ Làm việc chung cả lớp:
 Nêu vấn đề xác định nhiệm vụ nhận thức.
 Tổ chức các nhóm, giao nhiệm vụ cho các nhóm.
 Hướng dẫn cách làm việc theo nhóm.
3.2.4.2/ Làm việc theo nhóm:
Trang 5
Trường THCS Thị Trấn Phạm Thị Ánh
 Phân công theo nhóm. Từng cá nhân làm việc độc lập.
 Trao đổi ý kiến, thảo luận trong nhóm.
 Cử đại diện hoặc phân công trước chịu trách nhiệm trình bày kết quả làm việc của
nhóm.
3.2.4.3/ Thảo luận tổng kết trước toàn lớp:
 Các nhóm lần lượt báo cáo kết quả.
 Thảo luận chung.
 Các nhóm nêu nhận xét lẫn nhau.
 Giáo viên tổng kết, đặt vấn đề tiếp theo.
Trên đây chỉ là mô hình chung, tuỳ vào tình hình cụ thể từng trường, từng đối tượng học sinh, đặc
điểm bài học, giáo viên có cách xử lý linh hoạt để phát huy tính tích cực của việc hoạt động nhóm.
3.2.5/ Đối với việc dạy học môn Toán tổ chức triển khai phương pháp Thảo luận theo nhóm như
thế nào cho có hiệu quả?
Tại trường THCS Thị Trấn việc triển khai hoạt động nhóm trong giờ học môn Toán gặp một
số khó khăn trở ngại như đã nêu, để giải quyết vấn đề này xin nêu ra một số giải pháp khắc phục mà
bản thân đã áp dụng (bước đầu cho kết quả tích cực) :

Thứ nhất: Cần tạo lập cho học sinh tác phong, thái độ làm việc trong nhóm nghiêm túc, kỷ luật,
nhiệt tình và có trách nhiệm. Để làm được việc này, trước hết cần tạo điều kiện để các học sinh yếu
tham gia hoạt động. Trong mỗi nhóm, cần phân công học sinh khá giỏi kèm cặp giúp đỡ các học sinh
yếu kém, rút ngắn khoảng cách về năng lực học tập, việc giúp đỡ phải thường xuyên không chỉ ở
trường mà còn diễn ra ở nhà, ở các buổi học tổ nhóm. Chúng ta cần biến mỗi nhóm thành nhóm học
tập, tạo điều kiện cho những học sinh yếu có đủ năng lực cơ bản để tham gia hoạt động nhóm. Tiếp
theo, giáo viên cần phân công giao nhiệm vụ rõ ràng cho từng nhóm trước khi thảo luận một đề tài.
Giáo viên cần hướng dẫn cụ thể, tránh tình trạng các em không biết việc gì để làm. Đồng thời giáo
viên phải tập huấn cho các phụ trách nhóm. Khả năng tổ chức phân công nhiệm vụ xử lý công việc để
các em có thể tự tổ chức hoạt động nhóm có hiệu quả. Cuối cùng để tránh tư tưởng ỷ lại trông chờ
vào các bạn khá giỏi, cần có các biện pháp ràng buộc : đối với môn toán, mỗi nhóm có một “phiếu
theo dõi” do phụ trách nhóm nắm giữ. Phụ trách nhóm hội ý với các thành viên trong nhóm (những
học sinh có uy tín) chấm điểm tất cả các bạn trong nhóm: về ý thức thái độ; mức độ tham gia đóng
góp trong thảo luận. Cuối tuần phụ trách nhóm báo cáo kết quả theo dõi cho giáo viên bộ môn. Nếu
điểm tham gia hoạt động nhóm quá yếu, học sinh đó sẽ chịu sự khiển trách và chấp nhận bị trừ điểm
tham gia hoạt động nhóm, trừ điểm thi đua cá nhân. Về biện pháp xử lý các thầy cô giáo có thể linh
hoạt theo đặc điểm của học sinh trường mình. Với những học sinh tham gia tích cực nhiệt tình cần có
cách động viên khích lệ. Đồng thời liên hệ thường xuyên với GVCN để thông báo các trường hợp
thiếu ý thức trách nhiệm trong hoạt động nhóm. Sau đây là mẫu phiếu theo dõi hoạt động nhóm:
PHIẾU ĐIỂM HOẠT ĐỘNG NHÓM (Nhóm. . . . )
TT Tên HS
Điểm chuẩn
bị đồ dùng
học tập (2đ)
Ý thức kỷ
luật (3đ)
Mức độ tham
gia đóng góp
trong thảo luận
(5đ)

Tổng
điểm
(10đ)
1
2
Trang 6