Thực trạng công tác quản lý thu thuế khu vực kinh tế ngoài quốc doanh ở nước ta hiện nay

1
1

LI CM N
lun vn t kt qu tt p, trc ht em xin gi ti ton th cỏc
thy cụ khoa Ngõn Hng - Ti Chớnh li chỳc sc kho, li cho trõn trng v
li cm n sõu sc nht.Vi s quan tõm, dy d ch bo tn tỡnh chu ỏo ca
thy cụ, s giỳp nhit tỡnh ca cỏc bn, n nay em ó cú th hon thnh -
lun vn tt nghip, ti:
Gii phỏp hon thin cụng tỏc qun lý thu thu i vi khu vc
kinh t ngoi quc doanh nc ta hin nay.
cú c kt qu ny em xin c biờt gi li cm n chõn thnh nht
ti cụ giỏo - TS .Nguyn Th Bt- ó quan tõm giỳp , vch k hoch hng
dn em hon thnh mt cỏch tt nht lun vn tt nghip trong thi gian qua.
Khụng th khụng nhc ti s giỳp nhit tỡnh ca cỏc cỏn b phũng
Qun lý thu thu ngoi quc doanh, ó to iu kin thun li nht trong sut
thi gian thc tp ti Tng Cc Thu.
Vi iu kin thi gian cú hn cng nh kinh nghim cũn hn ch ca
mt sinh viờn thc tp nờn lun vn s khụng trỏnh khi nhng thiu sút. Em
rt mong nhn c s ch bo, úng gúp ý kin ca cỏc thy cụ cựng ton th
cỏc bn em cú iu kin b sung, nõng cao ý thc ca mỡnh, phc v tt hn
cụng tỏc thc t sau ny.


LI NểI U
Thu ra i v phỏt trin gn lin vi s hỡnh thnh v phỏt trin ca
Nh nc v l mt ũi hi khỏch quan i vi s tn ti ca Nh nc ú. Do
vy, thu l mt khon úng gúp mang tớnh bt buc, cng ch, phỏp lý cao,
l ngun thu ch yu cho ngõn sỏch Nh nc m trong ú thu thu i vi
khu vc kinh t ngoi quc doanh chim t trng cao trong Ngõn sỏch Nh
Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu thuế đối với khu vực kinh tế ngoài

quốc doanh ở nớc ta hiện nay
2
2
nc. Phi qun lý thu thu i vi khu vc kinh t NQD nh th no? ú l
mt cõu hi cp bỏch t ra cn cú nhng gii phỏp.
Thc hin cụng cuc i mi cỏc thnh phn kinh t NQD hỡnh thnh v
phỏt trin gúp phn quan trng v vic thc hin thnh cụng cỏc mc tiờu kinh
t, xó hi do i hi ng Cng sn Vit Nam ln VI, VII, VIII ra. ng
Cng sn Vit Nam ln th IX ó xỏc nh T nay n nm 2020, ra sc phn
u a nc ta c bn thnh mt nc cụng nghip cú c s vt cht kinh t
hin i, c cu kinh t phỏp lý, quan h sn xut tin b, phự hp vi trỡnh
phỏt trin lc lng sn xut, i sng vt cht v tinh thn cao, quc phũng an
ninh vng chc, dõn giu, nc mnh XHCN, dõn ch vn minh. t c
mc tiờu ny cn phi s dng cỏc gii phỏp nhm hon thin cụng tỏc qun lý
thu thu i vi khu vc kinh t NQD nc ta hin nay. Theo xu hng phỏt
trin kinh t ca cỏc nc trờn th gii, nờn kinh t th trng hot ng theo
c ch th trng bao gm nhiu thnh phn kinh t trong ú cú 5 thnh phn
kinh t c bn c phõn tớch trong Kinh t
Chớnh tr Mỏc- Lờnin
Nn kinh t Vit nam khụng nm ngoi s chi phi ca quy lut khỏch
quan ca mt nn kinh t nhiu thnh phn hot ng theo c ch th trng
Cú th phõn chia nn kinh t thnh hai khu vc. Kinh t trong nc v kinh t
cú vn u t nc ngoi. Trong ú khu vc kinh t trong nc li chia thnh
hai khu vc l khu vc Kinh t Nh nc v khu vc Kinh t Ngoi quc
doanh.
Trong phm vi ca lun vn ny ch cp n cỏc gii phỏp hon
thin cụng tỏc qun lý thu thu NQD, m hp hn l i vi 2 thnh phn kinh
t l t bn t nhõn v kinh t cỏ th tiu ch, c th l khu vc kinh t ny bao
gm cỏc doanh nghip NQD v cỏc h kinh doanh cỏ th hot ng trong lnh
vc phi nụng nghip.

Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu thuế đối với khu vực kinh tế ngoài
quốc doanh ở nớc ta hiện nay
3
3
Lý do em chn ti ny l do khu vc kinh t cú phm vi rng ngun
thu ln cho Ngõn sỏch Nh nc, ng thi 2 thnh phn kinh t ny mi c
i hi ng Cng sn Vit Nam ln th VI chớnh thc tha nhn tn ti
khỏch quan trong thi k quỏ .
Lun vn c kt cu nh sau:
Chng I: Khu vc kinh t ngoi quc doanh v ni dung ca qun lý
thu thu i vi khu vc kinh t ngoi quc doanh.
Chng II: Thc trng cụng tỏc qun lý thu thu khu vc kinh t ngoi
quc doanh nc ta hin nay.
Chng III: Gii phỏp hon thin cụng tỏc qun lý thu thu i vi khu
vc kinh t ngoi qucdoanh nc ta hin nay.






CHNG I
KHU VC KINH T NGOI QUC DOANH V NI DUNG CA
QUN Lí THU THU I VI KHU VC KINH T
NGOI QUC DOANH

I. C IM CA KHU VC KINH T NGOI QUC DOANH
Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu thuế đối với khu vực kinh tế ngoài
quốc doanh ở nớc ta hiện nay
4

4
1.S tn ti khỏch quan ca khu vc kinh t Ngoi quc doanh
Thi k quỏ lờn CNXH theo quan im ca ch ngha Mỏc- Lờnin s tri
qua mt thi gian di trong lch s. Trong sut thi k ú vn tn ti cỏc thnh
phn kinh t phi CNXH cnh tranh gay gt vi thnh phn kinh t CNXH. Nh
nc XHCN cú vai trũ to ln trong vic lm cho cỏc thnh phn kinh t XHCN
ngy cng phỏt trin v chim u th, m bo thng li ca CNXH.
Vy quỏ i lờn CNXH b qua phỏt trin TBCN khụng th khụng quan
tõm n s tn ti v phỏt trin tt yu khỏch quan ca cỏc thnh phn kinh t
khỏc trong ú cú cỏc thnh phn kinh t ca khu vc kinh t ngoi quc doanh
(NQD). Nc ta quỏ lờn CNXH t mt nc nụng nghip lc hu, tim lc
kinh t cũn cha mnh, c s vt cht cũn nghốo nn khụng ng nht gia cỏc
ngnh cỏc vựng, trỡnh qun lý kinh t cũn thp kộm li va qua khi chin
tranh. Mõu thun gia nhu cu ci tin i sng nhõn dõn vi kh nng ca sc
sn xut ang ht sc gay gt. s la chn cú phỏt trin kinh t nhiu thnh
phn trong ú cú kinh t NQD hay khụng cú tớnh cht quyt nh. Tuy nhiờn
chp nhn s tn ti ca kinh t NQD khụng cú ngha l quan h sn xut
TBCN xỏc lp thng tr xó hi m ch quan h sn xut tn ti phc v cho
cỏc mc ớch phỏt trin kinh t, y mnh s phỏt trin ca cỏc lc lng sn
xut, tng nhanh nng xut lao ng, tng trng kinh t. Do ú b qua ch
TBCN l b qua vic xỏc lp v trớ thng tr ca quan h sn xut ch khụng cú
ngha xoỏ b hon ton kinh t NQD. Nhng mun quan h sn xut TBCN
khụng tr thnh thng tr trong nn kinh t ca xó hi thỡ khụng phi bng con
ng búp nght nh ó lm trc õy, m phi bng cỏch xoỏ b dn dn
bng s tỏc ng ca cỏc nhõn t khỏc trong ú kinh t nụng nghip l quan
trng nht.
Vy s tn ti khỏch quan ca khu vc kinh t NQD trong thi k quỏ ó
c khng nh v nú tip tc phỏt trin trong nn kinh t th trng, kinh t
Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu thuế đối với khu vực kinh tế ngoài
quốc doanh ở nớc ta hiện nay

5
5
NQD l thnh phn kinh t khụng th thiu c v úng vai trũ ngy cng
quan trng i vi nn kinh t quc dõn. Hin nay nc ta ang trong quỏ trỡnh
chuyn i sang nn kinh t th trng, mt s nh kin xó hi trc õy i
vi khu vc kinh t NQD vn cũn khỏ nng n. Khuụn kh phỏp lut phỏt
trin kinh t NQD ang xõy dng, cha hon chnh. Song t khi cú Lut
Doanh nghip (DN) cú hiu lc, mụi trng kinh doanh ó bc u c ci
thin, cỏc loi giy phộp bt hp lý ó c xoỏ b, nhiu doanh ngip ó phỏt
huy c tớnh ch ng sỏng to, tn dng c ht nng lc vn cú v tng
vn u t, m rng a bn phỏt trin sn xut, kinh doanh
Vy nh hng i lờn XHCN, b qua ch TBCN tt yu khỏch
quan phi tri qua thi k quỏ bờn cnh ú khng nh s tn ti tt yu
khỏch quan ca kinh t NQD v xu hng nn kinh t ny phc v cho cỏc
mc tiờu phỏt trin kinh t ca t nc trong thi nn kinh t th trng theo
nh hng XHCN.
2. Vai trũ ca khu vc kinh t NQD trong nn kinh t
Khu vc kinh t NQD bao gm cỏc doanh nghip NQD (Cụng ty TNHH,
cụng ty C phn, cụng ty Hp danh, doanh nghip t nhõn) v cỏc h cỏ nhõn
cú hot ng sn xut kinh doanh. Trong nn kinh t th trng, kinh t NQD
l thnh phn kinh t khụng th thiu v úng vai trũ ngy cng mnh m,
tng xng vi tim nng v úng gúp xng ỏng vo s tn ti vo s phỏt
trin nn kinh t th trng theo nh hng XHCN ũi hi Nh nc phi cú
cỏc chớnh sỏch, iu kin thun li khu vc ny phỏt huy c vai trũ ca
mỡnh trong tỡnh hỡnh kinh t hin nay.
2.1. Khu vc kinh t NQD phỏt trin gúp phn lm tng ca ci vt
cht cho xó hi, thỳc y tng trng kinh t
Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu thuế đối với khu vực kinh tế ngoài
quốc doanh ở nớc ta hiện nay
6

6
Nc ta l nc cú nn kinh t ang trờn phỏt trin, chuyn dch c
cu kinh t nhiu thnh phn do vy mc tiờu phỏt trin kinh t l hng u.
Khu vc kinh t NQD l khu vc cú nhiu c im thun li cho quỏ trỡnh
lm tng ca ci vt cht cho xó hi, thỳc y tng trng kinh t nh l: khu
vc thu hỳt nhiu lao ng, i tng hot ng rng to thun li cho vic
phỏt trin kinh t mi ni trong nc rỳt ngn khong cỏch v thu nhp gia
thnh th v nụng thụn, ng thi gúp phn khai thỏc nhng tim nng to ln
ca nn kinh t nh ti nguyờn, sc lao ng, th trng m vn cha c
khai thỏc mt cỏch hiu qu. Bờn cnh ú do c thự rt linh hot, nhanh nhy
trong sn xut thu li nhun cao nht nờn khu vc ny cú kh nng phỏt huy
ni lc, m rng sn xut kinh doanh phự hp vi nhu cu ca th trng. Vy
khu vc kinh t NQD l khu vc cú vai trũ ht sc quan trng ng thi l khu
vc gúp phn vo vic thc hin cỏc ch tiờu v tng trng kinh t do Nh
nc ra.
2.2. Khu vc kinh t NQD phỏt trin gúp phn gii quyt cụng n
vic lm cho ngi lao ng
Nc ta l nc cú dõn s hn 80 triu dõn, do ú i tng lao ng l
rt ln. Vn tht nghip c t ra cn c gii quyt. Trong khi khu vc
kinh t Nh nc v khu vc kinh t cú vn u t nc ngoi luụn ũi hi lao
ng phi cú vn húa, trỡnh k thut nht nh thỡ mi cú th lm vic trong
khu vc trờn dn n mt khi lng ln lao ng ang tui lao ng khụng
th lm vic trong hai khu vc ny. Vy iu ỏng núi õy l so vi 2 khu
vc trờn thỡ khu vc kinh t NQD cú vai trũ thu hỳt nhiu thnh phn lao ng,
t nhng lao ng cú trỡnh cao n nhng lao ng th cụng, t nhng hp
ng ngn hn n nhng hp ng di hn, theo mựa v hoc theo thi gian
nht nh Do ú khu vc ny gúp phn gii quyt tht nghip v to ra s
phỏt trin cõn i cho nn kinh t.
Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu thuế đối với khu vực kinh tế ngoài
quốc doanh ở nớc ta hiện nay

7
7
2.3. Khu vc kinh t NQD phỏt trin to cho ngõn sỏch cú ngun
thu n nh v ngy cng tng
Trc ht phi khng nh cỏc khon np ngõn sỏch ca khu vc kinh t
NQD mi ỳng bn cht l thu. Vỡ khỏc vi cỏc doanh nghip Nh nc,
Nh nc khụng phi ch s hu t liu sn xut, Nh nc thu thu ca khu
vc ny m khụng phi u t trc tip vo khu vc ny. Ngun thu t khu
vc ny rt ln ngy cng tng v c dựng ch yu u t vo cỏc ngnh
ngh kinh t mi nhn, xõy dng c s h tng, h tr cỏc ngnh kinh t yu
kộm ng thi khu vc ny cũn tham gia úng gúp ti chớnh cho t nc
nhiu hn na thụng qua cỏc hot ng t nguyn hng ng cỏc phong tro
do Nh nc, on th phỏt ng nh ng h ng bo b l lt, thng binh,
gia ỡnh lit s, xõy dng trng hc, ng xỏ úng gúp vo cỏc qu an ninh,
n n ỏp ngha Vy khu vc kinh t NQD cú vai trũ iu ho thu nhp v
úng gúp vo ngõn sỏch Nh nc rt ln.
2.4. Khu vc kinh t NQD phỏt trin gúp phn tng vn u t cho
xó hi
Khu vc ny to ra mt th trng vn tớn dng ln v ha hn nhiu
tim nng cho s phỏt trin ca cỏc ngõn hng nc ta do s i mi kinh t,
nh chớnh sỏch phỏt trin kinh t nhiu thnh phn nờn khu vc NQD ó hỡnh
thnh v huy ng mt lng vn u t ln cho xó hi. õy l mt ngun vn
quan trng, song khai thỏc cha hiu qu. Bờn cnh ú khu vc kinh t NQD
cng phỏt trin thỡ nhu cu v vn ngy cng gia tng v cú mi quan h mt
thit vi cỏc ngõn hng, úng gúp vo s ln mnh ca h thng ngõn hng
trong cụng tỏc huy ng vn.
2.5. Ngoi nhng vai trũ trc tip nờu trờn, khu vc kinh t NQD
tn ti v phỏt trin cũn cú tỏc dng trờn nhiu mt sau
Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu thuế đối với khu vực kinh tế ngoài
quốc doanh ở nớc ta hiện nay

8
8
- Khu vc NQD phỏt trin tho món mt phn nhu cu tiờu dựng
xó hi, giỳp cho Nh nc trong iu kin vn cũn hn hp, cú th tp trung
u t vo nhng ngnh ngh mi nhn, cú tỏc dng n ton b nn kinh t
v i sng xó hi, trỏnh u t phõn tỏn, dn tri Thc tin cho thy cú khu
vc ny nhiu ngnh ngh, mt hng v lnh vc kinh doanh Nh nc khụng
cn phi u t hoc ch u t cú hn cũn v c bn khu vc kinh t NQD ó
m ng cỏc chc nng bỏn l cỏc mt hng tiờu dựng v t chc cỏc dch
v tiờu dựng cho xó hi, c bit a bn nụng thụn v min nỳi.
- Khu vc kinh t NQD tn ti v phỏt trin gúp phn thỳc y s
hỡnh thnh v phỏt trin kinh t hng húa, to ra s cnh tranh sng ng trờn
th trng, thỳc y kinh t Nh nc tng cng hch toỏn kinh doanh, i
mi cụng ngh, nõng cao nng lc sn xut, h giỏ thnh sn phm. Trc õy
trong iu kin ch cú kinh t quc doanh v kinh t hp tỏc, sn phm hng
húa dự sn xut ra vi bt k cht lng no, giỏ c ra sao u c tiờu th.
Nhng t khi cú kinh t NQD vi c im t hu cao, khu vc ny rt linh
hot nng ng vi tinh thn trỏch nhim rt cao trong sn xut, tỡm kim th
trng ng thi luụn tp trung cao tinh thn lm vic, phỏt huy mi kh
nng sn cú ca mỡnh. cnh tranh vi khu vc NQD thỡ buc khu vc kinh
t quc doanh phi ci tin hng hoỏ sn xut ra nu khụng s khụng c th
trng chp nhn. Bờn cnh s cnh tranh ú thỡ nu hai khu vc ny khụng
cũn hp tỏc, thỳc y nhau sn phm sn xut ra c hon thin vi cht
lng cao hn. Vy hp tỏc v cnh tranh chớnh l ng lc thỳc y s phỏt
trin ca hai khu vc kinh t ny.
- Khu vc kinh t NQD hỡnh thnh v phỏt trin cũn tỏc ng c
vo c ch qun lý lm thay i phng thc qun lý sn xut kinh doanh, thay
i tỏc phong, l li lm vic ca cỏn b cụng chc nh nc, ca ngi lao
ng.
Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu thuế đối với khu vực kinh tế ngoài

quốc doanh ở nớc ta hiện nay
9
9
Trc ht i vi cỏc c quan qun lý v cỏn b cụng chc Nh nc,
phỏt trin kinh t hng hoỏ nhiu thnh phn, c ch qun lý tp trung bao cp
khụng cũn thớch hp na vỡ Nh nc khụng th ra lnh cho cỏc n v kinh t
NQD phi sn xut cỏi gỡ, phi bỏn theo giỏ quy nh, m cho quy lut giỏ tr,
do th trng do nhu cu xó hi quyt nh. Vi khu vc kinh t NQD cỏc c
quan qun lý, cụng chc Nh nc khụng th can thip vo quỏ trỡnh sn xut
kinh doanh ca h. õy chớnh l nhng tin t ra cn phi i mi c ch
qun lý v phi luụn hon thin c ch qun lý ca nn kinh t th trng theo
nh hng XHCN.
Phỏt trin khu vc kinh t NQD cng cú tỏc ng v lm thay i ý thc,
tỏc phong lm vic ca cụng chc cỏc c quan qun lý Nh nc. Vỡ khu vc
kinh t NQD ton b vn v ti sn thuc s hu t nhõn, h cú quyn quyt
nh phng ỏn sn xut kinh doanh v ch chu s qun lý ca Nh nc
thụng qua phỏp lut. Cỏn b cụng chc Nh nc khụng cú quyn can thip
vo cụng vic kinh doanh ca h. Quan h gia n v kinh t NQD v cụng
chc Nh nc l quan h bỡnh ng trc phỏp lut.
i vi ngi lao ng v nhng ngi qun lý sn xut kinh doanh,
cõu hi t ra l lm sao thu c li nhun cao nht. Mun vy phi ci tin
sn xut, kinh doanh, nõng cao trỡnh chuyờn mụn sn xut ra hng hoỏ
cht lng cao, giỏ thnh h.
Quan h gia ngi bỏn hng dch v v ngi mua hng dch v c
thay i t quan nim bỏn nh cho thi bao cp bng quan nim coi khỏch
hng l thng ó c hỡnh thnh.
Khu vc kinh t NQD phỏt trin tỏc ng c vo cỏc c quan qun lý
trong vic hoch nh chớnh sỏch v ci cỏch hnh chớnh.
Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu thuế đối với khu vực kinh tế ngoài
quốc doanh ở nớc ta hiện nay

10
10
Vy chớnh sỏch phỏt trin kinh t nhiu thnh phn trong ú vai trũ ca khu
vc kinh t NQD ó ỏp ng ũi hi ca thc tin v phn ỏnh ỳng quy lut
khỏch quan ca thi k qua . i hi i biu Ton quc ln th VII ca
ng (thỏng 6/1991) ó ỏnh giỏ: Chớnh sỏch ny c nhõn dõn hng ng
rng rói v ó i nhanh vo cuc sng chớnh sỏch y ó gúp phn phỏt huy
quyn lm ch ca nhõn dõn v kinh t, khi dy c nhiu tim nng va sc
sỏng to ca nhõn dõn phỏt trin sn xut, dch v, to vic lm v sn phm
cho xó hi, thỳc y s hỡnh thnh v phỏt trin nn kinh t hng hoỏ, to ra s
cnh tranh sng ng trờn th trng. Ngoi ra gúp phn vo phỏt trin v
tng trng kinh t ngoi quc doanh cú s tham giam tớch cc ca cỏc c
quan qun lý trong vic hoch nh chớnh sỏch v ci cỏch hnh chớnh ng
thi Nh nc ó ban hnh 51 lut, phỏp lnh v cỏc Ngh nh, quyt nh, ch
th ca Chớnh ph iu chnh v qun lý mi hot ng kinh t xó hi ca t
nc nhm khuyn khớch cỏc thnh phn kinh t phỏt trin v lnh mnh hoỏ
cỏc quan h kinh t xó hi.
3. Quan im ca ng ta v phỏt trin kinh t NQD v cỏc chớnh sỏch
kinh t ca Nh nc
3.1.Quan im ca ng v phỏt trin khu vc kinh t NQD
Nc ta i lờn CNXH t mt nc nụng nghip lc hu, cỏc lun im
ca Mỏc - Ang ghen - Lờnin v thi k quỏ cú th vn dng vo nc ta vỡ
giai on ny l giai on Nh nc ca giai cp cụng nhõn ang m nhn
nhim v lch s phỏt trin sc sn xut, mt nhim v ỏng l ra giai cp t
bn phi lm. Mt khỏc do lc lng sn xut phỏt trin khụng ng u gia
cỏc ngnh, cỏc vựng, vỡ vy tt yu tn ti kinh t NQD.
Tuy nhiờn cú c nhn thc ỳng n v s tn ti ca cỏc thnh
phn kinh t trong thi k quỏ khụng phi l d dng, ó cú thi k ta ch
Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu thuế đối với khu vực kinh tế ngoài
quốc doanh ở nớc ta hiện nay

11
11
trng sm xoỏ b kinh t NQD bng ln súng quc doanh húa, hp tỏc hoỏ,
to nờn bc tng ngn cỏch gia kinh t XHCN v kinh t NQD dn n
nhng hu qu tiờu cc lm cho tim lc kinh t ca t nc khụng c khai
thỏc, lc lng sn xut b lóng phớ, kinh t b kỡm hóm khụng phỏt trin c,
i sng nhõn dõn gp khú khn.
Qua ỏnh giỏ quỏ trỡnh ci to cỏc thnh phn kinh t v vn dng lun
im ca Mỏc - Lờnin vo hon cnh c th ca nc ta. i hi i biu ng
ton quc ln th VI ó ra ch trng i mi ton din v sõu sc i ti
CNXH mt cỏch vng chc. Trng tõm l i mi kinh t, m trc ht l i
mi t duy kinh t. iu quan trng l phi nhn thc v tớnh toỏn li hỡnh
thc, v bc i ca quỏ trỡnh ci to XHCN, lm sao phỏt huy c sc
mnh ca cỏc thnh phn kinh t trong cụng cuc xõy dng t nc giu
mnh v cỏi ớch vn l CNXH. T nhng phờ bỡnh v nhng biu hin núng
vi mun xoỏ b ngay cỏc thnh phn kinh t phi XHCN, t thc t ca t
nc v vn dng quan im ca Lờnin coi nn kinh t nhiu thnh phn l
mt c trng ca thi k quỏ , ng ta ó ra chớnh sỏch s dng v ci
to ỳng n cỏc thnh phn kinh t khỏc. i hi i biu ng ton quc ln
th VI ó ch ra nhim v y mnh ci to XHCN l mt nhim v thng
xuyờn, liờn tc trong sut thi k quỏ i lờn CNXH vi nhng bc i thớch
hp lm cho quan h sn xut phự hp vi tớnh cht v trỡnh ca lc lng
sn xut. Cn phi phỏt huy tỏc dng tớch cc ca c cu kinh t nhiu thnh
phn.
ng li phỏt trin kinh t nhiu thnh phn cũn c tip tc xỏc nh
ti i hi ng cng sn Vit Nam ln th VII, VIII, IX. Bỏo cỏo chớnh tr ti
i hi ng CSVN ln IX khng nh.
Kinh t cỏ th nụng thụn v thnh th cú v trớ quan trng lõu di. Nh
nc to iu kin v giỳp phỏt trin, khuyn khớch cỏc hỡnh thc HTX
Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu thuế đối với khu vực kinh tế ngoài

quốc doanh ở nớc ta hiện nay
12
12
t nguyn lm v tinh cho cỏc doanh nghip phỏt trin ln hn, khuyn khớch
phỏt trin kinh t t nhõn rng rói, trong nhng ngnh ngh sn xut kinh
doanh m phỏp lut khụng cm. To mụi trng kinh doanh thun li v chớnh
sỏch, phỏp lý kinh t NQD phỏt trin trờn nhng hng u tiờn ca
Nh nc.
Ngoi ra cũn nờu rừ nc ta hin nay cú cỏc thnh phn kinh t sau:
+ Kinh t t bn Nh nc.
+ Kinh t cỏ th, tiu ch.
+ Kinh t t bn t nhõn.
+ Kinh t Nh nc.
+ Kinh t Hp tỏc.
Thnh phn kinh t Nh nc: l thnh phn kinh t da trờn ch s
hu nh nc v t liu sn xutch yu, gm nhng n v kinh t m ton b
s vn thuc v Nh nc hoc phn ca Nh nc chim phn khng ch.
Kinh t quc doanh hin nay vn gi vng vai trũ ch o trong nn
kinh t nc ta, c hỡnh thnh do Nh nc u t xõy dng cỏc c s kinh
t trong tt c cỏc ngnh, cỏc lnh vc ca nn kinh t quc dõn, ngoi ra cũn
c hỡnh thnh bng con ng quc hu hoỏ cỏc xớ nghip t nhõn.
Thnh phn kinh t tp th: l thnh phn kinh t da trờn s hu tp
th, gm cỏc dn v kinh t do nhng ngi lao ng t nguyn gúp vn, gúp
sc kinh doanh theo nguyờn tc t nguyn, dõn ch, bỡnh ng v cựng cú li.
Hp tỏc xó l hỡnh thc ch yu ca nn kinh t tp th, bao gm hp tỏc
xó nụng nghip, tiu th cụng nghip, hp tỏc xó mua bỏn, tớn dng. Nhng
loi hỡnh hp tỏc xó trờn c hỡnh thnh vi quy mụ v mc khỏc nhau
phự hp vi s phỏt trin ca lc lng sn xut, yờu cu ca sn xut v i
Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu thuế đối với khu vực kinh tế ngoài
quốc doanh ở nớc ta hiện nay

13
13
sng. Xu hng vn ng v phỏt trin ca kinh t tp th theo hng kinh
thnh nhng c s, t hp kinh t cụng nụng nghip i lờn sn xut ln.
Thnh phn kinh t t bn t nhõn: l thnh phn kinh t da trờn ch
t hu t bn ch ngha v búc lt lao ng lm thuờ, mc dự khụng cũn
nguyờn ngha nh xó hi c. Nú tn ti trong nhng ngnh cú li trong quc k
dõn sinh, c Nh nc khuyn khớch, kim soỏt v hng theo con ng
kinh t t bn Nh nc.
Thnh phn ny bao gm cỏc n v kinh t phn ln vn ca t nhõn
(c trong v ngoi nc) u t, hot ng di hỡnh thc xớ nghip t doanh,
hoc cụng ty c phn c lut phỏp quy nh. Thnh phn ny cú u im
mnh v vn, k thut, cụng ngh, kinh nghim v trỡnh qun lý. Nú cú vai
trũ to ln trong vic phỏt trin lc lng sn xut, gii quyt vic lm, tng thu
nhp kinh t quc dõn, nõng cao i sng.
Thnh phn kinh t cỏ th: l thnh phn kinh t da trờn ch t hu
v t liu sn xut v lao ng ca bn thõn ngi sn xut.
c im c bn ca thnh phn kinh t ny l t liu sn xut v sc
lao ng c kt hp trc tip bi cựng mt ch th. Mc dự ngi sn xut
c t do sn xut kinh doanh, nhng vn chu tỏc ng trc tip ca cỏc
thnh phn kinh t khỏc v ca th trng. Trong sut thi k quỏ , c bit
chng ng u, thnh phn kinh t cỏ th cú vai trũ rt quan trng trong vic
sn xut dch v, t liu sinh hot phc v i sng v sn xut. Kinh t cỏ th
tn ti c lp, cú th liờn doanh liờn kt vi cỏc n v kinh t ca cỏc thnh
phn kinh t khỏc bng nhiu hỡnh thc, hoc tham gia hp tỏc xó t nguyn
nu ngi lao ng thy cn thit.
Thnh phn kinh t t bn Nh nc: l thnh phn kinh t m ch th
ca nú l t bn Nh nc cựng gúp vn hot ng sn xut kinh doanh;
Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu thuế đối với khu vực kinh tế ngoài
quốc doanh ở nớc ta hiện nay

14
14
gm cỏc n v kinh t cỏc ngnh, cỏc lnh vc di cỏc hỡnh thc cụng ty
hp doanh, gia cụng, thuờ ti sn Cú th khng nh rng trong thi k quỏ
, õy l hỡnh thc kinh t trung gian thớch hp nht chuyn t sn xut
nh lờn sn xut ln nc ta.
Cỏc thnh phn kinh t c bn trờn tn ti trờn c s ba loi s hu ch
yu: s hu Nh nc, s hu tp th v s hu t nhõn. Ngoi ra, cũn cú
nhng hỡnh thc t chc kinh t hot ng khụng thuc thnh phn kinh t no
nh hỡnh thc kinh t hn hp nhiu loi s hu cụng ty, xớ nghip c phn,
liờn doanh, liờn kt hai bờn v nhiu bờn gia cỏc ch th, gia cỏc thnh phn
kinh t trong v ngoi nc.
Trờn giỏc nghiờn cu, cú th phõn chia khu vc kinh t trong nc
thnh hai khu vc nh hn: khu vc kinh t quc doanh v khu vc kinh t
ngoi quc doanh cho phự hp vi nhng thut ng ang c s dng ph
bin trong nhiu vn bn ca Nh nc v trong cỏc cuc hi tho.
im khỏc bit cn bn gia thnh phn kinh t quc doanh (KTQD) v
thnh phn kinh t NQD l tớnh cht s hu v t liu sn xut ch yu.
Kinh t quc doanh da trờn s hu ca Nh nc, kinh t ngoi quc doanh
da trờn s hu t nhõn, s hu tp th, s hu hn hp gia t nhõn vi tp
th hay gia cỏc t nhõn vi nhau. ng v Nh nc ta qua cỏc k i hi ó
khng nh kinh t quc doanh gi vai trũ ch o, kinh t ngoi quc doanh
gi vai trũ m ung cho s nghip phỏt trin kinh t xó hi ca t nc trong
thi k quỏ i lờn ch ngha xó hi.
3.2.Cỏc chớnh sỏch kinh t ca Nh nc phỏt trin kinh t NQD
Quỏn trit ng li i mi kinh t ca ng nờu ti i hi ng Cng sn
Vit nam ln th VI, ln th VII, ln th VIII v Ngh quyt cỏc hi ngh Trung
ng. Nh nc ó nhanh chúng c th húa thnh nhng chớnh sỏch c th v
Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu thuế đối với khu vực kinh tế ngoài
quốc doanh ở nớc ta hiện nay

15
15
lut hoỏ thc hin. Trc ht cn phi c th ch thnh iu lut trong
hin phỏp, iu 15 Hin phỏp nm 1992 ó qui nh Nh nc phỏt trin kinh
t hng hoỏ nhiu thnh phn theo c ch th trng cú s qun lý ca Nh
nc, theo nh hng XHCN. C cu kinh t nhiu thnh phn vi cỏc hỡnh
thc t chc sn xut, kinh doanh a dng da trờn ch s hu ton dõn, s
hu tp th, s hu t nhõn, trong ú s hu ton dõn v s hu tp th l nn
tng.
V kinh t NQD, iu 21 Hin phỏp nm1992 qui nh: kinh t ngoi
quc doanh c chn hỡnh thc t chc sn xut, kinh doanh, c thnh lp
doanh nghip khụng b hn ch v qui mụ hot ng trong nhng ngnh ngh
cú li cho quc k dõn sinh. Mc ớch chớnh sỏch kinh t ca Nh nc l lm
cho dõn giu, nc mnh ỏp ng ngy cng tt hn nhu cu vt cht v tinh
thn ca nhõn dõn. Chớnh sỏch kinh t ca Nh nc cũn nhm gii phúng
nng lc sn xut, phỏt huy mi tim nng ca cỏc thnh phn kinh t thc
hin cụng nghip húa, hin i húa t nc.
Bng cỏc qui nh ca Hin phỏp, Nh nc v xó hi ó chớnh thc
tha nhn s tn ti ca nn kinh t NQD trong thi k quỏ . Tuy nhiờn, nu
ch cụng nhn khu vc kinh t NQD tn ti thụi thỡ cha m cn phi nh
hng cho khu vc kinh t NQD phỏt trin theo ỳng ng li ca ng,
ỳng mc ớch ó nh ra khụng kinh t NQD phỏt trin t phỏt, chch
hng. Vỡ vy cn tip tc th ch ng li ca ng, Hin phỏp thnh nhng
chớnh sỏch c th. Trong nhng nm qua Nh nc ó nghiờn cu, ban hnh
cỏc chớnh sỏch c th to hnh lang phỏp lý cho kinh t NQD phỏt trin, ng
thi liờn tc chnh lý cho cỏc chớnh sỏch tht phự hp vi i sng thc tin,
khi dy mi tim nng ca khu vc kinh t ny. Trong cỏc chớnh sỏch ú ỏng
chỳ ý l:
Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu thuế đối với khu vực kinh tế ngoài
quốc doanh ở nớc ta hiện nay

16
16
- Lut Cụng ty, Lut Doanh nghip t nhõn c Quc hi thụng
qua nm 1990 v c thay th bng Lut doanh nghip c Quc hi khoỏ
X thụng qua ngy 16/6/1999 v thng nht thc hin t 1/1/2000.
- Lut doanh nghip ra i qui nh vic thnh lp, t chc qun lý
v hot ng ca cỏc doanh nghip. T Lut cụng ty, Lut doanh nghip t
nhõn nay l Lut doanh nghip (Bao gm cỏc cụng ty C phn, cụng ty TNHH,
cụng ty Hp doanh v Doanh ngip t nhõn) va th hin c tớnh nht quỏn
ca ng v Nh nc ta, va th hin s phỏt trin v nhn thc v hnh
ng nhm khuyn khớch phỏt trin khu vc kinh t ny. So vi Lut cụng ty,
Lut doanh nghip t nhõn ban hnh trc õy, Lut doanh nghip mi cú
nhiu sa i b xung cho phự hp vi thc tin cuc sng, to mụi trng
thoỏng cho doanh nghip thnh lp v hot ng nờn tuy mi ch sau mt vi
nm ó phỏt huy nhng tỏc dng to ln.
- Ngh nh ca Chớnh ph v cỏ nhõn v nhúm cỏ nhõn kinh
doanh cụng thng nghip dch v: qui nh v ng ký kinh doanh, t chc
qun lý v hot ng ca cỏ nhõn v nhúm cỏ nhõn kinh doanh cú vn thp hn
vn phỏp nh thnh lp doanh nghip. Theo Ngh nh ny mi cỏ nhõn,
nhúm cỏ nhõn cú nguyn vng sn xut kinh doanh ch thc hin th tc khai
bỏo n gin, c quan qun lý Nh nc cú trỏch nhim phi cp ng ký kinh
doanh, nu cỏ nhõn v nhúm cỏ nhõn kinh doanh nhng ngnh ngh khụng
thuc loi cm.
- Ban hnh cỏc lut thu xut nhp khu, thu doanh thu, thu tiờu
th c bit, thu li tc - sau ny thu doanh thu thay th bng thu gớa tr gia
tng, thu li tc thay bng thu thu nhp doanh nghip, c ỏp dng thng
nht cho cỏc thnh phn kinh t.
Vic ban hnh cỏc lut thu ỏp dng cho mi thnh phn kinh t l s th
hin rừ nột nht tớnh cht bỡnh ng ca cỏc thnh phn kinh t trong cnh
Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu thuế đối với khu vực kinh tế ngoài

quốc doanh ở nớc ta hiện nay
17
17
tranh. Trc nm 1990 nhm phc v cụng cuc ci to XHCN, Nh nc ta
ỏp dng ba chớnh sỏch thu ngõn sỏch cho ba khu vc khỏc nhau: Khu vc kinh
t Nh nc ỏp dng chớnh sỏch thu quc doanh v phõn phi li nhun, khu
vc cụng thng nghip v dch v NQD ỏp dng chớnh sỏch thu thu cụng
thng nghip v thu hng hoỏ, khu vc nụng nghip ỏp dng chớnh sỏch thu
thu nụng nghip. Ngay khu vc ngoi quc doanh cụng thng nghip v
dch v cng cú s phõn bit gia kinh t tp th v kinh t cỏ th, theo khuynh
hng khuyn khớch kinh t tp th bng u ói khi tớnh thu, min gim
thu
phự hp vi chớnh sỏch phỏt trin kinh t hng húa nhiu thnh phn
theo c ch th trng, cn phi cú mt chớnh sỏch thu thng nht to iu
kin cnh tranh cụng bng v bỡnh ng. Do ú vic ban hnh cỏc lut thu ỏp
dng chung cho mi c s sn xut kinh doanh thuc mi thnh phn kinh t l
kp thi v cn thit. V nguyờn tc chung, h thng chớnh sỏch thu mi ó
m bo s iu tit v mụ ca Nh nc, khuyn khớch sn xut phỏt trin,
hng dn tiờu dựng hp lý.
- Ban hnh lut khuyn khớch u t trong nc, th hin c th v
ch trng ca ng v Nh nc khuyn khớch mi thnh phn kinh t, mi
ngi dõn b vn sn xut kinh doanh. Trong lut khuyn khớch u t trong
nc cng ban hnh luụn cỏc danh mc ngnh ngh, danh mc cỏc a bn
khuyn khớch u t v chớnh sỏch u ói c th i vi tng ngnh ngh v
tng a bn. Trong ú c bit l cỏc chớnh sỏch u ói min gim thu c
cỏc thnh phn kinh t, c bit l kinh t NQD quan tõm v hoan nghờnh.
Ngoi ra cỏc chớnh sỏch v tớn dng nh ỏp dng chung mt mc lói
sut, chớnh sỏch v xut nhp khu quy nh mi c s sn xut kinh doanh
thuc mi thnh phn kinh t u c tham gia trc tip xut nhp khu,
chớnh sỏch v lao ng quy nh mi cụng dõn n tui lao ng mi hỡnh

Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu thuế đối với khu vực kinh tế ngoài
quốc doanh ở nớc ta hiện nay
18
18
thc, mi thnh phn kinh t u cú quyn li ngang nhau, chớnh sỏch v tin
lng cng c ban hnh mi v sa i, b xung cho phự hp vi ch
trng phỏt trin kinh t hng húa nhiu thnh phn. ng thi Nh nc cng
ch o mnh m vic ci tin th tc hnh chớnh to mụi trng sn xut kinh
doanh, mụi trng u t lnh mnh, thụng thoỏng ó gúp phn quyt nh cho
s tn ti v phỏt trin ca khu vc kinh t ngoi quc doanh.
4. c im ca khu vc kinh t NQD tỏc ng n qun lý thu thu
- Cỏc thnh phn kinh t thuc khu vc kinh t NQD da trờn quan h s
hu t nhõn, ton b vn, ti sn u thuc s hu t nhõn. Trong hu ht
trng hp ch s hu l ngi qun lý v ra quyt nh kinh doanh v chu
ton b trỏch nhim v kt qu kinh doanh. Mc tiờu ln nht ca tt c cỏc
doanh nghip NQD l li nhun. Vỡ vy cỏc doanh nghip rt nhanh nhy trong
tỡm hiu u t v u t cú th sn sng bng bt c giỏ nho kim c
tht nhiu li nhun vi nhng phng ỏn kinh doanh rt tỏo bo v mo him.
ụi khi t c mc ớch h cú th xem thng phỏp lut k c trn thu
gõy hu qu cho xó hi.
- i tng kinh doanh ln, kinh doanh tt c cỏc lnh vc nhng v
mt quy mụ cũn nhiu hn ch, mt s hot ng lnh vc sn xut do trỡnh
cụng ngh lc hu nờn nng sut lao ng thp i tng kinh doanh va
ln li tri trờn din rng khp cỏc a phng trong c nc lm cho vic
qun lý i tng thờm phc tp.
- Khu vc kinh t NQD cú s ụng ngi lao ng l trỡnh vn hoỏ
thp dn n trỡnh qun lý, trỡnh cụng ngh thp trong s nhng ngi
lao ng khu vc ny cú c nhng ngi gi, cỏn b cụng nhõn viờn ngh
hu, ngh mt sc hoc khụng cú cụng vic lm phi kinh doanh kim
sng Do ú vic tuyờn truyn gii thớch chớnh sỏch gp nhiu vn khú

khn, cụng tỏc qun lý cú nhiu tr ngi do hn ch v kh nng ngoi ng,
Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu thuế đối với khu vực kinh tế ngoài
quốc doanh ở nớc ta hiện nay
19
19
thiu thụng tin v th trng vỡ vy khú ng phú c vi tỏc ng th trng
bờn ngoi.
- Khu vc kinh t NQD cú ý thc chp hnh phỏp lut rt kộm. Tỡnh
trng kinh doanh khụng cú giy phộp hay vi phm iu l ng ký kinh doanh
tng i ph bin. Theo s liu iu tra liờn ngnh thỡ nm 1997 cú 65% s
h kinh doanh l khụng ng ký, 25% s doanh nghip kinh doanh vi phm v
ng ký kinh doanh a s doanh nghip cú s dng lao ng vi phm ch
s dng lao ng nh khụng úng bo him xó hi Cng tng t nh trờn cú
1 b phn khụng nh s h kinh doanh khụng xin cp mó s thu, khụng ng
ký np thu i vi cỏc doanh nghip NQD cng cú tỡnh trng tng t, nhiu
doanh nghip xin thnh lp nhng khụng hot ng, cũn tỡnh trng lp s sỏch
k toỏn, hoỏ n, chng t khụng ỳng thc t nhm mc ớch trn thu din
ra ph bin.
- Khu vc kinh t NQD cú mụ hỡnh t chc qun lý v kinh doanh gn
nh, nng ng v nhy bộn, l khu vc chim phn ụng trong nn kinh t
song quy mụ nh do vn ớt, c cu t chc gn nh, linh hot, d dng thớch
ng nhanh vi s bin ng ca th trng v s tin b khụng ngng khoa
hc k thut, ng thi trong cỏc doanh nghip s lng lao ng ớt v thng
m nhn chc v theo kiu a nng giỳp cho chi phớ nhõn cụng thp to li
th cnh tranh v giỏ v sn phm cung cp cho th trng trong nc nhng
do quy mụ quỏ nh bộ dn n khú cnh tranh c trờn th trng quc t.
Trờn õy l mt s c im c bn ca cỏc thnh phn kinh t NQD. T ú ta
cú th thy c nhng u, nhc im tỡm cỏch to iu kin phỏt huy th
mnh cho khu vc kinh t NQD gúp phn vo quỏ trỡnh hi nhp v phỏt trin
kinh t t nc.

ii. NI DUNG QUN Lí THU THU I VI KHU VC KINH T NQD
Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu thuế đối với khu vực kinh tế ngoài
quốc doanh ở nớc ta hiện nay
20
20
1. Cỏc sc thu ỏp dng i vi khu vc kinh t NQD
1.1. Thu mụn bi
Thu mụn bi thu mt nm mt ln nhm mc ớch hon thin vic kim
kờ, kim soỏt ca Nh nc i vi cỏc c s kinh doanh qua ú cú cn c
phõn loi c s kinh doanh theo quy mụ ln, va hay nh cú bin phỏp qun
lý thớch hp vi tng n v v ng viờn mt phn úng gúp ca c s kinh
doanh ngay t u mi nm ỏp ng nhu cu chi tiờu cho ngõn sỏch Nh
nc trong khi nhiu khon thu cha phỏt sinh ngun thu. Thu mụn bi hin
nay ang ỏp dng theo Ngh nh s 52/CP ngy 9/9/1996 quy nh:
- V i tng np thu mụn bi bao gm:
+ Cỏc c s kinh doanh hch toỏn kinh t c lp (DNNN, cụng ty,
DN t nhõn, xớ nghip t nhõn, DN hot ng theo lut u t nc ngoi, t
chc, cỏc cỏ nhõn ngi nc ngoi ang kinh doanh ti Vit nam, cỏc t chc
hnh chớnh s nghip, on th ng ký hot ng kinh t) np thu theo mc
850 nghỡn ng/nm.
+ Cỏc c s kinh doanh, ca hng, ca hiu hch toỏn ph thuc hoc
bỏo s, Hp tỏc xó, np thu mụn bi theo mc 550 nghỡn ng/ nm
+ cỏc c s kinh doanh trờn cú ca hng, im kinh doanh dch v
nhiu ni khỏc nhau, thỡ ca hng ú phi np thu mụn bi theo mc 325
nghỡn ng/nm.
- Cỏc i tng khỏc np thu mụn bi theo biu sau.
Cỏc i tng khỏc gm:
+ H sn xut kinh doanh cỏ th.
Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu thuế đối với khu vực kinh tế ngoài
quốc doanh ở nớc ta hiện nay

21
21
+ Cỏn b cụng nhõn viờn, xó viờn hp tỏc xó, ngi lao ng trong
cỏc doanh nghip NQD nhn khoỏn t trang tri mi khon chi phớ, t chu
trỏch nhim v kt qu sn xut kinh doanh.
+ Nhúm cỏn b cụng nhõn viờn, nhúm xó viờn Hp tỏc xó, nhúm
ngi lao ng nhn khoỏn nhng tng cỏ nhõn trong nhúm nhn khoỏn li
kinh doanh riờng r, tng cỏ nhõn trong nhúm cũn phi np thu mụn bi
riờng.
+ Cỏc c s kinh doanh trờn danh ngha l cỏc cụng ty C phn, cụng
ty TNHH nhng tng thnh viờn ca cụng ty vn kinh doanh c lp ch np
mt khon tin nht nh cho cụng ty phc v yờu cu qun lý chung thỡ
thu mụn bi thu theo tng thnh viờn.
Bng 1: Biu thu mụn bi ỏp dng cho i tng khỏc np thu
n v tớnh: nghỡn ng
Bc thu Thu nhp/ thỏng Mc thu c nm
1 Trờn 1250 850
2 Trờn 900 n 1250 550
3 Trờn 600 n 900 325
4 Trờn 350 n 600 165
5 Trờn 150 n 350 60
6 Di 150 25
Ngun: Thụng t s 69 TC/TCT - B Ti chớnh ngy 5/11/1996

- Thi gian np thu mụn bi:
Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu thuế đối với khu vực kinh tế ngoài
quốc doanh ở nớc ta hiện nay
22
22
+ C s kinh doanh cú hot ng sn xut trong khong thi gian ca

6 thỏng u nm thỡ np thu mụn bi c nm.
+ C s kinh doanh cú hot ng sn xut trong khong thi gian ca
6 thỏng cui nm thỡ np 50% mc thu c nm.
+ C s ang sn xut kinh doanh thỡ np thu mụn bi ngay thỏng
u ca nm dng lch
+ C s mi ra kinh doanh thỡ np thu mụn bi ngay thỏng bt u
kinh doanh.
- Ni np thu mụn bi:C s kinh doanh ng ký np thu vi c
quan thu cp no thỡ np thu mụn bi ti c quan thu cp ú.

1.2. Thu Giỏ tr gia tng (GTGT).
Lut thu GTGT thay th lut doanh thu c ỏp dng thng nht k t
1/1/1999. Thu GTGT tớnh t trờn khon GTGT thờm ca hng hoỏ, dch v
phỏt sinh tng khõu trong quỏ trỡnh sn xut, lu thụng, tiờu dựng nờn khc
phc c nhc im ỏnh thu trựng lp ca thu doanh thu. Thu c
hon i vi hng húa xut khu s phỏt huy ht tỏc dng khi xut khu, to
iu kin cho xut khu cú th cnh tranh trờn th trung quc t. Thu GTGT
kt hp vi hng nhp khu lm tng giỏ vn i vi hng nhp khu, gúp
phn tớch cc bo v hng húa sn xut trong nc tng cng hch toỏn k
toỏn kinh doanh, thỳc y vic mua bỏn hng húa thc hin tt ch húa n
c khu tr thu GTGT u vo, khuyn khớch hin i hoỏ, chuyờn mụn
húa sn xut, nõng cao cht lng, h gớa thnh sn phm
- i tng ỏnh thu GTGT l hng húa, dch v tiờu dựng
nc ta k c hng hoỏ sn xut trong nc v hng nhp khu, hng tiờu dựng
Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu thuế đối với khu vực kinh tế ngoài
quốc doanh ở nớc ta hiện nay
23
23
ni b hay lm qu biu, tng, em trao i tr 26 mt hng c quy nh
trong lut thu GTGT.

- i tng np thu l mi t chc, cỏ nhõn (khụng phõn bit
thnh phn kinh t) cú hot ng sn xut, kinh doanh xut nhp khu hng
húa, dch v. i tng phi kờ khai thu GTGT tng thỏng v np thu theo
hn thi hn ghi trong bỏo cỏo np thu ca c quan thu, chm nht khụng
quỏ ngy 25 ca thỏng tip theo. Ht nm phi kờ khai quyt toỏn thu.
- Giỏ tớnh thu GTGT l giỏ cha cú thu GTGT. Khi bỏn hng
hoỏ hay cung cp dch v trờn hoỏ n phi ghi rừ giỏ bỏn hng cha cú thu
GTGT, tin thu GTGT phi np v giỏ bỏn gm c thu GTGT.
- V thu sut: Cú 4 mc thu sut ỏp dng i vi tng loi hng
hoỏ, dch v.
+ Mc 0% ỏp dng cho hng hoỏ xut khu.
+ Mc 5% ỏp dng i vi hng hoỏ v dch v cn khuyn khớch
sn xut tiờu dựng cn thit cho nhu cu i sng.
+ Mc 10% ỏp dng i vi cỏc hng hoỏ v dch v ph thụng.
+ Mc 20% ỏp dng cho cỏc loi hng hoỏ, dch v khụng khuyn
khớch cn iu tit cao
- V phng phỏp cú 2 phng phỏp: Khu tr thu v tớnh trc
tip trờn GTGT:
+ Phng phỏp khu tr thu c ỏp dng i vi mi c s kinh
doanh phi thc hin ch hoỏ n GTGT v s sỏch kinh doanh, cú cn c
xỏc nh thu u ra v thu u vo thc hin ch khu tr thu:
Thu GTGT = Thu GTGT u ra - Thu GTGT u vo
Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu thuế đối với khu vực kinh tế ngoài
quốc doanh ở nớc ta hiện nay
24
24
+ Phng phỏp trc tip c thc hin i vi cỏc c s kinh doanh
khụng cú iu kin thc hiờn ch s sỏch hoỏ n GTGT, ch yu ỏp dng
i vi cỏc h nh, thu tớnh theo t l GTGT trờn doanh thu khoỏn trong mt
thi gian 6 thỏng n mt nm.

Thu GTGT = GTGT x Thu sut.
+ V nguyờn tc: Thu GTGT l thu giỏn thu m c s kinh doanh
ó thu h Nh nc khi bỏn hng nờn khụng cú ch min gim thu cho c
s kinh doanh. Tuy nhiờn trong bc u chuyn t thu doanh thu cú 11 mc
thu sang thu GTGT cú 4 thu sut, mt s c s kinh doanh phi np thu
GTGT cao hn thu doanh thu trong nhng nm u b l thỡ c xột gim
thu GTGT trong tng nm dng lch. Thi gian c xột gim thu ti a t
3 nm k t khi lut thu GTGT tng ng vi s l ca nm xột gim thu,
nhng ti a khụng quỏ 50% s thu GTGT phi np trong nm v theo thờm
quyn xột gim thu GTGT c quy nh cho tng cp.
1.3. Thu thu nhp doanh nghip (TNDN)
Thu TNDN thay th Lut thu li tc c thi hnh t 1/1/1999 nhm
bao quỏt v iu tit tt c cỏc khon thu nhp ó, ang v s phỏt sinh ca c
s kinh doanh trong c ch th trng, khuyn khớch cỏc nh u t nc ngoi
v khuyn khớch cỏc t chc, cỏ nhõn trong nc tit kim vn cho u t phỏt
trin kinh doanh qua cỏc ch min gim thu tng bc thu hp s khỏc bit
v chớnh sỏch thu m bo s bỡnh ng v cnh tranh lnh mnh gia cỏc
thnh phn kinh t, h thng hoỏ nhng quy nh u ói v thu.
- V giỏ tớnh thu:
iu 7 Ngh nh 54 ca Chớnh ph ngy 28/8/1993 quy nh. Giỏ tớnh
thu hng nhp khu l giỏ mua ti ca khu nhp (bao gm c phớ vn chuyn,
phớ bo him ) theo hp ng. Cũn vi hng xut nhp khu khụng iu
Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu thuế đối với khu vực kinh tế ngoài
quốc doanh ở nớc ta hiện nay
25
25
kin xỏc nh giỏ tớnh thu theo hp ng hay giỏ ghi trờn hp ng quỏ thp
so vi giỏ mua bỏn ti thiu ti ca khu v i vi hng hoỏ xut, nhp khu
theo phng thc khỏc khụng phi l mua, bỏn, khụng thanh toỏn qua ngõn
hng) thỡ giỏ tớnh thu l giỏ mua, bỏn ti thiu ti ca khu.

- V chớnh sỏch min gim thu:
Ngoi cỏc i tng c min gim thu sau khi ó lm th tc hi
quan nh: hng Vin tr khụng hon li, hng l ti sn di chuyn, hng trong
tiờu chun hnh lý min thu ca khỏch nhp cnh Lut thu xut, nhp khu
hin hnh cũn quy nh nhng i tng sau c xột min gim thu:
hng chuyờn dựng cho an ninh quc phũng, nghiờn cu giỏo dc v o to
Quy nh núi trờn cho thy chớnh sỏch min gim thu hin nay cũn khỏ
rng rói so vi cỏc nc trong khu vc lm cho chớnh sỏch thu thiu tớnh minh
bch, gim tớnh trung lp ca thu.
1.4. Thu Tiờu th c bit (TTB)
Nh cỏc lut thu khỏc, lut thu TTB quy nh mi t chc cỏ nhõn
khụng phõn bit thnh phn kinh t cú sn xut kinh doanh hng hoỏ v kinh
doanh dch v thuc i tng chu thu TTB l i tng np thu TTB.
Cn c tớnh thu TTB l giỏ tớnh thu ca hng húa, dch v chu thu v thu
sut.
1.5. Cỏc sc thu khỏc
Ngoi cỏc sc thu núi trờn, cỏc c s sn xut kinh doanh cũn phi np
cỏc khon thu khỏc nh thu nh t, thu ti nguyờn Tuy nhiờn vỡ cỏc khon
ny khụng phỏt sinh thng xuyờn hay rt nh nờn khụng trỡnh by k mc
ớch ý ngha, ni dung chớnh sỏch thu.
2- Ni dung qun lớ thu thu i vi khu vc kinh t ngoi quc doanh
Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thu thuế đối với khu vực kinh tế ngoài
quốc doanh ở nớc ta hiện nay