Tội cưỡng đoạt tài sản trong Luật hình sự Việt Nam

1

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT




NGUYỄN THỊ HƯỜNG





TỘI CƯỠNG ĐOẠT TÀI SẢN
TRONG LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM



LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC








HÀ NỘI - 2014

2

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT



NGUYỄN THỊ HƯỜNG




TỘI CƯỠNG ĐOẠT TÀI SẢN
TRONG LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM

Chuyên ngành : Luật hình sự và tố tụng hình sự
Mã số : 60 38 01 04


LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC



Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Trần Văn Độ



Hà nội - 2014

3



Lời cam đoan

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên
cứu khoa học của riêng tôi. Các số liệu, ví dụ và
trích dẫn trong luận văn đảm bảo độ tin cậy, chính
xác và trung thực. Những kết luận khoa học của
luận văn ch-a từng đ-ợc ai công bố trong bất kỳ
công trình nào khác.

Tác giả luận văn


Nguyễn Thị H-ờng







4
MỤC LỤC

Trang

Trang phụ bìa


Lời cam đoan


Mục lục


Danh mục các từ viết tắt


Danh mục các bảng


MỞ ĐẦU
1

Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ TỘI CƯỠNG ĐOẠT TÀI
SẢN TRONG LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM
8
1.1.
a vinh t
sn trong lu Vit Nam
8
1.1.1.
Tnh ct Vit Nam v v n

8
1.1.2.
n
9
1.1.3.
a vinh tn trong lut
 Vit Nam
14
1.2.
Kch s n c
s Vit Nam v tn
14
1.2.1.
Giai on t        
n th nht - B lu

16
1.2.2.
 n t    lu   n
n th hai - B lu 
19
1.2.3.
n t  lu n nay
21
1.3
Nnh v tt tn trong
lu Vit Nam v ca mt s c
28
1.3.1.
B lu Nht Bn

28
1.3.2.
B lu ca C
29
1.3.3.
B lu 
30

5

Chương 2: NHỮNG QUY ĐỊNH VỀ TỘI CƯỠNG ĐOẠT TÀI SẢN
TRONG BỘ LUẬT HÌNH SỰ HIỆN HÀNH
34
2.1.
Cu hia tn
34
2.1.1.
 ca tn
34
2.1.2.
Ma tn
36
2.1.3.
Ch th ca tng n
38
2.1.4.
Mt ch quan ca tn
39
2.2.
Cng hp phm tn c th

40
2.2.1.
Phm ti thuc trng hp quy nh ti khou 135 B
lu
40
2.2.2.
Phm ti thung hp quy nh ti khou 135
B lu
41
2.2.3.
Phm ti thung hp quy nh ti khou 135
B lu
46
2.2.4.
Phm ti thung hp quy nh ti khou 135
B lu
47
2.2.5.
 t b sung p d i v i phm t ng
n
48
2.3.
P t t n vi mt s ti ph
trong lu Vit Nam
48
2.3.1.
t tn vi tn tu
133 B lu
48
2.3.2.

Pt tn vi ti Bm chim
n tu 134 B lu
54
2.3.3.
t tn vi tp gin ti
u 136 B lu
57
2.3.4.
 t t    n vi ti   m
n tu 137 B lu
59

6

Chương 3: THỰC TIỄN XÉT XỬ, MỘT SỐ GIẢI PHÁP TIẾP TỤC
HOÀN THIỆN VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ ÁP DỤNG
CÁC QUY ĐỊNH CỦA BỘ LUẬT HÌNH SỰ HIỆN HÀNH
VỀ TỘI CƯỠNG ĐOẠT TÀI SẢN
63
3.1.
Thc ti tn  c ta
63
3.1.1.
 tn
trong thi gian t 
63
3.1.2.
Thc ti  n
68
3.1.3.

Mt s tn ti, bt cp trong thc ti    ng
n
72
3.2.
 v tn
76
3.2.1.
S cn thia vinh ca
B lu v tn
76
3.2.2.
Nhng gip tnh ca B lut
 v tn
78
3.3.
Mt s giu qu nh ca
B lut H v tn
83
3.3.1.
ng dn, ginh ca
B lu hin
 tn
83
3.3.2.
n, ph bi
85
3.3.3.
Phi h chc vo v 
lu  
minh tn

86
3.3.4.
ng quan h phi hp c
t   u tra, Vin ki      
thc him v ca m
88
3.3.5.
     o ci vi

91

KẾT LUẬN
93

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
95

7



DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

BLHS
: B lut H
CTTP
: Ci phm
TNHS


8


DANH MỤC CÁC BẢNG

Số hiệu
bảng
Tên bảng
Trang
3.1
Tng s v  b   v t
sn phi gii quyc t - 2013
64
3.2
 m tn
 nc ta trong thi gian t nm 2008 - 2013
64
3.3
 i v nh ca
 tn
65
3.4
 m v    v ti
n
67
3.5
T l s v  b   v t
sn vi tng s v  b   v 
phm s hu

68






9
MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
i s o cng Cng sn Vin
i mi mn t i hc ln th VI
cho tc nhiu rt quan trng. Nn kinh t chuyn
t ch  qup sang nn kinh t th 
s quc t qua thi k suy git t ng
  - i nh, quc gi
vng; quan h i ngon
mi sc ci thin.
nh nh
c  ng ca nhiu v 
ca s i, n s nghii mi c
Qua thc ti   cho thi ph
m s hu din bin phc tu
qu i li.
  i ph  m s h      n
t trong nhu qu ht sn
 c nhi vi, ti pha ph bing v 
thng phm ti li v b
phng rt ln ti trt t t

i phng ti c quan h s h
nh vi phm tc thc hin m
khai vi b hi, th hit, k i.
Loi ti ph  s  din bin phc
tp v v ng phm t  c, th n phm t 

10
o quyt, m nguy hi

thi v ti ti t
u tra, truy t  n,
    ng ti phm, b      
 p thi mm t lt ti
ph  g n bo v ch  i ch
o v lc, quy
t chc, bo v trt t i ch 
M c v
p di vi nhng
ngm t u tranh, nhng do chng dn c th
c m quyc gii quyt m.
Thc ti cho th  dng trong vic
 i vi loi t
ra nhi quan ti tu tra
truy t  trong ch u tranh chng ti phm,
nh hn vi 
minh, kp thi mm t lt ti phn hn
lc, quy chc, trt t
phi ch 
a, nh ca lu Vit Nam v tt
 thng b, nh

thiu quy pht s u t nh
tn nhich hi
ng nht trong nhn thc v du hing li x 
thc tinh ti vi ti phy, trong mt s v 
th ng gi ti ti

11
tnn th vinh tt khi tin
  i vng hp
m ln trong vinh tt,
th c ranh gii gia ti ph
phc s a tng
n vi mt s ti pht chiB lut
  n u 133), ti p gi
sn u 136); tn 
 tip tu m n
 n v ci phm (CTTP) c tiu tra,
truy t i vi t t t   xut, kin
ngh tip tu qu u
    ng ti ph        
"Tội cưỡng đoạt tài sản trong luật hình sự Việt Nam" th
Lut hn thit.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
 khoa học pháp lý, viu v t
s cn trong mt s u khoa hc c
 o lut hi hc Lui, Khoa Lut- i hc
qui, Vit thuc Vic
i Vit s  i k n mt s
o: GS.TS. Nguyn Ng Chương
XX - Các tội xâm phạm sở hữu trong Giáo trình luật hình sự Việt Nam (Phần

các tội phạm), m (ch -
Giáo trình Luật hình sự Việt Nam (Phần các tội phạm), Khoa lut - i hc
Qui hc Qu
 - Giáo trình luật hình sự Việt Nam
(Phần các tội phạm)i (2001);

12
      v    c ti    c
u trong mt s u khoa hc ca Ths. 
Qu - Bình luận khoa học Bộ luật Hình sự năm 1999 - Phần các tội phạm,
Tập II: Các tội xâm phạm sở hữu, Nxb Tng hp, T H 
2006; TS. Trng - Tìm hiểu Bộ luật Hình sự nước cộng hòa xã
hội chủ nghĩa Việt Nam - Bình luận và chú giải - Chương IV: Các tội xâm
phạm quyền sở hữu Vc
(ch  Bình luận khoa học Bộ luật Hình sự năm 1999 (Phần các tội
phạm) - Chương IV: Các tội xâm phạm sở hữu, 
Ni, 2001; TS. Cao Th Oanh, Giáo trình Luật hình sự Việt Nam (Phần các
tội phạm) - Chương IV: Các tội phạm sở hữu, 
Th Bình luận Bộ luật Hình sự của nước Cộng
hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã sửa đổi, bổ sung năm 2009 - Chương XIV:
Các tội xâm phạm sở hữu, ng, 2010;
 i k n mt s lut
h u v m s hu
 Kim Tuyn, Đấu tranh phòng, chống tội cướp tài sản trên địa bàn Hà
Nội, Lutit hc, i hc Lu
Khanh, Đấu tranh phòng, chống các tội xâm phạm sở hữu có tính chiếm đoạt
trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa", Lutit hc, Hc vin C
t s 
TS. Nguyn NgĐối tượng của các tội phạm xâm phạm sở hữu, T
t, s Các tội xâm phạm

sở hữu trong Bộ luật Hình sự Việt Nam 1999, Tt hc, s 4/2000
         t
n tng ti v n
v du hinh ti ca tn hohn v i
 ti phm ha tn hou
a ta bn nh

13
d khoa hn nay ch
u m th c ti
x i vi tn  c mt lut hc.
 y, vi      nh ca BLHS v ti
   xu   cao hiu qu 
dnh v ti ph b n thi
c tin.
3. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu của luận văn
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Lu nhng v u
hing li x c ti i vi tn
trong lu Via ra gi
mt s giu qu ng nhnh ca BLHS 
1999 v ti ph
3.2. Phạm vi nghiên cứu
 ca mt lut hc, ph
cu ca luu hic trng vn
 n vinh ti danh, thc ti i vi tng 
sn trong nhi t i phm trong chi
m s hu ki
4. Mục đích nghiên cứu của luận văn
Luu m thng v nhng vn

  bn ca tn theo lu Vit Nam nh:
u hi (TNHS) i vi ngi
phm tng thc ti tn
trong thi gian t - c s  ra mt s
vng mc, tn t   xut mt s kin ngh, gii

14
ng giu qu 
nh ca BLHS Vit Nam v x i ti ph
5. Cơ sở phương pháp luận và các phương pháp nghiên cứu
5.1. Cơ sở phương pháp luận
Luc thc hi s phn ca ch 
 -  tng H ng ch trng l
ct cc ta v u tng ti phm.
5.2. Các phương pháp nghiên cứu
u lu d
cu c th nhng hi hc; ph
i chit, kho c tiu,
 n ch khoa hc cn
u trong lu
6. Những đóng góp mới của luận văn
6.1. Về mặt lý luận
Kt qu u ca lun v 
vi n trong khoa hc lu Vi
 liu thc ti s thc t
-  c th ca mt s  
 ra nhn, bt cnh ct hin
               
 c ph xut nhng gi
hiu qu nh ca BLHS v ti sn  

cnh l ng trong thc tin.
6.2. Về mặt thực tiễn
Lu s du tham khu, hc tp.
Nh xut, kin ngh ca lu cung cp nhng lun chng khoa

15
hc phc v lng thc ting BLHS Vit
n tu qu
ng nhng tn nay.
7. Kết cấu của luận văn
 n m u, kt lu     u tham kho, ni
dung ca lum 3 chng:
Chương 1: Nhng v chung v tn trong lut
 Vit Nam.
Chương 2:  nh v tn trong B lu
s hi
Chương 3: Thc ti, mt s gip tip t
u qu nh ca B lu hi ti
n.


16
Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ TỘI CƯỠNG ĐOẠT TÀI SẢN
TRONG LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM

1.1. KHÁI NIỆM VÀ Ý NGHĨA CỦA VIỆC QUY ĐỊNH TỘI CƯỠNG
ĐOẠT TÀI SẢN TRONG LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM
1.1.1. Tài sản và quy định của pháp luật Việt Nam về vấn đề tài sản
nh ti B lu c hiu bao

gm "vt, tin, giy t n" [30, u 163], trong 
quy"quyn tr c bng ti chuyn giao trong
giao d, k c quyn s h" [30, u 181].
 lui vi phm
s ht chi t
phn theo quan nim ca B lu i
ng ca ti phi phm t
 chic t ch ng c
ti phm s ht chii
i th
Thứ nhất, tn phc th hii dng vt ch 
 s d ng cc kt
ng thi phi thu v vt cht hoc tinh thn ca
 c to ra t sng ca
i.
Thứ hai, tn ph s hu c th vi 
ch hin quyn chim hu, s d
phm tm s hu phng ti nh
lp quyn s hu bng nhi vi mt ch s hu nht

17
 l ch  s
hu c th mng cm s h
s ng cm s hu.
Thứ ba, tn ph c gi s hu
vi nhau. N ng
cm s h
 cc ngh thu ca
h chuy
hn quy m s h

tm quy, quyu 170a BLHS.
Thứ tư, tng c phm s h
 c mng
c bit hoc ci s
ng ci phnh trong BLHS.
n k thu
s m s hi chi
n k thu u 230 BLHS.
1.1.2. Khái niệm hành vi cưỡng đoạt tài sản
  hi ng 
ct s m "
sn"m "chit"m "c hoc th n
"m "uy hip tinh thn" 
thuc v nm tn.
"n" "ch chung tin bc,
ca ci" 17, tr. 622; hoc "tin ca, ca c" 9, tr. 734, 19, tr. 602;
"ca ci vt ch sn xut ho" 49, tr. 1483.
"Chit"t, chi"l"; "chim
t" "c mnh, th l" 9, tr. 142, 17, tr. 140;

18
chi"gi l"p ly, chi"p ly
bc hay quyn th"

9, tr. 142, 19, tr. 108; chic
hi"chim cc m
lc"

49, tr. 1483.
  "chin"  

chuyn d c s qua ch 
n c40, tr. 366 hoc " n bin m
n cn cc ca m
i ho"

1, tr. 230.  m
"qu"  hi" "

49, tr. 1363,
"ch n" c hiu bao gm ch s hn hoc giao
qu honh ca 
luc giao nhim v qun).

Thứ nhất m
ch  s hn hon qun)
mt hn kh c hin quyn chim hu, s dn ca
i chi thc hic vic chim hu, s
dy, chi mt thc
t  n mn va ti chim
 m s hu
mt quyn s hu c t kh c t thc hi
quyn c th ca quyn s hc th hii nhng
d th i quan h c th gii
chit vn chic chit c th.
Thứ haing ci
phm trong s chim hu, s qua ch
n. Ni s chim hu, s qua

19
ch n (b tht lng ct. Ch

 n chim h m 
chit, mt kh m hu ca ch n.
Thứ ba mt ch quan, chii phm
ti thc hi i ci c 
trc tii thc hit bin chin
i qun mong mun bin
c   ng hp l    n c    n
i qu ng ht.
  i
phm ti bu thc hin vit kh m hu ca ch n,
 to kh i phm t n
chioi
phm tn. Du hiu chi c
t hoc.
"t", theo t n Ting Vi"ng" "b
"; "t" "chit bng lng
bc"; "ng bc" "c hoc th n d bt
buc phc" 9, tr.142, [17, tr 140.
a s ng l
i b a lo s ni phm t b
c mnh th cht t
Th p tinh thng th i phm ti
s dvic a s   uy hip tinh thn
cn hoc cm v a s 
cho v hoc chng ci b hi v vic v hoc chng h ngoa
s t c phm ti hoc vi phc cn hoi
m v n

20
Trong khoa hc lu  Vi     hin

 u thng nht v nh n
cn.
T  -  
 cho rng:"

" [1, tr. 159].
Trong  Vit Nam ca ng i hc lu
Nt bt bt
:"Ti c

" [40, tr. 378].
m cho rng:
n
hom v n s n cho
i phm tda s c ho
th p tinh thi phm ti thc
him chin.
Na s c ho 
uy hip tinh thm chin
 ph tng hp c th
c t nh tu 100
B lu nh ti
u 113, 114 B lunh ti
u 146 B lu [27, tr. 121].
i cho rng: "i phm
ti vi mn cng th n a s

21
c hoc th n uy hip tinh thn ca ch s hi qun l
sn ho" [6, tr. 248]

 nhn th hi
c hia s c hoc
 p tinh thm chion.
 lun thc ch
a s c ho p tinh th
nhm ma s c hoc th
i m bn lo s i t nguyn chuyn
t.
n ca ti phm t
p tinh thn cm v n bng nhng th
da s  lc hoc th m
v n lo s i mii phm ti.
t ca tn so vi ph
t chin b a s 
 p tinh thn do lo s s ng
ng, sc khe, danh d t nguyn chuy
st. Phn lc chuyn giao s
c thc hin bng mt giao dc chuyn giao s
 t  nhi b t.
T nh tin lc nhng
m hm tng v 
c thc tit kim nghi hiu v tt
n bng m Tội cưỡng đoạt tài sản là một tội phạm
được quy định trong Bộ luật Hình sự, do người có năng lực trách nhiệm hình
sự và đạt độ tuổi luật định thực hiện với lỗi cố ý trực tiếp xâm phạm đến
quyền sở hữu tài sản người khác bằng các hành vi đe dọa sẽ dùng vũ lực hoặc

22
thủ đoạn uy hiếp tinh thần của chủ sở hữu, người quản lý tài sản hoặc người
khác có liên quan nhằm chiếm đoạt tài sản.

1.1.3. Ý nghĩa của việc quy định tội cưỡng đoạt tài sản trong luật
hình sự Việt Nam
Trong nh    i s  n ca nn kinh t th
i phn ra ht sc phc tc bii vi
hm s ht chit
 c  p vi thc
tii si. Vi ph  m
    i quan h cht ch  ng qua li ln
nhau. Ch  x t m
p vo
i. Nu vic x 
p v nguy hii c
phm s tng ch t hon,
mt ni
ng.
Do v gii phng li x i vi
tn phi bc mm ti phi
n kp thi, x 
ch nhm trng tr i phm tc h tr 
c ca cuc s
nga h phm ti m t
cng ti phm.
1.2. KHÁI QUÁT LỊCH SỬ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA PHÁP
LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM VỀ TỘI CƯỠNG ĐOẠT TÀI SẢN
Tr t
c nhiu quan trng trong vin m

23
c lp, t ch vi mt nn php vi
u kinh c th ca tn lch s. T khi b

li phong kit
 c cng cn cho t
nay. Do vic thu thp, chn l n ch 
cu lch s nh c Vi
ti k c s 
vy, trong phm vi lu ch c g cp ti mt s nh
v s  n nh nh c  Vit
Nam v ti nhn lch s  thut lp
  pn, ni bt nht.
Nhn th trong vic bo v ch 
s hu nhm cng ct t i, bo v n, lp
 th i phong kin
 d x m quyn s hu.
i thi c 
c triu Ht (B lut Hc) gn 50 iu
 thit lnh nhm bo v ch  s hu phong kin.
 n, tu 436 ca B lut
nh: "Da n ly cm
mt bc. Du s da na vn s i
i ly cphc ca c
ng, bi" [47].
 
ng du
hia ti c cn.
c bit th u
kin thc tin cy ging hp

24
nh nh ng, ma vic ghi nhn ti
ph bo v quyn s hu c th  ti phm

i.
1.2.1. Giai đoạn từ khi Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành
công đến trước pháp điển hóa lần thứ nhất - Bộ luật Hình sự năm 1985
           
 c ti
 ng vic quc bt, bo
v  ci vic lnh v
chng ci ti phi vm s hc ta
c lnh s nh v trng tr t
hy n; Sc lnh s  trng tr tm,
bin th . Th   
ng dng tr mt s ti phm s hu
m cp ca, la gt, b
lut thi k y vinh t
cn vt ti phc l 
 tc lnh s 267/SL trng tr nhng
n cc, H
n tr vic thc hin ch hong kinh t 
. Trong ni dung ca Sc lnh t
st ti phm c tha ti phm
 cng dn v ng li x  tn
p gin.
 tu quc
 th u tranh cha ti phm s
hy ng v Quc h
nh trng tr i ch 

25
nh trng tr i dung
ct mt kht

bo v i ch ng thi bo h 
chng li mn cn ca

nh trng tr i ch nh
c th v ti ch  iu 9), nh
1. K o lc ho th 
hip tinh th    m v    i ch 
nhm chi ph 
2. Phm ti trong nhng h ph

p hom nguy him;
b) Li dng chc v, quyn hn;
c) Chin vi s ng ln ho
c bit [43].
nh trng tr 
nh v t
1. K  do lc ho 
hip tinh thm chia
 ph 
2. Phm ti trong nhng h ph

p hom nguy him;
b) Chit mt s ln hou qu 
tr [44];