Biện pháp bảo lĩnh trong luật tố tụng hình sự Việt Nam

I HC QUI
KHOA LUẬT



HOÀNG THỊ DIỆP




BIÖN PH¸P B¶O LÜNH
TRONG LUËT Tè TôNG H×NH Sù VIÖT NAM

Chuyên ngành: Luật hình sự và Tố tụng hình sự
Mã số: 60 38 01 04


LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC




Cán bộ hướng dẫn khoa học: TS. TRẦN VĂN DŨNG




HÀ NỘI - 2014

LỜI CAM ĐOAN

          u ca
t qu  trong
bt k  li n trong
Lu  m b    tin c  trung th  
t c t c 
nh ca Khoa Lut - i hc Qui.
Vt L ngh Khoa Lu
 bo v Lu
Tôi xin chân thành cảm ơn!



 Dip





MỤC LỤC
Trang
Trang ph 
L
Mc lc
Danh m vit tt
Danh mng
MỞ ĐẦU 1
Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ BIỆN PHÁP BẢO LĨNH
TRONG LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM 9

1.1. Khái niệm và ý nghĩa của biện pháp bảo lĩnh trong Luật tố
tụng hình sự Việt Nam 9
1.1.1. m bin trong Lut t t Vit Nam 9
1.1.2. m bit t t Vit Nam 12
1.1.3. a bit t t Vit Nam 18
1.2. Phân biệt biện pháp bảo lĩnh với các biện pháp ngăn chặn
khác thay thế biện pháp tạm giam trong Luật tố tụng hình
sự Việt Nam 21
1.2.1. Cm  22
1.2.2. t tin ho  bm 23
1.3. Lịch sử hình thành và phát triển của Luật tố tụng hình sự Việt
Nam từ sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đến trước khi ban
hành Bộ luật tố tụng hình sự năm 2003 về biện pháp bảo lĩnh 25
1.3.1. n t n
n th nht - B lut t t Vi 25
1.3.2. n t  lut t t Vi
n th hai  B lut t tng
  31
Chương 2: BIỆN PHÁP BẢO LĨNH TRONG BỘ LUẬT TỐ TỤNG HÌNH
SỰ VIỆT NAM NĂM 2003 VÀ BỘ LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ
MỘT SỐ NƯỚC TRÊN THẾ GIỚI 38
2.1. Biện pháp bảo lĩnh trong Bộ luật tố tụng hình sự Việt Nam
năm 2003 38
2.1.1.  ng bi b 38
2.1.2. Thm quy tng bi 43
2.1.3. Ch th b th 45
2.1.4. Hy b hoc thay th bi 47
2.2. Biện pháp bảo lĩnh trong Bộ luật tố tụng hình sự một số
nước trên thế giới 47
2.2.1. B lut t t Cc 48

2.2.2. B lut t t  52
2.2.3. B lut t t C 56
2.2.4. B lut t t Nht Bn 59
Chương 3: THỰC TRẠNG ÁP DỤNG BIỆN PHÁP BẢO LĨNH
TRONG TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM VÀ CÁC KIẾN
NGHỊ NÂNG CAO HIỆU QUẢ ÁP DỤNG 67
3.1. Thực trạng áp dụng biện pháp bảo lĩnh trong tố tụng hình sự
Việt Nam 67
3.1.1. ng bi t 67
3.1.2. Mt s tn ti, hn ch ca vi  ng bi   
trong Lut t t 78
3.2. Các kiến nghị nâng cao hiệu quả áp dụng biện pháp bảo lĩnh
trong luật tố tụng hình sự Việt Nam 92
3.2.1. Kin ngh v vic si, b sung ni dung mt s nh ca
B lut t t  bi 92
3.2.2.   n thc, phm ch  c c    
 tm bo thc hi
ng bin 110
3.2.3. t ca quu kin
 m bn 112
KẾT LUẬN 113
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 116
PHỤ LỤC


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

1. BLTTHS
2. BPNC
: B lut t t

: Bin
3. TAND

4. TANDTC
5. THTT
6. TTHS
i cao
: Ti tng
: T t
7. VKSND
: Vin ki
8. VKSNDTC
: Vin kii cao


DANH MỤC CÁC BẢNG

S hiu bng
ng
Trang
Bng 2.1:
S i b n t
u tra, Vin kic t

69
Bng 2.2:
ng biuan
u tra, Vin ki i
71
Bng 2.3:

ng bi
u tra, Vin kii qu
72
Bng 2.4:
ng bi
u tra, Vin kii qun Cu Giy
73
Bng 2.5:
ng bi
u tra, Vin kii huyn T 
73






1
MỞ ĐÂ
̀
U

1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong h thng ch t t (TTHS)
bi   n (BPNC) chim v  c bit quan trng. Bi l 
 hu hitih t tng (THTT) n
kp thi nha b can, b p
tc phm ti, trt hon tr cho vic
u tra, truy t  m bt TTHS
Vit Nnh BPNC gt, tm gi, tm giam, c

t tin hon   bm. Bt, tm gi, tm
ng bing ch rc
t t do ca b can, b 
Thc  
, , 

.
 VKSNDTC)




 
 
 tng
lm dng vic tm gi, tm giam n quy
lc Hi
gi   a qu    i v  c n   lt
i phm tt.


2
u 20 Hi2013 c C



i ch t
nh:
1. Mn bt kh m v c
t bo h v sc kho, danh d  tra

tn, bo lc, truy bc, nht k i x 
, sc khm danh dm.
 bt nnh ca TAND, quynh
hon ca VKSND, tr ng hp phm ti qu tang. Vic
bt, giam, gi i do lunh [36].
a Hi

 m b  ng
BPNC mn. Trong nhing hp, nu u tra, Vin
kin thit ph
 ph th
hin s t tin trong nhn thc ci THTT, va to
dc nim tin ci vi ch t
cc.
 , 

 08  02/01/2002 

















 ;
48-NQ/TW 25/04/2005 
















2010, 




 49-NQ/

02/06/2005  









 

 Xc đnh r căn c
tm giam; hn ch vic p dng bin php tm giam đi vi mt s loi ti
phm; thu hp đi tưng ngưi c thm quyn quyt đnh vic p dng cc bin
php tm giam…” [5] 
 
 


3

 .



             
Trong c
t bim bo mc s dng
 thay th bing bi
can, b  t t  hn ch 
min sao vic thc hi ngi cho hou
tra, truy t.




quan THTT s dng b



 ng dn c th 


  ng v, thiu
 nh c th v  n c    chc nhn b ; Nhiu
ng hi nhn b b can, b b tr
vic gii quyt v  m ca h
 , bao g 


u t , 

 , 
 , 



 , h


.

4
 ,  








trong L











 "  





 ,





 





























.
2. Tình hình nghiên cứu của đề tài
ut TTHS gi mt v ng trong
ng ti phm. Vi
ng rt ln quyn ci b , b can, b ,
nhn thn thi
vit v  cn   , 






kh.
 ,  : Nguy
bin trong t t Vit Nam, i
hc Lut  ng bin
trong t tng h Vit Nam, i hc Lut 
 c lu a mt s : Nguy
bin bt, tm gi, tm giam trong t t Vit
Nam  Thc trni hc Lu



,
2005; Nguyn Tr bin theo Lut t tng
 Vii, Khoa Lut  i hc qui, 





, 



 ,  , 
tr: PGS. TS Ngu





 () (2014), 
 , 



 , ; Ths. Phm Thanh
 .Nguyn V

 Nhu cn bit v bt
i, tm gi, tm giam t,  qui,
1993; TS. Nguyn V

 bing
v u qu ci, 1995;

5
Ths. Nguyn Mai B 

 Nhng bin trong t tng
,  qui, 1997; Pht s
v chung quanh vic tm gi, t



: Ths.Pht - Bi
n trong t t Vit Nam, Tt S
3/1998; Nguy       trong t t   
nhng bt cp,  t, S 12/2002; TS. Trn Quang Tip,
Mt s v n v bin trong t t, T
Kii cao, S 7/2005; TS. Trn Quang Tip, Mt s v
v bi
VKSND ti cao, S 15/2006; TS.Phm Mnh
v bin u c ,
i cao. S 21/2007; Nguyt s 
kin v vinh v bin trong t tng
, Ti cao. S 5/2008; TS. Trnh Tin Vit,
t v bin b

ng si, b sung, 







 . 



 , 02/2010; Nguyn Ng
Mt s ng mc bt cu 92 BLTTHS, T
TAND ti cao, S ng mc trong vi
dbin nh ca BLTTHS n ngh sa
i, b sung, Tt. Vin t, S
n mt s nh ca BLTTHS nh
cao hiu qu ng bin, Tt hi hc
Lui, S 
 nhn thy, hu hu
 c


6
 u tht chuy bi
b n th bi vi
. 

, 

 , , 










 ,










.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mu

 
  
  
trong   

 










, 









:
- 































 , 

 

ng v 
lun v 







.
- , 














- 

, 




















 






.
- 


.


7
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

- Lu u v 












- nh ct Vit Nam hi
nh ca mt s  gic ti ng
kin ngh, nhu qu ng bi tng
  Vit Nam.
4.2. Phu
Phu ca luc gii h n sau:
-  










- n quy phm ph 











 Vit Nam.
- V thc tr





























.
- m, gi











 





















.
5. Phương pháp luận và các phương pháp nghiên cứu
 c thc hi n ca Ch 
- t bin cht lch sng H 
m cc ta v t.


c thc hi  th, Ngh quyt
ct t t

 cc v 
c hi ,  






u c th  



 





 ng hp; 

 ; 





 ; 
 ; 

 , 

 





 






















 .


8
6. Những đóng góp của luận văn
6.1. V mn
- Luu v 






 

.

- Lunh ca mt s 
gii v bi t  thn lc kinh nghim l
cc nhm tip tnh cc
v ch 
6.2. V mt thc tin
- Lu thnh c
n thc ting 










Vit Nam, t c nhng hn ch bt cp v 










 TTHS a nhng bt cp, hn ch.
- Lut s gin ngh nh

nh ct TTHS Ving 








trong L



.
- 









c v 





















 u tra,
Vin ki, 

















 

,  





.
7. Kết cấu của luận văn


Chương 1: Mt s vấn đ lý luận chung v biê
̣
n php bảo lnh trong
Luật t tng hình sự Vit Nam.
Chương 2: Bin php bảo lnh trong B luật t tng hình sự Vit Nam
năm 2003 và B luật t tng hình sự mt s nưc trên th gii.
Chương 3: Thực trng p dng bin php bảo lnh và cc kin ngh
nâng cao hiu quả p dng trong t tng hình sự.


9
Chương 1
MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ BIỆN PHÁP BẢO LĨNH
TRONG LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM

1.1. Khái niệm và ý nghĩa của biện pháp bảo lĩnh trong Luật tố
tụng hình sự Việt Nam
BiBPNC c t TTHS Vit
Nam qnh. Do n hin cha bin
phu bi  thng vBPNC.
1.1.1. m bin trong Lut t t Vit Nam
Bing ch ca Lut TTHS hng bic thc
hin bm quyn t tng nhng theo mt
, th tt TTHS 
i tham gia t tng, buc h phi thc hin nh c
nhm bo m cho vic tiu tra, truy t [35; 54].
Trong h thng ch TTHS, BPNC  mt
ch ng, bi viBPNC ng trc
tin quyn li ci b ng, nh
quyn t BPNC u
kin thun l    THTT  nh s th   a v 
p thi i chun b
thc hinc hin hoc hin. m
 m BPNC, c;
u 79 BLTTHS Vit Nam 2003, m
nim c th v BPNC  nh mt s ni dung trng
BPNC:
 kp thn ti phm ho chng t


10
b can, b  u tra, truy t hoc
s tip tc phm t  n b    
u tra, Vin kin trong phm vi thm quyn t
tng cm quynh ca B lut

 ng mt trong nhng BPNC Bt, tm gi,
tm giam, ct tin ho
  bm [34].
Theo t TTHS Vit Nam, Khoa Lut  i hc Qu
Ni cho rng: “BPNC là bin php cưỡng ch trong TTHS p dng đi vi b
can, b co, ngưi phm ti quả tang và ngưi cần phải bắt trong trưng hp
khn cấp, nhằm kp thi ngăn chặn ti phm của họ, ngăn chặn ngưi đ gây
kh khăn cho vic điu tra, truy t, xét xử, tip tc phm ti hoặc bỏ trn” [9].
t TTHS Vii hc Lu
m:
BPNC ng ch trong TTHS ng vi
b can, b i b i v khi t
 ng hp khn cp hoc phm ti qu tang) nh 
chn nhi ca ha h
tip tc phm ti, trt hon tr
cho viu tra, truy t  [53].
, m khoa h ra nhng yu t c
ca mt BPNC nh thm quy
c ng, mnh trong BLTTHS.  BPNC 
quy pht la chn, k phi tt c ng u b 
dng BPNC  trong nhng hp nh. BPNC th
hin s ng t THTT i vi b can, b i b k
i va b khi t ng hp bt khn cp hoc phm ti


11
qu tang. Cn phi hiBPNC t trng ph 
m bo cho vi c t
 i phi chhi
b ng BPNC. m BPNC c hc, logic,

 thm quy ng ng
dng:
Bin php ngăn chặn là mt trong những bin php cưỡng ch t tng
hình sự đưc quy đnh trong php luật t tng hình sự, do ngưi c thm quyn
ở cc cơ quan tin hành t tng p dng đi vi b can, b co, ngưi phm ti
quả tang hoặc ngưi b nghi là phm ti, nhằm ngăn chặn kp thi hành vi
phm ti, ngăn chặn vic b can, b co cản trở, gây kh khăn cho vic điu tra,
truy t, xét xử và thi hành n cũng như ngăn ngừa họ tip tc phm ti.
Qua nhy, so vi bing ch TTHS
BPNC  phm vi hi quyt v 
THTT ng nhiu bing ch
BPNC, bing ch p chng c 
 m hing,
u vng
u tra, truy t  can, b 
i b kn ging ) [54]. Nh
n t tr ln nhau, u phi gii quyt nhng nhim v
ng ca bing ch r BPNC
i phm ti qu tang hoi b m ti, b can, b i
ng, So vng ch TTHS BPNC 
THTT c thn trng
 t hn quy M
ng ca BPNC p thm ti


12
phm ti, b can, b p tc phm ti hoc cn tr u tra, truy t,
 trng pht cu ki 
quan THTT gii quyt v  i phm ty chng c,
u v i phm tchMc

a bing ch ng m 
bing ch m bo cho hong thu thp
chng c cm quyc thun l ng c 
thc, kp thn cho vic chng minh v t kt qu tm bo
cho hou tra, truy t din ra thun li.
1.1.2. m bi trong Lut t t Vit Nam
Binh t n nay vn
m b ch ra
mt s m sau:
Theo BLTTHS nh tu 92: “Bảo lnh là bin php
ngăn chặn để thay th bin php tm giam. Căn c vào tính chất, mc đ nguy
hiểm cho xã hi của hành vi phm ti và nhân thân của b can, b co, Cơ quan
điu tra, Vin kiểm st, Tòa n c thể quyt đnh cho họ đưc bảo lnh” [34].
 ng bi
c t, m nguy hihi cm t
a b can, b  quan tr 
THTT d u ki 
t ra.
t TTHS Vit Nam  Khoa Lut  i hc Quc gia
i cho rng:
Bbin ca t t thay th
cho bi  m giam,     ti   tng 
di vi b can, b c t chy


13
 b can, b p tc phm ti hoc cn tr
u tra, truy t m bo s t ca h theo giy triu
tp cti tng [9].
t TTHS Vii hc

Lum: “Bảo lnh là bin php ngăn chặn trong t tng
hình sự do Cơ quan điu tra, Vin kiểm st, Tòa n p dng đi vi b can, b
co khi c c nhân hoặc tổ chc làm giấy cam đoan không để b can, b co tip
tc phm ti và bảo đảm sự c mặt của b can, b co theo giấy triu tập” [53].
       m quy  ng bi  o
ng, ch th nhn b tc b
ng bii thi ng
bi
m ca GS. Tng:
B   bi   n   nh trong
m quy thay th bi
ti vi b can, b BPNC c
m gi, tng hp n
thit phi ty ca b can, b p
tc phm tm s t ca b can, b y triu
tp ca u tra, Vin ki [57].
 nh vi   v thm quy   i ng b 
d   u king bi
ng hp
n thit phi ty ca b can, b p
tc phm tbm s t ca b can, b y triu tp ca
u tra, Vin ki ng
BPNC   cp.


14
m ca TS Trn Quang Tip cho rng:
Bbin c cti
t tng i vi b can, b 
 thay th bim giam nhm b b can, b

p tc phm ti hoc cn tr u tra, truy t o
m s t ca h theo giy triu tp cti
t tng khi cn [41].
 c thm quyng bi
bc v u tra, Vin king b 
d can, b  b can, b p tc
phm ti hoc cn tr u tra, truy t m bo s t ca h
theo giy triu tp cTHTTi  th  
dng bi bi, nu ch  ch
b can, b  mt
 t yu t c    phu t
  m quyn ra quyng bi
cnh vi  can, b n phi
t, m nguy hii cm t can, b
i kh b trn hoc cn tr ca h.
u ghi nhn bt
BPNC, thay th bi  m giam. M   t bi   ,
bi i tm giam, 
n ch quyn t do i ca b can, b  ra khi
cng. m t hi c
m va mt BPNC 
-  ng bi
b     ng BPNC t         


15
BPNC trong TTHS cho thy, mi hong t tng,
i THTT i tham gia t tng phc tinh ca
, vi ng BPNC nh
 m b.

- m quyng bi
bu tra, Vin ki
i tt c ng t tu thc hin nhng
nhim v c th  th m
quyn, ch bc hic.
Qua ving hm v bi b
  v m b
Bảo lnh là mt trong những bin php ngăn chặn trong Luật t tng
hình sự do cơ quan hoặc ngưi c thm quyn ở cc cơ quan tin hành t
tng p dng đi vi b can, b co khi c đủ cc căn c do php luật quy
đnh để thay th bin php tm giam, nhằm bảo đảm không để b can, b co
tip tc phm ti hoặc cản trở điu tra, truy t, xét xử đồng thi bảo đảm sự
c mặt của họ theo giấy triu tập của cc cơ quan THTT.
Hiu bit v bi t, s c
ng nhm ln vi bim b. Vi
 hai bi hn ch nhng hiu lm trong
vic s dng thut ng c nhn bit bn cha
  inh trong Lut
TTHS, do ch th m quyi vi b can, b  
c u kinh nhm b b can, b 
cn tr u tra, truy t u chnh bi
c hii th ba cam kt vi n
s thc hi  nn thi hi


16
c hin ho c hin. Bm bo
m thc hi  trong giao kt hng. C ng bin
  tha thun. ng ca bc
ghi nhc hin mc hoc vt, ti i

ng ca b can, b Bib hin mi quan h
 t nguyn ca 3 i bi nhn
bc bi quan h trong bi
i th hin quan h n uy  phc
 can, b m cg
mi quan h B  
th thc hin quyn thay cho nhau hoc tha thun l bi
 
th .
Từ khi nim và những nhận đnh trên, c thể chỉ ra mt s đặc điểm
cơ bản của bin php bảo lnh như sau:
Th nhất, bt trong nhng BPNC trong Lut TTHSu
c ghi nhn qua nh nhng
BPNC bao gm: Bt, tm gi, tm giam, c
t tin ho  bi nhng bi
BLTTHS hinh c th t t thm
quy ng, th ti vi mi loi bi
Bic ch th cm quyi
vi b can, b ng hp cn thit nhm b
ho  u tra, truy t   c thun l  n quan trng
u qu ng ti phm, bo v
n cc ghi nhn trong Hi
b


17
Th hai, bt BPNC  c. 
a bim 
m th hio ci vi mt s loi
ti phm, v nguy hii c 

ng hoc phm ti lng b can, b
 ng bic b
hn ch ng b can, b  tm gi, tm
giam nu h  ngu tra, truy t
x ca u tra, Vin ki
phi chc tm giam chung vi ti php.
Th ba, bt BPNC  thay th bim
giam. Bi t ra khi b can, b nh tm
giam ho   t   ng h     y
n thit phi t can, b  c thay th bng
bi hin bn cha bio
t tinh thn 49-NQ/

02/06/2005
2020 



“Xa
́
c
đi
̣
nh ro
̃
căn cư
́
ta
̣
m giam ; hn ch vic p dng bin php tm giam đi vi

mô
̣
t số loa
̣
i tô
̣
i pha
̣
m; thu he
̣
p đối tươ
̣
ng ngươ
̀
i co
́
thâ
̉
m quyền quyết đi
̣
nh viê
̣
c
p dng cc bin php tm giam…” [5].
Th tưng b ng bi   can,
b  B i b khi t v m, b  
 quy. Nh khi t v  hoc
  quy ng
ng bi[56; 57].
Th năm ng bi th THTT phi d

 u kin nhnh ng BPNC  


18
a ving BPNC. N 
m quyng BPNC ng bi
b u 79 BLTTHS t
nh c th t t, m
nguy hii cm ta b can,
b u kin c phc t chc nhn
bc b can, b m s 
thm theo giy triu tp cTHTT.
Th su, bi  c ti   m
quyn  THTT  luTHTT 
iu tra, Vin ki, ch th THTT c
 nh ti Kho          
 tn cho b nh 
lu i nhn b th
thm quyn ra quyng bi ngh i nhn bo
  b
Th bảy, ma bim b
b can, b p tc phm ti hoc cn tr u tra, truy t ng thi
bm s t ca h theo giy triu tp cTHTT. Quyt
p dng bivic  can, b  v vi
 h b i, nh c 
 tu kin cho h ng thip cng.
nh trong TTHS th hin s 
ca qung ti phm.
1.1.3. a biut t t Vit Nam
Bit BPNC, y  

BPNC. by nha mt bi