I HC QUI
KHOA LUẬT
VŨ THỊ HÀ MY
QUYỀN TÌNH DỤC: PHÁP LUẬT, THỰC TIỄN
TRÊN THẾ GIỚI VÀ VIỆT NAM
Chuyên nga
̀
nh: Pháp luật về quyền con người
M s: Chuyên ngành đào tạo thí điểm
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC
Người hướng dẫn khoa học: TS VŨ CÔNG GIAO
HÀ NỘI - 2014
LỜI CAM ĐOAN
u ca
t qu trong bt
k li n trong Lun
m b
t c t c
nh ca Khoa Lui hc Qui.
Vt L ngh Khoa Lu
bo v Lu
Vũ Thị Hà My
MỤC LỤC
Trang
Trang ph
L
Mc lc
Danh m vit tt
Danh mng
MỞ ĐẦU 1
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN, THỰC TIỄN CỦA QUYỀN
TÌNH DỤC 5
1.1. Khái niệm quyền tình dục 5
1.2. Đặc điểm của quyền tình dục 8
1.3. Nền tảng x hội, pháp lý của quyền tình dục 10
1.4. Nội dung và giới hạn của quyền tình dục 14
1.4.1. Ni dung ca quyc 14
1.4.2. Gii hn ca quyc 21
Chương 2: PHÁP LUẬT VÀ THỰC TIỄN VỀ QUYỀN TÌNH DỤC
TRÊN THẾ GIỚI 26
2.1. Quyền tình dục theo luật nhân quyền quc tế 26
2.2. Thực tiễn và pháp luật về quyền tình dục ở một s quc gia 32
2.2.1. Quyc ct mt s quc gia 32
2.2.2. Quyc ci khuyt tt mt s quc gia 39
2.2.3. Quyc ca tr v t mt s quc gia. 43
Chương 3: PHÁP LUẬT, THỰC TIỄN VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT
RA VỀ QUYỀN TÌNH DỤC Ở VIỆT NAM 47
3.1. Quyền tình dục trong pháp luật Việt Nam 47
3.2. Những vấn đề nảy sinh về quyền tình dục trong thực tiễn ở
Việt Nam 54
3.2.1. Quyc v ch 54
3.2.2. Quyc ca nh 57
3.2.3. Quyc. ci khuyt tt 60
3.2.4. Quyc c 62
3.2.5. Quyc ca tr v 63
3.3. Quan điểm, giải pháp bảo vệ, thúc đẩy quyền tình dục ở Việt Nam 65
3.3.1. m bo vy quyc Vit Nam 65
3.3.2. Gio vy quyc Vi
i 67
3.3.3. Gio vy quyc Vi
71
KẾT LUẬN 75
TÀI LIỆU THAM KHẢO 77
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
ADA Americans with Disabilities Act of 1990 o lut v
i khuyt tt ca Hoa K
BLDS B lu
BLHS B lu
BLTTDS B lut t tng
DDA Disability Discrimination Act o lut cht
i x vi khuyt tt do Quc h.
IPPF The International Planned Parenthood Federation
c t cc cha m.
LHQ The United Nations - p quc
LGBT Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender (
chuyn gii)
SRI Sexual Rights Initiative n v quyc.
VTN: Tr v
WHO: T chc y t Th gii
DANH MỤC CÁC BẢNG
S hiệu bảng
Tên bảng
Trang
Bng 2.1.
Quyn v c ct
quc gia
34
Bng 2.2.
T l qut
c ci
khuyt t)
42
Bi 2.1.
T l qum quyng
th t thit
c ci khuyt t
42
Bi 2.2.
T l ph
bi s
i khuyt tt
43
1
Formatted: Position: Horizontal: Center,
Relative to: Margin, Vertical: 0", Relative to:
Paragraph, Wrap Around
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
2. Tình hình nghiên cứu
Vit s u v quy
nhng v n quy, v
c th hi c l
2
Formatted: Position: Horizontal: Center,
Relative to: Margin, Vertical: 0", Relative to:
Paragraph, Wrap Around
ct,
,
,
u quy t s
u v v
- Ths. Nguy (2012), i vi vic thc
hin quyn sc khe sinh sn, c ci khuyt ta
i tham lun trong Hi tho quc t v
u ch yu v i khuyt
tt ch cn nh
- Khut Thu H n Ng ng (2012)
c : chuyn d n li.
yu v quy i.
- (2009), nh ca
Vi, lun s lut hc Lut
i. u v quy t
trong nhng quy c
- i cao (1997),
vic bo v quynh ca B lu,
Cu khoa hc cp B, s -98-i.
u quyc vt quyc bo v.
-
ao (2013),
; 06 10
3. Mục đích, phạm vi nghiên cứu
Ma luc m
thc v c tin quy
3
Formatted: Position: Horizontal: Center,
Relative to: Margin, Vertical: 0", Relative to:
Paragraph, Wrap Around
d gi Vi xut nhm, gii
m bo v c ta trong thi gian ti.
Quyi dung rt r phc tn nhiu
m vi lu
y c
cc, y t i ha v.
4. Cơ sở phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
m duy vt
bin cht lch s ca ch -
th c s d gii quyt nhng v t
tng hp, th
5. Kết quả nghiên cứu và ý nghĩa của luận văn
Lu thng v nhng
v c tin v quyc gi Vit Nam. Lun
thn nhu hi v ng thi b
sung mt s c trng
ng b m quy gii. Qua
c tin v quyc c ta, luch ra
nhng v cn gii quy xut nhm, gi th v
bm quy c c ta trong thi gian ti
c
Vi kt qu lu c s du tham
khng, s
bn quy
th s du tham kho cho viu, ging dt
Khoa Lu
4
Formatted: Position: Horizontal: Center,
Relative to: Margin, Vertical: 0", Relative to:
Paragraph, Wrap Around
6. Kết cấu của luận văn
Lun M u, Kt luu tham kh
1 n, thc tin ca quyc.
c tin quy gii.
3t, thc ting v t ra v quy
dc Vit Nam.
5
Formatted: Position: Horizontal: Center,
Relative to: Margin, Vertical: 0", Relative to:
Paragraph, Wrap Around
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN, THỰC TIỄN CỦA QUYỀN TÌNH DỤC
1.1. Khái niệm quyền tình dục
m quyc b cp t Hi tho quc t v
quyi t
ng ca Hi tho, thut ng quy
trc ti cp ti trong nu chm dt
bo lc v gii, bo l ng n l ng
nhm bo v n quyn ca ph nn Hi tho quc t v
n cp quc, t chi Cairo (Ai Cp),
thut ng quyc mi quyn v sc
khe sinh smi ch ng ti vic
ghi nh m bo v quyn sinh sc
khc (sexual health
thc ca Hi th m quyc,
ch mn t quyn sinh s so vi
i p Quc (LHQ) tc ch
c gii hn sc khe
cng, nhng mnh lnh hay v
c ghi nht mc ca s n con
n gia nht ng i bu
c xut hic s dng t
gii v bo v quyn c(lesbian, gay, bisexual,
transgender) o v quyn ca ph n. Thut ng
bc s dng rt c
hc gi v v quyn sinh sc.
6
Formatted: Position: Horizontal: Center,
Relative to: Margin, Vertical: 0", Relative to:
Paragraph, Wrap Around
c v thut ng n nay vng nhc
gi c rng cho t n
n ho a t
ch c bit ca y ban
n Lp Quc ghi nhn thuc v quyi
cc bo v cm bu kin cao nht v
sc khe th chc hiquyn
ca tt c mc th hidi quan
h ng quyn ca nh a, mt t do hoc
chu s can thip ci. K t i nay, thut ng n tip tc
u n ch
chung n mng nh
cu. Chng h
Theo SRI (Sexual Rights Initiative tm dn v quyn
ch gii vi mo v
y quyn con n v gic ti Hng
n cp quc t quy
s a mc sm c
ct c mth m
nh mi v c c bo
lc, lm di sc c t
i x d thc cu kic
quyn
ca mi qu ng, bo v
y nhng quy. Quyn
c nhn mnh rt nhiu v n nhiu quy
7
Formatted: Position: Horizontal: Center,
Relative to: Margin, Vertical: 0", Relative to:
Paragraph, Wrap Around
SRI, quy bao gi h
v c; quyn sinh sn; t l bnh t l t vong
n m; m biu hin gii; HIV/AIDS; bo lc
i vi ph n; ti phn ch i vi n
c; quyc ca thanh thi
International Planned Parenthood Federation tm dc t
c cha m hot tp hn
c cng c ng
m ca tt c m[28
c trong d thn hp ta WHO (World
Health Organization T chc Y t th gii):
Quy ng quyc tha nhn
t cn quc t
ng thum quyn ca tt c mi
i, m ng bi x o
ln cao nht v sc khc,
bao gm vic tip cn vch v c khe sinh sn
m, tip nh bi
ng s n
v ; (5) la chn bt
ng thun v
dc; (8) k ng thun; (9) quy
u mi s
ng th ng
th n c [37].
Vit Nam, v quyc bi
o lun rng mt thp k tr l mt s
8
Formatted: Position: Horizontal: Center,
Relative to: Margin, Vertical: 0", Relative to:
Paragraph, Wrap Around
quyc
i mt s n Vit Nam:
Quy a mc t do
c biu l ng, thng th i sng
c mc vi chu b cn tr,
trng pht, lm di x
n quyn, t a cng
ng [4].
c thng nh
nhm v quym
chung nh cn s t i x,
bo ln quyn, t u
n vic bo v tt nhi.
1.2. Đặc điểm của quyền tình dục
c m
c tha nhn r khnh rng quy
quy, quy mang nhn
ca quy bin b c b
, ph thuc ln nhau.
- bin:
bin th hin ch quyc vt quyn
ng chung cho tt c m
c, gi tun xu trong
nhng ch t, thuc nhng truyn thn
ng nhng quy t n.
- b c b:
Trong quan nim chung ca cng quc t, quy
9
Formatted: Position: Horizontal: Center,
Relative to: Margin, Vertical: 0", Relative to:
Paragraph, Wrap Around
th n b c b hay hn ch mn bi bt c ch th
k c t s ng
hp nhc, ch ng ch th c bit
m hn ch quy
- thuc ln nhau gin:
Tt c cht ch vi nhau, vic
thc hin tt quy thc hin quyc l
mt quyn b
t chung ca quy
t so vi nhng quy
Thứ nhất ng cho
tt c m a quy c t,
quyc gn vi mt s i nhnh, bao gm
nhng, la cht vi s ng
ng gay, lesbianbisexual
i chuyn gii (transgender c g
nh thim dng hoc b i x trong vic biu l
ng th c, c th i khuyt tt, ph ni
sng chung v t chng mc nht
m
Thứ hai
(reproductive rights)
(marriage/family rights).
10
Formatted: Position: Horizontal: Center,
Relative to: Margin, Vertical: 0", Relative to:
Paragraph, Wrap Around
b
i
1.3. Nền tảng x hội, pháp lý của quyền tình dục
V quyc mi xut hin t thp k 90. Quy
n mt s v nhng gii,
c, bn dng gii, sc khe sinh si dch HIV trong mi
quan h vng giy, nh nn tng v i,
n ti t ra, quy
dc vi t quyt phn, cc
11
Formatted: Position: Horizontal: Center,
Relative to: Margin, Vertical: 0", Relative to:
Paragraph, Wrap Around
ng th t nhi n. Vn tng
a quyc, cn tip cn t i bao g
thc h , phong tc t thy
i v v quy
d
n quyc ng quan nii
nh n v c, t
nht v gc r n ca quych s.
Dưới góc độ lịch sử - x hội, quyc bt ngun t
t qu thu vng c i trong
lch s. Thc t cho thy, trong mn lch s
i qun ti nhng quan ni
nhau v quyng quy ph thc
hio v quych s,
ng ca quy rng, t
tc, quy ph, t c cn c quc gia, khu vc
c t. Trong suu
n v , kinh ta tng thn lch s c
hc ch
t nam, n
bia ch quyc ca h s
c coi trn nhi th k 19
u th k n thuyt n quy quy
c s ng gia
ng v v t
cn. Hi m k
ng gii, tuy t s a nha h (Trung
Quc, t s quc gia n
12
Formatted: Position: Horizontal: Center,
Relative to: Margin, Vertical: 0", Relative to:
Paragraph, Wrap Around
ng gii
Uy, Th n, B ch, Urugoay, New Zealand,
, Anh, Brazil). Mt s qua nhi
i
chuyn gi c g ng
thim dng hoc b n bii x trong vic biu l
ng th c, c th i khuyt tt, ph ni sng
chung vt chng mc nh
c m
Dưới góc độ đạo đức – tôn giáo, nh quy
dm t quyc ny sinh t quan nim v
chun mi. Nhng chun mng quy tc ng x gia
i vt c mu ph
n tn vi nhau. Nh m v chun mc,
c dc h c. Trong
sun ca quyc, k c
t quc c tn b
i. S chi phc l ng l, c.
l t Vim lu nh
ng ca nhn th v quyn
c hay t cnh mc tip
p ghi nhn, bo v
Về mặt pháp lý, tha lu
c tn thng cc
ng cn thit phi t cho nh quan h c
m mn.
Cung an truyn thng
13
Formatted: Position: Horizontal: Center,
Relative to: Margin, Vertical: 0", Relative to:
Paragraph, Wrap Around
vic hy b nhng ti v phc bao gm c ti quan h ng gii,
theo b lu 1791 c Tip t c s i bi vua
c truy ri s m r m, B
lua. Sau trii Napoleon, hu h
lut s c bit
i quan h ng
c cc
Naples) h nguyn gia nhi
i
t s quc gia m
a th k u th k
nh cm quan h ng gi lua Napoleonic
c lp. mt s khu vt s c gia
Nh
ph ra quynh h nguyn gia nhng
S i trong vic hi bu t
gia th k 19. Nhng tranh lun bu trong c khoa hc
bia nh
th k lut v nhy
n tranh th gii th o
c lu hii ca Mc son
tho lng ti quan h . Bang
Illinois ca M p nhn khuyn ngh
1961. t na bang ca M c
t v qu o, l
ng qu
14
Formatted: Position: Horizontal: Center,
Relative to: Margin, Vertical: 0", Relative to:
Paragraph, Wrap Around
lut v nh a h
1983, hu h c
duy nhc gia ph thuc ct s
phn ca Yugoslavia vt chng li quan h
Mt s quc gia M latinh nh
cm quan h
t b lu B lut Napoleonic trong sut th k
mt s ngoi l n
bao gm Trung Qu lut chng li quan h n
c thuc ca Anh
lut chng li quan h
Hu h c thu a c
Caribbeau vt chng la h, c
c Mc thua ca
t nhiu cm t t tin tit ki
hi t thu t Victorian, bao gm nhng quy
a B lut Ti phm ci v
s s nh ti quan h ng gi i khi
qu Lut Victorian chng li quan h c
ln mu vi lu
d si lut nh
can thin do s i ca h th
1.4. Nội dung và giới hạn của quyền tình dục
1.4.1. Nội dung của quyền tình dục
Hi ngh th gii ln th 14 v c cc t chc ti
H th m quyc
u v quyc. c
15
Formatted: Position: Horizontal: Center,
Relative to: Margin, Vertical: 0", Relative to:
Paragraph, Wrap Around
bao gi dung sau: Quyn t c (right to sexual freedom);
quyn t ch v n v trong
hong c (right to sexual autonomy, sexual integrity, safety of the
sexual body); quyn v s h dc (right to sexual privacy);
quyc (right to sexual enquity); quyc
c (right to sexual pleasure); quy
cc (the right to emotional sexual expression); quyc t do kt
hp v c (the right sexually associate freely); quyc t do quyt
nh m m v vi (the right to make free and
responsible reproductive choices); quy c tip nhn nh
khoa hc v c (the right to sexual information based upon scientific
inquiry); quyn (the right to comprehensive
sexuality education); quy c kh c (the right to
sexual health care).
Quyn t c
n t i. Vi b a con
tui nhu v quan h
theo s n ca nhng tit t gi n quyn t do
n kh c th hin ti
dc cT do v i gii c
khii quan h .
Quyn t c gn lin vi quyn t nguyn ca ch th
trong quan h c. Quyn t c cc
nh, bo v bt, quyu cm c
luio lc hay th n
n quyn t u phi chm h
y quyn t c nhng
16
Formatted: Position: Horizontal: Center,
Relative to: Margin, Vertical: 0", Relative to:
Paragraph, Wrap Around
i tr mi dng bm d
dc trong mi thi cnh ca cuc sng.
Quyn t ch v n v h d
th trong hoc.
Quyn t ch v c t quynh
hop vn mc
c a c c kh i
m t ca m tra tn, lm dng
hoc bt k c bo l S n v c
thc hic m cn tr.
Nhng tai nn trong chm gp. Quyn
n t a m
c quyn t ch trong ho
dt d xng hp b lm dm hoc tho
ng hp mt s
l
dc. Nh b m bm
quyi.
Quyn v s c.
Quyn v s i
c ca
mifh, ming n quyc c
t. t ni dung ca quy
dc bu t thui sng tinh thn ca m
c thc hi.
S c th hi t s m b t v
nhc ca m n t
17
Formatted: Position: Horizontal: Center,
Relative to: Margin, Vertical: 0", Relative to:
Paragraph, Wrap Around
quan h c, tn sut quan h, nhu cu quan h c, s
tin s n danh d a con
i. y, nh
ch S ng
i vi c quan h c gia v chngu hin ca s ng
v, cht trong nhng yu t gi
Quyc.
n quyn vic ghi
nhi x m s ngang bng gi
dc v a nhng ch th i. Quy c
c gn lin vi quyn t c; quyc
c xu nn tn t c.
c t do hot
ng th i x dt k yu
t tui, th tr
hc khe v th chn.
i thuc ging t
i chuyn ging gic ca h u phi
c ghi nh m dc ci chng
i vi v hay s mit th, ph ng nhu cc ca nhng
ng gii chuyn gi nh ho vi
phm quyn t c ci.
t s t cc
m bo quyng trong t i khuyt tt,
v y bc
18
Formatted: Position: Horizontal: Center,
Relative to: Margin, Vertical: 0", Relative to:
Paragraph, Wrap Around
m th trng sc khe thi c
bi vu v n
o v.
Quyc.
, Vit Nam, phn l uan
trng nht, ln nht c
c m u mong mun
di mt thm nhnh
i, s hn hp tronn thc tri, mt
s c tin b gii li r cao quyc trong
c ci. Quyn lin vi quyn t
dc. Quyc c hi t do c
ng th do s d c,
c bao gm c th
d c.
c ca m
s nhc giao h
thp
b t
t n
a mt co v.
Quy cc.
n quy cn s t do ca
c giao ting ch
thc biu hi cc c
t yu b c n
c thc hiVi ch dc
19
Formatted: Position: Horizontal: Center,
Relative to: Margin, Vertical: 0", Relative to:
Paragraph, Wrap Around
np s c m bi
c.
Quy c n lin vi quyn t do
c. ng
i ch lc khi s di ch
ng chm, ting da th t c
d t nguy p vi thun
phong m t c t c
t nguy tr y rc. T cm
u t nhp thun phong m tnh
n phc cm hoc x pht.
Quyc t do kt hp v c.
Quyn s t do ca chn
a chc quan h m
c. t do kt hp v u mi
i vvi kt hp v c c
S kt hp v gii hn bi quan h
i ch nhi k c quan h
c. Thc t cho thy rng rt nhii sn
kt hi sc.
Bi nhu v c ca h
o v. V n t do la
chn ba chn c th
d
t dm ca m
t do kt hp b a nh hoc chng
(ho do kt hp bn hoc