chức năng của quốc hội

1
I. LI M U


Trong b mỏy nh nc Quc hi cú v trớ c bit quan trng, Hin phỏp
nm 1992 dó xỏc nh: Quc hi l c quan i biu cao nht ca nhõn dõn, c
quan quyn lc nh nc cao nht.
Vi v trớ quan trng nh vy iu 83 Hin phỏp nm 1992 ó quy nh chc
nng ca Quc hi bao gm nhng phng din ln sau õy:
- Quc hi l c quan duy nht cú quyn lp hin v lp phỏp.
- Quc hi quyt nh nhng chớnh sỏch c bn v i ni, i ngoi,
nhim v Kinh t Xó hi, Quc phũng, An ninh ca t nc, nhng
nguyờn tc ch yu v t chc v hot ng ca b mỏy nh nc, v
quan h xó hi v hot ng ca cụng dõn.
- Quc hi thc hin quyn giỏm sỏt ti cao i vi ton b hot ng ca
nh nc nhm m bo cho nhng quy nh ca Hin phỏp v phỏp lut
c thi hnh trit v thng nht, b mỏy nh nc hot ng ng b,
cú hiu lc v cú hiu qu.
Trong cỏc chc nng ú thỡ quyn lc cao nht ca Quc hi vn l vai trũ
lp hin v lp phỏp, nhng lm sao cho chc nng lp hin v lp phỏp ú
c thi hnh trit , cú hiu lc, hiu qu v ng b thỡ phi do chc nng
giỏm sỏt ti cao ca Quc hi quyt nh. Cú th núi quyn giỏm sỏt ti cao ca
Quc hi l rt quan trng.
Giỏm sỏt thc hin Hin phỏp v phỏp lut do nhiu c quan nh nc tin
hnh nh: Hi ng nhõn dõn, Vin kim sỏt Nhõn dõn... Nhng Quc hi vn
cú quyn giỏm sỏt cao nht.
Quc hi thc hin quyn giỏm sỏt thụng qua vic xem xột bỏo cỏo hot
ng ca Ch tch nc, y ban thng v Quc hi, Chớnh ph, Tũa ỏn nhõn
dõn ti cao, Vin kim sỏt nhõn dõn ti cao, thụng qua hi ng dõn tc, cỏc y
ban ca Quc hi v hot ng cht vn ti cỏc kỡ hp ca Quc hi.
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN

2
II - C S Lí LUN CA QUYN GIM ST TI CAO.

1- Bn cht ca quyn giỏm sỏt
Bn cht ca quyn giỏm sỏt ti cao ca Quc hi th hin bng quyn
lc ca Quc hi tc l th hin ý chớ ca nhõn dõn. Quyn giỏm sỏt ti cao ca
Quc hi cú mi quan h hu c vi quyn lp phỏp v quyn quyt nh cỏc
vn quan trng ca nh nc.
Nú cũn th hin nhng dc im thc hin bn cht ca mỡnh.
- Giỏm sỏt mang tớnh quyn lc nh nc cao nht Quc hi cú th giỏm
sỏt mc cao nht trong hot ng ca b mỏy Nh nc bt k
phng din no, lnh vc no trong hot ng qun lý Nh nc i vi
cỏc i tng.
- Hot ng giỏm sỏt mang tớnh tng quỏt, bao trựm nht, mang tớnh nh
hng nht nh i vi nhng vn thuc tm v mụ, nhng vn cn
quan tõm ca c nc.
- p dng cỏc bin phỏp mang tớnh quyn lc nh nc cao nht s lý
nhng vn ny sinh trong giỏm sỏt v chu trỏch nhim phỏp lýi vi
nhng ngi b giỏm sỏt.
- Hot ng giỏm sỏt ca Quc hi cú quan h trc tip v tỏc ng trc
tip n hot ng ca cỏc c quan quyn lc Nh nc cao nht trong
hot ng lp phỏp v quyt nh cỏc vn quan trng ca t nc.
2- Ch th v cỏc i tng ca hot ng giỏm sỏt.
a) Ch th thc hin quyn giỏm sỏt ti cao, Theo iu 83 Hin
phỏp 1992 thỡ Quc hi l c quan cú chc nng giỏm sỏt ti cao
i vi ton b hot ng ca Nh nc v cng theo nguyờn
tc tp chung dõn ch v quyn lc ca Nh nc thuc v nhõn
dõn, nhõn dõn thc hin quyn lc nh nc thụng qua cỏ c
quan i biu cao nht v c quan quyn lc Nh nc cao nht
l Quc hi. Quc hi l ch th duy nht ca quyn giỏm sỏt

ti cao.
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
3
b) i tng ca hot ng giỏm sỏt.
- i tng quan trng nht thuc quyn giỏm sỏt ca Quc hi l chớnh
ph, th tng chớnh ph v cỏc thnh viờn ca chớnh ph. Bi mt chớnh
sỏch núng vi v sai lm s nh hng ti h phỏt trin ca mt t nc.
- Cỏc c quan khỏc m quc hi trc tip giỏm sỏt l: Tũa ỏn nhõn dõn ti
cao, Vin kim sỏt nhõn dõn ti cao v nhng ngi ng u cỏc c
quan ny. Vic giỏm sỏt ca Quc hi i vi cỏc c quan ny ch mang
chng mc nht nh vỡ õy l cỏc c quan c bit thc hin theo nguyờn
tc c lp ch tuõn theo phỏp lut.
- Ch tch nc l mt trong nhng i tng quan trng chu s giỏm sỏt
ca Quc hi.
- Ngoi ra Quc hi cũn giỏm sỏt cỏc c quan v chc danh quan trng
nh: y ban thng v Quc hi, Hi ng dõn tc, cỏc y ban ca Quc
hi v ch tch Quc hi. õy ch l hỡnh thc giỏm sỏt ca Quc hi vi
cỏc c quan ca mỡnh nờn khụng ng nht vi vic Quc hi giỏm sỏt
cỏc c quan Nh nc khỏc.
Cỏc c quan ny tuy cú chc nng nhim v c lp nhng ngi ng u
c quan ú chu trỏch nhim v bỏo cỏo cụng tỏc ca cỏc c quan mỡnh trc
Quc hi, ti cỏc kỡ hp Quc hi hoc khi Quc hi ngh phi tr li cht
vn Quc hi.
3- Phng thc thc hin quyn giỏm sỏt ti cao ca Quc hi.
a) Nhng c quan v ngi cú thm quyn thc hin vic giỏm sỏt
ca Quc hi l:
- y ban thng v Quc hi c quy nh ti iu 11, 12, 13 ca lut t
chc Quc hi.Vi t cỏch l c quan thng trc ca Quc hi, y ban
thng v Quc hi theo quy nh ca lut t chc Quc hi , t mỡnh
thc hin chc nng giỏm sỏt, iu hũa hot ng giỏm sỏt. y ban

thng v Quc hi giỏm sỏt hot ng ca chớnh ph, tũa ỏn nhõn dõn
ti cao, Vin kim sỏt Nhõn dõn ti cao trong vic thi hnh Hin phỏp,
Lut, Phỏp lnh, Ngh quyt ca Quc hi, y ban thng v Quc hi.
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
4
- Hội đồng dân tộc và các Ủy ban của quốc hội. Thẩm quyền thực hiện
giám sát việc tuân theo Hiến pháp và pháp luật của hội đồng và các ủy
ban của Quốc hội được luật tổ chức Quốc hội quy định từ điều 23 đến
điều 24.
- Đại biểu Quốc hội: Thẩm quyền thực hiện giám sát được quy định tại điều
47 của luật tổ chức Quốc hội và điều 98 của Hiến pháp 1992 có quy định
đại biểu Quốc hội có quyền chất vấn chủ tịch nước, chủ tịch Quốc hội,
Thủ tướng chính phủ, Bộ trưởng và cá thành viên khác của chính phủ,
chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng viện kiểm sát nhân dân tối
cao.
b) Những phương thức thực hiện quyền giám sát tối cao của Quốc
hội.
Là những cách thức của Quốc hội thực hiện việc giám sát tuân thủ
Hiến pháp và Pháp luật theo quy định của Hiến pháp năm 1992,
được sửa đổi bổ sung năm 2001 và Luật tổ chức Quốc hội, Luật về
hoạt động giám sát của Quốc hội, thì Quốc hội có những phương
thức giám sát sau:
- Xét báo cáo của chủ tịch nước, ủy ban thường vụ Quốc hội, Chính phủ,
Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân. Theo điều 67 luật tổ
chức Quốc hội.
- Chất vấn, một phương pháp giám sát rất quan trọng của Đại biểu Quốc
hội.
- Giám sát bằng hoạt động kiểm tra thực tế việc tuân thủ theo Hiến pháp và
pháp luật ở cơ sở địa phương của Ủy ban thường vụ Quốc hội, các Hội
đồng và Ủy ban của Quốc hội hoặc Ủy ban kiểm tra dặc biệt, Ủy ban lâm

thời của Quốc hội( các ủy ban của của Quốc hội)
- Giám sát qua việc xét đơn thư khiếu nại của nhân dân, qua các phương
tiện thông tin đại chúng.
III- SỰ PHÁT TRIỂN CỦA QUYỀN GIÁM SÁT TRONG 4 BẢN HIẾN PHÁP
CỦA NƯỚC TA.
THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
5
1- Hiến pháp (1946)
Vị trí pháp lý của Hiến pháp (1946) quy định tại điều 22, Nghị viện có quyền
cao nhất. Đã thể hiện sẽ quan điểm quyền lực nhà nước nằm trong tay nhân dân.
Hiến pháp năm 1946 khơng dùng thuật ngữ “giám sát” nhưng nội dung của
hoạt động giám sát của nghị viện đối với chính phủ được quy định rất chặt chẽ.
Để kiểm tra tính hợp pháp của các văn bản pháp qui do chính phủ ban hành,
theo quy định của Hiến pháp năm 1946, điều 36, Ban thường vụ nghị viện có
quyền:
Biểu quyết những đề án, sắc luật của chính phủ, những dự án đó phải đem
trình Nghị viện vào phiên họp gần nhất đề nghị Viện ưng chuẩn hoặc phế bỏ và
theo quy định của điều 23, Hiến pháp 1946 Nghị viện có quyền chuẩn y các hiệp
ước mà chính phủ ký với nước ngồi.
Để kiểm tra tính hợp hiến hợp pháp trong hoạt động của Chính phủ(điều
36,HP 1946) quy định rất chặt chẽ quyền “Kiểm sốt phê bình chính phủ” và
quy định rất chặt chẽ quyền chất vấn Chính phủ của Nghị Viện( điều 55). Đây là
hình thức thực hiện quyền giám sát quan trọng nhất của Nghị viện với Chính
phủ.
Để đảm bảo cho mọi Nghị quyết của Nghị viện được Chính phủ nghiêm
chỉnh chấp hành(HP 1946) còn quy định” Bộ trưởng nào khơng được Nghị viện
tín nhiệm thì phải từ chức”
Tồn thể nội các khơng phải chịu liên quan tới trách nhiệm về hành vi của
một bộ trưởng.
Thủ tướng phải chịu trách nhiệm về con đường chính trị của nội các. Nhưng

Nghị viện chỉ có thể biểu quyết vấn đề tín nhiệm khi thủ tướng, ban thường vụ
hoặc một phần tư tổng số Nghị viện nêu vấn đề ấy ra.
Quy định trên thể hiện quyền lực của nghị viện trong việc giám sát hoạt động
của chính phủ. Trong các bản Hiến pháp về sau khơng có quy định về vấn đề bỏ
phiếu tín nhiệm đối vớ chính phủ mà chỉ qui định quyền bãi miễn các chức vụ
cao nhất của cơ quan đó mà thơi.
THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN